Xây dựng chiến lược phát triển học viện Hàng Không Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020 Luận văn thạc sĩ

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C KINH T Tp.HCM
---------------------

NGUY N MAI DUY

Đ tài :

XÂY D NG CHI N LƯ C PHÁT TRI N
H C VI N HÀNG KHÔNG VI T NAM
GIAI ĐO N 2010-2020

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

TP.H Chí Minh - NĂM 2010


GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C KINH T Tp.HCM
B

---------------------

NGUY N MAI DUY
Đ tài :

XÂY D NG CHI N LƯ C PHÁT TRI N
H C VI N HÀNG KHÔNG VI T NAM
GIAI ĐO N 2010-2020

Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh

Mã s : 60.34.05

LU N VĂN TH C SĨ KINH T
NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: TS. DƯƠNG CAO THÁI NGUYÊN

TP.H Chí Minh - NĂM 2010


L I CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan lu n văn “XÂY D NG CHI N
LƯ C PHÁT TRI N H C VI N HÀNG KHÔNG
VI T NAM GIAI ĐO N 2010-2020” là cơng trình
nghiên c u khoa h c c a b n thân, ñư c ñúc k t t quá
trình h c t p và nghiên c u c a tôi trong su t th i gian
qua.

NGUY N MAI DUY


L I CÁM ƠN
Sau m t quá trình h c t p và nghiên c u, tơi hồn thành lu n văn t t nghi p
v i ñ tài “Xây d ng chi n lư c phát tri n H c vi n Hàng khơng Vi t
Nam giai đo n 2010-2020” cho chương trình Th c sĩ Qu n tr kinh doanh.
Tơi hồn thành lu n văn này là nh s hư ng d n giúp đ t n tình c a q
Th y Cơ đã tham gia gi ng d y l p MBA K17, s ng h v tinh th n c a
các b n ñ ng nghi p và gia đình.
Đ c bi t, tơi xin bày t lịng bi t ơn sâu s c đ n TS. Dương Cao Thái
Nguyên, ngư i tr c ti p hư ng d n tôi trong su t th i gian th c hi n lu n
văn. Th y ñã cung c p nhi u tài li u quý, ñã dành th i gian quý báu ñ ñ c,
ch nh s a và hư ng d n cho tôi r t nhi u ñ lu n văn này tránh ñi m t s l i

khơng đáng có.
Tuy đã n l c h t mình nhưng do th i gian và năng l c có h n nên lu n văn
khơng th tránh kh i thi u sót, r t mong nh n đư c s đóng góp ý ki n c a
q Th y Cơ và các b n đ lu n văn đư c hồn thi n hơn.

Nguy n Mai Duy


DANH M C CH

VI T T T

ALI

Trung tâm tin h c và ngo i ng hàng không

CB-CNV

Cán b công nhân viên

CNTT

Công ngh thông tin

CSVC

Cơ sơ v t ch t

ĐH

Đ iH c

EFE

Ma tr n đánh giá mơi trư ng bên ngồi

GD&ĐT

Giáo d c và Đào t o

GDP

T ng thu nh p qu c dân

GTVT

Giao thông v n t i

GV

Gi ng viên, giáo viên

HKDDVN

Hàng không dân d ng Vi t Nam

HK

Hàng không

KH

K ho ch

IATA

Hi p h i v n chuy n hàng không dân d ng qu c t

ICAO

T ch c hang không dân d ng qu c t

IE

Ma tr n các y u t bên trong – bên ngoài

IFE

Ma tr n ñánh giá môi trư ng bên trong

IT

Công ngh thông tin

MIS

H th ng qu n lý thơng tin

PGS.TS

Phó Giáo sư-Ti n sĩ

QSPM

Ma tr n ho ch ñ nh chi n lư c có th đ nh lư ng

QTKD

Qu n tr kinh doanh


SAA

H c vi n hàng khơng Singapore

SWOT

Ma tr n đi m m nh-ñi m y u, cơ h i-nguy cơ

SPACE

Ma tr n v trí chi n lư c và đánh giá ho t ñ ng

TCCB & QLSV

T ch c cán b và qu n lý sinh viên

TP.HCM

Thành Ph H Chí Minh

VAA

H c vi n hàng không Vi t Nam

VLVH

V a làm v a h c

WTO

T ch c thương m i th gi i


DANH M C HÌNH VÀ B NG
DANH M C HÌNH
Hình 1.1 Mơ hình qu n tr chi n lư c tồn di n............................................ 3
Hình 1.2 Ma tr n SWOT............................................................................. 10
Hình 1.3 Khung phân tích hình thành chi n lư c ........................................ 11
Hình 2.1 Sơ đ t ch c c a VAA................................................................ 22
Hình 2.2 T l du h c sinh theo ngu i h tr .............................................. 38
Hình 2.3 T l nhân l c ngành HK theo cơ s ñào t o đ n 2010................. 40
Hình 2.4 Trình đ chun mơn c a gi ng viên VAA năm 2007.................. 49
Hình 2.5 Trình ñ chuyên môn c a gi ng viên VAA năm 2008.................. 50
Hình 2.6 Trình đ chun mơn c a gi ng viên VAA năm 2009.................. 50

DANH M C B NG
B ng 2.1

Tình hình nhân s c a VAA giai đo n 2007-2009 ...................... 24

B ng 2.2

S lư ng sinh viên h c sinh VAA giai ño n 2007 - 2009............ 25

B ng 2.3 T ng chi c a Chính ph cho GD&ĐT giai ño n 2003-2009........ 32
B ng 2.4 M c tr n h c phí đào t o ĐH ñ n năm 2015 ............................... 33
B ng 2.5 GDP và GDP bình qn đ u ngư i theo t giá t 2006-2010 ...... 34
B ng 2.6 Danh sách các Trư ng ĐH,CĐ có v n đ u tư nư c ngồi .......... 37
B ng 2.7 Các cơ s đào t o ngành hàng không t i VN ............................... 41
B ng 2.8 So sánh VAA và các cơ s ñào t o HK trong khu v c................. 42
B ng 2.9

Ma tr n EFE c a VAA................................................................ 47

B ng 2.10 Thu chi c a VAA giai ño n 2007-2010....................................... 57
B ng 2.11 Ma tr n IFE c a VAA................................................................. 61
B ng 3.1

Ch tiêu k ho ch tuy n sinh ñào t o giai ño n 2010-2015 ......... 66

B ng 3.2 Ma tr n SWOT c a VAA ............................................................ 67


M CL C
Trang
Trang bìa ph
Cam k t
L i c m ơn
Danh m c các ch vi t t t

M cl c
Danh m c b ng, ñ th
PH N M

Đ U

CHƯƠNG 1:
LÝ LU N CƠ B N V QU N TR CHI N LƯ C
M T S KINH NGHI M PHÁT TRI N
CƠ S ĐÀO T O HÀNG KHÔNG
1.1 Khái ni m chi n lư c và qu n tr chi n lư c ................................................ 1
1.1.1 Khái ni m chi n lư c ................................................................................. 1
1.1.2 Khái ni m qu n tr chi n lư c ................................................................... 2
1.2 Quá trình xây d ng chi n lư c ..................................................................... 3
1.2.1 Thu th p thông tin ...................................................................................... 5
1.2.2 X lý thông tin và thi t l p chi n lư c ....................................................... 7
1.2.2.1 Phân tích các y u t mơi trư ng bên ngồi.............................................. 7
1.2.2.2 Phân tích các y u t mơi trư ng bên trong .............................................. 8
1.2.2.3 Các cơng c hình thành chi n lư c.......................................................... 9
1.2.3 L a ch n chi n lư c................................................................................. 10
1.3 Th c thi và ñánh giá chi n lư c ................................................................. 12


1.3.1 Th c thi chi n lư c .................................................................................. 12
1.3.2 Đánh giá vi c th c hi n chi n lư c .......................................................... 12
1.4 Kinh nghi m phát tri n các cơ s đào t o hàng khơng th gi i.................... 12
1.4.1 H c vi n hang không Singapore............................................................... 12
1.4.2 Công ty FlightSafety International ........................................................... 15
K t lu n chương 1............................................................................................. 19

CHƯƠNG 2:
TH C TR NG CHI N LƯ C PHÁT TRI N C A
H C VI N HÀNG KHÔNG VI T NAM
GIAI ĐO N 2005-2010
2.1 L ch s hình thành – phát tri n c a VAA.. ................................................. 20
2.1.1 L ch s hình thành và phát tri n c a VAA .............................................. 20
2.1.2 Ch c năng và nhi m v VAA .................................................................. 21
2.1.3 B máy t ch c và nhân s ..................................................................... 22
2.1.3.1 B máy t ch c .................................................................................... 22
2.1.3.2 Tình hình nhân s t i VAA ................................................................... 23
2.2 Tình hình chi n lư c phát tri n c a VAA giai ño n 2005-2010 .................. 25
2.2.1 Th c tr ng chi n lư c phát tri n c a VAA giai ño n 2005 - 2010............ 25
2.2.2 Đánh giá chi n lư c c a VAA giai ño n 2005-2010 ................................ 28
2.2.3 Nh ng thành t u và h n ch c a VAA trong giai ño n 2005-2010.......... 29
2.3 Đánh giá t ng quan v môi trư ng ho t ñ ng c a VAA............................. 31
2.3.1 Đánh giá mơi trư ng bên ngồi ................................................................ 31
2.3.1.1 Đánh giá môi trư ng vĩ mô ................................................................... 31
2.3.1.2 Đánh giá môi trư ng vi mơ ................................................................... 39
2.3.2 Ma tr n đánh giá mơi trư ng bên ngồi.................................................... 47


2.3.3 Đánh giá môi trư ng bên trong ................................................................ 48
2.3.3.1 Nhân s ................................................................................................ 48
2.3.3.2 Cơ s v t ch t – trang thi t b - công ngh ............................................ 51
2.3.3.3 Ho t ñ ng qu ng bá và xúc ti n ............................................................ 54
2.3.3.4 Văn hóa t ch c .................................................................................... 55
2.3.3.5 Ho t đ ng tài chính ............................................................................... 56
2.3.3.6 Chương trình ñào t o............................................................................. 59
2.3.4 Ma tr n ñáng giá môi trư ng bên trong .................................................... 61
K t lu n chương 2............................................................................................. 63

