Giải pháp phát triển hoạt động của bảo hiểm tiền gửi Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



PHAN TH XUÂN NGA


GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG CA BO HIM
TIN GI VIT NAM

Chuyên ngành : Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
TS. PHAN M HNH




TP. H CHÍ MINH – NM 2010
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn thc s chuyên đ “Gii pháp nâng cao nng lc hot
đng ca DIV trong thi k hi nhp kinh t th gii” là do chính tôi nghiên cu và
thc hin.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v ni dung trong Lun vn này.

Phan Th Xuân Nga
Hc viên cao hc khóa 16
Trng i hc kinh t TP.HCM
Mc lc

Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, t vit tt
Danh mc các bng, hình
M U 1
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca lun vn 2

CHNG 1: TNG QUAN V BO HIM TIN GI 3
1.1. Tng quan v BHTG và vai trò ca BHTG trong thi k hi nhp kinh t th gii
3
1.1.1 S lc quá trình hình thành và phát trin ca BHTG 3
1.1.2 Mt s khái nim liên quan đn hot đng BHTG 5
1.1.3 Mc đích, vai trò và nhim v ca hot đng bo him tin gi trong thi k
hi nhp kinh t th gii 9
1.1.3.1 Mc đích ca hot đng bo him tin gi trong thi k hi nhp
kinh t th gii 9
1.1.3.2 Vai trò và nhim v ca hot đng bo him tin gi trong thi k
hi nhp kinh t th gii 10
1.2 T chc và hot đng bo him tin gi 13
1.2.1 Mô hình t chc bo him tin gi 13
1.2.2 Mô hình hot đng ca t chc bo him tin gi 15

1.2.3 Cn c pháp lý và c quan qun lý ca t chc bo him tin gi 18
1.2.4 Ngun vn hot đng ca t chc bo him tin gi 18
1.2.5 Các nghip v chính ca t chc bo him tin gi 18
1.2.5.1 Nghip v thu phí bo him tin gi 19
1.2.5.2 Nghip v kim tra, giám sát t chc tham gia bo him tin gi 19
1.2.5.3 Nghip v h tr t chc tham gia bo him tin gi 20
1.2.5.4 Nghip v chi tr tin bo him tin gi và giám sát thanh lý tài sn
sau khi chi tr tin bo him 21
1.3 Hot đng bo him  mt s quc gia và bài hc kinh nghim 22
1.3.1 Hot đng bo him tin gi  mt s quc gia 22
1.3.1.1 T chc Bo him tin gi liên bang M 22
1.3.1.2 Bo him tin gi  n đ 25
1.3.1.3 Bo him tin gi  c 27
1.3.2 Mt s kinh nghim v hot đng BHTG đi vi VN 29
1.3.2.1 La chn mô hình t chc 29
1.3.2.2 Xác đnh mô hình hot đng 30
1.3.2.3 Cn c pháp lý và c quan qun lý ca t chc BHTG 30
1.3.2.4 Nng lc tài chính ca t chc BHTG cn đc đm bo 31
1.3.2.5 Các hot đng nghip v chính ca t chc BHTG 31
Kt lun Chng I 33
CHNG 2: THC TRNG DIV QUA 10 NM HOT NG (2000 – 2009)
34
2.1 Gii thiu s lc v DIV 34
2.1.1 S ra đi DIV và c s pháp lý cho hot đng BHTG ca DIV 34
2.1.2 C cu t chc và b máy hot đng ca DIV 37
2.1.3 Nhim v và quyn hn ca DIV 38
2.2 Thc trng hot đng DIV trong 10 nm qua (2000 – 2009) 39
2.2.1 Ngun vn hot đng 39
2.2.2 Tình hình hot đng nghip v 40
2.2.2.1 Cp giy chng nhn và thu phí bo him tin gi 40

2.2.2.2 Hot đng kim tra ti ch ca DIV 43
2.2.2.3 Hot đng giám sát t xa ca DIV 44
2.2.2.4 Nghip v h tr tài chính 45
2.2.2.5 Nghip v chi tr tin bo him và tham gia thanh lý t chc nhn
tin gi gii th, phá sn 46
2.2.2.6 Các hot đng khác 48
2.3 ánh giá kt qu hot đng ca DIV trong 10 nm qua (2000 – 2009) 50
2.3.1 Kt qu đt đc ca DIV qua 10 hot đng (2000 – 2009) 50
2.3.2 Nhng hn ch và tn ti trong hot đng ca DIV 51
Kt lun Chng II 61
CHNG III: GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG CA DIV 62
3.1 Chin lc phát trin DIV giai đon 2010 – 2015 62
3.1.1 Bi cnh kinh t xã hi giai đon hin nay 62
3.1.2 Chin lc phát trin DIV giai đon 2010 – 2015 63
3.1.2.1 S cn thit xây dng chin lc phát trin DIV giai đon 2010 – 2015 63
3.1.2.2 Chin lc phát trin DIV giai đon 2010 – 2015 63
3.2 Gii pháp đi vi Quc hi, Chính Ph nhm phát trin hot đng DIV 66
3.2.1 B sung ngun vn hot đng cho DIV 66
3.2.2 Nhanh chóng ban hành “Lut v BHTG” 66
3.2.3 Xem xét vic xây dng c ch phi hp cht ch gia DIV vi các thành
viên Mng an toàn tài chính quc gia 67
3.2.4 To điu kin cho DIV phát trin thun li theo mô hình gim thiu ri ro . 67
3.2.5 Chnh sa c cu b máy t chc DIV 68
3.2.6 Thit k li c quan qun lý Nhà nc v BHTG 69
3.3 Gii pháp đi vi NHNN 70
3.3.1 Tích cc phi hp DIV và các ban ngành có liên quan xây dng và hoàn
hin “Lut BHTG” 70
3.3.2 Thc hin s thay đi trong “Lut phá sn” chuyên dành cho các t chc tín
dng 70
3.3.3 Hp tác, chia s thông tin vi DIV 71

