B GIÁO DC VÀ ÀO T
O
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ
MINH
HÀ KIM TÙNG
GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V LOGISTICS
CA CÁC DOANH NGHIP
TRÊN A BÀN TP. H CHÍ MINH N 2015
CHUYÊN NGÀNH: QUN TR KINH DOANH
Mã s : 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
HNG DN KHOA HC : TS. NGUYN THANH HI
THÀNH PH H CHÍ
MINH-
Nm
2009
PHN M U
t vn
đ
T tháng 1 nm 2007, Thành ph H Chí Minh đã thc s bc vào hi nhp
quc t vi t cách là thành viên chính thc ca WTO. Cùng vi các lnh vc dch v
khác, logistics cng có c hi ngày càng ln. Ti TP.HCM, yêu cu nâng cao nng sut
và sc cnh tranh đang là hai yêu cu rt bc thit ca nn kinh t.
Nm 2008, cuc khng hong tài chính, suy thoái kinh t đã lan tràn rng rãi
sut t
Hoa K sang châu Âu và các Châu lc khác gây nên nhng hn lon phc tp.
Thành ph H Chí Minh cng nh nhiu thành ph khác trên th gii, các ngành
đã chu nhng nh hng xu ca khng hong toàn cu.
Thc t 6 tháng đu nm 2009, xut khu ca Thành ph H Chí Minh ch đt
27,6 t USD, gim 10,1% so vi cùng kì nm 2008, nhp khu đt 29,7 t USD, gim
34% so v
i cùng kì nm ngoái. Xut khu, nhp khu đu gim, tt nhiên ngành
logistics cng suy gim. Nhng nhng s suy gim này không gây nên nhng đ v
ln lao nh suy sp trong ngành ngân hàng, phá sn doanh nghip (DN), tht nghip
tràn lan.
DN kinh doanh dch v Logistics ti TP.HCM nói riêng và c nc nói chung
đang tìm mi cách vt qua khó khn đ duy trì phát trin dch v Logistics, góp phn
vào chng suy thoái, chng lm phát, thiu phát đ đa ngành logistics làm đúng
nhim v
, ngày càng ln mnh.
Chính lý do này, tôi mnh dn tin hành nghiên cu đ tài “GII PHÁP PHÁT TRIN
DCH V LOGISTICS CA CÁC DOANH NGHIP TRÊN A BÀN TP. H CHÍ
MINH N 2015
”
Mc tiêu nghiên cu
- Tìm hiu rõ hn khái nim logistics và qun tr chui cung ng trong hình tình giai
đon mi hin nay.
- Nhng tác đng nh hng ca các cam kt Vit Nam, thành viên ca T chc
Thng Mi Th Gii, nói chung và ti TP.HCM nói riêng lên lnh vc logistics trong
nhng nm đn 2015.
- Phân tích, đánh giá thc trng logistics ti các doanh nghip TP.HCM trong giai
đon Vit Nam đang b nh hng không nh ca cuc khng hong kinh t toàn cu.
- ra gii pháp bo đm tính kh thi đ vt qua cuc kh
ng hong và phát trin bn
vng cho các doanh nghip kinh doanh dch v logistics ti TP.HCM
i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Doanh nghip kinh doanh logistics ti đa bàn TP.HCM .
- Phm vi nghiên cu: đa bàn TP.HCM
Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp tng hp: tác gi đã tng hp s liu t các báo cáo trên các phng
tin nh: báo chí, s liu t các trang web…. đ phân tích, đánh giá, tng hp.
-
Phng pháp phân tích d liu th cp : c s dng đ nghiên cu c
s
lý
lun nhm đt nn tng cho vic rút ra gii pháp phát trin dch v logistics ti đa
bàn TP.HCM.
Kt cu ca lun
v
n
Lun vn đc chia làm ba phn chính, đc kt cu thành ba chng nh
sau:
CHNG I: NHNG LÝ LUN C BN V LOGSTICS VÀ CÁC DCH
V LOGISTICS
CHNG II. THC TRNG PHÁP TRIN DCH V LOGISTICS CA
DOANH NGHIP TP.HCM
CHNG III. GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V LOGISTICS CA CÁC
DOANH NGHIP TRÊN A BÀN TP. H CHÍ MINH N 2015
Li cm n
Xin chân thành cám n Ts. NGUYN THANH HI đã tn tình hng dn
giúp
đ
trong vic hoàn thành lun vn
này.
Xin chân thành cám n quý Thy Cô trng i hc Kinh t thành ph H
Chí
Minh, đc bit là quý Thy Cô khoa Qun tr kinh doanh, khoa Sau i hc
đã
truyn dy nhng kin thc quý báu cùng nhng kinh nghim nhm hoàn
thành
chng trình cao hc đc thun
l
i.
Li cam đoan
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu thc s ca cá nhân
tôi
v
lnh vc Logistics ti thành ph H CHÍ
MINH
.
T nhng kinh nghim
ca
ngi đã có quá trình công tác hn 10 nm trong lnh
vc Logistics ,
các
s liu và nhng kt qu trong lun vn là trung thc, các gii
pháp đa ra
xu
t
phát t kinh nghim thc tin.
