Một số phương pháp sử dụng DdDH

Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG DẠY HỌC Ở CÁC LỚP
TRUNG HỌC CƠ SỞ
***********
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Trong lòch sử của loài người, vốn kiến thức là kho tàng quý báu, cho nên con
người đã không ngừng tìm tòi học hỏi để tiếp cận nền văn minh hiện đại. Trên thế
giới hiện nay, một trong những động cơ thúc đẩy sự phát triển của đất nước là vấn đề
giáo dục. Vì vậy việc nâng cao chất lượng giáo dục theo xu thế phát triển chung của
đất nước hiện đang là vấn đề được nhiều người quan tâm với những phương châm “
Người giáo dục người” “ Kinh nghiệm truyền kinh nghiệm”
qua những phương tiện tiếp xúc đồ dùng dạy học trong giảng dạy môn sinh học ở
trường trung học cơ sở, ngày nay được hầu hết các nước trên thế giới đều quan tâm
trong đó có nước ta. Riêng về lónh vực sinh học có ý nghóa rất lớn trong vấn đề khảo
sát tài nguyên thiên nhiên, nghiên cứu lai tạo giống mới, nghiên cứu về môi trường
thiên nhiên, giáo dục về giới tính. Hơn nữa nước ta là một nước có nguồn tài nguyên
phong phú được thiên nhiên ưu đãi “ Rừng vàng- biển bạc” nên nước ta đang phát
triển mạnh về lónh vực này. Do đó ngành sinh học của nước ta cũng phát triển theo.
Qua quá trình công tác giảng dạy trong những năm qua tôi nhận thấy rằng việc
trực tiếp truyền thụ kiến thức thực cho học sinh, nhưng truyền đạt như thế nào cho
các em dễ hiểu, dễ nhớ và tiếp thu bài một cách nhanh chóng và tự giác. Nhất là bộ
môn sinh học ở trường trung học cơ sở là môn khoa học thực nghiệm, cho nên trong
việc giảng dạy bộ môn sinh học thì nhất thiết đòi hỏi giáo viên phải sử dụng đồ dùng
dạy học để minh hoạ cho học sinh, từ đó học sinh chú ý làm việc một cách cao độ,
mạnh dạng đưa ra nhiều vấn đề để tư duy, trao đổi, thảo luận về một khái niệm nào
đó, làm cho học sinh linh hoạt hơn, khắc sâu kiến thức hơn và có thái độ tìm tòi sáng
tạo. Đồng thời đồ dùng dạy học là một dụng cụ cực kỳ quan trọng, giúp cho học sinh
hình dung được, nhìn thấy được các chi tiết nhỏ mà mắt thường không thể quan sát
được như ( Dùng tranh ảnh, kính hiểm vi, mô hình … để quan sát về tế bào thực vật,
hạt phấn…). Do đó làm thế nào để cho các em yêu thích môn học này hơn, muốn vậy
theo phương pháp mới, giảng dạy bộ môn sinh học, người giáo viên nên hạn chế giải