3.3.3 Phi hp và giúp đ DIV trong hot đng khác 71
3.4 Mt s kin ngh đi vi t chc tham gia BHTG 72
3.4.1 Chp hành nghiêm túc nhng quy đnh tính và np phí BHTG 72
3.4.2 Chp hành nghiêm túc vic niêm yt Giy chng nhn BHTG đúng quy đnh
72
3.4.3 Hp tác vi DIV khi DIV tin hành công tác kim tra ti ch các t chc
tham gia BHTG 73
3.4.4 Chp hành nghiêm túc vic gi báo cáo theo yêu cu ca DIV 73
3.5 Gii pháp đi vi DIV 73
3.5.1 Tng cng nng lc tài chính ca DIV 73
3.5.2 Tham mu cho NHNN xây dng và hoàn thin “Lut v BHTG” 74
3.5.3 Tng cng hiu qu các hot đng nghip v ca DIV 77
3.5.3.1 Cp giy chng nhn bo him tin gi và thu phí BHTG 77
3.5.3.2 Giám sát t xa các t chc tham gia BHTG 78
3.5.3.3 Hot đng kim tra ti ch 80
3.5.3.4 Nghip v h tr đi vi các t chc tham gia BHTG 80
3.5.3.5 Chi tr tin bo him và tip nhn, x lý các t chc tham gia BHTG
phá sn, gii th 83
3.5.4 Tích cc thc hin công tác thông tin tuyên truyn 84
3.5.5 Phát trin ngun nhân lc ca DIV 85
Kt lun Chng III 87
KT LUN 88
Tài liu tham kho
Ph lc
Ph lc 1: C cu b máy t chc DIV trc khi tái cu trúc b máy nm 2006.
Ph lc 2: C cu b máy t chc DIV sau khi tái cu trúc b máy nm 2006.



Trang x

Danh mc t vit tt

BHTG : Bo him tin gi
CIC : Trung tâm thông tin tín dng
CP : Chính ph
DIV : Bo him tin gi Vit Nam
FDIC : Bo him tin gi M
IADI : Hip hi BHTG th gii
IMF : Qu tin t quc t
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
QTDND : Qu tín dng nhân dân
QTDTW : Qu tín dng trung
ng
TCTD : T chc tín dng
VN : Vit Nam
WB : Ngân hàng th gii




DANH MC BNG VÀ HÌNH

A. DANH MC BNG
1.1. Mc tiêu chính sách công ca các loi mô hình bo him tin gi 17
2.1 S liu np phí ca các t chc tham gia BHTG qua các nm 42

2.2 S lng t chc tham gia BHTG đc kim tra qua các nm 44
2.3 Tình hình h tr tài chính qua các nm 46
2.5 Bng tóm tt tình hình chi tr và thu hi tin bo him 48

B. DANH MC HÌNH

1.1 Biu đ s lng ngân hàng đ v t 1924 – 1933 03
1.2 Tin đ hình thành h thng bo him tin gi trên th gii t sau khi FDIC ra
đi đn 12/2009 04

2.1 Tc đ tng trng ngun vn DIV giai đon 2000 – 2009 40
2.2 S lng t chc tham gia BHTG đc cp Giy chng nhn BHTG t 2003
đn 2009 40
2.3 C cu t chc ca các loi hình t chc tham gia BHTG nm 2003 và 200941
2.4 C cu phí BHTG ca các loi hình t chc tham gia BHTG nm 2009 43



1
LI M U
1. S cn thit ca đ tài
Ngày 11/1/2007 ti Geneva, T chc Thng mi th gii (WTO) đã tin hành
nghi l trao th thành viên chính thc cho Vit Nam. ây có th coi là mt s kin tt
đp, đánh du mt bc ngoc mi- kinh t Vit Nam chính thc bc vào con đng
hi nhp vi kinh t th gii, to ra nhng c h
i cng nh thách thc mi đi vi nn
kinh t Vit Nam
c bit, ba nm gn đây (2007 – 2009) vi nhng tác đng ca suy thoái kinh
t th gii nht là t nhng cng quc nh: M, Nht Bn, Anh, c, Pháp… đã nh
hng khá ln đn nn kinh t Vit Nam nói chung và nn tài chính – ngân hàng nói

riêng.
Nhiu nm qua, vi t th ch đng
đón đu Hi nhp, Bo Him Tin Gi Vit
Nam đã và đang tích cc nghiên cu – trin khai nhiu bin pháp nhm nâng cao hiu
qu hot đng, thc thi tt các mc tiêu chính sách công đc Chính ph đ ra, góp
phn đm bo s phát trin bn vng và an toàn ca h thng tài chính quc gia, quyn
li hp pháp ca ngi gi tin và xây dng mt th trng tài chính có tính cnh tranh
và bình đng cho các t chc tài chính có quy mô và trình đ phát trin khác nhau.
Nhn đnh s cn thit cng nh tính cp bách ca vn đ đã nêu, là cán b viên
chc Phòng Nghip v 1 ti Bo Him Tin Gi Vit Nam Chi nhánh TP.HCM, tôi
chn đ tài “Gii pháp phát trin hot đng ca Bo Him Tin Gi Vit Nam”
làm lun vn tt nghip cao h
c kinh t ngành tài chính ngân hàng nm 2010.
Lun vn nhm góp phn thit thc vào mc tiêu ca Bo Him Tin Gi Vit
Nam – đó là không ngng nâng cao hiu qu hot đng, góp phn đm bo an toàn
trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng, bo v quyn và li ích hp pháp
ca ngi gi tin ti các t chc tham gia bo him tin gi đng thi cng là nhm
đm bo s an toàn và n đnh hot đng ca h thng tài chính quc gia nói chung.
2
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là “phát trin hot đng ca Bo Him Tin
Gi Vit Nam” thông qua vic kt hp gia lý thuyt chun v bo him tin gi vi
phân tích thc trng hot đng ca Bo Him Tin Gi Vit Nam trong mi nm qua
(2000 – 2009) và đnh hng phát trin trong giai đon mi, đc bit chú trng đánh
giá khách quan nhng mt mnh cn phát huy, nhng tn ti, yu kém cn khc phc
t đó đ ra các gii pháp và kin ngh sát hp vi thc tin
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Bo him tin gi Vit Nam - DIV
Phm vi nghiên cu: vì tài liu lý thuyt chun v bo him tin gi còn hn ch
nên lun vn ch phân tích thc trng theo lý thuyt trình bày trong chng 1. Lun vn

cng ch đi sâu ch yu vào các mng hot đng nghip v ca Bo Him Tin Gi
Vit Nam mà không bàn lun nhiu v các vn đ khác (nh lut BHTG, hình thc s
hu t chc BHTG, v…v )
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu ch yu là tng hp, so sánh, phân tích thc trng hot
đ
ng ca Bo Him Tin Gi Vit Nam, xác đnh nhng hn ch, yu kém, đng thi
kt hp lý lun và thc t đã tích ly đc đ xây dng và đ ra các gii pháp nhm
phát trin hot đng ca Bo Him Tin Gi Vit Nam.
5. Kt cu lun vn
Ni dung chính ca lun vn đc trình bày thành 03 chng:
Chng 1: Tng quan v bo him tin gi và vai trò bo him tin gi trong
thi k hi nhp kinh t th gii.
Chng 2: Thc trng ca DIV qua 10 nm hot đng (2000 – 2009).
Chng 3: Gii pháp phát trin hot đng ca DIV

3
CHNG I
TNG QUAN V BO HIM TIN GI TRONG THI K
HI NHP KINH T TH GII
1.1 TNG QUAN V BO HIM TIN GI VÀ VAI TRÒ CA BO HIM
TIN GI TRONG THI K HI NHP KINH T TH GII
1.1.1. S lc quá trình hình thành và phát trin ca BHTG
Khái nim bo v tin gi đc nhiu quc gia bit đn t r
t lâu. Tuy vy, đt
nc đu tiên thành lp ra t chc bo him tin gi (BHTG) là M. Nm 1829 ti
New York mt chng trình BHTG đc đa ra vi danh hiu “chng trình bo him
trách nhim ngân hàng”. Chng trình này bo him cho các loi tin gi nói chung và
các loi chng ch huy đng tin gi đm bo. Nm 1866 t chc này ngng hot đng
do cuc ni chin M

. T nm 1907 đn 1917 mt qu BHTG đc thành lp và chm
dt hot đng vào nm 1930.
Hình 1.1 Biu đ s lng ngân hàng đ v t 1924 – 1933
775
617
975
669
498
659
1350
2293
1453
4000
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933

Ngun: Bo him tin gi - nguyên lý, thc tin và đnh hng, Nhà xut bn lao đng – xã hi,
nm 2004, TS. Nguyn Th Kim Oanh.
Sau th chin th I, kinh t M ri vào thi k khng hong kinh t. Hàng lot
ngân hàng b đ v hàng nm. Trong giai đon 1930 – 1933 mi nm có hn 1000
4

ngân hàng ngng hot đng, đnh cao là nm 1933 có 4000 ngân hàng thng mi phi
đóng ca.
Nim tin ca ngi dân vào h thng ngân hàng ngày càng st gim, vic nm
gi tin mt trong dân chúng tng lên mt cách nhanh chóng. Trc tình hình đó Tng
thng Roosevelt đã ký Lut ngân hàng nm 1933, có hiu lc t ngày 16/6/1933. Ti
điu 8 ca Lut này quy đnh v vic thit lp Công ty BHTG liên bang thông qua vic
sa đi Lu
t d tr liên bang. Ngày 01 tháng 01 nm 1934 Hip hi BHTG liên bang
M (Federal Deposit Insurance Cooperation - vit tt là FDIC) đã đc thành lp và
đc đa s công chúng ng h. Sau s ra đi và hot đng hiu qu ca FDIC đã dn
đn s ra đi ca hàng lot t chc BHTG trên th gii .
Hình 1.2 Tin đ hình thành h thng BHTG trên th gii t sau khi FDIC
ra đi đn 12/2009
6
10
18
36
106
1960 1970 1970 1980 1980 1990 1990 2000 2000 2009