CHƯƠNG 3 :

XÂY D NG CHI N LƯ C PHÁT TRI N
H C VI N HÀNG KHÔNG VI T NAM
GIAI ĐO N 2010 - 2020
3.1 Cơ s xây d ng chi n lư c phát tri n VAA giai ño n 2010-2020. .............. 64
3.1.1 Nh ng d báo phát tri n ngành giáo d c và hàng không .......................... 64
3.1.2 T m nhìn, s m ng và m c tiêu c a VAA ñ n 2020 ................................ 64
3.1.3 Ma tr n SWOT......................................................................................... 67
3.2 Chi n lư c phát tri n VAA giai ño n 2010 - 2020 ...................................... 68
3.2.1 Chi n lư c phát tri n ñào t o các chuyên ngành hàng không hi n t i....... 69
3.2.2 Chi n lư c m r ng ñào t o ra các khu v c trong nư c và các nư c........ 69
3.2.3 Chi n lư c phát tri n ñào t o các chuyên ngành hàng không m i ............ 69
3.2.4 Chi n lư c ña d ng d ch v ñào t o.......................................................... 70
3.2.5 Chi n lư c tái c u trúc ho t ñ ng............................................................. 70
3.2.6 Chi n lư c liên k t ñào t o....................................................................... 71


3.3 Các giai ño n chi n lư c ............................................................................. 71
3.4 Gi i pháp th c thi chi n lư c ...................................................................... 72
3.4.1 Tái c u trúc b máy t ch c và cơ ch ho t ñ ng ..................................... 72
3.4.2 Liên k t và h p tác................................................................................... 74
3.4.3 Đào t o, phát tri n ñ i ngũ gi ng viên – CBCNV .................................... 77
3.4.4 Hi n đ i hóa công ngh - K thu t ........................................................... 79
3.4.5 Gi i pháp Marketing, xây d ng thương hi u ............................................ 81
3.5 Ph i h p th c hi n chi n lư c.................................................................... 82
3.6 M t s ki n ngh ......................................................................................... 82
K t lu n chương 3............................................................................................. 86
K T LU N
TÀI LI U THAM KH O

PH L C


PH N M

Đ U

1. Lý do ch n ñ tài
Hi n nay, m c a h i nh p và chính sách ưu tiên phát tri n kinh t đã t o ra
nh ng chuy n bi n tích c c cho n n kinh t Vi t Nam. Đ t o n i l c phát
tri n b n v ng, Chính ph đã đ u tư tồn di n cho s phát tri n c a giáo
d c. Do v y, giáo d c nư c ta có nh ng bư c phát tri n m nh m th i gian
qua. Tuy nhiên, ñ phát tri n theo nh ng yêu c u c a xã h i và địi h i c a
n n kinh t , t ng ngành ngh cũng như t ng cơ s ñào t o ph i có nh ng
bư c ñi v ng ch c và hi u qu .
H c vi n hàng không Vi t Nam là cơ s ñào t o l n nh t trong ngành Hàng
không dân d ng Vi t Nam. Là ñơn v ñi ñ u trong công tác ñ i m i và hồn
thi n các chương trình đào t o nh m cung c p nhân l c t c p cơ s đ n c p
cao cho ngành hàng khơng. Đ làm đư c đi u đó, H c vi n ñã có nhi u n
l c. Trong khi có s c nh tranh trong ñào t o t r t nhi u các cơ s đào t o
trong và ngồi ngành hàng không, H c vi n c n ph i có chi n lư c phát
tri n trong t ng giai ño n c th nh m nâng cao ch t lư ng ñào t o và gi
v ng v th ngư i d n ñ u.
H c vi n hàng khơng Vi t Nam là đơn v hành chính s nghi p có thu. Do
đó, xây d ng chi n lư c phát tri n cho ñơn v này có nh ng đi m khác bi t
v i các ñơn v kinh doanh thu n túy. Tuy nhiên, công tác xây d ng chi n
lư c c n áp d ng nh ng nguyên lý c a qu n tr chi n lư c vì các nguyên lý
này áp d ng cho m i t ch c trong xã h i.
Mơi trư ng ho t đ ng thay ñ i, các y u t n i t i thay ñ i d n ñ n chi n
lư c phát tri n c a H c vi n trong th i gian qua chưa ñáp ng yêu c u phát

tri n trong th p k m i. H c vi n c n xây d ng chi n lư c dài h n làm cơ s
ñ ñ t nh ng m c tiêu ñ ra. Nhu c u ñào t o ngành hàng không trong nư c
và khu v c r t cao trong giai ño n hi n nay. Bên c nh đó, H c vi n hàng
khơng Vi t Nam có r t nhi u nh ng ñi u ki n thu n l i ñ tr thành cơ s
đào t o hàng khơng l n nh t trong khu v c. Nh m đóng góp m t ph n công
s c cho s phát tri n c a H c vi n, chúng tôi ch n ñ tài: “Xây d ng chi n
lư c phát tri n H c vi n hàng không Vi t Nam giai ño n 2010 - 2020”
làm lu n văn t t nghi p cho khóa h c.
2. M c đích và m c tiêu nghiên c u:
T th c ti n t i H c vi n, chúng tôi nh n th c r ng hi n nay nh ng ng
d ng v chi n lư c và qu n tr chi n lư c v n chưa ñư c nhi u các c s
ñào t o quan tâm ñúng m c. Do v y đã có nhi u quy t ñ nh ho t ñ ng và
phát tri n c a các c s ñào t o thi u t m nhìn và nh ng đ nh hư ng mang
tính dài h n.
Qua lu n văn này, chúng tơi mu n th c hi n nh ng m c ñích sau:
- Đưa VAA tr thành 1 h c vi n th c th . Tr thành trung tâm nghiên c u
khoa h c và chuy n giao công ngh hàng đ u trong ngành hàng khơng.
- Đưa VAA nhanh chóng tăng t c phát tri n sau th i gian chuy n ñ i t
trư ng Trung c p lên Trung tâm ñào t o hu n luy n nhi u c p ñ . Giúp ho t
ñ ng c a VAA ngày càng n ñ nh và phát tri n v ng ch c.
- Nâng cao v th c nh tranh c a VAA trong ngành giáo d c và ñào t o, chú
tr ng ñào t o nhân s cao c p cho ngành hàng không trong xu th h i nh p
c a Vi t Nam vào n n kinh t th gi i.
C th , chúng tôi mu n th c hi n nh ng m c tiêu sau:


- H th ng nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v chi n lư c kinh doanh, qu n tr
chi n lư c và xây d ng chi n lư c.

- Đánh giá chi n lư c phát tri n hi n t i c a H c vi n Hàng không Vi t Nam
trong th i gian qua.
- Phân tích mơi trư ng ho t ñ ng c a VAA qua vi c ñánh giá các y u t môi
trư ng bên trong, môi trư ng bên ngoài.
- Xây d ng chi n lư c phát tri n cho VAA trong giai ño n t nay ñ n năm
2020. Đ ng th i, ñưa ra các gi i pháp ñ th c hi n các chi n lư c trên, các
ki n ngh v i các cơ quan ch c năng ñ phát tri n VAA nói riêng, các
Trư ng Đ i h c nói chung.
K t qu nghiên c u nh m đ nh hư ng chi n lư c cho ho t ñ ng cũng như
các chính sách phát tri n c a H c vi n th c hi n s m ng và m c tiêu c a
Trư ng. Đây s là công c qu n lý h u hi u c a Trư ng, làm cơ s ho ch
ñ nh chính sách và k ho ch xây d ng, phát tri n trong t ng giai ño n ng n
h n, trung h n và dài h n.
3. Ph m vi nghiên c u:
T nh ng tài li u phong phú do chương trình đào t o Cao h c cung c p,
nh ng thơng tin đa d ng thu th p ñư c t th c ti n c a VAA, các h i th o
chuyên ngành B GD-DT, lu n văn t p trung trình bày t ng quan v các lý
thuy t v chi n lư c và qu n tr chi n lư c, th c tr ng ho t ñ ng t i VAA t
khi m i thành l p cũng như công tác xây d ng chi n lư c, th c thi các chi n
lư c, phân tích nh ng ưu đi m, nh ng h n ch và t n t i. T đó đ xu t đ nh
hư ng chi n lư c phát tri n cho VAA ñ n năm 2020.
Do th i gian có h n, chúng tơi t p trung nghiên c u nh ng v n ñ trong
ph m vi chính như sau:


V th i gian: các s li u nghiên c u và phân tích đư c l y t giai ño n
2005-2010 th hi n bao quát v n ñ , ñ c bi t ñi sâu vào s li u nh ng năm
g n nh t (2008-2010). Đ ng th i, m t vài s li u d báo c a các t ch c uy
tín như B GD-ĐT, B GT-VT, C c hàng không dân d ng Vi t Nam.
V không gian: T p trung nghiên c u vào các ho t ñ ng c a VAA trên m i

m t và t t c các ho t ñ ng liên quan.
4. Phương pháp nghiên c u:
Th c hi n lu n văn này, chúng tôi k t h p nhi u phương pháp khoa h c v i
nhau. Chúng tơi s d ng phương pháp phân tích, t ng h p và phương pháp
chuyên gia. T n d ng kinh nghi m trong th c ti n cơng tác, q trình h c
t p, nghiên c u, và nh ng thông tin c p nh t thư ng xuyên t các ngu n
ñáng tin c y. Chúng tơi đã tham kh o ý ki n c a nh ng ngư i am hi u, có
uy tín trong ngành giáo d c và ngành hàng khơng đ t ng h p và ñưa ra
nh ng ñánh giá cho các chi n lư c, các gi i pháp nh m tăng tính kh thi.
Chúng tơi s d ng các phương pháp đã h c trong khóa h c là ma tr n EFE,
IFE và ma tr n SWOT. Các cơng c này đư c s d ng phân tích các s li u
m i nh t c a VAA làm cơ s cho các chi n lư c ñ ra.
5. Tính m i c a đ tài:
Lu n văn ñư c th c hi n trong b i c nh h i nh p kinh t m nh m và nhi u
thay ñ i l n trong ho t ñ ng giáo d c và ñào t o Vi t Nam và s phát tri n
c a ngành hàng khơng dân d ng Vi t Nam. Cho đ n nay, ñây là ñ tài ñ u
tiên v xây d ng chi n lư c ho t ñ ng trong các đơn v đào t o c a ngành
hàng khơng t i Vi t Nam.
6. B c c c a ñ tài:
Lu n văn g m 86 trang ñư c chia làm 3 chương như sau:


Chương 1: Lý lu n cơ b n v qu n tr chi n lư c. M t s kinh nghi m phát
tri n cơ s ñào t o hàng không th gi i.
Chương 2: Th c tr ng chi n lư c phát tri n c a VAA giai ño n 2005-2010.
Chương 3: Xây d ng chi n lư c phát tri n H c vi n hàng không Vi t Nam
giai đo n 2010-2020.
Ngồi ra, lu n văn còn bao g m các ph n ph l c và tài li u tham kh o b
tr

các phân tích. Do th i gian và ki n th c còn h n ch , vì v y khơng tránh

kh i nh ng khi m khuy t và sai sót. R t mong đư c s đóng góp ý ki n c a
quý Th y cô và nh ng ngư i quan tâm.


-1-

CHƯƠNG 1:

LÝ LU N CƠ B N V QU N TR CHI N LƯ C
M T S KINH NGHI M PHÁT TRI N
CƠ S ĐÀO T O HÀNG KHÔNG
1.1 Khái ni m chi n lư c và qu n tr chi n lư c
Khái ni m v chi n lư c, qu n tr chi n lư c ñư c nhi u tác gi ti p c n theo
nhi u cách khác nhau. Trong ph n này, chúng tôi ch ñ c p ñ n nh ng khái
ni m ñư c ñ nh hư ng s d ng cho lu n văn.
1.1.1 Khái ni m chi n lư c
Theo các nhà qu n tr n i ti ng, chi n lư c là m t t p h p nh ng m c tiêu và
các chính sách cũng như các k ho ch ch y u ñ ñ t ñư c các m c tiêu.
Chi n lư c không nh m v ch ra m t cách c th làm th nào đ đ t đư c m c
tiêu vì ñó là nhi m v c a nhi u các chương trình h tr , các chi n lư c ch c
năng khác. Như v y chi n lư c t o khung ñ hư ng d n tư duy hành ñ ng.
Theo Fred David, chi n lư c là nh ng phương ti n ñ t t i nh ng m c tiêu dài
h n. Chi n lư c kinh doanh có th g m có: chi n lư c k t h p v phía trư c,
k t h p v phía sau, k t h p hàng ngang, thâm nh p th trư ng, phát tri n th
trư ng, phát tri n s n ph m, ña d ng hóa ho t đ ng đ ng tâm…
Theo Michael Porter, chi n lư c là s t o ra v th c nh tranh và có giá tr
bao g m s khác bi t hóa, s l a ch n mang tính đánh đ i nh m t p trung
các ngu n l c đ t đó t o ra ưu th cho doanh nghi p.

Theo John I Thompson, chi n lư c là s k t h p các ngu n l c - môi trư ng
và các giá tr c n ñ t ñư c.


-2-

Theo William J. Glueck, chi n lư c là m t k ho ch mang tính th ng nh t,
tính tồn di n và ph i h p đư c thi t k ñ ñ m b o r ng các m c tiêu cơ b n
c a doanh nghi p s ñư c th c hi n.
Như v y, chi n lư c là m t h th ng các bi n pháp, phương th c, l trình dài
h n nh m s d ng hi u qu nh t các ngu n l c c a doanh nghi p, t đó t o
đư c nh ng ưu th khác bi t rõ ràng so v i các ñ i th c nh tranh nh m ñ t
ñư c m c tiêu kinh doanh ñã ho ch ñ nh.
1.1.2 Khái ni m qu n tr chi n lư c
Vi c xây d ng m t chi n lư c phù h p là cơng vi c khó khăn nhưng cơng tác
qu n tr chi n lư c cịn khó khăn hơn. Cho đ n nay, có nhi u khái ni m khác
nhau v qu n tr chi n lư c c a các nhà kinh t h c n i ti ng th gi i tùy theo
cách ti p c n khác nhau c a m i tác gi .
Theo Alfred Chandler, qu n tr chi n lư c là ti n trình xác đ nh các m c
tiêu cơ b n dài h n c a doanh nghi p, l a ch n cách th c ho c phương
hư ng hành ñ ng và phân b tài nguyên thi t y u ñ th c hi n các m c tiêu
Theo John Pearce và Richard B. Robinson, qu n tr chi n lư c là m t h
th ng các quy t ñ nh và hành ñ ng ñ hình thành và th c hi n các k ho ch
nh m ñ t ñư c các m c tiêu c a doanh nghi p.
Theo PGS.TS Nguy n Th Liên Di p, qu n tr chi n lư c là q trình nghiên
c u các mơi trư ng hi n t i cũng như tương lai, ho ch ñ nh các m c tiêu c a
t ch c; ñ ra, th c hi n và ki m tra vi c th c hi n các quy t ñ nh ñ ñ t ñư c
các m c tiêu ñó trong môi trư ng hi n t i cũng như trong tương lai nh m tăng
th l c cho doanh nghi p. Chúng tơi đánh giá đây là đ nh nghĩa ñ y ñ và bao
quát.