thích bằng lời, giảng suông trong giảng dạy, người giáo viên phải tạo ra cơ hội cho
học sinh tiếp cận, gần gũi với đồ dùng dạy học trong mỗi giờ học và sử dụng như thế
nào, vào lúc nào là hợp lý. Đó là vấn đề tôi muốn trình bày
Trang 1
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
Hiện nay các nước tiên tiến trên thế giới đặc biệt là ở Nhật Bản, chương trình
giáo dục đào tạo của họ là sử dụng theo phương hướng đồ dùng dạy học trong
phương pháp. Học sinh ở nước họ tự tìm tòi sáng tạo hay nói cách khác chủ yếu chú
trọng vào thao tác thực hành, còn ở nước ta hiện nay phương pháp sử dụng đồ dùng
dạy học củng khá phổ biến nhưng trong quá trình sử dụng còn nhiều lúng túng, chưa
thành thạo, người thầy giáo nếu sử dụng tốt đồ dùng để giảng dạy, một mặt giúp học
sinh hiểu bài nhanh chóng, một mặt giúp cho học sinh thành thạo các thao tác thực
hành đối với bộ môn sinh học.
Người giáo viên sử dụng tốt đồ dùng dạy học thì sẽ có tác động rất lớn đối với
các em trong quá trình học tập và tự tìm tòi học hỏi, khắc sâu kiến thức ,mở rộng
hiểu biết về khoa học, từ đó hình thành cho học sinh quan điểm duy vật biện chứng
và để theo kòp sự phát triển giáo dục như hiện nay.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn sinh học, tôi nhận thấy các em học sinh ở
các khối lớp trung học cơ sở học môn sinh chưa tốt là do những nguyên nhân cơ
bản sau: Giáo viên chưa khai thát hết tác dụng của đồ dùng dạy học và học sinh
chưa nắm vững các phương pháp quan sát, phân tích, so sánh từ các đồ dùng dạy
học để rút ra kiến thức. Để dạy tốt môn sinh Tôi có vài ý kiến đóng góp sau về
sử dụng đồ dùng dạy học.
Sử dụng đồ dùng dạy học đạt được các giá trò giáo dục sau:
+ Thúc đẩy sự giao tiếp, trao đổi thông tin, do đó giúp học sinh học tập có
hiệu quả
+ Giúp học sinh tăng cường trí nhớ, làm cho việc học tập lâu bền
+ Cung cấp thêm kiến thức, kinh nghiệm trực tiếp liên quan đế thực tiễn xã
hội và môi trường sống

+ Giúp khắc phục những hạn chế của lớp học bằng cách biến cái không thể
tiếp cận được thành cái có thể tiếp cận được. Khi sử dụng phim ảnh mô phỏng và
các phương tiện tương tự
+ Cung cấp kiến thức chung, qua đó học sinh có thể phát triển các hoạt động
học tập khác
+ Giúp phát triển mối quan tâm về các lónh vực học tập khác và khuyến khích
học sinh tham gia chủ động vào quá trình học tập
Trang 2
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
Lý luận và thực tiễn cho thấy, đồ dùng dạy học có vai trò là một thành tố cơ
bản trong cấu trúc của quá trình dạy học. Thành tố này có vai trò quan trọng như
các thành tố mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, người dạy,
người học, kết quả.Trong quá trình dạy học các thành tố dạy học có tương tác với
nhau, đồ dùng dạy học thường được coi là yếu tố thể hiện sự tương tác giữa
phương pháp dạy học của giáo viên với nội dung dạy học và với học sinh. Nếu
xét về phương diện nhận thức thì đồ dùng dạy học vừa là “trực quan sinh động”,
vừa là “phương tiện” để nhận thức và đôi khi còn là “ đối tượng” chứa nội dung
vần nhận thức. Trong quá trình dạy học - giáo dục, có thể đánh giá vai trò của đồ
dùng dạy học qua các nhận đònh sau: Đồ dùng dạy cho phép thầy và trò quan sát
và nghiên cứu được các sự vật, hiện tượng xảy ra trong thực tiễn mà chúng ta
không thể tiếp cận trực tiếp được. Việc sử dụng đồ dùng dạy học trong quá trình
dạy học có thể giúp học sinh phát huy hết các giác quan trong quá trình nhận
thức, nhận biết được mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng và tự tìm ra những
khái niệm, quy luật làm cơ sở cho việc đúc kết kinh nghiệm và áp dụng các kiến
thức đã học vào thực tiễn cuộc sống. Nhờ các đồ dùng dạy học mà quá trình dạy
học được triển khai một cách dễ dàng, đơn giản, làm tăng khả năng tiếp thu
những sự vật, hiện và những quá trình phức tạp mà bình thường học sinh khó có
thể nắm bắt được. Đặc biệt các đồ dùng dạy học hiệnm đại có vai trò rất quan
trọng trong quá trình nhận thức thế giới vi mô, chúng cho phép đi sâu nghiên cứu
thế giới vật chất nằm sau gới hạn của các cơ quan cảm giác của con người . Việc