Ngun: http://www. iadi.org/di.aspx và Bo him tin gi - nguyên lý, thc tin và đnh hng,
Nhà xut bn lao đng – xã hi, nm 2004, TS. Nguyn Th Kim Oanh.
Nm 2002 Hip hi BHTG th gii (International Association of Deposit
Insurers - IADI) đc thành lp. Mc đích hot đng ca IADI là đm bo s phát
trin và hot đng có hiu qu ca các t chc BHTG. Tính đn 01/2010 có trên th
gii có 106 t chc BHTG, trong đó 95 t chc BHTG đc kt np chính thc vào
5
IADI. Bên cnh đó, 19 quc gia khác đang nghiên cu trin khai thành lp t chc
BHTG.
1.1.2. Mt s khái nim liên quan đn hot đng BHTG

Khái nim v BHTG
BHTG là cam kt công khai ca t chc BHTG đi vi t chc tham gia BHTG
v vic t chc BHTG s chi tr tin gi đc bo him bao gm phn gc và lãi cho
ngi gi tin khi t chc tham gia BHTG gi b chm dt hot đng và không có kh
nng thanh toán cho ngi gi tin.
T chc BHTG
T chc BHTG là t chc tài chính đc thành lp nhm bo v quyn và li
ích hp pháp ca ngi gi tin, góp phn bo đm an toàn trong hot đng ca h
thng tài chính ngân hàng, thc hin chi tr tin bo him ti ngi có tin gi thuc
đi tng đc bo him ti t chc tham gia BHTG khi t chc
đó chm dt hot
đng và mt kh nng thanh toán.
T chc tham gia BHTG
T chc tham gia BHTG là các ngân hàng và các t chc tài chính phi ngân
hàng có hot đng huy đng tin gi. Các t chc này khi tham gia BHTG có trách
nhim đóng phí BHTG cho t chc BHTG và đc quyn yêu cu t chc BHTG chi
tr tin bo him cho ngi gi tin ti t chc đó trong trng hp t chc này mt
kh nng thanh toán và b c quan có thm quyn chm dt ho
t đng.
Ngi gi tin thuc đi tng đc bo him
Ngi gi tin thuc đi tng đc BHTG là khách hàng có gi tin gi thuc
đi tng đc bo him ti t chc tham gia BHTG. Nhng ngi này không phi
đóng góp tài chính cho t chc BHTG nhng có quyn yêu cu t chc BHTG thanh
toán mt phn hoc toàn b tin gi tu thuc vào quy đnh h
n mc chi tr tin BHTG
ca t chc BHTG.
6

Loi tin gi đc bo him
Tùy theo mc tiêu ca CP và ca NHTW, chính sách tin t ca mi quc gia

mà CP ca quc gia đó qui đnh cho t chc BHTG bo him cho nhng loi tin nào.
Các quc gia có t chc BHTG thng bo him cho loi tin gi tit kim và tin gi
cá nhân bng đng bn t, nhm bo v ngi gi ti
n và bo v đng tin ca quc
gia mình và chng ngoi t hóa.
Phí BHTG
Phí BHTG là s tin mà t chc BHTG thu ca các t chc tham gia BHTG cn
c vào s d tin gi thuc đi tng đc bo him nhân vi t l thu phí quy đnh
tùy thuc mi quc gia.
Hn mc chi tr BHTG.
Hn mc chi tr BHTG là mc quy đnh ti đa s tin mà t chc BHTG s chi
tr cho đi tng đc BHTG khi t chc tham gia BHTG đó phá sn và mt kh nng
thanh toán.
Ngân hàng cu ni
Ngân hàng cu ni là mt ngân hàng đc thành lp bng 100% vn ca t chc
BHTG vi mc đích đm nhn, h tr và duy trì tm thi vic kinh doanh ca t chc
tham gia BHTG b đ v b đt di Lnh qun lý trong khi cha tìm đc mt t chc
tài chính đng ý đm nhn công vic kinh doanh ca t chc đó.
Mng an toàn tài chính
Trong nhng bài nghiên cu gn đây (Sebastian Schich – 2008, Srdjian T
Marinkovic 2004), mng an toàn tài chính đc khái quát gm 4 yu t: chc nng cho
vay cui cùng, BHTG, khung giám sát và các quy đnh qun lý v an toàn và c ch
gii quyt đ v các TCTD.
7
* Mi quan h ca t chc BHTG và các c quan chc nng khác trong
mng an toàn tài chính
Mi quan h gia t chc BHTG và c ch x lý đ v
Tng ng vi các yu t ca mng an toàn tài chính, có các t chc tham gia
đm nhn các chc nng. Bên cnh NHTW đm nhn chc nng ngi cho vay cui
cùng, B Tài chính tham gia trc tip hoc gián tip vào mng an toàn tài chính thông

