Bình luận những quy định của pháp luật về công ty hợp danh

Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
M U
Cụng ty hp danh l mt loi hỡnh cụng ty mang bn cht i nhõn. õy l loi cụng
ty trng v nhõn thõn, ớt quan tõm ti yu t vn. Cụng ty hp danh ra i l mt yu t
khỏch quan phự hp vi iu kin, mụi trng kinh doanh v tõm lý kinh doanh, c bit
mt s nc chõu trong ú cú Vit Nam. õy l nhng quc gia cú nn tng kinh t l
nụng nghip lỳa nc, tõm lý kinh doanh nh l, cỏ nhõn hoc kinh doanh gia ỡnh ó n
sõu vo c dõn khu vc ny. Vỡ vy, khi giao thng buụn bỏn xut hin v phỏt trin ,
nhng ngi kinh doanh ny s la chn con ng m rng quy mụ kinh doanh mt cỏch
va an ton, va n gin. Nh vy ngi kinh doanh ch cú th la chn hỡnh thc liờn
kt m h cú th hiu rừ v nhõn thõn ca nhau, tin cy ln nhau.
Vit Nam, cụng ty hp danh ra i khỏ mun. iu ny cú th c lý gii bi
hon cnh lch s v iu kin kinh t - xó hi ca nc ta. Vit Nam vn l mt nc
nụng nghip, hot ng thng mi trc kia khụng c coi trng, thờm vo ú, ch
bao cp, kinh t tp th c duy trỡ trong mt thi gian di, vỡ th kinh t t nhõn núi
chung v cụng ty hp danh núi riờng khụng c chỳ ý phỏt trin. Tuy nhiờn, trong iu
kin ca nc ta hin nay, vic phỏp lut ghi nhn v chỳ trng phỏt trin loi hỡnh cụng ty
hp danh l rt cn thit, phự hp vi truyn thng ca ngi Vit Nam l quan h h hng
bn cht. Vi t tng mt git mỏu o hn ao nc ló nhng ngi h hng vi nhau
s tin tng vo nhau hn. c bit trong vic cựng cú ớt vn, h ch mun liờn kt vi
nhau cựng kinh doanh, ly cụng lm lói l ch yu nờn rt thớch hp vi loi hỡnh cụng
ty i nhõn ny, t ú gúp phn thỳc y nn kinh t nc ta phỏt trin. Chớnh vỡ lý do ú,
em quyt nh chn ti: Bỡnh lun nhng quy nh ca phỏp lut v cụng ty hp
danh lm ti cho bi tp ln hc k ca mỡnh.
NI DUNG
I. Vi nột s lc v lch s hỡnh thnh quy nh hp danh trờn th gii
Hp danh theo ngha rng xut hin t rt sm trong lch s. Nhng ch dn u tiờn
ti hỡnh thc ny l trong B lut Hammurabi ca Babylon, khong nm 2300 trc Cụng
nguyờn. Ngi Do Thỏi, vo khong nhng nm 2000 trc Cụng nguyờn ó hỡnh thnh
thut ng shutolin (mt dng hp danh phi thng mi). Sau ny, nhng hp danh mang
tớnh cht thng mi ca ngi Do Thỏi hỡnh thnh t nhng on hi buụn.

chõu u, lut v hp danh hỡnh thnh t tp quỏn ca cỏc thng nhõn. Ngi
Phỏp dựng cỏc thut ng nh societas, societe en common dite ch cỏc hỡnh thc hp
1
Lê Thị Hơng Giang HS33C043
Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
danh. Societas l hỡnh thc hp danh ch bao gm cỏc thnh viờn hp danh, cũn societe en
common dite bao gm c thnh viờn hp danh v thnh viờn gúp vn.
Hp danh c quy nh trong Lut La mó (vớ d nh B lut Justinian) vi nhng
iu khon rt tng ng vi lut hin i. Ngi La mó cng hỡnh thnh nờn nhng quy
nh v i din, nn tng ca rt nhiu quy nh ca lut v hp danh ngy nay. Vớ d,
Lut La mó cú quy nh qui facit per alium facit per se - ngi thc hin hnh vi thụng qua
hnh vi ca ngi khỏc cho bn thõn ngi ú. Lut La mó cng xỏc nh s la chn t
nguyn ca nhng ngi cng tỏc vi nhau bn cht ca hp danh, v nguyờn tc c gi
tờn delectus personas - s la chn ca cỏ nhõn, cho n nay vn l thnh t mang tớnh
trung tõm ca lut v hp danh.
