Giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài sạch vào các tỉnh trọng điểm vùng Đông Nam Bộ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM





LÊ QUANG HUY




“GII PHÁP THU HÚT
U T TRC TIP NC NGOÀI “SCH”
VÀO CÁC TNH TRNG IM VÙNG ÔNG NAM B”


Chuyên ngành: Thng mi
Mã s : 60.34.10

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS.VÕ THANH THU

TP.H Chí Minh, nm 2010
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC HÌNH V, BNG BIU
LI M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN 5

1.1 Lý thuyt v đu t trc tip nc ngoài 5
1.1.1 Khái nim 5
1.1.2 Phân loi đu t trc tip nc ngoài 5
1.2 Khái nim v đu t trc tip nc ngoài “sch” 7
1.3 Hu qu t thu hút đu t trc tip nc ngoài không “sch” 8
1.4 Các nhân t tác đng đn vic thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào
các lãnh th trong mt quc gia 9
1.5 Kt lun chng 1 11
CHNG 2: THC TRNG THU HÚT U T TRC TIP NC
NGOÀI VÀO CÁC TNH TRNG IM VÙNG ÔNG NAM B 12
2.1 Khái quát tình hình hot đng đu t trc tip nc ngoài vào Vit Nam trong
thi gian qua 12
2.1.1 V quy mô đu t trc tip nc ngoài 12
2.1.1.1 V s d án đng ký 12
2.1.1.2 V tình hình vn đng ký đu t 14

2.1.1.3 V đi tác đu t 16
2.1.1.4 V ngành ngh đu t 18
2.1.2 V tình hình trin khai d án 20
2.2 Phân tích thc trng đu t trc tip nc ngoài vào các tnh trng đim vùng
ông Nam B 21
2.2.1 Thc trng v phân b s d án FDI vào các tnh trng đim vùng ông
Nam B 21
2.2.2 Thc trng v phân b vn FDI vào các tnh trng đim vùng ông Nam B
22
2.2.3 Thc trng v các hình thc thu hút vn FDI vào các tnh trng đim vùng
ông Nam B 24
2.2.4 Thc trng v đi tác FDI vào các tnh trng đim vùng ông Nam B 27
2.2.5 Thc trng v phân b vn FDI theo ngành ngh vào các tnh trng đim

vùng ông Nam B 31
2.2.6 Thc trng v các d án FDI thâm dng lao đng và thâm dng công ngh
vào các tnh trng đim vùng ông Nam B 40
2.2.7 Thc trng v vic trin khai các d án FDI  các tnh trng đim vùng
ông Nam B 45
2.2.8 Thc trng v chính sách thu hút FDI vào các tnh trng đim vùng ông
Nam B 47
2.3 Các nhân t nh hng đn s thu hút FDI “sch” vào các tnh trng đim
vùng ông Nam B 50
2.3.1 Nhân t quy mô th trng 50
2.3.2 Nhân t s tích t 51
2.3.3 Nhân t cht lng lao đng 52
2.3.4 Nhân t mc đ công nghip hóa 53
2.3.5 Nhân t s tích ly FDI 54
2.3.6 Nhân t chính sách khuyn khích FDI 56
2.4 ánh giá chung thc trng đu t trc tip nc ngoài ti các tnh trng đim
vùng ông Nam B 57
2.4.1 Nhng đim tích cc trong hot đng đu t trc tip nc ngoài ti các tnh
trng đim vùng ông Nam B 57
2.4.2 Nhng đim hn ch trong hot đng đu t trc tip nc ngoài ti các tnh
trng đim vùng ông Nam B 58
2.5 Kt lun chng 2 58
CHNG 3: GII PHÁP THU HÚT U T TRC TIP NC NGOÀI
“SCH” VÀO CÁC TNH TRNG IM VÙNG ÔNG NAM B 60
3.1 Mc tiêu, quan đim, c s đ xut gii pháp 60
3.1.1 Mc tiêu đ xut gii pháp 60
3.1.2 Quan đim đ xut gii pháp 60
3.1.3 C s đ xut gii pháp 60
3.2 Các gii pháp 60
3.2.1 Xác đnh đúng đi tng thu hút đu t 60

3.2.1.1 Mc tiêu đ xut gii pháp 60
3.2.1.2 C s đ xut gii pháp 61
3.2.1.3 Bin pháp thc hin 61
3.2.2 Nâng cao cht lng c s h tng 63
3.2.2.1 Mc tiêu đ xut gii pháp 63
3.2.2.2 C s đ xut gii pháp 63
3.2.2.3 Bin pháp thc hin 63
3.2.3 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 64
3.2.3.1 Mc tiêu ca gii pháp 64
3.2.3.2 C s đ xut gii pháp 65
3.2.3.3 Bin pháp thc hin 65
3.2.4 Gii pháp v thun tin và đn gin hóa th tc hành chính 66
3.2.4.1 Mc tiêu ca gii pháp 66
3.2.4.2 C s đ xut gii pháp 67
3.2.4.3 Bin pháp thc hin 67
3.2.5 Gii pháp nâng cao hiu qu công tác xúc tin đu t 68
3.2.5.1 Mc tiêu đ xut gii pháp 68
3.2.5.2 C s đ xut gii pháp 68
3.2.5.3 Bin pháp thc hin 68
3.2.6 Liên kt đa phng gia các tnh trng đim vùng ông Nam B 70
3.2.6.1 Mc tiêu ca gii pháp 70
3.2.6.2 C s đ xut gii pháp 70
3.2.6.3 Bin pháp thc hin 70
3.2.7 Phát trin ngành công nghip ph tr và các doanh nghip va và nh 71
3.2.7.1 Mc tiêu ca gii pháp 71
3.2.7.2 C s đ xut gii pháp 71
3.2.7.3 Bin pháp thc hin 72
3.3 Mt s kin ngh v phía c quan qun lý Nhà nc 73
3.3.1 Kin ngh đi vi B k hoch và đu t 73
3.3.2 Kin ngh đi vi Chính ph 73

