Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại VIETCOMBANK

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
*****



NGUYN PHÚ TNG


MT S GII PHÁP NÂNG CAO
HIU QU QUN TR RI RO
TệN DNG TI VIETCOMBANK




LUN VN THC S KINH T









Tp.H Chí Minh - Nm 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
*****

NGUYN PHÚ TNG

MT S GII PHÁP NÂNG CAO
HIU QU QUN TR RI RO
TệN DNG TI VIETCOMBANK


Chuyên ngành: Kinh t tài chính-Ngân hàng
Mã s : 60.31.12


LUN VN THC S KINH T




Ngi hng dn khoa hc:
PGS.TS. TRN HUY HOÀNG


Tp.H Chí Minh - Nm 2010

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng, biu

Danh mc hình v, đ th
PHN M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. im mi ca đ tài 2
6. Kt cu ca đ tài 2

CHNG 1
: TNG QUAN V HOT NG TệN DNG VÀ RI RO TệN DNG
1.1 Tín dng ngân hàng 4
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng 4
1.1.2 Phân loi tín dng 4
1.2 Ri ro tín dng ngân hàng 6
1.2.1 Khái nim ri ro tín dng 6
1.2.2 Phân loi ri ro tín dng ngân hàng 7
1.2.3 Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng ngân hàng 9
1.2.3.1 Nguyên nhân phát sinh t phía khách hàng vay vn 9
1.2.3.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng 9
1.2.3.3 Nguyên nhân khách quan và nguyên nhân khác 10
1.2.4 nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng ca ngân hàng 11
1.2.4.1 nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng 11
1.2.4.2 nh hng đn nn kinh t xã hi 11
1.3 Qun tr ri ro tín dng ngân hàng 12
1.3.1 Khái nim qun tr ri ro 12
1.3.2 o lng ri ro tín dng 12
1.3.2.1 Mô hình đnh tính (Mô hình cht lng 6C) 13
1.3.2.2 Mô hình lng hoá ri ro tín dng 13
1.3.3 Quy trình qun tr ri ro tín dng theo u ban Basel 18

1.3.3.1 Nhn din và phân loi ri ro 18
1.3.3.2 Tính toán các mc đ ri ro và mc đ chu đng tn tht 18
1.3.3.3 Áp dng các chính sách, công c phòng chng thích hp vi tng
loi ri ro và tài tr ri ro 21
1.3.3.4 Theo dõi, đánh giá và điu chnh phng pháp phòng chng 22
1.3.3.5 Kinh nghim Qun tr RRTD ca mt s nc 23
KÊT LUN CHNG 1 26
CHNG 2
: THC TRNG HOT NG TệN DNG VÀ CÔNG TÁC QUN TR
RI RO TệN DNG TI VIETCOMBANK
2.1 Gii thiu v VIETCOMBANK 27
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin ca VIETCOMBANK 27
2.1.2 Tình hình hot đng kinh doanh ca VIETCOMBANK giai đon 2007-2009
và đn 30/9/2010 29
2.1.2.1 Th phn và kh nng cnh tranh 29
2.1.2.2 Tình hình hot đng kinh doanh giai đon 2007-2009 và 30/9/2010 31
2.2 Phân tích ri ro tính dng ti VIETCOMBANK 42
2.2.1 Thc trng hot đng tín dng ca VIETCOMBANK giai đon 2007-2009 và
30/9/2010 42
2.2.1.1 C cu d n 43
2.2.1.2 Phân loi n và trích lp d phòng ri ro 46
2.2.2. Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti VIETCOMBANK 48
2.2.2.1. Nguyên nhân t phía khách hàng vay 48
2.2.2.2. Nguyên nhân t phía ngân hàng 50
2.2.2.3 Nguyên nhân khách quan và nguyên nhân khác 51
2.3 Mô hình qun tr ri ro tín dng ti VCB 54
2.3.1 Hot đng qun tr ri ro tín dng ti VCB 54
2.3.2 Quy trình qun tr RRTD ti VIETCOMBANK 56
2.3.2.1. Gii hn kim soát ri ro tín dng 56
2.3.2.2. Hi đng tín dng c s 57