Theo quan ñi m c a Fred R.David, qu n tr chi n lư c ñư c th hi n
1.1 như sau.

hình


-3-

Hình 1.1 Mơ hình qu n tr chi n lư c tồn di n
Thơng tin ph n h i
Nghiên c u mơi
trư ng đ xác
đ nh cơ h i và
nguy cơ

Thi t l p
m c tiêu
dài h n

Thi t l p
m c tiêu
hàng
năm

Xét l i
nhi m v
kinh
doanh

Xác ñ nh nhi m

v , m c tiêu và
chi n lư c hi n
t i

Ki m sốt n i b
đ nh n di n
nh ng ñi m
m nh, ñi m y u

Phân ph i
các ngu n
tài nguyên

Xây d ng,
l a ch n
chi n lư c

Đo lư ng và
đánh giá thành
tích

Đ ra
các
chính
sách

Thơng tin ph n h i

Hình thành
chi n lư c

Th c thi
chi n lư c

Đánh giá
chi n lư c

Ngu n: Khái lu n v qu n tr chi n lư c, Fred R.David, 50

V i mơ hình trên, Fred R.David đã ch rõ các công vi c c n th c hi n c a
t ng giai đo n trong q trình qu n tr chi n lư c.
Như v y, qu n tr chi n lư c là q trình mang tính h th ng v i trình t nh t
đ nh xây d ng chi n lư c, tri n khai chi n lư c, ki m sốt, đánh giá chi n
lư c nh m ñ t ñư c m c tiêu mà doanh nghi p ñã ñ t ra.
1.2 Quá trình xây d ng chi n lư c.
Theo Fred R.David, hình thành chi n lư c là bư c đ u tiên trong quá trình
qu n tr chi n lư c. Trong đó, qu n tr chi n lư c là m t quy trình g m 3 giai
đo n: hình thành chi n lư c, th c thi chi n lư c và ñánh giá chi n lư c (Xem
hình 1.1 trang 3)
Mơ hình trên th hi n rõ các bư c qu n tr m t chi n lư c. Có 3 giai đo n
qu n tr chi n lư c trong mơ hình và m i giai ño n có ñ c thù riêng.


-4-

Giai đo n hình thành chi n lư c: Đây là giai ño n ñ u tiên c a quá trình
qu n tr chi n lư c. Th c ch t giai ño n này nh m thi t l p t m nhìn, s
m ng, m c tiêu và nh ng cách th c ñ ñ t ñư c m c tiêu đó. Các nhà chi n
lư c th c hi n nghiên c u đánh giá mơi trư ng ho t ñ ng ñ xác ñ nh ñi m
m nh, ñi m y u, cơ h i và nguy cơ c a t ch c. T đó thi t l p các chi n lư c

kh thi cho t ch c. Đơi khi giai đo n này đư c g i là “l p k ho ch chi n
lư c”.
Giai ño n th c thi chi n lư c: Th c thi chi n lư c là giai ño n ñưa các
chi n lư c ñư c l a ch n vào áp d ng trong th c t . Doanh nghi p huy ñ ng
các ngu n l c ñ th c hi n chi n lư c nh m ñ t ñư c m c tiêu. Giai đo n này
đư c xem là khó khăn nh t vì địi h i s ph i h p nh p nhàng gi a t t c các
b ph n liên quan. Ba h at ñ ng cơ b n c a th c thi chi n lư c là xây d ng
các m c tiêu hàng năm, phân b các ngu n tài nguyên và ñưa ra các chính
sách. Giai đo n này là trung gian cho c quá trình qu n tr chi n lư c. Đ ra
chi n lư c h p lý nhưng th c thi chi n lư c không hi u qu s khơng ph c v
cho m t l i ích nào c a doanh nghi p.
Giai ño n ñánh giá vi c th c hi n chi n lư c: Đây là giai đo n cu i c a
q trình qu n tr chi n lư c. Giai ño n này gi vai trị ph n ánh l i thơng tin,
đo lư ng k t qu th c hi n trong th c t , so sánh v i nh ng m c tiêu ban ñ u
ñ phát hi n nh ng sai l ch n u có, t đó th c hi n các ho t ñ ng hi u ch nh.
Như v y giai đo n hình thành chi n lư c có vai trị quy t đ nh c quá trình
qu n tr chi n lư c. Vì ñ tài này t p trung vào vi c ho ch ñ nh chi n lư c
nên ph n ti p theo là t p trung gi i thi u các cơng vi c trong giai đo n xây
d ng chi n lư c. Giai ño n này bao g m 3 bư c chính là thu th p thơng tin,
x lý thông tin và thi t l p chi n lư c, l a ch n chi n lư c. Các bư c đư c
trình bày chi ti t như sau.


-5-

1.2.1 Thu th p thông tin
Là bư c kh i ñ u c a quá trình xây d ng chi n lư c. Khái qt quy trình thu
th p thơng tin v i các bư c cơ b n sau:
Thu th p thông tin: Vi c thu th p thông tin là yêu c u quan tr ng trong vi c
thi t l p chi n lư c. N u thông tin thu th p b sai l ch, không chính xác s

d n đ n ho ch đ nh chi n lư c không hi u qu , khi ñi vào tri n khai s g p
khó khăn th m chí gây tác đ ng tiêu c c cho ho t ñ ng c a t ch c. Đ thu
th p thơng tin có hi u qu và đ m b o tính chính xác, c n gi i h n ph m vi
thông tin c n thi t cho vi c xây d ng chi n lư c. Các thơng tin c n thi t cho
q trình l p chi n lư c kinh doanh bao g m:
Thông tin v mơi trư ng bên ngồi: Nh ng thơng tin t bên ngồi gây ra
nh ng tác đ ng có th

nh hư ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh

nghi p. Thơng tin bên ngồi c n thu th p bao g m:
- Môi trư ng kinh t : n m rõ tình hình kinh t như GDP, thu nh p bình qn
đ u ngư i, chính sách lương, tr c p th t nghi p, b o hi m, t giá, lãi su t,
cán cân thanh tốn….đ xác đ nh tình hình chung c a n n kinh t tác ñ ng lên
t ch c.
- Môi trư ng dân s c a th trư ng nơi mà doanh nghi p ñang ho t ñ ng: giúp
hi u bi t c n k v dân s , đ tu i, tình tr ng hơn nhân, tình tr ng cơng ăn
vi c làm… t đó xác ñ nh quy mô c a th trư ng.
- Môi trư ng công ngh c a th trư ng nơi doanh nghi p đang ho t đ ng:
Nh m tìm hi u v kh năng công ngh t i nơi mà doanh nghi p đang ho c s
kinh doanh.
- Mơi trư ng pháp lý nơi doanh nghi p ñang ho t đ ng: đ xem xét và có
quy t đ nh thích h p cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.


-6-

- Môi trư ng ngành t i th trư ng mà t ch c ñang ho t ñ ng: bao g m các
nhà cung c p, khách hàng, ñ i th c nh tranh, ñ i th ti m n.. Nh ng thông
tin này giúp hi u rõ v kh năng, uy tín, ti m l c… c a đ i th c nh tranh,

khách hàng nh m có phương án kinh doanh hi u qu .
Vi c phân tích mơi trư ng bên ngồi giúp t ch c xác ñ nh các cơ h i c n t n
d ng, các nguy cơ c n tránh.
Thông tin v môi trư ng bên trong: Nh ng thơng tin có tác ñ ng ñ n t
ch c xu t phát t n i b t ch c. Các thông tin bên trong bao g m:
- Ngu n l c tài chính: kh năng tài chính c a doanh nghi p
- Ngu n l c con ngư i: trình đ và k năng c a đ i ngũ cán b và cơng nhân
viên c a doanh nghi p.
- C u trúc và mơ hình qu n tr c a t ch c: xác ñ nh rõ c u trúc qu n tr c a
doanh nghi p.
- H th ng thông tin qu n lý (MIS): hi u ñư c h th ng thông tin qu n lý c a
doanh nghi p.
- Ngu n l c v công ngh : kh năng công ngh c a doanh nghi p.
Vi c phân tích mơi trư ng bên trong giúp t ch c xác ñ nh các ñi m m nh
c n phát huy, các ñi m y u c n c i thi n.
Vi c thu th p các thơng tin trên đư c th c hi n b ng nhi u hình th c như t
các phòng/ban n i b t ch c; t các báo cáo tài chính, báo chí, t các cơ
quan qu n lý Nhà nư c, các tham tán thương m i, các cơng ty ki m tốn,
cơng ty chuyên ñi u tra th trư ng, t ñ i th c nh tranh, các ñ i tác, và t các
cu c nghiên c u th trư ng do chính t ch c th c hi n.


-7-

1.2.2 X lý thông tin và thi t l p chi n lư c
V i d li u thu th p ñư c các nhà ho ch ñ nh chi n lư c s ti n hành các
bư c x lý phân tích và đưa ra m t s các chi n lư c ñ cu i cùng ch n ra
m t ho c vài chi n lư c thích h p nh t ñ tri n khai vào th c t . Q trình
này địi h i các nhà ho ch ñ nh chi n lư c th c hi n các cơng vi c sau:
1.2.2.1 Phân tích và ñánh giá các y u t môi trư ng bên ngồi

Có nhi u cách phân tích mơi trư ng bên ngoài c a t ch c. Hi n nay, các
chuyên gia thi t l p chi n lư c thư ng s d ng ñ xu t c a Fred.David là s
d ng ma tr n các y u t bên ngoài (The External Factor Evaluation Matrix EFE). Ma tr n EFE giúp t ch c ñ nh lư ng t m quan tr ng c a các cơ h i,
nguy cơ nh hư ng ñ n ngành kinh doanh c a t ch c và ñ nh lư ng các m c
ñ ph n ng c a doanh nghi p trư c các cơ h i và nguy cơ. Phát tri n m t ma
tr n ñánh giá các y u t bên ngoài th c hi n qua 5 bư c:
- L p danh m c các y u t g m c nh ng cơ h i và nguy cơ nh hư ng ñ n t
ch c và ngành kinh doanh c a t ch c. Danh m c này thư ng có t 10 đ n 20
y u t . Vì n u ít hơn 10 y u t thì có th thơng tin khơng đ y ñ , n u nhi u
hơn 20 y u t thì vi c phân tích tr nên ph c t p.
- Phân lo i t m quan tr ng c a t ng y u t theo thang ñi m t 0,0 (khơng
quan tr ng) đ n 1,0 (r t quan tr ng). T ng s ñi m c a t t c các y u t b ng
1. S phân lo i này cho th y t m quan tr ng tương ng c a m i y u t đ i v i
s thành cơng trong ngành kinh doanh c a doanh nghi p. M c phân lo i thích
h p có th đư c xác đ nh b ng cách th o lu n và ñ t đư c s nh t trí c a
nhóm xây d ng chi n lư c.
- Phân lo i t 1 ñ n 4 cho m i y u t quy t đ nh s thành cơng đ th y cách
th c mà chi n lư c hi n t i c a doanh nghi p ph n ng v i y u t này. Trong


-8-

đó 4 là ph n ng t t, 3 là ph n ng trên trung bình, 2 là ph n ng trung bình
và 1 là ph n ng ít.
- Nhân t m quan tr ng c a m i bi n s v i lo i c a nó đ xác ñ nh s ñi m v
t m quan tr ng.
- C ng t ng s ñi m v t m quan tr ng cho m i bi n s ñ xác ñ nh t ng s
ñi m quan tr ng c a doanh nghi p. T ng s ñi m cao nh t là 4 và th p nh t là
1, trung bình là 2,5. Đi m càng cao cho th y doanh nghi p càng ph n ng t t
v i các y u t bên ngoài. Ma tr n đánh giá các y u t bên ngồi có th giúp

các nhà qu n tr chi n lư c xác ñ nh nh ng cơ h i ch y u và nh ng nguy cơ
ch y u tác ñ ng ñ n ho t ñ ng c a t ch c.
1.2.2.2 Phân tích các y u t mơi trư ng bên trong
Tương t như phân tích mơi trư ng bên ngồi c a t ch c, có nhi u cách đánh giá
mơi trư ng bên trong. Theo Fred.David ñ xu t s d ng ma tr n các y u t bên
trong (The Internal Factor Evaluation Matrix - IFE) nh m ñánh giá các ñi m m nh
và ñi m y u c a t ch c.
Vi c l p ma tr n IFE ti n hành qua 5 bư c sau:
- L p danh m c t 10 ñ n 20 y u t bên trong, bao g m c nh ng ñi m m nh
và ñi m y u.
- Xác ñ nh m c ñ quan tr ng t 0,0 (khơng quan tr ng) đ n 1,0 (r t quan
tr ng) cho m i y u t . T ng s ñi m c a các y u t ph i b ng 1. T m quan
tr ng ñư c n ñ nh cho m i y u t cho th y t m quan tr ng tương đ i c a y u
t đó đ i v i s thành công c a công ty trong ngành.
- Phân lo i t 1 ñ n 4 cho m i y u t , trong đó 4 là ñi m m nh l n nh t, 3 là
ñi m m nh nh nh t, 2 là ñi m y u nh nh t và 1 là ñi m y u l n nh t.


-9-

- Nhân m c ñ quan tr ng c a m i y u t v i lo i c a nó đ xác đ nh s đi m
quan tr ng cho m i y u t .
- C ng t ng s ñi m quan tr ng cho m i bi n s ñ xác ñ nh t ng s đi m
quan tr ng c a doanh nghi p.
Khơng k ma tr n IFE có bao nhiêu y u t , s ñi m quan tr ng t ng c ng có
th đư c phân lo i t th p nh t là 1 cho ñ n cao nh t là 4, trung bình là 2,5.
S đi m quan tr ng th p hơn 2,5 cho th y doanh nghi p y u v n i b . S
ñi m quan tr ng cao hơn 2,5 cho th y doanh nghi p m nh v n i b .
1.2.2.3 Các cơng c hình thành chi n lư c
Có nhi u cơng c hình thành chi n lư c như ma tr n SPACE, ma tr n SWOT,

ma tr n BCG, ma tr n IE... giúp ñưa ra m t s chi n lư c cho t ch c. Tuy
nhiên, nhi u chuyên gia thư ng s d ng ma tr n SWOT đ hình thành chi n
lư c cho t ch c.
Ma tr n ñi m m nh-ñi m y u, cơ h i-nguy cơ
M c đích c a vi c nghiên c u môi trư ng là nh m ñ nh ñư c nh ng cơ h i,
nguy cơ, ñi m m nh và ñi m y u mà t ch c ñang và s ñ i m t trong q
trình ho t đ ng. Trong nhi u cơng c đ xu t chi n lư c, k thu t phân tích
SWOT là cơng c thư ng đư c s d ng nh t, giúp nhà qu n tr t ng h p k t
qu nghiên c u mơi trư ng và đ ra các chi n lư c m t cách khoa h c.
Theo Fred R. David, xây d ng ma tr n SWOT tr i qua 8 bư c:
Bư c 1: Li t kê các cơ h i quan tr ng bên ngồi Cơng ty;
Bư c 2: Li t kê các m i ñe d a quan tr ng bên ngồi Cơng ty;
Bư c 3: Li t kê nh ng ñi m m nh ch y u bên trong Công ty;
Bư c 4: Li t kê nh ng đi m y u bên trong Cơng ty;