B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j
TRN LÊ ANH THY
PHÂN TÍCH CÁC YU T NH HNG
N THU HÚT U T TRC TIP NC
NGOÀI VÀO TNH LONG AN
Chuyên ngành: Kinh t phát trin
Mã s:60.31.15
LUN VN THC S
NGI HNG DN: PGS.TS.TRN VN THIN
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2009
MC LC
Li cam đoan
Danh mc t vit tt
Danh mc bng, biu đ
Li M u 1
Chng I. C S LÝ THUYT V THU HÚT U T TRC TIP
NC NGOÀI (FDI) 3
1.1 Khái nim và các hình thc đu t nc ngoài 3
1.1.1 Khái nim đu t trc tip nc ngoài 3
1.1.2 Các hình thc đu t nc ngoài 3
1.2 Tác đng ca thu hút đu t trc tip nc ngoài 4
1.2.1 Tác đng tích cc 4
1.2.2 Tác đng tiêu cc 6
1.3 Các nhân t nh hng đn thu hút FDI 7
1.3.1 Tình hình kinh t, chính tr trên Th gii và khu vc 9
1.3.2 Tình hình kinh t, chính tr ca quc gia 10
1.3.3 V trí đa lý 11
1.3.4 C s h tng 11
1.3.5 Ngun nhân lc 11
1.3.6 Chính sách u đãi 12
1.3.7 Kh nng điu hành ca nhà lãnh đo 12
1.4 Kinh nghim v thu hút FDI 13
1.4.1 Kinh nghim thu hút FDI ca mt s quc gia châu Á 13
1.4.2 Kinh nghim thu hút FDI ti mt s đa phng 15
Tóm tt chng I 19
Chng II. PHÂN TÍCH CÁC YU T NH HNG N TÌNH HÌNH
THU HÚT FDI CA LONG AN 20
2.1 Tng quan v v trí đa lý, điu kin t nhiên ca tnh Long An 20
2.1.1.1 V trí đa lý 20
2.1.1.2 Khí hu 20
2.1.1.3 a hình, th nhng 21
2.2 Nhng nhân t thun li, khó khn ca Long An trong thu hút FDI 22
2.2.1 Nhng nhân t thun li 22
2.2.2 Nhng nhân t khó khn 24
2.3 Phân tích thc trng FDI ti Long An 24
2.4 Phân tích ch s nng lc cnh tranh ca Long An trong thu hút FDI 31
2.4.1 Nhóm các ch s đánh giá hot đng xúc tin ca tnh. 34
2.4.2 Nhóm các ch s đánh giá th tc hành chính ca tnh 38
2.4.3 Nhóm các ch s đánh giá ngun nhân lc ca tnh 47
2.4.4 Các ch tiêu đánh giá điu kin c s h tng ca tnh 50
2.4.5 Ch s đánh giá chính sách h tr ca tnh đi vi DNNN 54
2.5 Nhn xét, đánh giá chung v thc trng thu hút FDI ca Long An 56
2.5.1 Nhng thành tu đt đc 56
2.5.2 Hn ch và các nguyên nhân ca hn ch 57
Tóm tt chng II 60
Chng III. NHNG GII PHÁP, KIN NGH NHM NÂNG CAO
HOT NG KÊU GI, THU HÚT FDI VÀO LONG AN 61
3.1 Quan đim thu hút FDI vào Long An 61
3.2 Các gii pháp nhm nâng cao hiu qu kêu gi, thu hút FDI vào Long An 63
Gii pháp 1. Nâng cao hiu qu hot đng xúc tin đu t 63
Gii pháp 2. y mnh ci cách th tc hành chính. 65
Gii pháp 3. Xây dng các c ch, chính sách h tr cho thu hút FDI 67
Gii pháp 4. Tng cng ngun nhân lc 68
Gii pháp 5. u t xây dng c s h tng 70
3.3 Kin Ngh 74
Tóm tt chng III 76
KT LUN 77
Tài liu tham kho 79
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng, lun vn thc s kinh t này là công trình nghiên
cu ca riêng tôi.
Nhng s liu s dng đc trích dn đy đ t ngun chính thc. Kt
qu nghiên cu là trung thc và cha công b trong bt c công trình nghiên
cu nào t trc đn nay.
TP.H Chí Minh, ngày 15 tháng 8 nm
2010
Tác gi
Trn Lê Anh Thy
DANH MC T VIT TT
- FDI: u t trc tip nc ngoài
- NIC: Các nc công nghip mi
- ODA: Ngun vin tr phát trin chính thc
- TNC: Công ty đa quc gia
- SME: Doanh nghip nh và va.