3.4 Kt lun chng 3 74
KT LUN 76
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC T VIT TT
BRVT: Bà Ra Vng Tàu
FDI: u t trc tip nc ngoài
GDP: Tng sn phm quc ni
H Chuyên môn: hot đng chuyên môn
KHCN: Khoa hc công ngh
MNCs: Multinational corporations – Các Công ty đa quc gia
SMEs: Small and medium enterprises – Các doanh nghip va và nh
Tp.HCM: Thành ph H Chí Minh
OECD: Organisation for Economic Co-operation and Development – T chc hp
tác và phát trin kinh t

DANH MC HÌNH V, BNG BIU
Bng 2.1 u t trc tip nc ngoài đc cp giy phép vào Vit Nam t nm
1988 – 2009 13
Bng 2.2: Vn FDI đc cp giy phép vào Vit Nam t nm 1988-2009 16
Bng 2.3: Tp 10 đi tác có nhiu d án đu t nc ngoài nht còn hiu lc
tính đn ngày 15/12/2009 18
Bng 2.4: Tp 10 đi tác có vn đng ký đu t nc ngoài nhiu nht tính đn
ngày 15/12/2009 18
Bng 2.5: Tng s d án và s vn đng ký đu t trc tip nc ngoài vào Vit
Nam còn hiu lc phân theo ngành ngh tính đn ngày 15/12/2009 20
Bng 2.6: S d án FDI vào các tnh trng đim vùng ông Nam B t nm 1988
đn 15/12/2009 21
Bng 2.7: S vn đng ký FDI vào các tnh trng đim vùng ông Nam B

t 1988 – 2009 23
Bng 2.8: FDI phân theo hình thc vào Tp.HCM t nm 1988 - 31/12/2009 25
Bng 2.9: FDI phân theo hình thc vào Bình Dng nm 2009 25
Bng 2.10: FDI phân theo hình thc vào ng Nai nm 2009 26
Bng 2.11: FDI phân theo hình thc vào Bà Ra Vng Tàu t nm 1988 – 2009 26
Bng 2.12: 5 đi tác có t trng s d án đng ký đu t nhiu nht  các tnh trng
đim vùng ông Nam B t nm 1988 – 2009 28
Bng 2.13: 5 đi tác có t trng vn đng ký đu t nhiu nht  các tnh trng
đim vùng ông Nam B t nm 1988 – 2009 29
Bng 2.14: FDI phân theo ngành ngh vào Tp.HCM t nm 1988 – 2009 32
Bng 2.15: FDI phân theo ngành ngh vào tnh Bình Dng t nm 1988 – 2009 .34
Bng 2.16: FDI phân theo ngành ngh vào tnh ng Nai t nm 1988 đn
15/12/2009 36
Bng 2.17: FDI phân theo ngành ngh vào tnh Bà Ra Vng Tàu t nm 1988 –
2009 38
Bng 2.18: C cu giá tr sn xut công nghip ca khu vc có vn đu t nc
ngoài trong tng giá tr sn xut công nghip ca các tnh trng đim vùng ông
Nam B qua các nm 38
Bng 2.19: Danh mc ngành ngh công nghip phân chia theo mc đ s dng công
ngh 41
Bng 2.20: Tng s d án FDI vào thành ph H Chí Minh trong ngành công
nghip phân chia theo mc đ s dng công ngh nm 2009 42
Bng 2.21: Tng s d án FDI vào tnh Bình Dng trong ngành công nghip phân
chia theo mc đ s dng công ngh nm 2009 43
Bng 2.22: Tng s d án FDI vào tnh ng Nai trong ngành công nghip phân
chia theo mc đ s dng công ngh nm 2009 44
Bng 2.23: Tng s d án FDI vào tnh Bà Ra Vng Tàu trong ngành công nghip
phân chia theo mc đ s dng công ngh t nm 1988 – 2009 45
Bng 2.24: Vn đu t điu l ca các d án FDI t nm 1988 – 2009  các tnh
trng đim ông Nam B 46

Bng 2.25: Vn FDI thc hin tính t 1988 - 2007  các tnh trng đim ông Nam
B 46
Bng 2.26: Tng sn phm đa phng ca các tnh trng đim vùng ông Nam B
theo giá so sánh nm 1994 51
Bng 2.27: Ch s c s h tng (cha bao gm sân bay, cng bin) 52
Bng 2.28: S lng các trng i hc, Cao đng, Cao đng ngh, Trung cp ngh
các tnh tính đn nm 2010 53
Bng 2.29: Giá tr sn xut công nghip tính theo giá so sánh nm 1994 ca các tnh
ông Nam B qua các nm 54
Bng 2.30: S d án FDI đc cp phép mi vào Tp.HCM t nm 2001 – 2009 55
Bng 2.31: S d án FDI đc cp phép mi vào Bình Dng t nm 2001-2009
55
Bng 2.32: S d án FDI đc cp phép mi vào ng Nai t nm 2001 – 2009 56
Bng 2.33: S d án FDI đc cp phép vào Bà Ra Vng Tàu t nm 2001 – 2009.
56
Bng 2.34: S khu/cm công nghip trên đa bàn các tnh trng đim ông Nam B
tính đn nm 2009 57
Bng 3.1: Bng đánh giá v th u tiên thu hút theo ngành ngh gia các tnh trng
đim vùng ông Nam B 71
Biu đ 2.1: Biu đ th hin xu hng tng gim s d án FDI vào Vit Nam t
nm 1988 – 2009 14
Biu đ 2.2: C cu d án FDI phân b vào các tnh trng đim vùng ông Nam
B 22
Biu đ 2.3: Biu đ th hin s không tng quan gia s d án và s vn đng ký
đu t và các tnh trng đim vùng ông Nam B 24
Biu đ 2.4: T trng s d án và vn đu t trc tip nc ngoài theo ngành ngh
vào Tp.HCM t nm 1988 – 2009 33
Biu đ 2.5: T trng s d án và vn đu t trc tip nc ngoài theo ngành ngh
vào Bình Dng t nm 1988 – 2009 35
Biu đ 2.6: T trng s d án và vn đu t trc tip nc ngoài vào ng Nai

t nm 1988 – 2009 37
Hình 3.1: Tam giác liên kt 3 bên trong vic phát trin các SMEs 74












