luận văn nghiên cứu, đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đối với đường quốc lộ khu vực miền trung

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG




ĐINH TRỌNG KHANG



NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐỐI
VỚI ĐƢỜNG QUỐC LỘ KHU VỰC MIỀN TRUNG

Chuyên ngành: Môi trƣờng trong phát triển bền vững
(Chƣơng trình đào tạo thí điểm)



LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG



GS.TSKH Trƣơng Quang Học




Hà Nội - 2013

i

LỜI CẢM ƠN

  , 




































.


.





 
 
.
Tôi 

 - -


.













, , 






luôn quan tâm, 

viên, 







.
H Ni, ngy thng năm 2013
Học viên

Đinh Trọng Khang






ii
LỜI CAM ĐOAN





H Ni, ngy thng năm 2013
Tác giả



Đinh Trọng Khang

iii
MỤC LỤC
 i
 ii
 iii
 vi
DANH MC CÁC BNG vii
 viii
 1
 1
 2
 2
 2
 3
 3
 3
 3
 3
4.2.Ý ngh 4
 4
 4
5.2.  5
 5
 5
 6
 6
 7

 7
1 8
 8

iv
 8
 9
 11
1.2 11
1.2 14
NG 2. KHÁI  16
 16
 16
 17
 19
 21
 21
2.2.2.  25
 26
2.3.  27
2.3.1.  27
2.3 31
 31
 33
 33
 43
3. 63
3.4  66
 66
 70

 72
 76
 78
 81

v
 81
 89
 94
 98
 98
 98
rung. 98
 98
HCM 99
3. cho  100
 100
 101
 102
2.1.   102
2.2.   102
2.3. K  103
 104
 104
 106
 108
 108
 112
 139

vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ADB





CSHT





GEF
GTVT


HST
hái
IPCC
IMHEN


KHCN
 
KKL

KNK

Khí nhà kính
KP

KT-XH
- 

 
NBD

NTP - RCC

NTTS

NXB

PTBV

TN-MT
Tài nguyên - 
UBND

UNDP

UNEP

UNFCCC

WB

WMO




vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
 16
 18

o
 64
 65
 70
 76
 83
 84
 85

viii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1 11
Hình 2 22
Hình 2 28
3.1. 

 33
 33
 34
 34
Hình 3.5.  35
Hình 3.6.  35

 37
  37
 37
 44
 44
 44
 45
 45
 45
 46
 47
 47
 47
 48
 48
 48
  48
 49
  49

ix
 51
Hình. 3.32 51
 52
Hình. 3.34.  52
 52
 53
 53
 54
Hình. 3.40. 54

 54
 55
 56
 56
 56
 56
  57
Hình. 3.49.  57
Hình. 3.50. D 57
 57
Hình. 3.5 58
 58
 58
 58
 58
 59
 59
 . 59
 67
  67

x
 68
 68
 69
 73
 73
 74
 75
 75

Hình. 3.73. N  75





1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài


                
-  
c


TBV) [IPCC, 2007].
 

NBD [WB, 2007; ].
 vì 

2


            
               








- 
  . 
- 


2

 
do các KH.
             


am
 
là
23.745 08 301 ,
.





C 
2. Mục tiêu nghiên cứu
-  
- 


- ho 

.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
 
  

3
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi thời gian
 tháng 4/2013 tháng 12/2013
 
và N 91 
10.
3.2.2. Phạm vi không gian

- 
không gian nghiên c

- 
 m Á (phá
               
.
4. Ý nghĩa của đề tài
4.1.Ý nghĩa khoa học
-
l 



- 
 ;
-       

-  .

4
4.2.Ý nghĩa thực tiễn
l 
      
ngành GTVT  nói riêng.
5. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cách tiếp cận





and Davenport, 2006).


              




Trong luận văn ny, tôi đã sử dụng cch tiếp cận HST như cch tiếp cận chủ
đạo, xem xét cc vấn đề về ti nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu, KT-XH trong
mt tổng thể có mối tương tc lẫn nhau trong hệ sinh thi-xã hi. Tuy nhiên do đặc

thù của ngnh GTVT đường b l tuyến trải di qua nhiều địa phương với nhiều
hình thi kinh tế - xã hi - môi trường khc nhau, phạm vi nghiên cứu hai bên tuyến
đường hẹp nên việc nghiên cứu v đnh gi đầy đủ về BĐKH l khó khăn. Hơn nữa
do mục đích nghiên cứu của luận văn ny l nghiên cứu tc đng của BĐKH đối
quốc l khu vực Miền Trung nhằm đề xuất cc giải php ứng phó để giảm thiểu chi
phí đầu tư xây dựng, chi phí duy tu bảo dưỡng v trên hết l an ton cho người v
phương tiện tham gia giao thông. Do vậy nghiên cứu tc đng BĐKH ở đây được

5
tiến hnh theo diện thay vì nghiên cứu theo điểm như thường lệ (nghiên cứu diễn
biến khí hậu trong qu khứ, hiện tại, tương lai; thống kê cc hiện tượng thời tiết
cực đoan v thiệt hại của chúng gây ra cho GTVT đường b nhằm khẳng định sự
hiện diện của BĐKH đối với ngnh GTVT đường b).
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.2.1. Phƣơng pháp thu thập, phân tích, tổng hợp tài liệu đã công bố (số liệu
thứ cấp)

nghiên     


-
 .



trình 



5.2.2. Phƣơng pháp điều tra khảo sát thực địa (thu thập số liệu sơ cấp)

     


 
 

 


6
. 
                 
