Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế

1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo



BÙI TH NHT LAM


NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
NGOI THNG VIT NAM
TRONG QUÁ TRÌNH HI NHP QUC T


CHUYÊN NGÀNH : NGÂN HÀNG
MÃ S : 60.31.12



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN




THÀNH PH H CHÍ MINH – 2010

2
CHNG 1
C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI

1.1 LÝ LUN CHUNG V CNH TRANH
1.1.1 Khái nim v cnh tranh.
Cnh tranh ca mt doanh nghip, mt ngành, mt quc gia là mc đ mà  đó
trong các điu kin v th trng t do và công bng, có th sn xut ra các sn phm
hàng hóa và dch v đáp ng đc các đòi hi ca th trng, đng thi to ra vic làm
và nâng cao đc thu nhp thc t.
Mt doanh nghip đc xem là có sc cnh tranh khi nó có th thng xuyên
đa ra các sn phm thay th, mà các sn phm này có mc giá thp hn so vi các sn
phm cùng loi, hoc bng cách cung cp các sn phm tng t vi các đc tính v
cht lng hay dch v ngang bng hay tt hn.
1.1.2 Li th cnh tranh.
Li th cnh tranh là nhng gì làm cho doanh nghip ni bt hay khác bit so
vi các đi th cnh tranh. ó là nhng th mnh mà t chc có hoc khai thác tt hn
nhng đi th cnh tranh.
Li th cnh tranh ca mt doanh nghip đc th hin  hai khía cnh sau:
- Chi phí: Theo đui mc tiêu gim chi phí đn mc thp nht có th đc.
Doanh nghip nào có chi phí thp thì doanh nghip đó có nhiu li th hn trong quá
trình cnh tranh gia các doanh nghip. Chi phí thp mang li cho doanh nghip t l
li nhun cao hn mc bình quân trong ngành bt chp s hin din ca các lc lng
cnh tranh mnh m.
- S khác bit hóa: Là li th cnh tranh có đc t nhng khác bit xoay quanh
sn phm hàng hóa, dch v mà doanh nghip bán ra th trng. Nhng khác bit này
3
có th biu hin di nhiu hình thc, nh: s đin hình v thit k hay danh ting sn
phm, công ngh sn xut, đc tính sn phm, dch v khách hàng, mng li bán

hàng.
1.1.3 Các yu t góp phn to nên li th cnh tranh trong doanh nghip
Li th cnh tranh là mt trong nhng th mnh mà doanh nghip có hoc có
th huy đng đ có th cnh tranh thng li.  có th to đc li th cnh tranh, các
doanh nghip cn nghiên cu các yu t sau:
- Ngun gc s khác bit: So vi đi th cnh tranh, doanh nghip có gì vt
tri hn v mt giá c sn phm, cht lng sn phm hàng hóa, cht lng sn phm
dch v, mng li phân phi.
- Th mnh ca doanh nghip v c s vt cht, nhà xng, trang thit b k
tht.
- Kh nng phát trin sn phm mi, đi mi dây chuyn công ngh, h thng
phân phi.
- Cht lng ca sn phm.
- Kh nng đi ngoi: Kh nng liên kt vi các doanh nghiêp khác hoc liên
doanh vi nc ngoài, hoc s dng s tr giúp ca các t chc trong cnh tranh.
- Kh nng tài chính: Kh nng ca doanh nghip trong vic qun lý chi phí,
huy đng vn và thanh toán các ngha v tài chính.
- S thích nghi ca t chc: S mm do ca t chc đ thích ng vi s thay
đi ca môi trng. S thích nghi ca h thng quyn lc lãnh đo và t chc hành
chính trong lnh vc hot đng.
- Kh nng tip th: Nhiu doanh nghip thành công nh vào vic c gng cung
cp nhiu giá tr hn cho khách hàng, phát trin sn phm mi, nâng cao cht lng
dch v, phc v và phân phi sn phm.
1.2 NNG LC CNH TRANH CA NHTM.
1.2.1 Khái nim chung v nng lc cnh tranh ca NHTM.
4
Trong bài vit “ánh giá nng lc cnh tranh ca các NHTM Vit Nam trong
quá trình hi nhp quc t” tác gi  Th Minh c đã đa ra khái nim nng lc
cnh tranh ca các NHTM nh sau : “Nng lc cnh tranh ca mt NHTM là kh nng
to ra và s dng hiu qu các li th so sánh đ giành thng li trong quá trình cnh

tranh vi NHTM khác”. Nh vy, đây là mt yu t nng đng, luôn đc đt trong s
phát trin liên tc. Các li th so sánh (hin có và đc to ra) ch là nhng yu t tim
nng, điu quan trng là các li th này phi đc s dng mt cách hp lý, có hiu
qu, đng thi phi luôn đu t nhm duy trì và tng cng thêm nng lc mt cách
bn vng. Ngoài ra, cnh tranh là mt hot đng có ch đích, do vy nng lc cnh
tranh thng gn lin vi kt qu hot đng cnh tranh, tc là mc đ đt đc các
mc tiêu cnh tranh đã đt ra.
Theo PGS.TS Nguyn Th Quy thì “Nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng là
kh nng ngân hàng đó to ra, duy trì và phát trin nhng li th nhm duy trì và m
rng th phn; đt đc mc li nhun cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc
tng đng thi đm bo s hot đng an toàn và lành mnh, có kh nng chng đ và
vt qua nhng bin đng bt li ca môi trng kinh doanh”.
Vi khái nim này thì PGS.TS Nguyn Th Quy đã đ cp đn nng lc ni ti
ca mt NHTM và mi quan h ca nó vi s phát trin ca ca ngành ngân hàng trên
c s tn dng đc li th ca mình nhm đt đc li nhun cao hn. Mt khác, khái
nim trên cng th hin s linh hot trong chin lc cnh tranh ca NHTM khi thích
nghi và tn dng nhng s thay đi ca môi trng kinh doanh.
T nhng quan đim trên, theo tôi, “Nng lc cnh tranh ca mt NHTM là kh
nng to ra, s dng và duy trì li th ca mình so vi đi th cnh tranh, nhm đng
vng và phát trin trong môi trng kinh doanh luôn thay đi”. Nó bao gm các yu t
ni ti và ngoi sinh ca ngân hàng tác đng đn chin lc cnh tranh ca ngân hàng
đó. T đó, có th tn dng các c hi trên c s phát huy li th ca mình, đng thi
5
cng khc phc, hn ch nhng tác đng tiêu cc ca môi trng kinh doanh đn hot
đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.2 H thng ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ni ti ca NHTM
Hot đng ca các NHTM có n đnh và phát trin hay không, có kh nng cnh
tranh vi các đi th khác hay không ph thuc không ch vào bn thân các ngun lc
ni ti và hin có ca các ngân hàng nh : tim lc tài chính, công ngh, cht lng đi
ng ngun nhhân lc, . .mà còn ph thuc vào rt nhiu yu t nh nhng đi th cnh

