tuan 28 van 7

Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
Ngày soạn: 13/ 3/ 11
Ngày giảng: / 3/ 11
TiÕt 104, tn 27
T×m hiĨu chung vỊ phÐp ln gi¶i thÝch
I- M ỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
1. Kiến thức :
- Đặc điểm của một số bài văn nghị luận giải thích
- u cầu cơ bản của phép lập luận giải thích.
2. Kĩ năng :
- Nhận diện và phân tích một văn bản nghị luận giải thích để hiểu đặc điểm của
kiểu văn bản này.
- Biết so sánh để phân biệt lập luận giải thích với lập luận chứng minh.
3. Giáo dục :
Ý thức tìm hiểu bài văn nghò luận giải thích.
II- TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN :
1, Giáo viên : SGK, SGV, giáo án.
2, Học sinh : SGK, vở ghi, vở soạn.
III- KIỂM TRA BÀI CŨ ( 2’ ) :
Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
IV- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HĐ1 : T×m hiĨu mơc ®Ých
vµ ph ¬ng ph¸p gi¶i thÝch
( 29’)
? Trong ®êi sèng, nh÷ng
khi nµo ngêi ta cÇn ®ỵc
gi¶i thÝch?
? Em thư gi¶i thÝch cho c«
htg: Níc biĨn mỈn?
- GV: B¹n ®· nªu nguyªn

nh©n vµ lý do quy lt lµm
n¶y sinh hiƯn tỵng.
? V× sao b¹n kh«ng thĨ gt
- Nhu cÇu gi¶i thÝch cđa
con ngêi lµ v« cïng phong
phó vµ ®a d¹ng. Nh÷ng sù
vËt, nh÷ng hiƯn tỵng l¹
con ngêi cha hiĨu th× nhu
cÇu gi¶i thÝch xt hiƯn.
- Níc sơng si cã hoµ tan
nhiỊu lo¹i mi lÊy tõ c¸c
líp ®Êt ®¸ trong lơc ®Þa.
Khi ra ®Õn biĨn, mỈt biĨn
cã ®é tho¸ng réng nªn níc
thêng bèc h¬i, cßn mi ë
l¹i. L©u ngµy mi tÝch tơ
lµm níc biĨn mỈn
- Nghe
- Bëi v× kh«ng cã kiÕn
thøc khoa häc.
TiÕ
t 104, bài 27
T×m hiĨu chung vỊ
phÐp ln gi¶i
thÝch
I- Mục đích vµ ph ¬ng
ph¸p giải thích :
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
1
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011

®ỵc?
? Em thư gt: "con ngêi lµ
g×?
? Em ®· lµm cho c¸c b¹n
hiĨu b»ng b»ng c¸ch nµo?
? Qua viƯc t×m hiĨu VD,
cho biÕt gi¶i thÝch lµ g×?
? Gi¶i thÝch nh»m mơc
®Ých g×?
- GV: Cần hiểu rõ những
điều chưa biết trong mọi
lónh vực. Trong cuộc
sống, có những vấn đề
không phải lúc nào cũng
hiểu ngay được, vì vậy
nhu cầu tìm hiểu, giải
thích luôn luôn được đặt
ra với mọi người
? Trong cuộc sống hàng
ngày, em có hay gặp các
vấn đề, các sự việc, hiện
tượng mà em không giải
thích được không? H·y
nªu mét sè c©u hái vỊ nhu
cÇu gi¶i thÝch hµng ngµy?
? Muốn trả lời được
những câu hỏi đó tức là
giải thích các vấn đề nêu
trên thì phải làm như thế
nào ?

- GV: Mn tr¶ lêi nh÷ng
c©u hái “t¹i sao” ta ph¶i
chØ ra nguyªn nh©n vµ lý
do quy lt lµm n¶y sinh
hiƯn tỵng ®ã. Mn tr¶ lêi
nh÷ng c©u hái Êy ph¶i cã
tri thøc khoa häc.
? Khi gặp vấn đề khó
hiểu mà em được giải
thích rõ thì em cảm thấy
- Lµ mét loµi ®éng vËt cao
cÊp biÕt nãi, biÕt t duy…
- §a ra kh¸i niƯm chØ loµi
sù vËt mµ nã phơ thc.
- Lµ lµm cho hiĨu râ
nh÷ng ®iỊu cha biÕt trong
mäi lÜnh vùc.
- §Ĩ nhËn thøc hiĨu râ
SVHT
- Nghe
- VD: V× sao cã ma? T¹i
sao l¹i cã b·o lơt? V× sao
l¹i cã dÞch bƯnh? T¹i sao
b¹n Êy l¹i giËn m×nh? T¹i
sao d¹o nµy b¹n häc kÐm
h¬n?
- Đọc, tra cứu, nghiên
cứu, học hỏi, phải có tri
thức khoa học, chuẩn
xác. về nhiều mặt mới

giải thích được.
- Nghe
- Thoả mãn được nhu cầu
tìm hiểu, thú vò, dễ chòu
- Nghe
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
2
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
trí tuệ và tình cảm của
mình mở mang như thế
nào ?
- GV: Nhờ biết giải thích
mà con người không
ngừng tiến bộ vì muốn
giải thích được thấu đáo
thì người ta phải hiểu,
phải học hỏi mãi.
- GV: Trong v¨n nghÞ
ln, ngêi ta thêng yªu
cÇu gi¶i thÝch c¸c vÊn ®Ị
t tëng, ®¹o lý lín nhá, c¸c
chn mùc hµnh vi cđa
con ngêi (vÝ dơ: thÕ nµo lµ
h¹nh phóc, trung thùc lµ
g×? Cã chÝ th× nªn? )
Ngêi ta thêng sư dơng
nh÷ng lý lÏ vµ dÉn chøng
hay nãi c¸ch kh¸c lµ ph¶i
ph©n tÝch néi dung cđa
vÊn ®Ị Êy.

? Trong v¨n nghÞ ln,
gi¶i thÝch lµ gì?
- GV: Trong v¨n nghÞ
ln, gi¶i thÝch lµ thao t¸c
nh»m lµm s¸ng tá néi
dung ý nghÜa mét tõ, mét
c©u, mét kh¸i niƯm
chóng thêng tån t¹i díi
mét quan niƯm ®¸nh gi¸.
? Häc sinh ®äc bµi: “Lßng
khiªm tèn”?
? Bµi v¨n gi¶i thÝch vÊn ®Ị
g× vµ gi¶i thÝch nh thÕ
nµo?
- GV: Bµi v¨n ®· lµm s¸ng
tá nh÷ng khÝa c¹nh cơ thĨ
cđa lßng khiªm tèn th«ng
qua liƯt kª c¸c biĨu hiƯn:
®èi lËp kỴ khiªm tèn vµ
kh«ng khiªm tèn. Ci
cïng lµ “tãm l¹i” ®Ĩ ®¸nh
gi¸ tỉng qu¸t.
- Trình bày
- Nghe
- Đọc
- Kh¸i niƯm “Lßng khiªm
tèn”. Lßng khiªm tèn ®·
®ỵc gi¶i thÝch th«ng qua
nh÷ng ®o¹n v¨n ®Þnh
nghÜa (cã tõ lµ) nh÷ng

®o¹n v¨n chøng minh lµm
s¸ng tá kh¸i niƯm khiªm
tèn.
- Nghe
- Đọc
- Tác giả nêu bản chất
của lòng khiêm tốn
1. VÝ dơ:
2. NhËn xÐt:
- Vấn đề GT : lòng
khiêm tốn; dùng lý lẽ,
dẫn chứng GT
- Phương pháp giải thích :
+ So sánh, nêu đònh
nghóa.
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
3
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? Gọi HS đọc lại 2 đoạn
từ “ Điều quan trọng
trước người khác”
? Ở đoạn “ Điều quan
trọng mọi người “, tác
gải đã nói gì về lòng
khiêm tốn ?
? Đó có phải là giải thích
lòng khiêm tốn không ?
? Ở đoạn “ vậy khiêm
tốn trước người khác “
tác giả lại tiếp tục nói gì

về lòng khiêm tốn ?
? §Ĩ t×m hiĨu ph¬ng ph¸p
gi¶i thÝch, em h·y chän vµ
ghi ra vë nh÷ng c©u ®Þnh
nghÜa nh: Lßng khiªm tèn
cã thĨ coi lµ mét b¶n
tÝnh §ã cã ph¶i lµ c¸ch
gi¶i thÝch kh«ng?
? Đó có thực sự giải thích
lòng khiêm tốn không ?
- GV nói thêm cái ý ở
phần “ tóm lại
người” Người khiêm tốn
là người hoàn toàn biết
mình, hiểu người, không
tự mình đề cao vai trò, ca
tụng mình nhưng cũng
không mặc cảm, tự ti.
? Gọi HS đọc lại 2 đoạn
từ “ người có tình học
mãi mãi”?
? Người khiêm tốn có
- Vậy là đã bước vào
việc giải thích
- Tác giả nêu khái niệm
về lòng khiêm tốn : biết
sống nhún nhường, tự
khép mình vào khuôn
khổ nhưng vẫn có hoài
bảo lớn và không ngừng

học hỏi, không khoe
khoang, tự đề cao mình.
- Nh÷ng c©u ®Þnh nghÜa:
+ Khiªm tèn lµ biĨu hiƯn
cđa nh÷ng con ngêi ®óng
®¾n.
+ Khiªm tèn lµ tÝnh nh·
nhỈn
+ §ã lµ v× cc ®êi lµ mét
cc ®Êu tranh bÊt tËn.
- Đã đi vào mục đích giải
thích
- Nghe
- Đọc
- Người khiêm tốn tự cho
mình là kém nên cần học
hỏi thêm nữa, không
chấp nhận sự thành công
của mình hay cho thành
công đó là không đáng
kể và luôn tìm cách để
+ Kể ra các biểu hiện ,
đối chiếu với các hoạt
động khác.
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
4
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
các biểu hiện như thế
nào ?
? Theo em c¸ch liƯt kª c¸c

biĨu hiƯn cđa khiªm tèn,
c¸ch ®èi lËp ngêi khiªm
vµ kỴ kh«ng khiªm tèn cã
ph¶i lµ c¸ch gi¶i thÝch
kh«ng?
? Chứng minh lòng
khiêm tốn bằng biểu
hiện thực tế có phải là
cách giải thích không ?
? Tại sao con người luôn
luôn cần phải khiêm tốn?
? Đoạn văn tìm nguyên
nhân của lòng khiêm tốn
có thuộc văn giải thích
không ?
? ViƯc chØ ra c¸i lỵi cđa
khiªm tèn, c¸i h¹i cđa
kh«ng khiªm tèn lµ
cđa thãi kh«ng khiªm tèn
cã ph¶i lµ néi dung cđa
gi¶i thÝch kh«ng?
- GV: Giải thích 1 vấn đề
kết hợp với chứng minh
và đặt câu hỏi “tại sao?
cùng với “như thế nào ?”
là cách giải thích sinh
động, phong phú tạo nên
chất lượng cao cho tác
học hỏi thêm
- Nh÷ng biĨu hiƯn liƯt kª,

®èi lËp ë bµi v¨n lµ c¸ch
gi¶i thÝch sinh ®éng phong
phó t¹o nªn chÊt lỵng cao
cho t¸c phÈm.
- Giải thích có thể kết
hợp với chứng minh
- Tài năng, sự hiểu biết
của mỗi cá nhân chỉ là 1
giọt nước bé nhỏ giữa đại
dương bao la-> phải học
thêm mãi
- Tìm nguyên nhân của
vấn đề chung chính là
giải thích
- ViƯc (gi¶i) chØ ra c¸i lỵi,
c¸i h¹i vµ nguyªn nh©n
cđa thãi kh«ng khiªm tèn
chÝnh lµ néi dung cđa bµi
gi¶i thÝch. §iỊu nµy lµm
cho vÊn ®Ị gi¶i thÝch cã ý
nghÜa thùc tÕ víi ngêi ®äc.
- Nghe
+ Chỉ ra các mặt lợi hại,
nguyên nhân , hậu qủa,
cách đề phòng hoặc noi
theo . . .
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
5
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
phẩm.

- GV : Bài văn trên đã
làm sáng tỏ những khía
cạnh cụ thể của lòng
khiêm tốn thông qua liệt
kê các biểu hiện, đối lập
kẻ khiêm tốn và không
khiêm tốn. Cuối cùng là
“tóm lại” để đánh giá
tổng quát.
? T×m hiĨu c¸ch lËp ln
cđa VB nµy?
- GV :Bố cục bài văn :
Mở bài ( câu đầu ), thân
bài ( 5 đoạn giữa ), kết
bài ( câu cuối ) và bốn
luận cứ trong bài :
Luận cứ 1 : Bản chất
( Trả lời câu hỏi : thế
nào? )
Luận cứ 2 : Đònh nghóa:
(Là gì ? )
Luận cứ 3 : Biểu hiện (Ở
đâu ? )
Luận cứ 4 : Nguyên nhân
(Tại sao ? )
Yếu tố liên kết chính là
lặp lại từ “ khiêm tốn “,
lúc thì khẳng đònh, khi thì
đặt câu hỏi.
? LËp ln gi¶i thÝch là gì?

- C¸ch lËp ln :
+ Ln ®iĨm chÝnh: Lßng
khiªm tèn
+ Ln ®iĨm phơ:
+) B¶n chÊt cđa lßng
khiªm tèn.
+) §Þnh nghÜa
+) BiĨu hiƯn
+)Nguyªn nh©n
- Nghe
- Trình bày
- Trình bày
- Nghe
- Mạch lạc, ngôn từ trong
sáng, dễ hiểu.
- Cần phải đọc nhiều,
học nhiều
- Vận dụng tồng hợp các
thao tác giải thích phù
hợp
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
6
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? Gi¶i thÝch bằng cách
nào?
- GV: Nªu ®Þnh nghÜa
BiĨu hiƯn V× sao? ntn?;
ChØ ra nguyªn nh©n, hËu
qu¶…
? NhËn xÐt vỊ ng«n tõ cđa

VB?
? §Ị bµi gi¶i thÝch ®¹t ®ỵc
kÕt qu¶ tèt ®ßi hái yªu cÇu
g×?
? Cần chú ý điều gì khi
giải thích?
? Häc sinh ®äc phÇn ghi
nhí SGK?
HĐ2: Luyện tập ( 10’)
? Häc sinh ®äc v¨n b¶n:
“Lßng nh©n ®¹o”?
?VÊn ®Ị ®ỵc gi¶i thÝch?
? Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch?
? ThÕ nµo lµ biÕt th¬ng
ngêi? Vµ thÕ nµo lµ lßng
nh©n ®¹o?
? KĨ nh÷ng biĨu hiƯn?
HĐ3: Cđng cè ( 3’)
? Nêu những nội dung cần
nắm?
? Nh÷ng lÜnh vùc nµo cÇn
sư dơng thao t¸c GT:
A - ChØ trong v¨n nghÞ
ln
B - Trong tÊt c¶ c¸c lÜnh
vùc
C - ChØ trong nghiªn cøu
KH
D - ChØ trong ®êi sèng
hµng ngµy.