sử dụng đồ dùng dạy học góp phần làm thay đổi cách tư duy và hành động của
giáo viên và học sinh. Việc dạy theo cách truyền thụ một chiều đang dần được
thay thế bằng cách dạy học coi người học là trung tâm của quá trình nhận thức.
Hướng đổi mới tích cực này đã dựa trên một số thay đổi cơ bản có liên quan chặt
chẽ đến đồ dùng dạy học “ Qua thực hành, hứng thú của học sinh được kích thích.
Khi tiếp xúc với thực tiễn, tư duy của học sinh luôn luôn đặt trước những tình
huống mới, buộc học sinh phải suy nghó, tìm tòi, phát triễn sáng tạo” .Vậy.
- Thế nào là đồ dùng dạy học ?
Đồ dùng dạy học là một tập hợp những đối tượng vật chất được giáo viên sử
dụng với tư cách là những phương tiện đều khiển hoạt động nhận thức của học sinh,
còn đối với học sinh đó là nguồn tri thức phong phú sinh động là các phương tiện
giúp cho các em lónh hội tri thức và rèn luyện các kó năng, kó xảo ( Quan sát, phân
tích, so sánh,…)
Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
Hoặc nói cách khác đồ dùng dạy học là những dụng cụ, hình tượng được giáo viên
sử dụng trong giờ lên lớp, nó có tác động trực tiếp đến giác quan của học sinh, giúp
cho học sinh nhanh chóng hình dung, phát họa và hiểu được các vấn đề cần tư duy
qua việc quan sát. Hiện tượng đó cụ thể như mẩu vật tươi sống, hình vẽ, tranh ảnh,
mô hình, những hình vẽ trên bảng, máy chiếu hình, cũng là đồ dùng dạy học hữu
hiệu trong việc giúp cho các em lónh hội kiến thức mới, ngoài ra giáo viên có thể
mượn một ví dụ nào đó để truyền đạt kiến thức của bài, đó cũng chính là đồ dùng
dạy học.
Chẳng hạn như: Giáo viên muốn giới thiệu về phân tử nước có vai trò quan trọng
như thế nào đối với đời sống của thực vật, thì giáo viên không giải thích ở thực vật
mà giáo viên liên hệ đến con người để giải thích, phân tử nước rất quan trọng trong
đời sống con ngươiø ( Trong sinh hoạt và trong cơ thể người…)
Tóm lại: Đồ dùng dạy học là những hình ảnh, dụng cụ, đồ vật phục vụ cho việc
dạy và học mà học sinh có thể nhìn thấy được đặc biệt là được sử dụng trong công
tác giảng dạy.

- Đồ dùng dạy học đối với bộ môn sinh học ïở trường trung học cơ sở:
Theo dẫn luận tâm lý học giáo dục, để phát huy tính năng động và hiếu kỳ của
học sinh, người giáo viên đứng trên bụt giảng phải thể hiện hết khả năng của mình
về lối diễn đạt nội dung bài, có nghệ thuật thu hút học sinh đặc biệt là phải tạo sự
hấp dẫn, lôi cuốn học sinh bằng một phương pháp thủ thuật riêng của chuyên môn
trong giảng dạy, chúng ta không thể giả thuyết ngay vào đầu học sinh mà phải đưa
vấn đề vào tình huống, đi từ gần đến xa, từ dễ đến khó, từ trực quan sinh động đến tư
duy trừu tượng. Đây chính là yếu tố quan trọng có liên quan đến việc giảng dạy bộ
môn sinh học. Do đó đồ dùng dạy học không thể thiếu đối với người thầy khi lên lớp
và đối với học sinh khi nghiên cứu vấn đề. Vì thế đồ dùng dạy học chính là điều
kiện, phương tiện để dạy và học môn sinh học ở các lớp trung học cơ sở, theo thực tế
đồ dùng dạy học có nhiều hình thức khác nhau. Chẳng hạn như: Vật thể sống, loại
hình tượng này luôn mang những đặc điểm thật sự, sống động về mọi hoạt động bình
thường, màu sắc hình dáng, cách vận động riêng của nó, cho nên các hiện tượng và
sự vật sống có giá trò rất lớn trong công tác giảng dạy, nói chung là rất sinh động làm
hứng thú việc học tập của học sinh, vì ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở nhất là đối
với các em đầu cấp rất thích thú tìm tòi học hỏi, khi cần nhận biết vấn đề gì đó lúc
nào cũng muốn rằng chính tận mắt mình chứng kiến sự vật, hiện tượng xãy ra, hơn
nữa đối với đối tượng của bộ môn sinh học thường là vật thể sống thể hiện rõ nét
mọi hoạt động của chúng, nhất thiết trong giảng dạy bộ môn sinh học cần phải cho
Trang 4
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
học sinh tiến hành quan sát thực hành nhằm khắc sâu kiến thức cho học sinh, ngược
lại giáo viên chỉ mô tả bài giảng bằng lời để dạy môn sinh học là rất khó, khó lónh
hội kiến thức dù học sinh có hiểu bài nhưng cũng rất hạn chế. Do đó đồ dùng dạy
học rất cần cho người giáo viên khi lên lớp và là một dụng cụ giảng dạy cực kì quan
trọng, bởi vì đồ dùng dạy học là một người bạn hỗ trợ đắc lực giúp giáo viên hoàn
thành bài giảng một cách khoa học, hợp logic.
Bộ môn sinh sinh học là môn khoa học chưa tiến đến sự chính xác như: Toán học,
Lý học mà thường là những kiến thức sinh học đã được các nhà sinh học trải qua