tranh ca chính các ngân hàng đó là ai (các sn phm, dch v thay th), kh nng thâm
nhp ca các đi th nh th nào, mc đ cnh tranh gia các đi th hin ti s ra sao,
các ngun lc mà ngân hàng có đ thích ng vi nhng thay đi th nào, chin lc mà
các ngân hàng s dng có phù hp không, ngân hàng có kh nng thay đi chin lc
cnh tranh ca mình không, có điu kin ca môi trng v mô s tác đng nh th nào
đn kh nng đó ca các ngân hàng trc nhng thách thc và c hi mi.
Di đây là mt s ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ni ti ca các NHTM:












S đ 1.1 : H thng ch tiêu phn ánh sc cnh tranh ni ti ca NHTM
SC
CNH
TRANH

Cht lng nhân s :
- Cht lng nhân viên
- Th tc giao dch
-  an toàn chính xác
Tim lc tài chính :
- Vn t có

- ROE
- ROA
- Chi phí/thu nhp
Liên tc đi mi
- Dch v mi
- a đim cung ng mi
- Công ngh tiên tin
Sn phm dch v :
- Tin ích ti u
- Dch v đa dng
- Kênh phân phi rng
- Quan h khách hàng

6
1.2.2.1 Tim lc tài chính
Tim lc tài chính là thc đo sc mnh ca mt ngân hàng ti mt thi đim
nht đnh. Tim lc tài chính th hin qua các ch tiêu sau :
- Mc đ an toàn vn và kh nng huy đng vn: Ch tiêu này đc th hin
thông qua các ch tiêu c th nh : quy mô vn ch s hu, h s an toàn vn (CAR –
Capital Adequacy Ratio). Tim lc vn ch s hu phn ánh sc mnh tài chính ca
mt ngân hàng và kh nng chng đ ri ro ca ngân hàng đó. Cách thc mà mt ngân
hàng có kh nng c cu li vn, huy đng thêm vn cng là mt khía cnh phn ánh
tim lc v vn ca mt ngân hàng. ây là mt trong nhng ngun lc quan trng nht
quyt đnh kh nng cnh tranh ca mt ngân hàng.
- Cht lng tài sn có : ây là ch tiêu phn ánh “sc kho” ca ngân hàng, nó
đc th hin thông qua ch tiêu nh : t l n xu trên tng tài sn có, mc đ lp d
phòng và kh nng thu hi các khon n xu, mc đ tp trung và đa dng hoá ca
danh mc tín dng, ri ro tín dng tim n, . .
- Mc sinh li : Ch tiêu này phn ánh kt qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng, đng thi cng phn ánh mt phn kt qu cnh tranh ca ngân hàng. Nó có th

đc phân tích thông qua nhng ch tiêu c th nh : giá tr tuyt đi ca li nhun sau
thu, tc đ tng trng và c cu li nhun; t sut li nhun trên vn ch s hu
(ROE); t sut li nhun trên tng tài sn có (ROA); các ch tiêu v mc sinh li trong
mi tng quan vi chi phí, . .
- Kh nng thanh khon : Nó đc th hin thông qua các ch tiêu nh kh nng
thanh toán tc thì, kh nng thanh toán ngay, đc bit là kh nng qun lý ri ro thanh
khon ca các NHTM.
1.2.2.2 Nng lc v công ngh
Trong lnh vc ngân hàng, công ngh ngày càng đóng vai trò nh là mt trong
nhng ngun lc to ra li th cnh tranh quan trng nht ca mi ngân hàng. Công
ngh ngân hàng không ch bao gm nhng công ngh mang tính tác nghip nh h
7
thng thanh toán đin t, h thng ngân hàng bán l, máy rút tin t đng ATM,… mà
còn bao gm h thng thông tin qun lý (MIS – Managerment Informtics System), h
thng báo cáo ri ro, . . trong ni b ngân hàng. Kh nng nâng cp và đi mi công
ngh ca các NHTM cng là ch tiêu phn ánh nng lc công ngh ca ngân hàng. Nh
vy, nng lc công ngh không ch th hin  s lng, cht lng công ngh hin ti
mà còn bao gm c kh nng đi mi ca công ngh hin ti v mt k thut cng nh
kinh t.
1.2.2.3 Ngun nhân lc
Ngun nhân lc là ngun lc quan trng và không th thiu ca bt k ngân
hàng nào. Nhân s ca mt ngân hàng là yu t mang tính kt ni các ngun lc ca
ngân hàng, đng thi cng là cái gc ca mi ci tin và đi mi. Nng lc cnh tranh
v ngun nhân lc đc th hin qua mt s tiêu chí nh : trình đ đào to, trình đ
thành tho nghip v, đng c phn đu, mc đ cam kt gn bó vi ngân hàng.
Trình đ, hay k nng ca ngi lao đng là nhng ch tiêu quan trng th hin
cht lng ca ngun nhân lc. Quá trình tuyn dng và đào to mt chuyên viên ngân
hàng thng rt tn kém c v thi gian và công sc. Hiu qu ca chính sách nhân s,
đc bit là chính sách tuyn dng và c ch thù lao là mt ch tiêu quan trng đánh giá
kh nng duy trì đi ng nhân s cht lng cao ca mt ngân hàng.