Trang 1
LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Cho đn nay, “u t trc tip nc ngoài (FDI) đã đc nhìn nhn nh là mt
trong nhng “tr ct” tng trng kinh t ca Vit Nam. Vai trò ca FDI đc th
hin rt rõ qua vic đóng góp vào các yu t quan trng ca tng trng nh b
sung ngun vn đu t, đy mnh xut khu, chuyn giao công ngh, phát trin
ngun nhân lc và to vic làm,…Ngoài ra, FDI cng đóng góp tích cc vào to
ngun thu ngân sách và thúc đy Vit Nam hi nhp sâu rng vào nn kinh t th
gii. - (Trích t báo cáo “Nhìn li vai trò ca đu t trc tip nc ngoài trong bi
cnh mi ca Vit Nam” ca PGS.TS Phùng Xuân Nh, ti “
Hi tho quc t Vit
Nam hc ln th ba: Vit Nam hi nhp và phát trin”, tháng 12/2008 ).
Hn 20 nm thu hút đu t trc tip nc ngoài t khi ban hành Lut u t
nc ngoài vào nm 1987 cho đn nay, nc ta đã thu hút đc hn 12.000 d án

đu t nc ngoài vi tng vn đng ký gn 193 t USD. Trong s đó, các tnh
trng đim vùng ông Nam B ch gm Thành ph H Chí Minh, Bình Dng,
ng Nai, Bà Ra Vng Tàu, thu hút đc 6.782
d án đu t, chim hn 55% tng
s d án ca c nc, và thu hút đc gn 83 t USD chim khong 43% tng s
vn FDI đng ký vào Vit Nam.
Bên cnh nhng thành tu đó thì FDI cng đang đem li và báo hiu nhng hu
qu không tt nh: nhiu d án thâm dng lao đng có trình đ thp, chuyn giao
công ngh không “sch”, gây ô nhim môi trng, gây bt n an ninh – xã hi,
bong bóng bt đng sn… Trên c s đó, đ tài tp trung nghiên cu v vn đ
“Gii pháp thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào các tnh trng đim
vùng ông Nam B” đ phân tích thc trng đu t trc tip nc ngoài ti các
tnh này và hu qu ca hot đng đu t trc tip nc ngoài không “sch”, t đó
đ ra nhng gii pháp đ thu hút vn đu t trc tip nc ngoài “sch” vào các tnh
trng đim vùng ông Nam B.
2. Mc tiêu và nhim v nghiên cu
 Mc tiêu nghiên cu
Trang 2
 Lun vn nghiên cu nhm tìm ra gii pháp thu hút đu t trc tip nc ngoài
“sch” t vic nghiên cu, đánh giá thc trng hot đng đu t nc ngoài ti
các tnh trng đim vùng ông Nam B và hu qu t vic FDI không “sch”
mang li. Thêm vào đó, lun vn góp phn nâng cao hiu qu trong hot đng
qun lý đu t trc tip nc ngoài ti các tnh trng đim ông Nam B nói
riêng và các tnh khác  Vit Nam nói chung.
 Nhim v nghiên cu

Lun vn nghiên cu các lý thuyt v đu t trc tip nc ngoài, đu t trc
tip nc ngoài “sch”, hu qu t hot đng đu t trc tip nc ngoài không
“sch”, các nhân t tác đng đn vic thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch”
vào lãnh th ca mt quc gia.


Tip đn, lun vn nghiên cu thc trng hot đng đu t trc tip nc ngoài
ti các tnh trng đim vùng ông Nam B, tìm ra các đim tích cc ln tiêu
cc. T đó đánh giá các tác đng, thách thc t hot đng đu t trc tip nc
ngoài không “sch” ti các tnh này. âu là các nhân t nh hng chính.

a ra các gii thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào các tnh này và
làm bài hc cho các tnh khác  Vit Nam.
3. i tng, phm vi và gii hn ca nghiên cu
 i tng nghiên cu:
 Thc trng đu t trc tip nc ngoài.
 Phm vi nghiên cu:
 Phm vi nghiên cu v không gian: Lun vn tp trung nghiên cu  4 tnh trng
đim vùng ông Nam B là: Tp.HCM, Bình Dng, ng Nai, và Bà Ra Vng
Tàu.
 Phm vi nghiên cu v thi gian: lun vn nghiên cu s dng s liu thng kê
t các đa phng, các B liên quan t nm 1988 đn ht nm 2009. Mt s ch có
s liu minh ha đn thi đim làm lun vn.  tài đôi khi cng s dng chui s
liu đn nm 2007, 2008 và s liu trong nm 2009.
 Gii hn ca vn đ nghiên cu: lun vn ch tp trung nghiên cu hot đng
FDI ti 4 tnh trng đim vùng ông Nam B ch không nghiên cu ht tt c các
tnh do xét thy 4 tnh này chim t trng ln đi vi s d án cng nh s vn FDI
Trang 3
vào Vit Nam, và do mt hn ch ca công tác thng kê s liu  Vit Nam tác gi
không th có đc đy đ s liu ca tt c các đa phng trong c nc đ phân
tích tt c các tnh.
4. Tính mi ca lun vn nghiên cu
- ã có rt nhiu đ tài, công trình, bài báo nghiên cu v thc trng hot đng hay
thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ti các đa phng hay ti Vit Nam. Chng
hn nh:

 Bài cáo Tng kt “20 Nm u t nc ngoài ti Vit Nam (1988 - 2007)
” do
Cc đu t nc ngoài tng hp, báo cáo. Ni dung ca báo cáo ch yu nêu lên kt
qu thu hút FDI ti Vit Nam trong thi gian t trc cho đn nm 2007. C th
bao gm: quy mô vn FDI, c cu FDI theo hình thc, theo lnh vc ngành ngh,
theo vùng lãnh th, theo đi tác.
 Bài báo nghiên cu “Thu hút FDI “sch” cho phát trin bn vng nn kinh t
Vit Nam” ca nhóm tác gi PGS.TS Nguyn Th Liên Hoa - Trn Phng Hng
Hnh – Bùi Anh Chính, đng trên Bn tin ca Vin nghiên cu phát trin Tp.HCM,
tháng 12 nm 2009. Nhóm tác gi nghiên cu thc trng hot đng FDI  Vit Nam
hin nay đ xem xét nhng đim tác đng tích cc và tiêu cc ca hot đng FDI
đi vi s phát trin bn vng ca nn kinh t. T đó đ ra gii pháp thu hút FDI
“sch” cho phát trin bn vng nn kinh t Vit Nam.