qua vic cung cp tài chính cho NHTW, t
 chc BHTG. Và cui cùng là t chc
BHTG thc hin BHTG và gii quyt đ v ca các t chc tài chính - ngân hàng.
Mi quan h gia t chc BHTG và chc nng ngi cho vay cui cùng:
NHTW là t chc thc hin chc nng ngi cho vay cui cùng nhm h tr
thanh khon cho nhng ngân hàng thiu thanh khon tm thi nhng có kh nng tn
ti. Các khon vay này đc áp dng lãi su
t cao nh lãi sut pht và có th chp.
T chc BHTG ch thc hin h tr tài chính, chi tr, gii quyt đ v khi ngân
hàng mt kh nng tr n và đ v.
Mi quan h gia t chc BHTG vi các c quan giám sát và c quan ban hành
các quy đnh v an toàn trong hot đng ngân hàng.
Trách nhim ca t chc BHTG vi các c quan giám sát, c quan ban hành các
quy đnh v an toàn và gii quy
t nhng ngân hàng gp khó khn thc s v tài chính
tùy thuc vào mô hình hot đng BHTG ca mi quc gia.
Ngân hàng Thanh toán quc t
Ngân hàng Thanh toán Quc t (Bank for International Settlement – BIS) là t
chc quc t ca các NHTW, thm chí có th nói nó là NHTW ca các NHTW trên th
gii. BIS có vai trò thúc đy s hp tác gia các NHTW và các c quan khác đ n
đnh tin t và tài chính. BIS cng cung ng các dch v ngân hàng, nhng ch cho
NHTW, hoc các t chc quc t tng t nó. BIS đc thành lp nm 1930 theo Hip
8
c Hague và có tr s chính ti Basel, Thy S. BIS có hai mc tiêu c th: quy đnh
v t l vn t có và minh bch v t l d tr bt buc.
Hip c Basel, Basel I và Basel II và y Ban Basel
Hip c Basel (hay Basle) là hip c v qun lý ngân hàng, bao gm các đ
xut v lut qui đnh qun ch ngân hàng. Basel I và Basel II do U ban Qun Basel
(BCBS) ban hành.
* BCBS đc thành lp nm 1975 gm s tham gia ca các NHTW: B,

Canada, Pháp, c, Italy, Nht Bn, Luxembourg, Hà Lan, Tây Ban Nha, Thy in,
Thy S, Anh và Hoa K. BCBS không có thm quyn thc thi các đ xut ca mình.
Các đ xut ca BCBS này đc thc thi mt cách gián tip thông qua lut pháp và qui
đnh qun lý ca tng quc gia.
Hip c Basel phn ln đc áp dng ti Châu Âu, nhng nó còn đc nhiu
nc khác trên th gii s dng vi vai trò nh mt chun mc quc t cho ngành tài
chính - ngân hàng. Vn đ trng tâm trong Hip c Basel liên quan đn mc đ an
toàn vn - nhm đm bo rng các đnh ch tài chính luôn duy trì mt s vn cn thit
(vn cp I và vn cp II).
Basel I đc ban hành nm 1988, đa ra nhng nguyên tc c bn trong hot
đng ngân hàng, ví d nh v ri ro tín dng. Hip c này sau đó đc cp nht li
nm 1996, bao quát thêm c ri ro th trng và đc làm rõ cng nh m rng thêm 
mt s khía cnh khác.
Basel II đc công b ln đu vào tháng 6/2004 vi ni dung là s phát tri
n
ca Basel I, đã đc sa đi và b sung vào nm 1996. Ni dung ca Basel II có ba
phn chính: (I) Yêu cu vn ti thiu; (II) Quá trình đánh giá và giám sát hot đng
ngân hàng; và (III) Nguyên tc th trng.
H thng xp hng theo CAMELS
H thng CAMELS đc xây dng và các c quan giám sát M s dng t
nhng nm 1980. H thng xp hng theo phng pháp CAMELS tính toán vi các
9
tiêu chí C = Capital adequacy (s đ vn); A = Assets quality (cht lng tài sn có);
M = Management capacity (nng lc qun lý); E = Earnings (kh nng sinh li); L =
Liquydity (kh nng thanh toán); S = Sensibility to market risk (s nhy cm ri ro th
trng) đ xp hng các ngân hàng theo mc t 1 đn 5 theo mc đ cn giám sát tng
dn. Xp hng 1 là mc xp hng cao nht vi ý ngha là t chc có h thng tt nht,
đm bo ch
t lng qun lý ri ro, gn lin vi mt mc đ giám sát ít nht. Xp hng
5 là mc xp hng xu nht, tc là t chc này có hot đng yu kém, không đm bo

kh nng qun lý ri ro và đòi hi kh nng qun lý ri ro và đòi hi hot đng giám
sát cao nht cho t chc này.
1.1.3 Mc đích, vai trò và nhim v ca t ch
c BHTG trong thi k hi nhp
kinh t th gii
1.1.3.1 Mc đích ca t chc BHTG trong thi k hi nhp kinh t th gii
Trong thc t, mc đích c th ca mi t chc BHTG có khác nhau nhng tu
trung đu nhm đt đc 03 mc tiêu chính nh sau:
Th nht, góp phn n đnh h thng tài chính. ây là mc tiêu c b
n và quan
trng nht ca t chc BHTG.
Ngân hàng vn là kênh dn vn hàng đu trong nn kinh t. Tuy nhiên, hot
đng ca ngân hàng luôn tim n ri ro, nguy c “hong lon ngân hàng” có th nh
hng ti tt c các ngân hàng k c các ngân hàng ln mnh. c bit là trong thi k
hi nhp kinh t th gii, vic liên kt gia các ngân hàng trong và ngoài quc gia tr
nên ph bin, nguy c đ v hàng lot hay nh hng dây chuyn rt d xy ra. T
chc BHTG là mt t chc có vai trò h tr cho các đnh ch tài chính góp phn gi n
đnh lành mnh h thng tài chính - ngân hàng.
Th hai, bo v nhng ngi gi tin nh l.
Ngi gi tin ngân hàng thông thng chia làm 02 nhóm: nhóm nhng ngi
gi tin nh l và nhóm nhng ngi gi ti
n ln. i tng chính mà chính sách
10
BHTG hoch đnh ra là nhng ngi gi tin nh l bi có nhn đnh rng nhng
ngi này có nhng hn ch nht đnh trong vic tip cn thông tin v tình hình th
trng và hay nhy cm d hong lon. H hay “phn ng mt cách quá đi” to nên
“s kin rút tin hàng lot” khi nghe đc bt c thông tin kinh t bt li nào ca t
ch
c h gi tin. iu này nh hng nghiêm trng đn s an toàn và n đnh trong h
thng tài chính. Vì th “bo v li ích ca nhng ngi gi tin nh l” là mt trong 03