- CNH-HH: Công nghip hóa - hin đi hóa
- BSCL: ng bng sông Cu Long
- PCI: Ch s nng lc cnh tranh cp tnh
- VKTTPN: Vùng kinh t trng đim phía Nam
- NHNN: Ngân hàng nhà nc
DANH MC BNG, BIU
Tên bng Trang
Bng 2.1: C cu FDI theo đi tác qua các nm 1992 - 2009 26
Bng 2.2: Phân b d án FDI theo đa bàn đu t ti các huyn, thành ph 27
Bng 2.3: im thành phn ca các ch s đánh giá PCI ca Long An 32
Bng 2.4: Trng s ca các ch s thành phn PCI qua các nm 2005-2009 33
Bng 2.5: Các ch tiêu cu thành ch s tính minh bch và cung cp thông tin
34
Bng 2.6: Các ch tiêu cu thành ch s dch v h tr kinh doanh 37
Bng 2.7: Các ch tiêu cu thành ch s chi phí gia nhp th trng 39
Bng 2.8: Các ch tiêu cu thành ch s tip cn đt đai 41
Bng 2.9: Các ch tiêu cu thành ch s chi phí không chính thc 43
Bng 2.10: Các ch tiêu cu thành ch s chi phí thi gian đ thc hin
các quy đnh ca Nhà nc
44
Bng 2.11: Kt qu kho sát PCI đi vi ch s thit ch pháp lý 45
Bng 2.12: Các ch tiêu cu thành ch s thit ch pháp lý 46
Bng 2.13: Các ch tiêu cu thành ch s đào to lao đng 47
Bng 2.14: Các ch tiêu cu thành ch s tính nng đng và tiên phong
ca lãnh đo tnh
49
Bng 2.15: Kt qu kho sát điu kin c s h tng ca Long An 52
Bng 2.16: Các ch tiêu cu thành ch s u đãi doanh nghip nhà nc
54
Bng 3.1: D kin kh nng s dng đin giai đon 2010 - 2020 73
Biu đ 2.1: S lng doanh nghip FDI đng ký qua các nm 2000-2009 25
Biu đ 2.2: C cu FDI theo đi tác đu t vào Long An 26
Biu đ 2.3: im PCI ca tnh Long An qua các nm 2005-2009 32
L
L
I
I
M
M
U
U
Môi trng đu t đóng vai trò quan trng trong vic thu hút đu t nc
ngoài nhm thúc đy tng trng kinh t, to ra nhiu vic làm và góp phn xóa
đói gim nghèo ca Vit Nam nói chung và ca tng đa phng nói riêng.
Nhng nm gn đây, cùng vi Trung ng, các đa phng có nhiu n lc
ci thin môi trng đu t, to điu kin thun li cho các doanh nghip tn ti
và phát trin. Vit Nam đã tr thành thành viên chính thc ca t chc thng
mi Th gii WTO, quá trình hi nhp kinh t din ra sâu và rng. Vn đ đt ra
là yêu cu các đa phng phi tìm cách thu hút đu t vào đa phng mình.
làm tt công vic này, mi đa phng phi xây dng mt chng trình hành
đng c th theo mt k hoch dài hn va đm bo tng trng va đm bo
phát trin bn vng cho đa phng mình.
+ Lý do chn đ tài
i vi Long An, mt tnh nm trong vùng kinh t trng đim phía Nam, là
vùng giãn n công nghip, đô th ca thành ph H Chí Minh. Mc dù chính
quyn Long An có nhiu n lc đ thu hút các nhà đu t nc ngoài vào tnh
nhng vn cha khai thác ht tim nng ca tnh, vn còn thiu đng b v h
tng, thiu ch đng v quy hoch và hn ch v ngun nhân lc…đã làm cho
tc đ thu hút FDI còn chm, quy mô còn nh, đóng góp ca FDI cho tng
trng và chuyn dch c cu kinh t cha đáng k. Câu hi đt ra là làm th nào
đ Long An rút ngn khong cách v thu hút FDI và phát trin công nghip so
vi các tnh trong vùng kinh t trng đim phía Nam, to bc đt phá trong
phát trin kinh t. Do đó vic nghiên cu các yu t tác đng đn thu hút FDI,
xác đnh đc các nhân t chính ca tnh cn ci thin t đó hoàn thin môi
trng đu t, to sc hp dn cho nhà đu t, đó là lý do chn đ tài: “phân tích
các yu t nh hng đn thu hút đu t trc tip nc ngoài vào tnh Long An”.
- 2 -
+ Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu hin trng môi trng đu t và các yu t nh hng đn thu
hút đu t trc tip nc ngoài vào Long An đ t đó xác đnh nhng đim hn
ch trong môi trng đu t ca đa phng.
Kp thi khc phc hn ch cng nh thy đc nhng yêu cu cn đáp ng
cho nhà đu t đ t đó to ra mt môi trng thông thoáng nhng đy đ tính
pháp lý nhm thu hút đc nhiu nhà đu t thc s vào Long An.
+ i tng, phm vi nghiên cu đ tài
. i tng: Là các yu t tác đng và nh hng đn môi trng đu t trc
tip nc ngoài ca Long An.
. Phm vi nghiên cu: Các lnh vc liên quan đn môi trng đu t trên đa
bàn tnh, s dng s liu trong khong thi gian t nm 2000 đn nm 2009.
+ Phng pháp nghiên cu
S liu: S dng ngun s liu th cp đã đc công b thông qua các ngun
nh: Cc Thng Kê Long An, S K hoch và u t Long An, Phòng Thng
mi và Công nghip Vit Nam…. nhm thng kê, so sánh các ch tiêu đánh giá
môi trng đu t gia Long An vi các đa phng khác cng nh c nc.
tài s dng phng pháp thng kê, phân tích, so sánh và suy lun logic đ
tng hp các s liu, d kin nhm xác đnh mc tiêu và gii pháp nhm nâng
cao hot đng thu hút đu t trc tip nc ngoài vào Long An.