ng c phn đu và mc đ cam kt gn bó ca nhân viên ngân hàng cng là
nhng ch tiêu quan trng phn ánh mt ngân hàng có li th cnh tranh t ngun nhân
lc ca mình hay không.
1.2.2.4 Nng lc qun lý và c cu t chc
Nng lc qun lý phn ánh nng lc điu hành ca ban lãnh đo ca mt ngân
hàng. Nng lc qun lý th hin  mc đ chi phi và kh nng giám sát ca hi đng
qun tr đi vi ban giám đc; mc tiêu, đng c, mc đ cam kt ca ban lãnh đo đi
vi vic duy trì và nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng; chính sách tin lng
và thu nhp đi vi ban giám đc; s lng, cht lng và hiu lc thc hin ca các
8
chin lc, chính sách và quy trình kinh doanh cng nh quy trình qun lý ri ro, kim
toán kim soát ni b trong ngân hàng.
Nng lc qun lý ca ban lãnh đo ngân hàng cng b chi phi bi c cu t
chc ca NHTM. C cu t chc là mt ch tiêu quan trng phn ánh c ch phân b
các ngun lc ca mt ngân hàng. Nó cho bit c ch phân b ngun lc ca mt ngân
hàng có phù hp vi quy mô, trình đ qun lý ca ngân hàng; phù hp vi đc trng
cnh tranh ca ngành và yêu cu ca th trng hay không.
C cu t chc th hin  s phân chia các phòng ban chc nng, các b phn
tác nghip, các đn v trc thuc, . . Hiu qu ca c ch qun lý không ch phn ánh 
s lng phòng ban, s phân công phân cp gia các phòng ban mà còn ph thuc vào
mc đ phi hp gia các phòng ban, các đn v trong vic trin khai chin lc kinh
doanh, các hot đng nghip v hàng ngày, kh nng thích nghi và thay đi ca c cu
trc nhng bin đng ca ngành hay ca môi trng v mô, .
1.2.2.5 H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các dch v cung cp
H thng kênh phân phi luôn là mt yu t quan trng trong hot đng ca các
NHTM. H thng kênh phân phi ca các NHTM th hin  s lng các chi nhánh và
các đn v trc thuc khác nhau và s phân b các chi nhánh theo lãnh th đa lý. Vic
trin khai công ngh ngân hàng hin đi đã rút ngn khong cách v không gian và làm
gim tác đng ca mt mng li chi nhánh rng khp đi vi nng lc cnh tranh ca
mt ngân hàng. Tuy nhiên, trong điu kin ca Vit Nam, vai trò ca mng li chi

nhánh rng khp vn rt quan trng, đc bit là trong điu kin sn phm, dch v
truyn thng ca ngân hàng vn còn phát trin.
Mc đ đa dng hoá các dch v cng là mt ch tiêu phn ánh nng lc cnh
tranh ca mt ngân hàng. Mt ngân hàng có nhiu loi hình dch v cung cp phù hp
vi nhu cu ca th trng s là mt ngân hàng có li th cnh tranh. S đa dng hoá
các dch v mt mt to cho ngân hàng phát trin n đnh hn, mt khác cho phép ngân
hàng phát huy li th nh quy mô. Tuy nhiên, s đa dng hoá các dch v cn phi thc
9
hin trong tng quan so vi các ngun lc hin có ca ngân hàng. Nu không, vic
trin khai quá nhiu dch v có th làm cho ngân hàng kinh doanh không hiu qu do
dàn tri quá mc các ngun lc.
1.2.2.6 Mc đ cnh tranh và kh nng hp tác gia các ngân hàng thng mi
trong nc
Cnh tranh gia các ngân hàng trong nc có ý ngha rt quan trng đi vi vic
nâng cao nng lc cnh tranh ca h thng ngân hàng. S cnh tranh lành mnh và hp
tác hiu qu gia các ngân hàng trong nc là nn tng đ to sc mnh ca h thng
ngân hàng và quyt đnh nng lc cnh tranh quc t ca các NHTM trong nc.
ánh giá v vn đ cnh tranh và hp tác gia các ngân hàng trong nc cn
làm rõ nhng không gii hn  nhng ni dung sau :
- Chính sách v cnh tranh và các quy đnh pháp lý v cnh tranh gia các ngân
hàng trong nc là điu kin ht sc quan trng đ đm bo s bình đng và lành mnh
trong cnh tranh. S bình đng và lành mnh trong cnh tranh đn lt mình li là nn
tng to đng lc vn lên mnh m cho tng ngân hàng trong nc nhm khng đnh
mình, đng thi thôi thúc các ngân hàng khác cng vn lên.
- ánh giá v s lng các ngân hàng trong nc trong tng quan vi quy mô
ngành là mt phân tích cn thit cho thy s lng các ngân hàng hin có là nhiu hay
ít so vi quy mô ca ngành.
- c đim v cnh tranh gia các ngân hàng là yu t quan trng hn quyt
đnh s lành mnh ca môi trng cnh tranh. c đim v cnh tranh th hin  s đa
dng ca chin lc cnh tranh ca các ngành trong nc, các phng pháp và phng

thc cnh tranh c th.
- S hp tác gia các ngân hàng trong nc cng là mt c s đ to ra li th
cnh tranh gia các ngân hàng trong nc đi vi các ngân hàng nc ngoài cng nh
vic cnh tranh ra th trng quc t. Theo quan đim ca Micheal Porter, đánh giá v
10
s hp tác gia các đi th cnh tranh trong nc bao gm vic đánh giá các ch tiêu
nh hình thc hp tác, phng thc hp tác, tính cht hp tác và hiu qu hp tác.
1.3 Ý NGHA VÀ VAI TRÒ CA VIC NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH TRONG QUÁ TRÌNH HI NHP QUC T.
Hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng là quá trình m ca đ đa h thng
ngân hàng trong nc hòa nhp vi h thng ngân hàng khu vc và th gii, hot đng
ngân hàng không còn bó hp trong phm vi mt nc, mt khu vc mà m rng trên
phm vi toàn cu. Hot đng ngân hàng phi tuân th theo quy lut th trng và các
nguyên tc kinh doanh quc t, hot đng ngân hàng đc thc hin theo tín hiu th
trng mà không b ngn chn bi các bin pháp qun lý hành chính, lãi sut, t giá,
hot đng tín dng… do th trng quyt đnh.
Quá trình hi nhp ca h thng ngân hàng có th hiu là quá trình ci cách tng
bc h thng ngân hàng xut phát t yêu cu thc t ca quá trình toàn cu hóa nn
kinh t quc gia, vì có nh vy h thng ngân hàng mi có th đm nhim và phát huy
đc vai trò trung gian tài chính ca mình trong bi cnh nn kinh t mi vi nhiu
bin đng phc tp ca th trng quc t nói chung và th trng ni đa nói riêng.
Thc hin hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng đòi hi chính ph và
NHNN phi xóa b nhng u đãi, tin ti cnh tranh bình đng gia các ngân hàng
trong và ngoài nc. Do đó, mc đ hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng có mi
quan h cht ch vi mc đ t do hóa tài chính - tin t. Vic thc hin t do hóa tài
chính - tin t càng sâu rng có hiu qu thì vic hi nhp ngân hàng càng thun li.
Cho đn nay, c lý lun và thc tin phát trin ca các nn kinh t th gii đu
khng đnh rng: mt quc gia mun tn ti, phát trin n đnh và bn vng cn phi
ch đng hi nhp quc t, đc bit là ch đng hi nhp thành công lnh vc tài chính
ngân hàng – lnh vc nhy cm và trng yu ca nn kinh t quc dân.