thời gian dài để nghiên cứu và khảo sát, sau đó đưa ra thực nghiệm, chứng minh, để
từ đó rút ra được một vấn đề chung nhất. Do đó khi giảng dạy môn sinh học ở các lớp
trung học cơ sở phải tiến hành thực nghiệm mới có khả năng thuyết phục được tính
tưởng tượng của học sinh về vấn đề đó, đồng thời còn rèn luyện cho học sinh có thái
độ đúng đắn về thao tác thực hành, chính vì vậy đối với học sinh đồ dùng dạy học là
một hình tượng sóng động giúp các em có tinh thần thoải mái để tiếp thu tri thức,
ngoài ra đồ dùng dạy học là đối tượng tri giác thật hấp dẫn buộc các em phải động
não, suy nghó để giải đáp thắc mắt mà bản thân các em đặt ra, đồ dùng dạy học đã
dẫn các em vào hoạt động học tập với sự tập chung cao độ, thậm chí đầu óc các em
làm việc liên tục, căn thẳng mà các em không hề hay biết. Như vậy các em đã đáp
ứng được nhu cầu của giáo viên đối với việc tiếp thu bài của các em.
Rõ ràng qua thực tế giảng dạy, bản thân tôi đã thấy được tầm quan trọng của đồ
dùng dạy, nhất là trong việc hình thành cho các em thao tác thực hành, đem hình ảnh
sóng động vào thực tế và có thể nói đồ dùng dạy học là nhòp cầu bắt qua ngôn ngữ,
giúp học sinh các lớp trung học cơ sở cảm thấy gần gũi và yêu thích bộ môn hơn.
Tóm lại: Nội dung kiến thức của bộ môn sinh học bao giờ cũng đặt quan sát, phân
tích và tiến hành thí nghiệm lên hàng đầu, do đó đồ dùng dạy học là một dụng cụ
không thể thiếu đối với hoạt động dạy và học môn sinh học.
- Những khó khăn trong việc tìm đồ dùng dạy học:
Đồ dùng dạy học là một tập hợp những đối tượng vật chất được giáo viên sử dụng
với tư cách là những phương tiện điều khiển hoạt động nhận thức cho học sinh, đối
với học sinh đó là nguồn tri thức phong phú sinh động, là các phương tiện giúp cho
các em lónh hội tri thức và rèn luyện các kó năng, kó xảo. Vì vậy muốn đào tạo được
một học sinh có đầy đủ kiến thức thì phải sử dụng đầy đủ, rõ ràng, chính xác các
mẫu vật cũng như đồ dùng dạy học, ở đây việc săn, tìm những đồ dùng dạy học diễn
ra bằng một quá trình liên tục và lâu dài, cho nên người giáo viên không đủ thời gian
Trang 5
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
để có được đồ dùng đó, nên việc thực hiện đồ dùng dạy học ở giờ lên lớp còn nhiều
hạn chế:

+ Một số đồ dùng dạy học không có ở đòa phương để giảng dạy, đây là nỗi boăn
khoăn của rất nhiều giáo viên vì việc tìm kiếm rất khó khăn, phải mất một thời gian
dài, cho nên không phải nhà giáo nào củng thực hiện được, để có đồ dùng thực hiện
trên lớp. Nếu không có tiết dạy sẽ diễn ra như thế nào?
+ Cơ sở vật chất ở trường còn hạn hẹp nên việc bảo quản đồ dùng dạy học còn
khó khăn, có thể nói đây là nổi chăn trở mà rất khó khắc phục được, vì đất nước ta
còn nghèo nên thiết bò bảo quản lỗi thời, chưa đủ tiêu chuẩn,
dẫn đến dụng cụ, đồ dùng chóng hư, vì vậy khi giáo viên lên lớp chưa làm phát huy
được hết tính tích cực về nhận thức cho học sinh
+ Nguồn kinh tế-Tài chánh ở các trường cơ sở còn thiếu thốn, nên việc mua sắm
đồ dùng dạy học phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập hầu như rất ít.
Từ những vấn đề khó khăn nêu trên, tôi cùng quý đồng nghiệp đi vào tìm hiểu một
số đồ dùng dạy học có thể khắc phục được một số bấc cập mà chúng ta còn vướn
phải trong một số thời gian qua.
- Các loại đồ dùng dạy học và tác dụng của nó:
Môn sinh học là một môn khoa học thực nghiệm, nên đồ dùng dạy học là
những hình tượng, dụng cụ mà học sinh có thể nhìn thấy được, vì vậy nó rất đa dạng
với nghiều hình thức khác nhau, đồ dùng dạy học có thể được dùng ở nhiều giai đoạn
khác nhau trong tiết học, chủ yếu phải trình bày hợp lí nội dung muốn truyền đạt cho
học sinh và đòi hỏi sự thu hút được đối tượng cần truyền đạt. Vì vậy đồ dùng dạy học
có rất nhiều loại được thể hiện qua từng loại đồ dùng dạy học như sau:
+ MẪU VẬT TƯƠI SỐNG
Loại đồ dùng dạy học này có giá trò sư phạm cao nhất, nó đảm bảo hình dạng,
kích thước, màu sắc tự nhiên. Trong thực tế không phải bao giờ củng có sẵn các mẫu
vật sống, mẫu vật tươi mà trong trường hợp này ta phải thay thế mẫu vật thật sống,
tươi bằng các mẫu vật ngâm, ép…Tuy các mẫu vật này không có giá trò bằng các mẫu
vật tươi sống, không giữ được các màu sắc tự nhiên, song đây vẫn là mẫu vật thật.
Thí dụ: Khi dạy về cấu tạo của một bông hoa , nếu có bông hoa thật thì chúng ta
thấy rõ sự ảnh hưởng rất lớn về đồ dùng đối với việc tiếp thu bài của học sinh như:
Các em biết được các bộ phận của bông hoa( Đài, tràng, nhò và nh. Đài và tràng