+ Kt cu đ tài
tài đc trình bày theo các phn chính sau:
. Chng I: C s lý thuyt v thu hút đu t nc ngoài.
. Chng II: Phân tích các yu t nh hng đn thu hút FDI ca Long An.
. Chng III: Nhng gii pháp, kin ngh nhm nâng cao hot đng thu
hút FDI vào Long An.
- 3 -
Chng I
C S LÝ THUYT
V THU HÚT U T TRC TIP NC NGOÀI
1.1 Các khái nim và các hình thc đu t nc ngoài
1.1.1 Khái nim đu t trc tip nc ngoài
Theo lut đu t (nm 2005), đu t trc tip nc ngoài là vic nhà đu t
nc ngoài đa vào Vit Nam vn bng tin và các tài sn hp pháp khác đ tin
hành hot đng đu t.
Theo Qu tin t quc t, đu t trc tip nc ngoài là mt công cuc đu t
ra khi biên gii quc gia, trong đó ngi đu t trc tip đt đc mt phn hay
toàn b quyn s hu lâu dài mt doanh nghip đu t trc tip trong mt quc
gia khác. Quyn s hu này ti thiu phi là 10% tng s c phiu mi đc
công nhn là FDI. FDI gn lin vi quá trình sn xut trc tip, tham gia vào
phân công lao đng quc t theo chiu sâu và là đc trng hot đng ca các
công ty đa quc gia.
1.1.2 Các hình thc đu t nc ngoài
Các hình thc đu t nc ngoài ch yu, bao gm:
- u t trc tip nc ngoài (FDI).
- u t gián tip (FPI).
- Vin tr phát trin chính thc (ODA).
- Cho vay ca các đnh ch tài chính và các ngân hàng nc ngoài.
Trong các hình thc trên thì hot đng đu t trc tip nc ngoài không to
thành gánh n cho quc gia tip nhn, vn FDI s đc đu t và phát trin
- 4 -
nc tip nhn nên không d rút đi trong thi gian ngn, ngoài ra FDI còn mang
công ngh, kinh nghim và tri thc kinh doanh giúp tng trng và chuyn dch
c cu kinh t nhanh hn.
Ngun vay, vn h tr chính thc s tr thành gánh nng n nc ngoài cho
nc s ti; đu t gián tip không tr thành n nhng không n đnh và d rút
lui khi th trng có th gây nhng cn sc trong th trng vn ca quc gia
tip nhn đu t.
1.2 Tác đng ca thu hút đu t trc tip nc ngoài
1.2.1 Tác đng tích cc
Cùng vi phát huy ni lc, thu hút vn FDI là ngun lc quan trng cho đu
t phát trin. Chính s phát trin nhanh ca doanh nghip đã góp phn đa tc
đ tng trng kinh t ti đa phng tng cao, liên tc. Góp phn nâng cao tc
đ tng trng kinh t ca đa phng và Quc gia. Vic thu hút đu t nc
ngoài đúng hng s thúc đy nhanh quá trình chuyn dch c cu kinh t trên
đa bàn theo hng công nghip hóa, hin đi hóa.
Thu hút đu t nc ngoài đã góp phn quan trng phát trin các khu công
nghip, khu ch xut ti đa phng, to ra hng đt phá mi, nâng cao kh
nng xut khu ca đa phng, giúp các doanh nghip đa phng tip cn
đc th trng Th gii. Thu hút FDI có nhiu đóng góp tích cc cho nn kinh
t, c th nh sau.
B sung ngun vn cho đa phng
Trong các lý lun v tng trng kinh t, nhân t vn luôn đc đ cp. Khi
mt nn kinh t mun tng trng nhanh hn, nó cn nhiu vn hn na. Nu
ngun vn ca đa phng không đáp ng đ, khi y ngun vn b sung t bên
- 5 -
ngoài (thông qua thu hút FDI) gi vai trò quan trng cho phát trin ca đa
phng.
Tip thu công ngh và bí quyt qun lý
Trong mt s trng hp, vn cho tng trng dù thiu vn có th huy đng
đc phn nào bng "chính sách tht lng buc bng". Tuy nhiên, công ngh và
bí quyt qun lý thì không th có đc bng chính sách đó. Thu hút đu t đc
bit là khu vc đu t trc tip nc ngoài t các công ty đa quc gia s giúp đa
phng (ni tip nhn đu t) có c hi tip thu công ngh và bí quyt qun lý
kinh doanh mà các công ty này đã tích ly và phát trin qua nhiu nm, phi tr
bng nhng khon chi phí ln.
Tham gia mng li sn xut toàn cu
Khi thu hút đu t trc tip nc ngoài t các công ty đa quc gia, không ch
doanh nghip có vn đu t ca công ty đa quc gia mà ngay c các doanh
nghip khác trong nc có quan h làm n vi doanh nghip đó cng s tham gia
quá trình phân công lao đng khu vc. Chính vì vy, đa phng thu hút đu t
s có c hi tham gia mng li sn xut toàn cu thun li hn cho vic đy
mnh xut khu.
Tng s lng vic làm và đào to nhân công
Nhà đu t s khai thác các điu kin ca đa phng đ đt đc chi phí sn
xut thp, h s thuê mn nhiu lao đng đa phng. Thu nhp ca mt b
phn dân c đa phng đc ci thin s đóng góp tích cc vào tng trng
kinh t ca đa phng. Trong quá trình thuê mn đó, k nng ngh nghip ca
lao đng đa phng s đc đào to và nâng cao. iu này to ra mt đi ng
lao đng có k nng, không ch có lao đng thông thng, mà c các nhà chuyên
môn đa phng cng có c hi làm vic và đc bi dng nghip v.
- 6 -
Ngun thu ngân sách ln
i vi nhiu đa phng, thu do các doanh nghip np là ngun thu ngân
sách quan trng, đc bit chim t trng ln là các doanh nghip có vn đu t
trc tip nc ngoài.
1.2.2 Tác đng tiêu cc
Bên cnh nhng tác đng tích cc, vic thu hút FDI còn cha đng nhng
hn ch sau:
Phân hóa giàu, nghèo
FDI thng tp trung các đô th ln, ni thng có đy đ các tin ích
cuc sng, gn sân bay, bn cng, c s h tng tt, gn ngun lao đng, gn th
trng tiêu th, làm cho s cách bit gia thành th và nông thôn ngày càng tng,
phân hóa giàu nghèo rõ rt và to dòng di c t nông thôn ra thành th.
Ô nhim môi trng và tài nguyên b khai thác cn kit
Nhiu nhà đu t nc ngoài đa nhng d án hoc mt công đon sn xut
có gây ô nhim cao vào các nc đang phát trin, ni mà lut pháp và kh nng
kim soát bo v môi trng còn thiu cht ch. Do đó, tình trng phát trin
nóng khi có dòng FDI t vào s đánh đi vi kh nng gây ô nhim môi trng
cao. Hin tng FDI làm khánh kit tài nguyên thiên nhiên là mt thc t đang
xy ra, nht là đi vi các loi FDI nhm vào tài nguyên thiên nhiên và lao đng
r tin.
S ph thuc ca nn kinh t vào đu t nc ngoài
u t nc ngoài làm tng s l thuc ca nn kinh t vào vn, k thut và
mng li tiêu th hàng hóa ca công ty đa quc gia, nc nào càng da vào đu
t nc ngoài thì s ph thuc ca nn kinh t vào nc ngoài càng ln. Tuy
- 7 -
nhiên mc đ ph thuc còn tùy vào chính sách và kh nng hp th đu t nc
ngoài ca tng quc gia. Mt khi tranh th đc nhng hiu ng tích cc ca
FDI đng thi vi thúc đy phát trin công nghip, to ngun tích ly trong
nc, đa dng hóa th trng tiêu th và tip nhn k thut mi thì s gim đc
s ph thuc. Mt khác cn nhn thc rng xu th hi nhp ngày càng ph bin,
các liên minh kinh t càng ngày càng rng m thì s ph thuc ln nhau, ph
thuc vào bên ngoài là mt vn đ mang tính tt yu.
S dng công ngh lc hu
Môi trng cnh tranh ti các nc phát trin ngày càng gay gt, đòi hi phi
luôn nghiên cu phát trin và đi mi công ngh. T đó các máy móc thit b
công ngh hng 2 s đc di chuyn vào các nc đang phát trin có nhiu lao
đng, có nhiu u đãi, ít cnh tranh và còn ni lng v môi trng thông qua con
đng đu t.
1.3 Các nhân t nh hng đn thu hút FDI
- Lý thuyt OLI Paradigm (Dunning 1977)
1
là lý thuyt v quyt đnh đu t.
Lý thuyt này cho rng mt công ty s đu t nhiu hn nc ngoài do có liên
quan đn các li th v quyn s hu (ownership-O), v trí (location-L) và ni b
hóa (internalization-I). Theo lý thuyt ca Dunning có bn yu t quyt đnh đn
vic la chn đa đim đu t trc tip nc ngoài:
Th nht là ngun lc c bn, liên quan đn vic các công ty tìm kim nhng
li th nh: tip cn vn, các ngun lc t nhiên, s n đnh ngun cung cp và
s kim soát ca các th trng.
1
Dunning, JH.1977. Trade, location of economic activity and the MNE
- 8 -
Th hai là nn tng th trng: liên quan đn vic các công ty tìm kim
nhng li th v k nng thông tin, kinh nghim qun lý, giá lao đng r, chính
sách u đãi, chi phí giao dch thp.
Th ba là nn tng hiu qu: liên quan đn vic các công ty tìm kim s an
toàn nh là quy mô nn kinh t, s chuyên bit hóa sn phm, khuyn khích sn
xut.
Th t là nn tng chin lc, các công ty tìm s thun li trong gia nhp th
trng, phân phi sn phm, tip cn ngun vn nguyên liu, s gn gi vi
khách hàng.
- Theo Pio và Vannini (1992) đ thu hút FDI các nc tip nhn đu t
thng phi có li th v đ ln và s tng trng ca th trng, tác gi đã tìm
thy mi quan h t l thun gia tc đ tng trng GDP và tc đ tng trng
hàng nm ca dòng vn FDI các nc thu hút đu t. T đó cho thy tm quan
trng ca đ ln th trng ni đa đi vi thu hút FDI.
- Nm 2003, Montserrat Alvarez khi nghiên cu v các nhân t quyt đnh
FDI đi vi các công ty đa quc gia ca x Catalan (Barcelona) đã đa ra kt
lun: Các công ty có kh nng đu t nc ngoài nu ni đó có th trng rng
ln, chi phí nhân công r, ít ri ro và v trí có nhiu li th v thng mi.
- Nghiên cu ca Brent Alexander Newton (2008)
2
v các nhân t nh hng
đn la chn đa đim đu t trc tip nc ngoài ca các công ty M. Kt qu
nghiên cu cho thy s n đnh v chính sách ngày nay là yu t chính nh
hng đn đu t trc tip nc ngoài ca các công ty M.
- Qua kt qu nghiên cu vic la chn đa đim đu t ca các doanh nghip
ti thành ph H Chí Minh, Bình Dng và Tin Giang, Giáo s Tin s Nguyn
2
The factors affecting the location of foreign direct investment by US. Company pre and post 9-11
- 9 -
Th Cành đã sp xp các yu t chính tác đng đn quyt đnh đu t ca doanh
nghip Vùng KTTPN xp theo th t gim dn là:
1. m bo c s h tng tt
2. m bo cung ng tt ngun nhân lc
3. Tip cn vi ngun nguyên liu, các sn phm trung gian
4. Tip cn vi các th trng tiêu th ni đa
5. Các quy đnh ca chính quyn đa phng
6. Cách c x ca các quan chc đa phng
7. u đãi thu thu nhp doanh nghip
8. u đãi tín dng theo quy đnh ca Trung ng
9. u đãi v đt theo quy đnh ca đa phng
10. u đãi v đt theo quy đnh ca Trung ng
11. u đãi v tín dng theo quy đnh ca đa phng
12. Tip cn các ngun tr cp tín dng
13. Tip cn d dàng vi phng tin cng, sân bay
14. a đim đu t là ni c ng ca ch doanh nghip
Vi các kt qu nghiên cu nêu trên, ta có th rút ra các yu t tác đng đn
thu hút FDI ca tnh, gm:
1.3.1 Tình hình kinh t, chính tr trên Th gii và khu vc
Toàn cu hóa và khu vc hóa đang là xu th tt yu khách quan ca nn kinh
t th gii trong th k 21. Vit Nam đã gia nhp WTO, đánh du bc hi nhp
mnh m ca kinh t nc ta vào nn kinh t th gii. Vì vy, các bin đng v
kinh t, chính tr trên Th gii và khu vc s nh hng ln đn tình hình kinh t
ca Vit Nam trong đó có hot đng ca các doanh nghip FDI.
- 10 -
S khng hong ca mt quc gia s làm kéo theo s khng hong ca c h
thng, khu vc; điu này th hin rõ Thái Lan vào nm 1997 và ti Quc gia
có nn kinh t mnh nht là Hoa K trong thi gian gn đây; khi 02 Quc gia
này khng hong đã làm cho c mt h thng tài chính giao dch vi nó b tác
đng dây chuyn, làm nh hng đn tình hình sn xut, đu t ca c khu vc
và th gii.
1.3.2 Tình hình kinh t, chính tr ca quc gia
Nhà đu t s tìm đn mt Quc gia nu h nhn thy kh nng đem li li
nhun khi đu t ti quc gia này.
Mt quc gia thu hút đc nhiu nhà đu t khi môi trng đu t đáp ng
đc nhu cu ca doanh nghip nh: xu hng m ca thông thng, phát trin
kinh t ca quc gia, tình hình n đnh chính tr, chính sách điu tit ca quc
gia, s phát trin ca ngành công nghip ph tr….
Chính sách ca quc gia, quyt đnh hoàn toàn hot đng đu t nc ngoài
ti quc gia đó. Mt khi quc gia thc thi chính sách m ca thông thng vi
bên ngoài thì hot đng xut nhp khu đc đy mnh, nhà đu t ngoi quc
s thâm nhp th trng ni đa t đó tim nng quc gia s đc đánh thc và
khai thác có hiu qu hn. Ngc li, nu quc gia thc thi chính sách kinh t
đóng ca thì nhà đu t nc ngoài không có c hi đu t thm chí là giao tip,
tìm kim thông tin.
Ngoài ra, nu mt quc gia luôn trong tình trng bt n v chính tr, bo đng
xy ra liên tc, xung đt thng xuyên v tôn giáo, chng tc…. thì nhà đu t
s không đt chân đn quc gia y bao gi cho dù nó là min đt ha v siêu li
nhun.
- 11 -
1.3.3 V trí đa lý
Lý thuyt Oli ca Dunning xác đnh vai trò quan trng ca v trí đa lý nh
hng đn quyt đnh đu t ca các công ty khi thit lp chi nhánh nc
ngoài. V trí đa lý đc xem là thun li khi gn trung tâm các đô th ln, gn
th trng chính, s giúp cho vic đi li thông thng vi th gii đc tin li, ít
tn thi gian, chi phí và s dng hiu ng lan ta ca các d án đu t.
1.3.4 C s h tng
Bao gm h thng giao thông, bu chính vin thông, đin, nc…. phc v
cho quá trình sn xut kinh doanh ca các nhà đu t vi s tha mãng cao nht.
C s h tng là yu t quan trng đi vi quá trình phát trin kinh doanh, đm
bo v điu kin sn xut đc thc hin. Mi ngành, lnh vc sn xut kinh
doanh đòi hi có mt h thng c s vt cht - k thut tng ng, nên chúng ta
cn bit rõ đ đáp ng cho nhà đu t. Mt quc gia mun thu hút đu t nc
ngoài tt đòi hi cn phi có điu kin vt cht h tng k thut tt.
1.3.5 Ngun nhân lc
Con ngi là yu t then cht, quyt đnh đn thu hút đu t trong ngn cng
nh dài hn. i vi mt quc gia đang phát trin và có c cu dân s tr nh
Vit Nam thì các nhà đu t mong mun tìm đc th trng này mt ngun
nhân lc di dào vi chi phí thuê nhân công thp. Tuy nhiên, trong thi đi hin
nay hàm lng k thut trong sn phm gia tng không ngng, đòi hi trình đ
khoa hc k thut phc v sn xut và trình đ chuyên môn ca nhân công
không ngng nâng cao.
Nhiu kt qu nghiên cu cho thy rng nc nào có trình đ hc vn trung
bình cao hn thì s có nhiu kh nng thu hút FDI hn. Do đó đ đáp ng nhu
- 12 -
cu sn xut ca nhà đu t, chúng ta cn xây dng đ án phát trin con ngi
hp lý nht đ ngun tài nguyên này đc khai thác có tm nhìn và hiu qu.
1.3.6 Chính sách u đãi
Xây dng các c ch chính sách phù hp, th hin u đãi riêng ca đa
phng mình nhng không vi phm quy đnh ca pháp lut là yu t quan trng
đ thu hút FDI.
Các u đãi ca v thu, v tip cn đt đai, v thng mi - dch v… làm
nh hng trc tip đn chi phí sn xut ca doanh nghip t đó nâng cao kh
nng cnh tranh sn phm ca doanh nghip to điu kin cho doanh nghip phát
trin hn.
1.3.7 Kh nng điu hành ca nhà lãnh đo
S nng đng sáng to trong điu hành ca chính quyn đa phng s làm
gim ri ro và có ý ngha quan trng đi vi quyt đnh đu t ca doanh nghip.
Kh nng điu hành ca đa phng th hin qua vic qun lý ca nhà nc
v: Quy hoch, chính sách phát trin, th tc hành chính, tính minh bch và tip
cn thông tin, gii quyt khó khn vng mc cho doanh nghip ….
K t nm 2005 đn nay, mi nm Phòng Thng mi – Công nghip Vit
Nam đu công b s đim và th hng ca các tnh, thành trong c nc v ch
s nng lc cnh tranh cp tnh PCI. Nhóm nghiên cu đã đa ra kt lun v mi
quan h t l thun gia thang đim PCI và lng vn tng thêm trong các d án
FDI. iu này cho thy vai trò quan trng ca nng lc điu hành đa phng
bi nhà lãnh đo trong vic ci thin môi trng đu t làm c s cho thu hút
đu t nc ngoài.
- 13 -
1.4 Kinh nghim v thu hút FDI
1.4.1 Kinh nghim thu hút FDI ca mt s quc gia châu Á
- Kinh nghim ca Trung Quc
Thc hin thng nht môi trng pháp lý gia đu t trong nc và nc ngoài
Bài hc kinh nghim t thc t Trung Quc trong thu hút và s dng đu
t nc ngoài cho thy, cn tin ti xây dng mt bng pháp lý thng nht cho
doanh nghip trong nc và doanh nghip đu t nc ngoài phù hp vi
thông l quc t. Chính sách thng nht đó bao gm hai ni dung c bn là:
xóa b mt s rào cn ca pháp lut hin hành đi vi đu t nc ngoài và áp
dng các tiêu chun đi x thun li trên c s đàm phán.
Thc hin các chính sách và bin pháp hiu qu trong thu hút đu t nc ngoài
Kt hp chính sách u đãi thu và ci cách th tc hành chính đ thu hút
đu t nc ngoài, tin ti thu hút đu t nc ngoài qua li th v nhân lc,
h tng c s, công ngh và chi phí giao dch. Thc hin các chính sách u
đãi đu t nc ngoài các vùng có điu kin kinh t – xã hi khó khn. i
mi v ni dung và phng thc vn đng, xúc tin đu t theo mt chng
trình ch đng, có hiu qu phù hp vi tng đa bàn; chú trng xúc tin đu
t trc tip đi vi tng d án, tng nhà đu t có tim nng. i vi mt s
d án ln, quan trng, cn chun b k d án, la chn đàm phán trc tip vi
các tp đoàn có tim lc v tài chính, công ngh. Ngân sách Nhà nc cn
dành mt khon kinh phí phù hp cho công tác xúc tin đu t.
- Kinh nghim ca n
Trc đây, n đc coi là quc gia thuc th gii th ba và da vào
chính sách đc quyn sáng ch lng lo đ rp mu các hàng hoá phng
- 14 -
Tây, khin các công ty đa quc gia (TNC) thng không tp trung nhiu n
. Tuy nhiên, hin nay, n đang có nhng thay đi trong lnh vc
nghiên cu và trin khai mt s ngành ngh, đc bit là nhng ngành đang
rt phát trin nh ô tô, dc phm và sn phm phn mm nên các TNC đã
bt đu đy mnh đu t vào n . to ra s khác bit v li th cnh
tranh vi các nc châu Á khác, đc bit là Trung Quc, vn có nhiu li th
v lao đng di dào và r, n không chn tài nguyên hay lao đng gin
đn mà s dng tri thc là “cht xúc tác”, chn dch v làm th mnh đ phát
trin kinh t. n tp trung vào công ngh thông tin, dch v vn phòng, tài
chính ngân hàng, nghiên cu và ch tác dc phm – nhng lnh vc mi
nhn.
có th thc hin đc đnh hng đó, n đã áp dng mt chính
sách giáo dc thích hp vi nhu cu thi đi. Hàng nm, n đào to đc
khong hn 3,5 triu c nhân, trong s đó nhiu ngi có trình đ chuyên
môn cao v k thut, kinh doanh hay y hc. Nh li th v ting Anh, lao
đng n tip thu rt nhanh các ngành khoa hc phng Tây, thích ng
nhanh vi nhng đòi hi mi trong lnh vc công ngh thông tin và đin t.
Hin nay, mt s công ty tin hc ca n dn đu th gii v phn mm
cng nh dch v khai thác.
Ngoài ra n còn u tiên phát trin khu vc kinh t t nhân
Khu vc t nhân n trong nhng nm qua phát trin nhanh là nh
chính sách kinh t mi ca n . Ni dung chính ca chính sách này là
gim thiu vai trò ca công nghip quc doanh; khuyn khích đu t t nhân
vào các ngành sn xut; ban hành các lut chng đc quyn và cho phép t
bn đc di chuyn t do, t bn nc ngoài có th làm ch 51% vn đu t.
- 15 -
ây là mt đc đim rt khác ca n so vi các nc đang phát trin khác
trong khu vc châu Á.
- Kinh nghim ca Thái Lan
Thái Lan nhn mnh đn 2 yu t then cht là ngun nhân lc và phát trin
doanh nghip nh và va (SME) đ phát trin ngành công nghip ph tr.
Thái Lan làm tt vic đnh hng đu t trc tip nc ngoài vào vic
khai thác tng vùng, tng ngành, phát huy mi tim nng hin có. Hn na
vic thm đnh tip nhn các d án FDI ca Hi đng đu t quc gia rt khoa
hc và Thái Lan áp dng chính sách khuyn khích u đãi v thu nhp khu
đi vi các ngành khuyn khích đu t, các ngành đc bit khó khn vi mc
u đãi cao so vi các nc khu vc to đng lc thu hút FDI.
1.4.2 Kinh nghim thu hút FDI ti mt s đa phng
- Kinh nghim ca thành ph H Chí Minh
Qua nghiên cu kt qu thu hút đu t nc ngoài ca thành ph H Chí
Minh, rút ra mt s kinh nghim c th nh sau:
Quy hoch d án và ch đng tip th đa phng:
Hàng nm S K hoch và u t phi hp vi các ban ngành, Ban qun lý
các khu công nghip lp danh mc các d án cn kêu gi đu t nc ngoài cho
tng thi k.
Trung tâm xúc tin thng mi và đu t đã xây dng trang web v đu t
nc ngoài nhm qung bá v môi trng đu t ca thành ph. Thành ph cng
đã hoàn thành website “đi thoi doanh nghip” nhm to điu kin đ doanh
nghip trao đi trc tuyn vi các S, ban ngành.
- 16 -
T chc nhiu cuc Hi tho, Hi ngh đ gii thiu môi trng đu t ca
thành ph; lãnh đo các S ngành thng tip xúc và lng nghe nguyn vng
ca các doanh nghip, ghi nhn nhng góp ý ca doanh nghip.
Thành ph H Chí Minh đi đu trong vic hình thành các khu ch xut, khu
công nghip và khu công ngh cao đ to qu đt có h tng đy đ cùng vi c
ch qun lý mt ca tin li cho các d án FDI hình thành và phát trin.
V ci cách th tc hành chính
Thành ph đã thc hin nhiu bin pháp đn gin hóa th tc và rút ngn thi
gian cp phép đu t.
Thc hin cp phép qua mng t nm 2004, cho phép y viên y ban kiêm
giám đc S K hoch và u t ký giy chng nhn đu t đi vi d án di
5 triu USD.
Thành ph đã lp t liên ngành đ gii quyt khó khn, vng mc cho nhà
đu t mà S K hoch và u t là đu mi.
- Kinh nghim ca Vnh Phúc
Xác đnh đc bc đi đúng, Vnh Phúc đã tri thm đ cho các nhà đu
t khi đn hot đng ti tnh. Trong thp niên 90, khi c nc vn cha thc
hin ci cách hành chính, cha thc thi c ch "mt du, mt ca", Vnh Phúc
đã tiên phong làm đc điu này, các nhà đu t khi đn vi Vnh Phúc đã rút
ngn đc 2/3 thi gian theo quy đnh ca Trung ng khi làm th tc xin cp
phép đu t. iu này làm cho Vnh Phúc tr nên thân thin trong ánh mt
ca các nhà đu t.
Bên cnh s thông thoáng, nhanh chóng v th tc đu t, Vnh Phúc còn
xem “mi thành công ca tt c các nhà đu t là thành công ca tnh Vnh
- 17 -
Phúc và mong mun tt c các nhà đu t vào Vnh Phúc đu gt hái đc
thành qu”. Chính t quan đim đó, các nhà đu t, đc bit là các nhà đu t
nc ngoài đã đn vi Vnh Phúc ngày càng nhiu. H đn Vnh Phúc không
ch đem theo vn, kinh nghim, mà điu quan trng là h đã đem đn mt t
duy mi v quy hoch tng th đóng góp quan trong cho s phát trin ca đa
phng.
- Kinh nghim ca à Nng
Tnh không phân bit đi tác đu t, mi nhà đu t, doanh nghip có
thin ý kinh doanh đu đc to điu kin vào à Nng an tâm b vn đu t
vào sn xut - kinh doanh nhng ngành, nhng lnh vc mà h có nhiu u
th nh công ngh, th trng, giá c
To môi trng thun li v mt bng sn xut - kinh doanh, v ci cách
th tc hành chính, v cp phép kinh doanh. Hn na, vic ci cách th tc
hành chính v cp phép kinh doanh cho các doanh nghip nc ngoài đã to
lòng tin gia chính quyn à Nng và các nhà đu t nc ngoài, gii quyt
kp thi nhng yêu cu, nguyn vng và kin ngh ca các nhà đu t.
- Kinh nghim ca Bn Tre
Trong nhiu gii pháp phát trin kinh t- xã hi, Bn Tre luôn quan tâm
đn vic thu hút đu t. Nhng nm gn đây, tng vn đu t ca Bn Tre
liên tc tng cao. Nh có nhng chính sách hp lòng dân và nhng gii pháp
c th kh thi nên Bn Tre thu hút mnh vn đu t t nhiu ngun khác
nhau.
T trng vn đu t ca dân c và kinh t ngoài quc doanh luôn chim
khong 70% trong c cu tng vn đu t ca toàn tnh. Nhng chính sách
- 18 -
thu hút đu t, các cuc hi tho, hi ngh v xúc tin đu t, giao lu vi nhà
đu t trong và ngoài nc đã đem li hiu qu thit thc.
Trong vòng 3 nm tr li đây tnh đang tp trung đy mnh đu t xây
dng kt cu h tng, điu chnh chính sách u đãi đu t theo hng thông
thoáng nht, đy mnh xúc tin đu t, c th hóa các chính sách u đãi và d
án đu t
Các chính sách u đãi đu t ca tnh đc c th hóa trong tng giai đon
và đc qung bá trên nhiu phng tin thông tin đi chúng. u t vào Bn
Tre đc xem là thun li và nhiu li th nh giá nhân công r, th tc đu
t đn gin, nhanh chóng, nhà đu t ch tip cn duy nht vi mt c quan
đu mi. Tnh s min gim thu thu nhp doanh nghip, h tr chi phí gii
phóng mt bng, áp dng c ch mt giá trong đu t v đin, nc, bu
chính vin thông
- Kinh nghim ca Bình Dng
Di góc nhìn ca nhà đu t, Bình Dng hi t đ các yu t “thiên
thi, đa li, nhân hòa” cng vi h tng công nghip đc đu t tt và chính
sách “tri thm đ” ca tnh nên Bình Dng là đim đn lý tng đ đu t.
Bình Dng có môi trng đu t tt, nht là h tng các khu công nghip
b th và hin đi. Tnh đã có tm nhìn và k hoch đu t hp lý cho h tng
đ phát huy tuyt đi li th tip giáp vi thành ph H Chí Minh.
Bên cnh vic đu t h tng phc v phát trin công nghip, tnh còn tp
trung cho mt s chính sách khác đ không ngng ci to và hoàn thin môi
trng đu t, nh: ci cách th tc hành chính, phát trin công nghip ph
tr… Trong đó chính sách thu hút và phát trin ngun nhân lc ca tnh
đc thc hin rt khoa hc t khâu đo to đn s dng.
- 19 -
TÓM TT CHNG I
Ni dung chng I đã khái quát cho chúng ta các khái nim c bn liên quan
đn đu t trc tip nc ngoài, các hình thc đu t trc tip nc ngoài và tác
đng ca đu t trc tip nc ngoài đi vi phát trin kinh t xã hi. ng thi
ni dung trong chng cng xây dng đc nhng nhân t nh hng đn thu
hút FDI nh: Tình hình kinh t, chính tr trên th gii và khu vc, tình hình kinh
t, chính tr ca quc gia, v trí đa lý, c s h tng, ngun nhân lc, chính sách
u đãi và kh nng điu hành ca đa phng…
Ngoài ra trong chng I cng đã th hin kinh nhim ca các nc châu Á và
mt s tnh cho thy đ thu hút FDI các quc gia, các đa phng đã tin hành:
Ci cách th tc hành chính, rút ngn thi gian gii quyt cho doanh nghip; u
t tt cho c s h tng; y mnh công tác xúc tin đu t, qung bá hình nh
ca đa phng đn nhà đu t; Chun b tt ngun nhân lc đáp ng kp thi
nhu cu ca các nhà đu t…. Các ni dung này làm c s cho vic đánh giá
thc trng thu hút FDI ti Long An và cng là nn tng cho vic đnh hng các
gii pháp có khoa hc.