 
       

           

5.2.3. Phƣơng pháp đánh giá xu thế biến đổi các yếu tố khí hậu

                
Xian (t): X = a0 + a1ta0 a1 là
           
t a1 cho
a1>0a1<0
a1 
và nnk, 2011].  

 

5.2.4. Phƣơng pháp đánh giá mức độ biến đổi các yếu tố khí hậu






a1



7
5.2.5. Phƣơng pháp đánh giá tính chất biến đổi các yếu tố khí hậu


 










.
6. Cấu trúc của luận văn
 
         ý

T

 
 



8
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1 Những khái niệm về BĐKH
- Biến đổi khí hậu (climate change)
       

.  ngày 13/11/ 2013,



 s 

 
- UNFCCC, 1992].






 
 
.

- Kịch bản (scenario) Biến đổi khí hậu




9
- Tính dễ bị tổn thƣơng (vulnerability)
T
  


               
[IPCC, 1996].
- Ứng phó (response) với biến đổi khí hậu




- 

nó ma
            

- Xây dựng năng lực (capacity building)

 


   
 2011].

1.1.2 Tính hệ thống và liên ngành của nghiên cứu và triển khai về BĐKH


            


10


2


[IPCC, 2007].







Biến đổi khí hậu 2001








thành - 



 


11


Hình 1-nhân

Nguồn: IPCC, 2007
-  






 
àm


 
1.2. Tổng quan tài liệu
1.2.1. Nghiên cứu trên thế giới

       iêu  
A
B

12
       nhà hóa     Svante
 
kính và gây ra  [ Tr .
 

 
Galbraith, Price và Shackman (2005) trong công trình nghiên cn 2
ca Scotland v các s kin thi tit cy ra và vi
tác thit k, khai thác mng b Scottish road network climate change
study” ã nghiên cng ci các kch b
2050, 2080 cho GTVT ti Scotland,  xut các gii pháp v thit k, khai thác và
chính sách thích ng.
The effect of Climate change on 3 counties
alliance partnership (3CAP) highway network policies and standards  nghiên
cng c ra các chính sách, tiêu chun thích ng cho
m  ng cao tc ca ba thành ph thu  c Anh (Derrby,
Leicester, Nottingham).
Ban nghiên cu GTVT Anh (2011) trong tác phAdapting transportation
to the impacts of climate changeu tng quan v thích ng ca ngành
i vng cc Anh. Tài li
n hình v ri ro và d b t phi mt ca c
quc trong vic quy ho ng c
Maunsell (2008) vImpact of climate change on Australia’s road
and bridge infrastructure:   ra 7 kch bng ca chúng ti h
th h tng cng b  i và gii pháp
thích ng v
       Climate change uncertainty
and the state highway network: A moving target ng tim tàng
ci vi quy hoch, xây dng và duy trì mng cao tc New

13
i pháp thích ng thông qua sàng lc cho các tuyng là
gii pháp không làm gì c, ging kh ng chu cho các công
trình (cu, ci pháp xây dng mi các công
u t 
Ban nghiên cu GTVT M (2008)    Potential impacts of
climate change on U.S. Transportation ên cu   ng tim tàng
ci vi ngành GTVT M; các gii pháp thích ng bao gm gii pháp
c ng phó vi các hi ng thi tit c i pháp
cnh báo sm bng công ngh c; gii pháp chia s kinh
nghic hin; gii thit k; gii pháp v k hoch vn ti và
s di pháp mua bo him; gii pháp v c vn
ti mi.
Hip hi GTVT M  Primer on transportation and
climate changei thiu kin thc v  
ng phát thi KNK t GTVT, gii pháp gim thiu KNK do hong GTVT và
các v cn nghiên c thích ng v
Hamlet (2012) trong công trình Impacts of Climate Variability and Climate
Change on Transportation Systems and Infrastructure in the Pacific Northwest 
nghiên cu các hing thi tit c các s liu thng kê trong lch s,
các tn tht tài chính do các hing thi tit cm minh chng
và khnh cn thit phi có nghiên cng c
s h tng GTVT khu vc Tây B
Abhas, Bloch và Lamond trong công trình Cities and Flooding, A guide to
integrated urban flood risk management for the 21st century  ng dn v
Qun lý r trong th k 21 bao gm các ni dung: Khái nim v 
nguy him, khái nim v ng ct, tích hp qu lý ri ro bng các gii
pháp kt cu, tích hp qu lý ri ro bng các gii pháp phi kt ca
chn gii pháp và cui cùng là thc hin qun lý ri ro tích ht

Tt c các nghiên cu, trin khai (R&D) trên phm vi toàn cc tng
hp trong 5 báo cáo ca IPCC:

14
- 1 (AR1): 1990
- 2 (AR5): 1995
- 3 (AR3): 2001
- Báo 4 (AR4): 2007
-  (AR5): 2013/2014
1.2.2. Nghiên cứu trong nƣớc về BĐKH


 
              
BKH 
mq
- Kế hoạch hnh đng
ứng phó với biến đổi khí hậu của B Giao thông vận tải giai đoạn 2011 - 2015.









 
  


   -             
   m
2012 - 
2013 - .