làm thành bao hoa bảo vệ nhò và nh. Tràng gồm nhiều cánh hoa, màu sắc của
cánh hoa khác nhau tuỳ loại. Nhò có nhiều hạt phấn. Nh có bầu chứa noãn…). Khi
dạy về lá đơn, lá kép giáo viên cho học sinh tìm hiểu trên vật thật các em hiểu và
Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
phân biệt ngay từ đó giúp học sinh tinh tưởng vào kiến thức đã nghiên cứu… Khi dạy
về cấu tạo của tim người giáo viên dùng quả tim lợn để gới thiệu các em sẻ nhận ra
ngay về hình dáng, các ngăn tim, thấy được thành của tâm nào dày, tâm nào mỏng,
van tim ở đâu, các ngăn tim thông với từng loại mạch nào?
+ MẪU VẬT TỰ NHIÊN
Đối với mẫu vật quá nhỏ có kích thước hiển vi, ngoài việc tổ chức cho học sinh
xem kính ta phải dùng máy chiếu kính hiển vi để tăng độ phóng đại, tạo điều kiện
cho cả lớp có thể quan sát cùng một lúc.
Thí dụ: Quan sát cấu tạo của tế bào thực vật, quan sát lát cắt hay quan sát các
nguyên sinh vật hoặc các bộ phận của côn trùng, quan sát tế bào, các loại mô của
động vật …
+ MÔ HÌNH
Dùng để thay thế hay bổ sung các mẫu vật tự nhiên đôi khi không có sẵn, hoặc
lớn quá, nhỏ quá khó quan sát, mô hình có tác dụng phản ánh được cấu tạo, khái
quát và hình dung được rõ ràng các cấu trúc không gian, so với kích thước của mẫu
vật thật, sẽ khắc sâu được kiến thức cho các em.
Thí dụ: Mô hình cấu trúc của« nhà máy» lá cây, các bộ phận của hoa. Mô hình
các loài động vật có xương sống như: cá chép, tôm, ếch nhái, gà, thỏ,… Mô hình, Cơ
thể người, các giác quan,… Khi dạy về cấu tạo cơ thể người ta dùng mô hình nữa cơ
thể người để hướng dẫn các em nghiên cứu các hệ cơ quan và vò trí của chúng trong
cơ thể, giáo viên trình bày đến hệ cơ quan nào thì yêu cầu học sinh chỉ đến hệ cơ
quan đó và vò trí của nó lúc đó học sinh củng nắm sơ lược về hình dáng,cấu tạo của
từng cơ quan như: Phổi, tim, dạ dày, thận,…
+ TRANH VẼ - HÌNH ẢNH - PHIM CHIẾU
Ở đây mô hình không cho phép đi sâu vào cấu tạo chi tiết, trong trường hợp này

tranh vẽ, hình vẽ, phim chiếu tạo ra ưu thế hơn, mà lại có tranh phân tích cho phép đi
sâu vào các chi tiết cần thiết, giúp cho học sinh có thể hiểu sâu sắc hơn về cấu tạo
bên trong của đối tượng đang nghiên cứu, ngoài ra nó còn thay thế mẫu vật thật mà
không tìm kiếm được.
Thí dụ: Đối với cấu tạo và kích thước của tế bào, sự lớn lên và phân chia của tế
bào, cấu tạo miền hút của rễ, các dạng của rễ, các dạng thân. Đối với các loại mô
của động vật, các cơ quan, các hệ cơ quan… Muốn học sinh hiểu bài được tốt thì giáo
viên phải sử dụng hình ảnh, tranh vẽ hoặc phim chiếu cho học sinh quan sát, đồng
thời rèn luyện cho học sinh kó năng vẽ mẫu vật thật hoặc tranh vẽ giống thật thì rất
Trang 7
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
tốt, đôi khi cũng có nhiều phức tạp, có những chi tiết không cần thiết hay bài giảng
không đề cặp đến, cần được lướt bỏ, mà chỉ tập trung vào cấu trúc và dấu hiệu cơ
bản thì lúc này ta có thể sử dụng các dụng cụ khác để kết hợp, đó là sơ đố.
+ SƠ ĐỒ
Sơ đồ được sử dụng khi trình bày các mối quan hệ giữa các hình tượng trong quá
trình sinh học. Ngoài ra sơ đồ còn giúp cho học sinh có cái nhìn khái quát, tư duy trừu
tượng của học sinh phát triển hơn.
Thi1 dụ: Sơ đồ mối quan hệ qua lại giữa các hệ cơ quan trong cơ thể
Học sinh chỉ cần nhìn vào sơ đồ do giáo viên bố trí đúng lúc, lúc đó học sinh sẽ
hình dung được ngay mối quan hệ giữa các hệ cơ quan với nhau, như các hệ cơ quan
muốn hoạt động được thì phải thông qua sự điều khiển hệ thần kinh và thể dòch.
Ngược lại để hệ thần kinh và thể dòch hoạt động thì phải nhờ các các hệ cơ quan phối
hợp cung cấp các chất
Thí dụ: Sơ đồ phát triển của giới thực vật
Khi nhìn vào sơ đồ học sinh thấy ngay hướng tiến hoá của các loài thực vật do
hoàn cảnh tự nhiên và sự phân loại thực vật. Từ đây học sinh củng biết được nguồn
gốc của các loài thực vật
III
Trang 8

