387 Tuyển dụng là hoạt động then chốt của quản trị nhân lực trong 1 tổ chức

LỜI MỞ ĐẦU
Ở bất kỳ một tổ chức nào con người là yếu tố quan trọng hàng
đầu.Con người là yếu tố cấu thành nên tổ chức và quyết định sự thành bại
của tổ chức.Việt Nam hiện nay đang bước vào nền kinh tế thị trường cạnh
tranh. Đặc biệt ngày 7/11/2006 Việt Nam vừa mới ra nhập WTO thì sự
cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt.Trong bối cảnh đó nguồn lức con
người lại càng có ý nghĩa quan trọng.Nó quyết định sức cạnh tranh của
doanh nghiệp.Vì vậy một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thì việc
xây dựng cho mình một nguồn nhân lực có chất lượng cao là một nhiệm vụ
hàng đầu.Việc xây dựng một quy trình tuyển dụng hợp lý có ý nghĩa vô
cùng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp.Nó tạo điều kiện để doanh
nghiệp có đội ngũ cán bộ công nhân viên phù hợp với yêu cầu của công
việc,góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.Mặt khác tuyển dụng
tốt sẽ giúp doanh nghiệp có cơ sở để thực hiện tốt các hoạt động quản lý
sau này.
Tuy vậy thực tế ở Việt Nam hiện nay có rất ít doanh nghiệp xây
dựng được một quy trình tuyển dụng khoa học và hợp lý.Vì vậy em chọn
đề tài “Tuyển dụng là hoạt động then chốt của QTNL trong một tổ chức”
với mong muốn tìm hiểu kỹ hơn về quy trình tuyển dụng để từ đó thấy rõ
hơn tầm quan trọng của công tác tuyển dụng.
Nội dung đề tài gồm 2 chương:
Chương I:Những cơ sở lý luận chung về công tác tuyển dụng trong
các tổ chức
Chương II:Thực trạng công tác tuyển dụng tại công ty cổ phần
CONSTREXIM số 1
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo đã giúp em hoàn thành đề án
này.

1
CHƯƠNG I: NHỮNG CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG
TÁC TUYỂN DỤNG TRONG CÁC TỔ CHỨC

A>Các khái niệm.
Tuyển dụng: Là quá trình tìm kiếm thu hút ứng viên từ các nguồn
khác nhau đến nộp đơn đăng ký xin ,tìm việc làm và lựa chọn trong số
những người phù hợp với yêu cầu công việc.
Theo đó tuyển dụng bao gồm hai quá trình sau:
Tuyển mộ : Là quá trình thu hút những người xin việc có trình độ từ
lực lượng lao động xã hội và lượng lao động bên trong tổ chức.Mọi tổ chức
phải có đủ khả năng để thu hút đủ số lượng và chất lượng lao động nhằm
đạt được mục tiêu,nhiệm vụ của tổ chức mình.
Tuyển chọn :Là quá trình đánh giá các ứng viên theo nhiều khía cạnh
khác nhau dựa vào các yêu cầu của công việc để tìm ra những người phù
hợp với yêu cầu đặt ra trong số những người đã thu hút được trong quá
trình tuyển mộ.
B>Quá trình tuyển dụng
I.Quá trình tuyển mộ
1. Tầm quan trọng của tuyển mộ
- Quá trình tuyển mộ sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình tuyển
chọn.Trong thực tế sẽ có người lao động có trình độ cao nhưng họ không
được tuyển chọn vì họ không được biết các thông tin tuyển mộ,hoặc họ
không có cơ hội để nộp đơn xin việc.Chất lượng của quá trình lựa chọn sẽ
không đạt được các yêu cầu mong muốn hay hiệu quả thấp nếu như số
lượng người nộp đơn xin việc bằng hoặc ít hơn số nhu cầu cần tuyển chọn.
-Công tác tuyển mộ có ảnh hưởng lớn đến chất lượng nguồn nhân lực
trong tổ chức.Nếu doanh nghiệp tổ chức tốt công tác này thì sẽ thu hút
được nhiều ứng viên có trình độ cao đến nộp đơn,do đó tỷ lệ lựa chọn sẽ
cao và doanh nghiệp có thể tuyển được những người có trình độ cao,phù
hợp với yêu cầu tuyển dụng.
-Ngoài ra tuyển mộ còn ảnh hưởng rất lớn tới các chức năng khác của
quản trị nguồn nhân lực.Nó được thể hiện thông qua sơ đồ sau:
2

