nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn trên địa bàn Thành phố Hồ chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH





THÁI HỒI NAM




NÂNG CAO HIU QU CHO VAY
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI
NGÂN HÀNG NƠNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NƠNG THƠN TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH


LUN VN THC S
KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG








TP. H CHÍ MINH – Tháng 3/2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH




THÁI HOÀI NAM



NÂNG CAO HIU QU CHO VAY
DOANH NGHIP NH VÀ VA TI
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH


Chuyên ngành: KINH T TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG
Mã s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T



Ngi hng dn khoa hc:
TS. NGUYN HNG THNG



TP. H CHÍ MINH – Tháng 3/2010
MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc bng biu
Li m đu 1
CHNG 1
: LÝ LUN CHUNG V TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ
HIU QU TÍN DNG NGÂN HÀNG 4
1.1. HIU QU CA TÍN DNG NGÂN HÀNG 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Nhân t nh hng đn hiu qu tín dng 5
1.2. C IM CHO VAY DOANH NGHIP NH VÀ VA 7
1.2.1. Phân loi doanh nghip nh và va 7
1.2.2. Vai trò doanh nghip nh và va trong vic phát trin kinh t 13
1.2.3. c đim cho vay DNNVV 17
1.3. H THNG TIÊU CHÍ XÁC NH HIU QU CHO VAY DOANH
NGHIP NH VÀ VA 25
1.3.1. H thng tiêu chí xác đnh hiu qu cho vay doanh nghip nh và va .25
1.3.2. Mt s tiêu chí đ phát trin cho vay doanh nghip nh và va 27
1.4. BÀI HC KINH NGHIM HOT NG TÍN DNG I VI CÁC
DOANH NGHIP NH VÀ VA CA MT S QUC GIA TRÊN
TH GII 20
1.4.1. Kinh nghim ca Trung Quc 20
1.4.2. Kinh nghim ca Thái Lan. 21
1.4.3. Kinh nghim ca Nht Bn 22
1.4.4. Mt s bài hc kinh nghim rút ra v phát trin dch v tín dng đi vi
các NHTM trên đa bàn TPHCM trong điu kin hi nhp kinh t quc t. 22

Kt lun chng 1 24
CHNG 2: HIU QU CHO VAY DOANH NGHIP NH VÀ
VA TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG
THÔN TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 25
2.1. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIN CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
TRÊN A BÀN TPHCM 25
2.1.1. Tng quan v các NHTM trên đa bàn TPHCM 25
2.1.2. Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT
Vit Nam 27
2.2. HIU QU CHO VAY DOANH NGHIP VA VÀ NH TRÊN A
BÀN TPHCM TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIÊP VÀ PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM T NM 2006 N NM 2009 29
2.2.1. Thc trng ca DNNVV ti Vit Nam 29
2.2.2. Tng quan chung v cho vay đi vi DNNVV thi gian qua 34
2.2.3. Hiu qu cho vay doanh nghip nh và va trên đa bàn TPHCM ti
Ngân hàng Nông nghip và PTNT t nm 2006 đn nm 2009 40
2.3. MT S NHÂN T NH HNG N CHO VAY DOANH
NGHIP NH VÀ VA TI THÀNH PH H CHÍ MINH 48
2.3.1. Nguyên nhân t môi trng kinh doanh ca DNNVV 48
2.3.2. Nguyên nhân t phía các doanh nghip nh và va 50
2.3.3. Nguyên nhân t phía các Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin nông thôn Vit Nam 56
2.3.4. Nguyên nhân t góc đ v mô 57
Kt lun chng 2 60
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY
DOANH NGHIP VA VÀ NH TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PTNT TRÊN A BÀN TPHCM 61
3.1. NH HNG 61
3.1.1. nh hng phát trin kinh t xã hi TPHCM đn 2000 61
3.1.2. nh hng hot đng tín dng đi vi doanh nghip nh và va ca

Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 63
3.2. GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU CHO VAY I VI DOANH
NGHIP NH VÀ VA 65
3.2.1. Gii pháp đi vi DNNVV 66
3.2.2. Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng 67
3.2.3. Gii pháp h tr 76
Kt lun chng 3 78
Kt lun 79
Tài liu tham kho






DANH MC CÁC CH VIT TT
DNNVV : Doanh nghip nh và va.
PTNT : Phát trin nông thôn
GTGT : Giá tr gia tng
ATM : Máy rút tin t đng
CC : Cm c
CK : Chit khu
CTCG : Chng t có giá
CV : Cho vay
HV : Huy đng vn
HKD : Hot đng kinh doanh.
KCN – KCX : Khu công nghip – khu ch xut.
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTNNN : Ngân hàng thng mi nc ngoài

NHLD : Ngân hàng liên doanh
PGD : Phòng giao dch
SGD : S giao dch
TCTD : T chc tín dng
TPHCM : Thành Ph H Chí Minh
VN : Vit Nam ng
VPD : Vn phòng đi din
USD : ô la M
XHCN : Xã hi ch ngha

DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Tiêu chí phân loi DNNVV trên th gii 8
Bng 1.2: Gii hn tiêu thc xác đnh DNNVV trên th gii 11
Bng 1.3: Gii hn tiêu thc xác đnh DNNVV ti Vit Nam 12
Bng 2.1: S lng các TCTD trên đa bàn TPHCM đn thi đim 31/12/2009 26
Bng 2.2: S lng doanh nghip đc cp giy chng nhn đng ký kinh doanh ti
TPHCM t nm 2005 đn nm 2009 35
Bng 2.3: S lng doanh nghip có quan h vi Ngân hàng Nông nghip và PTNT
VN .36
Bng 2.4: Tình hình d n cho vay DNNVV ca các TCTD trên đa bàn TPHCM t
2005-2009 38
Bng 2.5: Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Nôn nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 40
Bng 2.6: D n cho vay doanh nghip ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 41
Bng 2.7: T l d n cho vay doanh nghip trên tng d n ca Ngân hàng Nông
nghip và PTNT Vit Nam t 2006-2009 43
Bng 2.8: T l n xu trên tng d n ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 45
Biu đ 2.1: Tình hình d n cho vay DNNVV ca các TCTD trên đa bàn TPHCM

t 2005-2009 39
Biu đ 2.2: D n cho vay doanh nghip ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 41
Biu đ 2.3: D n cho vay DNNVV ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 42
Biu đ 2.4: T l n xu trên tng d n ca Ngân hàng Nông nghip và PTNT Vit
Nam t 2006-2009 45
1
LI M U
1. TÍNH THIT THC CA  TÀI VÀ MC ÍCH NGHIÊN CU:
Ngân hàng thng mi cp tín dng cho các t chc, cá nhân di các hình
thc cho vay, bo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thc khác theo quy đnh ca
Ngân hàng Nhà nc. Trong các hot đng cp tín dng, cho vay là hot đng quan
trng và chim t trng ln nht theo đó t chc tín dng giao cho khách hàng s
dng mt khon tin đ s dng vào mc đích và thi gian nht đnh, theo tho
thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi. ây là mt trong nhng kênh phân
phi vn mang li hiu qu cho nn kinh t, va thúc đy quá trình tp trung vn,
đng thi tác đng đn quá trình tp trung sn xut. Vi ý ngha trên, hot đng cho
vay tr thành mt hình thc cung ng vn không th thiu đi vi nn kinh t.
Hot đng cho vay vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi, thc hin nguyên
tc này đòi hi bên s dng vn phi cân nhc vic s dng vn mang li tính hiu
qu cao nht. Nh vy, hot đng cho vay mt mt đáp ng nhu cu vn cho quá
trình sn xut xã hi đ đy nhanh tin trình thc hin công nghip hóa, hin đi
hoá đt nc, bên cnh đó nó còn có tác đng tích cc đn các doanh nghip s
dng vn sao cho mang li hiu qu cao nht.
Hi nhp kinh t đã đem đn cho Vit Nam đng trc nhiu c hi và thách
thc mi trên nhiu lnh vc. c bit là kh nng cnh tranh ca các doanh nghip
Vit Nam còn nhiu bt cp so vi các nc phát trin trên th gii. Chính vì th, đ
có th tham gia vào sân chi chung ca th gii, Vit Nam đã chn l trình phát
trin kh nng cnh tranh ca các doanh nghip bng vic phát trin các doanh

nghip nh và va, làm tin đ đ phát trin kinh t đt nc trong nhng giai đon
tip theo. Tuy nhiên, thc t các DNNVV vn còn gp nhiu khó khn; khó khn
ln nht là vn. Do thiu vn nên các DNNVV khó có th đi mi công ngh, đu
t máy móc thit b hin đi, đào to công nhân lành ngh, nâng cao nng lc qun
lý nhm nâng cao kh nng tn ti và phát trin, tip tc đóng góp cho s phát trin
bn vng kinh t. Trc tình hình trên, Chính ph, Ngân hàng Nhà nc Vit Nam,
đc bit là h thng Ngân hàng Nông nghip và Phát Trin Nông Thôn Vit Nam đã
2
thc hin mô hình qun lý tín dng riêng bit đi vi các DNNVV đ có th thc
thi nhng chính sách thích hp nhm phát trin thành phn kinh t này. Ý thc đc
vn đ này, nên tôi chn đ tài “Nâng cao hiu qu cho vay DNNVV ti Ngân
hàng Nông Nghip và Phát trin Nông Thôn trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh” làm đ tài nghiên cu.
2. I TNG NGHIÊN CU:
Lun vn tp trung nghiên cu quá trình cp tín dng cho các DNNVV thuc
thành phn kinh t ngoài quc doanh (không tính các doanh nghip có vn đu t
nc ngoài) trong h thng Ngân hàng Nông nghip và Phát Trin Nông Thôn trên
đa bàn.
3. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU CA  TÀI:
Trên thc t đã có rt nhiu đ tài nghiên cu v lnh vc hot đng tín dng
ngân hàng ti các t chc tín dng trong và ngoài nc. Gn đây nht có lun vn
thc s kinh t ca tác gi Nguyn Vn Minh vi đ tài “Gii pháp m rng tín
dng đi vi các DNNVV ti S giao dch Ngân hàng phát trin nhà ng bng
sông Cu Long”.
 tài này tp trung nghiên cu vic m rng tín dng đi vi thành phn kinh
t là DNNVV trên đa bàn TPHCM, nên không trùng lp vi các đ tài khác.
4. MC ÍCH NGHIÊN CU CA  TÀI:
- ánh giá hiu qu cho vay các DNNVV trên đa bàn TPHCM.
- Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu cho vay ca Ngân hàng Nông
Nghip và PTNT đi vi DNNVV ti TPHCM