- Khác vi các công trình nghiên cu trên, đ tài nghiên cu sâu v hot đng đu t
trc tip nc ngoài vào mt vùng c th (các tnh trng đim vùng ông Nam B)
đ t đó tìm ra nhng đc đim chung và riêng v xu hng đu t trc tip nc
ngoài  các tnh này, ri tìm ra nguyên nhân và đánh giá hu qu t dòng vn FDI
không “sch” mang li, nh hng nh th nào đn hot đng đu t, tình hình kinh
t - xã hi, an ninh, môi trng ca các đa phng. Trên c s này đ xut gii
pháp thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào các tnh trng đim vùng ông
Nam B nói riêng và làm bài hc kinh nghim cho các tnh khác  Vit Nam nói
chung. ây là đim mi ca lun vn nghiên cu.
5. Phng pháp nghiên cu

 Phng pháp nghiên cu
Trang 4
+ Phng pháp din dch: đc s dng đ din gii các s liu v dòng vn đu t
trc tip nc ngoài c đng ký ln thc hin vào Vit Nam và dòng vn đu t trc
tip nc ngoài ti các tnh trng đim vùng ông Nam B qua tng nm đ thy

đc các xu hng vn tng gim ra sao.
+ Phng pháp quy np: đc s dng đ tng hp các s liu theo tng cách phân
chia khác nhau nh: tng hp v s vn đng ký, v vn thc hin, vn đu t theo
ngành ngh, đi tác đ đa ra nhn xét chung ca c chui thi gian dài và cng là
xu hng đu t chung vào các tnh trng đim vùng ông Nam B.
+ Phng pháp nhân qu: da trên các kt qu v xu hng đu t chung vào tng
tnh, t đó lý gii kt qu đó trên thc t đã nh hng nh th nào đn tình hình
kinh t, xã hi, an ninh, môi trng ca các tnh trng đim vùng ông Nam B.
 Ngun d liu

 tài tp trung vào s dng ngun d liu th cp t các c quan qun lý Nhà
nc, mt s đ tài nghiên cu trong nc và nc ngoài, tp chí, các website.
Nhng các d liu này không phi đc s dng “thô” mà ch làm c s đ t đó
tng hp, và kt hp s liu phc v cho mc tiêu nghiên cu.
6. B cc ca đ tài
 tài bao gm 3 ni dung chính:
 Chng 1: C s lý lun.
 Chng 2: Thc trng hot đng đu t trc tip nc ngoài ti các tnh trng
đim vùng ông Nam B.
 Chng 3: Gii pháp thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào các tnh
trng đim vùng ông Nam B.






Trang 5
CHNG 1
C S LÝ LUN

1.1 Lý thuyt v đu t trc tip nc ngoài
1.1.1 Khái nim
Có rt nhiu đnh ngha v đu t trc tip nc ngoài. Theo Tài liu Cán cân
thanh toán (nm 1993) ca Qu tin t quc t (International Monetary Fund) đnh
ngha đu t trc tip nc ngoài (Foreign Direct Investment) nh sau: “u t trc
tip nc ngoài là mt s đu t đc làm đ thu đc li nhun lâu dài da trên
hot đng kinh doanh ca doanh nghip trong mt nn kinh t khác nn kinh t ca
nhà đu t, mc đích ca nhà đu t là có mt ting nói trng lng trong hot đng
qun tr doanh nghip”.
Ngoài ra theo Báo cáo hot đng đu t th gii ca Liên Hip Quc (United
Nations) nm 1999 đnh ngha u t trc tip nc ngoài nh sau: “u t trc
tip nc ngoài là mt s đu t bao gm mi quan h dài hn và phn ánh li tc
lâu dài và s kim soát ca mt ch th trong mt nn kinh t (ch th  đây có th
là nhà đu t cá th  nc ngoài hoc công ty m)”.
- Còn theo Lut u T đc Quc Hi nc ta ban hành theo quyt đnh s
59/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 nm 2005, thì FDI đc hiu bng cách kt hp 2
thut ng nh sau:
 u t trc tip là hình thc đu t do nhà đu t b vn đu t và tham gia
qun lý hot đng đu t.
 u t nc ngoài là vic nhà đu t nc ngoài đa vào Vit Nam vn bng
tin và các tài sn hp pháp khác đ tin hành hot đng đu t.
Tóm li, u t trc tip nc ngoài là vic nhà đu t nc ngoài b vn và
các tài sn hp pháp khác vào mt quc gia đ tin hành hot đng đu t và tham
gia kim soát hot đng đu t đó.
1.1.2 Phân loi đu t trc tip nc ngoài
Theo Imad A.Moosa (2002), FDI có th đc phân loi t nhn thc ca nhà
đu t hoc t nc nhn đu t (host country).
- ng  góc đ nhn thc ca nhà đu t thì FDI đc phân chia thành 3 loi: FDI
hàng ngang, FDI hàng dc, FDI hn hp. Ba loi FDI này đc hiu nh sau:
Trang 6