mc tiêu chính mà t chc BHTG nhm ti.
Th ba, góp phn xây dng mt th trng tài chính có tính cnh tranh và bình
đng cho các t chc tài chính có quy mô và trình đ phát trin khác nhau.
Vic thu phí trên c s xác đnh mc đ ri ro cng nh h tr tài chính có tính
bình đng gia các t chc tham gia BHTG s to nên mt môi trng có tính cht
cnh tranh và bình đng đi vi các t chc tài chính có quy mô và trình đ phát trin
 các mc đ khác nhau. Cnh tranh nhm có th đóng phí BHTG thp da trên mc
đ ri ro thp. Bình đng trong vic nhn đc h tr tài chính, tip cn ngun vn h
tr
và minh bch tiêu chun, th tc trong quá trình gii ngân.
1.1.3.2 Vai trò và nhim v ca t chc BHTG trong thi k hi nhp kinh t
th gii
Bo v ngi gi tin có hiu bit gii hn v tài chính, góp phn cng c nim
tin ca công chúng đi vi h thng ngân hàng
Mc tiêu ca chính sách công ca hot đng BHTG thng đc nêu ra là bo
v nhng ngi có hiu bit gii hn v tài chính, đó là nhng ngi có nhng khon
tin gi nh. H đc bo v vì nhng lý do sau đây. Th nht, t chc BHTG bo v
nhng ngi gi tin cá nhân trc nhng hu qu ca s đ v các t chc tham gia
BHTG. Th hai, t chc BHTG làm gim bt gánh nng đi vi ngi g
i tin đc
bo him trc vn đ khó khn và phc tp là đánh giá tình hình hot đng ca t
chc tài chính ni h gi tin.
11
Chi tr và h tr đy đ, kp thi cho khách hàng khi các TCTD mt kh nng
thanh toán. Vai trò bo v quyn và li ích ca ngi gi tin ca BHTG đc th hin
rt rõ và đc to lp trên c s nim tin ca công chúng vào h thng ngân hàng. T
chc BHTG là ch da vô cùng quan trng cho các TCTD trong vic cng c, duy trì
và làm tng lòng tin ca công chúng và toàn xã hi trong vic m rng hot đng huy
đng vn.
To điu kin thun li cho h thng ngân hàng phát trin

Thông qua hot đng giám sát và kim tra nhm phát hin sm ri ro trên c s
đó cnh báo ti các ngân hàng, t chc BHTG đã góp phn đm bo n đnh hot đng
ngân hàng và to điu kin cho các giao dch tài chính có hiu qu hn bng cách
phòng tránh đ v ngân hàng.
Thúc đy tng trng kinh t
Vi vai trò bo v ngi gi tin, t chc BHTG to nim tin trong công chúng
và toàn xã hi trong vic m rng huy đng vn, thu hút ti đa các ngun vn tm thi
nhàn ri. Vic thit lp h thng BHTG có th làm tng cng dòng vn chy vào các
t chc nhn tin gi, nh đó to ngun cho hot đng cho vay và đu t. Do đó hot
đng ca t chc BHTG góp phn thúc đy tng trng kinh t mt cách gián tip.
Gim thiu ri ro rút tin hàng lot
Khi không có h thng BHTG, có mt kh nng ln có th xy ra là ngi gi
tin có th rút tin hàng lot do nhng khó khn – có th là thc s hoc ch là hin
tng quan sát – ti t chc nhn tin gi đó. Khi hin tng rút tin hàng lo
t xy ra
ti mt t chc nó có th kéo theo hin tng trên ti các t chc khác mà không quan
tâm đn tình trng hot đng thc t ca các t chc đó do ngi gi tin không có kh
nng phân bit đc mt t chc hot đng lành mnh hay không. Kh nng ca h
thng BHTG trong vic ngn chn hoc tránh hin tng rút tin hàng lot ph thuc
vào mc đ ngi gi tin nhn thy mình đc bo v nh th nào đi vi nhng
12
thit hi khi mt t chc b đ v. iu này ph thuc vào hn mc chi tr, tc đ chi
tr bo him và mc đ tín nhim ca h thng bo him s tác đng đn mc đ tng
cng n đnh h thng tài chính. H thng BHTG s hiu qu hn nu nó là b phn
c
u thành ca Mng an toàn tài chính.
To ra mt c ch chính thc trong vic x lý các TCTD b đ v
Vic xây dng hoc ci cách h thng BHTG có th liên quan đn n lc ca
quc gia trong vic xây dng Lut và c ch x lý các t chc b đ v. Vic xây dng
h thng BHTG có th liên h vi thit lp khung pháp lý cho vic x lý đ v ngân

