Các giải pháp nhằm nâng cao giá trị gia tăng một số mặt hàng nông sản chủ lực xuất khẩu của Việt Nam trong điều kiện gia nhập WTO

1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

HUNH TH KIM XUYN


CÁC GII PHÁP NHM NÂNG CAO
GIÁ TR GIA TNG MT S MT HÀNG
NÔNG SN CH LC XUT KHU
CA VIT NAM TRONG IU KIN
GIA NHP WTO




Chuyên ngành: Thng mi
Mã s: 60.34.10

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
TS. T TH M LINH

TP. H Chí Minh – 2009





LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cu ca bn thân. Các s liu và thông tin
s dng trong lun vn này đu có ngun gc, trung thc và đc phép công b.


Tác gi lun vn



Hunh Th Kim Xuyn

MC LC
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V NÂNG CAO GIÁ TR GIA TNG HÀNG
HOÁ NÔNG SN XUT KHU 1
1.1 Giá tr gia tng và nâng cao giá tr gia tng ca hàng hóa 1
1.1.1 Giá tr hàng hoá 1
1.1.2 Giá Tr Gia Tng (VA) 3
1.1.2.1- Giá tr gia tng ni sinh (Endogennous Added) 3
1.1.2.2- Giá tr gia tng ngoi sinh (Exogenuos Added Value) 4
1.1.3 Nâng cao giá tr gia tng (
VA
Δ
) 5
1.1.4. Giá tr gia tng và chi phí c hi trong chui giá tr. 6

1.1.5 Giá tr gia tng hàng hoá nông sn xut khu 7
1.2 Cn c xác đnh giá tr gia tng hàng hoá nông sn xut khu 8
1.2.1. Xác đnh giá tr gia tng (VA) ni sinh 8
1.2.1.1. Cn c xác đnh giá tr gia tng hàng hóa nông sn khâu sn xut 8
1.2.1.2. Cn c xác đnh giá tr gia tng hàng hóa nông sn khâu ch bin. 9
1.2.2 Xác đnh giá tr gia tng ngoi sinh (cn c xác đnh giá tr
 gia tng
hàng hóa nông sn khâu xut khu) 10
1.3. Nhng nhân t nh hng đn vic nâng cao giá tr gia tng hàng hoá nông
sn xut khu 11
1.3.1. Nhân t làm tng giá tr gia tng ni sinh 11
1.3.1.1 Tng doanh thu sn xut nông sn xut khu 11
1.3.1.2. Gim chi phí trung gian 12
1.3.2. Nhng yu t nh hng đn vic nâng cao giá tr gia tng ngoi sinh 13
1.3.2.1- Cht lng sn phm 13

1.3.2.2- Nhân t thi gian xu
t hin trên th trng quc t 14
1.3.2.3- Nhân t không gian cung cp hàng hoá nông sn 14
1.3.2.4- Nhân t cht lng dch v, phc v 14
1.3.2.5- Yu t cht lng thng hiu 15




1.4 Kinh nghim ca mt s nc trong vic nâng cao giá tr hàng hoá nông sn
xut khu 15
1.4.1 Kinh nghim Thái Lan trong vic nâng cao giá tr gia tng hàng hóa lúa go
xut khu 15
1.4.1.1 Các gii pháp trong quá trình sn xut, ch bin 15
1.4.1.2 Các gii pháp trong quá trình xut khu 16
1.4.2. Kinh nghim Brazil trong vic nâng cao giá tr gia tng hàng hóa cà phê
xut khu 16
1.4.2.1 Các gii pháp trong quá trình sn xut, ch bin 16
1.4.2.2 Các gii pháp trong quá trình xut khu 17
1.4.3 Kinh nghim t Thái Lan trong vic nâng cao giá tr gia tng hàng hóa cao
su xut khu. 17
1.4.3.1 Các gii pháp trong quá trình sn xut ch bin 17
1.4.3.2 Các gii pháp trong quá trình xut khu 18
1.4.4 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 18
1.4.4.1 Các gii pháp trong quá trình sn xut, ch bin 18
1.4.4.2 Các gii pháp trong quá trình xut khu 19
Kt lun chng 1 20

CHNG 2: THC TRNG GIÁ TR GIA TNG MT S HÀNG NÔNG SN
CH LC XUT KHU CA VIT NAM TRONG IU KIN GIA NHP

WTO 21
2.1 c đi
m hàng nông sn ch lc ca vit nam 21
2.1.1 Khái quát v sn lng hàng nông sn xut khu 21
2.1.2 c đim ca 3 mt hàng nông sn ch lc 22
2.1.2.1 i vi mt hàng lúa go 22
2.1.2.2 i vi mt hàng cà phê 22
2.1.2.3 i vi mt hàng cao su 23
2.2 Khái quát v thc trng sn xut hàng nông sn ch lc (giai đon 2000 –
2008) 23
2.2.1. i vi mt hàng lúa go 23
2.2.2 i v
i mt hàng cà phê 26
2.2.3 i vi mt hàng cao su 28


2.2.4 Nhn xét 29
2.3 Khái quát v thc trng ch bin hàng nông sn ch lc (giai đon 2000 –
2008) 29
2.3.1 i vi mt hàng lúa go. 29
2.3.2 i vi mt hàng cà phê 30
2.3.3 i vi mt hàng cao su 31
2.3.4 Nhn xét 32
2.4. Khái quát v thc trng xut khu hàng nông sn ch lc (giai đon 2000 –
2008) 32
2.4.1 i vi mt hàng lúa go 32
2.4.2. i vi mt hàng cà phê 33
2.4.3. i vi mt hàng cao su 35
2.4.4 Nhn xét 37
2.5 Thc trng vic nâng cao giá tr gia tng trong sn xut, ch bin và xut

khu hàng nông sn ch lc 37
2.5.1 Thc trng v giá tr gia tng trong hot đng sn xut hàng nông sn ch
lc. 37
2.5.1.1 i vi mt hàng lúa go 37
2.5.1.2 i vi mt hàng cà phê 40
2.5.1.3 i vi mt hàng cao su 40
2.5.1.4 Nhn xét 41
2.5.2 Thc trng v giá tr gia tng trong hot đng ch bin hàng nông sn ch
lc 42
2.5.2.1 i vi mt hàng lúa go 42
2.5.2.2. i vi mt hàng cà phê 43
2.5.2.3 i vi mt hàng cao su 44
2.5.2.4: Nhn xét 44
2.5.3. Thc trng v giá tr gia tng trong hot đng xut khu hàng nông sn ch
lc 45
2.5.3.1. i vi mt hàng lúa go 45
2.5.3.2 i vi mt hàng cà phê 46
2.5.3.3 i vi mt hàng cao su 46
2.5.3.4 Nhn xét 47