 FDI hàng ngang (Horizontal FDI): đc hiu là dng FDI đc thc hin nhm
to ra s m rng hàng ngang đ sn xut ra nhng loi hàng hóa ging nhau hoc
tng t  th trng nc ngoài (nc nhn đu t) nh  nc đu t.
 FDI hàng dc (Vertical FDI): đc thc hin cho mc đích khai thác nguyên liu
thô t nc nhn đu t hoc đ tr nên gn hn đi vi ngi tiêu dùng thông qua
s sáp nhp các kênh phân phi. Ví d nh trc đây, các nhà sn xut xe hi M
gp khó khn khi tip th ô tô ca h đi vi th trng Nht Bn bi vì hu ht
nhng nhà buôn bán ô tô Nht Bn đu có mi quan h khng khít vi nhng nhà
sn xut ô tô Nht Bn, và làm cho vic xúc tin ô tô nc ngoài gp khó khn ti
nc này.  vt qua vn đ đó, nhng nhà sn xut ô tô M đã thc hin chin
lc là thit lp h thng các nhà bán buôn ô tô M đ thit lp mng li quan h
ca chính h  Nht Bn đ tip th ô tô ca mình.
 FDI hn hp (Conglomerate FDI): là loi FDI kt hp 2 loi trên.
-  góc đ nhn thc ca nc nhn đu t:
FDI có th phân chia thành 3 loi:
 FDI thay th nhp khu (Import-substituting FDI): là loi FDI mà bao gm vic
sn xut hàng hóa mà trc đó nhng hàng hóa này đc nhp khu bi nc nhn
đu t, và đim đáng lu ý là nhp khu t nc nhn đu t và xut khu bi nc
đang đu t ngày gim dn. Loi FDI này đc quyt đnh bi quy mô th trng
nc nhn đu t, chi phí vn chuyn, hàng rào thng mi.
 FDI tng cng xut khu (Export-increasing FDI): đc khuyn khích bi s
tìm kim ngun lc mi cho đu vào, nh nguyên liu thô hay hàng hóa trung gian.
Loi FDI này gia tng xut khu mà trong đó nc nhn đu t s gia tng s xut
khu nguyên liu thô và hàng hóa trung gian ca nc h sang các nc đang đu
t và các nc khác.
 FDI đc đnh hng bi chính ph (Government initiated FDI): FDI đc khi
đng t chính ph trong mt s trng hp nh chính ph cn gim s thâm ht
cán cân thanh toán quc t…
- Còn theo quan đim ca Kojima (1973, 1975, 1985) FDI có th đc phân chia
thành 2 loi nh sau:

Trang 7
 FDI khuyn khích thng mi (Trade – oriented FDI): là loi FDI mà có th to
ra cu vt tri cho nhp khu và cung vt tri cho xut khu.
 FDI không khuyn khích thng mi (Anti - trade oriented FDI): là loi FDI to
ra hiu qu ngc đi vi thng mi.
- Ngoài ra theo Chen & Ku (2000) FDI còn có th đc phân chia thành 2 loi: FDI
m rng (Expansionary FDI) và FDI bo h (Defensive FDI).
 FDI m rng: là loi FDI nhm khai thác li th đc bit ca công ty  nc
đc đu t. Loi FDI này tng thêm li ích đi vi vic đóng góp vào s tng
trng doanh s bán hàng bi s đu t ca nhà máy  nc ch nhà và nc
ngoài. Và cng theo nghiên cu ca Chen & Ku thì loi FDI này chu nh hng
ln bi các li th đc bit ca công ty nh là: quy mô, kh nng nghiên cu và
phát trin, li nhun, và đng c ca nhng yêu cu v công ngh.
 FDI bo h: là loi FDI tìm kim lao đng r  nc đc đu t vi mc tiêu
gim chi phí sn xut và mi quan h bi nhng mng li sn xut.
1.2 Khái nim v đu t trc tip nc ngoài “sch”
Khái nim v FDI đã có t lâu nhng gn đây các nc trên th gii nhìn nhn li
các mt tích cc cng nh tiêu cc t hot đng FDI mang li, t đó xut hin khái
nim mi đó là FDI “sch” hay FDI s dng công ngh “sch”, hay FDI bn vng.
Theo công trình nghiên cu “Thu hút FDI “sch” cho phát trin kinh t bn
vng nn kinh t Vit Nam” ca nhóm các tác gi PGS.TS Nguyn Th Liên Hoa,
Trn Phng Hng Hnh, Bùi Anh Chính thì FDI “sch” là “FDI phi hng đn
s tng trng bn vng ca nn kinh t”. C th bao gm:
 Li ích kinh t: Ngun vn FDI mt khi đc tin hành đu t thì phi đm bo li
ích cho c nc đu t và nc tip nhn đu t. i vi nc đu t khi tin hành đu
t phi nhn đc các li ích kinh t nh ngun lao đng và nguyên vt liu r hn, to
ra đc li nhun trong quá trình đu t. i vi nc tip nhn đu t phi đm bo
tng trng kinh t cao, n đnh và bn vng; phát trin sn xut theo hng thân thin
môi trng, công nghip hóa, phát trin nông nghip - nông thôn bn vng, phát trin
công nghip sch.