hàng ca quc gia.
Góp phn vào mt h thng thanh toán theo trt t
BHTG góp phn tng cng n đnh tài chính thông qua vic đóng góp vào s
hot đng thun li ca h thng thanh toán. Thông qua vic tng cng nim tin trong
h thng, t chc BHTG to điu kin thun li cho vic giao dch tin gi d dàng
gia các bên.  h thng thanh toán ho
t đng, ngi gi tin phi tin chc rng tin
gi ca mình đc an toàn nh tin mt.
Bên cnh đó, t chc BHTG có th cung cp mt s hình thc h tr tài chính
tc thi, điu này có th đm bo giao dch thanh toán gia các t chc gp vn đ.
Hình thc h tr này có th giúp tránh s gián đon trong nghip v chi tr và dòng
tin thanh toán.
Gii quyt khng hong tài chính
T chc BHTG thng đc thit lp khi mt quc gia đang tri qua hoc va
tri qua mt giai đon mt n đnh nghiêm trng v tài chính. Khi vn đ trong khu vc
tài chính xy ra, t chc BHTG to điu kin thun li cho các t chc duy trì n đnh
đi vi tin gi và là công c b
o đm vi ngi gi tin v đ an toàn ca tin.
T chc BHTG đc xây dng nhm đy lùi bt n h thng tài chính trong
ngn hn có th dn đn các vn đ trong dài hn.
13
Thúc đy cnh tranh trong khu vc tài chính trong vic gim thiu các rào cn
cnh tranh trong lnh vc nhn tin gi
Thông qua vic to điu kin thun li cho các t chc mi tham gia vào hot
đng nhn tin gi và giúp đ các t chc nh cnh tranh vi các t chc ln, t chc
BHTG có th khuyn khích cnh tranh. Li ích ca vic khuyn khích vic gia nhp và
c
nh tranh các t chc mi có th nâng cao hiu qu kinh t, làm gim t l lãi sut,
tng đu t và phát trin kinh t.
To điu kin thun li vic thông qua các quy đnh pháp lý và c ch giám sát

Vic thit lp h thng BHTG có th to đng lc cho các nhà lp pháp trong
vic vt qua các rào cn v chính tr nhm thc hin các ci cách cn thit cho vi
c
duy trì n đnh h thng tài chính.
Phân b li chi phí đ v
Ti các quc gia không có h thng BHTG chính thc, chi phí bo v ngi gi
tin thng do CP gánh chu. Vic thit lp h thng BHTG công khai có th làm gim
bt gánh nng tài chính ca CP thông qua vic thc hin chi tr trong gii hn và cung
cp mt c ch thông qua đó các t chc lành mnh s trang tri toàn b ho
c mt
phn chi phí gii quyt đ v. Tuy nhiên, kh nng đóng góp ca các t chc lành
mnh ph thuc vào tình hình tài chính ca h. iu này đt ra s cn thit đi vi t
chc BHTG trong vic điu chnh mc phí BHTG nhm phn ánh kh nng đóng góp
tng t chc.
1.2 T CHC VÀ HOT NG BO HIM TI
N GI
1.2.1 Mô hình t chc BHTG
T chc BHTG có th đc t chc theo ba hình thc: s hu nhà nc, s hu
t nhân và đng s hu kt hp gia nhà nc và t nhân.
T chc BHTG thuc s hu nhà nc: xut phát t bn cht ca hot đng
BHTG là loi hot đng cung cp dch v hàng hóa công, mc đích chung nht c
a
14
hot đng BHTG là góp phn kim soát và duy trì tính n đnh và an toàn ca hot
đng ngân hàng, nhiu quc gia xác đnh hot đng BHTG cn đc t chc di hình
thc là mt c quan qun lý nhà nc. S kt hp gia t chc BHTG vi NHTW, c
quan điu hành và kim soát toàn b h thng ngân hàng ca quc gia, s đc thun
li hn. Hn na, vi cách th
c t chc theo mô hình s hu nhà nc vn đ vn ca
t chc BHTG và kh nng tip cn thông tin v t chc tham gia BHTG s thun li

hn. Thông thng t chc BHTG theo hình thc s hu nhà nc đc thành lp
di hình thc là mt c quan ca CP, có s tham gia ca NHTW, B Tài chính. Vn
thành lp ban đu và h tr khi cn thit s đc Nhà n
c đm bo. Có ba yu t c
bn quyt đnh mô hình t chc BHTG nên t chc theo mô hình s hu nhà nc:
mt, kh nng cng c và duy trì nim tin ca công chúng và h thng ngân hàng là do
Nhà nc; hai, kh nng đáp ng ngun tài chính khi có đ b ngân hàng hàng lot ph
thuc vào Nhà nc; ba, kh nng tip cn thông tin vi đ chính xác cao nht và kp
thi nht v các t
 chc tham gia BHTG ph thuc và các c quan Nhà nc.
T chc BHTG thuc s hu t nhân:  nhng quc gia mà vic điu hành h
thng ngân hàng không ph thuc trách nhim ca NHTW mà do Hip hi ngân hàng
quc gia đóng vai trò quan trng và đa phn các ngân hàng có tim lc tài chính mnh
thì t chc BHTG có th đc t chc theo hình thc s hu t nhân. Thông thng t
chc BHTG theo hình th
c s hu t nhân đc thành lp di hình thc là mt t
chc c phn, do Hip hi ngân hàng ca quc gia t chc đng ra qun lý. Ngun vn
hot đng ca t chc BHTG do các ngân hàng và các t chc tài chính trong quc gia
đó góp vn, ch yu là t các ngân hàng.
Loi hình BHTG theo s hu t nhân có mt s đc đim ph bin sau:
- Vn hot đng là do đóng góp ca thành viên di hình thc thu phí thng
xuyên và thu phí sau khi có đ v ngân hàng xy ra cn có ngun tài chính đ bù đp
cho khon tin đã thc hin chi tr BHTG.
15
- Có khó khn trong vic thu thp thông tin t các đn v thc hin chc nng
thanh tra ngân hàng và t các NHTW.
- Có khó khn nht đnh trong vic tìm ngun vn thc hin chi tr bo him kp
thi khi vic đ v ngân hàng xy ra hàng lot.
T chc BHTG theo hình thc liên doanh gia nhà nc và t nhân: t chc
theo hình thc liên doanh gia nhà nc và t nhân thun tin trong vic phát huy