Nhiều người tham gia tuyển mộ cho phép người
sử dụng lao động có khả năng lựa chọn nhiều
hơn.
Tỷ lệ số người được chấp nhận ảnh hưởng tới
số người cần thiết phải tuyển mộ.
Những người xin việc trình độ lành nghề cao
thì thực hiện công việc tốt hơn.
Mức lương cao hơn tạo điều kiện dễ dàng hơn
cho việc thu hút người có trình độ cao hơn.
Các vấn đề tồn tại về thực hiện công việc có thể
cho thấy sự cần thiết thu hút những người lao
độngcó trình độ cao hơn.
Cung về lao động sẽ ảnh hưởng đến mức lương
và người có trình độ cao sẽ mong đợi các mức
thù lao cao hơn.
Tuyển chọn
Đánh gía
tình hình
thực hiện
công việc
Thù lao
Đào tạo và
phát triển
TUYỂN MỘ
Mối quan hệ qua lại giữa tuyển mộ và các chức năng khác của
quản trị nhân lực
3
+Tuyển mộ ảnh hưởng đến công tác đánh giá tình hình thực hiện công
việc:Nếu những người mà tổ chức thu hút được có trình độ cao,có trình độ
chuyên môn nghiệp vụ vững vàng thì việc đánh giá sẽ dễ dàng hơn,hơn nữa

những mặt còn tồn tại trong công việc ở kỳ trước sẽ được bổ sung những
yêu cầu cần thiết để khắc phục trong các bản mô tả công việc,bảng xác
định tiêu chuẩn thực hiện công việc,bản xác định yêu cầu đối với người
thực hiện công việc. Đó là cơ sở để tuyển được những nhân viên phù hợp.
+Tuyển mộ ảnh hưởng đến chính sách thù lao:Nếu cung lao động lớn thì
doanh nghiệp chỉ phải trả cho người lao động mức lương thấp hơn so với
khi mức cung lao động nhỏ.Và khi ta thu hút được những người có trình độ
cao thì họ mong đợi mức thù lao cao hơn.
+Tuyển mộ ảnh hưởng đến các hoạt động đào tạo và phát triển:Nếu doanh
nghiệp tổ chức tốt công tác tuyển mộ,thu hút được nhiều ứng viên có trình
độ cao và lựa chọn được những người phù hợp khi tổ chức tuyển được
những người có trình độ cao phù hợp với đòi hỏi của công việc thì sẽ giảm
bớt nhu cầu đào tạo.Như vậy sẽ tiết kiệm được chi phí cho doanh
nghiệp.Ngược lại nếu công tác tuyển mộ không tốt ,không thu hút được
những người tài thì sẽ không tuyển được những người có trình độ cao dẫn
đến chu cầu cần đào tạo lại và như thế doanh nghiệp sẽ rất tốn kém chi phí.
+Tuyển mộ ảnh hưởng đến các mối quan hệ lao động:Nếu tuyển được
những người phù hợp với đòi hỏi của công việc và bố trí họ vào đúng vị trí
thích hợp thì tỷ lệ thay đổi công việc thấp hơn và họ có sự thoả mãn cao
hơn.Như vậy sẽ ít dẫn đến sự xáo trộn trong doanh nghiệp và quan hệ lao
động sẽ thoải mái hơn.
-Bên cạnh đó tuyển mộ tốt giúp giảm chi phí tuyển chọn và các chi phí
khác liên quan trong quá trình lao động góp phần nâng cao hiệu quả hoạt
động và nâng cao vị thế của doanh nghiệp.
2.Các nguồn và phương pháp tuyển mộ cùng ưu,nhược điểm của
chúng
Khi có nhu cầu tuyển người,các tổ chức có thể tuyển mộ từ hai nguồn đó
là từ bên trong tổ chức và từ thị trường lao động.
2.1.Nguồn bên trong tổ chức
Nguồn nội bộ là những người đang làm việc tại tổ chức,thực chất đây

là sự thay đổi vị trí công việc từ vị trí này sang vị trí khác.
 Các phương pháp tuyển mộ
-Phương pháp tham khảo ý kiến: Đây là phương pháp thường được sử
dụng.Khi cần tìm kiếm người cho một vị trí công việc nào đó thường thi
ban lãnh đạo tham khảo ý kiến của những người cán bộ tổ chức nhân
lực,những người có uy tín trong tổ chức,của người tiền nhiệm hay của các
Tuyển mộ được đơn giản hoá nếu nhân viên
mới có thể được đào tạo phù hợp với ít thời
gian và kinh phí hơn.
Người lao động có tay nghề đòi hỏi ít phải đào
tạo hơn người không có tay nghề.
Những người lao động được bố trí vào những
vị trí thích hợp có tỷ lệ công việc thay đổi thấp
hơn và có sự thoả mãn cao hơn.
Hình ảnh của công ty ảnh hưởng đến quyết định
nộp đơn tuyển vào một vị trí.
Đào tạo và
phát triển
Các mối
quan hệ
lao động
4
cán bộ công nhân viên, trên cơ sở giới thiệu của những người được hỏi ý
kiến các nhà lãnh đạo sẽ ra quyết định cuối cùng.
-Phương pháp thông báo công khai:Khi cần tìm người cho một vị trí
công việc nào đó,những người có trách nhiệm sẽ thông báo công khai đến
tất cả cán bộ công nhân viên trong tổ chức vị trí cần tuyển với các yêu cầu
đối với ứng cử viên của từng vị trí.Những người trong tổ chức thấy mình có
thể đáp ứng được những yêu cầu đó đều có thể nộp đơn dự tuyển.
-Phương pháp lưu giữ các kỹ năng:Các thông tin về nguồn nhân lực