Trang 8
 Li ích xã hi: thc hin đng b các bin pháp nhm các mc tiêu: tin b và
công bng xã hi; xóa đói gim nghèo; gii quyt vic làm, tng thu nhp; nâng cao
cht lng giáo dc, nâng cao dân trí, trình đ ngh nghip, chm sóc sc khe…
 Bo v môi trng, x lý, khc phc ô nhim, phc hi và ci thin cht lng
môi trng, phòng chng cháy và cht phá rng; khai thác tài nguyên ba bãi.
Theo tài liu tác gi Serena Lillywhite báo cáo ti “Din đàn toàn cu v đu t
quc t” t chc  Thng Hi nm 2002 cho rng “FDI bn vng là FDI cn thit
phi xem xét đn nhng tác đng ca hot đng đu t v các mt kinh t, xã hi,
môi trng”. iu đó có ý ngha là hot đng đu t cn phi đc dn dt bi
nhiu lao đng và nguyên liu r hn, đòi hi s đu t cho ngun lao đng cng
nh s bo đm các quyn ca ngi lao đng; đòi hi chuyn giao công ngh, giáo
dc và đào to, và bo v môi trng.
Tóm li, FDI “sch” có th đc hiu là FDI gn lin vi s tng trng bn
vng ca nn kinh t, có các tác đng tích cc đn kinh t, xã hi, môi trng ca
nc nhn đu t cng nh nc đu t.
1.3 Hu qu t thu hút đu t trc tip nc ngoài không “sch”
Vic thu hút đu t trc tip nc ngoài không “sch” vào các đa phng, quc gia
có th mang li rt nhiu hu qu không tt nh sau:
 Vic các d án đu t trc tip nc ngoài vào các ngành khai thác tài nguyên
dn đn gây cn kit ngun tài nguyên thiên nhiên ca ni nhn đu t, mt khác
còn có th tác đng tiêu cc đn môi trng. Các ngành này cng là nhng ngành
không có sc lan ta, nên không to điu kin cho các ngành công nghip ph tr
phát trin.
 i vi các ngành công nghip ch yu thâm dng lao đng, s dng công ngh
thp không có tác đng tích cc đn vic chuyn giao công ngh, khoa hc qun lý,
nâng cao mt bng cht lng nhân lc, mà còn gây ô nhim môi trng, bt n an
ninh – xã hi.
 Vic các d án FDI đu t vào lnh vc bt đng sn s làm thi phng qu bóng
bt đng sn, nh hng đn nguy c v đm bo an toàn kinh t - tài chính quc

gia. Ngoài ra các d án bt đng sn là nhng d án tiêu th nhiu tin, mà đi
tng tiêu th sau cùng là nhng nhà đu t, cá nhân trong nc, các nhà đu t
Trang 9
nc ngoài bán d án và chuyn li nhun bng ngoi t v nc nh hng tiêu
cc đn cán cân thanh toán quc t ca quc gia.
1.4 Các nhân t tác đng đn vic thu hút đu t trc tip nc ngoài “sch”
vào các lãnh th trong
mt quc gia
Có rt nhiu tài liu nghiên cu thc nghim và đa ra các nhân t tác đng đn
phân b dòng vn FDI vào các lãnh th ca mt quc gia. Nh nghiên cu ca
nhóm tác gi Lv Na (i hc kinh t và kinh doanh quc t, Bc Kinh, Trung Quc)
và W.S. Lightfoot (i hc Quc t Monaco, Monaco) v đ tài “Các nhân t quyt
đnh đn FDI  mc đ đa phng ti Trung Quc”. Theo Lv. Na và W.S Lightfoot
thì các nhân t nh hng đn s mt cân đi trong phân b dòng vn FDI vào các
lãnh th ca mt quc gia là: quy mô th trng, s tích t, cht lng lao đng, chi
phí lao đng, mc đ m ca và quá trình ci cách.

Còn theo nghiên cu, tng hp ca Nghiên cu sinh Vit Nam Lê Vit Anh (ti
i hc Nagoya, Nht Bn, 2004) vi báo cáo khoa hc, đ tài “Các yu t quyt
đnh FDI  cp đ đa phng: trng hp Vit Nam” cho rng các yu t tác đng
đn FDI vào lãnh th mt Quc gia gm: Nhu cu th trng và quy mô th trng,
s tích t ca mt vùng c th, cht lng c s h tng, mc đ công nghip hóa,
s tích ly FDI, chi phí lao đng, cht lng lao đng, mc đ m ca ca nn kinh
t, chính sách khuyn khích FDI.
- Cùng vi vic nghiên cu nhiu đ tài khác tng t  trên và t s quan sát, đúc
kt ca cá nhân, tác gi cho rng các nhân t tác đng đn vic thu hút FDI “sch”
cng bt ngun t vic đáp ng các nhu cu ca nhà đu t hay nói các khác là
cng bt ngun t nhng nhân t tác đng đn vic la chn đa đim đu t ca
các các nhà đu t nc ngoài. Da theo mc đích và mc tiêu nghiên cu, các
nhân t tác đng đn vic thu hút FDI “sch” vào mt vùng, quc gia bao gm:

 Nhân t đu tiên là quy mô th trng (Market size), nhân t này thng đc
đo lng bng GDP. Nó nh hng trc tip đn doanh thu k vng ca nhà đu t.
Tht vy, mt trong nhng đng c chính ca FDI là tìm kim nhng th trng
mi (Theo Shapiro, 1998). Quy mô th trng ca mt vùng c th ln hn vùng
khác thì vùng đó s thu hút nhiu vn FDI hn. Các d án đu t nc ngoài trong
nhng ngành ngh khách sn - nhà hàng, tài chính ngân hàng, bo him, kinh doanh
Trang 10
bt đng sn, giáo dc, y t, thng mi có mi quan h đng bin vi quy mô và
tc đ tng trng GDP  ni đc đu t.
 Nhân t th hai là s tích t (Agglomeration) điu mà phn ánh s tp trung ca
nhng hot đng kinh t mà dn đn nhng yu t ngoi lc tích cc và tính kinh t
nh quy mô. Theo Wheeler và Moody (1992) và nhng tác gi khác thì s tích t có
mi liên h tích cc vi dòng vn FDI trong mt quc gia c th. Và Lv Na và
W.S.Lightfoot thì cho rng cht
lng ca c s h tng đo lng li ích ca s tích
t. Chng hn đ dài ca đng cao tc và đng tàu la trên mi km
2
, t l phn
trm s đng đc ri nha, s khu/cm công nghip trong tnh, hay s b đin
thoi thuê bao, dch v công (đin nng, nng lng) là nhng đi din cho cht
lng ca c s h tng. Trên thc t, c s h tng bao gm 2 loi là c s h tng
xây dng và c s h tng vin thông. C s h tng xây dng tt s là tích cc đi
vi vic thu hút FDI trong ngành công nghip, đc bit là ngành công nghip nng.
 Nhân t th ba là cht lng lao đng. Cht lng lao đng có th đc đo
lng đc bng s trng tiu hc, trung hc cng nh s trng đi hc, cao
đng, ngh. Theo các tác gi Mody and Srinivasan (1998), Lu Ming Hong (2000)
and Akinlo (2004) thì cht lng lao đng có tác đng tích cc đn FDI. Bng
chng thc nghim bi các tác gi Wang and Swain (1995) thì các công ty đa quc
gia  Trung Quc có khuynh hng thuê các nhân viên có cht lng.
 Nhân t th t là mc đ công nghip hóa. Giá tr và sn lng sn phm công