Ngi phng ụng cng khụng xa l vi phng, hi, cuc v loi liờn kt bn
buụn. Tuy nhiờn mụ hỡnh hi ngi (societas) theo dõn lut thng lut hay mụ hỡnh hp
danh (partnership) theo phỏp lut Anh M mi ch c du nhp trong mt, hai th k tr
li õy.
II. V cụng ty hp danh theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam
1. Khỏi nim v cụng ty hp danh theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam:
Cỏc quc gia khỏc nhau cú nhng quan nim rt khỏc nhau v cụng ty hp danh. Cú
nc tha nhn t cỏch phỏp nhõn ca cụng ty hp danh, cú nc li khụng. Vỡ vy, khú cú
th a ra mt nh ngha thng nht v cụng ty hp danh. Trc ht, cụng ty hp danh l
mt loi hỡnh cụng ty i nhõn. Do vy, yu t m cỏc thnh viờn cụng ty quan tõm u tiờn
l nhõn thõn ca nhau. Thnh viờn trong cụng ty hp danh ch cú mt loi l thnh viờn hp
danh hoc bao gm c thnh viờn hp danh v thnh viờn gúp vn tựy theo phỏp lut tng
nc. Thnh viờn hp danh phi luụn chu trỏch nhim vụ hn bng ton b ti sn ca
mỡnh i vi khon n ca cụng ty v cú quyn qun lý cụng ty. Cũn thnh viờn gúp vn
ch chu trỏch nhim vi cỏc ngha v ca cụng ty trong phm vi s vn cam kt gúp vo

cụng ty. Chớnh vỡ ch trỏch nhim liờn i v vụ hn ca cỏc thnh viờn hp danh nờn ó
khin cho ti sn ca cụng ty khụng tỏch bch vi ti sn ca thnh viờn hp danh. õy l
lý do m mt s nc khụng quy nh t cỏch phỏp nhõn cho cụng ty hp danh.
Lut doanh nghip Vit Nam t khi ra i n nay khụng a ra mt nh ngha
khỏi quỏt v cụng ty hp danh m xõy dng khỏi nim di dng lit kờ cỏc c im c
bn ca cụng ty hp danh. Theo khon 1 iu 130 Lut doanh nghip 2005 thỡ:
1. Cụng ty hp danh l doanh nghip, trong ú:
2
Lê Thị Hơng Giang HS33C043
Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
a) Phi cú ớt nht hai thnh viờn l ch s hu chung ca cụng ty, cựng nhau kinh
doanh di mt tờn chung (sau õy gi l thnh viờn hp danh); ngoi cỏc thnh
viờn hp danh cú th cú cỏc thnh viờn gúp vn;
b) Thnh viờn hp danh phi l cỏ nhõn, chu trỏch nhim bng ton b ti sn ca
mỡnh v cỏc ngha v ca cụng ty;
c) Thnh viờn gúp vn ch chu cỏc khon n ca cụng ty trong phm vi s vn ó gúp
vo cụng ty. (khon 1 iu 130 Lut Doanh nghip 2005)
T iu lut trờn cú th thy, cụng ty hp danh theo lut doanh nghip Vit Nam
bao gm hai loi: cụng ty hp danh thụng thng v cụng ty hp danh hu hn. Cụng ty
hp danh thụng thng theo phỏp lut Vit Nam l cụng ty ch cú mt loi thnh viờn duy
nht l thnh viờn hp danh v phi cú s lng ớt nht l hai thnh viờn tr lờn mi c
thnh lp hp phỏp. õy chớnh l hỡnh thc cụng ty hp danh tuyt i ging quy nh ca
phỏp lut nhiu nc trờn th gii. Cụng ty hp danh hu hn l cụng ty m ngoi thnh
viờn hp danh ra cũn cú thờm thnh viờn gúp vn, cỏc thnh viờn gúp vn ny chu trỏch
nhim hu hn trong phm vi s vn gúp vo cụng ty, õy chớnh l loi cụng ty i vn
n gin theo quy nh ca phỏp lut cỏc nc, v õy cng l mt loi cụng ty i nhõn.
i vi loi cụng ty cú c thnh viờn gúp vn ny cng phi ỏp ng iu kin cn thit l
phi cú ớt nht hai thnh viờn hp danh v khụng quy nh s thnh viờn gúp vn, s xut
hin ca ch mt thnh viờn gúp vn cng lm cho bn cht ca cụng ty hp danh tr
thnh hp danh khụng tuyt i.