1.4 BÀI HC KINH NGHIM T TRUNGQUC VÀ KHU VC
11
Chính ph Trung quc đã đa ra mt tin trình hi nhp quc t ngành ngân
hàng mt cách t t đc h tr bng các chng trình ci cách nhm cng c khu vc
ngân hàng.
Phng pháp hi nhp quc t “t t” ca Trung Quc bng cách: gim dn các
hn ch đi vi s tham gia và hot đng ca các NHNNg thông qua vic cho phép
thành lp “mi” các ngân hàng 100% vn nc ngoài và thong qua vic mua li c
phiu ca đi tác chin lc. M ca cho phép các NHNNg tham gia vào th trng
trong nc vi xu hng cho phép các ngân hàng con tham gia nhiu hn các chi
nhánh.
 hi nhp thàng công, Trung Quc luôn xác đnh ngoài vic đa ra các chính
sách to điu kin cho hi nhp, cn to mt môi trng trong nc tht hp dn đ tt
c các ngân hàng (trong nc và ngoài nc) cùng phát trin. Quá trình hi nhp “t
t” nhng đng b và toàn din ca Trung Quc chc chn s giúp đt nc này có
mt h thng ngân hàng lành mnh và hi nhp quc t.
Vit Nam và Trung Quc có nhiu đim tng đng trong quá trình ci cách,
m ca, hin đi hóa đt nc theo con đng xã hi ch ngha nht là trong quá trình
hi nhp kinh t th gii. Vit Nam và Trung Quc đu là nhng quc gia đang phát
trin, lc lng kinh t, trình đ vn hóa, h thng lut pháp còn có nhng hn ch so
vi các nc phát trin; hai nc đu va phi tri qua thi k thc hin kinh t k
hoch tp trung, quá trình ci cách th ch kinh t theo hng kinh t th trng mi
bt đu; hai nc đu va phi tri qua thi k đóng ca tng đi v kinh t, giao lu
kinh t đi ngoi mi thc s bt đu t ngày chuyn sang ci cách m ca, cha nhiu
kinh nghim trong quan h quc t v kinh t… do vy , nhng kinh nghim ca Trung
Quc trong quá trình hi nhp rt có ý ngha tham kho đi vi Vit Nam trong nhiu
lnh vc, trong đó có lnh vc ngân hàng.
Các bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong hi nhp quc t v ngân
hàng.
12

Th nht, nhanh chóng xây dng chin lc, chin thut thích hp đ đm bo
cho quá trình hi nhp ngân hàng thành công, mang li li ích tht s cho nn kinh t
Vit Nam.
Th hai, xây dng mt môi trng pháp lý n đnh to điu kin thun li cho
kinh t Vit Nam và h thng ngân hàng phát trin trong điu kin hi nhp quc t.
- Tin hành bc đu rà soát, đi chiu các quy đnh hin hành ca pháp lut
Vit Nam đ xây dng vn bn pháp lut cho phù hp vi các quy đnh cam kt.
- Tng bc xoá b các c ch bao cp, bo h đi vi NHTM Vit Nam, đng
thi ni rng dn các hn ch đi vi NHNNg.
- Xây dng khung pháp lý đm bo sân chi bình đng, an toàn cho các loi
hình NHTM trên lnh vc tín dng, dch v ngân hàng, đu t và các nghip v tài
chính khác .
- Tng bc thit lp và áp dng đy đ các chun mc quc t v an toàn trong
kinh doanh tin t nh: chun mc v t l an toàn trong h thng ngân hàng, phân loi,
trích lp và s dng d phòng bù đp ri ro, bo him tin gi, phá sn TCTD… thông
qua vic tin hành sa đi, b sung các vn bn đ môi trng pháp lý v hot đng
ngân hàng phù hp vi thông l quc t.
Th ba, nâng cao vai trò ca NHNN trong điu hành chính sách tin t.
- Hn ch đn mc thp nht s can thip quá sâu ca chính ph, các c quan, t
chc đi vi các hot đng ca NHNN.
- Tip tc hoàn thin các công c điu hành chính sách tin t theo hng
chuyn t trc tip sang gián tip.
- y mnh và phát trin th trng liên ngân hàng: Tng bc hoàn thin th
trng tin t th cp, đc bit là th trng liên ngân hàng v ni t và ngoi t. Phát
trin các công c tài chính ca th trng này, đc bit là các công c phái sinh nh:
forward, swap, option… M rng thành viên tham gia giao dch trên th trng liên
ngân hàng cho tt c các TCTD k c NHNNg .
13
Th t, nâng cao nng lc cnh tranh cho các NHTM Vit Nam
- Nâng cao nng lc tài chính ca các NHTM Vit Nam thông qua thc hin