nghip phn ánh mc đ công nghip. Mc đ công nghip có mi quan h t l
thun vi FDI vào các vùng, min. c bit giá tr và sn lng công nghip có
quan h tích cc đi vi thu hút vn FDI trong ngành công nghip  các vùng min.
 Nhân t th nm là s tích ly FDI. Tng s tích ly d án và vn FDI đt đc
“hiu qu đu t theo by đàn” gia các nhà đu t.
 Nhân t th sáu là chính sách khuyn khích FDI. V mt lý thuyt chính sách
khuyn khích FDI s có tác dng tích cc vi dòng vn FDI. Tuy nhiên, trong nhiu
trng hp, đã có s tht bi đi vi chính sách khuyn khích FDI. Chng hn nh:
chính sách khuyn khích ch có áp dng s u đãi đi vi ngành này mà không áp
dng vi ngành khác hay chính sách khuyn khích ch tp trung vào nhng mt u
đãi có th lng hóa đc nh u đãi v thu, đt đai nhng li b qua nhng khâu
Trang 11
th tc đu t, thi gian chp nhn cp phép kéo dài…Ngi ta thng s dng s
liu t l lp đy  nhng khu công nghip và khu ch xut ca vùng, đa phng
đ đo lng hiu qu ca chính sách khuyn khích FDI vào vùng, đa phng.
Nu các nhân t trên đây đc các đa phng, quc gia đm bo tích cc thì s
d dàng trong vic thu hút dòng vn FDI “sch”.
1.5 Kt lun chng 1
Chng 1 là chng v c s lý lun ca đ tài đc tác gi nghiên cu rt k t
các tác gi đi trc v nhng ni dung liên quan, t đó tng hp, đúc kt, khái quát
lý thuyt. Trong chng 1 bao gm nhng ni dung chính nh khái nim đu t
trc tip nc ngoài, đu t trc tip nc ngoài “sch”, hu qu t vic thu hút đu
t trc tip nc ngoài không “sch” cng nh các nhân t tác đng đn vic thu
hút đu t trc tip nc ngoài “sch” vào đa phng. Tt c c s lý thuyt này s
nh “tm gng soi” đ nhn xét phn thc trng  chng 2, và góp phn đ xut
gii pháp  chng 3.

Trang 12
CHNG 2
THC TRNG THU HÚT U T TRC TIP NC NGOÀI
VÀO CÁC TNH TRNG IM VÙNG ÔNG NAM B
2.1 Khái quát tình hình hot đng đu t trc tip nc ngoài vào Vit Nam
trong thi gian qua
2.1.1 V quy mô đu t trc tip nc ngoài
2.1.1.1 V s d án đng ký
Nm 2009, dòng vn đu t trc tip nc ngoài toàn cu b nh hng nng n bi
cuc khng hong kinh t và tài chính toàn cu. Dòng vn FDI toàn cu nm 2009
đã gim 69,7% xung còn 1.000 t USD t mc 1.697 t USD nm 2008, và gim
gn 1 na so vi nm 2007. M và Trung Quc là 2 nc đng đu v nhn đc
vn FDI trong nm 2009. Tuy nhiên, FDI ca M gim 57% (t 316,1 t USD
xung còn 135,9 t USD) và Trung Quc gim 2,6% (t 92,4 t USD xung còn 90
t USD). Trong bi cnh đó, Vit Nam vn đc đánh giá là mt trong nhng đim
thu hút đi vi các nhà đu t nc ngoài vi tng s vn FDI đng ký cp mi và
tng thêm gn 21,5 t USD.

Tính đn cui nm 2009, Vit Nam có 12.206 d án FDI đc cp phép, vi
tng s vn đng ký khong 193 t USD (k c vn tng thêm ca các d án đã
đc cp phép t trc và nhng d án đã ht hiu lc) và gn 67 t USD vn FDI
thc hin. S liu chi tit và xu hng tng gim FDI t nm 1988 - 2009 đc th
hin  bng 2.1 và bng 2.2 nh sau:










Trang 13
Bng 2.1 u t trc tip nc ngoài đc cp giy phép vào Vit Nam
t nm 1988 - 2009
Nm S d án
S d án
Tng gim
(+/-)
% Tng gim
1988
37
1989
67 30 81,08
1990
107 40 59,70
1991

152 45 42,06
1992
196 44 28,95
1993
274 78 39,80
1994
372 98 35,77
1995
415 43 11,56
1996
372 -43 -10,36
1997
349 -23 -6,18
1998
285 -64 -18,34
1999
327 42 14.74
2000
391 64 19,57
2001
555 164 41,94
2002
808 253 45,59
2003
791 -17 -2,10
2004
811 20 2,53
2005
970 159 19,61
2006

987 17 1,75
2007
1544 557 56,43
2008
1557 13 0,84
2009
839 -718 -46,11
Tng s(*)
12.206


Ngun: Tng Cc thng kê Vit Nam
(*): S liu bao gm c nhng d án ht hiu lc hot rút giy phép