Tác gi
Hà Kim Tùng
DANH MC CÁC CH VIT TT
1PL First Party Logistics: Logistics bên thứ Nhất
2PL Second Party Logistics: Logistics bên thứ Hai
3PL Third Party Logistics : Logistics bên thứ Ba
4PL Forth Party Logistics: Logistics bên thứ Tư
5PL Fifth Party Logistics: Logistics bên thứ Năm
TEU Twenty – Equivalent Unit : n v đo lng container 20
feet
TMS Transporation Management System : H thng qun lý vn
chuyn
USD United States Dollar : n v tin t ca
M
VICT Vietnam International Container Terminal: trong Cơng ty liên
doanh
phát
trin logistics s
1
VIFFA Freight Forwarders Association : Hip hi Giao nhn
Vit
Nam
VN Vietnam Dong : n v tin t Vit
Nam
WMS Warehouse Management System : H thng qun lý kho
bãi
WTO World Trade Organisation : T chc thng mi th
gii
DN Doanh nghiệp
ICD Inland Container Depot: Bãi container nội đòa
SCM Supply Chain Management: Quản trò chuỗi cung ứng
TMS Transport Managing System: Hệ thống quản lý vận tải
VCCI VietNam Chamber of Commerce and Industry: Phòng thương mại và công
nghiệp Việt Nam
VIFFAS VietNam Freight Forwarder Association: Hiệp hội Giao nhận và Kho
vận Việt Nam
WMS Warehouse Managing System: Hệ thống quản lý kho
WTO World Trade Organization: Tổ chức thương mại thế giới
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1 T trng c tính ca dch v logistics trong GDP và h s co giãn
Bng 2.2 Vn sn xut kinh doanh bình quân ca doanh nghip TP.HCM
Bng 2.3: C s h tng các cng chính TP.HCM
Bng 2.4: ng dng công ngh thông tin mt s cng TP.HCM
Bng 2.5 : Sn lng container thc hin qua các cng TP.HCM 2004-2008
Bng 2.7: Nhng li ích ca vn ti đa phng th
c
Bng 2.8 : Kim nghch giao nhn thc hin 2003-2008
Bng 2.9 : Bng so sánh các tuyn chuyn quc t đi t TP.HCM
Bng 2.10 : Sn lng thu gom hàng l 2004-2008
Bng 2.11 : Mô hình logistics đin hình v xut khu go
Bng 2.12 : Chi phí logistics xut khu go ti TP.HCM
Bng 2.13: Lng hàng hóa và hành khách TP.HCM ( 2001-2007)
Bng 3.1: D báo khi lng hàng hoá vn chuyn bng đng bin ca Vit Nam
đn 2010 và 2020
Bng 3.2 : D báo giao nhn đng hàng không ti TP.HCM đn nm 2010
Bng 3.3 : D báo giao nhn đng bin qua cng TP.HCM đn nm 2010
DANH MC CÁC TH VÀ MÔ HÌNH
Hình 1. Phn trm thuê ngoài theo ngành và loi hình công ty
Hình 2. Nhóm nm hot đng Logistics đc thuê ngoài
MC LC
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các đ th và mô hình
PHN M U
t vn
đ
Mc đích nghiên cu
i tng và phm vi nghiên cu
Phng pháp nghiên cu
Kt cu ca lun
v
n
PHN NI DUNG:
CHNG I: TNG QUAN V DCH V LOGISTICS 1
1.1 Bn cht và vai trò ca logistics DN 1
1.1.1 Mt s khái nim 1
1.1.1.1 Doanh nghip 1
1.1.1.2 Khái nim v logistics và dch v logistics 1
a/ Khái nim v logistics 1
b/ Khái nim v dch v logistics 2
c/ Các dch v logistics ph bin hin nay 2
d/ Nhng tiêu chí đánh giá dch v logistics 3
1.1.2 c đim ca logistics 3
1.1.3 Vai trò và tác dng ca logistics 3
1.1.3.1 Vai trò ca logistics 3
1.1.3.2 Tác dng ca logistics 4
1.1.4 Phân loi logistics 5
1.2 Cam kt qu
c t ca Vit Nam trong lnh vc dch v logistics 5
1.2.1.Dch v vn ti 7
1.2.1.1.Dch v vn ti bin 7
1.2.1.2.Vn ti đng thy ni đa 8
1.2.1.3.Vn ti hàng không 8
1.2.1.4.Vn ti đng st 9
1.2.1.5.Vn ti đng b 9
1.2.2.Dch v h tr mi phng thc vn ti 9
1.2.2.1.Dch v xp d công-ten-n
9
1.2.2.2.Dch v thông quan đi vi hàng hóa vn chuyn bng đng bin 9
1.2.2.3.Dch v kho bãi công-ten-n đi vi hàng hóa vn ti bng đng bin 9
1.2.2.4.Dch v xp d công-ten-n, tr dch v cung cp ti các sân bay 9
1.2.2.5.Dch v đi lý kho bãi và đi lý vn ti hàng hóa 10
1.2.3.Dch v chuyn phát 10
1.2.4.Dch v phân phi 10
1.2.5.Dch v máy tính và liên quan ti máy tính 11
1.2.6. Dch v t
vn qun lý 11
1.2.7. Dch v phân tích và kim đnh k thut (ngoi tr vic kim đnh và cp
giy chng nhn cho phng tin vn ti) 11
1.3 Nhng nhân t c bn nh hng đn phát trin các dch v logistics 14
1.3.1. Yu t t nhiên 14
1.3.2. Nhng yu t kinh t k thut 15
1.3.2.1 Yu t c s h tng 15
1.3.2.2. Y
u t công ngh thông tin 16
1.3.3. Yu t qun lý hot đng logistics 16
1.3.4 Yu t cnh trnh ca các DN trong nc 16
1.3.5. Yu t tác đng ca hi nhp kinh t quc t 17
KT LUN CHNG I 18
CHNG II. THC TRNG PHÁP TRIN DCH V LOGISTICS CA
DOANH NGHIP TP.HCM 19
2.1. Các tác đng ca môi trng kinh doanh đn hot đng kinh doanh dch
v logistics ti TP.HCM 19
2.1.1. C s h
tng ca h thng DN TP.HCM 19
2.1.2. Nng lc t chc qun lý hot đng logistics 19
2.1.3. H thng pháp lý 19
2.1.4. Quy mô t chc logistics TP.HCM 20
2.1.5. Trình đ công ngh logistics 21
2.2. Tng quan kinh doanh các dch v logistics ca các DN TP.HCM 21
2.2.1. Tng quan chung hot đng kinh doanh các dch v logistics ca các DN
TP.HCM ……………………………………………………………………………21
2.2.1.1. Quy mô DN logistics 22
2.2.1.2. C s h tng ca dch v logistics ti TP.HCM 23
2.2.1.3. H thng thông tin 25
2.2.1.4. H thng kho, bn, bãi 25
2.2.1.5. Tình hình ngu
n lc ngành logistics ti TP.HCM 26
2.2.1.6. Tình hình các dch v logistics 27
2.2.2. Tng quan chung các công ty cung cp dch v logistics theo chuyên
môn 28
2.2.2.1. Kinh doanh dch v vn ti giao nhn 28
2.2.2.2. Cung cp dch v phân phi 29
2.2.2.3 Cung cp kho bãi 30
2.2.2.4 Cung cp dch v hàng hóa 30
2.2.2.5 Cung cp dch v logistics chuyên ngành 32
2.3 ánh giá dch v logistics ca các DN TP.HCM 32
2.3.1. Nhng thành tu đt đc trong phát trin các dch v logistics DN
TP.HCM 32
2.3.2. C hi ca DNTP.HCM trong quá trình phát trin các dch v logistics 32
2.3.3. Kt qu đt đc và hn ch ca DN TP.HCM trong quá trình phát trin các
dch v logistics 33
2.3.3.1. Kt qu đt đc ca DN TP.HCM trong quá trình phát trin các dch v
logistics 33
2.3.3.2. H
n ch ca DNTP.HCM trong quá trình phát trin các dch v logistics 34
2.3.3.3. Nhng khó khn đt ra trong quá trình phát trin các dch v logistics ca
DN TP.HCM 35
KT LUN CHNG II 36
CHNG III. GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V LOGISTICS CA CÁC
DOANH NGHIP TRÊN A BÀN TP. H CHÍ MINH N
2015 37
3.1. Nhng cn c đ ra nhng gii pháp phát trin dch v Logistics TP.HCM37
3.1.1 Tình hình kinh t th gii và khu vc nm 2007 & 2008 37
3.1.2 Tình hình kinh t TP.HCM nm 2008 38
3.1.3 Xu hng phát trin dch v
logistics trên th gii và khu vc 38
3.1.4 D báo nhu cu dch v logistics ti TP.HCM 41
3.2. Gii pháp phát trin các dch v logistics ca các DN TP.HCM 41
3.2.1 Tip tc nâng cao cht lng dch v cung ng cho khách hàng 41
3.2.2 Tp trung đa dng hoá dch v Logistics 42
3.2.3. n đnh hot đng các trung tâm logistics ti TP.HCM 45
3.2.4 Tng cng ng dng công ngh hin đi trong qun lý và khai thác 48
3.2.5 Tng cng liên doanh, liên kt vi các công ty logistics nc ngoài 51
3.2.6 Phát trin ngun nhân lc trong lnh vc logistics 52
3.2.7 Tng cng hot đng Marketing nhm thu hút khách hàng 54
K
T LUN CHNG III 55
PHN KT LUN:
1./ Kt Lun
2/ Kin ngh
2.1 i vi nhà nc và chính ph
2.2. i vi Hip hi giao nhn Thành ph H Chí Minh
PH LC
PHN TÀI LIU THAM KHO
1
CHNG I: TNG QUAN V DCH V LOGISTICS
1.1 Bn cht và vai trò ca logistics DN
1.1.1 Mt s khái nim
1.1.1.1 Doanh nghip
- Khái nim v DN: Theo Lut DN nm 2005 (iu 4) DN là t chc
kinh t có tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng ký kinh
doanh theo quy đnh ca pháp lut nhm mc đích thc hin các hot đng
kinh doanh.
-Các loi DN theo Lut DN nm 2005:
a) DN nhà nc
b) Công ty c phn là DN (iu 77.Lut DN 2005)
c) Công ty trách nhim hu hn
d) Công ty hp danh là DN (iu 130. Lut DN 2005)
e) Công ty liên doanh, xí nghip liên doanh, 100% v
n nc ngoài
f) DN t nhân (iu 141.Lut DN 2005)
g) H kinh doanh (Lut DN 2005)
1.1.1.2 Khái nim v logistics và dch v logistics
a/ Khái nim v logistics
Khái nim logistics cng đã tn ti t lâu trên th gii và hin nay đã
tr nên ph bin ti Vit Nam, trong đó có mt s khái nim ni bt nh:
Theo y ban Qun tr Logistics Quc t (1991): Logistics là quá trình
lp k hoch, trin khai và kim soát hiu qu và hiu nng lu chuyn và lu
tr hàng hóa, dch v và các thông tin liên quan t đim xut phát đn đi
m
tiêu th nhm mc đích đáp ng yêu cu ca khách hàng(KH) .
Khái nim logistics, theo ESCAP, là quá trình ti u hóa v v trí, lu
tr và bao gm c vn chuyn các tài nguyên - yu t đu vào và đu ra t
2
nhà cung cp, nhà sn xut, nhà phân phi và đn tay ngi tiêu dùng cui
cùng thông qua hàng lot các hot đng kinh t.
iu này rt quan trng, Logistics ch rõ ngun lc tp trung là con
ngi vi vai trò va là đi tng, va là công c tác đng, va là ch th ca
quá trình.
b/ Khái nim v dch v logistics
Theo Hi đng Qun lý dch v logistics (CLM) quc t “ Dch v
Logistics mt phn ca quá trình cung cp dây chuyn bao gm lp k hoch,
t chc thc hin, kim soát hiu qu, thông hiu qu và lu gi các loi hàng
hóa, dch v và có liên quan đn thông tin t đim cung cp c bn các đim
tiêu th đ đáp ng các nhu cu ca khách hàng”.
Theo Lut Thng mi Vit Nam nm 2005, dch v logistics là hot
đng thng mi, theo đó thng nhân t chc thc hin mt hoc nhiu
công đon bao gm nhn hàng, vn chuyn, lu kho, lu bãi, làm th tc hi
quan, các th tc giy t khác, t vn khách hàng, đóng gói bao bì, ghi ký mã
hiu, giao hàng hoc dch v khác có liên quan đn hàng hóa theo tha thun
vi khách hàng đ h
ng thù lao.
c/ Các dch v logistics ph bin hin nay
Dch v logistics theo quy đnh ti điu 233. Lut Thng mi nm 2005 nh
sau:
- Các dch v logistics ch yu, bao gm:
a) Dch v bc xp hàng hóa, bao gm c hot đng bc xp container;
b) Dch v kho bãi và lu gi hàng hóa, bao gm c hot đng kinh
doanh kho bãi container và kho x lý nguyên liu, thit b;
c) D
ch v đi lý vn ti, bao gm c hot đng đi lý làm th tc hi
quan và lp k hoch bc d hàng hóa;
3
d) Dch v b tr khác; bao gm c hot đng tip nhn, lu kho và
qun lý thông tin liên quan đn vn chuyn và lu kho hàng hóa trong sut c
chui logistics; hot đng x lý li hàng hóa b khách hàng tr li, hàng hóa
tn kho, hàng hóa quá hn, li mt và tái phân phi hàng hóa đó; hot đng
cho thuê và thuê mua container.
- Các dch v logistics liên quan đn vn ti, bao gm:
a) Dch v vn ti hàng hi;
b) Dch v vn ti thy ni đa;
c) Dch v vn ti hàng không;
d) Dch v vn ti đng st;
e) Dch v vn ti đng b;
f) Dch v vn ti đng ng.
- Các dch v logistics liên quan khác, bao gm:
a) Dch v kim tra và phân tích k thut;
b) Dch v b
u chính;
c) Dch v thng mi bán buôn;
d) Dch v thng mi bán l, bao gm c hot đng qun lý hàng
lu kho, thu gom, tp hp, phân loi hàng hóa, phân phi li và giao
hàng; và các dch v h tr vn ti khác.
d/ Nhng tiêu chí đánh giá dch v logistics
Theo kt qu kho sát v Logistics nm 2008, Công ty SCM đã tin
hành nghiên trên 300 công ty thuc 500 công ty ln nht Vit Nam và
đa ra kt các tiêu chí đc x
p hng khi la chn nhà cung cp dch v
1/ Cht lng dch v
2/ Giá c dch v
3/ Kh nng ci tin
4/ Kinh nghim, am hiu, có kh nng ci tin
4
5/ Phm vi và đa bàn hot đng
6/ Kh nng h tr và m rng kinh Doanh
7/ i ng nhân viên đt đc yêu cu
1.1.2 c đim ca logistics
Logistics là mt môn ngh thut và là mt môn khoa hc ca qun lý,
nó điu chnh lung di chuyn ca hàng hoá, nng lng, thông tin và nhng
ngun lc khác nh sn phm, dch v và con ngi, t ngun lc ca s
n
xut cho đn th trng. Tht là khó khi phi hoàn thành vic tip th hay sn
xut mà không có s h tr ca logistics. Nó th hin s hp nht ca thông
tin liên lc, vn ti, tn kho, lu kho, giao nhn nguyên vt liu, bao bì đóng
gói. Trách nhim vn hành ca hot đng logistics là vic tái đnh v (theo
mc tiêu đa lý) ca nguyên vt liu thô, ca công vic trong toàn quá trình,
và tn kho theo yêu c
u chi phí ti thiu có th.
1.1.3 Vai trò và tác dng ca logistics
1.1.3.1 Vai trò ca logistics
Logistics là công c liên kt các hot đng kinh t quc t nh cung cp,
sn xut, lu thông phân phi; m rng th trng cho các hot đng kinh t.
Khi th trng toàn cu phát trin vi các tin b công ngh, đc bit, đc bit
là vic m ca th trng các nc đang và chm phát tri
n, logistics đc
các nhà qun lý coi nh là công c, mt phng tin liên kt các lnh vc
khác nhau ca chin lc DN. Logistics to ra s hu dng v thi gian và
đa đim cho các hot đng ca DN.
- Logistics có vai trò quan trng trong vic ti u hóa chu trình lu chuyn
ca sn xut kinh doanh t khâu đu vào nguyên vt liu, ph kin…ti sn
phm cui cùng đn tay khách hàng s dng.
- Logistics đóng vai trò h tr nhà qun lý ra quyt đnh chính xác trong
hot đng sn xut kinh doanh. Logistics cho phép ngi qun lý kim soát
5
và ra quyt đnh chính xác nhng vn đ nh vt liu cung ng, lu tr trong
kho, thi gian đa đim cung ng, phng thc vn chuyn…đ gim ti đa
chi phí phát sinh đm bo hiu qu trong sn xut kinh doanh.
-Logistics đóng vai trò quan trng trong vic thay đi hoàn thin dch giao
nhn, đm bo yu t đúng thi gian- đa đim.
- Logistics cho phép các nhà kinh doanh vn t
i giao nhn cung cp các
dch v đa dng, phong phú hn ngoài dch v giao nhn vn ti đn thun.
Logistics là s phi hp, gn kt các hot đng, các khâu trong dòng lu
chuyn ca hàng hóa qua các giai đon cung ng – sn xut- lu thông phân
phi.
1.1.3.2 Tác dng ca logistics
- Dch v Logistics góp phn nâng cao hiu qu qun lý, gim thiu chi
phí trong quá trình sn xut, tng cng sc c
nh tranh cho các DN.Vi vic
hình thành và phát trin dch v Logistics s giúp các DN cng nh toàn b
nn kinh t quc dân gim đc chi phí trong chui logistics, làm cho quá
trình sn xut kinh doanh tinh gim hn và đt hiu qu hn.
- Dch v Logistics có tác dng tit kim và gim chi phí hot đng lu
thông phân phi. Dch v Logistics ngày càng hoàn thin và hin đi s tit
kim cho phí vn ti và các chi phí khác phát sinh trong quá trình lu thông
dn đn ti
t kim và gim chi phí lu thông.
-Dch v logistics góp phn gia tng giá tr kinh doanh ca các DN vn ti,
kho vn,…
- Logistics phát trin góp phn m rng th trng trong buôn bán quc t.
- Dch v logistics phát trin góp phn gim chi phí, hoàn thin và tiêu
chun hóa chng t trong kinh doanh đc bit trong buôn bán và vn ti quc
t.
6
1.1.4 Phân loi logistics
Ph bin hin nay, trên th gii ngi ta phân lai logistics theo các hình thc
sau :
-Logistics bên th nht (1PL-First Party Logistics) : là hình thc mà theo
đó ngi ch s hu hàng hóa t mình t chc và thc hin các hat đng
logistics đ đáp ng nhu cu ca bn thân.
-Logistics bên th hai (2PL-Second Party Logistics) : Ngi cung cp
dch v logistics bên th hai là ngi cung cp dch v cho mt hat đng
đn l trong chui các hat
đng logistics (vn ti, kho bãi, th tc hi
quan,…) đ đáp ng nhu cu ca ch hàng, cha tích hp hat đng logistics.
-Logistics bên th ba (3PL-Third Party Logistics): Ngi cung cp dch
v logistics bên th ba là ngi thay mt ch hàng qun lý và thc hin các
dch v logistics cho tng b phn chc nng. Do vy, 3PL bao gm nhiu
dch v khác nhau, kt hp cht ch vic luân chuyn, tn tr hàng hóa, x
lý
thông tin, và có tính tích hp vào dây chuyn cung ng ca khách hàng.
-Logistics bên th t (4PL-Forth Party Logistics): là ngi tích hp, hp
nht, gn kt các ngun lc tim nng và c s vt cht khoa hc k thut ca
mình vi các t chc khác đ thit k, xây dng và vn hành các gii pháp
chui logistics. 4PL chu trách nhim qun lý dòng lu chuyn logistics, cung
cp gii pháp dây chuyn cung ng, hach đnh, t v
n logistics, qun tr vn
ti, 4PL hng đn qun tr c quá trình logistics.
-Logistics bên th nm (5PL-Fifth Party Logistics): còn có tên là e-
logistics, phát trin da trên nn tng ca thng mi đin t. Các nhà cung
cp dch v 5PL là các 3PL và 4PL đng ra qun lý tòan chui phân phi trên
nn tng thng mi đin t.
7
1.2 Cam kt quc t ca Vit Nam trong lnh vc dch v logistics
Dch v logistics bao gm rt nhiu yu t và các yu t này to thành
chui logistics (logistics chain). C th ta có th nêu mt s yu t c bn cn
có trong dch v logistics nh sau:
1. Yu t vn ti
2. Yu t Marketing
3. Yu t phân phi
4. Yu t qun tr
5. Các yu t khác: kho bãi, nhà xng, ph tùng thay th và sa cha, tài
liu k thut, thit b kim tra và h tr, tài liu k thut
Nhóm “Nhng ngi bn v logistics” trong WTO phân loi các yu t c
bn ca dch v logistics gm:
1.Dch v logistics ch yu :
Dch v thit yu trong hot đng logistics và cn phi tin hành t do hóa đ
thúc đ
y s lu chuyn dch v bao gm: dch v làm hàng, dch v lu kho,
dch v đi lý vn ti và các dch v h tr khác.
2.Dch v có liên quan ti vn ti:
Các dch v có liên quan ti cung cp có hiu qu dch v logistics tích hp
cng nh cung cp môi trng thun li cho hot đng ca Logistics bên th
3 phát trin gm có vn t
i hàng hóa (đng bin, đng thy ni đa, hàng
không, đng st, đng b và cho thuê phng tin không có ngi vn
hành) và các dch v khác có liên quan ti dch v logistics gm dch v phân
tích và th nghim k thut, dch v chuyn phát, dch v đi lý hoa hng,
dch v bán buôn và bán l.
3. Dch v th yu hoc mang tính b tr :
Gm dch v máy tính và liên quan ti máy tính, d
ch v đóng gói và dch v
t vn qun lý.
8
Trong khuôn kh hp tác kinh t ASEAN, các nc thành viên đã nht trí
xây dng L trình Hi nhp nhanh ngành dch v logistics trong ASEAN đ
ký kt ti Hi ngh Không chính thc các B trng Kinh t ASEAN (AEM
Retreat) vào tháng 5/2007. Vit Nam đc c làm nc điu phi chung v
xây dng L trình này. Tháng 8/2006 và tháng 1/2007, Vit Nam đã t chc
hai Hi ngh Tham vn ASEAN v logistics ti Hà Ni vi s tham gia rng
rãi ca đi di
n các nc ASEAN, gii DN và các hc gi liên quan trong khu
vc. Trong ASEAN, bn d tho L trình Hi nhp nhanh ngành logistics đã
đc tho lun ti các din đàn khác nhau nh Hi ngh các Quan chc kinh
t cao cp (STOM), Hi ngh các Quan chc Cao cp v vin thông
(TELSOM) và các y ban chc nng ca ASEAN nh y ban điu phi v
Hi quan (CCC), y ban điu phi v dch v (CCS). Hi
n nay, Vit Nam
phi hp vi Ban Th ký ASEAN đã tng hp ly ý kin ca các nc, các
nhóm công tác đ hoàn chnh d tho ln 3 (d tho cui cùng)ca L trình
Hi nhp nhanh ngành dch v logistics.Theo ni dung ca d tho ln 3 ca
L trình Hi nhp nhanh ngành dch v logistics trong ASEAN, thi hn cui
cùng đ t do hóa các phân ngành thuc dch v logistics là nm 2013, nhng
phng pháp tip cn đ x lý vn đ t do hóa s đc tho lun và thng
nht trong khuôn kh y ban điu phi v dch v ASEAN (CCS). Xét v
phm vi, dch v logistics trong ASEAN đc coi là gm 11 phân ngành sau:
1. Dch v xp d hàng hóa trong vn ti bin (có mã phân loi trong Bng
phân loi các hàng hóa và dch v ch yu ca Liên Hp Quc là 741-CPC
741)
2.Dch v kho bãi (CPC 742)
3.Dch v đi lý vn ti hàng hóa (CPC 748)
4.Các dch v b tr khác (CPC 749)
5.Dch v chuyn phát (CPC 7512**)
9
6.Dch v đóng gói (CPC 876)
7.Dch v thông quan (không có trong phân loi ca CPC)
8.Dch v vn ti hàng hóa quc t bng đng bin, loi tr vn ti ven b
9.Dch v vn ti hàng không (đc đàm phán trong khuôn kh Hi ngh các
Quan chc Cao cp v vn ti trong ASEAN)
10.Dch v vn ti đng st quc t (CPC 7112)
11.Dch v vn ti
đng b quc t (CPC 7213)
Nh vy, theo các khái nim ca các t chc, din đàn khác nhau có khá
nhiu các yu t cu thành nên dch v logisitcs. Cn c trên các yu t chung
nht, ta có th nêu bc tranh tng th v cam kt quc t ca Vit Nam trong
lnh dch v logistics nh sau:
1.2.1.Dch v vn ti:
1.2.1.1.Dch v vn ti bin:
Vit Nam có cam kt trong 2 phân ngành vn ti hành khách và vn ti
hàng hóa (tr vn ti ni đa)
- Phng thc 1: Ta cha cam kt, ch không hn ch vi hàng hóa vn ti
quc t
- Phng thc 2: Không hn ch.
- Phng thc 3:
n nm 2009, các nhà cung cp dch v nc ngoài đc thành lp liên
doanh vn hành đi tàu treo c Vit Nam vi vn góp không quá 49% vn
pháp đnh ca liên doanh. Thuy
n viên nc ngoài đc làm vic trên các tàu
treo c Vit Nam hoc đng ký Vit Nam thuc s hu ca các DN liên
doanh ti Vit Nam nhng tng s không vt quá 1/3 đnh biên ca tàu.
Thuyn trng hoc thuyn phó th nht phi là công dân Vit Nam. i vi
các loi hình công ty khác, ngay sau khi gia nhp, mc vn góp cam kt là
51%, 2012 là 100%. S lng liên doanh đc thành lp vào thi đim gia
10
nhp không vt quá 5. Sau đó, c hai nm mt s cho phép thêm 3 liên
doanh. Sau 5 nm k t khi gia nhp (đn nm 2012), không hn ch s lng
liên doanh.
-Phng thc 4: Cha cam kt.
1.2.1.2.Vn ti đng thy ni đa:
Gm hai phân ngành là vn ti hành khách và vn ti hàng hóa ni đa
-Phng thc 1: Cha cam kt
-Phng thc 2: Không hn ch
-Phng thc 3: Ch cho phép thành l
p liên doanh vi vn góp không vt
quá 49% vn pháp đnh
-Phng thc 4: Cha cam kt
1.2.1.3.Vn ti hàng không:
Gm 3 phân ngành bán và tip th sn phm hàng không, đt, gi ch
bng máy tính, bo dng và sa cha máy bay.
-Dch v bán và tip th sn phm hàng không: Phng thc 1 và 2: Không
hn ch. Trong Phng thc 3, các hãng hàng không nc ngoài đc phép
cung cp dch v ti Vit Nam thông qua vn phòng bán vé ca mình ho
c
các đi lý ti Vit Nam. Phng thc 4: Cha cam kt
-Dch v đt, gi ch bng máy tính:
Phng thc 1, 2, 3 không hn ch, ngoi tr nhà cung cp nc ngoài phi
s dng mng vin thông công cng di s qun lý ca nhà chc trách vin
thông Vit Nam. Phng thc 4: Cha cam kt
-Dch v bo dng và sa cha máy bay:
Phng thc 1 và 2: Không h
n ch.
Phng thc 3: Cho phép thành lp liên doanh vi vn góp nc ngoài là
51% k t ngày gia nhp. n nm 2012 s cho phép thành lp liên doanh
100% vn nc ngoài.
11
1.2.1.4.Vn ti đng st:
Phng thc 1 và 4: Cha cam kt.
Phng thc 2: Không hn ch.
Phng thc 3 cho phép lp liên doanh vi vn góp nc ngoài không quá
49%.
1.2.1.5.Vn ti đng b:
Phng thc 1 và 4 cha cam kt.
Phng thc 2 không hn ch.
Phng thc 3 cho phép hình thc hp đng hp tác kinh doanh hoc liên
doanh trong đó t l vn góp nc ngoài không quá 49%. Sau 3 nm k t khi
gia nhp, tùy theo nhu cu th trng đc phép thành lp liên doanh vi t l
vn góp nc ngoài không vt quá 51%. 100% lái xe ca liên doanh phi là
công dân Vit Nam.
1.2.2.Dch v h tr mi phng thc vn ti:
1.2.2.1.Dch v xp d công-ten-n:
Phng thc 1 và 4: Cha cam kt.
Phng thc 2: Không hn ch.
Phng thc 3: Cho phép thành lp liên doanh vi vn góp nc ngoài không
v
t quá 50%.
1.2.2.2.Dch v thông quan đi vi hàng hóa vn chuyn bng đng bin:
Phng thc 1 và 4: Cha cam kt.
Phng thc 2: Không hn ch.
Phng thc 3: Cho phép thành lp liên doanh vi vn góp nc ngoài
không vt quá 51% k t khi gia nhp, đn nm 2012 cho phép thành lp
DN 100% vn nc ngoài.
1.2.2.3.Dch v kho bãi công-ten-n đi vi hàng hóa vn ti bng đng
bin: Phng thc 1 và 4: Ch
a cam kt.
12
Phng thc 2: Không hn ch.
Phng thc 3: Cho phép thành lp liên doanh vi vn góp nc ngoài không
vt quá 51% k t ngày gia nhp, đn nm 2014 cho phép thành lp DN
100% vn đu t nc ngoài.
1.2.2.4.Dch v xp d công-ten-n, tr dch v cung cp ti các sân bay:
Phng thc 1 và 4 cha cam kt.
Phng thc 2 không hn ch.
Phng thc 3: Cho phép thành lp liên doanh vi đi tác nc ngoài không
quá 50%.
1.2.2.5.Dch v đi lý kho bãi và đi lý vn ti hàng hóa:
Phng thc 1 và 4: Cha cam kt.
Phng thc 3: K t ngày gia nhp cho phép thành lp liên doanh trong đó
t l vn nc ngoài không vt quá 51%. n nm 2014 là không hn ch.
1.2.3.Dch v chuyn phát:
Phng thc 1, 2: Không hn ch.
Phng thc 3:Trong vòng 5 nm k t ngày gia nhp, cho phép thành lp
liên doanh vi vn góp nc ngoài ti đ
a lên ti 51%. Ti nm 2012, cho
phép thành lp DN 100% vn đu t nc ngoài.
Phng thc 4: Không cam kt.
1.2.4.Dch v phân phi:
V c bn, Vit Nam gi đc nh BTA, tc là khá cht so vi các nc mi
gia nhp. Trc ht, v thi đim cho phép thành lp DN bán l 100% vn
nc ngoài là nh BTA (1/1/2009).
Th hai, tng t nh BTA, ta không m ca th tr
ng phân phi xng du,
dc phm, sách báo, tp chí, bng hình, thuc lá, go, đng và kim loi quý
cho nc ngoài. Nhiu sn phm nhy cm nh st thép, xi mng, phân bón…
ta ch m ca th trng phân phi sau 3 nm k t ngày gia nhp. DN có có
13
vn đu t nc ngoài, m đim bán l th hai tr đi phi đc Vit Nam cho
phép theo tng trng hp c th.
Xét v phng thc cung cp dch v theo quy đnh ca WTO, trong cam
kt gia nhp Vit Nam không cam kt Phng thc 1 (đng ngha vi vic
kim soát bán l theo đn đt hàng qua mng), tr phân phi các sn phm
phc v
nhu cu cá nhân và các chng trình phn mm máy tính hp pháp
và 4 (không cam kt v vic công dân các nc thành viên WTO vào Vit
Nam đ phân phi hàng hóa vi t cách cá nhân đc lp), và không hn ch
Phng thc 2 (ngi Vit Nam sang các quc gia thành viên WTO đ s
dng dch v phân phi do các nhà phân phi ca các nc đó cung cp).
Trong Báo cáo ca Ban Công tác v vic Vit Nam gia nhp WTO, Vit
Nam s giành quyn kinh doanh đy đ cho các cá nhân và DN nc ngoài
(trong đó bao g
m quyn phân phi sn phm cho các cá nhân và DN đc
phép phân phi sn phm đó Vit Nam) k t ngày 1/1/2007, ngoi tr mt
s sn phm chu s điu chnh ca c ch thng mi nhà nc (thuc lá,
xng du, báo, tp chí chuyên ngành, bng đa hình, tàu v tr, máy bay trc
thng), go (cho phép xut khu k t ngày 1/1/2011), dc phm, phim đi
n
nh, lch bu thip, tem th, máy in, ra-đa, camera (cho phép nhp khu t
1/1/2009)
1.2.5.Dch v máy tính và liên quan ti máy tính:
Vit Nam cam kt không hn ch trong Phng thc 1 và 2. Trong
Phng thc 3, trong giai đon 2007-2009, DN 100% vn đu t nc ngoài
ch đc cung cp dch v cho các DN có vn đu t nc ngoài ti Vit
Nam.
n nm 2010 DN nc ngoài đc phép thành lp chi nhánh đ cung cp
dch v
ti Vit Nam. i x quc gia trong Phng thc 3 ch đc hng
vi điu kin giám đc ca DN nc ngoài phi c trú ti Vit Nam. Phng
14
thc 4 ta cha cam kt.
1.2.6. Dch v t vn qun lý:
V din cam kt, Vit Nam loi tr dch v trng tài và hòa gii tranh
chp thng mi gia các DN và cha cam kt đi vi phân ngành này trong
giai đon 2007-2010.
i vi Phng thc 1 và 2 ta không hn ch. Trong Phng thc 3, ta ch
cho phép các công ty nc ngoài thành lp chi nhánh k t nm 2010. Trong
giai đon 2007-2008, ch đc thành l
p DN di hình thc liên doanh hoc
hp đng hp tác kinh doanh. Phng thc 4 ta cha cam kt.
1.2.7. Dch v phân tích và kim đnh k thut (ngoi tr vic kim đnh
và cp giy chng nhn cho phng tin vn ti):
Phng thc 1 ta cha cam kt v tip cn th trng và không hn ch v
đi x quc gia. Vit Nam không hn ch đi v
i Phng thc 2. Trong
phng thc 3, sau 3 nm k t khi Vit Nam cho phép các nhà cung cp dch
v t nhân đc tham gia kinh doanh dch v mà trc đó không có s cnh
tranh ca khu vc t nhân, cho phép thành lp liên doanh không hn ch vn
nc ngoài. Sau 5 nm, ta không không hn ch. Vit Nam cng bo lu vic
tip cn mt s khu vc vì lý do an ninh quc gia. Phng thc 4 ta cha cam
kt.
ánh giá chung các cam k
t ca ta khi gia nhp WTO, ta đã đt mc t do
hóa có ý ngha vi mt l trình hp lý đi vi các phân ngành b tr cho dch
v logistics. Ta cng đã đt đc mc đ bo h cn thit đi vi mt s
ngành/phân ngành dch v nhy cm (dch v chuyn phát, dch v phân phi,
dch v vn ti đng st và v
n ti đng b ni đa, …). Mt s phân ngành
dch v mà Vit Nam có li th cung cp nh dch v xp d container vi
hàng hóa vn chuyn đng bin, đi lý kho bãi và đi lý vn ti hàng hóa,
dch v thông quan, … ta đt hn ch vn góp nc ngoài không vt quá
15
50% (t l khng ch) hoc đt ra l trình cho phép tng vn góp ca phía
nc ngoài t 5-7 nm.
Riêng trong ni b ASEAN, thi hn 2013 đã đc đt ra đ t do hóa
hu ht các phân ngành ch yu trong dch v logistics. Bc tin đáng k
trong t do hóa dch v logistics trong ASEAN đc th hin trong phân
ngành dch v vn ti hàng hóa bng đng hàng không (d kin s đ
c t
do hóa hoàn toàn vào nm 2008).Ti thi đim này, các cam kt gia nhp
WTO ca ta mi có hiu lc đc hn trong mt ti gian ngn nên khó có th
đa ra đánh giá chính xác v tác đng ca các cam kt t do hóa đi vi các
phân ngành ca dch v logistics ti WTO. Tuy nhiên, có th đa ra mt s
nhn
đnh s b nh sau:
- Dch v vn ti đng bin
Nhi
u nc trên th gii dè dt khi tin hành t do hoá dch v vn ti
bin. Mt s nc cho rng t do hoá dch v vn ti bin là mt “con dao hai
li”. Nu cho phép t do hoá quá nhanh thông qua cho phép xây dng mt
th trng vn ti bin thc s cnh tranh vi s tham gia ca nhiu loi hình
DN, k c các nhà vn ti nc ngoài thì có th s giúp làm gim chi phí v
n
ti nhng li gây nh hng nghiêm trng ti ngành vn ti bin quc gia.
Chi phí vn ti bin có th gim trong ngn hn nhng v lâu dài nn kinh t
s ph thuc vào các nhà vn ti bin nc ngoài. Ngc li, nu bo h
ngành vn ti bin quá mc thì chi phí vn ti s rt cao làm gim sc cnh
tranh ca hàng hoá quc gia trên th
trng th gii.
Cho ti nay, Vit Nam đã cho phép thành lp hn 14 công ty liên doanh
vn ti bin và container vi vn góp ca nc ngoài khá linh hot. Dù trên
thc t mt s hãng vn ti bin nc ngoài đã bc đu tham gia vào th
trng vn ti Vit Nam qua hình thc liên doanh nhng các cam kt quc t