HĐ4: Hướng dẫn tự học
( 1’)
Về nhà:
- Học bài, nắm được đặc
- Đäc
- Đäc
- Lµ “lßng nh©n ®¹o”
- Nªu ®Þnh nghÜa: Lßng
nh©n ®¹o tøc lµ lßng biÕt
th¬ng ngêi…
- Trình bày
- Ông lão hành khất, đứa
bé nhặt từng mẫu bánh,
mọi người xót thương.
- Trình bày
- Lời văn mạch lạc, trong
sáng, dể hiểu, giải thích
đúng vấn đề
- Vận dụng các thao tác
giải thích phù hợp
* Ghi nhí SGK- 71
II- Lun tËp:
- VÊn ®Ị ®ỵc gi¶i thÝch lµ
“lßng nh©n ®¹o”
- Ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch: +
Nªu ®Þnh nghÜa: Lßng
nh©n ®¹o tøc lµ lßng biÕt
th¬ng ngêi.
+ Đặt câu hỏi : Thế nào
là biết thương người ?

Thế nào là lòng nhân
đạo ?
+ KĨ ra c¸c biĨu hiƯn:
Ông lão hành khất, đứa
bé nhặt từng mẫu bánh,
mọi người xót thương.
+ Đối chiếu lập luận
bằng cách đưa ra câu nói
của Thánh Găng – đi.
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
7
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
điểm, kiểu bài nghị luận
giải thích
- Sưu tầm văn bản giải
thích để làm tư liệu học
tập.
Chn bÞ bµi: Sèng chÕt
mỈc bay
Ngày soạn: 12/ 3/ 11
Ngày giảng: / 3/ 11
TiÕt 105, 106, tn 27
V¨n b¶n : Sèng chÕt mỈc bay
( Ph¹m Duy Tèn )
I- M ỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
1. Kiến thức :
- Sơ giản về t/g Ph¹m Duy Tèn
- Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vơ trách
nhiệm của quan lại dưới chế độ cũ
- Những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “Sống chết mặc bay”- Một tác

phẩm được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn VN hiện đại.
- NT XD t×nh hng trun nghÞch lÝ.
2. Kĩ năng :
- §äc- hiĨu mét trun ng¾n hiƯn ®¹i ®Çu thÕ kØ XX.
- §äc diƠn c¶m vµ ph©n tÝch NV t×nh hng trun qua c¸c c¶nh ®èi lËp-t¬ng ph¶n
vµ t¨ng cÊp.
- KĨ tãm t¾t trun.
3. Thái độ
- BiÕt c¨m ghÐt x· héi bÊt c«ng v« nh©n ®¹o
- Sù ®ång c¶m xãt th¬ng nh÷ng ngêi d©n v« téi.
II- TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN :
1, Giáo viên : SGK, SGV, giáo án.
2, Học sinh : SGK, vở ghi, vở soạn.
III- KIỂM TRA BÀI CŨ:
Kh«ng kiĨm tra
IV- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
8
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
Ho¹t ®éng cđa gi¸o
viªn
Ho¹t ®éng cđa häc
sinh
Ghi b¶ng
H Đ1 : Khởi động, giới
thiệu bài ( 2’)
- GV: V¨n xu«i qc ng÷
bi ®Çu ®· cã sù ®ãng
gãp cđa PDT. Trun
ng¾n Sèng chÕt mỈc bay

cđa «ng lµ mét trong
nh÷ng thµnh tùu ®ét xt
cđa dßng v¨n häc hiƯn
thùc th s¬ khai. T¸c
phÈm ®ỵc xem lµ mét
b«ng hoa ®Çu mïa cđa
trun ng¾n hiƯn ®¹i VN.
Trong chương trình ngữ
văn THCS “ Sống chết
mặc bay là truyện ngắn
hiện đại được học đầu
tiên. Muốn học tốt tác
phẩm này chúng ta phải
hiểu được hai phép
nghệ thuật : tương phản
và tăng cấp mà truyện
đã sử dụng thành công.
HĐ2 : Đọc, tiếp xúc văn
bản ( 7’)
? Quan s¸t chó thÝch * vµ
nªu hiĨu biÕt cđa em vỊ
t¸c gi¶?
- Nghe
- HiĨu biÕt vỊ t¸c gi¶:
+ C¸c bót danh: ¦u
Thêi MÉn; §«ng Ph-
¬ng Sãc; Thä An)
+ ¤ng sinh 1881 - mất
25 th¸ng 2 n¨m 1924
+ Quª: Hµ T©y.

+ ¤ng tèt nghiƯp tr-
êng th«ng ng«n,. vµo
lµm viƯc t¹i Toµ Thèng
sø B¾c Kú. Sau ®ã ®ỉi
sang lµm ë ng©n hµng
§«ng Dư¬ng, ®ỵc
thêi gian ng¾n th×
chun sang viÕt b¸o.
+ T¸c phÈm chÝnh: Bùc
m×nh( trun ng¾n,
1914); Sèng chÕt mỈc
TiÕt 105, 106, tn 27
V¨n b¶n : Sèng chÕt mỈc bay
( Ph¹m Duy Tèn )
I- Đọc, tiếp xúc văn bản:
1. T¸c gi¶:
- PDT (1883- 1924)
- Nguyªn qu¸n: Phỵng Vò, Th-
êng TÝn, Hµ T©y.
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
9
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? Em h·y nªu xt xø
cđa t¸c phÈm?
? ThĨ lo¹i của văn bản?
- GV: Truyện ngắn hiện
đại xuất hiện muộn
trong lòch sử văn học
(đầu 20). Truyện viết
bằng văn xuôi tiếng việt

hiện đại thiên về kể
chuyện (gần gũi với ký)
với sự việc, cốt truyện
phức tạp, hướng vào
việc khắc họa hiện
tượng, phát hiện bản
chất trong quan hệ nhân
sinh hay đời sống tâm
hồn của con người. Đặc
biệt cốt truyện thường
ngắn diễn ra trong hạn
chế
? Theo em cÇn ®äc v¨n
b¶n víi giäng ®äc nh thÕ
nµo?
- GV ®äc 1 ®o¹n sau ®ã
gäi Hs ®äc.
? H·y tãm t¾t trun
kho¶ng 7 c©u?
- GV : Chuyện xãy ra ở
Bắc Bộ, vào lúc 1 giờ
đêm, nước sông Nhò Hà
lên to quá, khúc đê X,
thuộc phủ X chuẩn bò
bay (trun ng¾n,
1918); Con ngêi së
khanh (trun ng¾n,
1919); Níc ®êi l¾m lçi
(trun ng¾n, 1919)…
- Đỵc ®¨ng t¶i trªn báo