-  xut các nhóm gii pháp phát trin và nâng cao hiu qu hot đng tín
dng ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam góp
phn thúc đy hot đng kinh doanh ca các DNNVV phát trin, thc hin
nhng đnh hng tng trng kinh t đa phng đn nm 2010 và 2020.
5. PHM VI NGHIÊN CU CA  TÀI:
Nghiên cu tình hình hot đng tín dng ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin nông thôn Vit Nam đi vi các DNNVV thuc thành phn kinh t ngoài quc
3
doanh ti TP.HCM trong thi gian t 2006 đn 2009, d kin phát trin hot đng
cho vay t nm 2010 đn 2020.
6. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
Lun vn ch yu s dng phng pháp phân tích đnh tính trên c s kho sát
và tng hp nhng s liu chính thc. Bên cnh đó, lun vn cng s dng phng
pháp đnh lng đ minh ha cho các tiêu chí đã đnh tính.
Ngoài ra, lun vn còn tham kho thêm nhng tài liu có liên quan t các s
liu báo cáo thng kê, báo cáo hot đng ca ngành, ca các t chc kinh t, xã hi
có liên quan, sách tham kho, tp chí chuyên ngành.
7. KT CU CA  TÀI:
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung ca lun vn gm 3 chng:
CHNG 1: Lý lun chung v tín dng ngân hàng và hiu qu ca tín dng
ngân hàng.
CHNG 2: Hiu qu cho vay DNNVV trên đa bàn TPHCM ti Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin nông thôn t nm 2006 đn nm 2009.
CHNG 3: Gii pháp nâng cao hiu qu cho vay DNNVV trên đa bàn
TPHCM ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn.

4
CHNG 1
LÝ LUN CHUNG V TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ HIU
QU CA TÍN DNG NGÂN HÀNG

1.1. HIU QU CA TÍN DNG NGÂN HÀNG
1.1.1. Khái nim
Tín dng ngân hàng có vai trò thúc đy s phát trin kinh t trong xã hi, m
rng cho mi đi tng trong xã hi, nó có th xâm nhp vào các ngành vi nhiu
loi hình và quy mô hot đng ln, va và nh, vi các loi hình sn xut kinh
doanh ca doanh nghip, cá nhân. Tín dng ngân hàng gn lin vi hot đng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip cng nh cá th, góp phn nâng cao cht lng
đi sng ca ngi lao đng.
Tín dng ngân hàng có tác dng đy nhanh tc đ phát trin ca nn kinh t,
cung ng vn vi s lng ln, vi nhiu thi hn khác nhau, nh đó giúp các
doanh nghip cng nh cá th không nhng có vn đ kinh doanh, mà còn có vn
đ m rng đu t, đi mi thit b, nhm nâng cao nng lc sn xut và nng lc
cnh tranh.
Hot đng tín dng ngân hàng còn có tác đng và nh hng ln đi vi tình
hình lu thông tin t ca đt nc. Nh hot đng tín dng ngân hàng mà vn tin
t ca xã hi đc huy đng và s dng ti đa cho nhu cu phát trin kinh t; nó
va có tác dng đy nhanh tc đ chu chuyn vn, va làm cho các chu chuyn vn
tin t đc tp trung phn ln thông qua h thng ngân hàng. ây là nhng điu

kin quan trng đ n đnh lu thông tin t và giá c th trng.
Hiu qu tín dng ngân hàng là mt trong nhng biu hin ca hiu qu kinh
t trong lnh vc ngân hàng, nó phn nh cht lng ca các hat đng tín dng
ngân hàng. ó là kh nng cung ng tín dng phù hp vi yêu cu phát trin ca
các mc tiêu kinh t xã hi và nhu cu ca khách hàng, đm bo nguyên tc hoàn
tr n vay đúng hn, mang li li nhun cho NHTM t ngun tích ly do đu t tín
5
dng và do đt đc các mc tiêu tng trng kinh t. Trên c s đó đm bo s tn
ti và phát trin bn vng ca ngân hàng.
Vì vy, hiu qu tín dng là mt ch tiêu kinh t tng hp phn ánh kh nng
thích nghi ca tín dng ngân hàng vi s thay đi ca các nhân t ch quan (kh
nng qun lý, trình đ ca cán b qun lý ngân hàng) và khách quan (mc đ an
tòan và sinh li vn tín dng, li nhun ca khách hàng, s phát trin kinh t xã
hi). Do đó hiu qu tín dng ngân hàng là kt qu mi quan h bin chng gia
ngân hàng - khách hàng vay vn - nn kinh t xã hi. Vì vy khi đánh giá hiu qu
tín dng ngân hàng cn phi xem xét t c ba phía. Tuy nhiên, do gii hn v phm
vi nên đ tài ch tin hành nghiên cu hiu qu tín dng ngân hàng đng trên giác
đ ca mt ngân hàng.
1.1.2. Nhân t nh hng đn hiu qu tín dng
1.1.2.1. Yu t môi trng
- Môi trng kinh t xã hi: là yu t nh hng gián tip đn cht lng tín
dng ngân hàng. Môi trng kinh t xã hi n đnh và phát trin s giúp cho
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip thun li, thu hi vn
nhanh đng thi li nhun thu đc s cao và t đó doanh nghip s tr n
đúng hn, khon tín dng ngân hàng s có cht lng tt.
- Môi trng pháp lý: ngân hàng là mt trong nhng ngành phi chu s giám
sát cht ch ca c quan pháp lut và c quan chc nng. Do đó, mt h
thng pháp lý càng hòan chnh, đng b thì hot đng tín dng ca ngân
hàng và hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip càng đc tin
hành mt cách thun li, qua đó góp phn quan trng vào vic nâng cao cht

lng ca tín dng ngân hàng.
1.1.2.2. Yu t thuc v khách hàng
- Trình đ ca khách hàng: bao gm c trình đ sn xut và trình đ qun lý.
Vi mt trình đ sn xut phù hp và mt trình đ qun lý khoa hc, khách
6
hàng có th đt đc kt qu kinh doanh tt và đm bo đc ngun tài
chính đ tr n Ngân hàng.
- o đc ca ngi đi vay: Ngân hàng ch quyt đnh cho vay sau khi đã
phân tích k các yu t có liên quan đn kh nng ca ngi vay trong vic
hoàn tr n và cách thc s dng vn vay. Nhng thông tin này có th b
thay đi sau khi khách hàng nhn đc tin vay. Thc t nhiu doanh nghip
đã s dng vn vay không hp lý dn đn không đt đc hiu qu kinh
doanh, thm chí còn c ý tham nhng khin cho hiu qu s dng vn vay
kém, nh hng đn kh nng thu hi n ca ngân hàng. Vì vy công tác
kim tra giám sát ca ngân hàng là rt quan trng.
1.1.2.3. Yu t thuc v ngân hàng
- Chính sách tín dng ca Ngân hàng: là kim ch nam cho hot đng tín
dng ca ngân hàng. Mt chính sách tín dng đúng đn phi phù hp vi
đng li phát trin kinh t ca ng và Nhà nc, đng thi kt hp hài
hòa gia quyn li ca ngi gi tin, ca ngân hàng và ca ngi s dng
vn vay. Mun vy, chính sách tín dng phi đc xây dng trên c s khoa
hc và thc tin.
- Công tác t chc ngân hàng: nhân t này không ch tác đng đn cht
lng tín dng mà còn tác đng đn mi hat đng ca ngân hàng. Mt ngân
hàng có c cu t chc đc sp xp mt cách khoa hc, s phân công công
vic đc tin hành mt cách c th, có s liên kt gia các b phn thì vic
đáp ng các yêu cu ca khách hàng s đc thc hin kp thi, không b l
c hi kinh doanh, qun lý có hiu qu và an toàn các khon tín dng.
- Trình đ ca cán b tín dng: có nh hng trc tip đn hiu qu ca
khon vay. Cht lng ca mt khon vay l thuc phn ln vào kt qu ca

công tác thm đnh và quyt đnh cho vay. Cán b tín dng có trình đ cao s
có th tránh đc nhng sai sót trong quá trình thm đnh và nhng sai lm
7
trong quyt đnh cho vay, t đó hn ch đc nhng ri ro và nâng cao cht
lng tín dng ngân hàng.
- Kim tra, kim soát ca ngân hàng: đ hn ch ri ro và nâng cao hiu qu
tín dng ngân hàng, ngoài vic thm đnh trc khi cho vay, ngân hàng còn
phi tin hành kim tra, kim soát quá trình s dng vn vay, nhm phát hin
kp thi và x lý nhng khan vay có vn đ. Bên cnh đó, cn kt hp
thng xuyên vi công tác kim soát ni b, nhm đm bo công tác tín
dng đuc thc hin đúng quy trình và nâng cao cht lng tín dng.
- H thng thông tin tín dng: s to điu kin đ ngân hàng nm bt đc
thông tin khách hàng trc khi quyt đnh mt khon cho vay. Yu t này
cng rt quan trng vì nó góp phn ngn chn nhng khon cho vay có cht
lng không tt ngay t khi nó cha xy ra.
1.2. C IM CHO VAY DOANH NGHIP NH VÀ VA
1.2.1. Phân loi doanh nghip nh và va
DNNVV là loi hình doanh nghip ph bin  hu ht các nc. Tuy nhiên,
vic phân đnh ranh gii quy mô doanh nghip li không có tiêu chun thng nht 
các nc vì điu kin kinh t mi nc khác nhau, và ngay c trong mt nc, s
phân loi cng khác nhau tùy theo tng thi k, tng ngành ngh và tng vùng lãnh
th.
1.2.1.1. Tiêu chí đ phân loi doanh nghip nh và va
Có hai tiêu chí ph bin dùng đ phân loi DNNVV:
Tiêu chí đnh tính: da trên nhng đc trng c bn ca DNNVV nh trình
đ chuyên môn thp, s đu mi qun lý ít, mc đ phc tp ca qun lý
thp Tiêu thc này có u th là phn ánh đúng bn cht ca vn đ nhng
thng khó có th xác đnh đc chính xác trên thc t. Do vy, tiêu chí này
thng đc dùng đ tham kho, kim chng hay b sung cho tiêu chí đnh
lng mà ít đc s dng đ làm cn c phân loi.

8
Tiêu chí đnh lng: da vào các tiêu thc nh s lao đng, tài sn hoc
vn, doanh thu, li nhun. Tùy vào tình hình thc t mà các tiêu thc s
đc la chn nh: s lao đng có th là lao đng trung bình trong danh
sách, lao đng thc t, lao đng thng xuyên; tài sn hoc vn có th dùng
giá tr tng tài sn (hay vn), tài sn c đnh, giá tr tài sn còn li; doanh
thu: có th là tng doanh thu/nm, tng giá tr gia tng/nm.
Ti các quc gia, tiêu chí đnh lng đc s dng đ xác đnh quy mô
doanh nghip rt đa dng. Mt s tiêu chí phân loi DNNVV  mt s nc trên
th gii:
Bng 1.1: Tiêu chí phân loi DNNVV trên th gii
Nc Tiêu chí phân loi DNNVV
Australia S lao đng
Canada S lao đng, doanh thu
HongKong S lao đng
Indonesia S lao đng, doanh thu, tng giá tr tài sn
Nht Bn S lao đng, vn đu t
Malaysia Doanh thu, t l góp vn
Mexico S lao đng
Philippines S lao đng, doanh thu, tng giá tr tài sn
Singapore S lao đng, tng giá tr tài sn
ài Loan Vn đu t, doanh thu, tng giá tr tài sn
Thái Lan S lao đng, vn đu t
M S lao đng
(Ngun: B K hoch – u t)
Da vào các tiêu thc phân loi trên th gii ta thy s lng tiêu thc phân
loi có th là mt, hai, hoc ti đa là ba tiêu thc. Trong đó tiêu thc s lao đng
9
đc s dng ph bin nht vì đây là thông tin có sn và trong cách nhìn ca ch
doanh nghip, nó có th đc xem không phi là bí mt kinh doanh.

Mc dù có nhng khác bit nht đnh gia các nc trong vic quy đnh tiêu
thc phân loi DNNVV, nhng tt c đu có chung nht mt khái nim v DNNVV
nh sau:
“DNNVV là nhng c s sn xut kinh doanh có t cách pháp nhân, kinh
doanh vì mc đích li nhun, có quy mô doanh nghip trong nhng gii hn nht
đnh theo các tiêu thc vn, lao đng, doanh thu, giá tr gia tng thu đc trong
tng thi k theo quy đnh ca tng quc gia”.
1.2.1.2. Các yu t nh hng đn vic phân loi các doanh nghip nh và va
S phân loi quy mô doanh nghip là ln hay va và nh ch mang tính tng
đi do quá trình phân loi còn ph thuc vào nhiu yu t nh:
Trình đ phát trin kinh t  mi quc gia: Thông thng các nc có trình
đ phát trin càng cao thì tr s các tiêu chí càng tng. Ti nc có trình đ
kinh t phát trin thp thì các ch s v vn, lao đng đ phân loi doanh
nghip s thp hn so vi nc có trình đ phát trin cao vì ti các nc phát
trin yêu cu đt ra cho nn kinh t s cao hn.
Tính cht ngành ngh: Gii hn ch tiêu va và nh đc quy đnh khác
nhau  nhng ngành ngh khác nhau. Do đc đim ca tng ngành ngh, có
nhng ngành thâm dng lao đng (nh dt may), có nhng ngành li thâm
dng vn, k thut (nh đin t, công ngh thông tin). Do vy cn phi lu ý
v vn đ này đ có s so sánh, đi chng khi phân loi DNNVV gia nhng
ngành ngh khác nhau.
Vùng lãnh th: Nn kinh t trong mt quc gia bao gm nhiu thc th cùng
vn đng thng nht. Tuy nhiên, trình đ phát trin ca tng vùng, đa
phng là khác nhau, đc bit là ti các quc gia đang phát trin thì tình
trng này là ph bin. Vì vy cn phi tính đn các h s vùng theo quy đnh,
10
đ đm bo tính tng thích khi so sánh quy mô doanh nghip gia các vùng
khác nhau.
Mc đích phân loi: Khái nim DNNVV s đc vn dng khác nhau tùy
thuc vào mc đích phân loi. Nu mc đích phân loi là đ h tr các doanh

nghip mi hình thành, s khác vi vic gim thu cho doanh nghip nhm
mc đích khuyn khích s dng công ngh sn xut hin đi, gim thiu ô
nhim môi trng.
Tính cht lch s: Theo thi gian, nn kinh t s đt đn trình đ phát trin
cao hn so vi quá kh và nhng tiêu chun áp dng đ đo lng, phân tích
nn kinh t trc đây s b lc hu. Tng t nh vy, mt doanh nghip
đc coi là ln  thi đim truc đây nhng nu vn gi quy mô nh vy đ
so sánh vi thi đim hin ti, trong tng lai có th là va hoc nh.
Bên cnh đó, vic phân loi DNNVV cng nh vic xác đnh các tiêu thc
phân loi còn ph thuc vào chính sách, kh nng h tr v vt cht ca Chính ph
trong tng thi k. Do đó các tiêu thc xác đnh DNNVV ti mt quc gia cng
không phi là bt bin. Ngay trong cùng mt quc gia, các tiêu thc đ xác đnh
doanh nghip nhn đc s h tr t các t chc không phi lúc nào cng ging
nhau, trong nhiu trng hp còn không phù hp vi các quy đnh ca Chính ph.
T nhng phân tích trên, có th khng đnh rng, khi xác đnh DNNVV, các
quc gia thng áp dng cho mình nhng gii hn tiêu thc riêng đ phù hp vi
hoàn cnh và điu kin kinh t ca mình. Sau đây là mt s gii hn tiêu thc xác
đnh DNNVV ca mt s nc trên th gii.





11
Bng 1.2: Gii hn tiêu thc xác đnh doanh nghip nh và va trên th gii
Các tiêu thc áp dng
Nc
Tng s lao đng (ngi)

Tng s vn

hay giá tr tài sn
Doanh thu
Australia
<500 trong CN và DV - -
Canada
<500 trong CN và DV -
<20 triu
CAD
HongKong
<100 trong CN và <50
trong DV
-
-
Indonesia <200 <0,6 t rupi <2 t rupi
Ngân hàng
Ngân hàng
t
Bn
<100 trong bán buôn
<50 trong bán l
<300 trong ngành khác
<30 triu yen
<10 triu yen
<100 triu yen
-
Malaysia
<200 - -
Mexico
<250 <7 triu USD -
Philippines

<200 <100 triu peso -
Singapore
<100 <500 triu SGD -
ài Loan
- <120 triu -
Thái Lan
<200 <50 triu bath -
M
<500 - -
(Ngun: B K hoch và u t)
Qua phân tích, đánh giá các tiêu thc phân loi DNNVV ti mt s quc gia,
chúng ta có th thy rng vic xác đnh tiêu thc phân loi DNNVV ti Vit Nam
cn phi cn c vào điu kin c th ca Vit Nam, bên cnh đó còn phi kt hp
vi các yu t tác đng đn vic phân loi DNNVV nh đã đ cp  phn trên.
Vic phân loi DNNVV ti Vit Nam hin nay ch yu da trên hai tiêu thc
là lao đng thng xuyên và vn sn xut vì chúng có tính ph bin, chun xác và
kh thi.
Mc dù có nhng hn ch song vic la chn hai tiêu thc lao đng thng
xuyên và vn sn xut đ phân loi DNNVV ti Vit Nam là chun xác và phù hp
vi thông l quc t.
Da trên vic xác đnh nhng tiêu thc phân loi DNNVV phù hp vi điu
kin ca Vit Nam, ngày 20/06/1998 Th tng Chính ph đã có công vn s
12
681/CP-KCN quy đnh tm thi tiêu thc xác đnh DNNVV. Theo đó, các DNNVV
là nhng doanh nghip có vn pháp đnh ti đa 5 t đng hoc s lao đng trung
bình hng nm di 200 ngi.
Ngày 23/11/2001, Ngh đnh 90/2001/N-CP ca Chính ph đc ban hành
v tr giúp phát trin DNNVV. Theo đó đnh ngha: “DNNVV là nhng c s sn
xut kinh doanh đc lp, đã đng ký kinh doanh theo pháp lut hin hành, có s vn
đng ký không quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hng nm không quá

300 ngi”. Theo đnh ngha này, DNNVV bao gm nhng doanh nghip sau:
+ Doanh nghip có quy mô nh và va thành lp, hot đng theo Lut doanh
nghip.
+ Doanh nghip nhà nc có quy mô nh và va thành lp, hot đng theo
Lut doanh nghip nhà nc.
+ Hp tác xã có quy mô va và nh thành lp, hat đng theo Lut hp tác xã.
+ H kinh doanh cá th đng ký theo Ngh đnh 02/2000/N-CP ngày
03/02/2000 ca Chính ph v đng ký kinh doanh.
Gii hn tiêu thc phân loi DNNVV cng đc xác đnh c th nh sau:
Bng 1.3: Gii hn tiêu thc phân loi doanh nghip nh và va ti Vit Nam
Công nghip
Thng nghip,
Dch v
Tiêu thc
DNNVV

DN nh DNNVV DN Nh

Vn sn xut (VN) < 10 t < 3 t < 5 t < 2 t
Lao đng thng xuyên (ngi)

< 300 < 100 < 200 < 50
(Ngun: B K hoch và u t)



13
1.2.2. Vai trò ca Ngân hàng thng mi đi vi cho vay doanh nghip nh và
va:
1.2.2.1. Cho vay doanh nghip nh và va là sn phm ca Ngân hàng thng

mi:
Cho vay là sn phm thuc nhóm sn phm dch v tín dng, nhóm sn phm
này đi lin vi dch v huy đng vn, NHTM cp tín dng cho các t chc, cá nhân
di các hình thc nh: cho vay, chit khu thng phiu và các giy t có giá
khác, bo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thc khác theo quy đnh ca NHNN.
Vi đc đim ca loi hình DNNVV nh đã đ cp  trên, vic phát trin tín dng
ngân hàng đi vi các DNNVV m ra tim lc tng trng tín dng nhanh chóng và
bn vng cho hot đng ca h thng NHTM.
Trc ht, v ngun vn huy đng ca các TCTD tng lên nh lng tin
gi tit kim và tin gi thanh toán ngày càng nhiu. ó là do: mt mt, vi tc đ
phát trin mnh m nh hin nay, hot đng ca các DNNVV góp phn làm gia
tng khi lng và tc đ chu chuyn hàng hóa trong nn kinh t, nh đó làm gia
tng khi lng giao dch thanh toán, đc bit là thanh toán qua ngân hàng. Mt
khác, phát trin DNNVV to nn tng cho s gia tng thu nhp ca dân c, t đó
tng lng tin gi tit kim dân c và c ca chính các DNNVV này. K đn, v
hot đng cho vay, trong xu hng và đnh hng chung ca c nc là đang gim
dn t trng cho vay đi vi các DNNN vì thành phn này bt đu bc l nhng hn
ch nht đnh. Chính khu vc DNNVV s là mt th trng tim nng đ các TCTD
m rng tín dng và đa dng hóa danh mc đu t ca mình. Bên cnh đó, cho vay
DNNVV còn có các u đim:
To ngun thu nhp cho Ngân hàng:
Cng nh các doanh nghip khác, mc tiêu hat đng ca NHTM là nhm to
ra đc li nhun, và khách hàng đc xem là yu t quyt đnh đn s thành công
ca mt ngân hàng. Khách hàng ca ngân hàng rt đa dng: cá nhân, h gia đình,
các t chc đòan th xã hi, các loi hình doanh nghip So vi khách hàng cá
14
nhân, khách hàng doanh nghip tuy ít hn v s lng nhng nu xét v nhu cu và
quy mô giao dch, đây có th đuc xem là khách hàng chính và là đi tng mang
li mt ngun thu đáng k cho ngân hàng. Trong nhng nm gn đây, s lng các
doanh nghip nh và va đã tng lên đáng k và đn 31/12/2009 c nc hin có

453.800 DNNVV, chim 97% tng s doanh nghip trên c nc (Theo Cc Phát
trin doanh nghip - B K hoch & u t), d kin đn 2010 s lng DNNVV
s tng lên đn 500.000 doanh nghip. Chính vì vy, đây đc xem là đi tng
khách hàng đy tim nng và ngày càng đc các ngân hàng quan tâm đn.
Giúp ngân hàng phân tán ri ro và s dng hiu qu đng vn kinh doanh:
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t, h thng ngân hàng trong nhng nm
gn đây đã thc s chuyn mình và có nhng bc tin rõ rt. Tc đ tng trng
tòan ngành tng đi cao, ngành ngân hàng ngày càng t ra là mt trung tâm dn
vn hiu qu. Cùng vi s tng trng tín dng là nguy c ri ro tín dng rt ln
mà ngân hàng phi đi mt. Nhng công trình xây dng c bn, nhng d án quc
gia thi công không đúng tin đ, kéo dài thi gian đã gây nên tình trng  đng vn
nghiêm trng. Nhng doanh nghip ln vi chu k sn xut kinh doanh kéo dài, tc
đ luân chuyn vn chm luôn làm cho các ngân hàng lo lng. Vi mc đích gim
thiu ri ro, ti đa hóa li nhun, các ngân hàng buc phi tìm kim và m rng th
trng, đa dng hóa đi tng khách hàng. Nh vy, vi u th quy mô nh, tc đ
luân chuyn vn nhanh, các DNNVV đã đc các ngân hàng la chn nhm phân
tán ri ro và s dng hiu qu đng vn kinh doanh ca mình.
To điu kin đ ngân hàng đa dng hoá và nâng cao cht lng sn phm,
dch v:
Ngoài nhu cu s dng vn thì các DNNVV còn có nhu cu v các dch v
ngân hàng nh: t vn, thanh toán, đu t Vi mt s lng ln các DNVVN nh
hin nay, vic đáp ng các nhu cu này cng góp phn đáng k làm tng thêm
ngun thu phí dch v cho ngân hàng, ngoài ra còn có th giúp các ngân hàng tn
dng đc ngun vn nhàn ri ca doanh nghip. Bên cnh đó, nó còn thúc đy các
15
ngân hàng tìm cách đa dng hóa và nâng cao cht lng các sn phm, dch v ca
mình nhm đáp ng kp thi và đy đ s đa dng trong nhu cu ca các DNNVV,
t đó nâng cao nng lc cnh tranh ca mình.
Thông qua Doanh nghip nh và va đ qung bá thng hiu, m rng th
phn:

Vic cp tín dng cho các DNNVV s không nhng to điu kin thun li đ
các ngân hàng xây dng hình nh ca mình, mà qua đó nó còn giúp các ngân hàng
có c hi tip xúc vi các doanh nghip khác đ qung bá thung hiu và m rng
th phn. Vic to đc nhiu mi quan h thân thit và lâu dài vi các doanh
nghip nh và va là ngân hàng đã to mt v th cnh tranh tt trong vic xây
dng mt h thng khách hàng truyn thng. Vi u th đó, ngân hàng va có th
gim đc chi phí tìm kim khách hàng va có th tn dng đc ngun vn nhàn
ri t các doanh nghip này đ phc v cho hot đng sn xut kinh doanh.
1.2.2.2. Vai trò ca ngân hàng thng mi đi vi cho vay các doanh nghip
nh và va:
Cng nh các loi hình doanh nghip khác, trong quá trình hot đng sn
xut kinh doanh ca mình, các DNNVV cng cn s dng vn tín dng ngân hàng
đ đáp ng nhu cu thiu ht vn cng nh đ ti u hóa hiu qu s dng vn.
Chính vì vy vn tín dng ngân hàng đóng mt vai trò rt quan trng đi vi s tn
ti và phát trin ca các doanh nghip nói chung và ca DNNVV nói riêng.
Tín dng ngân hàng góp phn đm bo cho hot đng ca các Doanh
nghip nh và va đc liên tc:
Di tác đng cnh tranh ca nn kinh t th trng, đòi hi các doanh
nghip nh và va luôn phi ci tin k thut, thay đi mu mã mt hàng, đi mi
công ngh máy móc thit b đ có th tn ti, đng vng và phát trin. Tuy nhiên,
trên thc t, không mt doanh nghip nào có th đm bo đ 100% vn cho nhu cu
sn xut kinh doanh, cho nên, vn tín dng ngân hàng đã to điu kin cho các
DNNVV đu t xây dng c bn, mua sm máy móc thit b, ci tin phng thc
16
kinh doanh, t đó góp phn thúc đy, to điu kin cho hat đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip đc tin hành mt cách liên tc.
Tín dng ngân hàng góp phn nâng cao hiu qu s dng vn ca Doanh
nghip nh và va:
Khi s dng vn tín dng ngân hàng, các DNNVV phi tôn trng hp đng
tín dng, phi đm bo hòan tr c gc và lãi đúng hn và phi tôn trng các điu