Nh vy, nu phỏp lut cỏc nc ch ghi nhn mt loi hỡnh cụng ty hp danh hay
cú s phõn tỏch riờng bit hai loi hỡnh ca nú, thỡ phỏp lut Vit Nam ó ng thi ghi
nhn s tn ti ca c hai loi hỡnh cụng ty hp danh l hp danh thụng thng v hp
danh hu hn v c gp di mt cỏi ten chung nht l cụng ty hp danh. ú cng
chớnh l im khỏc bit c bn ca phỏp lut Vit Nam so vi cỏc nc trờn th gii núi
chung cng nh khu vc ụng Nam núi riờng. Nhng núi chung, khỏi nim cụng ty hp
danh theo lut doanh nghip Vit Nam cú ni hm cụng ty i nhõn theo phỏp lut cỏc
nc. Vi quy nh v cụng ty hp danh Lut doanh nghip ó ghi nhn s tn ti ca cỏc
cụng ty i nhõn Vit Nam.
2. Thnh viờn cụng ty hp danh
2.1. Thnh viờn hp danh
Thnh viờn hp danh l iu kin tiờn quyt cho s ra i ca cụng ty hp danh. Theo
quy nh ca Lut doanh nghip Vit Nam, mt cụng ty hp danh mun ra i cn phi cú
3
Lê Thị Hơng Giang HS33C043
Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
ớt nht hai thnh viờn hp danh. Theo im b, khon 1 iu 130 Lut doanh nghip thỡ
thnh viờn hp danh phi l cỏ nhõn, chu trỏch nhim bng ton b ti sn ca mỡnh v
cỏc ngha v ca cụng ty.
Nh vy, phỏp lut Vit Nam khụng cho phộp mt phỏp nhõn, mt t chc tr thnh
thnh viờn hp danh trong cụng ty hp danh. i vi mt s trng hp c bit, nu cụng
ty hp danh hot ng trong nhng ngnh ngh nh dch v phỏp lut, khỏm cha bnh,
dc phm, thit k cụng trỡnh, kim toỏn, mụi gii chng khoỏn thỡ thnh viờn hp danh
trong cụng ty ú phi cú chng ch hnh ngh, cú trỡnh chuyờn mụn hoc cú bng cp,
nghip v nht nh.
Trỏch nhim ti sn ca thnh viờn hp danh i vi cỏc ngha v ca cụng ty l
trỏch nhim vụ hn v liờn i, ch n cú quyn yờu cu bt k thnh viờn hp danh no
thanh toỏn cỏc khon n ca cụng ty i vi ch n. Mt khỏc, cỏc thnh viờn hp danh
phi bng ton b ti sn ca mỡnh (ti sn u t vo kinh doanh v ti sn dõn s) chu
trỏch nhim v cỏc ngha v ca cụng ty.

Thnh viờn hp danh l nhng ngi quyt nh s tn ti v phỏt trin ca cụng ty
c v mt phỏp lý v thc t. Trong quỏ trỡnh hot ng, cỏc thnh viờn c hng cỏc
quyn c bn, quan trng ca thnh viờn cụng ty, ng thi phi thc hin nhng ngha v
tng xng bo v quyn li ca cụng ty v nhng ngi liờn quan. iu 134 Lut
doanh nghip quy nh v quyn v ngha v ca cỏc thnh viờn hp danh. C th, thnh
viờn hp danh cú cỏc quyn c bn t qun lý, iu hnh cụng ty, s dng ti sn ca cụng
ty vo vic kinh doanh nhõn danh cụng ty n nhng cụng vic ni b khỏc ca cụng ty.