2.6 Nhng nhân t tác đng đn giá tr gia tng ni sinh và ngoi sinh ca hàng
hóa nông sn xut khu trong điu kin gia nhp WTO 48
2.6.1 Các nhân t tác đng đn giá tr gia tng ni sinh 48
2.6.1.1 Tác đng theo hng có li 48
2.6.1.2 Tác đng theo hng bt li 48
2.6.2 Các nhân t tác đng đn giá tr gia tng ngoi sinh 49
2.6.2.1 Tác đng theo hng có li 49
2.6.2.2 Tác đng theo hng bt li 49
Kt lun chng 2 50

CH
NG 3: CÁC GII PHÁP NHM NÂNG CAO GIÁ TR GIA TNG CHO
HÀNG HOÁ NÔNG SN XUT KHU CA VIT NAM N NM 2015 52
3.1 Các gii pháp  tm vi mô 52
3.1.1 Nâng cao cht lng nông sn 52
3.1.2 H thp chi phí sn xut nông sn 53
3.2 Các gii pháp  tm v mô 53
3.2.1 Các gii pháp trc tip 53
3.2.1.1 Gii pháp nâng cao giá tr gia tng ca lúa go 53
3.2.1.2. Gii pháp nâng cao giá tr gia tng ca cà phê 56
3.2.1.3. Gii pháp nâng cao giá tr gia tng ca cao su 58
3.2.2 Các gii pháp gián tip 59
3.2.2.1. Gi
i pháp v t chc ch đo, qun lý nhà nc, đu t, tài chính và
tín dng đi vi tng ngành hàng 59
3.2.2.2 Gii pháp v đt trng lúa, cà phê, cao su 62
3.2.2.3. Gii pháp v th trng 63
a. V th trng trong nc 63
b. V th trng ngoài nc 65
3.2.2.4. Gii pháp v khoa hc k thut và công ngh 67
3.2.2.5 Gii pháp v ngun nhân lc 74
3.2.2.6 Gii pháp v phát trin h thng cng bi
n  ng Bng Sông Cu
Long 74
3.3 Kin ngh 75
3.3.1 i vi Nhà nc 75


3.3.2 i vi các b, ngành 76

3.3.3 i vi các hip hi ngành hàng 77
Kt lun chng 3 77
KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC CH VIT TT
ooOoo

AGROINFO: trung tâm thông tin nông nghip phát trin nông thôn.
EU (European Union): liên minh Châu Âu.
GAP (Good Agriculture Practices): thc hành nông nghip tt.
GDP (Gross Domestic Product): tng sn phm ni đa.
GO (Gross Output): tng giá tr sn xut.
IC (Intermediate Consumption): chi phí trung gian.
IPM (Intergrated Pest Managerment): qun lý dch hi tng hp.
ISO (International Organization for Standardization): t chc quc t v tiêu chun
hóa.
P (Price): giá bán.
Q (Quantity): sn lng tiêu th.
SPS (Sanitary and Phytosanitary Measures): các bin pháp v sinh và kim dch đng
thc vt.
TR (Total Revenue): tng thu nhp.
TL: Thái Lan.
USD: đô la M.
VA (Value Added): giá tr gia tng.
VN: Vit Nam.
WTO (Worrld Trade Organnization): t
 chc thng mi th gii.

DANH MC CÁC BNG BIU
ooOoo

Bng 2.1
: Sn lng hàng nông sn ch yu xut khu ca Vit nam 21
Bng 2.2
: Nng sut lúa phân theo vùng giai đon 2000 – 2008 24
Bng 2.3
: Sn lng lúa phân theo vùng giai đon 2000-2008 25
Bng 2.4 Din tích, nng sut, sn lng cà phê Vit nam, 2000-2008 26
Bng 2.5
: Din tích và sn lng cao su giai đon 2000-2008 28
Bng 2.6
: Khi lng và kim ngch xut khu lúa go 2000-2008 33
Bng 2.7
: Tình hình xut khu cà phê ca nc ta. 34
Bng 2.8
: Hiu qu ch bin và xut khu go tháng 04/2009 và 8/2009 45

Biu 2.1: Sn lng hàng nông sn ch yu xut khu ca Vit nam 22
Biu 2.2: T trng din tích lúa phân theo vùng giai đon 2000-2008 23
Biu 2.3: Nng sut lúa phân theo vùng giai đon 2000 – 2008 24
Biu 2.4: Sn lng lúa phân theo vùng giai đon 2000-2008 25
Biu 2.5: Din tích cà phê Vit Nam, 2000-2008 26
Biu 2.6: Nng sut cà phê Vit Nam, 2000-2008 27

Biu 2.7: Sn l
ng cà phê Vit Nam, 2000-2008 27
Biu 2.8: Din tích và sn lng cao su giai đon 2000-2008 28
Biu 2.9: Khi lng và kim ngch xut khu lúa go 2000-2008 33
Biu 2.10: Tình hình xut khu cà phê ca nc ta 34
Biu 2.11: Khi lng và kim ngch xut khu cao su 2000-2008 36
Biu 2.12: C cu xut khu sn phm cao su Vit Nam 2008 (%). 36



PHN M U
1. Ý ngha chn đ tài

Trong quá trình đi mi, hi nhp kinh t, hàng nông sn Vit Nam đã có mt trên
nhiu nc và đã góp phn thu ngoi t đ phát trin đt nc.
Và gn hai thp k đi mi va qua, nông nghip Vit Nam đã có nhng bc tin
mnh m và đt đc nhiu thành tu ln. Sn xut phát trin tng đi toàn din và
n đnh vi tc đ tng trng bình quân 4,3% nm. Nn nông nghip nc ta đã và
đang chuyn mình t sn xut nh theo phng thc truyn thng sang sn xut kinh
doanh hàng hoá theo c ch th trng, làm thay đi tính cht và các mi quan h c
bn trong nông nghip, t đó to ra đng lc thúc đy tng trng và phát trin  ngành
kinh t này.
Trong lnh vc xut khu ca Vit Nam, xut khu nông sn đã đt đc nhng
thành tu nht đnh. T trng xut khu các sn phm nông sn trong tng giá tr xut
khu ca c nc 5 nm qua luôn chim 20 -25%. n nay nông nghip Vit Nam đã
to ra đc mt s mt hàng xut khu ch lc ngày càng có v trí trên th trng quc
t nh go, cà phê, chè, ht tiêu, điu, cao su, …Tuy nhiên, giá tr gia tng hàng hoá
nông sn xut khu ch lc nói trên ca nc ta còn thp, vic nâng cao giá tr gia tng
các mt hàng nông sn xut khu chính là mt yêu cu cp thit khi nc ta tng bc
tham gia sâu vào quá trình hi nhp kinh t quc t.

