Giải pháp phát triển và hạn chế rủi ro trong thanh toán thẻ tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





NGUYN TH THU HNG





GII PHÁP PHÁT TRIN VÀ HN CH RI RO
TRONG THANH TOÁN TH TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM






LUN VN THC S KINH T

Thành Ph H Chí Minh – Nm 2010

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

NGUYN TH THU HNG





GII PHÁP PHÁT TRIN VÀ HN CH RI RO
TRONG THANH TOÁN TH TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VIT NAM

Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60.31.12




LUN VN THC S KINH T






NGI HNG DN KHOA HC :

PGS.TS. TRNG TH HNG








Thành Ph H Chí Minh - Nm 2010

Li Cm n

Li đu tiên,tôi xin kính gi li cám n chân thành ti Ban giám hiu, các thy cô
trng i Hc Kinh T TPHCM đã truyn đt kin thc; các t chc, cá nhân đã
cung cp tài liu cn thit giúp tôi hoàn thành bài lun vn này.
c bit tôi xin gi li cm n đn Cô Trng Th Hng - Khoa Ngân Hàng
Trng i Hc Kinh T Thành Ph H Chí Minh - đã nhit tình hng dn, giúp
đ tôi trong thi gian qua .
Lun vn này chc chn không th tránh khi nhng thiu sót, tôi rt mong nhn
đc nhng ý kin đóng góp xây dng ca Quý thy cô và các bn.
Trân trng
Nguyn Th Thu Hng
Lp Cao Hc Ngân Hàng êm 1 - Khóa 16 - Trng i Hc Kinh T TPHCM




CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
c lp – T do – Hnh phúc


LI CAM OAN

H tên hc viên: NGUYN TH THU HNG
Ngày sinh: 12/05/1976 Ni sinh: Hà Ni
Trúng tuyn đu vào nm: 2006

Là tác gi ca đ tài lun vn:

GII PHÁP PHÁT TRIN VÀ HN CH RI RO TRONG THANH TOÁN
TH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM

Giáo viên hng dn: PGS.TS Trng Th Hng

Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã ngành: 60.31.12

Tôi cam đoan ni dung lun vn thc s kinh t vi đ tài nêu trên là do tôi nghiên
cu, tôi xin chu trách nhim v n
i dung và tính chính xác ca đ tài nghiên cu.

Ngi cam đoan



Nguyn Th Thu Hng
MC LC
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V TH THANH TOÁN VÀ RI RO
TRONG THANH TOÁN TH 1
1.1. Tng quan v th thanh toán: 1
1.1.1. Khái nim th thanh toán 1
1.1.2. Các ch th tham gia trong quy trình phát hành và thanh toán th 1
1.1.2.1. Ngân hàng phát hành th: 1
1.1.2.2. Ngân hàng thanh toán th: 2
1.1.2.3. n v chp nhn th: 2
1.1.2.4. Ch th: 2
1.1.3. Phân loi th thanh toán: 2
1.1.3.1. Phân loi theo công ngh sn xut: 2
1.1.3.2. Phân loi theo tính cht thanh toán ca th: 3
1.1.3.3. Phân loi theo phm vi lãnh th: 3

1.1.3.4. Phân loi theo ch th phát hành: 4
1.1.4. Quy trình thanh toán th: 4
1.1.4.1. Quy trình chp nhn và thanh toán th qua máy ATM: 4
1.1.4.2. Quy trình thanh toán hàng hóa, dch v cho các đn v chp nhn th: 4
1.1.4.3. Quy trình giao dch mua bán trên mng: 7
1.2. Li ích ca th thanh toán: 8
1.2.1.1. Li ích chung 8
1.2.1.2. i vi ch th: 9
1.2.1.3. i vi Ngân hàng phát hành và Ngân hàng thanh toán th: 11
1.2.1.4. i vi đn v chp nhn th 13
1.2.1.5. i vi xã hi 14
1.3. Ri ro trong phát hành, s dng và thanh toán th trên th gii và bài hc
kinh nghim cho Vit Nam 15
1.3.1. Ri ro trong hot đng thanh toán qua máy ATM: 15
1.3.1.1. Tn công vt lý ATM: 15
1.3.1.2. ánh cp d liu th trên ATM: 16
1.3.1.3. By th/ By tin: 17
1.3.1.4. Tn công phn mm ATM: 18
1.3.2. Ri ro trong hot đng thanh toán th qua POS: 18
1.3.2.1. Ri ro trong s dng, bo dng thit b: 18
1.3.2.2. Ri ro trong chun chi giao dch 19
1.3.2.3. Ri ro trong hat đng ca VCNT 19
1.3.3. Ri ro trong hot đng thanh toán th qua internet: 22
1.3.3.1. Ri ro ca ngi bán (đn v chp nhn th): 22
1.3.3.2. Ri ro ca ngi mua: 23
1.3.4. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 23
KT LUN CHNG 1: 26
CHNG 2: THC TRNG V TH TRNG TH VÀ RI RO TRONG
HOT NG THANH TÓAN TH TI CÁC NHTM VN 27
2.1. ánh giá tình hình th trng th Vit Nam: 27

