B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT
OÀN HÙNG CNG
TIP TH A PHNG
TNH BN TRE
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
GS-TS Malcolm McPherson
TP.H CHÍ MINH – NM 2010
- 1 -
LI CM N
Tôi xin chân thành cm n Giáo s Tin s Malcolm McPherson, và Thy
Phan Chánh Dng, Tin s V Thành T Anh cùng các thy cô Chng trình
Fulbright Vit Nam và i Hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đã tn tình
hng dn, truyn đt kin thc, kinh nghim cho tôi trong sut quá trình hc
cao hc và thc hin lun vn tt nghip này.
Xin gi li cm n đn gia đình tôi và các bn bè, đng nghip đã chia s
nhng kinh nghim hu ích, và h tr tôi trong sut thi gian tp trung nghiên
cu thc hin đ tài.
Tác gi
oàn Hùng Cng
- 2 -
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn
và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao
nht trong phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh
quan đim ca Trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng
trình Ging dy Kinh t Fulbright.
Mt ln na, tôi xin khng đnh v s trung thc ca li cam kt trên.
Tác gi
oàn Hùng Cng
- 3 -
0
MC LC
MC LC 3
DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ CH VIT TT 6
DANH MC CÁC HÌNH V, TH 7
DANH MC BNG BIU 7 U
TÓM TT 8
CHNG 1: M U 10 U
1.1. Bi cnh nghiên cu 10
1.2. Câu hi nghiên cu 13
1.3. Khung phân tích, và cu trúc lun vn 13
1.4. Hin trng nghiên cu v Bn Tre bng khung phân tích Tip th đa
phng 14
1.5. Ngun d liu 14
CHNG 2: NHN DNG THC TRNG, XÁC NH TIM NNG 15
2.1. Tim nng giao thng 16
2.1.1. Các yu t thun li cho giao thng 16
2.1.2. Lch s cn tr liên kt giao thng đi ngoi 19
2.2. Sn phm đa dng nhng cha đc khai thác tt 19
2.2.1. Sn phm t cây da 20
2.2.2. Sn phm cây n trái (không k cây da) 22
2.2.3. Thy hi sn Bn Tre 23
- 4 -
2.3. Tng quan v nhân lc, giáo dc, y t, dân c Bn Tre 23
2.3.1. Tình hình ngun nhân lc, giáo dc – đào to, y t 24
2.3.2. Tình hình dân c 25
2.4. Hin trng ngành du lch Bn Tre vi các tr ngi khó vt qua 25
2.4. Phân tích SWOT theo mc tiêu thu hút khách hàng 26
2.5. Kt lun chng 2 29
CHNG 3: XÁC NH TH TRNG MC TIÊU VÀ C IM
CHNG TRÌNH TIP TH 30
3.1. Thc trng chính sách chn la khách hàng mc tiêu 30
3.1.1. Ngành đc u tiên không th to li nhun hp dn 30
3.1.2. S thiu nht quán ca các chính sách 31
3.2. Xác đnh khách hàng mc tiêu cho tip th Bn Tre 32
3.2.1. Tiêu chí chn la khách hàng mc tiêu 32
3.2.2. Xác đnh khách hàng mc tiêu ca Bn Tre 33
3.3. c đim chng trình tip th phù hp cho Bn Tre 37
3.4. Kt lun chng 3 39
CHNG 4: LA CHN PHNG ÁN CHÍNH SÁCH QUY HOCH
TRUNG TÂM KINH T 40
4.1. Phng án 1: Thành ph Bn Tre tip tc gi vai trò trung tâm hin
nay 42
4.2. Phng án 2: Xây dng đô th trung tâm ca tnh ti huyn Châu Thành
thay cho Thành ph Bn Tre. 43
4.2.1. Kh thi phát trin đô th kinh t ti huyn Châu Thành 43
- 5 -
4.2.2. Các tác đng lch s đn tim nng giao thng 46
4.2.3. Các đc đim t nhiên thích hp cho trung tâm dân c, giao
thng, du lch, công nghip gn lin vi các sn phm đa dng ca Bn
Tre 46
4.3. Phng án 3: Xây dng mi đô th trung tâm kinh t ca tnh ti huyn
Châu Thành, và Thành ph Bn Tre gi vai trò trung tâm chính tr - vn
hóa 48
4.4. Kt lun phng án chn 48
CHNG 5: KT LUN VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH 50
5.1. iu chnh quy hoch giao thông và đô th, thành lp mt đô th trung
tâm kinh t ca tnh đt ti huyn Châu Thành 51
5.2. Chính sách phát trin khách hàng theo cm ngành 54
5.3. Xây dng mt chng trình tip th đa phng mang tính chin lc
54
TÀI LIU THAM KHO 56
PH LC 60
PH LC 1 60
PH LC 2 64
PH LC 3 68
PH LC 4 73
- 6 -
1
DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ CH VIT TT
BSCL : ng bng sông Cu long
FDI : u t trc tip nc ngoài (vào Vit Nam)
FIA : Cc đu t nc ngoài – B K hoch và u t
GSO : Tng cc Thng kê.
MDEC : Din đàn hp tác kinh t BSCL
PCI : Ch s nng lc cnh tranh cp tnh (Vit Nam)
SWOT : Công c phân tích im mnh, im yu, C hi, Thách thúc
TP. HCM : Thành ph H Chí Minh
UBND : y ban nhân dân
VCCI : Phòng thng mi và công nghip Vit Nam
- 7 -
2
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình 1.1 : Bn đ tnh Bn Tre
Hình 2.1 : S đ các cp đ Tip th đa phng
Hình 2.2 : V trí tim nng v giao thng ca huyn Châu Thành
Hình 2.3 : T trng xut khu các sn phm da 5 tháng đu nm 2009
Hình 3.1 : Mô hình cm ngành tng th ca Bn Tre
Hình 4.1 : a đim đô th mi ca Châu Thành
Hình 5.1 : Phân khu chc nng đô th mi Châu Thành
3
DANH MC BNG BIU
Bng 1.1 : Mt s s liu kinh t - xã hi ca tnh Bn Tre và tnh lân cn
Bng 2.1 : Phân tích SWOT ca tnh Bn Tre
Bng 4.1 : Mt s ch tiêu thng kê v ngành ngh huyn Châu Thành
- 8 -
4
TÓM TT
Bn Tre là mt tnh thuc BSCL đang có c hi tt đ khai thác các tim
nng v giao thng thy, b, và s đa dng v sn phm nông ng nghip,
nh đó xây dng hình nh mt ni hp dn, thu hút khách hàng (theo ngha
trong tip th đa phng, bao gm các nhà đu t, nhà sn xut, du khách, c
dân và th trng xut khu ca đa phng), giúp phát trin kinh t đa
phng. Song đ nm đc c hi này, Bn Tre cn thc hin mt chng
trình tip th tng th có tính chin lc, điu chnh quy hoch, xây dng mt
đô th trung tâm kinh t ca tnh ti huyn Châu Thành, và áp dng chính sách
phát trin ngành ngh trên cp đ cm ngành.
Thi gian qua, bng nim tin kinh t tnh nhà s bt lên mnh m khi th cô
lp đc phá v nh có cu Rch Miu, Bn Tre đã tích cc ci thin th
hng PCI chun b đón khách đu t, nhng thc t đu t và kinh t vn kém
lc quan, và Bn Tre li tt hng PCI sau khi cu đc khánh thành.
Mong góp phn tháo g ách tc ca Bn Tre, lun vn đi tìm li gii cho các
câu hi : Bn Tre có nhng đim mnh nào cn đc khai thác to li th
cnh tranh ni tri đ thu hút khách hàng giúp phát trin đa phng ? Chính
sách khách hàng ca Bn Tre cn ra sao đ đa phng và khách hàng cùng
phát trin? Các gii pháp trng tâm nào mà Bn Tre cn thc hin đ xây
dng hình nh hp dn khách hàng giúp phát trin kinh t đa phng?
Kt hp lý thuyt vi thc tin, lun vn phát hin ba đim tn ti mu cht
cn tr lc hp dn khách hàng ca Bn Tre. Th nht là quy hoch giao
thông và đô th Bn Tre co cm vào trong đa gii hành chính, trói buc nng
lc giao thng. Th hai là chính sách u tiên các ngành ngh riêng bit đang
- 9 -
cn tr hiu qu kinh t chung. Th ba là các chính sách liên quan đn tip th
đa phng Bn Tre hin nay cha nht quán, hiu qu.
Qua phân tích các tim nng, các tn ti ca Bn Tre, lun vn gi ý ba gii
pháp chính sách trng đim cho tip th đa phng Bn Tre. Gi ý trng tâm
là cn điu chnh quy hoch ni tnh, xây dng đô th trung tâm kinh t ca
tnh ti ca ngõ ca Bn Tre, thuc huyn Châu Thành, khai thác liên kt vi
h thng giao thông và đô th bên ngoài, phát huy ti đa li th giao thng,
to nên đim hp dn mi, mnh m trong chin lc tip th Bn Tre. Gi ý
tip theo là chính sách khách hàng cn đc xem xét trên cp đ cm ngành
thay vì đi vi ngành riêng r, trong đó phát trin công ngh sinh hc làm c
s cho sc sáng to bn b các sn phm đc thù có giá tr kinh t cao. Gi ý
sau cùng cng là điu kin cn cho thành công ca mi gii pháp Bn Tre là
s cn thit xây dng chng trình tip th đa phng mang tính chin lc.
Nhm tr li xác đáng các câu hi đã nêu, lun vn dùng phng pháp nghiên
cu đnh tính, da vào khung lý thuyt Tip th đa phng ca Philip Kotler
1
, kt hp vi mô hình liên kt cm ngành và công c phân tích SWOT. Các
d liu thc t đc thu thp t các bn đ đa lý, hành chính, giao thông ca
Bn Tre và c vùng liên quan, t thông tin đng ti trên các phng tin
truyn thông chính thc ca chính quyn trung ng và đa phng.
V cu trúc, lun vn gm 5 chng: chng 1 m đu lun vn, chng 2
nhn dng thc trng và xác đnh tng quát các nhân t tim nng ca Bn
Tre; chng 3 xác đnh khách hàng mc tiêu và đc đim ca chng trình
tip th Bn Tre ; chng 4 chn la quy hoch đô th trung tâm cho Bn Tre;
và chng 5 kt lun và gi ý chính sách đi kèm các điu kin ràng buc.
1
Philip Kotler, Donald H. Haider, Irving Rein (1993), Marketing places – Attracting Invesment, Industry,
and Tourism to Cities, States and Nations
- 10 -
5
CHNG 1: M U
9
1.1. Bi cnh nghiên cu:
Trong mt thi gian dài, Bn Tre gp nhiu khó khn trong th c đo, các cù
lao ca Bn Tre b ngn cách vi các đa phng khác bi các nhánh sông
ln, phi dùng phà đ ra vào Bn Tre, mt nhiu thi gian và chi phí. Do
nhiu tr ngi, mãi đn nm 2001, Th tng mi có quyt đnh giao các B
chun b d án xây dng cu Rch Miu, ni lin Bn Tre vi Tin giang,
Long an và Thành ph H Chí Minh. n tháng 4/2010, cu Hàm Luông
thuc Bn Tre đc khánh thành tip tc ni lin Quc l 60 hng v phía
Trà Vinh, Sóc Trng.
Ngay t trc khi cu Rch Miu hoàn thành vào tháng 1/2009, chính quyn
Bn Tre đã khi đng nhiu chng trình mi đ chun b khai thác li ích t
cây cu này, trong đó có nhiu chng trình tip th hình nh tinh nhà nh t
chc các l hi, các hi tho trong và ngoài tnh v chng trình phát trin
kinh t Bn Tre, tng cng ci cách nâng cao nng lc cnh tranh, gia tng
các hot đng thu hút đu t nc ngoài.
Tuy nhiên, dù các hot đng tích cc ca Bn Tre có nhng kt qu c th
nh ci thin tt th hng PCI ca Bn Tre đc bit trong các nm 2007-2008,
nhng mãi đn tháng 11/2009, vn FDI vào Bn Tre vn thp hn đáng k so
vi các tnh lân cn (xem bng 1.1), th hng GDP bình quân đu ngi ca
Bn Tre trong các tnh BSCL t hng 9 nm 2000 xung hng 12 vào nm
2008. Nm 2009, mt nm sau khi cu Rch Miu khánh thành, th hng PCI
ca Bn Tre gim mnh tr li, đc bit đim s v tính nng đng, tiên
phong ca lãnh đo, phn nào cho thy s tht vng ca Bn Tre do hin
trng kinh t vn nhiu khó khn.
Hình 1.1 Bn đ tnh Bn Tre
- 12 -
Bng 1.1 Mt s s liu kinh t - xã hi ca tnh Bn Tre và tnh lân cn
Tin
Giang
Bn Tre Trà Vinh
Din tích (km2) 2.484 2.360 2.295
Dân s nm 2008 (ngàn ngi) 1.742 1.360 1.062
Th hng PCI nm 2007 12 14 28
Th hng PCI nm 2008 21 7 25
Th hng PCI nm 2009 9 15 17
Vn đng ký FDI 1988-2008
(tr.USD)
2
294,8 137,4 80,8
Vn đng ký FDI nm 2008
(tr.USD)
3
14 7,5 17
Vn đng ký FDI t 1/2009 đn
11/2009 (tr. USD)
4
15,7 0 14,8
Th hng GDP bình quân đu
ngi trong BSCL nm 2000
5
6 9 12
Th hng GDP bình quân đu
ngi trong BSCL nm 2008
6
8 12 10
Trích các ngun : VCCI, GSO, FIA
2
GSO, u t trc tip ca nc ngoài đc cp giy phép nm 1988 - 2008 phân theo đa phng
3
GSO, u t trc tip ca nc ngoài đc cp giy phép nm 2008 phân theo đa phng
4
FIA, 23/11/2009, Tình hình thu hút đu t trc tip nc ngoài 11 tháng đu nm 2009
5
VCCI, Danh mc các s liu kinh t xã hi BSCL
6
VCCI, Danh mc các s liu kinh t xã hi BSCL
- 13 -
10
1.2. Câu hi nghiên cu:
Nhm gii quyt vn đ khó khn ca Bn Tre đã đ cp trên, lun vn
đc thit k đ tr li các câu hi sau :
- Bn Tre có nhng đim mnh nào cn đc khai thác to li th cnh tranh
ni tri đ thu hút khách hàng giúp phát trin đa phng ?
- Chính sách khách hàng ca Bn Tre cn có nhng thay đi nào không đ
giúp khách hàng đt điu kin phát trin tt, to li ích cho đa phng?
- Các gii pháp trng tâm nào mà Bn Tre cn thc hin đ xây dng hình nh
đ sc hp dn khách hàng góp phn phát trin kinh t đa phng?
11
1.3. Khung phân tích, và cu trúc lun vn:
tr li thích đáng các câu hi đc đt ra, vi tính cht nghiên cu nhm
thúc đy s thu hút khách hàng giúp phát trin kinh t đa phng, lun vn
chn khung phân tích Tip th đa phng theo Philip Kotler đ đnh hng
cho nghiên cu. Các bc nghiên cu và cu trúc lun vn tng quát nh sau:
Nhn dng đa phng, xác đnh tim nng
(chng 2)
Xác đnh khách hàng mc tiêu và đc đim
chính sách khách hàng (chng 3)
Phân tích, chn la phng án khai thác
tim nng đ thu hút, đáp ng khách hàng
(
chn
g
4
)
Kin ngh chính sách (chng 5)
- 14 -
Ghi chú : “Khách hàng mc tiêu” là các nhóm đi tng khách hàng mà đa
phng cn nhm đn trong vic tip th, thu hút khách hàng giúp đt đc
mc đích phát trin đa phng.
“Khách hàng” ca tip th đa phng bao gm các nhà đu t, nhà
sn xut, du khách, c dân và th trng xut khu ca đa phng.
12
1.4. Hin trng nghiên cu v Bn Tre bng khung phân tích
Tip th đa phng:
Do nghiên cu da trên khung phân tích Tip th đa phng hin còn tng
đi mi Vit Nam, tác gi cha có đc thông tin nào v vic áp dng dng
thc nghiên cu này đi vi tnh Bn Tre.
13
1.5. Ngun d liu:
Lun vn s dng d liu ch yu gm các bn đ đa phng, các d kin,
các s liu trích t các trang thông tin chính thc ca chính quyn đa phng
Bn Tre, các c quan thng kê ca trung ng và đa phng, hip hi ngành
ngh quc gia và vùng nh GSO, FIA, MDEC, VCCI.
