Giáo án GDCD lớp 10 bài 13

Bài 13
CÔNG DÂN VỚI CỘNG ĐỒNG
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Biết được cộng đồng là gì và vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con
người.
- Nêu được thế nào là nhân nghóa, hoà nhập, hợp tác.
- Nêu được các biểu hiện đặc trưng của nhân nghóa, hoà nhập, hợp tác.
- Hiểu được nhân nghóa, hoà nhập, hợp tác là những yêu cầu đạo đức của người
công dân hiện nay trong mối quan hệ với cộng đồng nơi ở và tập thể lớp học, trường
học.
2.Về kiõ năng:
- Biết sống nhân nghóa, hoà nhập, hợp tác với mọi người chung quanh.
3.Về thái độ:
- Yêu quý, gắn bó với lớp, với trường, với cộng đồng nơi ở.
II. TRỌNG TÂM :
- Nhân nghóa, hoà nhập, hợp tác là những yêu cầu đạo đức của người công dân Việt
Nam hiện nay trong mối quan hệ với cộng đồng.
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
Muốn duy trì cuộc sống của mình, con người phải lao động và liên hệ với những
người khác, với cộng đồng. Không ai có thể sống ở bên ngoài cộng đồng và xã hội.
Mỗi người là một thành viên, một tế bào của cộng đồng. Song, mỗi thành viên cần

phải sống và ứng xử như thế nào để cộng đồng và bản thân tồn tại, phát triển?
Phần làm việc của Thầy Phần làm việc của Trò Nội dung chính của bài
học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương
pháp đàm thoại giúp
HS tìm hiểu :
Cộng đồng và vai trò
của cộng đồng đối với
cuộc sống.
a. Cộng động là gì ?
GV hỏi:
 Các em hãy nêu một
số cộng đồng mà mình
biết?
 Con người có thể tham
gia nhiều cộng đồng
không?
VD?
GV giảng:
+ Con người sinh ra, lớn
lên, già yếu và chết
trong sự đùm bộc, yêu
thương, giúp đỡ của cộng
đồng gia đình; Con người
tiếp nhận sự giáo dục có
hệ thống của cộng đồng
trường học; Con người
tham gia lao động trong
cộng đồng cơ quan, xí

nghiệp; Con người là
thành viên của cộng
đồng chính trò-xã hội
- Cộng đồng làng xã, cộng
đồng giáo xứ, cộng đồng dân
tộc, cộng đồng người Việt
Nam ở nước ngoài…
- Một người có thể là thành
viên của nhiều cộng đồng: là
dân của TP HCM, là đoàn
viên của Tổ chức Đoàn
TNCS HCM, là công nhân
của một xí nghiệp Dệt…
1. Cộng đồng và vai trò
của
cộng đồng đối với cuộc
sống:
a. Cộng động là gì ?
(Đảng, Đoàn Thanh
niên…), cộng đồng tôn
giáo, cộng đồng dân tộc…
+ Giữa các cộng đồng có
thể khác nhau về quy
mô, loại hình, tổ chức, cơ
chế hoạt động…; nhưng
trong một cộng đồng, các
thành viên lại thường
giống nhau lý tưởng,
niềm tin, mục đích phấn
đấu, phương thức lao

động, đời sống…nên mới
gắn bó thành một khối.
 Cộng đồng là gì?
b. Vai trò của cộng
đồng đối với cuộc sống.
 Cộng đồng có vai trò
thế nào đối với cuộc
sống con người?
 Điều gì sẽ xảy ra nếu
con người sống tách biệt
cộng đồng?
 Cá nhân có tác động,
ảnh hưởng như thế nào
đối với sự phát triển của
cộng đồng?
- Cộng đồng là toàn thể
những người cùng sống, có
những điểm giống nhau, gắn
bó thành một khối trong sinh
hoạt xã hội.
- Cộng đồng chăm lo cuộc
sống của cá nhân, đảm bảo
cho mọi người có điều kiện
phát triển.
Cộng động giải quyết hợp
lý mối quan hệ lợi ích riêng
và chung, giữa lợi ích và
trách nhiệm, giữa quyền và
nghóa vụ.
- Con người sẽ không thể tồn

