Giải pháp hoàn thiện chính sách tỷ giá ở Việt Nam Luận văn thạc sĩ

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM




LÊăTHI

ăHỌ

NGăMINH




GIIăPHÁPăHOÀNăTHINăCHÍNHăSÁCHă
TăGIÁăCAăVITăNAM




LUNăVNăTHCăSăKINHăT





 
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM


LÊăTHI

ăHỌ

NGăMINH


GIIăPHÁPăHOÀNăTHINăCHÍNHăSÁCHă
TăGIÁăCAăVITăNAM



Chuyên ngành: Kinh ài chính  Ngân hàng



LUNăVNăTHCăSăKINHăT


TS. OA

NăI

NHăLAM

 

LIăCAMăOAN

Tác   này do chính tác gi

.

: 



Trangăphăb

ố

a
Liăcamăđoan
Mcălc
Danhămcăcácătăvitătt
Danh mcăcácăbng
Danhămcăcácăđăth
Danhămcăcácăhìnhăv
Trang
PHÂ

NăM

ăÂ

U 1
CHNGă1. LụăLUNăCHUNGăVÊ


ă TăGIÁăHIăOÁIăVÀăCHÍNH SÁCHă
TăGIÁ 3
1.1. LỦălunăchungăvê

ăty

ăgia

ăhiăđoa

iă 3
1.1.1.  3
1.1.2.  4
1.1.3.  5
1.2. Ch́nhăsáchătăgiá hô

iăđoa

i 7
1.2.1.  7
1.2.2.  7
1.2.3.  9
1.2.4.  11
1.2.5.  12
1.3. Kinhănghiê

măđiuăhƠnhăch́nhăsáchătăgiáătrênăthăgii 18
1.3.1. 


 





 18
1.3.2. Malaysia 22
1.3.3.  1997-1998 
 24
1.3.4.  26
KÊ

TăLUÂ

NăCHNGă1 28
CHNGă 2.ă THCă TRNG CHÍNHă SÁCHă IUă HÀNHă Tă GIÁă CA
VIÊ

TăNAM 29
2.1. Ch́nhăsáchăđiuăhƠnhătăgiáăcaăVităNam 29
2.1.1. 1997-1999 29
2.1.2.  1997-1998 






(1999-2006) 31

2.1.3. 

WTO 2007-2009 33
2.1.4.  37
2.2. ánhăgiáăch́nhăsáchătăgiáăcaăVităNamăthôngăquaăphơnătố

chăta

căđô

ngă
caăch́nhăsáchătăgiáăđnăcánăcơnăthngămi caăViê

tăNam 42
2.2.1. 
 43
2.2.2. 










 45
2.2.3. 






 1999-
2009 49
2.3. Cácătháchăthcăđtăraăđiăviăch́nhăsáchătăgiáăthôngăquaăphân tích
trngătháiăcaănnăkinhătăVităNamăquaăsăđăSwan 51
2.3.1. 

 52
2.3.2.   58
2.4. Cơnănh

căl

iắch ậ chiăphố

ăkhiăpháăgiáăVND 62
2.4.1. 



 63
2.4.2.  64
2.4.3.  65
2.4.4.  66
2.4.5.  67
KÊ


TăLUÂ

NăCHNGă2 68
CHNGă3.ăCÁCăGIIăPHÁP HOÀNăTHINăCHÍNHăSÁCHă TăGIÁăCAă
VIÊ

TăNAM 69
3.1. nhăhng chính sách t giáătrongăgiaiăđon hin nay 69
3.1.1 
 69
3.1.2        
 70
3.1.3 2010 73
3.2. Cácăgiiăpháp hoƠnăthiê

năchính sách tăgiáăhinăhƠnh 75
3.2.1.  75
3.2.2.   77
3.2.3.  78
3.2.4.  79
3.2.5.   

















 80
3.2.6. 










 80
3.2.7. 

, 










 . 82
3.2.8.  84
KÊ

TăLUÂ

NăCHNGă3 87
KÊ

TăLUÂ

N 88
DANHăMCăCÁCăTăVITăTT

ADB
:









AUD
:




CNY
:



CPI
:

EUR
:

FDI
:





FPI
:







GDP

:









GPB
:

HKD
:

IMF
:

JPY
:



KRW
:



MYR

:
Ringgit Malaysia
NEER
:

NHNN
:







NHTM
:





NHTW
:



NK
:






ODA
:













REER
:

RER
:

SGD
:
 Singapore
TGHă
:


THB
:



TKVL
:

TWD
:



USD
:



VND
:

WB
:





XK
:




XNK
:






DANHăMCăCÁCăBNG
Trang

Bngă1.1 : 1990-2009 21
Bngă1.2 : 1997-2008 23
Bngă2.1 : 


1999- 2009 44
Bngă2.2 : -2009 47
Bngă2.3 :  1999-2009 
 52
Bngă2.4 :  56
Bngă2.5 :  57
Bngă2.6 :  60

DANHăMCăCÁCăỌ

ăTHI



Trang


ăth 1.1 : 1990-2009 21
ăth 2.1 : So sánh RER  USD/VND, 







 /




 48
ăth 2.2 : 












53
ăth 2.3 : ICOR  56
ăth 2.4 :  

2002-2009 61
ăthă3.1 : 1999-2009 75

DANHăMCăCÁCăHI

NHăVE


Trang

Hình 1.1 :  13
Hình 1.2 : 














(J-curve) 16
Hìnhă2.1 :  51

1
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
T giá hi đoái là bin s có vai trò quan trng vào loi bc nht trong nn
kinh t m và vic hoch đnh chính sách t giá là mt trong nhng trng tâm ca
nhim v điu hành kinh t v mô. Phân tích chính sách t giá nhm rút ra các hàm
ý v mt điu hành chính sách có ý ngha quan trng trong phân tích kinh t v mô
đi vi nn kinh t m. Vì vy trong điu kin hin nay, các qu
c gia luôn s dng
t giá trc ht là công c hu hiu nhm tác đng tích cc đn tng trng kinh t
và hng đn phát trin kinh t bn vng. Trong giai đon hin nay, nn kinh t
Vit Nam đang trên đà tìm đnh hng phc hi sau nhng tn thng t cuc
khng hong tài chính toàn cu thì vic tip tc nghiên cu gii pháp hoàn thin
chính sách t
 giá là cn thit. Vì vy tác gi chn đ tài đ thc hin lun vn tt
nghip là ch đ: “Gii pháp hoàn thin chính sách t giá ca Vit Nam”.
2. Mc đích nghiên cu
Thc tin cho thy, s bin đng ca t giá hi đoái có quan h mt thit vi
kt qu ca nn kinh t v mô. ây là mt bin s quan tr
ng nh hng đn s
cnh tranh ca hàng hoá ngoi thng và nhng bin s khác trong nn kinh t. i
vi Vit Nam, vic nghiên cu và tho lun v chính sách t giá hi đoái trong thi
gian qua là mt vn đ nhy cm, không nhng vì chính bn thân tm quan trng
ca nó mà còn vì nh hng ln lao ca nó đn nn kinh t. Do vy, qua phân tích
nhng vn đ liên quan đn chính sách t
giá có th đ xut nhng hng đi trong

ngn hn ln dài hn ca chính sách điu hành t giá nhm n đnh kinh t v mô,
phc v tng trng kinh t trong bi cnh toàn cu hoá và hi nhp kinh t quc t
ngày càng sâu sc ca Vit Nam trong thi gian ti.
3. Phng pháp nghiên cu
 tài vn dng tng hp các phng pháp thng kê, hi quy, duy vt bi
n
chng, phng pháp logic, vn dng kinh nghim v chính sách điu hành t giá 
các nc trên th gii, mà ch yu  các nc đang phát trin. Kt hp nhng kinh
nghim này vi các đc thù ca nn kinh t Vit Nam, đ t đó đ xut các khuyn
ngh phù hp nhm điu hành chính sách t giá trong gian đon ti.
2
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu chính ca đ tài là chính sách t giá ca Vit Nam
trong giai đon va qua, nghiên cu các lý thuyt tip cn t giá và thc tin v
chính sách t giá ca các nc nhm đa ra đnh hng phù hp trong vic điu
hành t giá đng thi tránh nhng chi phí, tn thng mà nn kinh t có th phi
đi mt trong vic la ch
n chính sách điu hành này.
5. Ý ngha thc tin ca đ tài nghiên cu
Trên c s phân tích nhng đc đim, vai trò, tm quan trng ca t giá đn
s n đnh kinh t v mô nhm mt ln na khng đnh vai trò ca nhân t v mô
này đn. Thách thc v điu hành chính sách t giá trong giai đon hin nay càng
đc quan tâm hn trong bi cnh nn kinh t đã thc s hi nhp vào đi sng
kinh t toàn cu. Và vic s dng t giá s là lá chn bo v n đnh kinh t và con
đng rng m cho đà tng trng kinh t s phn nào đc lý gii thông qua vic
xem xét và đánh giá hiu qu chính sách t giá đn nn kinh t.
6. Kt cu lun vn
Ni dung ca lun vn ngoài phn m
 đu và kt lun bao gm 3 phn:
CHNG 1. LÝ LUN CHUNG V T GIÁ HI OÁI VÀ CHÍNH SÁCH T

GIÁ


CHNG 2. THC TRNG CHÍNH SÁCH T GIÁ TI VIT NAM
CHNG 3. CÁC GII PHÁP HOÀN THIN CHÍNH SÁCH T GIÁ CA
VIT NAM
3

CHNG 1
LÝ LUN CHUNG V T GIÁ
HI OÁI VÀ CHÍNH SÁCH T GIÁ
1.1 Lý lun chung v t giá hi đoái
1.1.1 Khái nim t giá hi đoái
 T giá hi đoái xut hin cùng vi s ra đi và phát trin ca thng mi
quc t, nó đc gii thích bi mt hin tng đn gin là hàng hoá không có biên
gii quc gia trong khi tin ch đc chp nhn trên lãnh th quc gia phát hành ra
nó. Ngày nay, trong điu kin ca mt nn kinh t
m, thng mi quc t, các hot
đng đu t và giao dch tài chính quc t tr thành ph bin, vic thanh toán gia
các quc gia và mua bán các ngoi hi trên th trng đòi hi phi có s chuyn đi
đng tin nc này sang nc khác.  thc hin vic chuyn đi tin t gia các
nc, các quc gia phi da vào t giá hi đoái.
Nh
vy, t giá hi đoái là h s quy đi ca mt đng tin nc này sang
đng tin nc khác. Hay nói cách khác, t giá hi đoái là giá c đn v tin t ca
mt nc đc biu hin bng khi lng các đn v tin t nc ngoài.
 Xut phát t góc đ phm vi quc gia, có hai phng pháp niêm yt t giá
hi đoái:

Phng pháp trc tip: tc là yt giá đng ngoi t bng khi lng đng

ni t. Thông qua phng pháp này thì giá c ca mt đn v ngoi t đc biu
hin trc tip.
Ví d: Trên th trng ngoi hi ca Vit Nam, t giá gia USD và VND
đc niêm yt nh sau: 1USD = (X) VND
 Phng pháp gián tip: tc là yt giá đng ni t
bng khi lng đng
ngoi t. Thông qua phng pháp này thì giá c ca mt dn v ngoi t cha đc
biu hin trc tip.  mun bit giá c đó là bao nhiêu thì cn phi tin hành thc
hin phép tính chuyn đi. Ví d: Trên th trng ngoi hi ca Anh, t giá gia
GBP và USD đc niêm yt nh sau: 1 GBP = (Y) USD, suy ra 1 USD = (1/Y)
GBP
Trên thc t, vic la ch
n đng tin nào là đng yt giá và đng tin nào là
đng đnh giá không ph thuc v trí đa lý ca các quc gia có đng tin đó mà
4
thng theo thông l th trng, c th nh do vai trò ni bt nên đng đô la M
(USD) thng là đng tin yt giá trong các giao dch ngoi hi. Ngoài ra vi tp
quán trong quá kh, vai trò ln mnh ca nn kinh t Liên minh Châu Âu… nên
đng bng Anh (GBP), đô la Úc (AUD), đô la New Zealand (NZD), đng Euro
(EUR) và Quyn rút vn đc bit (SDR) – mt hình thc đng tin ghi s, cng là
các đng tin đc yt giá trc ti
p.
1.1.2 Vai trò ca t giá hi đoái
T giá hi đoái là bin s có vai trò quan trng vào loi bc nht trong nn
kinh t m, vì s bin đng ca t giá hi đoái s có nh hng sâu sc đn quan h
kinh t đi ngoi, trng thái cán cân thanh toán, tng trng kinh t, lm phát và
tht nghip.
Thông thng, khi giá tr đng tin ca mt quc gia gim so v
i các đng
tin khác thì giá c xut khu ca quc gia đó trên th trng quc t tr nên r hn

và sc cnh tranh s đc nâng cao, mc cu m rng và khi lng hàng hóa xut
khu s gia tng. Nn kinh t thu đc nhiu ngoi t và cán cân thanh toán đc
ci thin. ng thi vi vic gia tng xut khu s to tác đ
ng lan truyn thúc đy
sn xut trong nc phát trin và to vic làm n đnh cho ngi lao đng. Tuy
nhiên đng ni t gim giá s làm cho mt bng giá c trong nc tng cao và sc
ép lm phát trong nc tr nên mnh m hn.
Ngc li, khi giá tr đng tin ca mt quc gia tng so vi các đng tin
khác s làm cho xut khu gim đi nhng nh
p khu thì li tng lên, cán cân thanh
toán tr nên xu đi. Hàng hóa nhp t nc ngoài tr nên r hn làm cho lm phát
trong nc gim thp vì nhng hàng hóa đó đu đc tính vào trong ch s giá c
trong nc. Th nhng sn xut trong nc s thu hp và tht nghip gia tng cùng
vi s đi xung ca hot đng xut khu.
T tác đng trc tip đ
n cán cân thng mi, b phn đóng vai trò ch cht
ca cán cân vãng lai, t giá còn có tác đng ti cán cân vn thông qua vic to môi
trng kinh t v mô n đnh cho các giao dch vn nh vay n và đu t. Thông
qua nh hng quan trng đn hai thành phn chính trong cán cân thanh toán ca
mt nc, t giá s tác đng đn d tr ngoi hi và kh nng thanh toán quc t
ca quc gia đ
ó.
5
T giá còn tác đng mnh đn hot đng ca các doanh nghip. Các hot
đng xut nhp khu, vay n, liên doanh, liên kt đu t… có liên quan đn ngoi
t và nu thiu hoc không quan tâm s dng công c phòng nga ri ro t giá thì
tình hình tài chính, kh nng thanh khon và có th c kh nng thanh toán ca
doanh nghip s gp khó khn khi t giá bin đng quá mc d đoán.
Ngoài ra, t
tác đng ti xut nhp khu, t giá cng tác đng trc tip vào

GDP ca nn kinh t. Nn kinh t có đ m (kim ngch xut nhp khu/GDP) càng
cao thì kh nng tác đng ca t giá vào GDP càng ln.
Tóm li, trong mt nn kinh t m, t giá là loi giá c quan trng nht có
tác đng toàn din đn mi hot đng kinh t đi ngoi ln đi n
i ca các quc
gia.
1.1.3 T giá và sc cnh tranh thng mi quc t
T  giá là mt bin s kinh t tác đng đn hu ht các mt hot đng ca nn
kinh t nhng hiu qu nh hng ca t giá lên các hot đng khác nhau là rt
khác nhau. Trong đó hiu qu tác đng ca t giá đn hot đng xut nhp khu và
s
c mnh cnh tranh thng mi là rõ ràng và nhanh chóng. ng thi thng d hay
thâm ht cán cân tài khon vãng lai có ý ngha quan trng vì tình trng cán cân vãng
lai luôn là mt b phn không th thiu đc trong phân tích kinh t v mô đi vi
nn kinh t m. Vì vy trong điu kin hin nay, các quc gia luôn s dng t giá
trc ht là công c hu hiu nhm tác đng tích cc đn hot đng xut nhp kh
u
hàng hóa dch v, là b phn ch yu cu thành cán cân tài khon vãng lai.
Khi phân tích tác đng ca t giá cn phi đ cp đn yu t t giá thc vì
đây là bin s thc có tác đng cc k quan trng đn nn kinh t. T giá hi đoái
danh ngha là t giá không xét đn tng quan giá c hay tng quan lm phát gia
hai nc. T giá hi đoái thc là t
giá có xét tng quan giá c hay lm phát gia
hai nc. T giá thc tng hay gim đng ngha vi s gia tng hay gim sc cnh
tranh thng mi, do đó t giá hi đoái thc là mt phm trù kinh t đc thù và rt
cn thit đc phân tích.
Theo IMF, T giá thc đc đnh ngha là t giá hi đoái đc xác đnh da
trên c s t giá danh ngh
a đã đc điu chnh bi t l lm phát trong nc và
nc ngoài, do đó, nó phn ánh tng quan sc mua gia ni t và ngoi t.

6
T giá thc song phng (Bilateral real exchange rate - RER) và t giá thc
đa phng hay t giá thc hiu lc (Real Effective Exchange Rate - REER) là các
nhân t thng đc tính toán đ đánh giá tác đng ca t giá đn hot đng ngoi
thng ca mt quc gia. V ý ngha ca REER tác đng đn hot đng xut nhp
khu cng tng t nh t giá thc song phng, nhng REER th hin tng quan
sc mua ca ni t vi tt c các đng tin ca các đi tác thng mi chính, do đó
nó phn ánh v th tng hp v sc cnh tranh thng mi quc t ca mt nc vi
tt c các nc còn li; trong khi đó, t giá thc song phng đn thun ch đ cp
đn v th cnh tranh thng mi qu
c t ca 2 quc gia mà thôi.
T giá thc có ý ngha quan trng:
Xét  trng thái tnh
:

Nu t giá thc > 1, thì ni t đc coi là đnh giá thc quá thp và ngoi t
đc coi là đnh giá thc quá cao. iu này có ngha là: (i) nu chuyn đi ni t ra
ngoi t ta ch mua đc ít hàng hóa hn  nc ngoài so vi  trong nc; và (ii)
Nu chuyn đi mi đng ngoi t ra ni t ta s mua đc nhiu hàng hóa hn 
trong nc so v
i  nc ngoài. Do đó khi t giá thc >1 thì s giúp ci thin cán
cân thng mi.

Nu t giá thc < 1, thì ni t đc coi là đnh giá thc quá cao và ngoi t
đc coi là đnh giá thc quá thp. Khi t giá thc nh hn 1 s làm cho cán cân
thng mi tr nên xu đi.

Nu t giá thc = 1, thì sc mua đi ni và sc mua đi ngoi ca hai đng
ti
n là nh nhau, tc hai đng tin là ngang giá sc mua, do đó tác đng làm cho

cán cân thng mi cân bng.
Xét  trng thái đng
:

Nu t giá thc tng, có tác đng kích thích tng xut khu và hn ch nhp
khu, giúp ci thin cán cân vãng lai.

Nu t giá thc gim, có tác dng kích thích tng nhp khu và hn ch xut
khu làm cho cán cân vãng lai tr nên xu đi.

Nu t giá thc không đi, thì cán cân vãng lai là không đi.
7

1.2 Chính sách t giá hi đoái
1.2.1 Khái nim chính sách t giá hi đoái
Chính sách t giá hi đoái là tp hp các bin pháp s dng t giá nh mt
công c đ thc hin các mc tiêu kinh t đã đ ra. V c bn, chính sách t giá hi
đoái tp trung chú trng vào hai vn đ ln là:
 La chn ch đ (h thng) t giá hi đoái (c
 ch vn đng ca t giá hi
đoái): là tng hp các quy tc xác đnh c ch điu tit t giá ca mt quc gia.
 iu chnh t giá hi đoái.
1.2.2 Mc tiêu ca chính sách t giá hi đoái
Trong mt nn kinh t m, mc tiêu ca chính sách kinh t v mô rt đa
dng, song có 2 mc tiêu quan trng nht là nhng mc tiêu cân
đi bên trong và
cân đi bên ngoài. Trong khi đó, t giá hi đoái li là mt yu t có kh nng nh
hng trc tip đn nhng cân đi này nên cng có th nói rng vic hoch đnh
cng phi trc tip nhm đn hai mc tiêu này.
1.2.2.1 Mc tiêu cân bng ni (cân bng bên trong)

Toàn dng lao đng và n đnh giá c. Khi các ngun lc kinh t ca mt
quc gia đ
c s dng đy đ và mc giá ca quc gia đó n đnh thì quc gia đó
đc xem là  trong tình trng cân bng ni. Mt s lãng phí và khó khn s xut
hin khi các ngun lc không đc s dng đy đ hoc quá mc s dn đn tình
trng “quá nóng” và các ngun lc b s dng quá mc thì s lãng phí  mt dng
khác (mc dù ít tác hi h
n). Vic s dng thp quá hay cao quá các ngun lc còn
dn đn nhng bin đng v mc giá chung, làm gim hiu qu ca nn kinh t
bng cách làm cho giá tr thc t ca đn v tin t kém n đnh và nh vy làm cho
tính cht hng dn đi vi các quyt đnh kinh t kém hiu qu. Do tin lng và
giá c trong nc tng khi các nhu cu v
 lao đng và sn lng vt quá tim nng
và gim trong trng hp ngc li, nên chính ph phi ngn chn nhng bin đng
ln trong tng cu so vi mc có vic làm đy đ ca nó đ duy trì mt mc giá n
đnh, có th d kin trc. Mc giá không n đnh còn gây ra mt tác đng đc bit
có hi đi vi giá tr thc t
 ca các kh c vay n. Vì các khon vay mn có xu
hng đc xác đnh theo đn v tin t nên nhng thay đi v mc giá c không
8
đc d kin trc làm cho thu nhp b phân phi li gia các ch n và con n. V
mt lý thuyt, mt chiu hng tng hay gim giá có th đoán trc đc mt cách
hoàn ho s không nhiu tn tht vì mi ngi đu có th tính đc mt cách d
dàng gía tr thc t ca đng tin vào bt k thi đim nào trong t
ng lai. Nhng
trong thc t, rt khó có th đoán trc đc t l lm phát. Thc ra, kinh nghim
cho thy rng tính cht không th đoán trc đc ca mc giá chung b phóng đi
rt nhiu trong nhng thi k có s thay đi mc giá nhanh chóng.
Cho nên, đ tránh tình trng mt n đnh mc giá, chính ph phi ngn chn
s dao đng ln trong tng sn ph

m, chính bn thân s dao đng này cng là điu
không đáng mong mun. Thêm vào đó, chính ph phi ngn chn tình trng lm
phát và gim phát kéo dài bng cách bo đm vic cung ng tin không tng lên
nhanh chóng hoc quá chm.
1.2.2.2 Mc tiêu cân bng ngoi (cân bng bên ngoài)
Cân bng ngoi khó xác đnh hn nhiu so vi cân bng ni vì không có
nhng tiêu chun t nhiên nh “vic làm đy đ” hoc “giá c n
đnh” đ đa vào
các hot đng giao dch quc t ca mt nn kinh t.
Phn ln nhng nhà kinh t thng đng nht cân bng ngoi vi s cân đi
trong tài khon vãng lai ca mt nc. Cách xác đnh này thích hp trong mt s
trng hp, nhng nó không phi là nh mt quy tc chung c đnh vì tình hình
thâm ht hay thng d tài khon vãng lai không phi lúc nào cng là không đáng
mong mun. Vì mt nc có thâm ht tài khon vãng lai s đi vay mn ngun lc
ca các nc khác trên th gii. Nhng c hi đu t ngun lc đi vay mn ca
mt nc có th hp dn hn đi vi các c hi sn có trong các nc khác trên th
gii. Trong trng hp này, vic thanh toán n vay ca nc ngoài không đt ra
vn đ gì bi vì vi
c đu t có li s to ra mt li tc cao đ hoàn tr phn lãi và
n gc. Tng t, mt khon thng d tài sn vãng lai có th không gây ra vn đ
gì nu các khon tit kim trong nc đc đu t  ngoài có lãi hn so vi trong
nc.
Tuy nhiên, mt s thâm ht hay d tha quá ln trong tài khon vãng lai
thng dn đn nhng bt l
i nh:
9
 ôi khi nhng thiu ht tài khon vãng lai th hin mc tiêu dùng cao mt
cách tm thi do hu qu ca các chính sách sai lm ca chính ph hoc các sai lch
khác trong nn nn kinh t. c bit, mt s thiu ht tài khon vãng lai ln là hu
qu ca mt chính sách tài khóa m rng song li không đng thi to ra nhng c

hi đu t trong nc có hiu qu
 hn. Trng hp này thng thy  nhng nc
đang phát trin và hoàn toàn là mt trng hp không nên có.
 Mt khác, mt s d tha trong tài khon vãng lai nói lên rng mt nc
đang tích t tài sn ca h  nc ngoài. Mt lý do tim tàng phát sinh t thc t là
đi vi mc tit kim quc gia đã cho, mt s d tha tng lên trong tài khon vãng
lai bao hàm s
đu t thp hn v nhà xng và thit b  trong nc. Nu nh mt
d tha ln trong tài khon vãng lai ca mt nc phn ánh s vay mn quc t
quá ln ca nc ngoài thì trong tng lai nc ch nhà s không có kh nng thu
đc s tin mà h cho vay. Nói cách khác, nc ch nhà có th mt mt phn ca
ci ca h 
nc ngoài nu các nc ngoài thy rng h đã đi vay nhiu hn kh
nng tr n ca h. Ngc li, vic không thanh toán n gia nhng ngi trong
nc dn đn s phân phi li ca ci quc gia bên trong nc ch nhà, nhng
không gây ra s thay đi nào v mc ca ci quc gia.
Tóm li, mc tiêu ca cân đi bên ngoài là mt tài khon vãng lai cho phép
thc hin đc nhng li ích quan trng t nhng dòng vn đu t dài hn mà
không phi mo him đi phó vi nhng vn đ đã nêu. Trong thc t, thng là
không th bit chính xác mc thâm ht hay thng d tài hon vãng lai này nên là
bao nhiêu. Vì vy, các quc gia thng c gng tránh thâm ht hoc d tha quá
ln.
1.2.3 Các công c điu hành chính sách t giá
Do tm quan trng c
a t giá trong nn kinh t m nên hu ht các chính ph
đu tác đng trc tip hay gián tip đn t giá. Trong thc t, vic tác đng vào t
giá hi đoái có th đc thc hin bng nhiu công c và cách thc khác nhau, vì
mi thay đi trong các yu t kinh t v mô ít nhiu đu có tác đng đn nhng giao
dch ca c dân và Chính ph nc đó vi th gi
i bên ngoài và nh vy s có tác

đng đn t giá hi đoái.

10
1.2.3.1 Nhóm công c tác đng trc tip lên t giá
Là hot đng ca NHTW trên th trng ngoi hi thông qua vic mua bán
đng ni t ly các ngoi t khác nhm xác lp mt mc t giá mc tiêu.  tin
hành hành vi can thip này buc NHTW phi có mt lng d tr ngoi hi đ
mnh. Bên cnh đó do hiu ng thay đi cung ng tin trong lu thông có th t
o ra
áp lc lm phát hay thiu phát không mong mun cho nn kinh t nên NHTW
thng phi s dng thêm nghip v th trng m đ hp th lng d cung hay
b sung phn thiu ht tin t trong lu thông (hành vi can thip vô hiu hóa)
Ngoài ra còn có các bin pháp can thip hành chính mà chính ph có th áp
dng là: bin pháp kt hi; quy đnh hn ch v đi tng, s lng, thi đi
m đc
mua ngoi t; quy đnh hn ch mc đích s dng ngoi t… nhm hn ch đu c
ngoi t và gi t giá n đnh. Vi vic m ca nn kinh t, t do hóa thng mi
và t do hóa tài chính thì xu th hin nay là ngày càng hn ch s dng bin pháp
can thip hành chính và chuyn sang s dng các công c th trng.
1.2.3.2 Nhóm công c
tác đng gián tip lên t giá
 Can thip gián tip thông qua chính sách ca chính ph:
NHTW có th tác
đng đn giá tr đng ni t mt cách gián tip bng cách tác đng đn các yu t có
nh hng đn đng ni t nh lm phát, lãi sut, thu nhp quc dân.
Trong nhóm can thip này thì công c lãi sut tái chit khu thng đc s
dng nhiu nht vi mong mun có nhng thay đi cp thi v t giá. C ch tác
đng ca công c này
đn t giá nh sau: Trong c ch cân bng ban đu ca cung -
cu ngoi t trên th trng, khi lãi sut tái chit khu thay đi, s kéo theo s thay

đi cùng chiu ca lãi sut trên th trng. T đó, tác đng đn xu hng dch
chuyn ca các dòng vn quc t làm thay đi tài khon vn hoc ít nht cng làm
nhng ngi s hu vn trong nc chuyn
đi đng vn ca mình sang đng tin
có lãi sut cao hn đ thu li t đó làm thay đi t giá hi đoái. C th, nu lãi sut
tng s dn đn là mt dòng vn vay ngn hn trên th trng th gii s đ vào
trong nc và nhng ngi s hu vn ngoi t trong nc s có xu hng chuyn
đi đng ngoi t
 ca mình sang ni t đ thu lãi cao hn. Kt qu là t giá gim
(đng ni t tng). Trong trng hp ngc li, nu mun t giá tng thì s gim lãi
sut chit khu.
11
 Can thip gián tip qua các hàng rào ca chính ph: Chính ph cng có th
tác đng mt cách gián tip đn các t giá hi đoái bng cách áp đt các hàng rào
đi vi tài chính (kim soát vn trc tip và gián tip) và mu dch quc t (thu
quan, hn ngch, tr giá…)
 Các bin pháp khác có th đc áp dng nh quy đnh t l d tr bt buc
bng ngoi t
, lã sut trn đi vi tin gi ngoi t, trng thái ngoi hi đi vi các
ngân hàng thng mi.
1.2.4 Các ch đ t giá hi đoái
Ch đ t giá c đnh và th ni là hai trung hp đc trng thuc hai cc
trong vic phân loi ch đ t giá. Do các quc gia khác nhau có nhng s la chn
khác nhau, và s la chn c
a mi quc gia cng có th thay đi t thi gian này
sang thi gian khác, chính vì vy trong thc t đã và đang tn ti rt nhiu loi ch
đ t giá khác nhau. Hu nh ít có quc gia nào áp dng ch đ t giá c đnh hoc
th ni thun túy mà thay vào đó là mt h thng t giá kt hp gia th ni và c
đnh vi nhng đ
c trng đa dng phù hp vi đc đim tng quc gia.

Theo phân loi ca IMF vào tháng 01/1999, các ch đ t giá (Exchange
Rate Regimes) đc chia làm 3 nhóm chính gm:
a) Nhóm neo đu cng (Hard pegs):
- Ch đ t giá không có đng tin pháp đnh riêng (No Separate Legal
Tender)
- Ch đ t giá chun tin t (Currency Board Arrangements)
b) Nhóm neo đu mm (Soft pegs):
- Ch đ t giá c đnh thông thng (Conventional Fixed Peg Arrangements)
- Ch đ t giá c đnh vi biên đ dao đng rng (Pegged Exchange Rates
within Horizontal Bands)
- Ch đ t giá c đnh trt – con rn tin t (Crawling Pegs)
- Ch đ t giá c đnh trt có biên đ (Exchange Rates within Crawling
Bands)
c) Nhóm th ni (Floating):
12
- Ch đ t giá th ni có điu tit không thông báo trc (Managed Floating
with No Predetermined Path for the Exchange Rate)
- Ch đ t giá th ni đc lp (Independently Floating)
Ngoài vn đ la chn mt ch đ t giá phù hp thì vn đ ch yu th hai
là xác đnh và điu chnh t giá hi đoái nhm đm bo các cân bng kinh t v mô
tùy thuc vào ch
đ t giá đc chn. Mt cách tng quát, trong ch đ t giá th
ni thun túy, vn đ xác đnh và điu chnh t giá s không cn phi đt ra và hoàn
toàn do th trng quyt đnh. Vic la chn ch đ t giá càng gn vi thái cc c
đnh bao nhiêu thì vn đ xác đnh mc t giá cân bng hp lý và điu chnh t giá
khi có nh
ng thay đi trong nn kinh t v mô càng quan trng by nhiêu.
Trong thc t, cng nh trong lý thuyt, hu nh không có mt c s chc
chn nào trong vic xác đnh mc t giá cân bng hp lý là bao nhiêu. Tiêu thc
tng đi đc chp nhn trong vic xác đnh t giá cân bng hp lý là mt mc

thng d hoc thâm ht c cu trong cán cân vãng lai đ có th tn dng nh
ng u
th trong s chu chuyn vn, kt hp vi mt s toàn dng lao đng vi lm phát
thp.
1.2.5 Nhng cách thc điu chnh s mt cân bng t giá
1.2.5.1 Mô hình t giá cân bng trên c s mô hình Swan
Các khái nim cân bng bên trong và cân bng bên ngoài đã đc Trevor
Swan (1955) mô t bng đ th và đc bit đn là “Swan Diagram”. Do không đ
cp đn lung chu chuyn vn qu
c t nên mô hình Swan Diagram coi điu kin
bên ngoài chính là trang thái cân bng cán cân vãng lai.
13

Hình 1.1:  th Swan
Trc tung ca đ th biu din t giá. Trc hoành biu din chi tiêu trong
nc, bao gm: tiêu dùng (C), đu t (I), và chi tiêu ca chính ph (G).
ng IB có đ nghiêng đi xung t trái sang phi là vì khi t giá gim
(nâng giá ni t) dn đn xut khu gim, nhp khu tng, do đó đ duy trì công n
vic làm đy đ thì cn thit phi tng chi tiêu trong nc, đ
c gii thích nh sau:
Khi nn kinh t có công n vic làm đy đ, thì thu nhp quc dân đt giá tr
ti đa ti Y( là mt hng s), X là xut khu, M là nhp khu
Y = (C+I+G) + (X-M)
Chi tiêu trong nc : (C+I+G) = Y +(M-X).
Y không đi, nên (M-X) tng thì (C+I+G) cng phi tng đ trng thái luôn
cân bng. Nhng đim nm bên phi đng IB đu thuc vùng áp lc lm phát lên
nn kinh t, bi vì ng vi m
i mc t giá nht đnh, nhu cu chi tiêu trong nc là
ln hn so vi mc chi tiêu đ duy trì công n vic làm đy đ. Trái li, bên trái IB
là vùng áp lc gim phát (suy thoái) bi vì ti đó nhu cu chi tiêu nh hn so vi

mc chi tiêu đ duy trì công n vic làm đy đ.
ng EB có đ nghiêng đi lên t trái sang phi là vì: khi t giá tng (phá
giá ni t), dn đn xut khu tng, nhp khu gim, do
đó đ cán cân vãng lai
không tr nên thng d, thì chi tiêu trong nc phi tng đ kích thích tng nhp
14
khu đ đ hp th phn xut khu tng thêm. Bên phi đng EB th hin chi tiêu
trong nc ln hn mc chi tiêu mà ti đó cán cân vãng lai cân bng, do đó cán cân
vãng lai tr nên thâm ht. Trong khi đó, bên trái đng EB là vùng cán cân vãng lai
thng d.
Nh vy, Swan Diagram đc chia thành 4 vùng, chúng mô t nhng trng
thái khác nhau có th ca nn kinh t:
Vùng (1): Trng thái lm phát và thâm ht tài khon vãng lai.
Vùng (2): Trng thái lm phát và thng d tài khon vãng lai.
Vùng (3): Trng thái gim phát (tht nghp) và thâm ht tài khon vãng lai.
Vùng (4): Trng thái gim phát (tht nghp) và thng d tài khon vãng lai.
Ti đim A, nn kinh t đt đc đng thi cân bng bên trong và bên ngoài.
Gi s nn kinh t  ti đim B, va có lm phát, va có thâm ht tài khon
vãng lai. Nu chính ph mun duy trì đng thi t giá c đnh và gim thâm ht cán
cân vãng lai bng cách c
t gim chi tiêu trong nc, thì nn kinh t s duy chuyn
v đim C. iu này s đa nn kinh t đn tình trng đình tr và tht nghip.
Phng án 2, đ đt đc cân bng bên ngoài thông qua phá giá đng ni t
nhm kích thích tng xut khu và hn ch nhp khu, tc đa nn kinh t đn đim
D thì nn kinh t phi đi m
t vi áp lc lm phát ln hn.
Có th rút ra bài hc t mô hình trên: vic s dng ch mt công c duy nht,
hoc là m rng tài khoá hoc là phá giá tin t nhm đt đc đng thi hai mc
tiêu là cân bng bên trong và cân bng bên ngoài là không th.
1.2.5.2 Phá giá đng tin:

Theo thng kê ca Qu Tin T Quc T IMF, trong hu ht các trng hp
 các nc đang phát trin, s
 mt cân bng trong t giá hi đoái xy ra di dng
lên giá thc ca đng ni t làm mt kh nng cnh tranh quc t th hin  vic
tng giá hàng xut khu và gim giá hàng nhp khu, dn đn mt s thâm ht ngày
càng ln trong cán cân thanh toán vãng lai. Kt qu là mt s mt cân bng ngoi t
đã xy ra. Vic quay tr li m
c tiêu cân bng ngoi đc tin hành bng s điu
chnh tng quan giá c gia hàng hóa xut nhp khu thông qua bin pháp c bn
là thc hin phá giá.
15
V nguyên lý mc đích ca phá giá tin t là đ tng kh nng cnh tranh
quc t và đ ci thin tình hình cán cân thng mi trong tài kha vãng lai. Phá giá
s giúp tng giá hàng nhp khu và gim giá hàng xut khu. Tuy nhiên, đ thc
hin vc phá giá thành công cng cn phi có hàng lot nhng điu kin kèm theo.
Khi phá giá đng tin s có hai loi nh hng ngc nhau ti tng tr
giá
hàng hóa xut, nhp khu:
 nh hng ca giá: hàng hóa xut khu tính theo ngoi t s r hn, hàng
hóa nhp khu tính theo ni t s đt hn, vì vy nh hng ca giá s làm cho cán
cân vãng lai xu đi.
 nh hng ca lng: hàng hóa xut khu r hn s dn ti tng khi lng
hàng xut khu, hàng hóa nhp khu đt h
n s làm gim khi lng hàng nhp
khu, vì vy nh hng ca lng s ci thin cán cân vãng lai. nh hng ca
lng cn có thi gian vì nó ph thuc vào nhu cu ca bên ngoài.
Vì vy, nh hng thun ca phá giá đng tin đi vi cán cân vãng lai ph
thuc vào nh hng ca giá hay nh hng ca lng ni tri hn.
Theo lý thuyt Marshall – Lerner thì không phi bao gi
 vic phá giá làm

tng xut khu, gim nhp khu cng đu ci thin tài khon vãng lai. iu kin
Marshall – Lerner ch ra rng: Khi nào đ co giãn ca đng cu xut khu cng
vi đ co giãn ca đng cu nhp khu ln hn 1 (
xk
+ 
nk
> 1) thì phá giá mi
giúp ci thin cán cân thng mi.
Mt quc gia khi điu kin Marshall – Lerner và các điu kin khác nu
thun li, thì trong thc t có th tin hành vic phá giá nhm giúp ci thin cán cân
thanh toán vãng lai, tin ti lp li mc tiêu cân bng ngoi. Tuy nhiên, khi thc
hin phá giá cán cân thanh toán vãng lai s càng b xu đi trong thi gian đu và ch
hi phc trong mt khon thi gian nht đnh.
Tình hình bin đng trong cán cân vãng lai khi mt quc gia tin hành phá
giá vi điu kin Marshall – Lerner đã tha mãn đc các nhà khoa hc thng kê và
mô t tng quát thành mt đng cong ch J. ng cong J hàm ý trong thi gian
đu khi tin hành phá giá cn thit phi có mt chính sách tin t tht cht và mt
lng d tr ngoi t đ ln đ can thip nhm duy trì mc t giá mi vì cán cân
thanh toán vãng lai xu đi s t
o ra mt áp lc tip tc làm tng t giá và làm nn