- 15 -
6
CHNG 2: NHN DNG THC TRNG, XÁC NH TIM
NNG
Khách hàng mc tiêu
Th trng xut khu
Nhân t tip th
Hình 2.1 : S đ các cp đ Tip th đa phng (theo Philip Kotler)
7
Da theo lý thuyt các bc phân tích tip th đa phng, và bám sát chin
lc phát trin kinh t tng th ca Bn Tre ly nông nghip là lnh vc hàng
7
Philip Kotler, Donald H. Haider, Irving Rein (1993), Marketing places – Attracting Invesment, Industry,
and Tourism to Cities, States and Nations , p. 19
Nhóm hoch đnh
Du khách
Nhà đu t
Nhà máy
C dân mi
Tr s chính,
vn phòng chi nhánh,
đ
i di
n
C s h tng
Công dân
đa phng
Các đc
trng hp
dn
Ngun
nhân lc
Hình nh đa
phng, cht
lng sng
Chính
quyn
Doanh
nghip
K hoch
tip th:
Chn đoán,
tm nhìn,
hành đng
- 16 -
đu, tp trung đy mnh sn xut công nông nghip xut khu
8
, chng này
tin hành nhn dng các nhân t tip th chính (xem hình 2.1- cp “nhân t
tip th”), t đó xác đnh các tim nng ch yu ca đa phng Bn Tre.
C th mc 2.1 nhn din tim nng giao thng ca Bn Tre. Mc 2.2 chng
t s đa dng sn phm ca Bn Tre, và tìm hiu nguyên nhân cn tr phát
trin các ngành công nghip ch lc đây. Mc 2.3 đim qua hin trng giáo
dc, y t, dân c, và s lc v tình hình ngành du lch ca tnh. Mc 2.4 tng
hp các đc đim mnh, yu, c hi và thách thc đi vi Bn Tre bng phân
tích SWOT.
14
2.1. Tim nng giao thng:
Bn Tre có tim nng giao thng mnh m da vào s kt hp các yu t đa
lý, đa hình đa phng vi h thng giao thông vùng, quc gia. Tuy vy,
nhiu yu t nhân to trong lch s đã cn tr vic khai thác tim nng này.
31
2.1.1. Các yu t thun li cho giao thng:
45
2.1.1.1. ng thy:
Bn Tre có v trí và đa hình thun tin giao thông thy gia trong và ngoài
tnh. Bn Tre là mt tnh duyên hi nm ngay bn ca bin i, Ba Lai, Hàm
Luông và C Chiên, có chung thng ngun là sông Tin, môt sông quan
trng ca BSCL, t phía Campuchia đi qua các tnh ng Tháp. Vnh long,
đn đu tnh Bn Tre thì chia làm bn nhánh, theo hình r qut chy dc sut
chiu dài tnh. Các nhánh ca sông này chia Bn Tre thành ba cù lao An Hóa,
Bo, và Minh tính t phía Bc xung phía Nam. Mt nhánh sông này nm
8
Phan L Hoàng Hà, 30/7/2009, Ch tch nc Nguyn Minh Trit: Bn Tre cn tp trung đy mnh sn
xut công nông nghip, xut khu, to môi trng đu t thông thoáng hn na.
- 17 -
dc ranh gii phía Bc Bn Tre, đi din Thành ph M Tho,là mt tuyn
giao thông thy quan trng bc nht ca BSCL hng ra Bin ông và v
TP.HCM qua Tin giang, Long an, tuyn này hin chuyên ch đn trên 70%
lng hàng đng thy qua li gia toàn lu vc sông Tin và TP.HCM
9
.
46
2.1.2.2. ng b: (xem hình 2.2)
Có v trí đa lý t nhiên nm án ng hoc cn k các trc l giao thông huyt
mch ca vùng và quc gia đang đc phát trin, Bn Tre đang tr thành mt
ca ngõ đng b quan trng BSCL. T cu Rch Miu, huyn Châu
Thành-Bn Tre ch cách nút giao thông Ngã ba Trung Lng khong 5km,
tc khong 5 phút xe hi. Nút giao thông này là ni giao nhau ca các tuyn
quc l quan trng bc nht BSCL là quc l 1A (đng xng sng hin
hu ca c vùng), cao tc TP.HCM - Trung Lng – Cn Th và Quc l 60.
ng cao tc đu tiên vùng này đã hoàn thành đon TPHCM-Trung
Lng, rút ngn thi gian t Bn Tre đn TPHCM ch còn khong hn 1 gi,
và đon còn li đang tip tc xây dng s giúp Bn Tre rút ngn đáng k thi
gian đi đn các tnh BSCL khác.