2.1.1. Môi trng pháp lý: 27
2.1.2. Các đc đim ch yu ca th trng th Vit Nam giai đon t 2006 đn nay: 27
2.2. Nhng thành công và hn ch ca th trng th Vit Nam hin nay: 29
2.2.1. Thành công: 29
2.2.2. Hn ch ca th trng th Vit Nam hin nay : 33
2.3. Thc trng v ri ro trong thanh toán th ti các NHTM VN : 34
2.3.1. Ri ro trong hot đng kinh doanh th: 34
2.3.1.1. Ri ro do gi mo: 34
2.3.1.2. Ri ro k thut: 35
2.3.1.3. Mt s ri ro khác: 36
2.3.2. Mt s trng hp đin hình liên quan đn ri ro trong thanh toán th ti Vit
Nam: 36
2.3.3. Vn đ qun lý ri ro trong thanh toán th ti các Ngân hàng Thng Mi Vit
Nam: 41
2.4. Phân tích đim mnh, đim yu trong hot đng kinh doanh th ca các
Ngân hàng Thng mi Vit Nam 43
2.4.1. im mnh : 43
2.4.1.1. i vi nhóm các Ngân hàng có vn Nhà nc (bao gm VCB, Vietinbank,
Agribank, BIDV): 43
2.4.1.2. Nhóm các Ngân hàng TMCP phát trin trong mng kinh doanh th (ACB,
Sacombank, Eximbank, ông Á, Techcombank) 44
2.4.2. im yu: 45
2.4.2.1. i vi nhóm các Ngân hàng có vn Nhà nc (bao gm VCB, Vietinbank,
Agribank, BIDV): 45
2.4.2.2. Nhóm các Ngân hàng TMCP phát trin trong mng kinh doanh th (ACB,
Sacombank, Eximbank, ông Á, Techcombank) 45
KT LUN CHNG 2: 47
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V TH VÀ HN CH RI
RO TRONG THANH TOÁN TH TI CÁC NHTM VN 48
3.1. Xu hng th trng th Vit Nam: 48

3.1.1. Môi trng kinh t v mô: 48
3.1.2. Xu hng th trng dch v th: 48
3.1.3. C hi: 50
3.1.4. Thách thc: 51
3.2. Gii pháp và kin ngh đ phát trin dch v th ti các NHTM VN: 52
3.2.1. Gii pháp phát trin dch v th đi vi các NHTM VN: 52
3.2.1.1. Tng cng qung bá, tip th v sn phm th 52
3.2.1.2. Nâng cao cht lng, đa dng hóa sn phm. 54
3.2.1.3. M rng mng li chp nhn th: 54
3.2.1.4. Nâng cao cht lng phc v khách hàng: 55
3.2.1.5. ào to, phát trin ngun nhân lc: 56
3.2.2. Kin ngh đi vi các c quan qun lý nhà nc: 57
3.2.2.1. i vi Chính Ph 57
3.2.2.2. i vi Ngân hàng Nhà Nc: 58
3.2.2.3. i vi Hi th ngân hàng Vit Nam: 59
3.3. Gii pháp hn ch ri ro trong thanh toán th ti các NHTM VN: 60
3.3.1. Hoàn thin t chc hot đng qun lý ri ro trong h thng ngân hàng: 60
3.3.2. Hn ch tình trng gi mo trong hot đng thanh toán và phát hành th: 61
3.3.3. Xây dng h thng d phòng cho hot đng th: 61
3.3.4. Mt s lu ý nhm hn ch ri ro trong thanh toán th: 62
3.3.4.1. i vi Khách hàng: 62
* Hn ch ri ro cho nhng giao dch trên máy ATM: 62
* Hn ch ri ro cho nhng giao dch thanh toán qua POS: 63
* Hn ch ri ro cho nhng giao dch trên Internet: 65
3.3.4.2. i vi Ngân hàng 66
* Hn ch ri ro trong thanh tóan qua máy ATM: 66
* Hn ch ri ro cho nhng giao dch trên POS: 67
* Hn ch ri ro cho nhng giao dch trên Internet: 67
KT LUN CHNG 3 69
KT LUN 70

DANH MC CÁC CH VIT TT
1. ATM (Automatic Teller Machine): Máy rút tin t đng
2. POS (Point of sale terminal): Máy cp phép t đng
3. PIN (Personal Identify Number): S mt mã cá nhân
4. VCNT: n v chp nhn th
5. NHPHT: Ngân hàng phát hành th
6. NHTTT: Ngân hàng thanh toán th
7. NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
8. NHTMVN: Ngân hàng thng mi Vit Nam
9. BIDV : Ngân hàng u T và Phát Trin Vit Nam
10. VCB : Ngân hàng TMCP ngoi thng Vit Nam
11. Agribank: Ngân hàng Nông nghip Vit Nam
12. Vietinbank: Ngân hàng Công th
ng Vit Nam
13. DongA: Ngân hàng ông Á
14. VPbank: Ngân hàng ngoài quc doanh
15. Eximbank: Ngân hàng TMCP xut nhp khu
16. Techcombank: Ngân hàng K thng
17. MB: Ngân hàng quân đi
18. TNS (Triware Networld System): T chc chuyên nghiên cu v lnh vc
cng đng và xã hi.
19. SWOT: Strengths (đim mnh), Weaknesses (đim yu), Opportunities
(thi c) và Threats ( thách thc)
20. WTO (The World Trade Organization): T chc thng mi th gii