Trang 14
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09
S d án FDI

Biu đ 2.1: Biu đ th hin xu hng tng gim s d án FDI vào Vit Nam
t nm 1988 - 2009
Theo bng 2.1 và biu đ 2.1 ta thy s d án FDI vào nc ta liên tc tng qua các
nm 1988 đn nm 1994 t 37 d án lên 372 d án, tc tng gp 10 ln. Có đc
thành qu này vì sau nm 1986 nc ta bt đu thc hin chính sách m ca kinh t
và Lut đu t nc ngoài liên tc đc b sung sa đi vào các nm 1990, 1992.
Sang các nm 1997, 1998 s d án vào nc ta gim nh vì nh hng t khng
hong kinh t tài chính Châu Á nm 1997. Nhng sau đó, các nm sau càng có
nhiu d án FDI đu t vào nc ta, đc bit là sau khi nc ta gia nhp t chc
thng mi th gii WTO ngày 7 tháng 11 nm 2006, tng s d án nm 2007 là
1.544 d án gp 41 ln s d án so vi nm 1988, gn bng 1,6 ln so vi nm
2006.
Riêng trong nm 2009 va qua, s d án FDI cp mi  Vit Nam ch bng
53,9% so vi vi s d án cp mi nm 2008, và s vn đng ký gim 70% so vi
nm 2008. S st gim này không bt thng khi mà xu hng đu t trc tip
nc ngoài toàn cu cng gim sâu sc do nh hng t cuc suy thoái kinh t toàn
cu nm 2008.
2.1.1.2 V tình hình vn đng ký đu t

T khi nc chúng ta ban hành Lut đu t nc ngoài nm 1987 thì qua các
nm càng có nhiu dòng vn đu t nc ngoài đ vào Vit Nam. Ngay thi k đu
Trang 15
chúng ta luôn lp nhng thành tu đáng n v thu hút vn đu t nc ngoài nh
vn FDI nm 1989 đt 525,5 triu USD tng 52,79% so vi nm 1988, nm 1990
vn FDI đng ký tng 39,87% so vi nm 1989, các nm 1991, 1992 đu có tc đ
tng vn cao trên 70%, quá trình tng trng luôn đt t l cao nh vy. Cho đn
nhng nm 1997, 1998 do b nh hng t cuc khng hong kinh t Châu Á nm
1997 nên vn FDI đng ký gim trm trng, nm 1997 vn FDI đng ký ch bng
khong 55% so vi nm 1996, nm 1998 ch bng 91% so vi nm 1997, nm 1999
vn FDI đng ký ch bng 50,3% so vi nm 1998. Tuy nhiên sang các nm 2000,

2001 vn FDI vào nc ta có s tng nh tr li và tng cao t các nm 2004 tr đi.
Và đc bit, tc đ tng trng đt k lc vào nm 2008, vn FDI đng ký tng
khong 235% so vi nm 2007, mc dù nhng tháng cui ca nm 2008 nn kinh t
toàn cu bt đu suy thoái. iu đó cho thy, Vit Nam chúng ta vn là mt đa
đim có hp lc rt ln đi vi dòng vn đu t trc tip nc ngoài. Sang nm
2009, cùng vi s nh hng chung ca cuc khng hong kinh t toàn cu dòng
vn FDI vào nc ta ch bng khong 30% so vi nm 2008, nhng điu này cng
không đi ngc quy lut chung nên cng không quá lo ngi. iu này đc th hin
qua s hi phc ca dòng vn FDI đng ký vào nc ta nhng tháng đu nm 2010
khi mà nn kinh t th gii đc xác đnh là đã đi qua giai đon nng n nht ca
cuc khng hong. Trong 5 tháng đu nm 2010, các nhà đu t nc ngoài đã
đng ký đu t vào Vit Nam 7,5 t USD, bng 77% so vi cùng k 2009. ây là
mt con s có ý ngha tích cc trong giai đon hin nay khi mà nn kinh t toàn cu
vn cha thoát hn khi cuc khng hong kinh t. Qua đó chng t Vit Nam vn
là mt trong nhng đa đim đu t hp dn đi vi nhà đu t nc ngoài.








Trang 16
Bng 2.2: Vn FDI đc cp giy phép vào Vit Nam t nm 1988 - 2009
Nm
Vn đng ký
đu t
(Triu đô la
M)

(*)

Nm sau so
nm trc
(%)
Tng s vn
thc hin
(triu USD)
Nm sau so
vi nm
trc (%)
T l vn
thc
hin/vn
đng ký
(%)
1988 341,7
1989 525,5 152,79
1990 735 139,87
1991 1.291,5 175,71 328,8
25,46
1992 2.208,5 171,00 574,9 174,85
26,03
1993 3.037,4 137,53 1.017,5 176,99
33,50
1994 4.188.4 137,89 2.040,6 200,55
48,72
1995 6.937,2 165,63 2.556 125,26
36,84
1996 10.164,1 146,52 2.714 106,18

26,70
1997 5.590,7 55,00 3.115 114,78
55,72
1998 5.099,9 91,22 2.367,4 76
46,42
1999 2.565,4 50,30 2.334,9 98,63
91,02
2000 2.838,9 110,66 2.413,5 103,37
85,02
2001 3.142,8 110,70 2.450,5 101,53
77,97
2002 2.998,8 95,42 2.591 105,73
86,40
2003 3.191,2 106,42 2.650 102,28
83,04
2004 4.547,6 142,50 2.852,5 107,64
62,73
2005 6.839,8 150,40 3.308,8 116 48,38
2006 1.200,4 175,50 4.100,1 123,92 34,16
2007 21.347,8 177,84 8.030 195,85 37,62
2008 71.726 335,99 11.500 143,21 16,03
2009 21.482 29,95 10,000 86,96 46,55
Tng
s (*)
192.804,2 66.945,5 34,72
Ngun: Tng hp t Tng cc thng kê Vit Nam
(*): S liu bao gm c vn ca nhng d án đã ht hiu lc hoc rút giy phép
2.1.1.3 V đi tác đu t
 T khi thc hin thu hút đu t nc ngoài đn nay Vit Nam có khong 89
Quc gia/lãnh th đu t. Trong s 10 Quc gia dn đu v s d án đng ký đu t

thì có đn 7 quc gia Châu Á, c th nh Hàn Quc vi 2.327 d án chim t trng
21,23%, ài Loan vi 2.023 d án chim t trng 18,46%, Nht bn vi 1.160 d
án chim t trng 10,58%, Singapore vi 776 d án chim t trng 7,08%, Trung