Các cơ thể sống
đầu tiên
Tảo nguyên thuỷ
Các thực vật ở cạn
đầu tiên (Quyết
trần)
Dương xỉ cổ
Hạt trần
Hạt kín
Dương
xỉ x
RêuTảo
Các đại dương chiếm phần lớn
diện tích Trái Đất
Các lục đòa xuất hiện diện tích
đất liền mở rộng
Khí hậu nóng và rất
ẩm
Khí hậu trở nên khô
và lạnh hơn
Tiếp tục khô hơn do Măt
Trời chiếu sáng liên tục
Hệ thần kinh và kệ nội tiết
Hệ bài tiết
Hệ tiêu hoá
Hệ tuần hoàn
Hệ hô hấp
Hệ vận động
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011

II

I

+HÌNH VẼ CỦA GIÁO VIÊN TRÊN BẢNG
Hình vẽ của giáo viên trên bảng có giá trò rất lớn, nhất là hình ảnh vẽ đẹp và
nhanh, nó giúp cho học sinh theo dõi một cách dễ dàng nội dung của bài giảng, khi
mà giáo viên vừa nói vừa vẽ dần một cấu trúc, một sơ đồ nào đó.
* Ngoài những loại đồ dùng dạy học nói trên còn rất nhiều loại mà chúng ta có
thể chưa tìm ra hết, hy vọng rằng với chương trình học ngày càng cải tiến, các giáo
sư và giáo viên sẽ nghiên cứu để đưa vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy
và học đặc biệt là đối với bộ môn sinh học.
Tuy nhiên các loại đồ dùng dạy học kể trên có tác dụng khác nhau, mong rằng
giáo viên bố trí thời gian và lựa chọn sao cho phù hợp với nội dung của bài để bài
giảng hợp logic và khoa học hơn.
III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Qua thực tế tôi nhận thấy các loại đồ dùng dạy học có ý nghóa to lớn trong quá
trình dạy học, giúp cho học sinh dễ hiểu bài, hiểu bài sâu sắc hơn và nhớ bài lâu hơn,
đồ dùng dạy học tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự nghiên cứu hình dạng bên ngoài,
Trang 9
Sáng kiến kinh nghiệm năm học 2010-2011
cấu tạo bên trong của đối tượng và các tính chất, chức năng của chúng. Chúng có thể
tri giác trực tiếp bằng các giác quan. Đồ dùng dạy học giúp cụ thể hoá những cái quá
trừu tượng, giúp trừu tượng hóa và đơn giản hóa những vấn đề cần nghiên cứu, từ đó
giúp học sinh thu nhận thông tin về các sự vật, hiện tượng một cách sinh động, đầy
đủ, chính sát. Trong một tiết học có sử dụng đầy đủ đồ dùng dạy học thì tiết học đó
rất sinh động nhất là các hoạt động của học sinh dẫn đến nội dung học tập phong
phú, nâng cao hứng thú học tập môn học, nâng cao lòng tin của học sinh vào khoa
học, giúp học sinh yêu quý thiên nhiên và bảo vệ thiên nhiên, nhất là đối với giới
thực vật. Đồ dùng dạy học còn giúp phát triển năng lực nhận thức của học sinh, đặc

biệt là năng lực quan sát, năng lực tư duy ( phân tích, tổng hợp các hiện tượng, rút ra
những kết luận có độ tin cậy…), giúp giáo viên tiết kiệm được thời gian trên lớp trong
mỗi tiết học, giúp giáo viên điều khiển được hoạt động nhận thức của học sinh, kiểm
tra đánh giá kết quả học tập của các em, được thuận lợi và có hiệu quả cao hơn.
Do đó đồ dùng dạy học góp phần nâng cao hiệu suất lao động của thầy và trò
trong sự phát triển giáo dục như hiện nay.

Trang 10