tng vn t có, cn tng vn t có lên mc ngang bng vi các ngân hang trong khu
vc (trên 1 t USD). Tuy nhiên, vic nâng vn t có ca các ngân hàng phi phù hp
vi chin lc tài chính ca mình.
- Gim t l n xu bng cách các ngân hàng phi thc hin cht ch quy trình
cho vay, chn chnh và thng xuyên kim tra, x lý kp thi ri ro tín dng, thc hin
các nghip v phái sinh phòng nga ri ro hu hiu. Song song vi vic phân loi n,
cn nhanh chóng phi hp vi các công ty mua bán n ca các ngân hàng và công ty
mua bán n ca B tài chính đ nhanh chóng làm sch bng cân đi. ây là cách mà
các NHTM Trung Quc đã thc hin và đt đc kt qu.
- Hin đi hóa công ngh ngân hàng đ theo kp vi trình đ công ngh ca các
nc trong khu vc và th gii. Vic hin đi hóa công ngh ngân hàng s làm tit
gim đc thi gian, lao đng phc v vic qun tr, điu hành, tác nghip cng nh
phc v khách hàng nhanh chóng, thun tin hn, đng thi phát trin đc nhiu sn
phm dch v ngân hàng hin đi.
- M rng và nâng cao cht lng danh mc sn phm dch v. Cho phép các
ngân hàng thc hin không hn ch các nghip v ngân hàng đu t và kinh doanh tin
t mi, đc bit là các nghip v phái sinh tin t, lãi sut, t giá trên th trng tài
chính trong nc và quc t nhm ti đa hóa c hi đu t và gim thiu ri ro.
- Nâng cao nng lc qun tr điu hành ca NHTM, tng cng t chc các
khóa đào to dành riêng cho cán b qun lý theo tng cp, la chn cán b qun lý cp
cao đi đào to thc tp  các ngân hàng nc ngoài, đi mi mô hình t chc và quy
ch điu hành theo hng tng quyn lc qun lý ca hi đng qun tr, nâng cao hn
na quyn t ch tài chính cho các NHTM.
1.5 PHNG PHÁP NGHIÊN CU
1.5.1 Quy trình nghiên cu
14

S đ 1.2 : Quy trình nghiên cu đ tài
1.5.2 Nghiên cu đnh tính
Trên c s nghiên cu lý lun v nng lc cnh tranh ca NHTM và thông qua
vic tham kho ý kin ca các chuyên gia trong lnh vc ngân hàng v nng lc cnh
- H thng hoá lý lun v nng lc cnh
tranh ca NHTM
- Xác đnh các yu t nh hng đn
nng lc cnh tranh ni ti ca NHTM

Phân tích thc trng nng lc

cnh tranh ca VCB thông qua
tài liu th cp

Ly thông tin vào bng câu hi

Thit k bng câu hi đ phng vn
 xut các gii pháp và kin ngh
Nhp s liu và x lý s liu trên
phn mm SPSS

Kt lun và nhn xét t phân tích, x
lý s liu

Ni dung x lý d liu
- Kim đnh thang đo
- o lng sc cnh
tranh
- Phân tích hi quy đ
xác đnh trng s cho
t
ng nhóm bin

15
tranh ca NHTM đ xây dng nên các yu t nh hng đn sc cnh tranh ca
NHTM.
Các ý kin đc tp hp và hoàn chnh đ đa vào bng câu hi tp trung vào các
mng ln nh sau :
1. Tim lc tài chính & hiu qu kinh doanh
2. Sn phm dch v đa dng tho mãn khách hàng
3. Cht lng nhân s và trình đ chuyên nghip trong qun lý và điu hành NH

4. Công ngh tiên tin và kh nng khai thác sn phm thông qua công ngh
Xut phát t các nhân t này, tin hành phân tích, đánh giá thc trng nng lc
cnh tranh ni ti ca VCB thông qua nhng thông tin, d liu th cp đ phân tích và
đánh giá nhng tn ti cng nh u th mà VCB đang có. Sau đó, s dng d liu s
cp đ xác đnh mô hình và s nh hng ca các nhân t đn sc cnh tranh ni ti
ca VCB.
1.5.3. Nghiên cu đnh lng
c thc hin bng k thut phng vn trc tip CBCNV ca VCB thông qua
bng câu hi chi tit đc xây dng sau quá trình nghiên cu đnh tính. Mc đích ca
bc nghiên cu này là đo lng các yu t tác đng đn sc cnh tranh ca VCB,
đng thi kim tra mô hình lý thuyt đt ra.
Mu nghiên cu : mu đc la chn theo phng pháp ngu nhiên, kích thc
mu là 250 phn t, phân b ti Hi s, các chi nhánh ca VCB trên đa bàn TP.HCM,
theo đ tui, b phn làm vic, v trí khác nhau.
 đt kt qu tt hn, chúng tôi đã tin hành bc th nghim, phng vn th 25
ngi. Sau đó thc hin vic hiu chnh mt s câu hi cha rõ hoc yêu cu thêm
phng vn viên v các thuyt phc ngi tr li, đánh giá theo suy ngh ca mình đ
hn ch đn mc thp nht s câu hi b b trng.
16
Sau khi thc hin phng vn th, chúng tôi đã phát 250 phiu điu tra. Kt qu
thu v đc 223 phiu, kim tra s phù hp ca các phiu điu tra có 19 phiu b loi
b vì ch có mt la chn duy nht cho tt c các câu hi hoc b trng quá nhiu. Vi
204 phiu hoàn chnh đc s dng, chúng tôi tin hành vic cp nht và làm sch d
liu thông qua phn mm SPSS 16.0.
1.5.4 Xây dng thang đo
Theo ni dung phân tích  trên, chúng tôi đã rút ra 4 ni dung ch yu v nhân
t nng lc ni ti áp dng cho vic nghiên cu, đánh giá sc cnh tranh ni ti ca
VCB. Sau khi điu chnh, thang đo v nng lc ni ti ca VCB bao gm 04 nhóm
bin tim n đc chúng tôi mô t c th nh sau :
- Tim lc tài chính và hiu qu kinh doanh

Tim lc tài chính là yu t đu tiên nh hng đn sc cnh tranh ca NHTM.
Trong lnh vc ngân hàng tim lc v vn t có và hiu qa kinh doanh s tác đng
đn uy tín và lòng tin ca khách hàng cng nh đm bo kh nng thanh toán, m rng
và an toàn cho vic phát trin kinh doanh.
- Sn phm dch v đa dng tho mãn khách hàng
Trong kinh doanh ngân hàng, s tho mãn ca khách hàng là yu t rt quan
trng bi ch có khách hàng mi bit đc cht lng sn phm, dch v ca ngân hàng
nh th nào. Và điu này cng to nên uy tín ca ngân hàng
- Cht lng nhân s và trình đ chuyên nghip trong qun lý & điu hành NH
 có th tho mãn khách hàng, trình đ chuyên nghip ca đi ng nhân s
cng nh kh nng điu hành ngân hàng là yu t rt quan trng. Hin nay, đ có th
nâng cao kh nng cnh tranh gia các ngân hàng thì yu t nhân s s quyt đnh li
th cnh tranh.
- Công ngh tiên tin và kh nng khai thác sn phm mi t công ngh
17
ây là yu t đánh giá v kh nng cung cp các loi sn phm mi ca ngân
hàng ra th trng, cng nh kh nng ng dng công ngh tiên tin vào trong quá
trình kinh doanh ca ngân hang.
 đánh giá v nng lc cnh tranh ni ti ca VCB chúng tôi đã s dng mt
bin v nng lc cnh tranh tng th ca ngân hàng

KT LUN CHNG 1
Chng 1 ca lun vn đã đ cp đn các khái nim v cnh tranh, nng lc
cnh tranh và các yu t nh hng đn kh nng cnh tranh ca các ngân hàng thng
mi trong bi cnh toàn cu hoá v dch v tài chính, đng thi trình bày phng pháp
nghiên cu ca đ tài. Trong chng này cng xác đnh các nhân t nh hng đn sc
cnh tranh ca NHTM thông qua c s lý lun và ý kin ca các chuyên gia trong lnh
vc ngân hàng. T đây, tác gi đã xây dng thang đo Likert 5 bc và thc hin vic
nghiên cu vi kích thc mu n = 204. Trong chng tip theo, tôi s tng hp kt qu
nghiên cu ca vn đ và phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca VCB.

18
CHNG 2
THC TRNG NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM
TRONG QUÁ TRÌNH HI NHP QUC T

2.1 KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank) chính thc hot đng
ngày 2 tháng 6 nm 2008 (theo giy phép thành lp và hot đng ngân hàng TMCP
ngày 23/5/2008 ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam và giy chng nhn đng ký kinh
doanh do S K hoch và u t Thành ph Hà Ni cp ln đu ngày 2/6/2008) sau
khi thc hin thành công k hoch c phn hoá thông qua vic phát hành c phiu ln
đu ra công chúng ngày 26/12/2007.
Tri qua 46 nm xây dng và phát trin, Vietcombank luôn gi vng v th là
nhà cung cp đy đ các dch v tài chính hàng đu trong lnh vc thng mi quc t;
trong các hot đng truyn thng nh kinh doanh vn, huy đng vn, tín dng, tài tr
d án… cng nh mng dch v ngân hàng hin đi nh: kinh doanh ngoi t và các
công c phái sinh, dch v th, ngân hàng đin t… Vietcombank đang chim lnh th
phn đáng k ti Vit Nam trong nhiu lnh vc kinh doanh khác nhau nh : cho vay
(~10%), tin gi (~12%), thanh toán quc t (~23%), thanh toán th (~55%)… Vi th
mnh v công ngh, Vietcombank là ngân hàng tiên phong trong vic ng dng công
ngh hin đi vào x lý t đng các dch v ngân hàng và không ngng đa ra các sn
phm dch v đin t nhm “đa ngân hàng ti gn khách hàng” nh: dch v Internet
banking, VCB-Money (Home banking), SMS Banking, Phone banking…
T mt ngân hàng chuyên doanh phc v kinh t đi ngoi, Vietcombank ngày
nay đã phát trin rng khp toàn quc vi mng li bao gm 1 Hi s chính ti Hà
Ni, 1 S giao dch, hn 300 chi nhánh và phòng giao dch trên toàn quc, 3 công ty
19
con ti Vit Nam, 1 công ty con ti Hng Kông, 4 công ty liên doanh, 3 công ty liên
kt, 1 vn phòng đi din ti Singapore. Bên cnh đó VCB còn phát trin mt h thng

Autobank vi 11.183 máy ATM và đim chp nhn thanh toán th (POS) trên toàn
quc. Hot đng ngân hàng còn đc h tr bi mng li 1.300 ngân hàng đi lý ti
100 quc gia và vùng lãnh th.
Vi b dày kinh nghim và đi ng cán b tinh thông nghip v, đc đào to
bài bn v lnh vc tài chính, ngân hàng, có kin thc v kinh t th trng, trình đ
ngoi ng, có kh nng thích nghi nhy bén vi môi trng kinh doanh hin đi và
mang tính hi nhp cao…, Vietcombank vn luôn là s la chn hàng đu cho các tp
đoàn ln, các doanh nghip trong và ngoài nc cng nh ca hn 4 triu khách hàng
cá nhân.
Nm 2009 đánh du mt bc phát trin đt phá trong hot đng ca Ngân hàng
TMCP Ngoi thng Vit Nam, hn 1 nm k t khi chuyn sang hot đng theo c
ch c phn, Vietcombank đt mc li nhun k lc k t khi thành lp đn nay (li
nhun trc thu đt 5.004 t đng). Hot đng qun tr điu hành ca Vietcombank
cng ngày càng linh hot và quyt lit hn, đa ngân hàng phát trin theo hng hin
đi, chuyên nghip và hiu qu.
Mt nm đã đi qua vi bao bin đng, vi muôn vàn gian khó nhng cng đã
mang đn không ít nhng thành công.
Tip ni đà suy thoái ca nm 2008, nhiu nn kinh t ln trên th gii đã tip
tc suy gim sâu trong na đu nm 2009 nhng ri đã gng dy và dn hi phc
trong na cui nm. Nn kinh t Vit Nam đã khá thành công khi đt đc mc tng
trng tng đi cao so vi các nc trong khu vc (5,32%) trong khi vn gi đc
lm phát  mc thp (6,52%), FDI cam kt và gii ngân vn đt mc cao, đi sng xã
hi n đnh, … Gói kích thích kinh t ca Chính Ph mà trng tâm là chng trình h
tr lãi sut đã mang li nhng hiu ng tích cc cho hot đng ngân hàng; nhng
20
nhng din bin phc tp ca lãi sut, t giá, thanh khon,… cng khin hot đng ca
các ngân hàng gp không ít khó khn.
Thc hin phng châm “An toàn – Cht lng – Tng trng – Hiu qu”,
nm qua Vietcombank đã tip tc khng đnh v th là mt ngân hàng có truyn thng
lâu đi, hàng đu ti Vit Nam và nh hng ngày càng tng trên trng quc t.