tại và phát triển nếu tách
khỏi cộng đồng.
- Cá nhân phát triển trong
cộng đồng và nhờ sự phát
triển đó của từng người mà
cộng đồng trở nên lớn mạnh.
Cộng đồng là toàn thể
những người cùng sống,
có những điểm giống
nhau, gắn bó thành một
khối trong sinh hoạt xã
hội.
b. Vai trò của cộng
đồng đối
với cuộc sống của con
người:
- Cộng đồng chăm lo
cuộc sống của cá nhân,
đảm bảo cho mọi người
có điều kiện phát triển.
- Cộng động giải quyết
hợp lý mối quan hệ lợi
ích riêng và chung, giữa
lợi ích và trách nhiệm,
giữa quyền và nghóa vụ.
GV kết luận và chuyển
ý:
Cộng đồng đã giúp cá
nhân tồn tại, phát triển .
Vậy chúng ta cần phải

có trách nhiệm với cộng
đồng: phải sống và ứng
xử như thế nào trong
cộng đồng, đặc biệt là
cộng đồng lớp học,
trường học và cộng đồng
dân cư nơi cư trú?
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương
pháp đàm thoại giúp
HS tìm hiểu :
Trách nhiệm của công
dân đối với cộng đồng.
GV đặt vấn đề:
Mỗi cộng đồng đều có
những chuẩn mực đạo
đức, quy tắc ứng xử
riêng và mỗi cá nhân
sống trong đó phải có
nghóa vụ tuân thủ. Nhân
nghóa, hoà hợp, hợp tác
là những chuẩn mực đạo
đức quan trọng nhất mà
công dân hiện nay phải
có.
a. Nhân nghóa.
GV đặt các câu hỏi:
 HS đọc và giải thích ý
nghóa 2 câu tục ngữ ở
cuối trang 88 – SGK?

- 2 câu tục ngữ phản ánh một
truyền thống đạo đức cao
đẹp của dân tộc: lòng nhân
ái và sự đùm bọc lẫn nhau.
- Nhân nghóa là lòng thương
người và đối xử với người
theo lẽ phải.
- Ý nghóa:
+ Giúp con người có thêm
2. Trách nhiệm của công
dân đối với cộng đồng:

a. Nhân nghóa:

- Nhân nghóa là lòng
thương người và đối xử
 Thế nào là nhân
nghóa?
 Ý nghóa của nhân
nghóa đối với cuộc sống
của con người?
 Nhân nghóa đã trở
thành một truyền thống
đạo đức cao đẹp của dân
tộc qua lòch sử hàng
nghìn năm. Truyền thống
đó ngày càng được cũng
cố và phát triển. Các em
hãy trình bày những biểu
hiện của nó?

 Phát huy truyền thống
nhân nghóa của dân tộc,
học sinh phải làm gì?
sức mạnh vượt qua khó khăn
để cuộc sống tốt đẹp hơn.
+ Là truyền thống tốt đẹp
của dân tộc.
- Biểu hiện:
+ Yêu thương, giúp đỡ
nhau, nhường nhòn nhau.
+ Vò tha, bao dung, độ
lượng.
+ Ghi lòng tạc dạ công lao
cống hiến của các thế hệ
trước.
- Học sinh phải rèn luyện:
+ Kính trọng, biết ơn, quan
tâm, chăm sóc ông, bà, cha
mẹ.
+ Kính trọng, lễ phép, biết
ơn thầy, cô giáo.
+ Quan tâm, chia sẻ, giúp
đỡ những người thân, bạn
bè , hàng xóm láng giềng,
những người khó khăn, hoạn
nạn , tích cực tham gia các
hoạt động “uống nước nhớ
nguồn”. “đền ơn đáp nghóa…
- Môi hở răng lạnh; Máu
chảy ruột mềm; Bầu ơi

thương lấy bí cùng, tuy rằng
với người theo lẽ phải.
- Ý nghóa:
+ Giúp con người có
thêm sức mạnh vượt qua
khó khăn để cuộc sống
tốt đẹp hơn.
+ Là truyền thống tốt
đẹp của dân tộc.

- Biểu hiện:
+ Yêu thương, giúp đỡ
nhau, nhường nhòn nhau.
+ Vò tha, bao dung, độ
lượng.
+ Ghi lòng tạc dạ công
lao cống hiến của các
thế hệ trước.
- Học sinh phải rèn luyện:
+ Kính trong, biết ơn,
quan tâm, chăm sóc ông,
bà, cha mẹ.
+ Kính trọng, lễ phép,
biết ơn
thầy, cô giáo.
+ Quan tâm, chia sẻ, giúp
đỡ những người thân,
bạn bè, hàng xóm láng
giềng, những người khó
khăn, hoạn nạn.