2.3.2.3. Quy đnh gii hn tín dng đi vi tng khách hàng 57
2.3.2.4. Phân loi n, trích lp và s dng d phòng ri ro tín dng 57
2.3.2.5. Quy trình phê duyt tín dng 57
KÊT LUN CHNG 2 59
CHNG 3
: MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO
TệN DNG CA VIETCOMBANK
3.1 Nhóm gii pháp v c ch chính sách 61
3.1.1 i vi VCB 61
3.1.1.1 Hoàn thin quy trình tín dng 61
3.1.1.2. Xây dng chính sách tín dng hiu qu 62
3.1.1.3. Hoàn thin h thng chm đim và xp hng tín dng 62
3.1.1.4. Hoàn thin phn mm phân loi n và trích lp DPRR t đng 65
3.1.1.5. Cng c hoàn thin h thng thông tin tín dng 65
3.1.1.6. Cp nht b sung thng xuyên Cm nang tín dng 66
3.1.1.7. Ch đ đƣi ng đi vi cán b khách hàng 67
3.1.1.8. Tng cng kim tra, giám sát tín dng 67
3.1.1.9. Mt s gii pháp liên quan đn đm bo khon vay 69
3.1.1.10. Phân loi các nhóm khon vay cn tng cng qun lỦ 70
3.1.1.11. Xây dng quy trình nhn bit sm ri ro/cnh báo ri ro 70
3.1.1.12. Tuân th vic phân loi n, trích lp và s dng d phòng RRTD
theo chun mc quc t 70
3.1.1.13. Thit lp mi quan h vi khách hàng 71
3.1.2 i vi Ngân hàng Nhà nc 72
3.1.2.1. Hoàn thin và nâng cp h thng thông tin tín dng 72
3.1.2.2. Hp lỦ hóa phân loi n khách hàng theo Quyt đnh 493 và Quyt đnh
18 73
3.1.2.3. Xây dng quy đnh v qun tr ri ro tín dng 73
3.1.2.4. Trin khai các công c bo him tín dng 74
3.2 Các gii pháp hn ch, bù đp tn tht khi ri ro xy ra 74

3.2.1. Công tác x lỦ n xu, n có vn đ 74
3.2.2. S dng các công c bo him tin vay 75
3.2.3. T vn khách hàng và cung cp công c phòng nga ri ro tín dng 76
3.2.3.1. T vn khách hàng 76
3.2.3.2. Nghip v bao thanh toán 76
KÊT LUN CHNG 3 77
KT LUN 78
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Ph lc 1: Các mc lch s và thành tu.
Ph lc 2: Tình hình góp vn, đu t dài hn ca Vietcombank tính đn 31/12/2009.
Ph lc 3: Tng hp kinh nghim v các trng hp thng xy ra n xu.
Ph lc 4: Báo cáo tài chính ca VCB nm 2009, 30/9/2010.




DANH MC CH VIT TT

- ATM: Automated Teller Machine-Máy rút tin t đng.
- CAR: H s an toàn vn.
- CBKH: Cán b khách hàng.
- CIC: Trung tâm thông tin tín dng Ngân hàng nhà nc.
- DN: Doanh nghip.
- DNNN: Doanh nghip Nhà nc.
- DPRR: D phòng ri ro
- GHTD: Gii hn tín dng
- GTCG: Giy t có giá.
- HTD: Hi đng tín dng
- HSC: Hi s chính.

- IPO :Initial Public Offering-Phát hành c phiu ra công chúng ln đu.
- FDI: Doanh nghip có vn đu t trc tip nc ngoài.
- KH: Khách hàng.
- LN : Li nhun.
- NH: Ngân hàng
- NHNN: Ngân hàng Nhà nc.
- NHTM: Ngân hàng thng mi.
- NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn.
- NK: Nhp khu.
- QLRRTD HSC: B phn qun lý ri ro tín dng Hi s chính
- QTRR: Qun tr ri ro.
- QTRRTD: Qun tr ri ro tín dng.
- P.TG: Phó tng giám đc.
- RRTD: Ri ro tín dng.
- SMEs: Doanh nghip va và nh.
- TCTD: T chc tín dng.
- TD: Tín dng.
- TNDN: Thu nhp doanh nghip.
- VCB: Vietcombank hay Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam.
- VCBS: Công ty TNHH chng khoán Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam.
- XK: Xut khu.
- XLRR: X lý ri ro.
- XNK: Xut nhp khu.