Các ch tiêu i hi c đông giao v c bn đã đc Vietcombank hoàn thành
tt, tng tích sn đt 255,5 ngàn t đng, tng 15,04% so vi nm 2008, d n tín dng
tng 25,56%, huy đng vn t nn kinh t tng 5,92%; cht lng tín dng đc ci
thin đáng k vi t l n xu còn 2,47%; li nhun trc thu hp nht đt 5.004 t
đng, tng ti 39,39% so vi nm 2008 nâng sut sinh li ca vn ch s hu lên ti
23,7%. H thng mng li ca Vietcombank tip tc đc m rng vi 53 Chi nhánh
và Phòng Giao dch mi, nâng tng s Chi nhánh và Phòng Giao dch lên 321. An toàn
hot đng đc đm bo, hiu qu công tác qun tr điu hành không ngng đc nâng
cao. Hot đng đi ngoi ngày càng m rng và phát trin mang đn nhng c hi kinh
doanh mi. C phiu VCB đã đc niêm yt và giao dch ti SGD Chng khoán T.p
HCM, thông tin đc đm bo công b kp thi, công khai, minh bch.
Bên cnh chú trng hot đng kinh doanh, trong nm qua, Vietcombank cng đã
thc thi tt nhng ch đo ca Chính Ph, ca NHNN, góp phn tích cc chng suy
gim kinh t, n đnh kinh t v mô và th trng tin t; tích cc tham gia công tác an
sinh xã hi và các hot đng vì cng đng.
Nhng kt qu trên mt mt th hin s n lc ca gn 9.300 cán b nhân viên
Vietcombank nhng mt khác cng là kt qu t s tin cy, gn bó ca hàng triu
khách hàng, ca hn 20 ngàn c đông; là kt qu ca s ng h, quan tâm, to điu
kin ca c quan qun lý Nhà nc các cp.
2.2 KT QU NGHIÊN CU
2.2.1 Mô t mu và làm sch d liu
2.2.1.1 Mô t mu
21
Nghiên cu này s dng phng pháp chn mu theo 5 thuc tính : Gii tính,
đ tui, b phn làm vic, thâm niên công tác và trình đ chuyên môn. (Ph lc 1)
- V gii tính
Kt qu cho thy : có 94 n và 110 nam tham gia tr li phng vn. ây là kt
qu chp nhn đc vì trong lnh vc ngân hàng n chim trên 70%.
- V đ tui
Kt qu cho thy, nhóm ngi  đ tui 26-35 chim 76% nhng ngi đc

hi. K tip, có 21 ngi trong đ tui 36-45 tham gia phng vn. 19 ngi  đ tui
di 25 và 9 ngi nhóm tui trên 46.
- V b phn làm vic
Trong tng s 204 ngi đc hi, khi dch v chim 47,5%, khi tín dng chim
28,9%, các phòng đim giao dch 8,8%, khi qun lý ni b chim 6,4% và b phn
khác chim 8,3%.
- V thâm niên công tác
T 5-10 nm chim t l 35,8%, có 73 ngi tr li
T 3-5 nm có 64 ngi tr li, chim 31,4%
Di 3 nm có 41 ngi tr li, chim 20,1%
Trên 10 nm có 26 ngi tr li, chim 12,8%
- V trình đ chuyên môn
V trình đ hc vn, s ngi đc phng vn
Ph thông : 17 ngi, chim 8,3%
Trung cp, cao đng : 21 ngi, chim 10,3%
i hc : 141 ngi, chim 69,1%
Trên đi hc : 25 ngi, chim 12,3%
2.2.1.2 Kt qu làm sch d liu
22
Phng pháp thc hin : s dng bng tn s đ rà soát li tt c các bin quan
sát nhm tìm ra các bin có thông tin b sai lch hay thiu sót bng công c phn mm
SPSS.
Lnh : Analyze -> Descriptive Statistics -> Frequencies
Kt qu thc hin : sau khi thc hin lnh cho kt qu , thy không có bin quan
sát nào b sai lnh hoc thiu. Vy, d liu có th tin hành các phân tích và kim đnh.
2.2.2 Các kt qu kim đnh
2.2.2.1 Kim đnh thang đo
Mc tiêu và phng pháp thc hin:
- Mc tiêu : xác đnh mc đ nh hng ca các bin quan sát ti các bin tim
n đ loi b nhng bin không đt yêu cu đ thang đo có đ tin cy tho mãn điu