đ
c u đim ca mi hình thc s hu đn l. T chc BHTG đc thành lp theo
hình thc liên doanh này s đc nhà nc đu t tài chính ban đu theo mt t l nht
đnh và cng đc nhà nc h tr khi cn thit.
1.2.2 Mô hình hot đng ca t chc BHTG.
Trên th gii hin có 3 mô hình hot đng ca t chc BHTG là:
Mô hình chuyên chi tr (Pay – box): là mô hình ch
 yu thc hin chc nng
bo v th đng ngi gi tin; thc hin chi tr tin bo him cho ngi gi tin sau
khi t chc tham gia BHTG b phá sn. Mô hình này thng tn ti  các nc đang
phát trin, t chc BHTG mi đc thành lp và còn nh c v quy mô ln nng lc tài
chính.
Mô hình chi tr vi quyn hn m
 rng (Pay – box with extended function): là
mô hình thc hin chi tr và có b sung mt s chc nng tùy thuc đc thù ca tng
quc gia.
Mô hình này tiên tin hn so vi mô hình chuyên chi tr. T chc BHTG hot
đng theo mô hình này không ch thc hin các nhim v vi nhng mc tiêu nh mô
hình chuyên chi tr mà còn đc trao thêm mt s quyn hn m rng nh: h tr tài
chính cho các t chc tham gia BHTG gp khó khn trong thanh toán, theo dõi và
khuyn ngh s cn trng và phòng tránh ri đi vi các t chc tham gia BHTG; tham
gia x lý n và thu hi n ca các t chc tham gia BHTG b phá sn; … Qua đó làm
tng thêm các mc tiêu cn đt đc ca chính sách công nh hn ch ri ro, tránh đ
16
v có h thng ca các t chc tài chính ngân hàng hoc khng hong tài chính quc
gia, gia tng nim tin ca công chúng …
Mô hình gim thiu ri ro (Risk minimizer): là mô hình có các thm quyn
nhm bo v tt nht ngi gi tin; đm bo s an toàn h thng tài chính và tham gia
vào tái thit h thng tài chính ngân hàng.
ây là mô hình tiên tin nht và ph bin trên th gii hin nay. Theo mô hình

này, t chc BHTG đc trao nhng quy
n hn và phm vi hot đng rng ln hn.
Ngoài nhim v bo v tt nht quyn li ca ngi gi tin, t chc BHTG hot đng
theo mô hình gim thiu ri ro còn tham gia cùng vi các c quan nhà nc, ngân hàng
và các đnh ch tài chính góp phn đm bo s an toàn và hot đng bình n ca h
thng tài chính – tin t quc gia; to s công bng và đng lc cnh tranh lành mnh
cho các t chc tham gia BHTG thông qua c ch tính phí BHTG da trên c s mc
đ ri ro trong hot đng ca các t chc tham gia BHTG; đc trao các nghip v
kinh doanh, đu t nhm bo toàn và phát trin ngun vn ban đu cng nh tng
cng sc mnh tài chính, gim dn s ph thuc vào ngân sách ca CP. Theo đó xã
hi s nhn đc nhng hiu qu ln hn ca vic thc hin nhng mc tiêu ca chính
sách công nh: phòng nga có hiu qu nhng đ v dây chuyn ca h thng ngân
hàng hoc khng hong tài chính, khuyn khích tit kim, tng trng tín dng góp
phn vào s tng trng chung ca nn kinh t quc gia.
* Hi nhp quc t ngày càng sâu rng thì vn đ ri ro th trng ngày càng gia
tng. Trên c s nhn đnh rõ ràng v đc thù tình hình phát trin kinh t – xã hi và
mc tiêu chính sách công mà mi quc gia s la chn riêng cho mình mt trong ba
loi mô hình BHTG đc trình bày trên.



17
Bng 1.1 Mc tiêu chính sách công ca các loi mô hình BHTG
Mc tiêu chính sách công
Mô hình
gim
thiu ri
ro
Mô hình
chi tr vi

quyn hn
m rng
Mô
hình chi
tr
1
Bo v ngi gi tin nh thông qua vic
cung cp c ch bi thng
* * *
2
Khuyn khích ngi gi tin ít hiu bit v
tài chính giám sát ngân hàng và thc hin các
nguyên tc th trng
* * *
3
Gim gánh nng chi Chính ph và yêu cu
các ngân hàng tt đóng góp chi phí trong quá
trình x lý ngân hàng
* * *
4 Thúc đy cnh tranh trong khu vc tài chính * * *
5
To ra mt c ch chính thc trong vic x
lý đ v ngân hàng
* *
6 Tránh khng hong tài chính * *
7 Thúc đy n đnh tài chính *
8
Khuyn khích tit kim và thúc đy tng
trng kinh t
*

9 Góp phn vào h thng thanh toán có trt t *
10 Thúc đy tng trng kinh t *
11 Gim thiu tác đng ca suy thoái kinh t *