DANH MC CÁC BNG, BIU:
Bng 2.1: S liu th trng th Vit Nam giai đon 2006-2009.
Bng 2.2: S lng th ghi n ni đa phát hành ti Vit Nam tính đn nm 2009.
Bng 2.3: S lng đn v chp nhn th (POS) ti mt s Ngân hàng Thng
Mi Vit Nam.
Biu 2.1: Tng quan th trng th Vit Nam 2006-2009.
Biu 2.2: Th phn th ghi n ni đa ca các Ngân hàng Thng Mi Vit Nam
nm 2009.
Biu 2.3: S lng đn v chp nhn th (POS) ca mt s Ngân hàng Thng
Mi Vit Nam.
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Ngày nay, do thy đc nhiu li ích t vic phát hành và thanh tóan th nên
các Ngân hàng đã không ngng đu t vào dch v th. Dch v th ngân hàng
phát trin mang li nhiu li ích cho ngi s dng th, cho Ngân hàng phát
hành th, ngân hàng thanh toán th, đn v chp nhn th và cho toàn xã hi.
Vi mc tiêu là góp phn làm gim khi lng tin mt trong lu thông, to
môi trng vn minh trong thanh tóan không dùng tin mt thì vic phát trin
dch v th và m rng mng li đn v chp nhn th mang mt ý ngha rt
quan trng.
Tuy nhiên, song song vi nhng tin ích mang li t vic phát trin dch v
thanh toán th thì cng xut hin nhiu ri ro cho Ngân hàng do nhiu nguyên
nhân khác nhau nh vic khiu ni ca khách hàng do b mt tin trong tài
kh
an, s dng th gi mo, đn v chp nhn th la đo…. tài “ Gii
pháp phát trin và hn ch ri ro trong thanh toán th ti các Ngân hàng
thng mi Vit Nam” đc thc hin nhm mc đích giúp các Ngân hàng
thng mi phát trin dch v thanh tóan th đng thi hn ch đc ri ro đn

mc thp nht. Do vy đ tài hin nay là ht sc cn thit và có tính thc tin
cao.
2. Mc tiêu ca đ tài:
Mc tiêu ca đ tài là tp trung vào các ni dung:
Giúp ngi đc thy đc nhng tin ích trong vic s dng
th thanh toán
Nêu lên nhng ri ro tim n trong quá trình s dng và thanh
toán th
Phân tích thc trng th trng th Vit Nam và Qun lý ri ro
trong hot đng thanh toán th
 ti các Ngân hàng Thng Mi
Vit Nam
 ra các gii pháp nhm phát trin th trng th Vit Nam an
toàn và hiu qu.
3. Phng pháp nghiên cu:
S dng các phng pháp: thu thp, tng hp và phân tích SWOT các thông
tin liên quan đn dch v th và qun lý ri ro trong hot đng thanh toán th
 nhiu tài liu sách, báo, internet,…
4. Gii hn phm vi nghiên cu:
 tài nghiên cu nhng vn đ liên quan đn dch v th thanh toán, ri
ro trong thanh toán th và vn đ qun lý ri ro trong thanh toán th, bao gm
vic hn ch ri ro trong thanh toán th qua ATM, POS, Internet…và nhng
lu ý đi vi các ch th khác nhau trong hot đng thanh toán th trên th
trng th Vit Nam.
5. Kt cu lun vn:
Lun vn đc trình bày trong phm vi 3 chng, c th nh sau:
Chng 1: Lý lun chung v th thanh toán và Ri ro trong thanh toán th.
Chng 2: Thc trng v th trng th và ri ro trong hot đng thanh toán
th ti các Ngân hàng Thng Mi Vi
t Nam

Chng 3: Gii pháp phát trin dch v th và hn ch ri ro trong thanh toán
th ti các Ngân hàng Thng Mi Vit Nam.
1


CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V TH THANH TOÁN VÀ
RI RO TRONG THANH TOÁN TH
1.1. Tng quan v th thanh toán:
1.1.1. Khái nim th thanh toán
Th thanh toán đc hiu thông qua các khái nim c bn nh:
Th thanh toán là mt phng tin thanh toán không dùng tin mt, mà ngi s
hu th có th s dng đ rút tin mt ti các máy ATM, các quy dch v ca Ngân
hàng, đng thi có th s dng th đ thanh toán tin hàng hóa, dch v ti các đn
v chp nhn th.
Th
 là mt ming plastic có kích thc tiêu chun và có mt di bng t  mt sau
ghi thông tin v th và ch th, cng có th có Chip đin t đ ghi các thông tin ph
thêm khác. Th thng do Ngân hàng phát hành cho khách hàng ca mình đ phc
v vic thanh toán.
Th thanh toán là mt loi th giao dch tài chính đc phát hành bi Ngân hàng,
các t chc tài chính hay các công ty.
Th thanh toán là phng thc ghi s nhng s tin cn thanh toán thông qua máy
đc th
phi hp vi h thng mng máy tính kt ni gia Ngân hàng hay T chc
tài chính vi các đim thanh toán. Nó cho phép thc hin thanh toán nhanh chóng,
thun li và an toàn đi vi các thành phn tham gia thanh toán.
1.1.2. Các ch th tham gia trong quy trình phát hành và thanh toán th
1.1.2.1. Ngân hàng phát hành th:
Thông thng là thành viên chính thc ca các t chc th quc t, là Ngân hàng
chu trách nhim tip nhn h s xin cp th, x lý và phát hành th, m và qun lý

tài khon th, đng thi thc hin vic thanh toán cui cùng vi ch th.Ngân hàng
phát hành th chu trách nhim thit k các tiêu chun k thut, mt mã, ký hiu…
cho các loi th thanh toán đc đm bo an toàn trong quá trình s dng th.
2