Bn Tre nm án ng trên đon đu Quc l 60, trc l bt đu t Ngã ba
Trung Lng, qua Bn Tre, Trà Vinh đn tn Sóc Trng. Vi hai đim đu
cui giao vi Quc l 1A ti Trung Lng và ti Sóc Trng, quc l 60 rút
ngn khong cách t TP.HCM v đn Sóc Trng đn hn 50 km so vi đon
đng t Trung Lng v Sóc Trng nu theo quc l 1A. n nay hai phà
đu tuyn quc l 60 là Rch Miu và Hàm Luông đã đc thay bng cu,
hai phà còn li cng s sm đc thay th to thêm li th thông thng cho
kinh t Bn Tre.
9
KS Phm Ngc Sang, Gii pháp chng ùn tc trên tuyn kênh Ch Go.
- 18 -
Hình 2.2 V trí tim nng v giao thng ca huyn Châu Thành
- 19 -
32
2.1.2. Lch s cn tr liên kt giao thng đi ngoi:
Lch s tuy đ li cho Bn Tre mt quá kh hào hùng, nhng cng đ li mt
h thng giao thông và quy hoch đô th cô lp trong đa gii hành chính,
ngn tr kh nng kt ni, phát trin giao thng ca Bn Tre vi bên ngoài.
Vùng Bn Tre xa ch gm 2 cù lao Bo và Minh, có tnh l nm ven ranh
phía Bc tnh. n nm 1948 tn dng s ngn cách ca sông nc t nhiên,
y Ban hành chính kháng chin Nam B có mt quyt đnh cho “cù lao An
Hóa (thuc tnh M Tho) nhp vào tnh Bn Tre đ thành mt đa bàn thng
nht, tin cho vic ch đo và t chc chin đu”
10
, T đó, tnh l Bn Tre
nm sâu vào phía trong tnh kéo theo h thng h tng đô th, giao thông
chính cng tp trung vào bên trong đa bàn.
Trong thi k thc dân Pháp, M chim đóng, Bn Tre ng Khi “là ni mà
trong sut quá trình chim đóng k đch không bao gi cm thy n đnh, an
toàn đ đu t xây dng mt cái gì vng chc, lâu dài”
11
, đc bit các vùng
cn sông ven ranh gii ca Bn Tre là ni thng có du kích Bn Tre hot
đng. Kt cc trên các vùng ranh gii này, h tng c s giao thông b, thy
đu kém phát trin. Do đó, giao thng kinh t ca tnh vi vùng xung quanh
không có điu kin phát trin tt.
15
2.2. Sn phm đa dng nhng cha đc khai thác tt:
Bn Tre là ni có nhiu ngành ngh gn lin vi nông, thy hi sn cho ra
nhiu loi sn phm khác nhau, chng hn nh nhiu sn phm t cây da,
cây n trái, nuôi trng đánh bt thy hi sn đu có t trng đóng góp đáng k
10
Chính quyn Bn Tre, Thông tin v Huyn Châu Thành
11
Chính quyn Bn Tre, Thông tin v Thành ph Bn Tre
- 20 -
vào giá tr sn lng ca tnh. Tuy nhiên, trong hin trng thiu s đng b,
phi hp tt, các ngành ngh đây còn gp rt nhiu khó khn, thiu ht
nguyên liu đúng qui chun, thiu sn phm ch bin có giá tr cao, ch yu
xut khu nguyên liu hoc sn phm thô.
33
2.2.1. Sn phm t cây da:
Bn Tre thng đc gn lin vi hình nh cây da. T toàn b cây và trái
da có th to hàng lot sn phm khác nhau, c thc phm và phi thc phm.
Sn phm t da chim t trng ln trong hàng xut khu ca Bn Tre, nm
2008 là 80,4 triu USD, chim 43% kim ngch xut khu ca tnh. Tnh có
din tích trng da khong 49.000 ha, sn lng nm khong 360 triu trái.
12
.
Tuy vy, mi nm các c s ch bin da ca Bn Tre vn thiu khong 70
triu trái da nguyên liu.
13
Lý do trc tip vic thiu nguyên liu đây là
mt lng ln da khô lt v cha qua ch bin b tranh mua bi các thng
lái Trung Quc, Campuchia, Thái Lan vi giá cao hn. Nguyên do sâu hn là
sn phm ch bin t da ca Bn Tre có giá tr gia tng thp nên giá mua
nguyên liu thng kém cnh tranh.