như tên,tuổi,giới tính,chuyên môn nghề nghiệp… được lưu trữ trong máy
tính.Khi cần tìmg kiếm người cho một vị trí công việc nào đó những người
có trách nhiệm chỉ việc đưa ra các yêu cầu và máy tính sẽ giúp họ tìm kiếm
những người phù hợp.Cách này chỉ áp dụng trong trường hợp tổ chức có
quy mô lớn.
Ưu điểm của nguồn nội bộ
Nguồn nội bộ thường được các tổ chức ưu tiên hơn khi có nhu cầu
tuyển người vì những ưu điểm sau:
-Tạo ra được sự thi đua rộng rãi giữa các nhân viên đang làm việc
trong tổ chức,kích thích họ làm việc tốt hơn,sáng tạo hơn,nhiệt tình,tận tâm
hơn và hiệu suất cao hơn.
-Người quản lý hiểu rõ người lao động từ đó sẽ có định hướng sử
dụng hợp lý.
-Nhân viên của tổ chức dễ dàng hơn trong việc thực hiện công việc
nhất là trong giai đoạn đầu ở cương vị mới:họ mau chóng thích nghi với
điều kiện làm việc mới và ít bỏ việc.
-Nhân viên của tổ chức đã quen,hiểu được muc tiêu của tổ chức và dễ
đạt được mục tiêu đó.
-Nhân viên của tổ chức là những người đã được thử thách về lòng
trung thành ,thái độ nghiêm túc,trung thực ,tinh thần trách nhiệm.
Nhược điểm
Tuy nhiên nguồn nội bộ cũng có những hạn chế sau:
-Nếu đề bạt không công bằng,thiếu hợp lý,dựa trên tình cảm cá
nhân,chủ quan duy ý chí… có thể gây nên mâu thuẫn nội bộ.
-Những người trong tổ chức đã quá quen với cách làm việc của cấp
trên và họ có thể sẵn sàng dập khuôn lại cách làm việc đó ,do đó thiếu sự
sáng tạo.
-Những người trong tổ chức không phải lúc nào cũng đáp ứng được
các yêu cầu của công vịêc.
2.2.Nguồn bên ngoài

Là những người ở thị trường lao động, bao gồm :học sinh, sinh viên
tốt nghiệp ở các cơ sở đào tạo;lao động tự do trên thị trường đang tìm việc
làm;những người lao động hiện đang làm việc tại các doanh nghiệp hay tổ
5
chức khác;những người đã hết tuổi lao động nhưng vẫn muốn làm việc và
có khả năng thực hiện công việc.
Phương pháp tuyển mộ
Đối với nguồn bên ngoài ta có các phương pháp tuyển mộ sau:
-Phương pháp thu hút thông qua sự giới thiệu của cán bộ công chức
trong tổ chức.
-Phương pháp thu hút nguồn tuyển mộ qua quảng cáo trên các phương
tiện truyền thông như:Trên các kênh của các đài truyền hình, đài phát
thanh,trên các báo,tạp chí và các ấn phẩm khác.Nội dung quảng cáo tuỳ
thuộc vào số lượng cũng như chất lượng lao động cần tuyển mộ và tính
chất của công việc mà có thể tập trung thành chiến dịch quảng cáo với sự
kết hợp của nhiều phương tiện khác nhau hay quảng cáo riêng biệt. Đối với
phương pháp thu hút này nên chú ý nội dung quảng cáo để người xin việc
khẩn trương liên lạc với cơ quan tuyển mộ.
-Phương pháp thu hút các ứng viên thông qua các trung tâm môi giới
và giới thiệu việc làm. Đây là phương pháp thu hút đang áp dụng phổ biến
ở nước ta nhất là đối với các doanh nghiệp không có bộ phận chuyên trách
về quản trị nhân lực.Các trung tâm này thường được đặt trong các trường
đại học,cao đẳng,trung học chuyên nghiệp và các tổ chức quần chúng cũng
như trong các cơ quan quản lý lao động ở địa phương và Trung ương.
-Phương pháp thu hút các ứng viên thông qua các hội chợ việc làm.
Đây là phương pháp mới đang được nhiều tổ chức áp dụng.Phương pháp
thu hút này cho phép các ứng viên được tiếp xúc trực tiếp với nhiều nhà
tuyển dụng,mở ra khả năng lựa chọn rộng hơn với quy môn lớn hơn.Cùng
một thời điểm các ứng viên và các nhà tuyển dụng sẽ nhận được nhiều
thông tin hơn,tạo ra những căn cứ xác đáng hơn để đi tới các quyết định

đúng nhất cho các ứng viên và nhà tuyển dụng.
-Phương pháp thu hút các ứng viên thông qua việc cử cán bộ của
phòng nhân sự tới tuyển mộ trực tiếp tại các trường đại học,cao đẳng,dạy
nghề.
Ưu điểm
Trong hai nguồn tuyển mộ thì nguồn bên trong thương được ưu tiên
hơn.Tuy nhiên trong nhiều trường hợp tuyển mộ từ các nguồn bên ngoài có
ý nghĩa hơn vì những ưu điểm sau:
-Với nguồn này tổ chức có thể thu hút được đông đảo các ứng viên có
trình độ ,năng lực đến nộp đơn. Do đó tăng cơ hội lựa chọn và doanh
nghiệp dễ lựa chọn được người phù hợp với công việc.
-Đây là những người được trang bị kiến thức bài bản và có hệ thống .Họ
có thể mang đến cho tổ chức những quan niệm mới,những ý tưởng
mới,những kỹ thuật và phương pháp làm việc mới.Vì chưa từng làm việc
trong tổ chức nên họ có thể đánh giá khách quan công tác của tổ chức và vì
thế có thể tìm ra được những ưu điểm cũng như hạn chế của tổ chức.
6
-Khi tuyển những người từ bên ngoài vào sẽ không ảnh hưởng đến công
tác của những nhân viên cũ trong tổ chức nên không gây ra những sáo trộn
trong nội bộ.
-Bên cạnh đó nó tạo ra áp lực mạnh mẽ buộc các nhân viên cũ phải cố
gắng vì nếu không sẽ bị đào thải.
Nhược điểm
Tuy nhiên nguồn tuyển mộ từ bên ngoài cũng có những hạn chế:
-Tuyển từ nguồn này rất tốn kém cả về thời gian,công sức và tiền bạc vì
phải tốn kinh phí quảng cáo,kinh phí để tiếp cận các nguồn và thời gian,
kinh phí để làm quen với doanh nghiệp.
-Tuyển mộ từ nguồn bên ngoài thường xuyên sẽ gây ra tâm lý thất vọng
cho người lao động trong tổ chức (nhất là trong việc đề bạt,thăng chức) vì
họ nghĩ rằng họ sẽ không có cơ hội được thăng tiến,và sẽ nảy sinh nhiều

vấn đề phức tạp khi thực hiện các mục tiêu của tổ chức.
-Nếu chúng ta tuyển mộ những người đã làm việc ở các đối thủ cạnh
tranh thì phải chú ý đến các điều bí mật của đối thủ cạnh tranh,nếu không
họ sẽ kiện.Vì xưa nay còn tồn tại ý kiến cho rằng người lao động khi chạy
sang với chủ mới thường hay lộ bí mật về các thông tin kinh doanh của họ.
3.Các yếu tố tác động tới các hoạt động tuyển mộ.
3.1. Các yếu tố thuộc về tổ chức
-Uy tín của tổ chức:Nếu tổ chức có uy tín lớn thì sẽ có nhiều người
mong muốn được là thành viên của tổ chức vì thế sẽ có nhiều người đến
nộp đơn đăng ký tuyển dụng.
-Quảng cáo và các quan hệ xã hội:Nếu tổ chức quảng cáo rộng rãi sẽ có
nhiều người biết được thông tin tuyển dụng do đó thu hút được nhiều ứng
viên .Bên cạnh đó nếu tổ chức có nhiều mối quan hệ xã hội thì sẽ dễ dàng
hơn trong việc đi tìm nguồn ứng cử viên.
-Các quan hệ với công đoàn,các chính sách nhân sự và bầu không khí
tâm lý trong tập thể lao động.Nó sẽ quyết định tổ chức tìm nguồn ứng cử
viên từ bên trong hay bên ngoài tổ chức.
-Ngoài ra nó còn phụ thuộc vào chi phí mà tổ chức dành cho hoạt động
tuyển mộ.Nếu như kinh phí lớn doanh nghiệp có thể tăng chi phí cho quảng
cáo, đến các trường cao đẳng, đại học,các trung tâm giới thiệu việc làm để
tìm các ứng viên ,từ đó tuyển mộ được nhiều người có trình độ chuyên môn
phù hợp với yêu cầu công việc.
3.2.Các yếu tố thuộc về môi trường
-Các yếu tố thuộc về thị trường lao động(cung,cầu lao động):Nếu cung
lớn hơn cầu thì tổ chức có cơ hội tuyển mộ được nhiều ứng viên hơn và
ngược lại.
-Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp khác:Nếu các doanh nghiệp khác
cũng có yêu cầu tìm người có những phẩm chất giống như tổ chức thì cơ
7
hội tuyển dụng sẽ bị chia sẻ với các tổ chức ấy. Điều này đòi hỏi tổ chức

phải có những chính sách tuyển mộ phù hợp mới có thể thu hút được những
người có khả năng.
-Các xu hướng kinh tế
-Thái độ của xã hội đối với một số nghề nhất định:Nếu nghề đó được
mọi người coi trọng thì sẽ dễ thu hút được nhiều ứng viên có chất lượng
cao.Ngược lại nếu nghề đó không được coi trọng sẽ dẫn đến tâm lý ngại
ngần khi làm công việc thuộc nghề đó .Và như vậy sẽ không thu hút được
nhiều ứng viên.
4.Quá trình tuyển mộ
Để dành được thắng lợi, quá trình tuyển mộ cần được tiến hành có kế
hoạch và mang tính chiến lược rõ ràng.Quá trình tuyển mộ bao gồm các
bước sau:
4.1.Xây dựng chiến lược tuyển mộ
Tuyển mộ là chức năng cơ bản của quản trị nguồn nhân lực, trách
nhiệm chủ yếu thuộc về phòng nhân lực.
Căn cứ để quảng cáo,thông báo tuyển mộ là các “bản mô tả công
việc” và “bản xác định yêu cầu của công việc đối với người thực hiện”.
Nội dung của chiến lược tuyển mộ bao gồm:
a.Trước hết phải xây dựng được kế hoạch tuyển mộ,tức là cần xác định
xem cần tuyển mộ bao nhiêu người cho từng vị trí cần tuyển.Do có một số
người nộp đơn không đủ điều kiên hoặc một số người khác không chấp
nhận các điều kiện về công việc nên tổ chức cần tuyển mộ được số người
nộp đơn nhiều hơn số họ cần thuê mướn.Các tỷ lệ sàng lọc giúp cho các tổ
chức quyết định được bao nhiêu người cần tuyển mộ cho từng vị trí cần
tuyển. Các tỷ lệ sàng lọc thể hiện mối quan hệ về số lượng các ứng viên
còn lại ở từng bước trong quá trình tuyển chọn và số người sẽ được tiếp
nhận vào bước tiếp theo.Trong kế hoạch tuyển mộ ,chúng ta phải xác định
được các tỷ lệ sàng lọc chính xác và hợp lý.
b.Xác định nguồn và phương pháp tuyển mộ: Để tuyển mộ được đủ số
lượng và chất lượng người lao động vào các vị trí việc làm còn thiếu người

tổ chức cần cân nhắc lựa chọn xem ở vị trí công việc nào nên lấy người từ
bên trong tổ chức và vị trí nào nên lấy người từ bên ngoài tổ chức và đi
kèm với nó là phương pháp tuyển phù hợp.
c.Xác định nơi tuyển mộ và thời gian tuyển mộ
-Xác định vùng để tuyển mộ:Các tổ chức phải chọn các vùng để tuyển
mộ vì đây là những yếu tố quyết định sự thành công của quá trình tuyển.
Ở nước ta hiện nay thị trường lao động nông nghiệp là nơi tập trung
chủ yếu lao động có chất lượng rất thấp ,do vậy khi tuyển mộ lao động phổ
thông với số lượng lớn thì ta chú ý vào thị trường này. Đối với các loại lao
động cần chất lượng cao thì chúng ta tập trung vào các địa chỉ sau:
8
+ Thị trường lao động đô thị nơi tập trung hầu hết các loại lao động có
chất lượng cao của tất cả các ngành nghề như kỹ thuật ,kinh tế quản lý và
nhất là các nghề đặc biệt.
+ Các trường đại học, cao đẳng, trung học ,dạy nghề.
+Các trung tâm công nghiệp và dịch vụ, các khu chế xuất và có vốn
đầu tư nước ngoài.
Khi xác định các địa chỉ tuyển mộ cần phải chú ý tới một số vấn đề sau
đây:
+Các tổ chức cấn xác định rõ thị trường lao động quan trọng nhất của
mình, mà ở đó có nhiều đối tượng thích hợp nhất cho công việc trong tương
lai.
+ Phân tích lực lượng lao động hiện có để từ đó xác định nguồn gốc của
những người lao động tốt nhất.
- Xác định thời gian và thời điểm tuyển mộ : Để xác định thời gian và
thời điểm trong chiến lược tuyển mộ ta cần lập kế hoạch cho thời gian
trước mắt và lâu dài.Kế hoạch thời gian tuyển mộ phải căn cứ vào mục tiêu
của tổ chức đã xây dựng tương ứng (qui mô kinh doanh,tốc độ tăng
trưởng,tính chất công nghệ).
4.2.Tìm kiếm người xin việc

- Quá trình tìm kiếm người xin việc có vị trí quan trọng, nó được quyết
định bởi các phương pháp thu hút người xin việc.Các phương pháp này lại
phụ thuộc vào các nguồn tuyển mộ mà tổ chức dự định sẽ thu hút.
- Trong quá trình tuyển mộ các tổ chức sẽ gặp khó khăn khi thu hút
những người lao động có trình độ cao trong những thị trường cạnh tranh
gay gắt. Trong các điều kiện như thế thì các tổ chức phải đưa ra được các
hình thức kích thích hấp dẫn để tuyển được những người phù hợp với yêu
cầu của công việc với mục tiêu là tuyển được người tài và đảm bảo họ sẽ
làm việc lâu dài trong tổ chức.
- Hình thức gây sự chú ý đầu tiên đối với người lao động là hình ảnh về
tổ chức. Để có một ấn tượng mạnh về tổ chức ta nên truyền tải các hình ảnh
đẹp có lợi cho tổ chức và phải vẽ ra được những viễn cảnh tương lai của tổ
chức.Tuy vậy không nên quá tô hồng vì có thể gây sốc cho những người
được đưa vào làm việc, làm cho họ vỡ mộng ,thiếu tin tưởng khi sự thật
không được như vậy. Kinh nghiệm thực tế cho thấy :
+ Khi người lao động được cung cấp các thông tin đúng thực tế của
công việc thì số người nộp đơn xin việc không giảm và tỷ lệ người bỏ việc
giảm rõ rệt so với việc cung cấp thông tin tơ hồng.
+ Khi các tổ chức cung cấp cho người xin việc các thông tin trung thực
thì sẽ ngăn chặn được các cú sốc do kỳ vọng của người lao động tạo nên
bởi họ đã nắm được các thông tin chính xác tại nơi làm việc nên họ sẵn
sàng đón nhận các tình huống được coi là xấu nhất.
9
- Trong chiến lược thu hút nguồn nhân lực của mình các tổ chức cần
phải cân nhắc các hình thức kích thích để đưa ra khi công bố trên các
phương tiện quảng cáo. Trong thực tế những người nộp đơn xin việc
thường bị thu hút bởi mức lương và mức tiền thưởng cao.
- Xác định năng lượng của người tuyển mộ: Những người làm công tác
tuyển mộ phải là những người có phẩm chất đạo đức tốt, am hiểu công việc
chuyên môn, hiểu cặn kẽ kỹ thuật tuyển chọn ,có đủ các kiến thức, kỹ năng

về các lĩnh vực như tâm lý xã hội, công nghệ và kỹ thuật, tâm lý lao
động,kỹ năng chắc nghiệm, phỏng vấn…
4.3. Đánh giá quá trình tuyển mộ
Trong quá trình đánh giá cần chú ý tới nội dung và các chi phí tuyển
mộ . Để đảm bảo nội dung này cần chú ý các vấn đề sau:
- Tỷ lệ sàng lọc có phù hợp không? Đây là vấn đề có ý nghĩa lớn đến
chi phí tài chính, chúng ta có thể giảm tỷ lệ này xuống ở một mức độ cho
phép, song không ảnh hưởng tới chất lượng người được chấp nhận.
- Đánh gía hiệu quả của các quảng cáo tuyển mộ, đánh giá hiệu quả của
tuyển mộ với mục tiêu của tổ chức.
- Sự đảm bảo công bằng của tất cả các cơ hội xin việc.
- Các thông tin thu thập được, đã đảm bảo được mức tin cậy cho việc
xét tuyển chưa.
- Các tiêu chuẩn dùng để loại bỏ những người xin việc đã hợp lý chưa,
đã bao quát hết được các trường hợp phải loại bỏ chưa.
- Chi phí tài chính cho quá trình tuyển mộ.
4.4. Các giải pháp thay cho tuyển mộ
Khi các tổ chức gặp khó khăn về tài chính cho việc tuyển mộ, ta có thể
dùng các biện pháp thay thế sau:
- Hợp đồng thầu lại: Khi doanh nghiệp gặp khó khăn về lao động nhưng
không thể tuyển mộ được thì có thể cho một tổ chức khác thực hiện công
việc dưới dạng hợp đồng thuê lại. Tuy nhiên giải pháp này muốn thực hiện
có hiệu quả thì cần phải phân tích kỹ lưỡng các mặt như chất lượng công
việc, chi phí và lợi ích các bên.
- Làm thêm giờ: Trong sản xuất kinh doanh, thực hiện các dịch vụ,
nhiều khi các tổ chức phải hoàn thành trong một thời gian rất eo hẹp do vậy
các tổ chức không thể tuyển chọn ngay được mà phải áp dụng biện pháp
phổ biến là làm thêm giờ. Biện pháp này cho phép tiết kiệm được chi phí
tuyển thêm người và tăng khả năng sản xuất mà không cần tăng lao động.
Mặt khác đây cũng là cơ hội để người lao động có thêm thu nhập. Tuy

nhiên việc tổ chức làm thêm giờ cũng cần phải chú ý những vấn đề sau:
+ Việc làm thêm giờ phải tuân theo những điều khoản đã được quy định
trong “ bộ luất lao động của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
10
+ Không nên làm thêm giờ quá nhiều, quá lâu vì điều đó sẽ làm người
lao đông mệt mỏi, tăng khả năng gây tai nạn lao động.
+ Nếu lạm dụng quá việc làm thêm giờ sẽ vi phạm luật lao động, dẫn
đến tình trạng tranh chấp và xung đột giữa người lao động và người sử
dụng lao động.
- Nhờ giúp tạm thời: Đây là phương pháp thay thế tuyển mộ khi một
công ty nhờ một công ty khác giúp đỡ thực hiện các dịch vụ trong thời gian
ngắn hạn mang tính chất tạm thời.
- Thuê lao động từ công ty cho thuê: Hình thức này giúp doanh nghiệp
giảm bớt được những chi phí có liên quan đến nhân sự lại vẫn đáp ứng
được nhu cầu lao động.
II. Quá trình tuyển chọn
1. Tầm quan trọng của tuyển chọn
Quá trình tuyển chọn nhân lực là quá trình đánh giá các ứng viên theo
nhiều khía cạnh khác nhau dựa vào các yêu cầu của công việc, để tìm được
những người phù hợp với các yêu cầu đặt ra trong số những người đã thu
hút được trong quá trình tuyển mộ.
Quá trình tuyển chọn có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với tổ chức:
Quá trình tuyển chọn là khâu quan trọng nhằm cho các nhà quản trị nhân
lực đưa ra các quyết định tuyển dụng một cách đúng đắn nhất. Quyết định
tuyển chọn có ý nghĩa rất quan trọng đối với chiến lược kinh doanh và đối
với tổ chức vì quá trình tuyển chọn tốt sẽ giúp cho các tổ chức có được
những con người có kỹ năng phù hợp với sự phát triển của tổ chức trong
tương lai. Tuyển chọn tốt cũng sẽ giúp cho tổ chức giảm được các chi phí
do phải tuyển chọn lại, đào tạo lại cũng như tránh được các thiết hại rủi ro
trong quá trình thực hiện công vịêc.

2. Yêu cầu đối với quá trình tuyển chọn.
Để việc tuyển chọn đạt được hiệu quả như mong muốn thì quá trình
tuyển chọn phải đáp ứng được các yêu cầu sau đây:
- Tuyển chọn phải xuất phát từ kế hoạch sản xuất kinh doanh và kế
hoạch nguồn nhân lực.
- Tuyển chọn được những người có trình độ chuyên môn cần thiết cho
công việc để đạt tới năng suất lao động cao, hiệu suất công tác tốt. Muốn
vậy phải tiến hành phân tích công việc. Sự phân tích công việc sẽ giúp cho
nhà quản trị lựa chọn đúng người, đúng việc.
- Tuyển được những người có kỷ luật, trung thực, gắn bó với công việc,
với tổ chức.
3. Qúa trình tuyển chọn
Suy cho cùng một tổ chức thành công hay không chung quy cũng là
giai đoạn tuyển chọn người đúng khả năng vào làm việc. Đây là khâu quan
11
trọng nhất. Chọn lựa nhằm đảm bảo có được người phù hợp và người được
chọn sẽ thành công trong công việc.Chính vì thế mỗi tổ chức phải thực hiện
quá trình tuyển mộ một cách nghiêm túc, hợp lý.
Quá trình tuyển chọn là một quy trình gồm nhiều bước, mỗi bước trong
quá trình được xem như một hàng rào chắn để sàng lọc loại bỏ những ứng
viên không đủ các điều kiện đi tiếp vào các bước sau. Số lượng các bước
trong quá trình tuyển chọn không phải là cố định mà nó tuỳ thuộc vào mức
độ phức tạp của công việc khi tuyển chọn lao động, tính chất của loại lao
động cần chọn. Qua các bước những ứng viên không thích hợp sẽ bị loại
bỏ.
Khi thiết kế số bước và nội dung của quá trình tuyển chọn chúng ta cần
phải thiết kế sao cho thu được các thông tin đặc trưng nhất và đáng tin cậy
để từ đó mới làm căn cứ quyết định cho việc có tuyển chọn hay không.
Quá trình tuyển chọn gồm các bước sau:
3.1. Tiếp đón ban đầu và phỏng vấn sơ bộ

Đây là bước đầu tiên trong quá trình tuyển chọn, là buổi gặp gỡ đầu
tiên giữa các nhà tuyển chọn với các ứng viên. Bước này nhằm xác lập mối
quan hệ giữa người xin việc và người sử dụng lao động, đồng thời bước
này cũng xác định được những cá nhân có những tố chất và khả năng phù
hợp với công vịêc hay không để từ đó ra những quyết định có tiếp tục mối
quan hệ với các ứng viên đó hay không. Ở bước này nếu phát hiện ra cá
nhân không có khả năng phù hợp với công việc cần tuyển thì phải loại bỏ
ngay. Tuy nhiên không nên dùng các yếu tố tuổi tác, giới tính, chủng tộc,
dân tộc và các khuyết tật bẩm sinh để loại bỏ những người nộp đơn xin
việc.
3.2.Sàng lọc qua đơn xin việc
- Đơn xin việc thường được các tổ chức thiết kế theo mẫu, người xin
việc có trách nhiệm điền vào đơn xin việc theo yêu cầu mà các nhà tuyển
dụng lao động đề ra. Các mẫu đơn xin việc được thiết kế một các khoa học
và hợp lý có thể được coi là một công cụ quan trọng để tuyển chọn một
cách chính xác người xin việc, vì đơn xin việc giúp chúng ta những thông
tin đáng tin cậy về các hành vi hoạt động trong quá khứ cũng như các kỹ
năng, kinh nghiệm và kiến thức hiện tại, các đặc điểm về tâm lý cá nhân,
các kỳ vọng , các ước muốn và các khả năng đặc biệt khác. Đơn xin việc là
cơ sở cho các phương pháp phỏng vấn.
- Khi thiết kế các mẫu đơn xin việc ta nên cân nhắc kỹ lưỡng các thông
tin cần phải có, nội dung các thông tin cần thu thập phải đảm bảo được tính
toàn diện, tính chính xác và làm sao cho người xin việc trả lời được đúng
các yêu cầu đặt ra. Trong đơn xin việc thường bao gồm 4 thông tin điển
hình sau:
12
+ Các thông tin thiết yếu như họ, tên, ngày, tháng, năm sinh , địa chỉ nơi
ở, hộ khẩu…
+ Các thông tin về quá trình học tập, đào tạo, các văn bằng chứng chỉ đã
đạt được, trình độ học vấn khác.

+Lịch sử quá trình làm việc ( 5 năm hoặc 10 năm) những công việc đã
làm, tiền lương và thu nhập, lý do bỏ việc hoặc chưa có việc làm.
+ Các thông tin về kinh nghiệm đã có, các thói quen, sở thích, các đặc
điểm tâm lý cá nhân, các vấn đề thuộc công dân và các vấn đề xã hội khác.
- Ngoài ra các mẫu đơn xin việc còn có các câu hỏi mở, xét mẫu chữ
viết…
- Đơn xin việc cũng không tránh khỏi những hạn chế.Nó mới cho chúng
ta thấy hiện trạng theo kiểu mô tả mà nó chưa cho ta biết được “như thế
nào” hoặc “ tại sao”.Thông qua hồ sơ xin việc các nhà tuyển chọn sẽ có
chứng cớ của mình để tuyển chọn tiếp các bước sau hay chấm dứt quá trình
tuyển chọn.

3.3. Các trắc nghiệm nhân sự trong tuyển chọn
Các trắc nghiệm nhân sự giúp các nhà tuyển chọn nắm được các tố
chất tâm lý, những khả năng, kỹ năng và các khả năng đặc biết khác của
các ứng viên khi mà các thông tin về nhân sự khác không cho ta biết được
một cách chính xác và đấy đủ. Các trắc nghiệm nhân sự mang lại cho ta
những kết quả khách quan về các đặc trưng tâm lý của con người như khả
năng bẩm sinh,sở thích, cá tính của cá nhân này so với các cá nhân khác.
Các trắc nghiệm giúp cho việc tìm hiểu được các đặc trưng đặc biệt trong
thực hiện công việc của từng cá nhân, các công việc có tính đặc thù.
Các trắc nghiệm nhân sự có nhiều loại trắc nghiệm và có nhiều cách
phân loại khác nhau. Các tổ chức cần chọn cho mình những phương pháp
trắc nghiệm thích hợp. Thông thường người ta chia trắc nghiệm nhân sự ra
các loại trắc nghiệm sau đây:
- Trắc nghiệm thành tích: Đây là loại trắc nghiệm được áp dụng rộng rãi
trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, thực hiện công việc…,đánh giá các cá
nhân nắm vững nghề nghiệp, hiểu biết nghề đến mức nào, thành tích họ đạt
được cao hay thấp như thời gian hoàn thành công việc, điểm bài thi, bài
kiểm tra… Tuỳ theo từng nghề và từng công việc mà xây dựng các bài trắc

nghiệm cho phù hợp.
- Trắc nghiệm về năng khiếu và khả năng: Được dùng chủ yếu để chỉ ra
xem cá nhân nào đã học tốt trong đào tạo sẽ thực hiện tốt công việc trong
tương lai. Loại trắc nghiệm này được nhóm thành 3 loại sau:
+ Khả năng thần kinh là trắc nghiệm về trí thông minh dùng để đo khả
năng tâm lực, trắc nghiệm trí nhớ, nhanh trí và sự nhận định các tương
quan. Khả năng trí tuệ của con người được đánh giá thông qua chỉ số IQ.
Bài trắc nghiệm tìm chỉ số IQ bao gồm nhiều câu hỏi thuộc các lĩnh vực
13