1.1.2.2. Ngân hàng thanh toán th:
Là Ngân hàng trc tip ký hp đng vi đn v chp nhn th, có nhim v thanh
toán khi nhn đc chng t do đn v chp nhn th xut trình. Mt Ngân hàng có
th va đóng vai trò thanh toán th va đóng vai trò phát hành th.
1.1.2.3. n v chp nhn th:
Là các đn v bán hàng, cung úng dch v nh ca hàng, khách sn…đc trang b
k thut đ nhn th thanh toán tin hàng hóa, dch v, tr n thay tin mt. Khi
thanh toán, các đn v chp nhn th s dng máy đc th do Ngân hàng thanh toán
th trang b đ kim tra th và biên lai thanh toán.  Vit Nam, đn v chp nhn
th phi tr phí cho Ngân hàng phát hành th, nu thc hin không đúng quy đnh
ca Ngân hàng phát hành th, đn v chp nhn th s phi chu tn tht khi xy ra
s c.
1.1.2.4. Ch th:
Là ngi có tên ghi trên th đc dùng th đ chi tr, thanh toán tin hàng hóa, dch
v thay tin mt. Mi khi thanh toán cho các đn v chp nhn th v hàng hóa, dch
v, ch th phi xut trình th đ ni đây kim tra theo quy đnh và lp biên lai
thanh toán. Ch th chu trách nhim tr phí cho Ngân hàng phát hành th.
1.1.3.
Phân loi th thanh toán:
Có nhiu cách đ phân loi th thanh toán: phân loi theo công ngh sn xut, theo
ch th phát hành, theo tính cht thanh toán ca th, theo phm vi lãnh th.
1.1.3.1. Phân loi theo công ngh sn xut:
- Th khc ch ni (Embossing Card): da trên công ngh khc ch ni, tm th
đu tiên đc sn xut theo công ngh này. Hin nay ngi ta không còn s dng

loi th này na vì k thut quá thô s
 và d b gi mo.
- Th bng t (Magnetic Stripe): da trên k thut t tính vi hai bng t cha
thông tin phía sau mt th. Th này đã đc s dng ph bin nhiu thp k qua,
nhng đã bc l nhiu nhc đim do thông tin ghi trên th không th mã hóa đc,
th ch mang thông tin c đnh, không gian cha d liu ít, không áp dng đc k
thut mã hóa, bo mt thông tin.
3


- Th thông minh (Smart Card): ây là th h mi nht ca th thanh toán, th có
cu trúc hoàn toàn nh mt máy vi tính.
1.1.3.2. Phân loi theo tính cht thanh toán ca th:
- Th tín dng (Credit Card): là loi th đc s dng ph bin nht, theo đó ch th
đc phép s dng mt hn mc tín dng đ mua sm hàng hóa, dch v ti nhng
c s kinh doanh, khách sn, nhà hàng, sân bay…chp nhn lo
i th này.
Gi đây là th tín dng vì ch th đc ng trc mt hn mc tiêu dùng mà không
phi tr tin ngay, ch thanh toán sau mt k hn nht đnh.
- Th ghi n (Debit Card): đây là loi th có quan h trc tip và gn lin vi tài
khon tin gi. Loi th này khi đc s dng đ mua hàng hóa hay dch v, giá tr
ca giao dch s
 đc khu tr ngay lp tc vào tài khon ca ch th thông qua
nhng thit b đin t đt ti VCNT, đng thi chuyn ngân ngay lp tc vào tài
khon ca VCNT. Th ghi n còn thng đc s dng ti các máy rút tin t
đng.
Th ghi n không có hn mc tín dng vì nó ph thuc vào s d kh dng trên tài
khon ca ch th.
- Th giao dch vi máy ATM (ATM card) : là loi th rút tin mt ti các máy rút
tin t đng hoc  Ngân hàng.Vi chc nng chuyên bit ch dùng đ rút tin, truy

vn s d tài khon hoc chuyn khon đn gin, yêu cu đt ra đi vi loi th này
là ch th phi ký qu tin gi vào tài khon Ngân hàng hoc ch th đc cp tín
dng thu chi mi s dng đc. Th ATM có th s dng ti các máy rút ca
Ngân hàng phát hành cng nh ca các Ngân hàng cùng tham gia t chc thanh
toán vi Ngân hàng phát hành th.
1.1.3.3. Phân loi theo phm vi lãnh th:
- Th ni đa: là th đc gii hn trong phm vi mt quc gia, do vy đng tin
giao dch phi là đng bn t ca nc đó.
-
Th quc t: đây là loi th đc chp nhn trên toàn th gii, s dng các
ngoi t mnh đ thanh toán.
4


1.1.3.4. Phân loi theo ch th phát hành:
- Th do Ngân hàng phát hành (Bank Card): là loi th do Ngân hàng phát
hành.
- Th do t chc phi ngân hàng phát hành: là loi th du lch và gii trí ca các
tp đoàn kinh doanh ln hoc các công ty xng du ln, các ca hiu
ln…phát hành nh Diner’s Club, Amex…
1.1.4. Quy trình thanh toán th:
1.1.4.1. Quy trình chp nhn và thanh toán th qua máy ATM:
Bc 1: Ch th đa th vào và nhp mã PIN
Bc 2: Máy ATM gi d liu v tr s chính ca NHPH th.
Bc 3: Nu hp l, NHPH th thông báo v máy ATM.
Bc 4: Máy ATM yêu cu khách hàng chn loi hình giao dch (rút tin, chuyn
khon, gi tit kim, vn tin, in sao kê, phát hành sec, thanh toán hóa đn…).
Bc 5: Sau khi ch th chn loi giao dch, máy ATM s đa ra các la chn tip
theo cho tng loi giao dch. Nu là giao dch rút tin, máy ATM yêu cu nhp s
tin cn rút.