Nam Phong sè 18 N¨m
1918.
- ThĨ lo¹i:Trun ng¾n
- Nghe
- Chó ý ph©n biƯt c¸c
giäng ®äc: kĨ, t¶,
giäng c¸c nh©n vËt.
- HS ®äc.
- HS tãm t¾t
- Nghe
2. T¸c phÈm:
Đỵc ®¨ng t¶i trªn báo Nam
Phong sè 18 N¨m 1918.
3. ThĨ lo¹i: Trun ng¾n
4. Tóm tắt:
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
10
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
vỡ. Nhưng cách đó
không xa, trong đình,
đèn thắp sáng trưng,
nha lệ, lính tráng kẻ hầu
người hạ cho quan phụ
mẫu đánh tổ tóm. Trước
cảnh nguy cấp đê vỡ,
quan phụ mẫu, nha lại
tiếp tục đánh tổ tôm thờ
ở trước cảnh tượng nhốn
nháo lo sợ của dân
chúng và cuối cùng

khúc đê ấy vỡ. Nhân
dân lâm vào tình trạng
“nghìn sầu, muôn thảm.
? Theo em v¨n b¶n cã thĨ
chia lµm mÊy phÇn? Néi
dung cđa tõng phÇn?
HĐ3 : Tìm hiểu văn
bản ( 55’)
? T¸c gi¶ ®· giíi thiƯu
c¶nh nh©n d©n vËt lén tr-
íc nguy c¬ ®ª vì vµo thêi
gian kh«ng gian, ®Þa
®iĨm?
- GV: Thủy hỏa đạo tặc :
Giặclũ - đứng đầu trong
bốn thứ giặc dữ - vì vậy
vơ cùng đáng lo , đáng
sợ
? C¸c chi tiÕt ®ã gỵi mét
c¶nh tỵng nh thÕ nµo?
? Tªn s«ng ®ỵc nãi cơ thĨ
- 3 phần:
+ Tõ ®Çu háng mÊt:
Nguy c¬ vì ®ª vµ
chèng ®ì cđa ngêi
d©n.
+ TiÕp ®iÕu mµy:
C¶nh quan phđ cïng
nha l¹i ®¸nh tỉ t«m
trong khi ®i hé ®ª.

+ cßn l¹i: C¶nh ®ª vì,
nh©n d©n l©m vµo t×nh
tr¹ng th¶m sÇu.
- Thêi gian: GÇn mét
giê ®ªm; Kh«ng gian:
Trêi ma tÇm t·, níc
s«ng NhÞ Hµ lªn to;
§Þa ®iĨm: khóc s«ng
lµng X , Thc x·
phđ, hai ba ®o¹n ®·
thÈm lËu.
- Nghe
- Trình bày
- T¸c gi¶ mn b¹n
®äc hiĨu c©u chun
nµy kh«ng chØ x¶y ra ë
mét n¬i mµ cã thĨ lµ
phỉ biÕn ë nhiỊu n¬i ë
níc ta
- Ngay nh÷ng dßng
®Çu trun ®· t¹o nªn
t×nh hng c¨ng th¼ng
®Ĩ tõ ®ã c¸c sù viƯc
liªn tiÕp sÏ x¶y ra.
- Ngoµi trêi ma tÇm t·
níc s«ng d©ng cao;
C¶nh tỵng nhèn nh¸o
5. Bố cục: 3 Phần
II- Tìm hiểu văn bản :
1. Cảnh ngồi đê và trong

đình:
a. Ngoài đê b. Trong
đình
- Ho n à cảnh:
GÇn mét giê
®ªm, ở chỗ
đê xung yếu
nhất; Kh«ng
gian: Trêi ma
tÇm t·, níc
s«ng NhÞ Hµ
lªn to; §Þa
®iĨm: khóc
s«ng lµng
- Trong ®×nh
v÷ng ch·i,
®Ìn s¸ng,
®ª vì còng
kh«ng sao
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
11
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
nhng tªn lµng, tªn phđ ®-
ỵc ghi b»ng kÝ hiƯu. §iỊu
®ã thĨ hiƯn dơng ý g× cđa
t¸c gi¶?
? Em cã nhËn xÐt g× vỊ
phÇn më trun
? C¶nh tỵng hé ®ª ®ỵc
t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ

nµo?
? Trong lúc dân đang hộ
đê nhốn nháo căng thẳng,
thì quan ở đâu ?
? Khơng khí quang cảnh
trong đình được miêu tả
như thế nào?
? Những chi tiết nào
trong truyện đã miêu tả
điều đó?
? Đồ dùng sinh hoạt của
quan phủ trong khi hộ đê
là gì?
? Quang cảnh ®¸nh tỉ
t«m ntn?
? Em hiĨu ®iỊu g× vỊ tÝnh
c¸ch cđa quan phđ qua
th¸i ®é cđa y?
hoang mang c¨ng
th¼ng; Tr¨m ngh×n
ngêi ®éi ma ngËp díi
bïn, ít nh cht, ®ãi
rÐt vµ kiƯt søc; Tay
kh«ng ,rÐt mít; Âm
thanh: Trống đánh liên
thanh, ốc thổi vơ hồi,
người xao xác gọi
nhau
- Trong đình
- Kh«ng khÝ: TÜnh

mÞch, nghiªm trang,
nhµn nh·, ®êng bƯ,
nguy nga.
- Trong ®×nh v÷ng
ch·i, ®Ìn s¸ng, ®ª vì
còng kh«ng sao. Quan
d¸ng ngåi uy nghi,
chƠm chƯ, gäi ngêi
hÇu g·y, gäi ®iÕu ®ãm,
tiÕng quan trun…
- §å dïng: Toµn b»ng
vµng b¹c ngµ-> xa hoa
q ph¸i
Bát yến hấp đường
phèn
- Lóc mau lóc khoan ,
ung dung Çm Ü , khi
cười , khi nãi , vui vẻ
dịu dàng
- Vơ trách nhiệm, vơ
lương tâm, xấu xa
- Chứng tỏ một cuộc
sống sang trọng, rất
cách biệt với cuộc
sống lầm than cơ khổ
của nhân dân
- Ngoài đê dân vất vả
đê vỡ. Quan trong
đình đánh bài ung
dung , thanh thản .

X , Thc
x· phđ, hai
ba ®o¹n ®·
thÈm lËu.
-> Tình thế
căng thẳng,
cấp bách, vơ
cùng nguy
nan , khẩn
cấp đe dọa
cuộc sống
của người
dân.
- C¶nh
tỵng nhèn
nh¸o hoang
mang c¨ng
th¼ng
- Lúc đê sắp
vỡ , nhân
dân vất vả
- Lúc vỡ đê :
Chống chọi
với khó
khăn  mệt
mỏi .
- Sau khi đê
vỡ dân lâm
vào cảnh
“nghìn sầu

muôn thảm”
-> Sức cùng,
lực kiệt, tình
cảnh thê
lương
- Kh«ng khÝ:
TÜnh mÞch,
nghiªm
trang, nhµn
nh·
- Các quan
mải chơi bài
- Thái độ
nóng giận ,
đổ lỗi cho
dân, vui cười
vì thắng ván
bài .
- Quan ù to
ván bài
thanh thản
không quan
tâm đến
nhân dân
“lòng lang
dạ thú”
-> Sự
lạnh lùng, vơ
trách nhiệm
của bọn quan

lại trong đó
đáng chú ý
nhất là quan
phụ mẫu.
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
12
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? Qua c¸ch miªu t¶ gỵi
lªn cho ta thÊy mét c¶nh
tỵng nh thÕ nµo?
? Hãy chỉ ra 2 mặt
tương phản cơ bản trong
truyện “Sống chết mặc
bay”?
? Phân tích chi tiết cảnh
dân phu hộ đê trong tình
trạng nguy kòch và các
chi tiết quan cùng nha
lại chơi bài trong đình
với không khí tónh mòch
trang nghiêm ?
? Ng«n ng÷ miªu t¶ cã
g× ®Ỉc biƯt?
- GV: Nghệ thuật :
Tương phản , Liệt kê ,
tăng cấp
->Làm nổi bật rõ tính
chất hưởng lạc của quan
phủ và thảm cảnh của
người dân

? Bøc tranh miªu t¶ c¶nh
g×? §äc ®o¹n v¨n miªu t¶
c¶nh Êy?
Dân phu : Gần 1 giờ
đêm mưa tầm tã, khúc
sông dân cao , mọi
người
- Đê vỡ, kẻ thì
thuổng, người thì cuốc
dưới bùn lầy còn quan
trong đình đèn thắp
sáng , lính tráng nha
lại hầu hạ đánh bạc ,
quan ung dung trong
đình đầy tiên nghi .
- NhiỊu tõ l¸y tỵng
h×nh( b× bâm, lít thít,
xao x¸c, tÇm t·, cn
cn). KÕt hỵp ng«n
ng÷ biĨu c¶m (than «i,
lo thay, nguy thay).
- Nghe
- HS ®äc-nªu c¸c chi
tiÕt:
+ gà chó trâu bò kêu
vang tứ phía
+ nước tràn lênh láng
+ xốy thành vực
+ nhà trơi lúa ngập
+ kẻ sống khơng chỗ ở

, người chết khơng nơi
chơn kể sao cho xiết !
- Trình bày
- Trình bày
- Thái độ của quan phụ
mẫu:
lời nói : ơng cách cổ ,
ơng bỏ tù chúng mày ,
dửng dưng,
thản nhiên
vui chơi,
hống hách
cậy quyền,
ham chơi,
hưởng thụ,
sống sa hoa
phù phiếm
- Nghệ thuật :
+ NhiỊu tõ l¸y tỵng h×nh kÕt
hỵp ng«n ng÷ biĨu c¶m
+ Tương phản, Liệt kê, tăng
cấp ->Làm nổi bật rõ tính chất
hưởng lạc của quan phủ và
thảm cảnh của người dân
+ Biểu cảm trực tiếp – bình
luận
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
13
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? C¶nh ®ª vì ®Ĩ l¹i trong

em Ên tỵng g×?
? Theo em nguyªn nh©n
nµo dÉn ®Õn t×nh tr¹ng
sÇu th¶m Êy?
? Thái độ của quan phụ
mẫu, thái độ của bọn nha
lại?
? Hình ảnh tên quan phụ
mẫu đi hộ đê được tác
giả khắc họa như thế
nào ?
? Nêu dụng ý của tác
giả khi dựng cảnh tương
phản này ?
? Chứng minh sự tăng
cấp trong việc miêu tả
mức độ của trời mưa,
của nước sông dâng cao,
nguy cơ vỡ đê, cảnh hộ
đê vất vả, căng thẳng
của người dân gọi nhau
trong hộ đê như thế
đuổi cổ nó ra
+ Cử chỉ : lại quay vào
ván bài ngài đang chơi
dở
x ván bài : ù thơng
tơm, chi chi nảy, điếu
mày
Thái độ của bọn nha

lại thầy đề run cầm
cập
->Niềm vui tàn bạo,
phi nhân của quan phụ
mẫu
- Quát lớn và chỉ đổi
tư thế ngồi , rồi hối
thúc bốc bài , thắng
lớn ván bài , thái độ
vui cười không quan
tâm đến việc đê vỡ .
- Phản ánh tên quan
lòng lang dạ thú và
cuộc sống khốn khổ
của nhân dân .
- Cảnh người dân hộ
đê mưa mỗi lúc càng
nhiều , dồn dập , âm
thanh náo động mỗi
lúc ầm ó . . . sức người
đuối , nguy cơ đê vỡ .
- Quan chơi bài thắng
2 lần không trực tiếp
chứng kiến cảnh hộ
đê , thơ ơ , quát nạt
bọn tay chân  bản
chất phi nhân tính .
- Trình bày
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
14

Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
nào?
? Sự tăng cấp trong việc
miêu tả mức độ đam mê
bài bạc của tên quan
phủ như thế nào ?
? H×nh ¶nh tªn quan hé
®ª cho em hiĨu g× vỊ bän
quan l¹i sau chÕ ®Ị
phong kiÕn cò?
? Hãy chỉ ra các phương
thức biểu đạt, nghệ thuật
được sử dụng trong văn
bản? T¸c dụng ?
? Th¸i ®é cđa t/g đối với
con người, sự việc xảy ra
trong chuyện ®ỵc thĨ
hiƯn ntn?
HĐ4: Tổng kết, ghi nhớ
( 4’)
? Chóng ta cÇn ghi nhí
®iỊu g× vỊ nghƯ tht cđa
t¸c phÈm?
? Theo em gi¸ trÞ hiƯn
thùc vµ nh©n ®¹o cđa
trun ®ỵc thĨ hiƯn nh
thÕ nµo?
- Nghệ thuật : liệt kê,
tăng cấp, tương phản,
biểu cảm trực tiếp->

Làm cho câu chuyện
càng đọc càng hấp
dẫn, nút thắt càng chặt,
mâu thuẫn càng bị
đẩy tới cao trào. Tâm
lí nhân vật càng thêm
rõ nét
- Thái độ đồng cảm ,
sự lo lắng sợ hãi cho
tình thế của người dân
trong thảm hoạ thiên
tai; Lên án thái độ tàn
nhẫn của bọn quan lại
trước tình cảnh, cuộc
sống “ Nghìn sầu
mn thảm” của người
dân.
- NghƯ tht: VËn
dơng phÐp t¬ng ph¶n
vµ t¨ng cÊp, ng«n ng÷
sinh ®éng.
- Néi dung:
+ HiƯn thùc: Ph¶n ¸nh
sù ®èi lËp trong cc
sèng vµ t×nh tr¹ng ngêi
d©n víi bän quan l¹i.
+ Nh©n ®¹o: niỊm c¶m
th¬ng cđa t¸c gi¶ tríc
cc sèng lÇm than c¬
cùc cđa nh©n d©n, tríc

thiªn tai vµ th¸i ®é v«
tr¸ch nhiƯm cđa bän
cÇm qun.
- Thảo luận nhóm
- Làm phiếu bài tập
- Trình bày
- Nhận xét, bổ sung
- Nghe
+ C¶nh ®ª vì: Nghệ thuật :
liệt kê , tăng cấp , tương phản ,
biểu cảm trực tiếp Làm cho
câu chuyện càng đọc càng hấp
dẫn , nút thắt càng chặt , mâu
thuẫn càng bị đẩy tới cao
trào,Tâm lí nhân vật càng thêm
rõ nét
2. Thái độ của tác giả:
- Thái độ đồng cảm, thương
xót người dân trong hoạn nạn
trước thiên tai.
- Lên án thái độ tàn nhẫn của
bọn quan lại trước tình cảnh,
cuộc sống “ Nghìn sầu mn
thảm” của người dân.
III- Tổng kết, ghi nhớ:
1. NghƯ tht:
- T¬ng ph¶n vµ t¨ng cÊp,kết
thúc bất ngờ ng«n ng÷ đối
thoại ngắn gọn, sinh động.
- Lựa chọn ngơi kể khách

quan.
- Lựa chọn ngơn ngữ kể, tả,
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
15
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
H Đ5: Luyện tập ( 5’)
? Thảo luận nhóm bài tập
1?
? Làm phiếu bài tập 2?
? Trình bày?
? Nhận xét, bổ sung?
- GV: Nhận xét, kết luận
HĐ6: Củng cố, dặn dò (
3’)
? Nêu những nội dung
cần nắm?
? So sánh nội dung câu
chuyện và c¶nh chèng lò
ngµy nay. Từ đó , cho
biết ngày nay , nhà nước
ta đã quan tâm , giúp đỡ
nhân dân chống thiên tai
và giúp đỡ nhân dân bị
thiên tai như thế nào ?
- Về nhà:
+ Kể sáng tạo truyện
bằng cách đổi sang ngơi
thứ nhất là nhân vật quan
phụ mẫu.
+ Nhận xét ngơn ngữ của

nhân vật quan phụ mẫu.
+ Tìm một số câu thành
ngữ, tục ngữ gần nghĩa
với thành ngữ: Sống chết
mặc bay.
khắc họa chân dung nhân vật
sinh động.
2. Ý nghĩa văn bản:
Phê phán, tố cáo thói bàng
quan vơ trách nhiệm, vơ lương
tâm đến mức gây ra nạn lớn
cho nhân dân của viên quan
phụ mẫu- đại diện cho nhà
cầm quyền thời pháp thuộc.
- Đồng cảm, xót xa với tình
cảnh thê thảm của nhân dân
lao động do thiên tai và do thái
độ vơ trách nhiệm của kẻ cầm
quyền gây nên.
III- Luyện tập :
Bài 1
Hình thức ngôn ngữ : tự sự,
miêu tả, biểu cảm, người kể
chuyện, nhân vật, đối thoại
Bài 2
Qua ngôn ngữ đối thoại của
quan phủ, em thấy tính cách
của nhân vật đó : đam mê tổ
tôm, không màng đến sự
sống chết của nhân dân, thậm

chí trước sau như một hắn vẫn
giữ nguyên thái độ sống chết
mặc bay.
Ngày soạn: 14/ 3/ 11
Ngày giảng: / 3/ 11
TiÕt 107, tn 29
Cách làm bài văn lập luận giải thích
I- M ỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
1. Kiến thức :
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
16
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
Các bước làm bài văn lập luận giải thích.
2. Kĩ năng :
Tìm hiểu đề lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài giải thích.
3. Thái độ:
Chú ý vào phần tìm ý và lập dàn bài, cã ý thøc häc bµi
II- TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN :
1, Giáo viên : SGK, SGV, giáo án.
2, Học sinh : SGK, vở ghi, vở soạn.
III- KIỂM TRA BÀI CŨ ( 4’):
? ThÕ nµo lµ gi¶i thÝch trong v¨n nghÞ ln? Nªu ph¬ng ph¸p gi¶i thÝch trong v¨n
nghÞ ln?
IV- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HĐ1: Khởi động, giới
thiệu bài ( 1’)
- GV:Muốn làm bài văn
nghò luận giải thích ta cần
phải chú ý đến những biểu

hiện của vấn đề, nhưng
chỉ có biểu hiện của vấn
đề không thì chưa đủ mà
phải biết cách lập dàn bài và
cách làm bài văn nghò
luận giải thích. Đó cũng
chính là nội dung bài học
hôm nay.
HĐ2 : C¸c b íc lµm bµi
v¨n lËp ln giÈi
thÝch( 26’)
? HS ®äc ®Ị bµi:
*. §Ị bµi: gi¶i thÝch c©u
tơc ng÷ "§i mét ngµy
®µng häc mét sang kh«n"
? Mn lµm ®ỵc bµi v¨n
nghÞ ln nµy bíc ®Çu tiªn
ta ph¶i lµm g×?
? Đề bài nêu trong SGK
đặt ra yêu cầu gì ?
? Người làm bài có cần
giải thích tại sao “ Đi
một ngày đàng “ có thể
- Nghe
- Đọc
- Trình bày
- Yêu cầu : giải thích nội
dung câu tục ngữ
- CÇn gi¶i thÝch ®Ĩ hiĨu râ,
hiĨu s©u c©u tơc ng÷. “Đi

TiÕt 107, tn 29
Cách làm bài văn
lập luận giải
thích
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
17
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
“học một sàng khôn “
không ? Vì sao ?
? Làm thế nào để tìm
hiểu được ý nghóa chính
xác và đầy đủ của câu
tục ngữ đó ?
? Néi dung của câu tục
ngữ?
? Từ đó em có thể rút ra
kết luận gì về việc tìm
đề và tìm ý cho b văn
lập luận giải thích ?
- GV: Sau khi tìm hiểu
đề và tìm ý, chúng ta sẽ
tìm hiểu lập dàn ý.
? Cho học sinh đọc lập
dàn ý SGK trang 84 :
? Bài văn lập luận giải
thích có nên gồm ba
phần chính giống như bài
lập luận chứng minh
không ? Vì sao ?

? Phần mở bài trong bài
văn lập luận giải thích
cần phải đạt yêu cầu gì ?
? Phần thân bài trong bài
văn lập luận giải thích
phải làm nhiệm vụ gì ?
để làm cho ý nghóa của
câu “Đi một ngày đàng
học một sàng khôn” trở
nên dễ hiểu đối với
một ngày đàng có thể
học một sàng khôn “ vì
điều đó giúp ta mở mang
tầm hiểu biết
- Chúng ta phải tham
khảo tự điển, hiểu được
nghóa đen, nghóa bóng ,
liên hệ ca dao tục ngữ để
làm rõ ý
- Néi dung: khuyªn ta ®i
®©y ®ã ®Ĩ më réng tÇm
nh×n, sù hiĨu biÕt.
- HS tóm gọn lại các ý
trên
- Nghe
- Đọc
- Gồm ba phần chính
a) Më bµi:
+ §Ị cao sù cÇn thiÕt vµ
vai trß to lín cđa viƯc ®i

vµo cc sèng ®Ĩ më
mang hiĨu biÕt cu¶ con
ngêi.
+ TrÝch c©u tơc ng÷.
+ §Þnh híng gi¶i thÝch
b) Th©n bµi:
*. Gi¶i thÝch c©u tơc ng÷
- NghÜa ®en:
+ §i mét ngµy lµ ®i ®©u?
+ Mét sµng kh«n lµ g×?
- NghÜa bãng: C©u tơc ng÷
®óc kÕt mét kinh nghiƯm
vỊ nhËn thøc: ph¶i ®i vµo
cc sèng th× míi më
mang hiĨu biÕt.
2. Lập dàn bài:
a. Mở bài:
Giíi thiƯu ý nghÜa cđa c©u
tơc ng÷, lµ kinh nghiƯm, lµ
kh¸t väng.
b. Th©n bµi:
* NghÜa ®en
* NghÜa bãng
* NghÜa s©u:
- ThĨ hiƯn kh¸t väng cđa
ngêi n«ng d©n xa
- Lµ lêi khÝch lƯ, íc väng
thÇm kÝn
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
18

Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
người đọc, người nghe thì
nên sắp xếp những ý đã
tìm được theo thứ tự nào
? Phần kết bài trong bài
văn lập luận giải thích
phải làm nhiệm vụ gì ?
- Liªn hƯ víi c¸c c©u ca
dao tơc ng÷ kh¸c:
+ §i mét b÷a chỵ. häc
mét mí kh«n.
+ §i cho biÕt ®ã biÕt ®©y
ë nhµ víi mĐ biÕt ngµy
nµo kh«n.
*. V× sao l¹i ®i mét ngµy
®µng häc mét sµng kh«n?
Lỵi Ých- §i nh thÕ nµo?-
Häc nh thÕ nµo?
- KiÕn thøc cc sèng rÊt
réng lín: chóng ta häc
thÇy, häc b¹n, häc trong
s¸ch vë cha ®đ, ph¶i häc
trong cc sèng. V× nh©n
d©n lµ «ng thÇy vÜ ®¹i cđa
mçi chóng ta.
- §i réng, biÕt nhiỊu, tÇm
m¾t ®ỵc më réng, tiÕp xóc
nhiỊu ngêi, nghe ®ỵc bao
®iỊu hay, lÏ ph¶i. Tõ ®ã
mf biÕt xa l¸nh c¸i xÊu

häc c¸i hay.
- C¸ch häc nh thĨ lµ c¸ch
häc ®i ®«i víi hµnh.
*. Chóng ta ph¶i ®i vµ
häc nh thÕ nµo?
- Tham gia ho¹t ®éng
ngo¹i kho¸, c¾m tr¹i.
- §i tham quan nh÷ng
danh lam th¾ng c¶nh cđa
®Êt níc.
- Häc c¸i hay, c¸i tèt
- Xa l¸nh ®iỊu xÊu, ®iỊu
dë
c) KÕt ln:
- Kh¼ng ®Þnh l¹i ý nghÜa
c©u tơc ng÷.
- Chóng ta cÇn x¸c ®Þnh
cho m×nh ®i ®©u vµ häc
nh thÕ nµo cho ®ỵc nhiỊu
tri thøc nhÊt.
- Trình bày
- Cã nhiỊu c¸ch më bµi,
t thc kÜ n¨ng cđa mçi
ngêi.
- Më bµi:
+ §i th¼ng vµo vÊn ®Ị.
+ §èi lËp hoµn c¶nh víi ý
c. Kết bài: ý nghÜa víi
h«m nay cµng cã gi¸ trÞ.
3. ViÕt bµi.

a. TËp viÕt më bµi theo 3
c¸ch:
- Trùc tiÕp
- §èi lËp hoµn c¶nh h¹n
hĐp cđa ngêi n«ng d©n xa
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
19
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
? Từ đó em có thể rút ra
kết luận gì về việc lập
dàn bài cho một bài văn
lập luận giải thích ?
? Quan s¸t c¸ch më bµi
trong SGK em cã nhËn xÐt
g×?
?ViÕt mở bµi:
? Lµm thÕ nµo ®Ĩ ®o¹n
®Çu cđa th©n bµi liªn kÕt
víi më bµi? ? NÕu më bµi
theo c¸ch ®i tõ chung ®Õn
riªng th× c¸c ®o¹n phÇn
th©n bµi nh ë SGK cã phï
hỵp kh«ng?
?ViÕt th©n bµi:
- ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch
nghÜa ®en, nghÜa bãng cđa
c©u tơc ng÷.
- ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch
nghÜa s©u cđa c©u tơc ng÷.
- ViÕt ®o¹n kh¸i qu¸t

? ViÕt phÇn kÕt?
? KÕt bµi ë SGK ®· cho
thÊy vÊn ®Ị ®ỵc gi¶i thÝch
xong cha?
? Kết bài ấy đã cho thấy
vấn đề đã được giải thích
xong chưa? Có phải đối
với mỗi đề văn chỉ có
một cách kết bài duy
nhất hay không ? Vì sao?
? Muốn làm bài văn lập
luận giải thích thì phải
thực hiện các bước
nào ? ? Dàn bài của bài
văn lập luận giải thích
cần có những yêu cầu
nào ?
thøc.
+ Nh×n tõ chung ®Õn
riªng.
- Kh«ng phï hỵp. v× vËy
th©n bµi cÇn phï hỵp víi
më bµi ®Ĩ bµi v¨n thµnh
mét thĨ thèng nhÊt.
Nªn cã 3 ®o¹n bëi cã 3
nghÜa NghÜa ®en, nghÜa
bãng, nghÜa s©u
* ViÕt th©n bµi:
- ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch
nghÜa ®en, nghÜa bãng cđa

c©u tơc ng÷.
- ViÕt ®o¹n gi¶i thÝch
nghÜa s©u cđa c©u tơc ng÷.
- ViÕt ®o¹n kh¸i qu¸t
- ViÕt phÇn kÕt
- Cã nhiỊu c¸ch kÕt bµi
- Trình bày
- Trình bày
- Nghe
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
víi kh¸t väng më réng tri
thøc.
- Tõ chung tíi riªng
b. Th©n bµi:
c. Kết bài:
4. §äc vµ sưa ch÷a
- Sưa phÇn bè cơc
- Sưa ý nghÜa ba phÇn ®·
phï hỵp víi ®Ị bµi cha
- Sưa tõ, c©u, ®o¹n v¨n
* Ghi nhí SGK- 86
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
20
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
- Giáo viên chốt lại
? T¹i sao cÇn ph¶i cã bíc

®äc vµ sưa ch÷a?
? Thao t¸c thùc hiƯn bíc
nµy?
? Muốn làm bài văn lập
luận giải thích thì phải
thực hiện các bước
nào ? ? Dàn bài của bài
văn lập luận giải thích
cần có những yêu cầu
nào ?
? Bµi häc h«m nay ta cÇn
ghi nhớ ®iỊu g×?
? Đọc ghi nhớ SGK?
HĐ3: Luyện tập( 7’)
? HS làm phiếu bài tập
SGK- 87?
? Trình bày?
? Nhận xét, bổ sung?
- GV: Nhận xét, kết luận
HĐ6: Củng cố, dặn dò
( 3’)
? Nêu những nội dung cần
nắm?
- Về nhà:
+ Học bài, hồn thiên bài
tập
+ Chuẩn bị Sưu tầm thêm
1 số văn bản giải thích để
làm tài liệu học tập.
+ Xác định nội dung giải

thích và phương pháp giải
thích trong 1 văn bản viết
theo phương pháp lập luận
giải thích cụ thể.
+ Chuẩn bò : Luyện tập
lập luận giải thích
- Đọc
- Làm phiếu bài tập
- Trình bày
- Nhận xét, bổ sung
- Nghe
- Trình bày
- Nghe
III- Luyện tập:
ViÕt kiĨu kÕt bµi:
Nh©n d©n ta ngµy xa
®· ®óc kÕt kinh nghiƯm vỊ
viƯc “häc kh«n” cho
chóng ta. NÕu ®i nhiỊu,
häc hái nhiỊu th× tói kh«n
còng sÏ nhiỊu. §ã lµ kh¸t
väng ®ỵc më réng tÇm
nh×n, tÇm hiĨu biÕt nhng
còng lµ mét con ®êng häc
kh«n thËt hÊp dÉn, thËt tù
nhiªn. H·y tiÕp xóc nhiỊu
vµ sµng läc nh÷ng ®iỊu
kh«n, kiÕn v¨n cđa chóng
ta dåi dµo h¬n, s©u s¾c
h¬n.

Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
21
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
Ngày soạn: 14/ 3/ 11
Ngày giảng: / 3/ 11
TiÕt 108, tuÇn 29
Luyện tập làm bài văn lập luận giải thích
Viết bài tập làm văn số 6 ở nhà
I- M ỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
1. Kiến thức :
Cách làm bài lập luận giải thích 1vấn đề
2. Kĩ năng :
Tìm hiểu đề lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài giải thích.
3. Thái độ:
Hoàng Thủy Phong THCS Minh Khai
22
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
Tích cực, tự giác trong học tập.
II- TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN :
1, Giáo viên : SGK, SGV, giáo án.
2, Học sinh : SGK, vở ghi, vở soạn.
III- KIỂM TRA BÀI CŨ ( 4’):
? Muốn làm bài văn lập giải thích phải thực hiện theo những bước nào?
? Em hãy nêu rõ cách làm bài văn lập giải thích (cách viết bài).
IV- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HĐ1: Khởi động, giới
thiệu bài ( 1’)
- GV: Ở tiết trước chúng
ta đã làm rất kó các bước

làm một bài văn lập luận
giải thích. Tiết học hôm
nay các em sẽ thực hành
làm bài tập.
* Chuẩn bò ở nhà :
- GV đã hướng dẫn học
sinh chuẩn bò ở tiết trước
dựa trên phần gợi ý của
SGK :
? §Ị yªu cÇu gi¶i thÝch
vÊn ®Ị g×?
? H·y t×m c¸c tõ then chèt
trong ®Ị vµ chØ ra c¸c ý
quan träng cÇn ®ỵc gi¶i
thÝch?
? S¸ch lµ g×?
? Em h·y suy nghÜ vỊ h×nh
¶nh “ngän ®Ìn s¸ng bÊt
diƯt” t×m ra nghÜa bãng
cđa nã vµ cho biÕt v× sao
s¸ch lµ ngän ®Ìn bÊt diƯt?
? TrÝ t lµ g×?
? Để làm bài văn này,
các em tìm những ý nào?
? Lập dàn ý, viết văn.
* Thực hành trên lớp :
? Cho HS nhắc lại yêu
cầu khi trình bày miệng
- Nghe
- S¸ch m·i m·i lµ n¬i lu

gi÷ trÝ t con ngêi
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
- Trình bày
TiÕt 108, tn 29
Luyện tập làm
bài văn lập luận
giải thích
Viết bài tập làm
văn số 6 ở nhà
Đề bài :
Một nhà văn nói :
“Sách là ngọn đèn bất
diệt của trí tuệ con
người”. Hãy giải thích
nội dung câu nói đó
1. T×m hiĨu ®Ị vµ t×m ý
2. Lập dàn bài:
* Mở bài : Giới thiệu vấn
đề “Sách là ngọn đèn bất
diệr của trí tuệ con
người”.
* Thân bài :
a. Luận điểm:
“ Sách là ngọn đèn …con
người”

b. Luận cứ :
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
23
Giáo án Ngữ Văn lớp 7 Năm học 2010- 2011
ở trước lớp
? HS chia tổ nhóm để tập
nói với nhau 10 phút
? Sau đó GV chỉ đònh HS
lên trình bày phần chuẩn
bò của mình (khuyến
khích các em HS yếu
hoặc trung bình luyện
nói)
? Cho HS nhận xét rút
kinh nghiệm theo từng
phần
- GV nhận xét về lời văn
giọng nói, tư thế trình
bày… và cho điểm HS
GV nêu rõ ưu điểm và
hạn chế mà các em còn
thiếu sót
Hướng dẫn HS làm bài
– Văn lập luận giải thích
Viết bài tập làm
văn số 6 ở nhà.
§Ị bµi: Em hiĨu nh
thÕ nµo vỊ lêi khuyªn cđa
nh©n d©n thĨ hiƯn trong
c©u ca dao.

“BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ
cïng
Tuy r»ng kh¸c
gièng nhng chung mét
giµn”
* Yªu cÇu:
1. “Em hiĨu nh thÕ nµo” lµ
kiĨu bµi yªu cÇu häc sinh
tr×nh bµy c¸ch hiĨu cđa
m×nh vỊ mét vÊn ®Ị nµo
®ã.
2. §èi víi c©u ca dao nµy
cÇn gi¶i thÝch h×nh ¶nh Èn
dơ nh©n ho¸ bÇu vµ bÝ
trong mèi liªn quan kh¸c
nhau vµ chung nhau. BÇu
vµ bÝ lµ hai lo¹i c©y tr¸i
kh¸c vª gièng nhng l¹i
- HS chia tổ nhóm để tập
nói với nhau 10 phút
- Trình bày
- Trình bày
- Nghe
- Lý lẽ 1 :
+ Sách là ngọn đèn
+ Sách là ngọn đèn bất
diệt
+ Ý nghóa của cả câu
nói.
- Lý lẽ 2 :

+ Giải thích cơ sở chân
lý của câu nói
+ Dẫn chứng những câu
nói hay khác về sách
- Lý lẽ 3 :
Giải thích sự vận dụng
chân lý được nêu trong
câu nói
* Kết bài :
- Em rất thích những
cuốn sách tốt
- Chọn sách tốt để đọc.
3. Viết bài:
a. Më bµi
- Loµi ngêi ph¸t triĨn g¾n
víi nh÷ng thµnh tùu trÝ
t.
- S¸ch lµ n¬i lu gi÷ nh÷ng
thµnh tùu ®ã
- V× thÕ cã nhµ v¨n nãi
(c©u nãi)
b. Th©n bµi:
(1) H×nh ¶nh ngän ®Ìn
s¸ng bÊt diƯt lµ ¸nh s¸ng
soi räi m·i m·i. V× thÕ
s¸ch m·i m·i lµm cho trÝ
t con ngêi ®ỵc soi räi
s¸ng sđa.
(2) Nãi tíi s¸ch lµ nãi tíi
trÝ t con ngêi

- §©y lµ h×nh thøc lu gi÷
trÝ thøc tõ xa ®Õn nay.
- Néi dung cđa nã lµ tri
thøc phong phó vµ s©u s¾c
cđa con ngêi.
c. Kết bài :
Hồng Thủy Phong THCS Minh Khai
24
Giỏo ỏn Ng Vn lp 7 Nm hc 2010- 2011
cùng loài. Ngoài sự chung
giàn, bầu và bí còn chung
loài, chung điều kiện
sống.
- Tại sao bầu phải thơng
bí? Vì bầu và bí cùng loài,
cùng điều kiện sống, cùng
nơng tựa vào nhau, cùng
gần gũi.
- Nh vậy câu ca dao muốn
khuyên ngời ta đoàn kết,
thơng yêu đùm bọc dù
khác nhau về tính cách,
hoàn cảnh, điều kiện
riêng. Bài ca dao nhấn
mạnh đến cái chung, đến
sự thơng yêu đoàn kết.
Tuy chỉ kêu gọi bầu bí,
nhng mở rộng ra là ngời
này thơng yêu ngời kia và
ngợc lại.

- Lời khuyên trên là một
lời khuyên sáng suốt, xuất
phát từ truyền thống đoàn
kết, tinh thần nhân ái của
dân tộc ta. Nó đợc thực tế
lịch sử khẳng định.
H4 : Cng c, dn dũ
( 2 )
? Nờu nhng ni dung cn
nm?
- V nh:
+ Hc bi, hon thin bi
tp
+ Học sinh tự lập dàn bài
và viết bài ở nhà.
+ Chun b : Nhng trũ l
hay Va- Ren v Phan Bi
Chõu.
- Trỡnh by
- Nghe

Hong Thy Phong THCS Minh Khai
25