khan ca hp đng cho dù làm n có hiu qu hay không. Do đó đòi hi các
DNNVV mun có vn tín dng ca ngân hàng thì phi có tình trng tài chính tt và
phng án sn xut kinh doanh kh thi. Không ch thu hi đ vn mà các doanh
nghip còn phi tìm cách s dng vn có hiu qu, tng nhanh vòng quay vn, đm
bo t sut li nhun phi ln hn lãi sut ngân hàng thì mi tr đc n và kinh
doanh có lãi. Trong quá trình cho vay, ngân hàng thc hin kim sóat trc, trong
và sau khi gii ngân buc doanh nghip phi s dng vn đúng mc đích và có hiu
qu.
Tín dng ngân hàng góp phn hình thành c cu vn ti u cho doanh
nghip nh và va:
Trong nn kinh t th trng, him có doanh nghip nào dùng vn t có đ
sn xut kinh doanh. Ngun vn vay chính là công c đòn by đ doanh nghip ti
u hóa hiu qu s dng vn. i vi các doanh nghip nh và va, do hn ch v
vn nên vic s dng vn t có đ sn xut kinh doanh là khó khn, vì vn hn hp
nên nu s dng thì giá vn s cao và sn phm khó đc th trng chp nhn. 
kinh doanh có hiu qu thì doanh nghip phi có mt c cu vn ti u, kt cu hp
lý nht là ngun vn t có và vn vay nhm ti đa hóa li nhun ti mc vn bình
quân r nht.
Tín dng ngân hàng góp phn tp trung vn sn xut, nâng cao kh nng
cnh tranh ca các doanh nghip nh và va:
Cnh tranh là mt quy lut tt yu ca nn kinh t th trng, mun tn ti và
đng vng thì doanh nghip phi chin thng trong cnh tranh. c bit đi vi các
17
DNNVV, do có mt s hn ch nht đnh nên vic chim lnh u th trong cnh
tranh trc các doanh nghip ln trong nc và nc ngoài là ht sc khó khn. Xu
hng hin nay ca các doanh nghip là tng cng liên doanh, liên kt, tp trung
vn đu t và m rng sn xut, trang b k thut hin đi đ tng sc cnh tranh.
Tuy nhiên, đ có mt lng vn đ ln đu t cho s phát trin trong khi vn t có
li hn hp, kh nng tích ly thp thì phi mt nhiu nm mi thc hin đc và
khi đó c hi đu t phát trin không còn na. Nh vy, đ có th đáp ng kp thi,

các DNNVV ch có th tìm đn vn tín dng ngân hàng.
1.2.3. c đim cho vay Doanh nghip nh và va:
Trình đ vit d án, phng án vay vn ca các DNNVV rt hn ch. i
ng qun lý, nhân viên ca DNNVV có ít kinh nghim, hot đng thng cha n
đnh, cha chuyên nghip. Xut phát đim thng là t kinh nghim kinh doanh
thc t ca ch doanh nghip, các yu t v qun lý và thc thi pháp lut còn có
phn hn ch nên dn đn mt s tình trng không đnh lng đc ri ro ca hot
đng kinh doanh. Trình đ qun lý sn xut, kinh doanh cng nh tài chính còn hn
ch nên s nh hng đn công tác cho vay.
Không đ tài sn th chp, không vay đc vn, không m rng đc sn
xut kinh doanh, không nhiu li nhun và tài sn vì th cng chng có nhiu tài sn
đ th chp đây là vòng ln qun trong cho vay DNNVV.
DNNVV thng xây dng báo cáo tài chính mang tính đi phó vi c quan
thu, vic hch toán k toán nhiu khi cha chính xác, không đúng tình hình thc t,
thêm vào đó hot đng kinh doanh nhiu khi không có hp đng kinh t, hoá đn
chng t và các cn c khác đ chng minh mc đích s dng vn vay, chng minh
tài chính vi ngân hàng.
Vn t có tham gia vào d án, phng án ca DNNVV thp nu ngân hàng
cho vay, ri ro vi ngân hàng cao, do đó ngân hàng yêu cu các điu kin v tài sn
bo đm nghiêm ngt hn, nhng phn ln các doanh nghip li thiu tài sn đm
bo. Th tc v cp giy chng nhn quyn s dng đt hay tài sn gn lin vi đt
18
cho doanh nghip gp nhiu khó khn, thi gian ch rt lâu, đc bit khi doanh
nghip chuyn đi hình thc.
Cho vay DNNVV chi phí cao, li nhun thp, các món vay b chia nh gây
khó khn trong vic thu hi vn. Nu xy ra ri ro phi x lý tài sn đm bo cng
rt tn kém và mt nhiu thi gian.
Thiu các ngun thông tin đáng tin cy đ đánh giá doanh nghip. Trung tâm
Thông tin tín dng ca NHNN Vit Nam hu nh cha có thông tin v DNNVV.
Hin nay vic đng ký thành lp pháp nhân khá đn gin nhng không bit doanh

nghip ra đi có thc s hot đng hay không. Hin cha t chc nào  Vit Nam
xây dng h thng phân loi và xp hng DNNVV đ cung cp thông tin cho các
đn v cung ng vn.
Nhu cu vn nh nên có th đu t đc nhiu doanh nghip đ tng thêm
các khong dch v ngân hàng khác.
Các nhu cu vn trung, dài hn tng đi ln vì cn phi đu t nhà xng,
mua sm tài sn c đnh, đi mi công ngh nhng ngun vn trung, dài hn ca
các TCTD hn ch.
1.3. H THNG TIÊU CHÍ XÁC NH HIU QU CHO VAY DOANH
NGHIP NH VÀ VA:
1.3.1. H thng ch tiêu xác đnh hiu qu cho vay doanh nghip nh và va:
V mt đnh lng, mt s ch tiêu xác đnh hiu qu cho vay DNNVV th
hin thông qua mt s ch tiêu sau: s lng DNNVV có quan h vay vn vi ngân
hàng; T l d n trên tng ngun vn; Tng d n cho vay DNNVV trên tng d
n; D n cho vay DNNVV trên d n cho vay doanh nghip; đánh giá cht lng
tín dng và sau cùng xem xét đn yu t li nhun.
T sut li nhun trên tng tài sn ca ngân hàng.
S lng DNNVV có quan h vay vn vi Ngân hàng: th hin qua vic tng
trng s lng DNNVV có quan h vay vn vi ngân hàng qua các nm.