Bc 6: Máy ATM báo v h thng ngân hàng lõi đ tr tin trong tài khon.
Bc 7: Sau khi tr tin, h thng gi lnh tr tin ti máy ATM
Bc 8: Máy ATM đm tin và chi tr cho khách hàng.
1.1.4.2. Quy trình thanh toán hàng hóa, dch v cho các đn v chp nhn th:
* Các bc thc hin giao dch thanh toán tin hàng hóa, dch v qua POS:
Bc 1: KH yêu cu thanh toán bng th. Nhân viên thu ngân ti VCNT qut th
qua thit b POS đ xin cp phép giao dch và gi th trong sut quá trình giao dch
đ kim tra và đi chiu thông tin.
Bc 2: Nhân viên thu ngân kim tra các du hiu trên th: Mi mt lai th đu có
du hiu đ nhn bit riêng, do đó nhân viên thu ngân phi kim tra đy đ các du
hiu nhn bit theo hng dn ca NHPHT đ phòng nga ri ro cho VCNT.
5


Bc 3: Xin cp phộp giao dch: Nhõn viờn thu ngõn qut th hoc a th vo u
c th CHIP thc hin giao dch,nhp s tin cn thanh toỏn (giỏ tr húa n v
tin TIP nu cú), sau ú yờu cu khỏch hng nhp s PIN, nhn nỳt Enter trờn thit
b. Nu giao dch c chp thun, mỏy POS in ra húa n. Nhõn viờn thu ngõn yờu
cu khỏch hng ký tờn trờn húa n v so sỏnh tờn, s th v ch ký khỏch hng trờn
th v trờn húa n.
Bc 4: Nu cú nghi ng, nhõn viờn thu ngõn gi in v ngõn hng
* Quy trỡnh thanh toỏn trong trng hp NHTTT ng thi l NHPHT
- Lu :
KHáCH H NG
ĐVCNT
NHTTt
Cà thẻ,
kiểm tra
thông tin
thẻ

Yêu cầu
thanh toán
Chấp
nhận
Từ
chối
(1)
(2' )
Yêu cầu
cấp phép
giao dịch
Cấp phép
thanh toán
Ký và nhận
hoá đơn
giao dịch
Từ
chối
Chấp
nhận
(2)
(3)
(3' )
(4)

- Quy trỡnh din gii lu :
(a) Khỏch hng yờu cu thc hin vic thanh toỏn bng th ti VCNT
(b): Yờu cu cp phộp giao dch: VCNT dựng th ca khỏch hng a qua thit b
c th POS. Thụng qua POS, mt thụng ip (message) xin cp phộp giao dch s
c chuyn n NHTTT. NHTTT s kim tra cỏc thụng tin v th nh: tờn ch

th, s th, s ti khon, hn mc giao dch ca th v
a ra quyt nh chp
thun hay t chi cp phộp giao dch
- Chp nhn: Nu cỏc thụng tin v th l chớnh xỏc, hp l v m bo hn mc
giao dch, NHTTT s gi mt thụng ip phn hi ti POS kốm theo mt mó cp
6


phộp chp thun giao dch thanh toỏn ca khỏch hng. Khi ú, VCNT s cú th
hon tt giao dch cho khỏch hng.
- T chi: Nu thụng tin v th khụng hp l, NHTTT s gi phn hi t chi
phờ duyt giao dch. Khi ú, VCNT s t chi thanh toỏn cho khỏch hng v cú
th yờu cu khỏch hng s dng th khỏc hoc cỏc phng tin thanh toỏn khỏc.
(c) Nu giao dch thanh toỏn ca khỏch hng c chp thun, khỏch hng ký hoỏ
n v hon tt giao d
ch.
* Quy trỡnh thanh toỏn trong trng hp NHTTT khụng ng thi l NHPHT
- Lu :
KHáCH HNG
ĐVCNT
NHTTt
Cà thẻ,
kiểm tra
thông tin
thẻ
Yêu cầu
thanh toán
Chấp
nhận
Từ

chối
(1)
(1' )
Yêu cầu
cấp phép
giao dịch
Cấp phép
thanh toán
Ký và nhận
hoá đơn
giao dịch
Từ
chối
Chấp
nhận
(2)
(3)
(2 ' )
(4)
Tổ CHứC THẻ NHpht
Yêu cầu
cấp phép
giao dịch
Yêu cầu
cấp phép
giao dịch
Từ
chối
Chấp
nhận

Từ chối
(3 )
(4 ' )
Cấp phép
thanh toán
Chấp
nhận
Cấp phép
thanh toán
Cấp phép
thanh toán
(5)
(6)(7)(8)

- Quy trỡnh din gii lu
(a) Khỏch hng yờu cu thc hin vic thanh toỏn bng th ti VCNT.
b) VCNT dựng th ca khỏch hng qut qua thit b c th POS. Thụng qua
POS, mt thụng ip (message) xin cp phộp giao dch s c chuyn n
NHTTT.
c) T NHTTT thụng ip xin cp phộp c gi ti NHPHT thụng qua h thng
ca T chc th.
d) NHPHT s kim tra cỏc thụng tin v th nh
: tờn ch th, s th, s ti khon,
hn mc giao dch ca th v a ra quyt nh chp thun hay t chi cp phộp
giao dch v gi phn hi ny v NHTTT thụng qua T chc th.
7


đ) NHTTT sau khi nhn đc phn hi t NHPHT s gi thông đip tr li v cho
POS đt ti VCNT.