DANH MC BNG, BIU

STT
Tên bng
Trang

Bng 2.1
Mt s ch tiêu tài chính giai đon 2007-2009 và thi đim
30/9/2010.
28
Bng 2.2
Mt s ch tiêu chính ca các Ngân hàng nm 2009
30
Bng 2.3
Th phn ca VCB trong h thng các NHTM theo mt s ch
tiêu chính
31
Bng 2.4
Tình hình huy đng vn giai đon 2007-2009 và đn
30/9/2010
32
Bng 2.5
Hot đng thanh toán quc t giai đon 2007-2009 và thi
đim 30/9/2010
35
Bng 2.6
S lng th đã phát hành ca VCB (tích lu)
36
Bng 2.7
Doanh s s dng th do VCB phát hành
36
Bng 2.8
Tình hình thanh toán th quc t ca VCB
37
Bng 2.9
Kt qu kinh doanh ngoi t 2007-2009 và đn 30/9/2010

38
Bng 2.10
Tc đ tng trng d n tín dng
42
Bng 2.11
C cu d n theo đi tng nm 2009 và đn 30/9/2010
43
Bng 2.12
C cu d n theo ngành
44
Bng 2.13
C cu d n theo k hn
46
Bng 2.14
Phân loi n ti thi đim 31/12/2009 và 30/9/2010
47
Bng 2.15
Phân cp thm quyn trong phê duyt gii hn tín dng
56


DANH MC HÌNH V,  TH

STT
Tên hình v
Trang
Hình v 1.1
Phân loi ri ro tín dng
8
Hình v 2.1

C cu vn huy đng nm 2007-2009 và đn 30/9/2010
33
Hình v 2.2
Tc đ tng trng d n tín dng
42
Hình v 2.3
C cu d n theo khu vc đa lý nm 2009
45
Hình v 2.4
C cu d n theo khu vc đa lý đn 30/9/2010
45
Hình v 2.5
Mô hình qun tr RRTD ti VCB
55


im mi ca đ tài

im ni bt ca đ tài là thông qua vic phân tích đánh giá thc trng hot
đng tín dng ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam, tác gi đã đ xut mt s gii
pháp nhm gim thiu ri ro và nâng cao hiu qu trong hot đng tín dng ti ngân
hàng này.


-1-
M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Hot đng tín dng là dch v truyn thng, là b phn to ra thu nhp cao
cho Ngân hàng. Tuy nhiên, nó cng tim n nhiu ri ro, có kh nng đa Ngân

hàng đn b vc phá sn.
H thng NHTM Vit Nam nói chung và NHTMCP Ngoi thng Vit Nam
nói riêng đã và đang xây dng các mô hình qun tr ri ro tín dng nhm nâng cao
kh nng qun tr điu hành và gim thiu tn tht trong hot đng tín dng. Tuy
nhiên, thi gian qua nhng ri ro trong hot đng này vn thng xuyên xy ra, gây
thit hi nhiu đn kt qu kinh doanh ca các Ngân hàng. Do vy, vic phân tích
tìm ra nguyên nhân dn đn RRTD và đa ra các gii pháp đ nâng cao qun tr
RRTD ca các NHTM giai đon hin nay là mt yêu cu tt yu.
Là mt cán b làm vic ti NHTMCP Ngoi thng Vit Nam, vi mong
mun là hot đng tín dng ti đây ngày càng phát trin, gim thiu ri ro và hiu
qu, tôi đã chn đ tài “Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín
dng ti NHTMCP Ngoi thng Vit Nam” làm lun vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
 tài nghiên cu nhm làm rõ các vn đ sau:
- Lý lun v hot đng tín dng và ri ro tín dng ngân hàng.
- Phân tích thc trng hot đng tín dng và công tác qun tr ri ro tín dng
ti NHTMCP Ngoi thng Vit Nam. T đó tìm ra nguyên nhân dn đn ri ro tín
dng thi gian qua và hng khc phc, gim thiu ri ro.
- Trên c s lý lun và phân tích thc trng hot đng tín dng ca
NHTMCP Ngoi thng Vit Nam, tác gi đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao
hiu qu qun tr ri ro tín dng ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam.


-2-
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu:  tài tp trung nghiên cu v hot đng tín dng
và qun tr ri ro tín dng ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam trên c s phân
tích các thông tin tài chính và phi tài chính ch yu trong giai đon nm 2007-2009.
- Phm vi nghiên cu: Hot đng tín dng bao gm hai mng ch yu là cho
vay và bo lãnh. Trong phm vi nghiên cu ca đ tài này, tác gi ch tp trung