Vi mong mun phát trin công nghip đa phng, chính quyn s ti đã
xem các ngành ch bin là ngành công nghip u tiên hoc mi nhn đc u
đãi (xem ph lc 2). nâng cao nng lc các doanh nghip ngành này,
chính quyn Bn Tre đã tin hành chng trình h tr đi mi thit b công
ngh
14
. Nhng đn nay dù các doanh nghip đã có nhiu c gng đu t đi
mi, h vn cha th n đnh, cuc cnh tranh vi các đi th nc ngoài vn
12
Báo ng Khi, c quan ngôn lun ca ng B Bn Tre, 10/3/2010, Phân tích chui giá tr cây da
13
Tuyt Anh, 22/7/2009, U ban nhân dân tnh gii trình mt s vn đ c tri và đi biu HND tnh quan
tâm
14
S KH và CN Bn Tre, 27/11/2006, H tr doanh nghip đi mi thit b công ngh
- 21 -
tip tc trong th bt li. Hình 2.3 cho thy xut khu da vn ch yu là
nguyên liu thô (46%) hoc sn phm ch bin thô giá tr thp (52%).
Hình 2.3 T trng xut khu các sn phm da 5 tháng đu nm 2009
15
(Ngun: “Rau Hoa Qu Vit Nam” - Trung tâm thông tin Công nghip và
Thng mi - B Công thng)
Thc t chính sách h tr ngành riêng r nh vy không đt hiu qu là do s
kém đng b gia ngành ch bin và các ngành tng h. Qua nhiu nm,
trong khi ngành ch bin sn phm t da đc tnh chú trng u đãi, thì s
h tr cho các vn trng da vn cha có chuyn bin nào đáng k. Các h
tr đn l nh ca S Nông Nghip Bn Tre trin khai d án thâm canh 5000
ha da vào nm 2005 đã cha cho hiu qu thích đáng. n cui nm 2007
các vn da vn đy khó khn do thiu vn vay đu t, thiu s giúp đ t
các nhà khoa hc
16
. Ti MDEC 2009, theo Phó Ch tch UBND tnh Bn Tre
cho bit thì tnh có 45 ngàn hecta vn da, nhng ch có mt thc s nghiên
cu phát trin cây da. Kt qu là ngành ch bin tip tc thiu nguyên liu,
nht là thiu nguyên liu đt tiêu chun đ to sn phm có giá tr cao.
15
Rau Hoa Qu Vit Nam - Trung tâm thông tin Công nghip và Thng mi - B Công thng, 14/7/2009,
Xut khu da và các sn phm t da tng mnh.
16
Phan L Hoàng Hà, 23/10/2007, Tip sc cho nhng vn da.
- 22 -
Tng t ngành trng da, các ngành h tr nh thng mi phân phi sn
phm, giáo dc ngh, nghiên cu phát trin công ngh cng thiu chính sách
phát trin chung, gn kt, đng b vi ngành ch bin. Ngành thng mi
ch yu phân phi hàng nhp vào tnh, thiu các c s, khu vc đ qui mô đ
phân phi sn phm t tnh ra bên ngoài. Các ngành công ngh nh thc
phm hay sinh hc cha đc chú trng phát trin ti đa phng, ch yu
trông ch vào kt qu nghiên cu ca mt s c quan bên ngoài.
Nhìn chung, vic h tr gii quyt khó khn cho ngành da Bn Tre b b tc
là do thiu s gn kt, phát trin đng b gia công nghip ch bin và các
ngành tng h. Trong khi đó, chính sách phát trin ngành ngh hin nay ch
chú trng tng ngành riêng r nên s bt đng b càng ln.
S thua kém kéo dài ca ngành trng đim này đòi hi đa phng cn có
chính sách nn tng, h tr hiu qu hn, to s phát trin đng b các cm
ngành, giúp nghiên cu phát trin các sn phm giá tr gia tng cao. S thành
công các ngành trng trt, ch bin da s là tín hiu quan trng to nim
tin cho các khách hàng mi ca Bn Tre.
34
2.2.2. Sn phm cây n trái (không k cây da):
Chim 35.200 ha đt vi sn lng trên 368 ngàn tn / nm, các loi cây n
trái ca Bn Tre khá đa dng, nhiu nht là bi, xoài, chôm chôm, mng ct,
su riêng
17
, trong đó có nhiu loi có danh ting, thm chí đã đng ký bo h
nhãn hàng hóa nh bi da xanh rut hng, su riêng Ri-6 và su riêng cm
vàng ht lép Chín Hóa. Tuy nhiên, sn phm cây n trái Bn Tre li ít đt tiêu
chun cht lng quc t nên lng xut khu ít.