e) Nu tr li chp nhn giao dch, VCNT hoàn tt vic thanh toán cho khách
hàng. Nu tr li t chi giao dch, VCNT t chi thanh toán và yêu cu khách
hàng thanh toán bng th khác hoc la chn phng tin thanh toán khác.
f) Nu giao dch thanh toán ca khách hàng đc chp nhn, khách hàng ký hoá
đn và hoàn tt giao dch.
1.1.4.3. Quy trình giao dch mua bán trên mng:
- Bc 1: Khách hàng, t mt máy tính ti mt ni nào đó, đin nhng thông tin
thanh toán và đi ch liên h vào đn đt hàng (Order Form) ca Website bán hàng
(còn gi là Website thng mi đin t). Doanh nghip nhn đc yêu cu mua
hàng hoá hay dch v ca khách hàng và phn hi xác nhn tóm tt li nhng thông
tin cn thit nh mt hàng đ
ã chn, đa ch giao nhn và s phiu đt hàng
- Bc 2: Khách hàng kim tra li các thông tin và kích (click) vào nút (button)
"đt hàng", t bàn phím hay chut (mouse) ca máy tính, đ gi thông tin tr v cho
doanh nghip.
- Bc 3: Doanh nghip nhn và lu tr thông tin đt hàng đng thi chuyn
tip thông tin thanh toán (s th tín dng, ngày đáo hn, ch th ) đã đc mã hoá
đn máy ch (Server, thit b x lý d liu) c
a Trung tâm cung cp dch v x lý
th trên mng Internet. Vi quá trình mã hóa các thông tin thanh toán ca khách
hàng đc bo mt an toàn nhm chng gian ln trong các giao dch (chng hn
doanh nghip s không bit đc thông tin v th tín dng ca khách hàng).
- Bc 4: Khi Trung tâm X lý th tín dng nhn đc thông tin thanh toán, s
gii mã thông tin và x lý giao dch đng sau bc tng la (FireWall) và tách ri
mng Internet (off the Internet), nhm mc đích bo mt tuyt đi cho các giao dch
thng mi, đnh dng li giao dch và chuyn tip thông tin thanh toán đn ngân
hàng ca doanh nghip (Acquirer) theo mt đng dây thuê bao riêng (mt đng
truyn s liu riêng bit).
- Bc 5: Ngân hàng ca doanh nghip gi thông đip đin t yêu cu thanh
toán (authorization request) đn ngân hàng hoc công ty cung cp th tín dng ca

8


khách hàng (Issuer). Và t chc tài chính này s phn hi là đng ý hoc t chi
thanh toán đn trung tâm x lý th tín dng trên mng Internet.
- Bc 6: Trung tâm x lý th tín dng trên Internet s tip tc chuyn tip
nhng thông tin phn hi trên đn doanh nghip, và tùy theo đó doanh nghip thông
báo cho khách hàng đc rõ là đn đt hàng s đc thc hin hay không.
1.2. Li ích ca th thanh toán:
1.2.1.1. Li ích chung
* Tính linh hot:
Vi nhiu loi đa dng phong phú, th thích hp vi mi đi tng khách hàng, t
nhng khách hàng có thu nhp thp, ti nhng khách hàng có thu nhp cao, khách
hàng có nhu cu rút tin mt, cho ti nhu cu du lch, gii trí, mua sm…Th cung
cp cho khách hàng đ tha dng ti đa, tha mãn nhu cu ca mi đi tng khách
hàng.
* Tính tin li:
Là mt phng tin thanh toán không dùng tin mt, th cung cp cho khách hàng
s tin li mà không mt phng tin thanh toán nào có th mang li đc. c bit
đi vi nhng ngi phi đi nc ngoài công tác hay đi du lch, th có th giúp h
thanh toán  bt c ni nào mà không cn phi mang theo tin mt hay séc du lch,
không ph thuc vào khi lng tin h cn thanh toán. Th đc coi là phng
tin thanh toán u vit nht trong s các phng tin thanh toán phc v tiêu dùng.
* Tính an toàn và nhanh chóng:
Ch th có th yên tâm v s tin ca mình trc nguy c b mt cp. Thm chí, dù
th có th b ly cp, ngân hàng cng bo v tin cho ch th bng s PIN, nh và
ch ký trên th…nhm tránh kh nng rút tin ca k trm.
Hn th na, hu ht các giao dch th đu đc thc hin qua mng kt ni trc
tuyn t đn v chp nhn th hay đim rút tin mt ti ngân hàng thanh toán, ngân
hàng phát hành và các t chc th quc t. Vic ghi n, có cho các ch th tham gia

quy trình thanh toán đc thc hin mt cách t đng, do đó quá trình thanh toán
tin li, d dàng và nhanh chóng.
9


1.2.1.2. i vi ch th:
* Là phng tin thanh toán an toàn và tin dng
Trc ht, xét di góc đ bo mt ca giao dch, th là mt phng tin giao dch
tin li và an toàn. Công ngh sn xut th  trình đ cao, cng vi các bin pháp
chng gi mo nh mã hóa thông s t tính hoc k thut vi mch đin t khin
nhìn chung th rt khó b làm gi. Có th nói nó là mt phng tin thanh toán thay
th tin mt có nhiu li th. S tin ca khách hàng đc đm bo bng ch ký,
nh ca ch th hoc bng mã s bo mt riêng mà ch có duy nht ch th bit. Vì
vy, vic th b ri hoc mt cp cha chc đã b ri ro mt tin, điu này khác vi
tin mt khi mt ngha là kh nng mt tin là chc chn.
Ngoài ra, xét trên phng din tin dng, ch th không cn phi mang theo nhiu
tin đ mua hàng, không phi nhn nhng t tin l, tin gi, tin rách, không tn
nhiu thi gian đ kim đm mà thay vào đó ch cn mt tm th gn nh rt thun
li trong thanh toán và tránh đc ri ro. Hn na, thun tin hn nhiu so vi tin
mt, khi s dng th tín dng hay th thanh toán, khách hàng có kh nng chi tiêu
đa ngoi t, không b l thuc vào mt loi ngoi t ca mt nc nào.
Vi t cách là mt phng tin thanh toán, th ngân hàng đc coi là mt phng
tin thanh toán chim u th tuyt đi trong thanh toán tiêu dùng. Th ngân hàng
cho phép ch th mua hàng hóa, dch v  bt c mt đn v chp nhn th hoc
mt ngân hàng thanh toán nào, đi vi th ATM là ti các đim có đt máy ATM
phc v t đng 24/24. Ngoài ra, vi máy ATM khách hàng có th t thc hin các
giao dch đn gin nh rút tin mt, in sao kê ngn gn tài khon, chuyn khon,
thanh toán dch v đin, nc, đin thoi, vé máy bay…ngay ti máy ATM. Các
giao dch th đc thc hin nhanh hn nhiu so vi vic giao dch trc tip hoc
giao dch tin mt ti các quy giao dch ti ngân hàng.  Vit Nam hin nay, rt

nhiu gia đình có con du hc  nc ngoài s dng dch v th tín dng quc t đ
thanh toán chi phí hc tp, sinh hot phí  nc ngoài mt các kp thi và tin li,
đng thi qun lý và kim soát hiu qu vic chi tiêu ca con em thông qua sao kê
hàng tháng gi v cho các gia đình.
10


c bit, khi có th trong túi, ch th s rt t tin v kh nng tài chính và cm thy
mình sang trng, t tin trc bn bè, gia đình, nht là khi vào nhng ni sang trng,
khi đi du lch hay công tác nc ngoài nên có th quc t mang theo.
* M rng nng lc tài chính ca khách hàng:
i vi khách hàng, th tín dng là mt dng cho vay thanh toán nên khách hàng có
th s dng tin ng trc đ phc v nhu cu thanh toán ca mình và hàng tháng
h phi thanh toán s tin đã chi tiêu cho Ngân hàng cn c trên sao kê các khon
chi tiêu. Khác vi cho vay thông thng, khi đn hn khách hàng phi tr ht mt
ln s n, th tín dng cho phép khách hàng có th thanh toán mt lng tin ti
thiu hoc có th tr nhiu hn hn mc ti thiu mà không b mt khon tin pht
nào t Ngân hàng. Vì vy, thông thng khách hàng không tr ht ngay mt ln
mc dù h có đ tin thanh toán đ đc hng li ích này. Do đó, th tín dng
cung cp cho khách hàng kh nng m rng các giao dch tài chính ca mình, đc
bit trong trng hp cn chi tiêu ngay trong tháng nhng cui tháng mi có tin thì
có th đc đáp ng ngay nhu cu thanh toán thông qua s dng th. Trên thc t,
cng có nhiu khách hàng ch thanh toán  mc s tin ti thiu mà Ngân hàng quy
đnh và chp nhn tr lãi cho s d còn li. Tuy nhiên, mc phí và lãi này là chp
nhn đc, đc bit trong trng hp khi khách hàng thc hin giao dch  mt
nc khác, chi phí này nh hn rt nhiu so vi chi phí giao dch quc t.
* Ti đa hóa li ích kinh t vi mt chi phí hp lý:
Vi tin ích an toàn và tin dng nêu trên, th Ngân hàng cng đã gián tip đem li
li ích kinh t cho ngi s dng th th hin qua tin ích tit kim v thi gian, chi
phí đi li. Khi khách hàng s dng th tín dng, khách hàng s đc tiêu tin trc

và tr tin sau min phí. Trong trng hp phát hành th phi ký qu hoc phi có
s d tin gi thanh toán nht đnh ti Ngân hàng thì ngoài các tin ích dch v th
mang li thì khách hàng còn đc hng lãi sut trên s d cha s dng đn, trong
khi chi phí thc s cho vic s dng th không phi là ln. Trên thc t ch th ch
phi np phí thng niên (khong 100.000 đn 200.000 đng) và các khon phí
giao dch không đáng k, riêng đi vi th tín dng s b tính lãi trên s tin quá hn
thanh toán theo sao kê hàng tháng, mc lãi sut này có th cao ngang lãi sut ca
mt khon vay thu chi. Tuy nhiên, vi tt c li ích….mà th mang li cho ch th
thì khon phí này không đáng k, có th chp nhn đc.
11


Ngoài ra, ch th còn đc hng nhng u đãi nht đnh v dch v giá tr gia tng
khác khi thanh toán bng th ti các đim cung cp hàng hóa, dch v là thành viên
liên kt phát hành th vi Ngân hàng.
Ngoài ra, trong xã hi hin đi ngày nay, có nhng phng tin khi s dng thì
đc coi là hp thi nh xe máy, đin thoi cm tay…Th Ngân hàng cng đang
tr thành mt th mt nht đnh. Hn na, vi vic ra đi ca internet và các dch
v toàn cu khác, th tín dng đóng vai trò rt ln trong vic cho phép ngi mua
hàng có th đt mua hàng qua mng.
* Kim soát đc chi tiêu:
Vi sao kê hàng tháng do Ngân hàng gi đn, ch th hoàn toàn có th kim soát
đc chi tiêu ca mình trong tháng, đng thi tính toán đc phí, lãi phi tr cho
mi khon giao dch.
1.2.1.3. i vi Ngân hàng phát hành và Ngân hàng thanh toán th:
* Góp phn thu hút khách hàng
Nh vào nhng tin ích mà th đem li cho khách hàng, dch v này đã có vai trò
quan trng trong vic thu hút, gi chân khách hàng. Thông thng khi khách hàng
s dng dch v th thì s kéo theo s dng nhiu dch v khác, đc bit là dch v
bán l nh dch v thanh toán, tín dng, tit kim…