phân tích hot đng cho vay ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam, đng thi
cng phân tích đánh giá hot đng này ti mt s NHTM có th phn ln ti Vit
Nam.
4. Phng pháp nghiên cu
Thu thp thông tin, d liu t các báo cáo thng niên ca NHTMCP Ngoi
thng Vit Nam, mt s ngân hàng trong nc, các tp chí và các thông tin khác
có liên quan.
Tác gi s dng phng pháp thng kê, phân tích, tng hp, so sánh, đánh
giá các thông tin nhm chng minh, làm sáng t vn đ cn nghiên cu.
5. im mi ca đ tài
im ni bt ca đ tài là thông qua vic phân tích đánh giá thc trng hot
đng tín dng ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam, tác gi đã đ xut mt s gii
pháp nhm gim thiu ri ro và nâng cao hiu qu trong hot đng tín dng ti ngân
hàng này.
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu đ tài gm 3 phn:
Chng 1: Tng quan v hot đng tín dng và ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng và công tác qun tr ri ro tín dng ti
NHTMCP Ngoi thng Vit Nam.
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín dng ti
NHTMCP Ngoi thng Vit Nam.
Mc dù tác gi đã ht sc c gng nhng do nhiu nguyên nhân ch quan
cng nh khách quan, đ tài khó tránh khi nhng khuym khuyt nht đnh. Tác

-3-
gi rt mong nhn đc s góp ý ca Quý thy cô, bn bè và nhng cá nhân, tp th
có quan tâm đn lnh vc tín dng ngân hàng nhm giúp tác gi đc tip tc
nghiên cu và phát trin đ tài  mc đ cao hn, hoàn thin hn.

-4-

CHNG I:
TNG QUAN V HOT NG TệN DNG VÀ RI RO TệN DNG
1.1 Tín dng ngân hàng
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng
Tín dng là s chuyn nhng tm thi quyn s hu mt lng giá tr (tin
t hay hin vt) ca ngi s hu sang cho ngi khác s dng và s hoàn tr ngi
s hu nó sau mt thi gian nht đnh vi mt lng giá tr ln hn.
Hay, Tín dng là mt quan h vay mn tài sn (tin t hoc hàng hóa) đc
da trên nguyên tc có hoàn tr c vn ln li sau mt thi gian nht đnh.
Hay, Tín dng là mt giao dch gia hai bên, trong đó mt bên (trái ch,
ngi cho vay) cung ng tin, hàng hóa, dch v hoc chng khoán da vào li ha
thanh toán li trong tng lai ca bên kia (ngi th trái, ngi đi vay).
Tín dng ngân hàng là quan h chuyn nhng quyn s dng vn t Ngân
hàng cho khách hàng trong mt thi gian nht đnh vi mt chi phí nht đnh.
1.1.2 Phân loi tín dng
Phân loi tín dng là vic sp xp các khon cho vay theo tng nhóm da trên
nhng tiêu chí nht đnh. Phân loi tín dng hp lý là tin đ thit lp các quy trình
cho vay thích hp và nâng cao hiu qu qun tr RRTD. Tùy vào cách tip cn mà
tín dng NH đc chia thành các loi sau đây :
Cn c vào thi hn cho vay:
- Tín dng ngn hn: là loi tín dng có thi hn cp tín dng không quá 12
tháng (01 nm). Tín dng ngn hn đc s dng ch yu đ b sung vn lu đng
và các nhu cu thiu ht tm thi v vn ca các ch th vay vn.
- Tín dng trung hn: là loi tín dng có thi hn cp tín dng t trên 01 nm
đn 05 nm. Khon tín dng trung hn thng đc s dng đ đáp ng nhu cu
vn thc hin các d án đu t mua sm tài sn c đnh, ci tin k thut, m rng
sn xut,

-5-
- Tín dng dài hn: là loi tín dng có thi hn cp tín dng t trên 05 nm tr

lên. Khon tín dng dài hn thng đc s dng đ đu t xây dng các công
trình, nhà xng mi.
Cn c vào mc đích s dng vn vay:
- Tín dng cho sn xut, kinh doanh là loi tín dng đc cung cp cho các
nhà sn xut và kinh doanh hàng hóa. Nhm đáp ng nhu cu v vn trong quá trình
sn xut kinh doanh đ d tr nguyên vt liu, chi phí sn xut hoc đáp ng nhu
cu thiu vn trong quan h thanh toán gia các ch th kinh t.
- Tín dng tiêu dùng: là loi tín dng đc s dng đ đáp ng các nhu cu
vn phc v đi sng và thng đc thu hi dn t ngun thu nhp ca cá nhân
vay vn.
Cn c vào mc đ tín nhim đi vi khách hàng:
- Tín dng có bo đm: là loi tín dng mà theo đó ngha v tr n ca ch th
vay vn đc bo đm bng tài sn ca ch th vay vn, tài sn hình thành t vn
vay hoc bo đm bng uy tín và nng lc tài chính ca bên th ba.
- Tín dng không có bo đm bng tài sn: là loi tín dng mà theo đó ngân
hàng ch đng la chn khách hàng đ cho vay trên c s khách hàng có tín nhim
vi ngân hàng, có nng lc tài chính và có phng án, d án kh thi có kh nng
hoàn tr n vay.
Cn c vào đc đim luân chuyn vn:
- Tín dng vn lu đng: đc cung cp đ b sung vn lu đng cho các
thành phn kinh t, có quan h tín dng vi NH.
- Tín dng vn c đnh: cho vay đ hình thành nên tài sn c đnh cho các
thành phn kinh t, có quan h tín dng vi NH.
Cn c vào phng thc cp tín dng :
- Cho vay: là vic NH đa tin cho KH vi cam kt KH phi hoàn tr c gc
và lãi trong khong thi gian đã xác đnh. Cho vay gm các hình thc ch yu nh:
cho vay tng ln, cho vay theo hn mc tín dng, cho vay tài tr d án đu t, cho
vay hp vn, cho vay thu chi.

-6-

- Chit khu thng phiu: là vic NHTM s đng ra tr tin trc cho KH.
S tin NH ng trc ph thuc vào giá tr chng t, lãi sut chit khu, thi hn
chit khu và l phí chit khu. Thc cht là NH đã b tin ra mua thng phiu vi
giá nh hn giá tr ca thng phiu.
- Bo lãnh: Bo lãnh NH là cam kt ca NH di hình thc th bo lãnh v
vic thc hin các ngha v tài chính thay cho KH ca NH khi KH không thc hin
đúng ngha v đã cam kt.
- Cho thuê tài chính: là vic NH b tin mua sm tài sn cho KH thuê. Tài sn
cho thuê thng là tài sn c đnh. Sau mt thi gian nht đnh, KH phi tr c gc
ln lãi cho NH. Vì vy, cho thuê tài chính đc xp vào tín dng trung dài hn.
1.2 Ri ro tín dng ngân hàng
1.2.1 Khái nim v ri ro tín dng
- Ri ro trong hot đng kinh doanh ngân hàng:
Hot đng kinh doanh ngân hàng trong nn kinh t th trng rt nhy cm,
có liên quan đn nhiu lnh vc khác nhau ca nn kinh t, chu tác đng ca nhiu
nhân t khách quan cng nh ch quan nh kinh t, chính tr, xã hi, Hn na,
ngoài hot đng cho vay và huy đng vn, ngân hàng còn hot đng trên nhiu lnh
vc khác nhau nh: thanh toán, bo lãnh, kinh doanh ngoi t, th ngân hàng, Do
đó, hot đng ca ngân hàng luôn tim n nhiu ri ro. Ri ro chung đi vi mt
ngân hàng ngha là mc đ không chc chn liên quan ti nhng s kin, nhng
tình hung gây ra nhng tn tht kinh t, làm tng chí phí và gim li nhun so vi
d kin ban đu.
Hot đng kinh doanh ngân hàng bao gm các loi ri ro sau: ri ro tín dng,
ri ro thanh khon, ri ro lãi sut, ri ro hi đoái. Trong đó, ri ro tín dng là loi
ri ro ln nht, phc tp nht, là mi quan tâm hàng đu ca các NHTM.
- Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân
hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n
không đúng hn cho ngân hàng.

-7-

Hay ri ro tín dng là s xut hin các bin c không bình thng do ch
quan hoc khách quan làm cho ngi đi vay không tr đc n vay và lãi vay cho
ngân hàng theo đúng nhng điu kin ghi trên hp đng tín dng.
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr và ri ro sai hn,
là loi ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngân hàng.
Trong nn kinh t th trng, cung cp tín dng là chc nng kinh t c bn
ca ngân hàng. Ri ro trong ngân hàng có xu hng tp trung ch yu vào danh
mc tín dng. ây là ri ro ln nht và thng xuyên xy ra. Khi ngân hàng ri vào
trng thái tài chính khó khn nghiêm trng thì nguyên nhân thng phát sinh t
hot đng tín dng ca ngân hàng.
1.2.2 Phân loi ri ro tín dng ngân hàng
Có nhiu cách phân loi RRTD khác nhau tu theo tiêu chí, mc đích nghiên
cu. Có các hình thc phân loi ch yu sau :
Nu cn c vào tính khách quan, ch quan ca nguyên nhân gây ra ri ro thì
RRTD đc phân thành ri ro khách quan và ri ro ch quan.
-Ri ro khách quan là ri ro do các nguyên nhân khách quan nh thiên tai,
đch ha, ngi vay cht, mt tích và các bin đng ngoài d kin khác làm tht
thoát vn vay trong khi ngi vay đã thc hin nghiêm túc các ch đ, chính sách.
-Ri ro ch quan do nguyên nhân ch quan ca ngi vay và ngi cho vay vì
vô tình hay c ý làm tht thoát vn vay hay vì nhng lý do ch quan khác.
Nu cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro thì RRTD đc phân thành các
loi sau: ri ro giao dch và ri ro danh mc.


-8-
Hình v 1.1: Phân loi ri ro tín dng

Ri ro giao dch: là mt hình thc ca RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do
nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá KH. Ri ro
giao dch bao gm ri ro la chn, ri ro đm bo và ri ro nghip v.

- Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn đánh giá và phân tích tín dng khi
NH la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt đnh cho vay.
- Ri ro đm bo phát sinh t các tiêu chun bo đm nh các điu khon
trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, hình thc đm
bo và mc cho vay trên giá tr ca tài sn đm bo
- Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý
các khon vay có vn đ.
Ri ro danh mc: nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong qun lý
danh mc cho vay ca NH, đc phân chia thành ri ro ni ti và ri ro tp trung
- Ri ro ni ti xut phát t các yu t, đc đim riêng bên trong ca mi ch
th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc đim hot đng hoc
đc đim s dng vn ca KH vay.
RI RO
TÍN DNG
Ri ro
tp trung
Ri ro
ni ti
Ri ro
nghip v

Ri ro
bo đm
Ri ro
la chn
Ri ro
giao dch
Ri ro
danh mc

-9-
- Ri ro tp trung là trng hp NH tp trung cho vay quá nhiu đi vi mt
s KH, cho vay quá nhiu KH hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t
hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh, …
1.2.3 Nguyên nhân phát sinh ri ro tín dng ngân hàng
1.2.3.1 Nguyên nhân phát sinh t phía khách hàng vay vn
- S dng vn sai mc đích: nh dùng vn vay kinh doanh thông thng đ
đu t kinh doanh bt đng sn, chng khoán; dùng vn ngn hn đ đu t trung
dài hn.
- Phng án, d án kinh doanh kém hiu qu.
- Nng lc qun tr công ty yu kém.
- Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch.
- Thiu tuân th các chun mc k toán, báo cáo k toán làm NH cho vay khó
đánh giá đúng tình hình tài chính ca KH.
- KH vay b chim dng vn, mt cân đi tin vay và tài sn hình thành t vn
vay.
- Không tiêu th đc sn phm.
- Không đ vn lu đng đ kinh doanh.
- KH vay ch đích la đo: Không có thin chí trong vic tr n vay; lp h s
vay gi, hp đng mua bán khng nhm chim đot vn NH.
1.2.3.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng
- Cán b NH không tuân th chính sách, quy trình tín dng; thiu đo đc
ngh nghip; trình đ nghip v yu kém, ch quan vi khách hàng c, không nhn
bit đc nhng ri ro có th phát sinh, t đó có đ xut hp lý nhm phòng tránh,
gim thiu ri ro tín dng.
- Chính sách tín dng không hp lý:
+ Gia tng doanh s cho vay quá ln, m rng th trng thiu kim soát và
qun lý hot đng tín dng, thiu thông tin v khách hàng.

-10-
+ Quá chú trng vào mc tiêu li nhun, đu t quá mc vào mt ngành, mt
KH hoc nhóm KH; Thiu thông tin, không am hiu th trng hoc phân tích KH
không đy đ dn đn vic cp tín dng không hp lý.
- Quy trình tín dng: không phân đnh rõ ràng nhim v, trách nhim gia các
b phn; công tác kim tra, giám sát tuân th quy trình tín dng cha đc cht ch.
- Tài sn đm bo: nh giá tài sn không chính xác; không thc hin đy đ
các th tc pháp lý cn thit trc khi cp tín dng, không xem xét k tình trng tài
sn …
1.2.3.3 Nguyên nhân khách quan và nguyên nhân khác:
Môi trng kinh t không n đnh :
- S bin đng ca kinh t th gii: Nn kinh t ca Vit Nam l thuc quá
nhiu vào các nguyên liu nhp khu quan trng nh st, thép, xng du, phân
bón, Bên cnh đó, các mt hàng xut khu ch lc nh dt may, da giày, nông sn,
thu hi sn, …cng b nh hng bi chính sách bo h ca các nc nhp khu
(hàng rào k thut nh kin bán phá giá, tiêu chun k thut, ); điu này s nh
hng rt ln đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
- T do hóa tài chính và hi nhp quc t làm tng áp lc cnh tranh đi vi
KH và NH. Do hn ch v vn, công ngh, trình đ qun lý nên nhiu KH và NH
không đ sc to sn phm cnh tranh, mt KH tt và dn đn thua l, phá sn.
- Nguyên nhân ni ti ca nn kinh t: nhìn chung nn kinh t ca Vit Nam
còn khá lc hu, nh bé, ch va thoát ra khi nc nghèo đ gia nhp vào nhóm
nc có thu nhp trung bình. Nhng nm gn đây tình hình kinh t v mô có nhiu
bin đng nh s thay đi v lãi sut, t giá hi đoái, lm phát, ch s giá c tng,
… ây là mt trong nhng nguyên nhân làm cho nn kinh t mt n đnh, làm nh
hng đn hot đng kinh doanh ca doanh nghip và NH.
H thng pháp lý thiu đng b, thay đi thng xuyên:
- S kém hiu qu ca c quan pháp lut: còn nhiu vng mc trong vic
cng ch thu hi n, …

-11-
- S thanh tra, kim tra, giám sát cha hiu qu ca NHNN: Thanh tra ti ch
vn là phng pháp ch yu; kh nng kim soát toàn b th trng tin t và giám
sát ri ro còn yu. Thanh tra còn th đng theo kiu x lý v vic đã phát sinh, thiu
hiu qu trong vic ngn chn, phòng nga ri ro và vi phm.
- H thng thông tin qun lý còn bt cp: Vit Nam cha có c ch công b
thông tin đy đ v KH vay và NH. CIC cha phi là c quan đnh mc tín nhim
doanh nghip mt cách đc lp và hiu qu, thông tin cung cp còn đn điu, thiu
cp nht.
Nguyên nhân khách quan khác: thiên tai, ha hon, bin đng th trng,
1.2.4 nh hng ca ri ro tín dng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng
1.2.4.1 nh hng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng
- Khi RRTD xy ra, NH không thu đc vn tín dng đã cp và lãi cho vay,
nhng vn phi tr lãi cho ngi gi tin khi đn hn, gây mt cân đi thu chi, vòng
quay vn tín dng gim làm cho NH kinh doanh không hiu qu, chi phí tng.
- T đó, bt buc phi thu hp quy mô kinh doanh, nng lc tài chính gim
sút, uy tín, sc cnh tranh gim không nhng đi vi th trng ni đa mà còn lan
rng sang các nc, kt qu kinh doanh ca NH ngày càng xu có th dn đn thua
l hoc đa đn b vc phá sn nu không có bin pháp x lý, khc phc kp thi.
1.2.4.2 nh hng đn nn kinh t xã hi
- NH là mt t chc trung gian tài chính, có chc nng huy đng vn nhàn ri
đ cho vay li, nên khi có RRTD xy ra thì chng nhng NH b thit hi mà quyn
li ca ngi gi tin cng b nh hng. V li, khi mt NH gp phi RRTD s có
tác đng dây chuyn, làm cho toàn b h thng NH gp khó khn.
- Khi uy tín ca NH gim sút, h thng NH không còn kh nng thc hin
chc nng trung gian tài chính thì s nh hng đn tình hình sn xut kinh doanh
ca doanh nghip, dn đn tht nghip. Hn na, s đ v ca NH s nh hng rt
ln đn toàn b nn kinh t, làm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng, sc mua
gim, tht nghip và xã hi mt n đnh, …

-12-
Tóm li, RRTD ca NH xy ra  nhng mc đ khác nhau. Nu kéo dài NH
s b phá sn, gây hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng NH
nói riêng. Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr NH phi ht sc thn trng và có
nhng bin pháp thích hp nhm gim thiu ri ro trong khi cp tín dng.
1.3 Qun tr ri ro tín dng ngân hàng
1.3.1 Khái nim qun tr ri ro
- Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và
có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht,
mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro.
- Nhim v ca công tác qun tr ri ro
+ Hoch đnh phng hng, k hoch phòng chng ri ro. D đoán ri ro có
th xy ra đn đâu, trong điu kin nào, nguyên nhân và hu qu ra sao, … ng
thi, t chc phòng chng ri ro mt cách khoa hc nhm ch ra nhng mc tiêu c
th cn đt đc, ngng an toàn, mc đ sai sót có th đt đc
+ Xây dng các chng trình nghip v, c cu kim soát phòng chng ri ro,
phân quyn hn và trách nhim cho tng thành viên, la chn nhng công c k
thut phòng chng ri ro, x lý ri ro và gii quyt hu qu do ri ro gây ra mt
cách nghiêm túc
+ Kim tra, kim soát đ đm bo vic thc hin theo đúng k hoch phòng
chng ri ro đã hoch đnh, phát hin các ri ro tim n, các sai sót khi thc hin
giao dch, trên c s đó kin ngh các bin pháp điu chnh và b sung nhm hoàn
thin h thng qun tr ri ro.
1.3.2 o lng ri ro tín dng
Là vic xây dng mô hình thích hp đ lng hoá mc đ ri ro ca khách
hàng, t đó xác đnh phn bù ri ro và gii hn tín dng an toàn ti đa đi vi mt
KH cng nh đ trích lp d phòng ri ro.
Có th s dng nhiu mô hình khác nhau đ đo lng ri ro tín dng. Các
mô hình này rt đa dng bao gm c mô hình đnh lng và mô hình đnh tính. Sau
đây là mt s mô hình áp dng khá ph bin:

-13-
1.3.2.1 Mô hình đnh tính (Mô hình cht lng 6 C)
Bao gm 6 yu t sau:
- T cách ngi vay (Character): Cán b tín dng phi làm rõ mc đích xin
vay ca KH, mc đích vay ca KH có phù hp vi chính sách tín dng hin hành
ca NH hay không, đng thi xem xét v lch s đi vay và tr n đi vi KH c;
còn KH mi thì cn thu thp thông tin t nhiu ngun khác nh Trung tâm phòng
nga ri ro, t NH khác, hoc các c quan thông tin đi chúng …
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): Tùy thuc vào qui đnh lut pháp ca
quc gia, đòi hi ngi vay phi có nng lc pháp lut dân s và nng lc hành vi
dân s.
- Thu nhp ca ngi vay (Cash): Trc ht phi xác đnh đc ngun tr n
ca ngi vay nh lung tin t doanh thu bán hàng hay t thu nhp, tin t bán
thanh lý tài sn, hoc tin t phát hành chng khoán … Sau đó cn phân tích tình
hình tài chính ca doanh nghip vay vn thông qua các t s tài chính.
- Bo đm tin vay (Collateral): ây là điu kin đ NH cp tín dng và là
ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n vay cho NH.
- Các điu kin (Conditions): NH quy đnh các điu kin tùy theo chính sách
tín dng theo tng thi k.
- Kim soát (Control): ánh giá nhng nh hng do s thay đi ca lut
pháp, quy ch hot đng đn kh nng KH đáp ng các tiêu chun ca NH.
Mô hình 6C tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc quá nhiu vào mc đ
chính xác ca ngun thông tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ
phân tích, đánh giá ch quan ca cán b tín dng
1.3.2.2 Mô hình lng hoá ri ro tín dng
Các mô hình thng đc s dng là:
 Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s :

-14-

RRTD hay ri ro không hoàn đc vn trái phiu ca công ty thng đc th
hin bng vic xp hng trái phiu. Nhng đánh giá này đc thc hin bi mt s
dch v xp hng t nhân trong đó Moody’s và Standard & Poor’s là nhng dch v
tt nht.
i vi Moody’s xp hng cao nht t Aaa nhng vi Standard & Poor’s thì
cao nht là AAA. Vic xp hng gim dn t Aa (Moody’s) và AA (Standard &
Poor’s) sau đó thp dn đ phn ánh ri ro không đc hoàn vn cao. Trong đó, 4
loi đu khuyn cáo ngân hàng nên cho vay/đu t, còn các hng bên di đc xp
hng thp hn thì NH không nên cho vay/đu t.
Tên t chc xp hng
Xp hng
Tình trng
Moody’s

Aaa
Cht lng cao nht
Aa
Cht lng cao
A
Cht lng va cao hn
Baa
Cht lng va
Ba
Nhiu yu t đu c
B
u c
Caa
Cht lng kém
Ca
u c có ri ro cao

C
Cht lng kém nht
Standard & Poor’s
AAA
Cht lng cao nht
AA
Cht lng cao
A
Cht lng va cao hn
BBB
Cht lng va
BB
Cht lng va thp hn
B
u c
CCC-CC
u c có ri ro cao
C
Trái phiu có li nhun
DDD-D
Không hoàn đc vn

Trên thc t do có mi quan h gia ri ro và li nhun nên tuy vic xp hng
thp (ri ro không hoàn vn cao) nhng có li nhun cao nên đôi lúc NH chp nhn
đu t vào các loi chng khoán/khon vay này.