TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
NGÀNH KINH T LAO NG & QUN LÝ NGUN NHÂN LC
KHÓA LUN TT NGHIP
MT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN
CÔNG TÁC NG VIÊN KHUYN KHÍCH CÔNG NHÂN VIÊN
TI TNG CÔNG TY C PHN MAY NHÀ BÈ
SVTH: Phm Th Cát Dung
GVHD: TS. V Th Phng
Ngành: KTL & QLNNL
Lp: NL01 – CQK35
THÀNH PH H CHÍ MINH, THÁNG 04 NM 2013
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
LI CAM OAN
Tôi cam đoan đây là đ tài nghiên cu ca tôi. Nhng kt qu và các s liu
trong khóa lun tt nghip đc thc hin ti Tng công ty C phn May Nhà
Bè, không sao chép bt c ngun nào khác. Tôi hoàn toàn chu trách nhim trc
nhà trng v s cam đoan này.
TP. H Chí Minh, ngày tháng… nm 2013
Sinh viên
SVTH: Phm Th Cát Dung ii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
LI CM N
Qua thi gian thc tp ti Tng công ty C phn May Nhà Bè, em đã hc hi
và rút ra đc nhu kinh nghim làm vic thc t mà khi ngi trên gh nhà
trng em cha đc bit đn.
có đc kin thc và kt qu ngày hôm nay, trc ht em xin chân thành
cm n đn các thy cô trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh, các
thy cô khoa Kinh t Phát trin đã tn tình ging dy và truyn đt cho em
nhng kin thc quý báu trong thi gian hc tp ti trng. c bit, em vô
cùng bit n cô V Th Phng đã trc tip hng dn, h tr và giúp đ em
trong quá trình thc hin khóa lun tt nghip.
Em xin cm n Giám đc Tng công ty C phn May Nhà Bè, các anh, ch
đang công tác ti Tng công ty, đc bit là các anh, ch Phòng T chc – Lao
đng đã to c hi và điu kin thun li cho em đc thc tp ti Tng công
ty và hoàn thành khóa lun tt nghip. Hai tháng thc tp ti Tng công ty là
mt k nim không th quên trong cuc đi em, em s luôn trân trng nhng
tình cm mà các anh, ch trong Phòng đã dành cho em dù thi gian chúng ta
làm vic vi nhau không đc nhiu. Em xin gi li cm n sâu sc đn tt c
mi ngi.
Em xin gi li cm n đn các anh, ch công nhân viên đang làm vic ti Tng
công ty đã nhit tình tham gia cuc kha sát thm dò ý kin công nhân viên.
Nh các anh, ch mà em mi có th hoàn thành đc bài khóa lun trong thi
gian quy đnh.
SVTH: Phm Th Cát Dung iii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
Kính chúc các thy, cô, anh, ch, bn bè đng nghip ti Tng công ty tht
nhiu sc khe, nim vui và thành công trong công vic cng nh trong cuc
sng.
Cui cùng, xin gi li cm n đn ba m, bn bè và nhng ngi thân đã luôn
h tr, đng viên và to điu kin thun li cho em trong thi gian thc hin
khóa lun tt nghip này.
Xin chúc mi ngi sc khe, hnh phúc và thành công trong cuc sng.
TP. H Chí Minh, ngày tháng… nm 2013
Sinh viên thc tp
SVTH: Phm Th Cát Dung iv
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
NHN XÉT CA C QUAN THC TP
TP.H Chí Minh, ngày…. tháng…. nm 2013
Xác nhn ca Tng công ty Xác nhn ca đn v thc tp
SVTH: Phm Th Cát Dung v
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN
TP.H Chí Minh, ngày…. tháng…. nm 2013
Giáo viên hng dn
SVTH: Phm Th Cát Dung vi
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC BIU , MÔ HÌNH, S
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V NG VIÊN KHUYN KHÍCH TRONG
DOANH NGHIP
1.1. Khái nim và nn tng ca đng viên 3
1.1.1. Khái nim 3
1.1.2. Nn tng ca đng viên 4
1.2. Mt s hc thuyt v h thng đng viên khuyn khích 6
1.2.1. Thuyt nhu cu phân cp ca Abraham Maslow 6
1.2.2. Thuyt E.R.G ca Alderfer 8
1.2.3. Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây) 10
1.2.4. Thuyt hai nhân t ca Herzberg 11
1.2.5. Thuyt mong đi ca Victor H.Vroom 12
1.2.6. Thuyt X & thuyt Y ca Mc.Gregor - Thuyt Z ca William Ouchi 13
1.2.7. Thuyt nhu cu thành đt ca David Mc.Clelland 16
1.3. Các hình thc đng viên khuyn khích 17
1.3.1. ng viên khuyn khích bng vt cht 17
1.3.1.1. Tin lng 17
1.3.1.2. Tin thng 19
1.3.1.3. Ph cp 20
1.3.1.4. Phúc li 21
1.3.2. ng viên khuyn khích bng tinh thn 22
SVTH: Phm Th Cát Dung vii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
Kt lun 24
CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC NG VIÊN KHUYN KHÍCH
TI TNG CÔNG TY C PHN MAY NHÀ BÈ
2.1. Gii thiu s lc v hot đng Tng công ty 25
2.1.1. Qúa trình hình thành và phát trin 25
2.1.2. Lnh vc hot đng 26
2.1.3. Tm nhìn, s mnh, giá tr ct lõi 28
2.1.4. C cu t chc 29
2.1.5. Mô hình và vai trò ca Phòng T chc Lao đng (P.TCL) 31
2.2. Thc trng công tác đng viên khuyn khích công nhân viên 32
2.2.1. Thc trng công tác đng viên khuyn khích bng vt cht 32
2.2.1.1. Tình hình ngun nhân lc ti Tng công ty qua các nm 32
2.2.1.2. C cu lao đng theo gii tính 33
2.2.1.3. C cu lao đng theo đ tui 33
2.2.1.4. C cu lao đng theo trình đ hc vn 34
2.2.1.5. Tr lng 34
2.2.1.6. Tin thng 37
2.2.1.7. Ph cp 40
2.2.1.8. Phúc li 42
2.2.2. Thc trng công tác đng viên khuyn khích bng tinh thn 43
2.2.2.1. ào to và c hi thng tin 43
2.2.2.2. Môi trng làm vic 44
SVTH: Phm Th Cát Dung viii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
2.2.2.3 ánh giá hiu qu công vic 45
2.2.2.4. ng viên bng nhng hình thc khác 46
Kt lun 47
CHNG 3: MT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN CÔNG TÁC NG
VIÊN KHUYN KHÍCH CÔNG NHÂN VIÊN TI TNG CÔNG TY C PHN
MAY NHÀ BÈ
3.1. Kt qu kho sát công nhân viên sau khi phát phiu thm dò ý kin 48
3.1.1. Thông tin đi tng đc kho sát thm dò ý kin 48
3.1.1.1. V gii tính 48
3.1.1.2. V đ tui 49
3.1.1.3. V hc vn 49
3.1.1.4. V thâm niên 50
3.1.1.5. V thu nhp 50
3.1.1.6. V kinh nghim làm vic trc đây 51
3.1.2. Vn đ v tin lng 51
3.1.3. Vn đ v tin thng 54
3.1.4. Vn đ v BHXH, BHYT, BHTN 56
3.1.5. Vn đ v phúc li 57
3.1.6. Vn đ v đào to và c hi thng tin 59
3.1.7. Cm nhn ca công nhân viên v công vic 61
3.1.8. Vn đ v điu kin làm vic, môi trng làm vic 63
3.1.9. Vn đ v đánh giá hiu qu làm vic 66
SVTH: Phm Th Cát Dung ix
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
3.1.10. ánh giá chung 66
3.2. Mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác đng viên khuyn khích công
nhân viên 68
Kt lun 72
LI KT
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
SVTH: Phm Th Cát Dung x
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
BHTN
Bo him tht nghip
BHXH
Bo him xã hi
BHYT
Bo him y t
L
i lý
vt
n v tính
KHTT-XNK
K hoch u t – Xut nhp khu
K.TOÁN T.CHÍNH
K toán Tài chính
L
Lao đng
NBC
Tng công ty C phn May Nhà Bè
P.TCL
Phòng t chc Lao đng
QTCL
Qun tr cht lng
T.TÂM C.&T.T.TRANG
Trung tâm Cung ng và Tip th Thi trang
T.TÂM T.K T.TRANG
Trung tâm Thit k Thi trang
VTCC
Veston cao cp
VND
Vit Nam đng
SVTH: Phm Th Cát Dung xi
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
DANH MC CÁC BNG BIU
STT Ni dung Trang
1
Bng 1.1. Thuyt hai nhân t ca F.Herzberg 12
2
Bng 2.1. T l lao đng theo gii tính 33
3
Bng 2.2. C cu lao đng theo trình đ hc vn 34
4
Bng 2.3. Tin lng bình quân cho công nhân 35
5
Bng 2.4. Kt cu qu lng 36
6
Bng 2.5. Tin thng bình quân cho công nhân 38
7
Bng 2.6. Thng hoàn thành k hoch
39
8
Bng 2.7. Thng theo bình xét phân loi 40
9
Bng 2.8. Ph cp theo thi gian công tác 31
10
Bng 3.1. Phân b theo đ tui 49
11
Bng 3.2. Phân b theo thu nhp 50
12
Bng 3.3. Nhn xét v cách tính lng 53
13
Bng 3.4. S ln thng trong nm 55
14
Bng 3.5. ánh giá công tác thc hin BHXH, BHYT, BHTN 57
15
Bng 3.6. Nhng phúc li công nhân viên mong mun
đc hng
58
16
Bng 3.7. ánh giá công tác đào to công nhân viên ti
Tng công ty
59
SVTH: Phm Th Cát Dung xii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
17
Bng 3.8. Lý do chn công vic làm Tng công ty 61
18
Bng 3.9. Nhng điu nhn đc khi làm vic ti Tng
công ty
62
19
Bng 3.10. ánh giá v ngi qun lý trc tip 65
20
Bng 3.11. ánh giá v đng nghip 65
SVTH: Phm Th Cát Dung xiii
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
DANH MC CÁC BIU , MÔ HÌNH, S
STT Ni dung Trang
1
S đ 1.1. Quá trình đng viên 4
2
Mô hình 1.1. Tháp nhu cu Maslow 6
3
Mô hình 1.2. Mô hình Alderfer 8
4
Mô hình 1.3. Thuyt ng hành nhu cu 11
5
Mô hình 1.4. Thuyt mong đi ca Vroom 13
6
Biu đ 2.1. Kim ngch xut khu nm 2012 27
7
Mô hình 2.1. C cu t chc ca Tng công ty C phn
May Nhà Bè
30
8
Mô hình 2.2. C cu t chc ca P.TCL 31
9
Biu đ 2.2. Tình hình bin đng nhân s qua các nm 32
10
Biu đ 2.3. C cu nhân s theo gii tính nm 2012 33
11
Biu đ 2.4. C cu nhân s theo đ tui nm 2012 33
12
Biu đ 3.2. Phân b theo gii tính 48
13
Biu đ 3.2. Phân b theo hc vn 49
14
Biu d 3.3. Phân b theo thâm niên 50
15
Biu đ 3.4. Kinh nghim làm vic trc đây 51
16
Biu đ 3.5. S lao đng bit cách tính lng 52
17
Biu đ 3.6. Mc đ hài lòng v cách tính lng 54
SVTH: PhmTh Cát Dung Trang 1
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
18
Biu đ 3.7. S lao đng bit cách tính thng 55
19
Biu đ 3.8. ánh giá cách tính thng 56
20
Biu đ 3.9. Mc đ hài lòng v cách tính thng 56
21
Biu đ 3.10. S lao đng đc ph bin ni dung
BHXH, BHYT, BHTN
56
22
Biu đ 3.11. Mc đ hiu bit v BHXH, BHYT, BHTN 57
23
Biu đ 3.12. ánh giá hiu qu thc hin chính sách
phúc li
57
24
Biu đ 3.13. S lng công nhân viên đc tham gia
đào to
59
25
Biu đ 3.14. S lao đng mong mun đào to thêm 60
26
Biu đ 3.15. C hi thng tin 60
27
Biu đ 3.16. ánh giá công vic hin ti 62
28
Biu đ 3.17. ánh giá điu kin làm vic 63
29
Biu đ 3.18. ánh giá v áp lc công vic 63
30
Biu đ 3.19. Nguyên nhân gây ra áp lc 64
31
Biu đ 3.20. ánh giá hiu qu làm vic 66
32
Biu đ 3.21. Mc đ tha mãn ca công nhân viên 66
33
Biu đ 3.22. Các nhu cu đ đt tha mãn 67
SVTH: PhmTh Cát Dung Trang 2
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
LI M U
1. Gii thu vn đ:
Trong mt doanh nghip, nu ta xem các yu t: c s vt cht, ngun vn, k thut…
là phn cng ca mt chic máy tính. vn hành và s dng đc chic máy này
nhm mc đích phc v cho chính mình thì doanh nghip cn có các phn mm
chuyên dng, đây có th xem là ngun nhân lc ca doanh nghip. Vì th, không có gì
đáng ngc nhiên khi nói rng nhân viên quyt đnh đn 80% hiu qu công vic.
Richard Branson - mt trong s nhng t phú giàu nht th gii - tng nói: “Khi bn
khuyn khích, con ngi phát trin; khi phê bình, h tàn li”. Ngi sp gii phi bit
khuyn khích nhân viên và “đu t” tình cm cho h, bi vì nhân lc là yu t quan
trng quyt đnh s sng còn, thành bi ca mi doanh nghip.
phát huy ht nng lc ca nhân viên, giúp h cm thy hài lòng trong môi trng
mình làm vic, giúp h luôn bn b phn đu đ hoàn thành công vic ngày mt tt
hn, luôn tin tng và trung thành vi công ty mình đang phc v thì các doanh nghip
cn phi có mt c ch đng viên khuyn khích nhân viên hp lý.
Ti Tng công ty C phn May Nhà Bè (NBC), nhng ngi lãnh đo luôn mong
mun xây dng vn hóa phù hp vi giá tr và nguyên tc làm vic ca Tng công ty.
Vi s lng gn 5000 công nhân viên, cha k các công ty con và chi nhánh dc khp
c nc. ã t lâu Tng công ty đã nhn bit đc vai trò ca ngun nhân lc cng
nh tm quan trng ca vic đng viên khuyn khích công nhân viên.
c s đng ý t phía Tng công ty cng nh s giúp đ t giáo viên hng dn, tôi
đã mnh dn thc hin đ tài khóa lun: “Mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác
đng viên khuyn khích công nhân viên ti Tng công ty C phn May Nhà Bè” vi
SVTH: PhmTh Cát Dung Trang 3
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
mong mun tìm hiu đâu thc s là mi quan tâm sâu sc mà đa s công nhân viên
NBC quan tâm và cn đc tha mãn khi các ngun tài nguyên (ngun nhân lc, tin
bc, thi gian…) là gii hn. ng thi, tôi hi vng có th đóng góp ý kin nhm hoàn
thin hn công tác đng viên khuyn khích công nhân viên cho Tng công ty.
Do hn ch v kin thc và kinh nghim nên đ tài không tránh khi nhiu thiu sót,
rt mong nhn đc s thông cm và góp ý chân thành t các thy cô và Tng công ty
đ bài khóa lun tt nghip đc hoàn thin hn. Tôi xin chân thành cm n s quan
tâm mà các thy cô và Tng công ty đã dành cho bài khóa lun này.
2. Mc đích nghiên cu:
• Phân tích, đánh giá h thng các chính sách, chng trình đng viên khuyn khích
đc áp dng ti NBC;
• Khám phá nhu cu ca công nhân viên;
• ánh giá mc đ tha mãn ca công nhân viên;
• a ra mt s gii pháp đng viên khuyn khích công nhân viên NBC.
3. Phm vi và đi tng nghiên cu:
Khóa lun chú trng nghiên cu các chính sách hot đng, chng trình đng viên
đc thc hin ti NBC. Kho sát xác đnh nhu cu và đánh giá mc đ tha mãn ca
công nhân viên khi làm vic trong Tng công ty.
Vì thi gian và nng lc có gii hn, quá trình kho sát ch tp trung vào các đi tng
công nhân viên đang làm vic ti Khu Veston III A.
4. Phng pháp nghiên cu:
tài đc thc hin qua hai giai đon là nghiên cu đnh tính và nghiên cu đnh
lng. Trong quá trình nghiên cu, đ tài s dng các phng pháp c bn nh
phng pháp điu tra chn mu ngu nhiên các đi tng liên quan, phân tích d liu,
SVTH: PhmTh Cát Dung Trang 4
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
tng hp, thng kê, so sánh. Các phng pháp này đc s dng mt cách linh hot,
kt hp hoc riêng l đ gii quyt vn đ mt cách tt nht.
5. Kt cu khóa lun:
Kt cu khóa lun gm 3 chng sau:
Chng 1: C s lý lun v đng viên khuyn khích trong doanh nghip.
Chng 2: Thc trng công tác đng viên khuyn khích ti Tng công ty C phn May
Nhà Bè.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác đng viên khuyn khích công
nhân viên ti Tng công ty C phn May Nhà Bè.
SVTH: PhmTh Cát Dung Trang 5
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
CHNG 1: C S LÝ LUN V
NG VIÊN KHUYN KHÍCH TRONG DOANH NGHIP
1.1. Khái nim và nn tng ca đng viên
1.1.1. Khái nim
Theo Richard L.Draft, “đng viên đc dùng đ nói đn nhng nh hng có th là
t bên trong hay bên ngoài lên mt ngi nào đy, khi dy lòng nhit tình và kiên
trì đ theo đui mt công vic đã chn”. Và do vy, theo Richard M.Hodgetts,
“đng viên là tin trình mà nhng mong mun hay nhu cu cha đc tha mãn s
là đng lc dn dt và đnh hng nhân viên phn đu đt mc tiêu mong đi”
nhm tha mãn nhng mong mun hay nhu cu đó.
Ví d: Khi chúng ta có nhu cu đc mi ngi công nhn nng lc làm vic ca
mình. Chúng ta đã t to ra áp lc buc mình phi làm vic chm ch,tích cc hn
đ đt đc s tha mãn đó. Và khi nhu cu đc công nhn đt đc, ta đã tha
mãn thì áp lc cng s dn gim đi, quá trình đng viên n lc kt thúc, chúng ta li
có th xây dng nhng nhu cu mi đ n lc đt đc.
Tóm li, nhng ngi đc đng viên là nhng ngi đang trong trng thái áp
lc. gii ta áp lc này, h cn n lc đ tha mãn nhu cu. Khi nhu cu đc
tha mãn thì áp lc cng dn gim. Qúa trình này đc th hin c th qua s đ
sau:
S đ 1.1. Quá trình đng viên
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 4
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
1.1.2. Nn tng ca đng viên
Thái đ ca nhà qun tr s nh hng đn cách thc mà h dùng đ đng viên.
Có 4 cách tip cn đ đng viên nhân viên bao gm: Cách tip cn c đin
(traiditional approach), cách tip cn theo mi quan h con ngi (human relations
approach), cách tip cn theo ngun nhân lc (human resources approach) và cách
gn đây nht là cách tip cn hin đi (contemporary approach)
• Cách tip cn truyn thng (traditional approach)
Nghiên cu v đng viên ca Frederick W.Taylor, ngi sáng lp ra thuyt qun lý
khoa hc, là mt trong nhng nghiên cu đin hình trong cách tip cn này. Ông
cho rng nhân viên mong mun làm nhiu vic hn đn gin ch vì mong mun
đc tr lng nhiu hn. Vic chú trng đn lng đã to ra s nhn thc ca
nhân viên nh là nhng ngi kinh t (economic people). Cách tip cn này đã dn
đn vic phát trin h thng tr lng da trên s lng và cht lng sn phm mà
nhân viên đó to ra.
• Cách tip cn theo mi quan h con ngi (Human relations approach)
Bt đu là nhng nghiên cu ca Landmark Hawthorne ti nhà máy đin Western.
Ông cho rng khi nhân viên cùng làm vic vi nhau thì mi quan h nm vai trò
chính yu, thm chí còn quan trng hn c tin lng, và là nhân t đng viên quan
trng tác đng đn hành vi trong công vic. ây là ln đu tiên con ngi đc
nghiên cu mt cách nhân vn hn, và khai sinh ra khái nim con ngi xã hi
(sociable people). Nhng nghiên cu sâu hn đã kt lun rng vic công ty quan
tâm đn nhân viên cng có th thay đi hành vi ca h trong công vic. Nhân viên
s tr nên tích cc làm vic hn, và đây đc gi là hiu ng Hawthorne.
• Cách tip cn theo ngun nhân lc (Human resources approach)
Cách tip cn theo ngun nhân lc đã đa khái nim con ngi kinh t và con
ngi xã hi trình đ cao hn khi gii thiu khái nim con ngi toàn din (whole
people). Lý thuyt ngun nhân lc cho rng nhân viên rt phc tp và đc đng
viên bi nhiu yu t khác nhau. Nhng cách tip cn đng viên trc đó đã thu hút
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 5
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
đc nhân viên thông qua nhng phn thng v mt kinh t hay xã hi. Cách tip
cn này chính là c s cho cách tip cn hin đi.
• Cách tip cn hin đi (contemporary approach)
Cách tip cn hin đi v đng viên nhân viên đc th hin qua 3 hc thuyt. Th
nht là hc thuyt ni dung (content theory) nhn mnh v vic phân tích nhng
nhu cu c bn ca con ngi. Thuyt này s đa ra nhng nhu cu bên trong ca
nhng con ngi trong mt t chc và giúp nhà qun tr hiu nhng nhu cu này có
th đc tha mãn nh th nào. Th hai là hc thuyt tin trình (process theory)
quan tâm đn nhng tin trình nào nh hng đn hành vi ca con ngi. Thuyt
này tp trung vào vic gii thích nhân viên tìm kim nhng phn thng nh th
nào. Th ba là hc thuyt cng c (reinforcement theory) tp trung vào vic hc hi
ca nhân viên trên nhng hành vi đc mong đi khi thc hin công vic.
1.2.
Mt s hc thuyt v h thng đng viên khuyn khích
1.2.1. Thuyt nhu cu phân cp ca Abraham Maslow
c ph bin t nhng nm đu thp k 60 ca th k trc, đn nay thuyt nhu
cu phân cp ca Abraham Maslow
vn đc xem là mt trong nhng
lý thuyt v đng c khuyn khích
đc nhiu ngi bit đn nht
trong h thng qun tr đng viên.
Theo nhà tâm lý hc ngi Hoa K
này thì mi ngi đu có 5 nhu cu
c bn đc sp xp theo th t
tng dn. Bao gm các nhu cu sau:
sinh lý (vt cht), an toàn, giao tip,
đc tôn trng, thành tích.
Mô hình 1.1. Tháp nhu cu Maslow
• Nhu cu sinh lý (vt cht): là nhng yu t thit yu đ con ngi có th tn ti
nh: thc n, nc ung, qun áo, ni trú ng,…đây là bc thp nht trong tháp
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 6
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
nhu cu ca Maslow. Trong mt t chc nó đc th hin qua tin lng, điu
kin ni làm vic, nhng vt dng c bn đ đm bo sng còn,…
• Nhu cu an toàn: đây là nhu cu mun tránh s nguy him v thân th và các mi
đe da khác. Bao gm an ninh, các lut l đ bo v,…Trong t chc nó đc
th hin qua các chính sách an toàn lao đng, bo him tai nn lao đng, các
phúc li xã hi,…
• Nhu cu giao tip: là nhu cu đc hi nhp, đc giao tip vi nhng ngi
xung quanh, đc ngi khác chp nhn và tin yêu. Trong t chc, nhng nhu
cu này đc th hin qua mong đi có mi quan h tt vi đng nghip, cp
trên, khách hàng,…
• Nhu cu đc tôn trng: khi tha mãn nhu cu xã hi và cm giác đc chp
nhn bi vài nhóm nào đó trong xã hi, con ngi s ny sinh thêm nhu cu cao
hn là đc tôn trng. Không ging nh nhng nhu cu trc đó, nhu cu đc
tôn trng không ch là s hài lòng bên trong mà nó còn ph thuc vào thông tin
phn hi t bên ngoài. Nhu cu này s dn đn s tha mãn nh: đc kính
trng, quyn lc, uy tín, đa v, s thng tin,…
• Nhu cu thành tích: đây là nhu cu cao nht và khó tha mãn nht trong thang
bc nhu cu ca Maslow, đó là s mong mun làm nhng vic mà mình có th
làm đc đ phát trin bn thân và t hoàn thin chính mình. Nó bao gm bit
chp nhn nhng công vic có ri ro, mong mun đc sáng to, t th hin
mình, đc đào to,…Trong t chc, đ tha mãn nhu cu này cn to điu kin
cho mi ngi cùng phát trin, đc phát trin, cung cp nhng khóa hun luyn
đ h đ nng lc và t tin đi phó vi nhng yêu cu công vic và nhng thách
thc mi.
Maslow đã chia các nhu cu thành hai cp: cp cao và cp thp. Các nhu cu cp
thp là nhu cu sinh lý, an toàn. Các nhu cu cp cao là nhu cu giao tip, nhu cu
đc tôn trng và thành tích. 5 loi nhu cu liên h vi nhau và sp xp theo th bc
t thp đn cao hình thành nên 1 dãy th hng. Nhng nhu cu bc thp hn cn
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 7
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
phi đc tha mãn (không nht thit phi là hoàn toàn) trc khi nhu cu bc cao
hn phát sinh.
Nhn xét:
Tuy đc bit đn nhiu nhng Thuyt nhu cu ca Maslow không đc s đng
tình ca nhiu nhà qun tr. H cho rng không phi bt kì ai cng tn ti đ 5 loi
nhu cu trên, mc khác mi cá nhân thì cng đ nhu cu cng khác nhau, có
ngi quan tâm nhiu đn nhu cu sinh lý, cng có ngi li chú trng nhiu đn
nhu cu giao tip, thành tích,…Nhng nhìn chung h đu đng tình rng khi nhu
cu sinh lý đã đc tha mãn thì các nhu cu khác s xut hin.
Nh vy, đ có k nng đng viên khuyn khích nhân viên, nhà qun lý cn tìm
hiu và tha mãn nhng nhu cu khác nhau ca nhng nhân viên khác nhau trong
nhng hoàn cnh khác nhau đ gi chân nhân viên gn bó vi công vic và vi
công ty.
1.2.2. Thuyt E.R.G ca Alderfer
Clayton Alderfer, giáo su đi hc Yale, đã tin hành sp xp li nghiên cu ca
Maslow và cho ra đi thuyt E.R.G. Thuyt này cho rng con ngi cùng mt lúc
theo đui vic tha mãn ba nhu cu: nhu cu tn ti, nhu cu quan h và nhu cu
phát trin.
Mô hình 1.2. Mô hình Alderfer
Nhu cu thành tích
Nhu cu đc
tôn trng
Phát trin
Nhu cu giao tip
Nhu cu an toàn
Mi quan h
Nhu cu vt cht
Tn ti
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 8
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
• Nhu cu tn ti (Existence needs) bao gm nhng nhu cu vt cht ti cn thit
cho s tn ti ca con ngi, nhóm nhu cu này có ni dung ging nh nhu cu
vt cht và nhu cu an toàn ca Maslow.
• Nhu cu quan h (Relatedness needs) là nhng nhu cu v quan h và tng tác
qua li gia các cá nhân. Mi ngi đu có nhng ham mun thit lp và duy trì
các mi quan h cá nhân khác nhau. Nhu cu quan h bao gm nhu cu giao tip
và mt phn nhu cu đc tôn trng ca Maslow.
• Nhu cu phát trin (Growth needs) là nhu cu bên trong mi con ngi cho s
phát trin cá nhân. Có công vic, chuyên môn và cao hn na là s nghip riêng
s đm bo đáp ng đáng k s tha mãn ca nhu cu phát trin. Nó bao gm
mt phn nhu cu đc tôn trng và nhu cu thành tích ca Maslow.
iu khác bit thuyt này là Alderfer cho rng con ngi cùng mt lúc theo đui
vic tha mãn tt c các nhu cu ch không phi ch mt nhu cu nh quan đim
Maslow. Hn na, thuyt này còn cho rng khi không tha mãn nhu cu cao hn,
con ngi s tr v mc nhu cu thp hn, còn vi Maslow thì con ngi vn
mc nhu cu này và tìm mi cách đ tha mãn nhu cu. Tc là trong khi mt nhu
cu nào đó b cn tr và không đc tha mãn thì con ngi có xu hng dn n
lc ca mình sang tha mãn các nhu cu khác
. iu này gii thích khi cuc sng
khó khn con ngi có xu hng gn bó vi nhau hn, quan h gia h tt hn và
h dn n lc đu t cho tng lai nhiu hn.
Nhn xét:
Các nghiên cu ca Clayton Alderfer đã da trên nn tng nghiên cu và khc phc
mt s nhc đim ca Maslow đ hoàn thin hn mô hình v nhu cu ca con
ngi. Lý thuyt E.R.G thc t đã đc các nhà qun lý vn dng di hình thc tr
lng theo k nng nhân viên. Tc là tin lng s tng theo k nng nhân viên có
đc hay s công vic mà h hoàn thành. Hình thc này khuyn khích ngi lao
đng hc tp, trao di thêm k nng và phát trin.
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 9
Khóa lun tt nghip 2013 GVHD: Cô V Th Phng
1.2.3. Thuyt ng hành nhu cu (Thuyt ông – Tây)
Thuyt ng hành nhu cu là s kt hp gia hc thuyt ng hành phng ông và
hc thuyt ca Maslow – phng Tây. ây là hc thuyt v mi quan h gia các
s vt hin tng.
Thuyt này cho rng con ngi và v tr đc cu trúc t 5 nhân t c bn gi là
ng hành: Kim – Mc – Thy – Ha – Th. Trong đó:
• Th: là nhân t c bn nht, tng ng vi nhu cu c bn nht ca con ngi là
nhu cu sinh lý (vt cht).
• Kim: tng ng vi nhu cu an toàn.
• Thy: tng ng vi nhu cu giao tip (xã hi).
• Mc: tng ng vi nhu cu đc tôn trng.
• Ha: tng ng vi nhu cu thành tích (t khng đnh).
S bin đi ca vn vt trong v tr đu bt ngun t s bin hóa không ngng ca
5 nhân t trên theo 2 nguyên lý:
• Tng sinh (nhân t này sinh ra nhân t kia)
Gia ng hành có mi quan h nuôi dng, giúp đ, thúc đy nhau đ vn đng
không ngng, đó là quan h tng sinh. Ngi ta quy c th t ca ng hành
tng sinh nh sau: Mc sinh Ha, Ha sinh Th, Th sinh Kim, Kim sinh Thy,
Thy sinh Mc.
• Tng khc (nhân t này hn ch nhân t kia)
Gia ng hành có mi quan h c ch nhau đ gi th quân bình, đó là quan h
tng khc. Ngi ta quy c th t ca ng hành tng khc nh sau: Mc khc
Th, Th khc Thy, Thy khc Ha, Ha khc Kim, Kim khc Mc.
SVTH: Phm Th Cát Dung Trang 10