Vi mong mun góp mt phn nh vào s phát trin ca đt nc nói chung và
ngành nông nghip nói riêng, tác gi quyt đnh chn đ tài đ làm lun vn tt nghêp:
“CÁC GII PHÁP NHM NÂNG CAO GIÁ TR GIA TNG MT S MT
HÀNG NÔNG SN CH LC XUT KHU CA VIT NAM TRONG IU
KIN GIA NHP WTO”
2. Mc tiêu nghiên cu đ tài:

- Làm rõ thc trng sn xut, ch bin, xut khu vi giá tr gia tng các mt hàng
nông sn ch lc xut khu.
-  xut các gii pháp nhm nâng cao giá tr gia tng ca hàng hoá nông sn ch
lc xut khu.





3. i tng và phm vi nghiên cu

3.1 i tng
:
- Giá tr gia tng ca mt s hàng hoá nông sn ch lc xut khu.
3.2. Phm vi nghiên cu
:
Vi gii hn v thi gian và kinh phí thc hin đ tài, tác gi xin gii hn phm
vi nghiên cu nh sau:
+ Nghiên cu giá tr gia tng mt s mt hàng nông sn ch lc xut khu ca c
nc, c th: go, cà phê và cao su.
+ Các gii pháp nâng cao giá tr gia tng mt s mt hàng ch lc xut khu ca
Vit Nam, c th đi vi các mt hàng lúa go, cà phê và cao su.
+ Tp trung nghiên cu giai đon 2000 – 2008, đc bit chú trng 2007 và 2008

(t khi gia nhp WTO)
4. Phng pháp nghiên cu lun vn

Lun vn s dng phng pháp phân tích ngành sn phm và các phng pháp
thng kê, phng pháp phân tích kinh doanh, phng pháp thu thp, tp hp thông
tin…đ phân tích giá tr gia tng ca các nông sn xut khu ch yu. Chú trng s
dng phng pháp phân tích ngành hàng, mt phng pháp có hiu qu và s dng
trc tip phân tích quá trình hình thành giá tr gia tng, các nhân t nh hng đn giá
tr gia tng ca toàn ngành, ca tng khâu sn xut và tng tác nhân tham gia sn xut
kinh doanh nông sn. T đó, đánh giá đúng thc trng giá tr gia tng, tìm ra nhng vn
đ cn tp trung gii quyt đ nâng cao giá tr gia tng ca mt s nông sn xut khu
ch lc.
Do điu kin khách quan, tác gi xin chú trng phng pháp phân tích ngành
sn phm, cùng vi các phng pháp thng kê, phân tích kinh doanh, thu thp, tp hp
thông tin đ phân tích giá tr gia tng c
a lúa go, cà phê và cao su, mà không thc hin
kho sát chuyên sâu.
5. Tính mi ca đ tài nghiên cu.

Tác gi đã tìm hiu và nghiên cu mt s đ tài liên quan đn nông sn Vit Nam,
vi các nghiên cu chính sau đây:
X Ths.Nguyn Vn Sáng (2007), Nâng cao kh nng cnh tranh ca hàng
nông sn Vit Nam trong điu kin hi nhp quc t, đ tài khoa hc cp c s,
trng i hc Kinh t Tp.HCM.


X Nhóm ngành khoa hc xã hi 1 (2004), Các gii pháp tài chính thúc đy
xut khu nông sn Vit Nam, công trình d thi gii thng sinh viên nghiên cu
khoa hc (2004), trng i hc Kinh t TP.HCM.
X Nhóm ngành khoa hc tài chính doanh nghip (2003), Mt s gii pháp

gim thiu ri ro cho hot đng xut khu nông sn Vit nam trong điu kin
hi nhp, công trình d thi gii thng nghiên cu khoa hc sinh viên “nhà kinh t
tr 2003”, trng i hc Kinh t TP.HCM.
X Nguyn Th Minh Châu (2007), Gii pháp đi mi chính sách tr cp xut
khu nông sn Vit Nam cho phù hp vi quá trình hi nhp kinh t quc t,
lun vn thc s kinh t- Trng i hc kinh t Tp.HCM.
Ý tng chính ca các nghiên cu này ch yu tp trung vào vic nghiên cu
kh nng cnh tranh ca nông sn nói chung, hoc các gi
i pháp đ nâng cao kh nng
cnh tranh trong xut khu nông sn nh: gii pháp tài chính, tr cp. Nhng cha
nghiên cu v nông sn xut khu ch lc và giá tr gia tng ca nông sn xut khu
ch lc.  tài có nhng đim ni nh sau:
- Phn ánh tình hình sn xut, ch bin, xut khu vi thc trng giá tr gia
tng ca 3 mt hàng ch lc: lúa go, cà phê và cao su.
- Nghiên cu kinh nghim v nâng cao giá tr gia tng ca các quc gia dn
đu th gii v xut khu lúa go, cà phê và cao su đ rút ra bài hc cho Vit Nam.
- Da trên kinh nghim các nc và trên c s phân tích các nhân t nh
hng đn giá tr gia tng đ đ xut mt s gii pháp  tm vi mô và v mô mt
cách đng b, mang tính kh thi nhm nâng cao giá tr gia tng hàng hoá nông sn
xut khu ch lc trong điu kin gia nhp WTO.
6. Kt cu đ tài nghiên cu.

Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, đ tài đc kt cu thành 3 chng
sau:
Chng 1
: C s lý lun và thc tin v nâng cao giá tr gia tng hàng hoá
nông sn xut khu.
Chng 2:
Thc trng giá tr gia tng mt s hàng nông sn ch lc xut
khu ca Vit Nam trong điu kin gia nhp WTO.

Chng 3:
Các gii pháp nhm nâng cao giá tr gia tng cho hàng hóa
nông sn xut khu ca Vit Nam đn nm 2015.






CHNG 1

C S LÝ LUN V NÂNG CAO
GIÁ TR GIA TNG HÀNG HOÁ NÔNG SN
XUT KHU




1
CHNG 1

C S LÝ LUN V NÂNG CAO GIÁ TR GIA TNG HÀNG HOÁ
NÔNG SN XUT KHU

1.1 GIÁ TR GIA TNG VÀ NÂNG CAO GIÁ TR GIA TNG CA HÀNG
HÓA.
1.1.1 Giá tr hàng hoá
Hàng hoá thng mang trong mình 2 thuc tính là giá tr s dng và giá tr. Theo
quan đm ca Marx, giá tr s dng đc quan nim là công dng ca hàng hoá đc
cu to nên bi công dng, tính nng tác dng ca nó vi con ngi và xã hi. Giá tr

hàng hoá, là lao đng to xã hi ca ngi sn xut hàng hoá kt tinh trong hàng hoá.
Giá tr hàng hoá đc to nên bi: giá tr lao đng vt hoá (c), giá tr lao đng sng (v)
và giá tr thng d (m).
Tuy vy, giá tr là phm trù tru tng, Marx đã cho rng, biu hin b ngoài ca
giá tr hàng hoá là giá tr trao đi và đc thc hin thông qua giá c ca nó trên th
trng. Giá c lên xung xung quanh giá tr, phn ánh quy lut giá tr trong sn xut và
trao đi hàng hoá. Nhiu nhà kinh t hc thuc các trng phái khác nhau cng đã đa
ra nhng quan đim v giá tr hàng hoá: Theo trng phái kinh t hc c đin, đi
din là A. Smith và D. Ricardo đã cho rng: S tn ti ca giá tr s dng là điu
kin tiên quyt cho hàng hoá có giá tr trao đi. Mt hàng hoá phi có s tho dng
hay hu ích đ nó đc sn xut hay trao đi. Theo h, giá tr trao đi ca hàng hoá
đc n đnh bng chi phí sn xut ra hàng hoá đó nh: tin công, li nhu
n, tin
thuê v. v… và nó hình thành nên “giá c t nhiên” ca hàng hoá, còn giá c thc t
ca hàng hoá s đc bin đng theo quan h cung – cu trong ngn hn. Nh vy,
rõ ràng giá tr là thuc tính bên trong ca hàng hoá sn phm và nó biu hin rõ ra
bên ngoài bng giá c, đc hình thành bi 2 yu t là chi phí cu thành nên nó và
s chp nhn ca th trng. Theo trng phái tân c đin (Marshall) quan tâm
nhiu hn đ
n giá c ca hàng hoá, c s đ thc hin giá tr trao đi. Theo h thì
giá c hàng hoá đc n đnh bi đ tho dng biên - đó chính là ngun và nguyên
nhân ca giá tr trao đi. H cng cho rng giá th trng đc quyt đnh bi s tác
đng qua li ca cung – cu và c hai đu đc phát sinh t nguyên tc đ tho
dng. Lý thuyt này tr thành thuyt phân b
ngun lc khan him trong quá trình
- 2 -

thc hin sn xut sn phm hàng hoá nhm đm bo hiu qu cao nht. Các nhà
kinh t hc hin đi đã phát trin t duy này bng cách thay th đng c kép cho
vic ti đa hoá đ tha dng ca ngi tiêu dùng (cu) và ti đa hoá li nhun đi

vi nhà sn xut (cung) bng nguyên tc tha dng.
Hin nay, vic hch toán, thng kê hot đng sn xut kinh doanh trong phm vi
quc gia cng nh các đa phng, đc thc hin theo H thng tài khon quc gia
(SNA) do Liên hip quc ban hành. Theo h thng này, giá tr hàng hoá đc phn ánh
bng ch tiêu tng giá tr sn xut (GO). Tng giá tr sn xut đc quan nim là toàn
b giá tr ca nhng sn phm và dch v do các c s sn xut thuc tt c các ngành
kinh t quc dân đt đc trong mt khong thi gian nht đnh. ó là kt qu trc
tip, hu ích ca nhng c s sn xut y. Kt cu, ni dung và phng pháp tính c
th ch tiêu này đc quy đnh phù hp vi đc đim kinh t - k thut sn xut và hot
đng ca mi ngành, nhng nhìn tng th GO bao gm: giá tr trung gian (th hin
bng chi phí trung gian – IC) và giá tr gia tng (chi phí các yu t - VA)
GO (1 đn v hàng hoá) = IC + VA (cho 1 đn v hàng hoá)
Mt b phn cu thành tng giá tr sn xut là chi phí trung gian, bao gm nhng
chi phí vt cht và dch v cho sn xut. Tuy nhiên, trong các khon chi phí vt cht thì
khu hao tài sn c đnh dùng trong hot đng sn xut không thuc chi phí trung gian.
Theo phng pháp lun h thng tài khon quc gia thì khu hao tài sn c đnh dùng
trong hot đng sn xut là khon thu nhp tài chính. Kt cu ph bin ca chi phí
trung gian bao gm: (1) chi phí vt cht: nguyên vt liu chính, ph, bán thành phm,
nhiên liu, đng lc, giá tr công c lao đng và vt liu r tin mau hng đc phân b
trong nm, qun áo dng c bo h lao đng dùng trong thi gian làm vic, sa cha
nh nhà xng, máy móc thit b, các chi phí vt liu khác; (2) chi phí dch v bao
gm: cc phí vn ti, bu đin, chi phí v tuyên truyn qung cáo, phí dch v tr cho
ngân hàng, tín dng, bo him, chi phí đo to tp hun nghip v chuyên gia, chi phí
bo v v v sinh môi trng, chi phí dch v pháp lý, chi phòng cháy, cha cháy, chi
th
ng xuyên v y t, vn hoá, th dc th thao, chi tip khách. Nh vy, IC không
phi là toàn b giá thành sn phm mà nó ch bao gm các khon chi phí cho các đu
vào trung gian và vì th VA không phi ch bao gm li nhun, nó là tng các khon
thu nhp t các yu t sn xut khác.
- 3 -

Trên th trng giá tr sn xut mt đn v hàng hoá đc tính theo giá bán thc t
ca nó (P). Tng giá tr sn xut hàng hoá tính cho các hàng hoá đã đc tiêu th, đc
xác đnh là tng doanh thu tiêu th hàng hoá trong khong thi gian nht đnh (TR), và
đc tính bng:
GO (toàn b khi lng hàng hoá) = TR = P
×
Q
1.1.2 Giá Tr Gia Tng (VA)
Giá tr gia tng đc quan nim là mt b phn cu thành ca tng giá tr sn xut,
là giá tr tng thêm ca sn phm hàng hoá đc sáng to và thc hin trong quá trình
sn xut và tiêu th hàng hoá. Thông qua th trng giá tr gia tng ca hàng hoá đc
tính bng nhng công thc sau đây:
VA (1 đn v hàng hoá) = (P –IC)
VA (Tng khi lng hàng hoá) = (P –IC)
×
Q
Theo cách nói  trên: VA ca hàng hoá đc to nên và thc hin trong quá trình
sn xut và bán trên th trng. Vì vy, trong quá trình sn xut, VA đc hình thành t
các công đon sn xut và ch bin sn phm. ây là quá trình sáng to ra VA ni
sinh và tim n nhng yu t ca giá tr gia tng ngoi sinh. Quá trình tiêu th hàng
hoá là quá trình kép bao gm vic thc hin VA ni sinh và to nên cng nh vic thc
hin VA ngoi sinh.
1.1.2.1- Giá tr gia tng ni sinh (Endogennous Added)

Giá tr gia tng ni sinh là c s ca giá tr gia tng ca sn phm hàng hoá, đây
chính là lng gia tng trong giá tr sn phm hàng hoá do kt qu ca quá trình sn
xut to nên. Khái nim v giá tr gia tng ni sinh đc ph cp vi mô hình “Dây
chuyn giá tr” (Value Chain) ca Michael Porter:
u vào (IC) $Công đon 1$Công đon 2$Công đon 3…$ u ra

Theo mô hình này, t nguyên vt liu đu vào đn mt hàng đu ra, sn phm hàng
hoá tri qua nhiu công đon. Mi công đon cn phi s dng các yu t sn xut bao
gm: lao đng, đt đai, tin, vn. Giá tr ca sn phm đc gia tng  mi công đon
sn xut và ch bin. Giá tr gia tng ca hàng hoá đc to nên ch yu t thu nhp
(hay nói cách khác là chi phí phi tr) t các yu t sn xut thc hin  các công đon
sn xut và ch bin. Nh vy, cu thành ca giá tr gia tng ni sinh bao gm:
(1) Thu nhp ca ngi sn xut (W), bao gm: tin lng và các khon có tính
cht lng, tin tr công lao đng cho xã viên hp tác xã (bng tin và bng hin vt),
tin trích bo him xã hi và các khon tr khác cho ngi lao đng,
- 4 -

(2) Thu nhp ca ngi có đt cho thuê s dng vào vic sn xut kinh doanh
hàng hoá: tin thuê đt (R),
(3) Thu nhp ca ngi có tin cho vay trong quá trình sn xut và tiêu th
hàng hoá: lãi sut tin vay (I
n
),
(4) Thu kinh doanh (T
i
), bao gm thu giá tr gia tng hàng hoá ca doanh
nghip, thu tiêu th đc bit, thu tài nguyên.
(5) Tin khu hao tài sn c đnh (D
p
)
(6) Giá tr thng d (P
r
) bao gm: li nhun thun tuý (li nhun đã tr tr li
tc, c phn, li tc ngân hàng), li tc c phn, li tc tín dng.
Nh vy giá tr gia tng ni sinh là toàn b thu nhp t các nhân t sn xut và
ch bin, đc thc hin trong quá trình to ra sn phm hàng hoá.

Công thc tng quát đ xác đnh VA ni sinh là:
VA (ni sinh) = W + R +I
n
+ D
p
+ T
i
+ P
r

Nu loi tr (Dp) khi công thc trên chúng ta thu đc VA thun tuý.
Trên thc t VA đc xác đnh trên c s giá tr đu ra (Tng giá tr sn xut) và
giá tr đu vào trung gian (giá tr trung gian), đc tính nh sau:
VA = (GO - ∑ IC).
Trong đó GO là tng giá tr sn xut, đc tính theo tng doanh thu theo giá tr thc
t mà các đn v sn xut bán cho các c s thng mi,
∑
IC là tng chi phí trung
gian đc tính theo giá tr thc t mà các đn v sn xut mua vào.
Vy, VA ni sinh ph thuc vào 3 yu t:
Th nht, s lng các công đon sn xut sn phm hàng hoá và tính cht các yu
t sn xut s dng.
Th hai, hàng hoá trung gian và kh nng s dng nó vào ch bin.
Th ba, nng lc sn xut sn phm c
a các đn v th hin  khi lng hàng hoá
sn xut ra.
1.1.2.2- Giá tr gia tng ngoi sinh (Exogenuos Added Value)
Trên thc t giá tr gia tng ngoi sinh có th không đt đc nu mt hàng ca
doanh nghip hay ngành không đáp ng đc nhng yêu cu, đòi hi ca th trng và
không đc la chn bi khách hàng. Ch khi nào hàng hoá ca doanh nghip hay ca

ngành đc thit k t nhng nhu cu ca khách hàng và đc khách hàng la chn
mua và s dng thì lúc y hàng hoá mi thc s có giá tr gia tng đi vi khách hàng
và mang li li nhun cho doanh nghip. Nh vy, giá tr gia tng ngoi sinh là nhng
- 5 -

gì mà khách hàng thu v đc trong các lnh vc mà khách hàng mong đi, sau khi đã
tn kém tin ca và công sc đ mua và s dng hàng hoá ca doanh nghip. S chp
nhn ca khách hàng đc th hin trên th trng  hai du hiu:
- Giá hàng hoá bán đc cao hn so vi các hàng hoá cùng loi.
- Lng hàng hoá đc bán vi quy mô ln hn trên th trng.
 tách đc giá tr gia tng ngoi sinh ra khi giá tr gia tng mt cách tng đi
chính xác, xem nh: giá tr gia tng ni sinh đc hình thành t quá trình sn xut và
ch bin, còn giá tr gia tng ngoi sinh đc hình thành t quá trình thc hin trao đi
sn phm hàng hoá. Nh vy, giá tr gia tng ngoi sinh chính là giá tr gia tng ca sn
phm hàng hoá đc to nên trong lnh vc thng mi và nó đc tính nh sau:
VA ngoi sinh = GO - IC
(toàn b hàng hoá tiêu th) (ca ngành thng mi) (ca ngành thng m
i)
Trong đó GO ca ngành thng mi đi vi hàng hoá đc tiêu th đc xác đnh
theo công thc:
- GO (thng mi) = (Doanh thu bán hàng – tr giá vn hàng hoá – hao ht
trong quá trình tiêu th hàng hoá)
- IC (ca ngành thng mi) đc tng hp t các yu t ca chi phí trung gian
trong ngành thng mi, đó là chi phí lu thông trong quá trình trao đi hàng hoá nh
phí vn ti thuê ngoài, bc xp, hoa hng cho đi lý.
Thc cht ca vic tách VA thành 2 phn ni sinh và ngoi sinh đ xác đnh ngun
gc ca vic hình thành VA ca sn phm hàng hoá theo 2 công đon sn xut và tiêu
th, đng thi là c s đ tìm ra các gii pháp đúng nhm nâng cao giá tr gia tng sn
phm. Trên thc t, VA có th đc to nên và thc hin  hai công đon đc lp nu
c s sn xut và thng mi tách ri nhau, nhng VA cng có th đc to nên và

thc hin theo mt quá trình t sn xut đn tiêu th nu các c s sn xut thc hin
luôn c khâu tiêu th hàng hoá.
1.1.3 Nâng cao giá tr gia tng (
VA
Δ
)
Xét trên khía cnh tng quát nht, nâng cao giá tr gia tng là vic làm tng giá tr
mi ca sn phm hàng hoá trong quá trình sn xut, ch bin và tiêu th. Quá trình
làm tng giá tr mi ca sn phm hàng hoá có th hiu theo các góc đ sau đây:
Th nht, là quá trình làm tng giá tr mi ca sn phm hàng hoá trong sn xut và
ch bin t mt khi lng đu vào trung gian nht đnh. iu này đc thc hin theo
hai cách:
- 6 -

(1) Nâng cao thu nhp t các yu t sn xut trên mt khi lng đu vào trung
gian nht đnh, bao gm: các công đon sn xut, ch bin (tng thêm quy mô chi phí
các nhân t trong chui giá tr sn phm), s dng công ngh hin đi, có dung lng
vn cao trong sn xut, ch bin sn phm (tng thêm cht lng và trình đ các nhân
t sn xut s dng trong quá trình sn xut và ch bin). Kt qu ca hng này là
làm cho giá tr kinh t ca sn phm hàng hoá t mt khi lng đu vào trung gian
nht đnh s tng lên.
(2) Gim chi phí trung gian (IC) trên 1 đn v sn phm hàng hoá. iu này có liên
quan đn vic la chn, s dng các đu vào trung gian có giá tr thp hn hoc tit
kim và s dng có hiu qu đu vào trung gian.
Th hai, tng nng lc s dng đu vào trung gian đ to ra đc mt khi lng
sn phm nhiu hn. iu này liên quan đn nhiu vn đ nh: la chn các yu t đu
vào trung gian phù hp, la chn yu t ngun lc phù hp vi đu vào trung gian đã
la chn, m rng nng lc sn xut ca các đn v, tng nng sut s dng các yu t
đu vào trung gian, m rng quy mô và nâng cao trình đ ngi lao đng, trình đ
công ngh sn xut, tng cng kh nng v vn và các kh nng khác.

C hai hng trên s to nên kh nng nâng cao giá tr gia tng ni sinh cho 1 đn
v sn phm hàng hoá và tng giá tr gia tng ni sinh.
Th ba, là nâng cao nng lc tiêu th sn ph
m hàng hoá đ tiêu th đc khi
lng sn phm nhiu hn và vi giá bán cao hn. iu này có liên quan đn kh nng
ca ngành thng mi cng nh các yu t thuc v nng lc cnh tranh sn phm ca
các đn v sn xut. Hng th ba này có ý ngha nâng cao giá tr gia tng ngoi sinh
Th t, giá quc t ca sn phm hàng hoá xut khu. Trong nhiu trng hp, giá
tr kinh t ca sn phm hàng hoá cao, nng lc t chc tiêu th ln nhng do giá c th
trng quc t thay đi cng có th dn đn không thc hin đc vic nâng cao giá tr
gia tng. Vì vy, yu t khá quan trng là t chc d báo th trng, d báo quan h
cung–cu, kh nng cung ng sn phm và dung lng th trng, s bin đng giá
v.v…tr thành nhng nhân t khá quan trng nhm nâng cao giá tr gia tng ngoi sinh.
1.1.4. Giá tr gia tng và chi phí c hi trong chui giá tr.
Mt yu t c bn đ đm bo tính bn vng ca vic nâng cao giá tr gia tng ca
hàng hoá là phi nâng cao giá tr kinh t cho nó trên c s tng cng thêm các công
đon ch bin trong chui dây chuyn to giá tr sn phm. Tuy vy, vic nâng cao giá
tr gia tng ca sn phm hàng hoá li đng nht vi vic chúng ta phi b ra mt
- 7 -

khon chi phí c hi nht đnh. Các chi phí c hi chính là cái giá phi tr cho vic
nâng cao giá tr gia tng ca sn phm hàng hoá, đó chính là khon gia tng chi phí b
ra đ thc hin hot đng to thêm giá tr trong chui giá tr sn phm hàng hoá, bao
gm:
- Chi phí trung gian b sung cho vic thc hin liên tc các khâu ch bin t mt
ngun chi phí trung gian ban đu.
- Cn mt yu t chi phí trung gian (nguyên nhiên vt liu đu vào) vi yêu cu k
thut và cht lng cao hn.
- Chi phí cho vic đu t trang thit b hin đi, đi mi c cu sn xut, bi dng,
đào to, bi dng và thay đi c cu lao đng trong doanh nghip.

- Chi phí cho các khon thanh toán mt ln nh: chi phí tin lng, tr tin thuê đt,
khu hao, lãi sut tin vay v.v…(chính các khon chi phí này to nên giá tr gia t
ng
thêm ca sn phm)
T vic phân tích trên, có th rút ra thêm nhng vn đ cn lu ý sau đây trong
chin lc nâng cao giá tr gia tng sn phm hàng hoá:
Th nht, nâng cao giá tr gia tng sn phm hàng hoá bng cách kéo dài các công
đon trong chui giá tr sn phm là cn thit phi đt ra vì nó phù hp vi s phát trin
ca khoa hc công ngh.
Th hai, cn phân tích c th c
 cu ca các khon chi phí b ra trong quá trình làm
tng giá tr gia tng ca sn phm; xác đnh kh nng v tài chính, trình đ tay ngh, k
thut ca công nhân đ la chn phng án hp lý cho vic tng thêm công đon ca
các khâu ch bin.
Th ba, trc khi quyt đnh vic đu t đ nâng cao giá tr kinh t ca sn phm
hàng hoá, cn phi có s điu tra th trng, t chc hot đng th trng, t chc công
tác tiêu th sn phm đ tiêu th đc nhiu hn s lng sn phm hàng hoá, làm tng
phn giá tr gia tng ngoi sinh.
Nu thc hin đc nhng điu nêu trên, chúng ta s nâng cao đc giá tr gia tng
trên mt đn v sn phm hàng hoá, đng thi vi nâng cao tng giá tr gia tng ca
hot đng sn xut, kinh doanh và li nhun ca doanh nghip cng nh s gia tng
tng ng.
1.1.5 Giá tr gia tng hàng hoá nông sn xut khu
Cng là loi hàng hoá nh bao hàng hoá khác trên th trng, quá trình to ra và
thc hin giá tr gia tng hàng hoá nông sn cng tuân theo nhng ni dung chung đã
- 8 -

phân tích  trên. Vic xem xét ngun gc ca vic to nên và thc hin giá tr gia tng
hàng hoá nông sn xut khu đc th hin c th trong quá trình phân tích ngành sn
phm hàng hoá nông sn xut khu. S đ phân tích ngành sn phm nông sn có th

minh ho tng quát nh sau:
u vào (IC)
$
sn xut
$
thu mua
$
ch bin
$
Xut khu
nông sn nông sn nông sn nông sn
Theo s đ trên, quá trình vn hành ca ngành sn phm (sn xut và xut khu
nông sn) t đim xut phát là nguyên liu và các yu t đu vào sn xut sn phm
nông nghip đi qua nhiu giai đon sn xut, ch bin làm thay đi trng thái vt cht
hàng hoá ca nông sn và làm tng giá tr ca chúng, tha mãn nhng yêu cu ca
ngi tiêu dùng, tu thuc vào đc đim quá trình công ngh và t chc sn xut sn
phm. Theo quá trình phân tích ngành sn phm nói trên, s xác đnh đc giá tr gia
tng ni sinh và ngoi sinh ca nông sn xut khu.

1.2 CN C XÁC NH GIÁ TR GIA TNG HÀNG HOÁ NÔNG SN XUT
KHU.
Theo cách đt vn đ  trên, giá tr gia tng hàng hoá nông sn xut khu đ
c xác
đnh t hai phn tách bit là giá tr gia tng ni sinh và giá tr gia tng ngoi sinh.
1.2.1. Xác đnh giá tr gia tng (VA) ni sinh
Trên thc t giá tr gia tng ni sinh ca hàng hoá nông sn xut khu đc to nên
t khâu sn xut nông sn và khâu ch bin nông sn. Trong phm vi nghiên cu ca
đ tài, chúng ta đ cp vào nhng cn c đ xác đnh giá tr gia tng ca các sn phm
go, cà phê, cao su.
1.2.1.1. Cn c xác đnh giá tr gia tng hàng hóa nông sn khâu sn xut

V nguyên tc, giá tr gia tng hàng hoá nông sn  khâu sn xut đc xác đnh t:
(1) Tng giá tr sn xut nông sn:
Tng giá tr sn xut nông sn đc tính cn c vào doanh thu thc t ca ngi
sn xut nông sn và điu này ph thuc vào: sn lng nông sn sn xut dành cho
xut khu trc tip hoc chuyn qua ch bin xut khu và giá ca đn v hàng hoá
nông sn. Giá đ tính là giá bán thc t hàng hoá nông sn cho các đn v ch bin
hoc giá bán cho các t chc xut khu hàng hoá. C th:
Doanh thu tiêu th sn phm = Sn lng sn phm x giá bán thc t
- 9 -

(2) Các chi phí trung gian ca quá trình sn xut: bao gm nhng chi phí vt
cht và dch v trong quá trình sn xut sn phm nông sn. C th:
- i vi sn phm cao su, lúa go, cà phê, chi phí trung gian bao gm:
+ Các chi phí vt cht nh: ging cây trng các loi, phân hu c, phân hoá
hc, vôi bón rung, thuc tr sâu bnh, thuc thú y, nhiên liu, đin, vt liu, dng c
nh, chi phí sa cha thng xuyên tài s
n c đnh.
+ Chi phí dch v gm: thuê cày ba máy, bo him cây trng, thu li phí nhà
nc, thu nông ni đng.
Các khon chi phí trung gian đu tính theo giá mua c th ca các hàng hoá trung
gian và các chi phí trung gian này phi đc tính trong giá thành sn xut.
T phân tích trên, giá tr gia tng hàng hoá nông sn  khâu sn xut đc xác đnh
bng: (1) – (2). Nh vy, cn c trên đ xác đnh giá tr gia tng hàng hoá nông sn 
khâu sn xut là: (a) C
cu chng loi hàng hoá nông sn sn xut dành cho xut
khu; (b) Quy mô sn lng sn xut ca tng loi sn phm đc xut khu trc tip
hoc đc thu mua cho ch bin phc v xut khu; (c) Danh mc và lng hàng hoá
trung gian tiêu dùng vào sn xut hàng hoá nông sn xut khu; (d) Giá các hàng hoá
trung gian: giá thc t mà đn v sn xut nông sn phi mua vào; (e) Giá bán hàng hoá
nông sn: giá bán thc t ca các c s sn xut nông sn cho các c s ch bin hoc

cho các c s xut khu.
1.2.1.2. Cn c xác đnh giá tr gia tng hàng hóa nông sn khâu ch bin.
Công thc chung đ xác đnh giá tr gia tng là:
Giá tr gia tng Giá tr sn xut Chi phí trung gian
ch bin nông sn = sn phm ch bin - sn phm ch bin
(1) Giá tr sn xut bao gm: giá tr ch bin (không bao gm giá tr nông sn
thô), giá tr có tính cht công nghip, giá tr nguyên vt liu (giá tr nông sn thô đem đi
ch bin)
(2) Chi phí trung gian sn phm nông sn ch bin là mt b phn cu thành giá
tr sn xut ca sn phm nông sn ch bin, bao gm: chi phí thng xuyên v vt
cht nh nguyên vt liu (nông sn thô), nguyên liu, đng lc và chi phí dch v đc
s dng trong quá trình sn xut ra giá tr sn phm nông sn ch bin.
T nhng phân tích trên, đ xác đnh đc giá tr gia tng hàng hoá nông sn xut
khu trong khâu ch bin, phi cn c vào: (a) Các chng loi hàng hoá nông sn ch
bin đ xut khu; (b) Giá thu mua hàng hoá nông sn thô thc t ca c s ch bin
- 10 -

vi t cách là đu vào ca quá trình ch bin; (c) Các chi phí trung gian khác dùng đ
thc hin khâu ch bin nông sn; (d) Giá bán thc t hàng hoá nông sn đã ch bin
ca các đn v công nghip cho các t chc xut khu; (e) Tng s sn phm nông sn
ch bin đc tiêu th qua các kênh xut khu.
1.2.2 Xác đnh giá tr gia tng ngoi sinh (cn c xác đnh giá tr gia tng hàng
hóa nông sn khâu xu
t khu)
VA ngoi sinh ca hàng hoá nông sn xut khu đc thc hin trong quá trình
xut khu hàng hoá. Hot đng xut khu nông sn hàng hoá không to ra sn phm
mi nhng làm tng thêm giá tr nông sn đc sn xut ra, và đc tính theo công
thc: Giá tr tng khâu Giá tr xut khâu Chi phí trung gian
xut khu nông sn = xut khu nông sn - xut khu nông sn
Trong đó:

(1) Giá tr sn xut ca nông sn xut khu đc tính bng phí thng nghip đi
vi hàng hoá bán cho ngi tiêu dùng. Phí thng nghip đc xác đinh bng hiu s
gia giá tr hàng hoá bán ra và nguyên giá hàng hoá bán hay giá tr hàng mua vào đ
bán, k c chi phí cho đn khi hàng hoá bán đc. Công thc sau:
Giá tr xut khâu Giá tr kim ngch Tr giá vn hàng hoá
xut khu nông sn = nông sn xut khu - nông sn xut khu
Tr giá vn hàng hoá nông sn xut khu là t
ng giá phi tr cho sn phm đc
đem bán k c chi phí vn ti.
(2) Chi phí trung gian khâu xut khu nông sn là tng hp các yu t ca chi phí
trung gian bao gm: phí vn ti thuê ngoài; phí nc ngoài; hoa hng cho đi lý.
Nh vy, cn c đ xác đnh giá tr gia tng hàng hoá nông sn khâu xut khu cn
c vào các yu t:
- Danh mc, chng loi và sn lng hàng hoá xut khu thc hi
n trong thi gian
tính toán.
- Giá bán hàng hoá xut khu. Giá bán cn đc tính theo giá thc t bình quân đi
vi tng loi sn phm nông sn xut khu.
- Giá tr thu mua ban đu hàng hoá nông sn t các nhà sn xut và ch bin. Giá tr
thu mua cng đc tính theo giá thc t bình quân.
- Các chi phí trung gian phát sinh trong quá trình thc hin hot đng xut khu
hàng hoá.
- 11 -

Nh vy, nu giá xut khu thc hin càng cao, sn lng xut khu càng ln thì
VA ngoi sinh ca hàng hoá nông sn xut khu càng cao.

1.3. NHNG NHÂN T NH HNG N VIC NÂNG CAO GIÁ TR GIA
TNG HÀNG HOÁ NÔNG SN XUT KHU
Có th chia thành hai nhóm nhân t tác đng trc tip đn nâng cao giá tr gia tng

hàng hoá nông sn xut khu, bao gm: các nhân t làm tng giá tr gia tng ni sinh và
các nhân t làm tng giá tr gia tng ngoi sinh.
1.3.1. Nhân t làm tng giá tr gia tng ni sinh
Giá tr gia tng ni sinh đc hình thành trong quá trình sn xut, ch bin hàng
hoá nông sn, tc là t phía các nhà sn xut. Công thc chung nh sau:
* VA (1 đn v hàng hoá nông sn xut khu) = P -IC
* ∑ VA Nông sn xut khu = V A (1 đn v nông sn xut khu) x Q
Trong đó: P là giá bán thc t ca nhà sn xut và ch bin nông sn cho các nhà
xut khu; IC là chi phí trung gian khâu sn xut và ch bin nông sn đc tính theo
các giá mua thc t các yu t trung gian; Q là khi lng hàng hoá nông sn đc các
nhà xut khu thu mua.
Chúng ta có th thy vic nâng cao giá tr nông sn hàng hoá xut khu đc thc
hin theo các hng sau đây:
1.3.1.1- Tng doanh thu sn xut nông sn xut khu:
ây đc coi là hng quan trng nht, là gc đ thc hin nâng cao giá tr gia tng
ni sinh cho quá trình xut khu hàng hoá nông sn. Tng tng doanh thu t phía các
nhà sn xut nông sn ph thuc vào 2 yu t:
+ Giá bán cho mt đn v hàng hoá nông sn (1)
+ Tng khi lng nông sn bán ra (2)
Giá bán ca 1 đn v hàng hoá (1) cao s là c hi đ nâng cao VA cho mt đn v
hàng hoá. Giá ca 1 đn v hàng hoá nu cha k đn yu t th trng s ph thuc
vào giá tr kinh t ca sn phm hàng hoá. Nh vy vic tng giá tr ca mt đn v sn
phm nông sn ph thuc vào vic nâng cao giá tr kinh t ca nông sn hàng hoá đó t
mt đu vào trung gian nht đnh, tc là gia tng các công
đon ch bin nông sn.
Nhng công đon ch bin càng sâu, đòi hi công ngh k thut cao thì giá tr kinh t
ca nông sn ch bin càng cao và giá bán càng cao. Vy, vic nâng cao giá tr gia tng
ni sinh ph thuc vào chin lc chuyn dch c cu hàng hoá theo hng nâng cao
- 12 -

dn t trng xut khu hàng hoá nông sn có giá tr kinh t cao, tc là chuyn t xut
khu nông sn thô sang xut khu hàng hoá nông sn ch bin có cht lng ngày càng
cao.
Hng (2) đ tng tng doanh thu là tng khi lng sn xut sn phm hàng hoá
xut khu ca các c s sn xut nông nghip và công nghip ch bin nông sn xut
khu. i
u này ph thuc vào nng lc sn xut ca ngành nông nghip và công
nghip ch bin nông sn xut khu. C th là:
(1) Trong khâu sn xut nông sn (gn vi mt hàng là lúa, cao su, cà phê), nhng
yu t tác đng đn quy mô sn lng sn xut gm:
- Quy mô đt đai, tính cht đt đai, h thng sông ngòi, ao h đm ly, điu kin khí
hu, thi tit, ngun nc, sông ngòi. ây là yu t t nhiên có liên quan trc tip đn
kh nng phát trin cây trng.
- La chn ging cây trng phù hp vi tính cht và kh nng đt đai, ngun nc
cng nh điu kin khí hu, thi tit ca tng khu vc, đa phng trong nc. iu
này có liên quan đn nâng cao nng sut t nhiên ca nông sn phm.
- La chn phng thc canh tác, k thun trng trt, thu hoch, s ch, s dng
các cht kích thích sinh trng, phân bón, thuc tr sâu, các hình thc t chc sn xut
trong nông nghip. Các yu t này trc tip tác đng đn nng sut xã hi cho sn xut
nông sn.
(2) i vi khâu ch bin: quy mô sn lng sn phm nông sn ch bin ph
thuc vào:
- Mng li các c s ch bin nông sn bao gm: s lng các đn v sn xut,
quy mô sn xut ca tng đn v, vic b trí phân b đa lý các đn v ch bin, khong
cách gia chúng vi các c s trng trt.
- Kh nng k thut, máy móc thit b, trình đ công ngh ch bin, trình đ lao
đng trong các đn v ch bin nông sn, kh nng và hình thc t chc sn xut, liên
kt kinh t gia các đn v sn xut ch bin vi nhau.
Nhng yu t trên quyt đnh đn quy mô, chng loi, nng sut và cht lng
nông sn phm ch bin và nh hng trc tip đn gia tng khi lng nông sn phm

ch bin cho xut khu.
1.3.1.2. Gim chi phí trung gian
 làm tng giá tr gia tng ni sinh bng cách gim chi phí trung gian, có th tin
hành theo hai hng: