Quản lý và sử dụng vốn ODA trong xây dựng cơ sở hạ tầng ở Thành phố Hồ Chí Minh - thực trạng và giải pháp

TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHệ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
CHUYểN NGÀNH K HOCH VÀ U T












 TÀI KHÓA LUN TT NGHIP
QUN Lụ VÀ S DNG VN ODA TRONG XÂY DNG
C S H TNG  THÀNH PH H CHệ MINH
ậ THC TRNG VÀ GII PHÁP




Ging viên hng dn : Nguyn Khánh Duy
Sinh viên thc hin : Lê HoƠng c
Lp : DT02 ậ K34
MSSV : 108207211

Tp HCM, tháng 4 nm 2012


Trang i

LI CM N

Trong thi gian thc tp ti Phòng Qun lý d án ODA - S K hoch-u t
đã giúp cho em tip xúc vi công vic thc t ti mt c quan nhà nc, hiu đc
quy đnh, quy trình v qun lý ngun h tr phát trin chính thc (ODA), tình hình
trin khai các d án ODA ca Thành ph H Chí Minh. Qua đó, em xin gi li cm
n chân thành đn S K hoch-u t và các anh ch  phòng Qun lý d án ODA
đã to điu kin thun li cho em hoàn thành khóa lun tt nghip này.
Có đc kin thc nh ngày hôm nay, em cng xin cm n chân thành đn Ban
giám hiu, thy cô trong Khoa kinh t phát trin trng i hc kinh t Thành ph H
Chí Minh đã truyn đt nhng kin thc, kinh nghim quý báu cho em trong nhng
nm hc qua. Và đc bit xin cm n thy Nguyn Khánh Duy đã hng dn em thc
hin đ tài khóa lun tt nghip này.
Mc dù đã rt c gng thc hin bài khóa lun nhng do gii hn v kin thc
chuyên môn cng nh kinh nghim thc tin nên đ tài chc chn không th tránh
khi nhng thiu sót, rt mong nhn đc s đóng góp ca thy cô và các bn đ ni
dung đ tài đc hoàn thin hn.

Tp. HCM, ngày 3 tháng 4 nm 2012
Sinh viên

Lê Hoàng c



Trang ii

NHN XÉT CA C QUAN THC TP


















Trang iii

NHN XÉT CA GIÁO VIểN HNG DN

Trang iv

MC LC

CHNG 1: PHN M U 1
1.1 t vn đ 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 Câu hi nghiên cu 2
1.4 i tng và phm vi nghiên cu 2
1.5 Phng pháp nghiên cu 3

1.6 ụ ngha đ tài 3
1.7 B cc đ tài 3
CHNG 2: TNG QUAN V ODA 4
2.1 Vn ODA 4
2.1.1 Khái nim vn ODA 4
2.1.2 c đim ca ngun vn ODA 4
2.1.3 Các hình thc ODA 6
2.2 Vai trò ca ODA 7
2.2.1 i vi nc xut khu vn (các nhà tài tr) 7
2.2.2 i vi các nc tip nhn 8
2.3 Nhân t nh hng ti s dng vn ODA 10
2.4 ODA đi vi xây dng kt cu h tng 11
2.4.1 Khái nim v c s h tng 11
2.4.2 Mt s đc đim ch yu ca đu t cho c s h tng k thut 11
2.4.3 Vai trò ca đu t cho c s h tng k thut 13
2.5 Bài hc s dng ODA trong phát trin h tng k thut ca các quc gia 16
2.5.1 Bài hc thành công 16
2.5.2 Bài hc tht bi 16
CHNG 3:THC TRNG QUN LÝ VÀ S DNG VN ODA CHO
PHÁTTRIN C S H TNG K THUT THÀNH PH H CHÍ MINH . 18
3.1 Quy trình qun lý d án ODA ti Phòng Qun lý d án ODA thuc s K
hoch-u t Thành ph H Chí Minh 18
3.1.1 Gii thiu v phòng Qun lý d án ODA 18
3.1.2 Quy trình qun lý d án ODA 19

Trang v

3.2 Tình hình qun lý và s dng vn ODA trong xây dng c s h tng k thut
 Thành ph H Chí Minh. 21
3.2.1 Tình hình tip nhn và thc hin các khon vay ODA trong phát trin c

s h tng k thut ti Thành ph H Chí Minh 23
3.2.1.1 Thc trng s dng vn ODA trong phát trin c s h tng k thut
Thành ph H Chí Minh theo c cu vn 23
3.2.1.2 Thc trng s dng vn ODA trong phát trin c s h tng k thut
Thành ph H Chí Minh theo lnh vc tài tr 24
3.2.1.3 Thc trng s dng vn ODA trong phát trin c s h tng k thut
Thành ph H Chí Minh xét theo đi tác (nhà tài tr) 28
3.2.2 Tình hình gii ngân ngun vn ODA trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh trong giai đon 2006-2011 31
3.3 ánh giá công tác qun lý và s dng ngun vn ODA trong xây dng c s
h tng k thut Thành ph H Chí Minh 33
3.3.1 Nhng thành tu đt đc trong qun lý và s dng ngun vn ODA
trong phát trin c s h tng  Thành ph H Chí Minh 33
3.3.2 Nhng hn ch và nguyên nhân trong qun lý và s dng ngun vn
ODA trong phát trin c s h tng  Thành ph H Chí Minh 34
3.3.2.1 Nhng khó khn và hn ch 34
3.3.2.2 Nhng nguyên nhân nh hng đn công tác qun lý và s dng ngun
vn ODA ti Thành ph H Chí Minh 35
3.3.3 ánh giá hiu qu d án xây dng c s h tng s dng ngun vn
ODA  Thành ph H Chí Minh 40
CHNG 4: MT S GII PHÁP QUN LÝ VÀ S DNG CÓ HIU QU
NGUN VN ODA CHO PHÁT TRIN C S H TNG K THUT TP
H CHÍ MINH 45
4.1 Thu hút, qun lý và s dng vn ODA và vn vay u đãi khác ca các nhà tài
tr thi kì 2011-2015 45
4.1.1 Bi cnh 45
4.1.2 Nhu cu vn ODA và vn vay u đãi ca các nhà tài tr trong k hoch
phát trin kinh t - xã hi Vit Nam trong 5 nm 2011-2015 46
4.2 Quy hoch phát trin c s h tng Thành ph H Chí Minh đn nm 2020 47
4.2.1 Lnh vc giao thông vn ti 47

4.2.2 V sinh môi trng và cp thoát nc 48
4.2.3 Quy hoch phát trin đô th đn 2025 49

Trang vi

4.3 Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun lý và s dng ngun vn ODA
trong phát trin c s h tng ti Thành ph H Chí Minh. 50
4.3.1 Mt s gii pháp ca chính ph v thu hút và s dng ngun vn ODA
giai đon 2011-2015. 50
4.3.2 Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun lý và s dng ngun vn ODA
trong phát trin c s h tng ti Thành ph H Chí Minh 52
KT LUN 58
PH LC 59
TÀI LIU THAM KHO 62

Trang vii

DANH SÁCH BNG BIU VÀ HÌNH V

Bng biu
Bng 1: Tình hình kí kt ngun vn ODA ti Tp. H Chí Minh
giai đon 2006-2010
Bng 2: Tình hình ký kt vn ODA theo c cu vn
Bng 3: Tình hình ký kt s dng ngun vn ODA theo đi tác
Bng 4: Tình hình gii ngân ODA ti Tp H Chí Minh giai đon 2006-2011
Bng 5: Mt s d án đánh giá hiu qu ca chng trình chung Vit Nam ậ Nht
Bn nm 2007-2008

Hình v
Hình 1: Hình thc phân loi ODA

Hình 2: Mô hình mi quan h gia đu t cho kt cu h tng k thut vƠ tng
trng, phát trin kinh t
Hình 3: Biu đ quy trình qun lý d án ca Phòng qun lý d án ODA
Hình 4: Tình hình tip nhn vn ODA theo tng lnh vc
giai đon 1999-2011
Hình 5: S đ nguyên nhân nh hng hiu qu qun lý và s dng ngun vn
ODA ti Thành ph H Chí Minh





Trang viii

DANH SÁCH CÁC CH VIT TT:
STT
Tên vit tt
Tên ting Anh
Tên ting Vit
1
ODA
Official Development
Assistance
H tr phát trin chính thc
2
TT-BKH

Thông t - B k hoch và u t
3
N-CP

Ngh đnh -Chính ph
4
WB
World Bank
Ngân hàng Th gii
5
ADB
Asian Development
Bank
Ngân hàng phát trin Châu Á
6
OECD
Organisation for
Economic Cooperation
and Development
T chc hp tác và phát trin
kinh t
7
SSA
South of Shahara Africa
Các nc  phía nam sa mc
Shahara Châu Phi
8
UBND

y ban nhân dân
9
TP.HCM

Thành ph H Chí Minh
10
JICA
Japan International
Cooperation Agency

T chc Hp tác Quc t Nht
Bn
11
FASEP

Qu nghiên cu h tr khu vc t
nhân ca Pháp
12
KH-T

B K hoch và đu t
13
ASEAN
Association of Southeast
Asian Nations

Hip hi các quc gia ông Nam
Á
14
Q-TTg

Quyt đnh ca Th tng
15
KFW

Ngân hàng Tái thit c
16
EIB
European Investment
Bank
Ngân hàng đu t Châu Âu
17
DAC
Development assistance
committee
y ban h tr phát trin
18
GNP
Gross National Product
Tng sn lng quc gia
19
ICOR
Incremental Capital -
Output Rate
H s s dng vn

Trang 1



CHNG 1: PHN M U

1.1 t vn đ
u t có vai trò ht sc quan trng đi vi s tng trng ca mt nn kinh

t, không có đu t là không có tng trng. c bit là đi vi đu t trong lnh vc
xây dng c s h tng, nó giúp thúc đy cho các lnh vc khác phát trin theo.
Nhng hin nay, khi mà ngun vn trong nc không đáp ng đ nhu cu vn đu t
phát trin do điu kin ngun vn tích lu t ni ti ca nn kinh t Vit Nam còn
thp thì ngun vn đu t nc ngoài bao gm đu t trc tip (FDI) và ngun ODA
(Official Development Assistance) là rt quan trng, góp phn đáng k vào s tng
trng kinh t cao ca nc ta trong nhng nm qua. Trong đó ngun vn ODA đóng
góp mt phn quan trng cho tng đu t toàn xã hi, chim khong 12-13% tng
vn đu t t ngân sách nhà nc giai đon 2006-2010.
Thành ph H Chí Minh là mt trong các tnh, Thành ph thu hút đc nhiu
vn ODA trong các d án phát trin kt cu h tng c s. Nhiu công trình h tng
giao thông, cp thoát nc đc xây dng bng ngun vn ODA đã to ra nhng
thay đi khi sc trong np sng vn minh đô th. Hin nay, ch trng chung ca
Thành ph là tp trung thu hút, s dng vn ODA hình thành h thng c s h tng
c s hin đi, to tin đ cho phát trin kinh t.
Tuy nhiên, trong bi cnh ngun cung cp ODA không ngng gim sút, s
cnh tranh quc t trong vic thu hút, s dng vn ODA ngày càng din ra gay gt,
thêm vào đó thc trng huy đng, qun lý và s dng ngun vn ODA  nc ta nói
chung và Thành ph H Chí Minh nói riêng còn nhiu tn ti, bt cp, hiu qu cha
cao do nhiu nguyên nhân nh do công tác qun lý và s dng ngun vn ODA, tham
nhng, c ch chính sách…Ngoài ra, khi Vit Nam tr thành quc gia đang phát trin
có mc thu nhp trung bình thp (MIC) thì tính cht, quy mô và các điu kin cung
cp ODA cho Vit Nam s có nhng thay đi nht đnh. Nhiu nhà tài tr s có nhng
điu chnh chính sách trong quan h hp tác phát trin vi Vit Nam. Phng thc
cung cp vin tr cng có nhng thay đi nht đnh nh áp dng nhiu hn phng

Trang 2

pháp tip cn theo chng trình, ngành, h tr ngân sách chung và h tr ngân sách có
mc tiêu, iu này s làm nh hng đn vic huy đng vn và s dng ngun vn

hiu qu ca Thành ph. Do đó vic phân tích, đánh giá thc trng s dng vn ODA
cho phát trin kt cu h tng c s  thành ph H Chí Minh, đ tìm ra nhng tn ti,
khó khn, có bin pháp kp thi tháo g gii quyt là ht sc cn thit.
Mc đích ca đ tài này là làm rõ thc trng qun lý và s dng và đánh giá
hiu qu s dng ngun vn ODA trong xây dng c s h tng k thut Thành ph
H Chí Minh hin nay. T đó đa ra nhng kin ngh gii pháp nhm nâng cao hiu
qu trong công tác qun lý và s dng ngun vn ODA.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
- Phân tích, đánh giá tình hình qun lỦ và s dng ngun vn ODA trong
xây dng c s h tng ti Thành ph H Chí Minh .
- ánh giá tình hình các gii pháp hin ti trong qun lỦ và s dng vn
ODA. T đó đ xut các gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng vn ODA trong
xây dng c s h tng ti Thành ph H Chí Minh cho thi gian ti.
1.3 Cơu hi nghiên cu
- Quy trình qun lỦ và s dng vn ODA ti Thành ph H Chí Minh nh
th nào?
- Cách thc đánh giá hiu qu ca mt d án nh th nào?
- Thc trng qun lỦ và s dng vn ti Thành ph H Chí Minh din ra nh
th nào?
- Làm th nào đ nâng cao hiu qu qun lỦ và s dng vn ODA trong xây
dng c s h tng  Thành ph H Chí Minh?
1.4 i tng vƠ phm vi nghiên cu
 i tng nghiên cu: Nghiên cu thc trng s dng, nhng thành tu
đt đc và nhng khó khn trong qun lỦ và s dng ngun vn ODA trong xây
dng c s h tng ti Thành ph H Chí Minh.
 Phm vi nghiên cu: Các d án s dng ngun vn ODA trong xây dng
c s h tng ti Thành ph H Chí Minh.

Trang 3

1.5 Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp nghiên cu ca đ tài dùng phng pháp phân tích đnh tính,
tng hp, thng kê, so sánh, vi các k thut quan sát, … Các phng pháp này đc
kt hp vi nhau trong đ tài.
- Ngun d liu phân tích là ngun d liu th cp và s cp đc cung cp
 S K hoch - u t và các ngun thu thp khác.
1.6 Ý ngha đ tƠi
ánh giá thc trng công tác qun lý và s dng ngun vn ODA trong xây
dng c s h tng  Thành ph H Chí Minh trong thi gian qua. T đó đ xut các
gii pháp nhm nâng cao hn na hiu qu ca vic qun lý và s dng ngun vn
này trong thi gian đn.
1.7 B cc đ tƠi
 tài nghiên cu đc chia làm 4 chng :
+Chng 1: M đu
+Chng 2: Tng quan v ODA
+Chng 3: Thc trng qun lý và s dng ngun vn đu t ODA trong xây
dng c s h tng ti Thành ph H Chí Minh
+Chng 4 : Gii pháp và kin ngh trong qun lý và s dng ngun vn ODA
trong xây dng c s h tng ti Thành ph H Chí Minh
+ Kt lun
+ Ph lc
+Tài liu tham kho




Trang 4

CHNG 2: TNG QUAN V ODA
2.1 Vn ODA

2.1.1 Khái nim vn ODA
ODA là tên gi tt ca ba ch ting Anh: Official Development Assistance, có
ngha là H tr phát trin chính thc hay còn gi là vin tr phát trin chính thc.
V thc cht, ODA là s chuyn giao mt phn thu nhp quc gia t các nc
phát trin sang các nc đang và chm phát trin. Liên hip quc, trong mt phiên
hp toàn th ca i hi đng vào nm 1961 đã kêu gi các nc phát trin dành 1%
GNP ca mình đ h tr s nghip phát trin bn vng v kinh t và xã hi ca các
nc đang phát trin.
Theo Quy ch qun lỦ và s dng ngun vn h tr phát trin chính thc ban
hành kèm theo Ngh đnh 131/2006/N-CP ngày 09/11/2006 ca Chính Ph thì ODA
đc đnh ngha nh sau: “H tr phát trin chính thc (gi tt là ODA) đc hiu là
hot đng hp tác phát trin gia Nhà nc hoc Chính Ph nc Cng hoà xã hi
ch ngha Vit Nam vi Nhà tài tr là Chính ph nc ngoài, các t chc tài tr song
phng và các t chc liên quc gia hoc liên Chính ph”.
Mt cách khái quát, chúng ta có th hiu ODA bao gm các khon vin tr
không hoàn li, vin tr có hoàn li, hoc tín dng u đãi ca các Chính ph, các t
chc liên Chính ph, các t chc phi Chính ph, các t chc thuc h thng Liên hp
quc (United Nations -UN), các t chc tài chính quc t dành cho các nc đang và
chm phát trin.
2.1.2 c đim ca ngun vn ODA
- Vn ODA là ngun vn có tính u đãi ca các nc phát trin, các t chc
quc t đi vi các nc đang và chm phát trin.
Vi mc tiêu tr giúp các nc đang và chm phát trin, vn ODA mang tính
u đãi hn bt c ngun tài tr nào khác. Th hin:
+ Vn ODA có thi gian cho vay (hoàn tr vn) dài, có thi gian ân hn dài
(ch tr lãi, cha tr n gc). Ví d: Vn ODA ca ngân hàng th gii (WB) có thi

Trang 5

gian hoàn tr là 40 nm và thi gian ân hn là 10 nm, khon vay ca ADB Nht có

thi hn 30 nm, 10 nm ân hn
1
.
+ Các khon vay thng có lãi sut thp, thm chí không có lãi sut. Lãi sut
giao đng t 0,5% đn 5% /nm (trong khi lãi sut vay trên th trng tài chính quc
t là trên 7% /nm và hàng nm phi tho thun li lãi sut gia hai bên). Ví d: Lãi
sut ca ADB là 1%/nm; ca WB là 0,75% /nm; Nht thì tu theo tng d án c th
trong nm tài khoá mc lãi sut t 1%-2% nm.
+Thành t h tr (Grant element - GE) phi đt ít nht 25%. Thành t h tr,
còn đc gi là yu t không hoàn li là mt ch s biu hin tính “u đãi” ca ODA
so vi các khon vay thng mi theo điu kin th trng. Thành t h tr càng cao
càng thun li cho nc tip nhn. Ch tiêu này đc xác đnh da trên t hp các yu
t đu vào: Lãi sut, thi gian ân hn, thi hn cho vay, s ln tr n trong nm, và t
l chit khu. Công thc tính thành t h tr không hoàn li
2
đc xác đnh nh sau:
Trong đó:
GE: Yu t không hoàn li.
r: T l lãi sut hàng nm.
a: S ln tr n trong nm (theo điu kin ca bên tài tr).
d: T l chit khu ca mi k. d = (1 + d’ )
1/a
ậ 1.
d’: T l chit khu ca c nm (theo thông báo ca OECD hoc các tho
thun ca bên tài tr).
G:Thi gian ân hn.
M: Thi hn cho vay.
Nhìn chung, các nc cung cp vn ODA đu có nhng chính sách và u tiên
riêng ca mình, tp trung vào mt s lnh vc mà h quan tâm hay có kh nng k

1
Trích t ngun:www.na.gov.vn/OpenAttach.asp?idfile=1262
2
Ph lc 1 thông t 04/2007/TT-BKH

Trang 6

thut và t vn (v công ngh, kinh nghim qun lỦ). ng thi, đi tng u tiên ca
các nc cung cp vn ODA cng có th thay đi theo tng giai đon c th.
- Vn ODA thng kèm theo các điu kin ràng buc nht đnh:
Tu theo khi lng vn ODA và loi hình vin tr mà vn ODA có th kèm
theo nhng điu kin ràng buc nht đnh. Nhng điu kin ràng buc này có th là
ràng buc mt phn và cng có th là ràng buc toàn b v kinh t, xã hi và thm chí
c ràng buc v chính tr. Thông thng, các ràng buc kèm theo thng là các điu
kin v mua sm, cung cp thit b, hàng hoá và dch v ca nc tài tr đi vi nc
nhn tài tr. Ngun vn ODA luôn cha đng c tính u đãi cho nc tip nhn và li
ích ca nc vin tr. Các nc vin tr nói chung đu không quên dành đc li ích
cho mình, va gây nh hng chính tr, va thc hin xut khu hàng hóa và dch v
t vn vào nc tip nhn vin tr.
- ODA là ngun vn có kh nng gây n:
Vn ODA không có kh nng đu t trc tip cho sn xut, nht là cho xut
khu trong khi vic tr n li da vào xut khu thu ngoi t. Do đó, các nc nhn
ODA phi s dng sao cho có hiu qu, tránh lâm vào tình trng không có kh nng
tr n.
2.1.3 Các hình thc ODA
Chúng ta có th phân loi ODA theo nhiu tiêu thc khác nhau, đc hình
dung qua s đ 1 sau:
Hình 1: Hình thc phân loi ODA
Vin
tr

không
hoàn li
Vin
tr
hoàn
li
ODA
hn
hp
H
tr
theo
d án
H tr
theo
chng
trình
Phân loi theo mc tiêu s
dng vn
Phân loi theo phng
thc hoàn tr
Phân loi theo ngun vn
hình thành
H
tr v
k
thut
H
tr
ngân

sách
Ngun
vn song
phng
Ngun
vn đa
phng
PHÂN LOI ODA

Trang 7

2.2 Vai trò ca ODA
ODA th hin mi quan h đi ngoi gia hai bên cung cp và bên tip nhn.
Tuy vy, đi vi mi bên nó s mang mt Ủ ngha, mc đích khác nhau.
2.2.1 i vi nc xut khu vn (các nhƠ tƠi tr)
Trong quá trình vin tr ODA cho nhng nc đang phát trin, các nhà tài tr
cng theo đui nhng mc tiêu riêng, mu cu nhng li ích riêng cho mình.
Vin tr song phng to điu kin cho các công ty ca bên cung cp hot
đng thun li hn ti các nc nhn vin tr mt cách gián tip. Cùng vi s gia tng
ca vn ODA, các d án đu t ca nhng nc vin tr cng tng theo vi nhng
điu kin thun li, đng thi kéo theo s gia tng v buôn bán gia hai quc gia. Các
nhà tài tr s dng ODA đ mu cu kinh t. Thông thng các quc gia vin tr luôn
có mt điu khon phi mua hàng hóa dch v. Ví d: nh B, c và an Mch yêu
cu khong 50% vin tr phi mua hàng hóa dch v ca mình, Canada yêu cu cao
nht ti 65%; Thy S 1,7%; Hà Lan 2,2%
3
. Bn thân các nc phát trin nhìn thy li
ích ca mình trong vic h tr, giúp đ các nc đang phát trin đ m mang th
trng tiêu th sn phm và th trng đu t. Nht Bn là mt minh chng đy đ v
vic s dng ODA nh là mt công c ngoi giao li hi. Nht Bn là mt quc gia

nghèo v tài nguyên thiên nhiên, h la chn con đng phát trin kinh t bng vic
đy mnh xut khu. Do vy, Nht Bn rt cn m rng th trng ra nc ngoài đ
thúc đy sn xut trong nc. Các nc Châu Á, đc bit là khu vc ông Nam Á đã
thc s hp dn Nht Bn v th trng tiêu th hàng hoá sn phm và th trng đu
t. Thông qua bi thng chin tranh, Nht Bn đã bình thng hoá quan h ngoi
giao vi các nc ông Nam Á. Thi k này, vin tr ca Nht Bn ch yu là hàng
hóa, đây là cách tt nht đ gii thiu hàng hoá, dch v ca Nht ra nc ngoài. Tng
bc Nht Bn đã bin ông Nam Á thành th trng tiêu th sn phm ht sc an
toàn cho mình. ng thi thông qua ODA và các điu kin ràng buc, các công ty ca
Nht có đc nhng hp đng béo b, có đc nhng c hi đu t u đãi.
Ngoài ra, nc vin tr còn đt đc nhng mc đích v chính tr, nh hng
ca h v mt kinh t - vn hoá đi vi nc nhn cng s tng lên. Các nc phát

3
Ngun: vn.360plus.yahoo.com/Investment-NEU/article?mid=120

Trang 8

trin s dng ODA nh mt công c chính tr xác đnh v trí nh hng ca mình ti
nc hoc khu vc tip nhn ODA. Mt s nc, tiêu biu là M đã dùng ODA làm
công c thc hin Ủ đ “Gây nh hng chính tr trong thi gian ngn”. Các nc này
mt mt dùng vin tr đ bày t s gn gi tin đn thân thit v mt chính tr, mt
khác tip cn vi các quan chc cao cp ca các nc đang phát trin m đng cho
hot đng ngoi giao trong tng lai. Qua đó, h “Lái” các nc này chp nhn mt
lp trng nào đó trong ngoi giao, đng thi can thip vào s phát trin chính tr ca
nc đang phát trin. Vin tr kinh t cng là th đon chính trong vic tin hành
thâm nhp vn hoá, t tng đi vi nc nhn vin tr.
Ngun ODA đa phng mc dù cng có u đim giúp các nc tip nhn khôi
phc và phát trin kinh t, nhng nó cng có mt tiêu cc  ch d to ra nn tham
nhng trong các quan chc Chính ph hoc phân phi giàu nghèo trong các tng lp

dân chúng nu không có nhng chính sách kim soát và qun lý cht ch vic s
dng.
iu nguy him nht có th xy ra ca vin tr ODA là các nc cung cp
không nhm ci to nn kinh t - xã hi ca nc đang phát trin mà nhm vào các
mc đích quân s.
Nh vy vin tr ca các nc phát trin không ch đn thun là s tr giúp
hu ngh, mà còn là mt công c li hi đ kim li c v kinh t và tài chính cho
nc tài tr. Nhng nc cp vin tr gò ép các nc nhn phi thay đi chính sách
phát trin cho phù hp vi li ích ca bên vin tr. Khi nhn vin tr các nc cn
cân nhc k lng các điu kin ca các nhà tài tr. Không vì li ích trc mt mà
đánh mt nhng quyn li lâu dài. Quan h h tr phát trin chính thc phi đm bo
tôn trng toàn vn lãnh th ca nhau, bình đng cùng có li, chung sng hoà bình.
2.2.2 i vi các nc tip nhn
Tm quan trng ca ODA đi vi các nc đang và kém phát trin là điu
không th ph nhn. iu này đc th hin rõ qua nhng thành công mà các nc
tip nhn ODA đã đt đc.

Trang 9

u tiên, trong khi các nc đang phát trin đa phn là trong tình trng thiu
vn trm trng. Nên thông qua ngun vn ODA song phng có thêm vn đ phc v
cho quá trình phát trin kinh t - xã hi mang li ngun lc cho đt nc.
Th na, theo các nhà kinh t, vic s dng vin tr  các nc đang phát
trin nhm loi b s thiu vn và ngoi t, tng đu t vn đn đim mà  đó s tng
trng kinh t to điu kin cho các nc này đt đc đn quá trình t duy trì và phát
trin.
To điu kin đ các nc tip nhn có th vay thêm vn ca các t chc quc
t, thc hin vic thanh toán n ti hn qua s giúp đ ca ODA.
ODA còn có th giúp các nc đang lâm vào tình trng phá giá đng ni t có
th phc hi đng tin ca nc mình thông qua nhng khon h tr ln ca các t

chc tài chính quc t mang li.
ODA giúp các nc nhn h tr to ra nhng tin đ đu tiên, đt nn móng
cho s phát trin v lâu dài thông qua lnh vc đu t chính ca nó là nâng cp c s
h tng v kinh t.
ODA tác đng tích cc đn phát trin kinh t xã hi ca các đa phng và
vùng lãnh th, đc bit là  các thành ph ln: ngun vn này trc tip giúp ci thin
điu kin v v sinh y t, cung cp nc sch, bo v môi trng. ng thi ngun
ODA cng góp phn tích cc trong vic phát trin c s h tng nông thôn, phát trin
nông nghip, xoá đói gim nghèo
ODA giúp các doanh nghip nh trong nc có thêm vn, to điu kin nâng
cao hiu qu đu t cho sn xut kinh doanh, dn dn m rng qui mô doanh nghip.
Ngoài ra ODA còn giúp các nc nhn vin tr có c hi đ nhp khu máy
móc thit b cn thit cho quá trình công nghip hoá - hin đi hoá đt nc, t các
nc phát trin. Thông qua nc cung cp ODA nc nhn vin tr có thêm nhiu c
hi mi đ tham gia vào các t chc tài chính th gii, đt đc s giúp đ ln hn v
vn t các t chc này.
Bên cnh nhng mt tích cc, ODA cng có không ít nhng mt hn ch. Hn
ch rõ nht ca vin tr phát trin chính thc ODA là các nc nu mun nhn đc

Trang 10

ngun vn này phi đáp ng các yêu cu ca bên cp vin tr. Mc đ đáp ng càng
cao thì vin tr tng lên càng nhiu.
Ngay  trong mt nc, tình trng tp trung ODA vào các thành ph trng
đim cng to nên s mt cân đi trong c cu kinh t - xã hi ca quc gia đó, làm
cho h ngn cách giàu nghèo thành th và nông thôn càng tr nên cách bit.
Cho đn nay, mc dù bi cnh quc t đã có nhiu bin đi, song mc tiêu và
li ích ca các nc cp vn theo đui hu nh không thay đi so vi trc đây: tp
trung cho an ninh ca h thng t, tuyên truyn dân ch kiu phng Tây, trói buc
s phát trin kinh t ca các quc gia ph thuc th gii th ba vào trong mt trt t

t do mà các trung tâm t bn đã sp đt khuyn khích t do hoá kinh t đ m đng
cho t bn nc ngoài tràn vào
2.3 Nhơn t nh hng ti s dng vn ODA
-Th nht: Nhân t v vai trò và bn cht ca vin tr nc ngoài. Tính cht
u đãi ca ngun vn ODA (thi gian, lãi sut) thng làm cho các c quan trong
nc (qun lý tip nhn) có quan nim ht sc d dãi và ch quan v s phân phi và
s dng ngun vn này. H không chú Ủ đn yêu cu hiu qu, b qua yu t chi phí
thi c trong thm đnh, đánh giá d án, cha quan tâm đy đ đn vic xác đnh các
u tiên đu t, vn còn da dm ch yu vào ngun vn nc ngoài và xem nh vn
đi ng ca ngun vn trong nc, trin khai d án chm có khi còn lãng phí, s dng
vn ODA không hiêu qu.
- Th hai: Ph thuc đnh hng a tiên s dng vn ODA ca nc tip
nhn, nu xu hng s dng dàn tri vin tr nc ngoài trên mt din rng bao quát
nhiu lnh vc, ngành hay đa phng thì s dng vn kém hiu qu. Nu trong điu
kin ngun vn hn ch, đ ngun vn phát huy hiu qu nhanh và rng, nên tp trung
đu t vào mt s lnh vc, vùng lãnh th có li th tng đi và có kh nng gây tác
đng phát trin ln.
- Th ba: Kh nng s vn ODA còn ph thuc vào ngun lc đi ng trong
nc. Kh nng hp th vin tr tu thuc vào mc đ đáp ng ca ngun lc trong
nc. Nu các ngun lc trong nc quá yu kém (đc th hin qua ngun vn trong
nc nh bé, nng lc cán b hn ch, các yu t đu vào thiu thn, h thng pháp lý

Trang 11

không rõ ràng, cht ch ) thì s phát sinh hin tng vin tr nc ngoài quá ti và
không đc s dng mt cách có hiu qu.  hp th hoàn toàn và có hiu qu
ngun ODA mà cng đng quc t đã cam kt cn sm khc phc và ci thin nhng
vn đ còn tn ti nêu trên.
- Th t: Ph thuc vào c ch qun lỦ và điu phi vin tr. Vin tr nc
ngoài có liên quan đn nhiu c quan chc nng  trong nc k t lúc vn đng tài

tr cho đn khi hoàn tt cam kt hoàn tr. Cho nên thit lp mt c ch nhm đm bo
s phi hp nhp nhàng, thông sut ca c mt h thng t chc có liên quan đn vic
tr là vn đ có Ủ ngha quan trng tng kh nng s dng vn.
- Th nm: S dng vn ODA còn ph thuc vào tình hình kinh t chính tr
ca nc tip nhn, nu tình hình mt n đnh d dn ti tình trng tham nhng, quan
liêu s dng không hiu qu tht thoát ngun vn.
2.4 ODA đi vi xơy dng kt cu h tng
2.4.1 Khái nim v c s h tng
Khái nim h tng c s đc hiu bao gm h tng c s k thut và h tng
c s xã hi
4
.
H tng c s k thut gm h thng giao thông, thông tin liên lc, cung cp
nng lng, chiu sáng công cng, cp nc, thoát nc, x lý các cht thi và các
công trình khác.
H tng c s xã hi gm các công trình y t, vn hoá, giáo dc, th thao,
thng mi, dch v công cng, cây xanh, công viên, mt nc và các công trình khác.
Trong bài vit này tác gi ch đ cp đn vn đ ODA vi xây dng c s h
tng k thut.

2.4.2 Mt s đc đim ch yu ca đu t cho c s h tng k thut
- Các d án đu t kt cu h tng k thut đòi hi mt khi lng vn, vt
t, lao đng ln. Do đó, các giai đon ca quá trình đu t, đc bit là giai đon chun
b đu t phi đc tin hành nghiêm túc, t m đm bo tính chính xác và khoa hc.
Khi xây dng các d án đu t kt cu h tng cn nghiên cu, đánh giá các ngun
vn huy đng (vn ngân sách, vn t nhân, vn nc ngoài ) v: kh nng huy đng,

4
Khái nim đc trích t trang

Trang 12

lãi sut, điu kin vay vn, thi hn vay, tin đ gii ngân, phng thc hoàn tr đ
tìm ra ngun vn phù hp. ng thi, d tính các ngun cung cp vt t (trong nc,
quc t, đn v cung cp, giá c ), và d tính các ngun lao đng s dng (lao đng
đa phng, chuyên gia trong nc, chuyên gia quc t ). Trong giai đon thc hin
d án phi đm bo trin khai đúng tin đ, rút ngn thi gian thi công, nâng cao hiu
qu s dng vn, lao đng, vt t. Bên cnh đó, phi xem xét khía cnh hu d án: lao
đng hu d án, vt t, thit b hu d án Mt s d án ln (thuc lnh vc giao
thông, cp, thoát nc ) thu hút hàng ngàn lao đng và vô s máy móc, thit b. Sau
khi các d án này hoàn thành cn có k hoch gii quyt vic làm cho s lao đng dôi
d và huy đng máy móc, thit b s dng cho các công trình, d án khác.
- Thi gian thc hin các d án kt cu h tng k thut thng kéo dài. Vì
vy, khâu chun b d án phi tt mi đm bo trin khai d án đc thun li. Phi
lp k hoch đu t theo thi gian và đm bo hoàn thành d án  tng khâu, hng
mc đúng tin đ. Quá trình đu t kéo dài, do đó phi phân k đu t chia thành
nhiu giai đon, hng mc. Công trình, hng mc nào hoàn thành s đa ngay vào s
dng phát huy hiu qu, to tin đ cho công trình, hng mc tip theo trin khai thc
hin.
- Các d án kt cu h tng k thut chu nh hng ca nhiu yu t bt
đnh: lm phát, trt giá, bin đng v t giá Cn phân tích đ nhy cm ca d án,
la chn phng án có tính kh thi cao, hiu qu ngay c khi xy ra bin đng. ng
thi, d tính trc các bin đng (v quy mô, mc đ ) đ có k hoch đi phó, gii
quyt kp thi.
- Tính cht k thut ca các d án thng rt phc tp. Ngay t khi lp d án,
phân tích k thut cn đc nghiên cu vi s tr giúp, t vn ca các chuyên gia k
thut chuyên sâu (trong nc và quc t) v tng khía cnh ca d án. Quyt đnh
đúng đn trong phân tích k thut s loi b các d án không kh thi, gim chi phí, tn
tht, gim ô nhim và kéo dài tui th công trình.
- Các công trình kt cu h tng k thut thng có tui th kéo dài 5-10 nm,

thm chí hàng trm nm. Vì vy, quá trình vn hành cn phi kt hp vi bo trì, bo
dng nhm nâng cao cht lng phc v và tui th ca công trình.

Trang 13

- V trí ca các công trình c đnh, gn lin vi các điu kin v đa hình, đa
cht, khí hu và các điu kin v chính tr, kinh t, xã hi. Do đó, chn đa đim trin
khai d án có quyt đnh không nh ti s thành công ca d án và có tác đng ln
đn vn hoá, kinh t, chính tr, an ninh quc phòng ca đa phng ni có d án trin
khai thc hin.
- Các d án đu t kt cu h tng k thut có hiu qu kinh t-xã hi ln, tuy
nhiên hiu qu tài chính trc tip thng khó đánh giá, khó xác đnh, kh nng thu hi
vn thp.
Nghiên cu nhng đc đim nói trên ca đu t kt cu h tng k thut cho
phép chúng ta có nhng bin pháp qun lý ti u và la chn các ngun vn đu t
phù hp.
2.4.3 Vai trò ca đu t cho c s h tng k thut
C s h tng k thut không trc tip tham gia vào quá trình sn xut to ra
ca ci vt cht, nhng có vai trò ht sc quan trng thúc đy sn xut phát trin, là c
s nn tng nâng cao cht lng cuc sng con ngi.
u t cho c s h tng đô th có nhng vai trò c bn sau:
a. Thúc đy tng trng kinh t
Theo thng kê ca WB, c 1% đu t cho kt cu h tng k thut  các nc
đang phát trin s to ra 1% tc đ tng trng ca GNP. Mi quan h này th hin
qua ch s ICOR
ICOR =

Vn đu t cho h tng k thut
Mc tng trng GNP

Trang 14

Hình 2: Mô hình mi quan h gia đu t cho kt cu h tng k thut và
tng trng, phát trin kinh t
P

AS




Y
AD
1
AD
2
Ngun: S dng vn ODA trong xây dng c s h tng k thut  Hà Ni
(thuvienluanvan.com/decuong/19171.doc)
Tng đu t cho kt cu h tng k thut kéo theo tng nhu cu lao đng, vt
t làm tng cu đu t (D1) dn đn làm dch chuyn đng tng cu t AD
1
-AD
2

,
sn lng tng t Y
1
-Y
2
, mc tiêu tng trng kinh t đt đc. Mt khác, khi thành
qu ca công cuc đu t phát huy tác dng, các công trình kt cu h tng k thut
đc đa vào phc v đi sng nhân dân, nó s to điu kin cho hot đng sn xut
kinh doanh ca các ngành khác phát trin, t đó làm tng giá tr sn xut ca các
ngành, thúc đy tng trng kinh t.
b. To ra s chuyn dch kinh t
u t, đc bit là đu t cho kt cu h tng k thut đc chính ph các
nc s dng nh mt công c điu chnh tc đ tng trng nh mong mun và điu
chnh c cu kinh t.  các nc đang phát trin, tng cng đu t cho kt cu h
tng k thut mt mt to ra s tng trng nhanh  khu vc công nghip và dch v,
mt khác s thúc đy (hoc hn ch) s phát trin ca mt s ngành, kt qu là s kéo
theo s chuyn dch kinh t. Thc t,  Vit Nam trong thi gian qua là mt ví d,
vic tng cng đu t cho kt cu h tng k thut  các khu công nghip (Bình
Dng, Sóng Thn ), các vùng kinh t trng đim (Hà Ni, Hi Phòng, TP HCM ),

Trang 15

đã to tin đ thúc đy s phát trin mnh m trong các lnh vc công nghip-du lch-
dch v  các vùng đó nói riêng và c nc nói chung. Bên cnh đó, vic phát trin
công nghip, du lch, dch v, xây dng các công trình kt cu h tng làm gim qu
đt nông nghip, gim din tích vùng nguyên liu ca mt s ngành công nghip ch
bin (mía đng, du thc vt ), kt qu làm gim tng đi s phát trin ca các
ngành này, to ra s chuyn dch c cu kinh t theo hng công nghip - du lch -
dch v  Vit Nam trong thi gian va qua.
V c cu lãnh th, đu t cho kt cu h tng k thut cng có tác dng gii

quyt nhng mt cân đi v phát trin gia các vùng lãnh th (gia nông thôn và
thành th, gia đng bng và min núi), góp phn xóa đói, gim nghèo, nâng cao cht
lng cuc sng nhân dân (thông qua các chng trình xoá đói gim nghèo, chng
trình nc sch nông thôn ) thúc đy phát trin kinh t vùng.
c. Góp phn duy trì s phát trin bn vng.
Phát trin bn vng đc hiu là s phát trin trong đó nhng quyn li c
bn ca con ngi đc bo đm. S phát trin phi tho mãn nhng yu t sau: S
xoá b nghèo đói và bóc lt, s gi gìn và tng cng các ngun tài nguyên, s tng
trng c v kinh t ln vn hoá xã hi và s thng nht gia môi trng sinh thái và
kinh t trong hoch đnh chính sách. u t cho kt cu h tng to ra s tng trng
bn vng đc th hin di các góc đ sau:
- iu tit tc đ tng trng gia các vùng, gim s mt cân đi.
- Gii quyt công n vic làm cho ngi lao đng, tng thu nhp.
- To đng lc cho các ngành khác phát trin.
- Xoá đói, gim nghèo, nâng cao cht lng đi sng nhân dân.
- Gim ô nhim môi trng, gim tình trng quá ti cho h thng c s h tng
hin có  các vùng, min tp trung đông dân c, nhng khu đô th ln, nâng cp và to
mi nhng c s h tng k thut hin đi, thúc đy quá trình đô th hoá.




Trang 16

2.5 BƠi hc s dng ODA trong phát trin h tng k thut ca các
quc gia
2.5.1 BƠi hc thƠnh công
Các nc nh Bostwana, Chi Lê, Hàn Quc, Malaysia, Srilanka đã s dng
có hiu qu ngun vn vay và tài tr nc ngoài, to th và lc, đy nhanh quá trình
phát trin kinh t. S thành công trên bt ngun t nhng nguyên nhân sau:

- Có chin lc, chính sách thu hút vn ODA rõ ràng, lnh vc u tiên thu hút
ngun vn vin tr và vay u đãi.
- Có s t chc, điu phi nhp nhàng gia các c quan thc hin, đy nhanh
tc đ gii ngân vn ODA và s dng có hiu qu.
- Có s cân nhc k lng tng ngun vn vay và tài tr: v điu kin vay,
th tc, qui mô đ la chn ra ngun vn tài tr ti u phù hp vi điu kin, hoàn
cnh phát trin kinh t, xã hi ca đt nc.
- Có s điu phi, huy đng các ngun vn đi ng đ đy nhanh tc đ gii
ngân.
- Có chin lc đào to, hình thành đi ng cán b k thut có trình đ nng
lc tham gia trc tip vào d án.
- Có s thm đnh, chn lc d án k lng, kt hp vi vic giám sát thc
hin d án nghiêm túc.
- Có kh nng qun lỦ n nc ngoài, đng thi có chin lc, k hoch vn
đng, kêu gi tài tr vn ODA cho tng chng trình, d án, mc tiêu c th.
-  Trung Quc vic tr vn ODA theo cách “ai hng li, ngi đó tr n”.
Quy đnh này buc ngi s dng phi tìm gii pháp sn sinh li nhun và lo bo v
ngun vn.
2.5.2 Bài hc tht bi
Mt s quc gia không thành công trong công tác huy đng, s dng ngun
vn vay và tài tr quc t đu t phát trin h tng k thut, phi k đn là các quc
gia khu vc nam Sahara (SSA): Ghana, Senegal, Tazania
Trong nhng thp niên 70-90, các quc gia khu vc này nhn đc mt khi
lng ln vn ODA t cng đng các nhà tài tr quc t. Tuy nhiên, do qun lỦ và s