* Góp phn to li nhun cho ngân hàng:
- Thu t lãi cho vay: đi vi th tín dng, nó không đn thun là mt dch v
thanh toán mà còn làm mt dch v cho vay vi đ an toàn cao. Thông thng vào
cui tháng, khách hàng s nhn đc sao kê chi tiêu trong đó ghi rõ s tin đã s
dng và s tin ti thiu cn phi thanh toán cho ngân hàng. Trng hp khách
hàng không có kh nng thanh toán ht thì s d n còn li s đc tính lãi nh mt
khon ngân hàng cho khách hàng vay. ây là mt khon thu không nh mang li
cho ngân hàng.
- Thu t các đn v chp nhn th: đây là khon thu đi vi loi th tín dng.
Khon thu này phát sinh trên doanh s thanh toán ca các đn v chp nhn th. Khi
các đn v chp nhn th xut trình các hóa đn thanh toán bng th tín dng cho
ngân hàng, ngân hàng s thu mt khon chit khu trên doanh thu. T l chit khu
12


này ph thuc vào tình hình th trng, lu lng bán hàng, và quy mô các hóa đn
mua hàng hóa, dch v.
- Phí phát hành th, l phí thng niên: là khon phí mà ch th phi tr cho
quyn s dng th.
- Phí rút tin mt: là khon phí thu đc trên mi giao dch rút tin mt, đc áp
dng đi vi th tín dng, và th ghi n.
- Phí đi lý thanh toán: Vi các giao dch làm đi lý thanh toán th ca ngân
hàng phát hành, ngân hàng
đi lý s đc hng mt phn chit khu trên doanh s
thanh toán h.
- Các khon thu khác: phí liên kt th, phí tng hn mc tín dng, phí cp li
th,…
* Góp phn ci thin công tác thanh toán:
Hot đng kinh doanh th đã to điu kin cho các ngân hàng thng mi và khách
hàng có th t đng hóa các giao dch, đy nhanh tc đ thanh toán, nâng cao cht

lng dch v.
* Góp phn m rng tín dng cho Ngân hàng:
Th tín dng là cách d nht cho Ngân hàng m rng tín dng và cng là phng
thc thun tin cho ngi đi vay. Do hn mc tín dng tun hoàn, khách hàng có
th vay, hoàn tr và vay li tip mt cách d dàng.
* Làm tng ngun vn huy đng cho Ngân hàng:
Ngoài vic các ngân hàng thng mi huy đng đc s lng ln trên tài khon
tin gi ca ch th vi lãi sut thp thì thông thng, khi ký hp đng vi Ngân
hàng thanh toán, đn v chp nhn th phi m tài khon ti các Ngân hàng này.
Sau khi giao dch th phát sinh, đn v chp nhn th gi hóa đn thanh toán cho
ngân hàng và ngân hàng s cn c vào đó đ ghi có vào tài khon ca đn v chp
nhn th. Chính điu này đã làm tng ngun vn huy đng cho ngân hàng. Ngoài ra,
khi đã m tài khon ti ngân hàng thì mi hot đng thanh toán ca đn v chp
nhn th s đc thc hin qua tài khon này.
* Góp phn phân tán ri ro.
Th thanh toán ra đi làm phong phú thêm các sn phm dch v ngân hàng, mang
đn cho ngân hàng mt phng tin thanh toán đa tin ích, tha mãn tt nht nhu
13


cu ca khách hàng. Kinh doanh th còn to ra s h tr chéo cho các ngân hàng, t
vic đa dng hóa các sn phm dch v giúp các ngân hàng thng mi Vit Nam
dch chuyn c cu li nhun t nhng hot đng ri ro cao nh tín dng sang
nhng hot đng dch v có ri ro thp.
1.2.1.4. i vi đn v chp nhn th
Thông qua vic làm đi lý ch
p nhn th, các đn v kinh doanh có th thu hút
khách hàng s dng th. a dng hóa hình thc thanh toán s giúp các đn v kinh
doanh to thun tin cho khách hàng trong vic thanh toán, qua đó góp phn tng
doanh thu cho đn v chp nhn th. Hin nay đa s khách du lch quc t, ngi

giàu có đu dùng th thanh toán, khi đó đn v chp nhn th s bán đc nhiu
hàng khi chp nhn thanh toán th.
Vi t cách là mt ch th tham gia trong quá trình thanh toán th, các đn v chp
nhn th cng đc hng nhng li ích không nh t dch v th, c th:
- Mi đn v chp nhn th là mt c s kinh doanh hot đng vì mc tiêu ti đa
hóa li nhun thông qua vic ti đa hóa lng hàng hóa, dch v đã bán đc. Do
đó, vic ngày càng có nhiu ngi s dng th tín dng đã tác đng ti h nh là
mt nhu cu ca th trng. Trc ht, vic chp nhn thanh toán th mang li li
ích cho các đn v chp nhn th nh mt bin pháp đ m rng th trng và
doanh s. Nh vào tin ích m rng kh nng tài chính cho ch th, th tín dng đã
giúp ch th chi tiêu vt quá kh nng tài chính ngn hn ca mình. T đó, nó tr
thành mt lc đy tích cc đi vi sc mua t đó tng cung ng hàng hóa, dch v
cho các đn v chp nhn th.
- Vi vic chp nhn thanh toán th, ngi bán hàng có kh nng gim thiu các
chi phí v qun lý tin mt nh bo qun, kim đm, np vào tài khon  ngân
hàng…Ngoài ra, vic thanh toán gia ngi mua và ngi bán đc ngân hàng đm
bo an toàn, nhanh chóng và chính xác.
- Vic chp nhn thanh toán bng th cng là mt bin pháp tích cc giúp các
đn v chp nhn th đc hng li ích t chính sách khách hàng ca Ngân hàng.
Ngoài vic cung cp đy đ các máy móc thit b cn thit phc v cho vic thanh
toán th, hin nhiu ngân hàng gn các u đãi v tín dng, v dch v thanh toán…
vi hp đng chp nhn thanh toán th nh mt chính sách khách hàng khép kín.