kin cho phép.
- Phng pháp : S dng công c phân tích đ tin cy Cronbach Alpha đ loi
các bin rác. Các bin có h s tng quan bin –tng nh hn 0,30 s b loi và tiêu
chun đ chn thang đo khi nó có h s tin cy Alpha đt t 0,6 tr lên. Bên cnh đó,
khi xét đ tin cy Cronbach Alpha, nu bin quan sát nào b loi mà làm cho h s
Cronbach Alpha tng lên chng t bin đó không cn thit, cn loi b.
Sau đó phân tích nhân t khám phá EFA vi đim dng khi trích các yu t có
Eigenvalue là 1 và phng sai trích t 0,50 tr lên đ lc ra các bin phù hp.
Lnh đ thc hin kim đnh trong SPSS 16.0
 tin cy Cronbanch Alpha : Analyze -> Scale -> Reliability Analysis
Kt qu phân tích Cronbach Alpha ca các thang đo cho thy (ph lc 2):
+ Thang đo tim lc tài chính và hiu qu kinh doanh : Thành phn thang đo gm
5 bin quan sát ký hiu t C.1 đn C.5. H s tin cy Alpha = 0,623 > 0,6. Các h s
tng quan bin – tng đu ln hn so vi tiêu chun cho phép (>0,3). Vì vy, các bin
này đc chp nhn.
23
+ Thang đo sn phm đa dng tha mãn khách hàng : Thành phn thang đo gm 6
bin quan sát ký hiu t C.6 đn c.11. H s tin cy Alpha = 0,650 > 0,6. Các h s
tng quan bin – tng đu ln hn so vi tiêu chun cho phép (>0,3). Vì vy, các bin
này đc chp nhn.
+ Thang đo cht lng nhân s và trình đ chuyên nghip trong qun lý điu
hành : Thành phn thang đo gm 4 bin quan sát ký hiu t C.12 đn c.15. H s tin
cy Alpha = 0,696 > 0,6. Các h s tng quan bin – tng đu ln hn so vi tiêu
chun cho phép (>0,3). Vì vy, các bin này đc chp nhn.
+ Thang đo công ngh tiên tin và kh nng khai thác sn phm mi : Thành phn
thang đo gm 3 bin quan sát ký hiu t C.15 đn c.18. H s tin cy Alpha = 0,662 >
0,6. Các h s tng quan bin – tng đu ln hn so vi tiêu chun cho phép (>0,3).
Vì vy, các bin này đc chp nhn.
Tip theo, thc hin vic kim đnh thang đo khám phá nhân t EFA. Nhân t
khám phá EFA : Analyze -> Data Reduction -> Factor

Các bin có trng s nh hn 0,5 s tip tc b loi (Othman & Owen, 2002).
Phng pháp tính h s s dng Principal Components vi phép quay Quatimaxs và
đim dng khi trích các yu t Eigenvalue=1. Thang đo đc chp nhn khi tng
phng sai trích phi bng hoc ln hn 50%. Kt qu phân tích EFA , c th :
Vi tng s 18 bin đc lp (ký hiu t c.1 đn c.18) sau khi thc hin Factor.
Kt qu đc EFA gom li thành 05 nhóm nhân t, vi giá tr tng phng sai trích là
55,886%.
T kt qu phân tích EFA, vi 05 nhân t và 18 bin đt yêu cu, đc điu chnh
mô hình li nh sau (ph lc 2 ):
(1) Nhân s & điu hành (8 bin): c.10, c.12, c.13, c.14, c.15, c.16, c.17, c.18
(2) Tim lc tài chính (4 bin) : c.1, c.2, c.3, c.4
(3) Sn phm dch v (2 bin) : c.7, c.8
(4) Hình nh thng hiu (2 bin) : c.5, c.6
24
(5) Giá c & liên kt (2 bin) : c.9, c.11











S đ 2.1 : Mô hình lý thuyt đc điu chnh theo EFA
Các gi thuyt trong mô hình :
H
1

: Nu cht lng nhân s và trình đ trong qun lý, điu hành ngân hàng càng
tt thì kh nng cnh tranh ca ngân hàng càng cao.
H
2
: Nu tim lc tài chính & hiu qu kinh doanh ca ngân hàng càng tt thì
nng lc cnh tranh ca ngân hàng càng đc nâng cao.
H
3
: Nu sn phm càng đa dng và khác bit hn so vi các đi th cnh tranh
thì nng lc cnh tranh ca ngân hàng càng cao.
H
4
: Nu uy tín và thng hiu càng cao và ni ting thì càng làm tng sc cnh
tranh ca ngân hàng.
H
5
: Nu giá c càng tng thì s làm cho sc cnh càng gim.
Ta có phng trình tng quát đc xây dng nh sau
NLCT = 
0
+
1
*Chatluong+

2
*taichinh+

3
*sanpham+


4
*thuonghieu+

5
*giaca

Trong đó :
Nhân s & điu hành
Sn phm dch v
Tim lc tài chính
Giá c & liên kt
Hình nh thng hiu
Nng lc cnh tranh
Các bin kim soát :
- gii tính
- tui
- b phn làm vic
- thâm niên công tác
- trình đ
25
NLCT : Nng lc cnh tranh ni ti ca VCB (đc xem là bin ph thuc)
Các bin đc lp là :chatluong (Cht lng nhân s và qun lý điu hành);
taichinh (tim lc tài chình và hiu qu hot đng kinh doanh); sanpham (Sn phm đa
dng và khác bit); thuonghieu (hình nh thng hiu ni ting); giaca (giá c ca sn
phm dch v).
2.2.2.2 Kt qu kim đnh mô hình
Phng pháp thc hin : s dng công c hi quy tng quan trong phn mm
SPSS đ xác đnh mi quan h gia các bin đc lp và bin ph thuc.
Lnh : Analyze -> Regression – Linear
- Kt qu thc hin:

Dùng phng pháp đa các bin vào cùng mt lúc (Enter) đ phân tích kt qu
thu đc, tóm tt nh sau (Ph lc 3) :
H s xác đnh đc điu chnh Adjusted R-Square là 0,459 chng t mô hình có
s phù hp 45,9%.
Mc đ quan trng ca các thành phn tham d vào vic đánh giá nng lc cnh
tranh ni ti ca VCB đc phn ánh qua giá tr ca các h s : các h s đu khác 0
chng t các thành phn đu tham d vào nng lc cnh tranh ni ti ca ngân hàng.
So sánh giá tr cho thy : Cht lng sn phm và phc v là yu t quan trng nht
trong, tác đng ln nht đn nng lc cnh tranh ni ti ca VCB ( = 0,238). Mi s
thay đi trong sn phm và cung cách phc v tt lên thì s tác đng làm tng nng lc
cnh tranh ca VCB, cao hn so vi các yu t khác. Thng hiu (=0,164) nh hng
khá mnh đn nng lc cnh tranh. Mt thng hiu ni ting và to đc uy tín vi
khách hàng s là yu t nâng cao sc cnh tranh lên rt ln ca ngành dch v. Các yu
t khác nh : hiu qu hot đng kinh doanh cng nh tim lc tài chính ca ngân
hàng (=0,88); Cht lng nhân s và hiu qu trong qun lý điu hành ngân hàng ( =
0,76); và khi giá c tng lên làm cho sc cnh tranh ca ngân hàng gim ( = -0,75)