 Các em nêu những
câu tục ngữ, ca dao nói
về nhân nghóa?
GV kết luận:
+ Nhân nghóa là lòng
thương người và đối xử
với người theo điều phải,
là tình cảm, thái độ, việc
làm đúng đắn, phù hợp
với đạo lý của dân tộc
Việt Nam như: trung với
nước; hiếu với dân;
chung thuỷ; biết ơn;…
+ Nhân nghóa là một yêu
cầu đạo đức của người
công dân trong cộng
đồng vì nó làm cho mối
quan hệ giữa các thành
viên trong cộng đồng
thêm gần gũi, gắn bó tốt
đẹp; làm cho cuộc sống
của mỗi người và của
cộng đồng trở nên tốt
đẹp hơn, có ý nghóa hơn.
+ Kế thừa và phát huy
truyền thống nhân nghóa
của dân tộc, chúng ta cần
phải yêu thương, tôn
trọng mọi người; kính
trọng người trên, nhương

nhòn người dưới; đoàn
kết, thân ái với bạn bè;
sẵn sàng giúp đỡ mọi
khác giống nhưng chung một
giàn…

b. Hoà nhập:
người theo khả năng.
b. Hoà nhập.
GV đặt vấn đề:
Cộng đồng là môi trường
xã hội để các cá nhân
thực hiện sự hoà nhập,
liên kết, hợp tác với
nhau, tạo nên đời sống
của mình và của cộng
đồng. Tuy nhiên, không
phải ai cũng có thể thực
hiện được tốt những điều
đó…
GV yêu cầu học sinh đọc
2 thông tin trong SGK.
GV đặt câu hỏi:
 Thế nào là sống hoà
nhập?
 Vì sao phải sống hoà
nhập?
 HS phải làm gì để
sống hoà nhập?
 Các em nêu những

câu tục ngữ nói về sống
hoà nhập?
GV kết luận:
+ Sống hoà nhập thể
hiện ở sự tiếp xúc, hoà
hợp, hiểu biết, liên kết,
- Sống hoà nhập là sống gần
gũi, chan hoà với mọi người,
có ý thức tham gia các hoạt
động chung của cộng đồng
- Giúp có thêm niềm vui và
sức mạnh vượt qua khó khăn
trong cuộc sống.
- - HS phải rèn luyện:
+ Tôn trọng, quan tâm,
giúp đỡ, vui vẻ, cởi mở với
bạn bè, thầy cô và những
người chung quanh.
+ Tích cực tham các hoạt
động tập thể, hoạt động xã
hội.
- Đồng cam cộng khổ; ngựa
chạy có bầy, chim bay có
bạn;…
- Sống hoà nhập là sống
gần gũi, chan hoà với
mọi người, có ý thức
tham gia các hoạt động
chung của cộng đồng
- Ý nghóa:

Giúp có thêm niềm vui
và sức mạnh vượt qua
khó khăn trong cuộc
sống.
-HS phải rèn luyện
+ Tôn trọng, quan tâm,
giúp đỡ, vui vẻ, cởi mở
với bạn bè, thầy cô và
những người chung
quanh.
+ Tích cực tham các hoạt
động tập thể, hoạt động
xã hội.
gắn bó đối với các thành
viên khác của cộng
đồng, cùng hoạt động vì
lợi ích chung của cộng
đồng.
+ Người sống hoà nhập
với cộng đồng sẽ có
thêm niềm vui và sức
mạnh trong cuộc sống.
Ngươc lại, người sống xa
lánh cộng đồng sẽ cảm
thấy đơn độc, buồn tẻ,
cuộc sống vô vò, kém ý
nghóa.
c. Hợp tác.
GV nêu các câu hỏi:
 HS đọc và cho biết ý

nghóa của câu ca dao ở
đầu trang 92- SGK?
 Thế nào là hợp tác?
Cho ví dụ để chứng
minh.
 Những biểu hiện của
hợp tác?
 Vì sao cần phải biết
hợp tác?
- Sức mạnh và thành quả của
sự hợp tác.
- Hợp tác là cùng chung sức,
giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau
trong một công việc nào đó
vì mục đích chung.
- Biểu hiện ở việc mọi người
cùng bàn bạc với nhau trong
công việc chung, phối hợp
nhòp nhàng , hỗ trợ, giúp
nhau để cùng hoàn thành
công việc.
- Mỗi người đều có những
điểm mạnh và hạn chế
riêng. Sự hợp tác sẽ giúp
mọi người hỗ trợ, bổ sung
cho nhau tạo nên sức mạnh
trí tuệ và thể chất, đem lại
chất lượng và hiệu quả cao
trong công việc.
- Nguyên tắc: tự nguyện,