Bờn cnh ú, thnh viờn hp danh phi cú ngha v qun lý cụng ty theo ỳng quy nh ca
phỏp lut, liờn i chu trỏch nhim vụ hn i vi mi khon n ca cụng ty. Cú th thy,
phỏp lut ó trao cho thnh viờn hp danh quyn ca mt ch cụng nhõn thc s, ng thi
cng ỏp dng cỏc ch trỏch nhim vụ hn m loi thnh viờn ny phi chu khi thc hin
cỏc hot ng nhõn danh cụng ty. Thnh viờn hp danh phi chu trỏch nhim v cỏc hot
ng ca cụng ty k t khi ng ký vo danh sỏch thnh viờn cụng ty, bt k thnh viờn ú
cú trc tip tham gia vo cỏc hot ng phỏt sinh trỏch nhim y hay khụng, tr trng hp
ú v cỏc thnh viờn cũn li cú tha thun khỏc (khon 3 iu 139 Lut doanh nghip).
Ngay c khi ó chm dt t cỏch thnh viờn hp danh thỡ trong thi hn 2 nm, thnh viờn
hp danh vn phi liờn i chu trỏch nhim bng ton b ti sn ca mỡnh i vi cỏc
khon n ca cụng ty ó phỏt sinh trc ngy chm dt t cỏch thnh viờn (Khon 5 iu
138 Lut doanh nghip)
4
Lê Thị Hơng Giang HS33C043
Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
Xut phỏt t vic thnh viờn hp danh nm gi vai trũ quan trng trong vic thnh lp
v qun lý cụng ty hp danh m cỏc trng hp thuc quy nh ti khon 2 iu 13 Lut
doanh nghip cng khụng th tr thnh thnh viờn ca cụng ty hp danh.
Cng chớnh t vai trũ quan trng v ch trỏch nhim vụ hn ca thnh viờn hp danh
l ti iu 133 Lut doanh nghip ó cú mt s quy nh hn ch i vi thnh viờn hp
danh nh: khụng c lm ch doanh nghip t nhõn hoc thnh viờn hp danh ca cụng tu
khỏc (tr trng hp c s nht trớ ca cỏc thnh viờn hp danh cũn li); khụng c
quyn nhõn danh cỏ nhõn hoc nhõn danh ngi khỏc thc hin kinh doanh cựng ngnh

ngh kinh doanh ca cụng ty ú; khụng c quyn chuyn mt phn hoc ton b phn
vn gúp ca mỡnh ti cụng ty cho ngi khỏc nu khụng c s chp thun ca cỏc thnh
viờn hp danh cũn li. Vic phỏp lut hn ch cỏc quyn ca thnh viờn hp danh l hon
ton phự hp bi thnh viờn hp danh gi vai trũ quyt nh trong s tn ti v phỏt trin
ca cụng ty hp danh, hn na, tớnh i nhõn luụn gn lin vi loi thnh viờn ny, do ú,
vic cho phộp thnh viờn hp danh c t do chuyn nhng vn cng nh t do thoi
mỏi trong hot ng kinh doanh s nh hng rt ln n s phỏt trin ca cụng ty, n trt
t ca mụi trng kinh doanh núi chung v lm mộo mú bn cht ca cụng ty hp danh.
T cỏch thnh viờn ca cụng ty ca thnh viờn hp danh chm dt trong cỏc trng hp
sau õy:
- Thnh viờn cht hoc b Tũa ỏn tuyờn b l ó cht, mt tớch, hn ch hoc mt nng
lc hnh vi dõn s.
- T nguyn rỳt khi cụng ty hoc b khai tr khi cụng ty.
2.2. Thnh viờn gúp vn
Cụng ty hp danh cú th cú thnh viờn gúp vn. Thnh viờn gúp vn cú th l t chc
hoc cỏ nhõn. Thnh viờn gúp vn ch chu trỏch nhim v cỏc khon n ca cụng ty trong
phm vi s vn ó gúp vo cụng ty. L thnh viờn ca cụng ty i nhõn nhng thnh viờn
gúp vn li hng ch trỏch nhim ti sn nh mt thnh viờn cụng ty i vn. Chớnh
iu ny l lý do c bn dn n thnh viờn gúp vn cú thõn phn phỏp lý khỏc vi thnh
viờn hp danh. Bờn cnh nhng thun li c hng ch trỏch nhim hu hn, thnh
viờn gúp vn b hn ch bi nhng quyn c bn ca thnh viờn cụng ty. Thnh viờn gúp
vn khụng c tham gia qun lý cụng ty, khụng c hot ng nhõn danh cụng ty. Quy
nh nh trờn khụng phi l s bt bỡnh ng, phõn bit i x gia hai loi thnh viờn m
nú khỏ hp lý bi l vic tham gia ca cỏc thnh viờn gúp vn vo cụng ty hp danh l khỏ
an ton, dự cụng ty cú lm n thua l n õu thỡ h cng ch phi chu trỏch nhim trong
phm vi s vn ó gúp vo cụng ty, vi tinh thn khỏ thoi mỏi, c thỡ hng li, mt thỡ
5
Lê Thị Hơng Giang HS33C043
Bài tập lớn học kỳ Môn: Luật thơng mại (modul1)
mt vn, khụng nh hng nhiu n cuc sng ca mỡnh nờn thnh viờn gúp vn khú cú

th iu hnh v qun lý cụng ty mt cỏch cn trng v cú trỏch nhim nh loi thnh viờn
hp danh c.
Vic thay i thnh viờn gúp vn trong cụng ty hp danh cng khỏ d dng. Theo
quy nh ti iu 140 Lut doanh nghip 2005, thnh viờn gúp vn c quyn chuyn
nhng phn vn gúp ca mỡnh ti cụng ty cho ngi khỏc, c nhõn danh cỏ nhõn hoc
ngi khỏc thc hin kinh doanh cỏc ngnh ngh ó ng ký ca cụng ty.
Nh vy, lut doanh nghip ó quy nh khỏ c th v quy ch thnh viờn ca cụng
ty hp danh. Theo ú, cụng ty hp danh bao gm hai loi thnh viờn: thnh viờn hp danh
nm vai trũ qun lý v iu hnh cụng ty, chu trỏch nhim vụ hn bng ton b ti sn ca
mỡnh i vi cỏc ngha v v khon n ca cụng ty. Ngoi thnh viờn hp danh, cụng ty
cũn cú th cú thờm thnh viờn gúp vnm, loi thnh viờn ny khụng cú quyn qun lý cụng
ty v ch chu trỏch nhim hu hn trong phm phn vn gúp.
3. T cỏch phỏp lý ca cụng ty hp danh:
Khon 2 iu 130 Lut doanh nghip 2005 quy nh: Cụng ty hp danh cú t
cỏch phỏp nhõn k t ngy c cp giy chng nhn ng ký kinh doanh . õy l mt
quy nh khỏc vi phỏp lut ca nhiu nc trờn th gii v khỏc c vi Lut doanh nghip
nm 1999. Theo Lut doanh nghip nm 1999, cụng ty hp danh khụng cú t cỏch phỏp
nhõn bi nú khụng tha món cỏc du hiu c quy nh ti iu 94 B lut dõn s nm
1995 v phỏp nhõn ú l: Mt t chc c cụng nhn l phỏp nhõn khi tha món cỏc
iu kin sau õy:
1- c c quan nh nc cú thm quyn thnh lp, cho phộp thnh lp, ng ký
hoc cụng nhn;
2- Cú c cu t chc cht ch;
3- Cú ti sn c lp vi cỏ nhõn, t chc khỏc v t chu trỏch nhim bng ti
sn ú;
4- Nhõn danh mỡnh tham gia cỏc quan h phỏp lut mt cỏch c lp.
Nh vy, cú th thy, cụng ty hp danh mi ch tha món ba du hiu c cụng
nhn l phỏp nhõn, ú l: c c quan nh nc cú thm quyn cho phộp hoc cụng nhn;
cú c cu t chc cht ch v nhõn danh chớnh mỡnh tham gia cỏc quan h phỏp lut mt
cỏch c lp. Cũn iu kin cú ti sn c lp vi cỏ nhõn, t chc khỏc v t chu trỏch

nhim v ti sn ú thỡ cụng ty hp danh li khụng tha món. Bi l, trong cụng ty hp
6
Lê Thị Hơng Giang HS33C043