18
Mt nguyên do quan trng
17
Xuân Vinh, 18/3/2010,Nâng cao giá tr sn phm trái cây ch lc ca tnh qua vic xây dng chui giá tr
18
S Khoa hc và Công ngh Bn Tre, 13/6/2008, Trái cây BnTre hin ti và tng lai
- 23 -
ph bin vùng BSCL, k c Bn Tre là tình trng trng trt trên din
tích manh mún, thiu vùng chuyên canh theo tng loi cây n trái. Tng t
ngành ch bin sn phm t da. ngành ch bin cây n trái Bn Tre cng ch
có th phát trin tt trên c s phát trin đng b ca cm ngành liên quan.
35
2.2.3. Thy hi sn Bn Tre:
Bn Tre có có b bin dài trên 60 km, nm 2009 đt sn lng khai thác hi
sn c tính trên 86.000 tn.
19
Bên cnh đó, vi trên 42.000 ha nuôi trng
thy sn, sn lng nm 2008 gn 160.000 tn, tng đng hn 70 triu
USD, đt đn 38,1% kim ngch xut khu ca Bn Tre. Thy sn ch yu là
tôm, riêng nuôi tôm sú chim trên 31.000 ha.
20
.
Tuy vy, sn phm thy hi sn Bn Tre vn cha đt giá tr gia tng cao, ch
yu còn ch bin thô, cha có thng hiu quc t mnh
21
nh tình trng ca
các ngành trng trt. ây cng là h qu ca vic thiu nng lc nghiên cu,
phát trin sn phm giá tr cao. Nhìn rng hn, s hn ch này cng do s
phát trin thiu đng b ca các ngành tng h.
16
2.3. Tng quan v nhân lc, giáo dc, y t, dân c Bn Tre:
Là tnh có mt đ dân c nông thôn khá cao, nhng giáo dc, y t Bn Tre
đu thiu điu kin phát trin, nh hng tiêu cc đn cht lng sng, cn
tr s phát trin ca nhiu ngành ngh trong đó có ngành du lch.
19
VASEP (TVH), 9/2/2010 , Nm 2009 sn lng khai thác và nuôi trng thy sn đu tng.
20
Phan L Hoàng Hà, 09/3/2009, Thy sn Bn Tre hng ra bin ln.
21
ng Quang Thng, 07/4/2009, Gia tng giá tr hàng thy sn, ài ting nói Vit Nam.
- 24 -
36
2.3.1. Tình hình ngun nhân lc, giáo dc – đào to, y t:
MDEC 2009 đã nhn xét “Mt trong nhng tr lc làm cho nn kinh t khu
vc BSCL chm phát trin là vn đ thiu ngun nhân lc đã qua đào
to.”
22
. Vi Bn Tre, tuy có dân s khá đông nhng trình đ nhân lc còn
kém hn nhiu tnh BSCL khác. đây, t l lao đng đã qua đào to ch t
11% đn 15,4%, trong khi Long an là 24%, Cn th là 35,2%
23
.
Tuy Bn Tre đã c gng m rng giáo dc ti đa phng và liên kt vi
TP.HCM, Cn Th đ đào to ngun nhân lc, nhng do cha xác đnh rõ
khách hàng mc tiêu nên phn ln nhân lc ch đc đào to các ngành
chung chung nh k toán tài chính, công ngh thông tin, v.v…, thiu nhân lc
phù hp cho các ngành đc trng ca tnh.
Mt khác, nu không có mt chính sách hiu qu đ thu hút nhân tài, c ngi
tt nghip Bn Tre ln ngi Bn Tre tt nghip ni khác không chc s
làm vic Bn Tre. Không ch vi Bn Tre, nm 2009 có trên 14 ngàn sinh
viên BSCL đang hc ti các trng thuc TP.HCM, nhng thc t cho thy
nhiu ngi không tr v đa phng sau khi tt nghip.
V h thng y t, do mt bng thu nhp thp, Bn Tre cng mng v nhân lc
có trình đ, thiu kinh phí đu t c s, trang thit b, nh hng đn sc thu
hút c dân, du khách và doanh nghip.
22
MDEC, Tuyên b chung din đàn hp tác kinh t BSCL An Giang 2009.
23
t Mi Online, 22/6/2009, Tp trung đu t phát trin ngun nhân lc BSCL.