bình đẳng, các bên cùng có
lợi.
- Các loại:
+ Hợp tác song phương
hoặc đa phương.
+ Hợp tác từng lónh vực
c. Hợp tác:

- Hợp tác là cùng chung
sức, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn
nhau trong một công việc
nào đó vì mục đích chung.

- Ý nghóa::
+ Tạo nên sức mạnh tinh
thần và thể chất, đem lại
chất lượng và hiệu quả
cao trong công việc.
+ Là một phẩm chất
quan trọng của người lao
động, là yêu cầu đối với
công dân của một xã hội
 Hợp tác cần phải dựa
trên những nguyên tắc
nào?
 Hãy nêu các hình thức
hợp tác?
 HS cần thực hiện hợp
tác như thế nào?
 Hãy nêu một vài câu

tục ngữ, danh ngôn nói
về sự hợp tác?
GV kết luận:
+ Hợp tác là cùng chung
sức làm việc, giúp đỡ, hỗ
trợ lẫn nhau trong một
công việc, một lónh vực
nào đó ví một mục đích
chung.
+ Cần phải biết hợp tác
vì biết hợp tác sẽ đem lại
chất lượng và hiệu quả
cao hơn cho công việc
hoặc toàn diện.
+ Hợp tác giữa các cá nhân,
các nhóm, giữa các cộng
đồng, dân tộc, quốc gia.
- Học sinh phải:
+ Cùng nhau bàn bac, phân
công, xây dựng kế hoạch cụ
thể.
+ Nghiêm túc thực hiện.
+ Phối hợp nhòp nhàng, hỗ
trợ, giúp đỡ nhau…
+ Đánh giá rút kinh
nghiệm.
- Đông tay thì vỗ nên kêu;
Cả bè hơn cây nứa;…
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi

cao.
Đoàn kết, đoàn kết, đoàn
kết
Thành công, thành công, đại
thành công (HCM)
hiện đại.
- Nguyên tắc:
Tự nguyện, bình đẳng,
các bên cùng có lợi.
- Các loại:
+ Hợp tác song phương
hoặc đa phương.
+ Hợp tác từng lónh vực
hoặc toàn diện.
+ Hợp tác giữa các cá
nhân, các nhóm, giữa
các cộng đồng, dân tộc,
quốc gia.
-Học sinh phải:
+ Cùng nhau bàn bac,
phân công, xây dựng kế
hoạch cụ thể.
+ Nghiêm túc thực hiện.
+ Phối hợp nhòp nhàng,
hỗ trợ, giúp đỡ nhau…
+ Đánh giá rút kinh
nghiệm.
chung.
+ Hợp tác phải dựa trên
nguyên tắc bình đẳng,

các bên cùng có lợi và
không làm hại đến lợi
ích của những người
khác.
GV kết luận toàn bài:
Nhân nghóa, hoà nhập,
hợp tác là các giá trò đạo
đức cao đẹp của người
Việt Nam hiện nay trong
quan hệ với cộng
đồng.Để củng cố các gía
trò ấy và để rèn luyện
bản thân, chúng ta phải
biết yêu quý, gắn bó với
cộng đồng nơi ở, nơi học
tập của mình và tích cực
hoà nhập, hợp tác góp
phần xây dựng cộng
đồng ngày càng tốt đẹp.
4. Củng cố:
 Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người?
 Thế nào là nhân nghóa?
Hãy nêu những hoạt động của trường, đòa phương em thể hiện truyền thống nhân
nghóa của dân tộc ta?
 Thế nào là sống hoà nhập?
Điều gì sẽ xảy ra đối với người sống không hoà nhập với cộng đồng? Vì sao?
 Thế nào là hợp tác?
Hãy nêu một thành quả của sự hợp tác giữa các bạn trong lớp, trong trường?
 Hãy nêu những câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ nói về nhân nghóa, hoà nhập và hợp
tác?

5. Dặn dò: