Một số giải pháp phục vụ cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại tổng công ty điện lực miền Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
wÞv






VÕ THU PHNG


MT S GII PHÁP PHC V CHO VIC LP VÀ
TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT TI
TNG CÔNG TY IN LC MIN NAM
Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30

LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc
PGS.TS BÙI VN DNG



Thành ph H Chí Minh, tháng 5 nm 2010

MC LC

NI DUNG Trang
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Phn m đu
CHNG 1: TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1
1.1 Báo cáo tài chính 1
1.1.1 Khái nim 1
1.1.2 Các đc đim cht lng ca BCTC 1
1.1.3 Các yu t ca BCTC và ghi nhn các yu t ca BCTC 3
1.1.4 Mc đích và tác dng ca BCTC 5
1.1.4.1 Mc đích 5
1.1.4.2 Vai trò và tác dng ca BCTC 6
1.1.5 Các yêu cu lp và trình bày BCTC 7
1.1.5.1 Các nguyên tc lp và trình bày BCTC 7
1.1.5.2 K báo cáo 7
1.2 BCTC tng hp và BCTC hp nht 8
1.2.1 BCTC tng hp 8
1.2.2 BCTC hp nht 12
1.2.2.1 Khái nim v BCTC HN 12
1.2.2.2 c đim hình thành công ty m - công ty con  Vit Nam 12
1.2.2.3 iu kin xut hin BCTC hp nht 12
1.2.2.4 Các yêu cu ca chun mc k toán 13
1.2.2.5 Niên đ k toán hp nht, s hòa hp chính sách k toán gia công ty m -
công ty con và th thut điu chnh – loi tr hp nht 14
1.2.2.6 Lp Bng cân đi k toán hp nht vào ngày quyn kim soát đc thit
lp 15
1.2.2.7 Lp Bng cân đi k toán hp nht sau ngày quyn kim soát đc thit

lp 18
1.2.2.8 Lp Báo cáo kt qu kinh doanh hp nht 20
KT LUN 27
CHNG 2: THC TRNG LP VÀ TRÌNH BÀY BCTC TI TNG
CÔNG TY IN LC MIN NAM 28
2.1 Gii thiu tng quát v Tng công ty đin lc min Nam 28
2.1.1 Gii thiu chung 28
2.1.2 Gii thiu v Tng công ty đin lc min Nam 29
2.1.3 C cu t chc qun lý 33
2.1.4 C ch đu t và c ch tài chính ti EVN 35
2.1.5 Phân cp qun lý 40
2.2 Tình hình t chc công tác k toán ti PC2 45
2.2.1 Gii thiu chung v ch đ k toán đang áp dng 45
2.2.1.1 H thng tài khon k toán 46
2.2.1.2 H thng tài khon 46
2.2.1.3 Ch đ Báo cáo tài chính, Báo cáo qun tr 49
2.2.2 T chc b máy k toán ti PC2 và các đn v trc thuc 49
2.2.3 Phng pháp k toán 1 s nghip v liên quan đn đn v chính – đn v trc
thuc 51
2.2.4 Các loi BCTC đang lp ti PC2 55
2.2.5 Vic ng dng công ngh thông tin ti PC2 59
2.2.6 Mi quan h trao đi, chuyn ti và cung cp thông tin gia EVN, công ty và
các đn v trc thuc 62
2.3 Mt s nhn xét, đánh giá vic lp BCTC ti PC2 63
2.3.1 Mt s nhn xét v vic lp BCTC ti PC2 63
2.3.2 ánh giá tình hình lp và trình bày BCTC ti PC2 67
2.3.2.1 ánh giá 67
2.3.2.2 Nguyên nhân ca nhng hn ch 68
KT LUN 69
CHNG 3: MT S GII PHÁP PHC V CHO VIC LP BCTC HN

TI TNG CÔNG TY IN LC MIN NAM 71
3.1 Mc tiêu và quan đim thc hin 71
3.1.1 Mc tiêu 71
3.1.2 Quan đim thc hin 71
3.1.2.1 Phù hp vi môi trng pháp lý và môi trng kinh doanh 71
3.1.2.2 Phù hp vi đc đim hot đng ca đn v 72
3.1.2.3 Hoàn thin gii pháp cho phn mm ng dng ti EVNSPC 75
3.2 Các gii pháp phc v cho vic lp BCTC HN ti EVNSPC 76
3.2.1 Ni dung, trình t và phng pháp lp BCTC ti EVNSPC 77
3.2.1.1 Giai đon trc c phn hóa (2010-2013) 77
3.2.1.2 Giai đon sau c phn hóa (t nm 2013 tr đi) 81
A/. Lp BCTC hp nht vào ngày quyn kim soát đc thit lp 81
B/. Lp BCTC HN sau ngày quyn kim soát đc lp 85
3.2.2 Gii pháp v s h tr ca phn mm 91
KIN NGH 97
KT LUN 98
KT LUN CHUNG
Tài liu tham kho
Ph lc
S đ 2.5
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

BCTC Báo cáo tài chính
BCTC HN Báo cáo tài chính hp nht
BTC B tài chính
CNTT Công ngh thông tin
CP Chi phí
CPBTK Chi phí bng tin khác
CPH C phn hóa
DB Database – C s d liu

C iu chnh
DN Doanh nghip
DVMN Dch v mua ngoài
EVN Vietnam Electricity _ Tp đoàn đin lc Vit Nam
EVNSPC Vietnam Electricity Sounthern Power Corporation – Tng công ty
đin lc min Nam
FMIS Financial Management Information System
GTGT Giá tr gia tng
HQT Hi đng qun tr
PC2 Power Company No 2_ Công ty đin lc 2
Q Quyt đnh
QLDA Qun lý d án
SXKD Sn xut kinh doanh
TCKT Tài chính k toán
TK Tài khon
TNHH Trách nhim hu hn
TSC Tài sn c đnh
TT Thông t
VAS Vietnamese Accounting Standards_ Chun mc k toán Vit Nam
VCSH Vn ch s hu
VL Vt liu
XDCB Xây dng c bn
XN Xí nghip


DANH MC CÁC BNG, S , PH LC


S đ 2.1 Phân cp t chc ca EVN 28
S đ 2.2 T chc Công ty đin lc 2 34

Bng mã loi hình sn xut kinh doanh ti EVN 46
S đ 2.3 T chc phòng tài chính k toán 50
S đ 2.4 Trình t ghi s k toán theo hình thc k toán trên máy tính 51
S đ 2.5 Hch toán sn phm đin ti Công ty đin lc 2 55
S đ 2.6 Quy trình lp BCTC tng hp ti PC2 55
S đ 2.7 Quy trình lp BCTC hp nht ti PC2 56
S đ 3.1 Nguyên tc hp nht BCTC 81
S đ quy trình 3.2 92
S đ quy trình 3.3 94
Ph lc 2.1 Thành lp các Tng công ty qun lý phân phi đin trc thuc EVN
Ph lc 2.2 Báo cáo tài chính hp nht SXKD & XDCB ti in lc Kiên Giang
Ph lc 2.3 Báo cáo tài chính hp nht ti Công ty đin lc 2
Ph lc 3.1 Bng kê đi chiu s d TK 1361 ngành – TK 411 đn v

M U

1. S cn thit ca đ tài nghiên cu:
Hoàn thin th ch kinh t th trng theo đnh hng xã hi ch ngha là
mt vn đ kinh t quan trng và cp bách đi vi nc ta hin nay. Các doanh
nghip ca Vit Nam phi đi mt vi s cnh tranh bình đng vi các tp đoàn
kinh t đa quc gia hùng mnh trên th gii. S phát trin ca các tp đoàn kinh t
là tt yu ca quá trình hp tác phát trin các loi hình doanh nghip, các mi
quan h hp tác đu t trên c s nhu cu phát trin th trng và hi nhp kinh t
quc t.
S hi nhp kinh t th gii ngày càng sâu rng ca Vit Nam đòi hi nn
kinh t Vit Nam phi có nhng tp đoàn kinh t mnh, gi vai trò ch đo và điu
tit mt s lnh vc quan trng trong nn kinh t đ hn ch s thao túng và chi
phi ca nhiu công ty đa quc gia và các tp đoàn kinh t t bn quc t xâm
nhp vào Vit Nam. Vi ch trng đó chính ph đã thc hin chuyn đi các
Tng công ty Nhà nc nòng ct và ch cht, hot đng hiu qu ca nn kinh t

Vit Nam sang hot đng theo mô hình tp đoàn kinh t. Hin nay có 8 tp đoàn
kinh t nhà nc Vit Nam hot đng theo mô hình công ty m - công ty con trong
đó có tp đoàn in lc Vit Nam, xét theo qui mô thì EVN đang đng v trí th 3
trong 8 tp đoàn kinh t nhà nc Vit Nam là công ty m ca Tng công ty đin
lc min Nam mà tin thân ca nó là Công ty đin lc 2 (PC2) và công ty TNHH
1 thành viên ng Nai, theo bng xp hng 500 doanh nghip ln nht Vit Nam
nm 2009 thì PC2 đng th 29.
2. Mc đích và ý ngha ca lun vn:
Trên c s nghiên cu mt cách có h thng lý lun v phng pháp, trình
t, th tc lp và trình bày BCTC HN, tìm hiu thc trng v vic lp BCTC HN
ti Tng công ty đin lc min Nam, t đó tác gi đa ra quan đim, phng
hng hoàn thin, đ xut mt s gii pháp phc v cho vic lp BCTC HN ti
Tng công ty đin lc min Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu ca lun vn: là các BCTC HN ca PC2 tin thân
ca Tng công ty đin lc min Nam va mi thành lp.
- Phm vi nghiên cu: Lun vn nghiên cu gii hn trong vic lp và trình
bày BCTC hp nht ca Tng công ty đin lc min Nam.
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn da trên phng pháp lun duy vt bin chng kt hp s dng
đng b các phng pháp phân tích, tng hp, so sánh, lôgích … đ h thng hóa
lý lun, tìm hiu thc tin và đ ra các gii pháp hoàn thin trong tng lai.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin:
Lun vn này s là mt trong nhng tài liu v vic lp BCTC HN cho
Tng công ty đin lc min Nam, cho EVN và cho nhng ngi quan tâm đn vn
đ BCTC HN.
6. Nhng đim ni bt ca lun vn:
- H thng hóa lý lun v các phng pháp, trình t th tc lp Bng cân đi
k toán hp nht, Báo cáo kt qu kinh doanh hp nht theo chun mc k
toán Vin Nam.

- Phân tích rõ nhng u và nhc đim trong công tác lp BCTC HN ti
Tng công ty đin lc Vit Nam.
- Vn dng lý lun và thc tin đ đ xut mt s gii pháp phc v cho vic
lp BCTC HN ti Tng công ty đin lc min Nam.
7. Kt cu ca lun vn:
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn gm có 98 trang đc chia làm 3
chng. C th nh sau:
Chng 1: Tng quan v Báo cáo tài chính
Chng 2: Thc trng lp và trình bày BCTC HN ti Tng công ty đin lc
min Nam.
Chng 3: Mt s gii pháp phc v cho vic lp và trình bày BCTC HN
ti Tng công ty đin lc min Nam.
1

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

CHNG 1

TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1 Báo cáo tài chính:
1.1.1 Khái nim:
Báo cáo tài chính là công c đ phn ánh, truyn đt thông tin tng hp và toàn
din v thc trng tài chính, tình hình và kt qu hot đng ca doanh nghip đt đc
t vic khai thác các ngun lc kinh t mà doanh nghip nm gi, nhm thc hin vai
trò cung cp thông tin hu ích cho nhiu đi tng s dng đ ra quyt đnh.
Các h thng k toán và BCTC doanh nghip luôn đc xây dng và dn hoàn
thin theo quá trình vn đng, phát trin kinh t - xã hi ca mi quc gia, đ hng
đn mc tiêu cung cp thông tin kinh t, tài chính hu ích cho ngi s dng. BCTC
tr nên quan trng đi vi doanh nghip và các đi tng s dng bên ngoài là bi tính
hu ích vn có ca nó, th hin qua nhng li ích mang li cho nhng ngi s dng

thông tin trên báo cáo, da trên s đm bo các tính cht đc trng ca thông tin nh
phù hp, đáng tin cy, có th so sánh và có th hiu.
H thng BCTC gm nhng vn bn quy đnh nhng vn đ chung v BCTC;
H thng biu mu BCTC; Quy đnh v ni dung và phng pháp lp BCTC. Tùy
thuc vào đc đim, mô hình kinh t, c ch qun lý và vn hóa mà v hình thc, cu
trúc, tên gi ca các BCTC có th khác nhau  tng quc gia.
 thông tin trên BCTC tr nên hu ích cho ngi s dng cn thit đm bo
thc hin các đc đim cht lng ca BCTC.
1.1.2 Các đc đim cht lng ca BCTC:

Các đc đim cht lng là các tính cht giúp cho các thông tin trên báo cáo tài
chính tr nên hu ích cho ngi s dng. Có bn đc đim cht lng là : Có th hiu
đc, thích hp, đáng tin cy và có th so sánh đc.
HV: VÕ THU PHNG
2

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

Có th hiu đc. Thông tin trên báo cáo tài chính phi trình bày sao cho ngi
đc có th hiu đc chúng. Tuy nhiên, ngi đc đc gi thit rng có nhng kin
thc nht đnh v kinh t, kinh doanh, k toán và có thin chí, n lc đ đc BCTC.
Thích hp.  hu ích, thông tin trên BCTC phi thích hp vi nhu cu đa ra
quyt đnh ca ngi đc. Thông tin đc gi là thích hp khi nó có th giúp ngi
đc đánh giá quá kh, hin ti hoc tng lai; cng nh khng đnh hay điu chnh
nhng đánh giá trc đây ca h. Tính thích hp bao gm tính d đoán và tính xác
nhn, hai đc tính này quan h vi nhau.
áng tin cy. Thông tin ch hu ích khi chúng đáng tin cy. Thông tin đc gi
là đáng tin cy nu chúng không b sai sót hay thiên lch mt cách trng yu. Thông tin
đáng tin cy đòi hi nhng yêu cu sau:
- Phn ánh trung thc. Thông tin phi phn nh mt cách trung thc v các

nghip v hay s kin mà nó d đnh trình bày.
- Ni dung quan trng hn hình thc.  phn nh trung thc các nghip v
và s kin, phi trình bày chúng đúng vi bn cht ch không ch cn c vào
hình thc pháp lý.
- Khách quan.  có th tin cy đc, các thông tin cn khách quan, ngha là
không thiên lch.
- Thn trng. Thn trng bao gm s cn thn trong vic thc hin các xét
đoán trong nhng tình hung cha rõ ràng; sao cho tài sn và thu nhp không
b thi phng, n phi tr và chi phí không b khai thiu.
- y đ. Thông tin đáng tin cy khi nó đc trình bày đy đ trên báo cáo
tài chính, trong s cân đi gia tính trng yu và chi phí.
Có th so sánh đc. Thông tin cn đc trình bày trên báo cáo tài chính sao
cho ngi đc có th so sánh chúng vi báo cáo tài chính ca các doanh nghip khác,
HV: VÕ THU PHNG
3

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

hoc vi chính doanh nghip đó ca các k trc.  đt đc yêu cu này, vic đánh
giá và trình bày thông tin cn phi nht quán trong toàn b doanh nghip, qua các k
các khác nhau và nht quán vi các doanh nghip khác. Vic thuyt minh là cn thit
đ đm bo tính so sánh đc. Tuy nhiên, nht quán không có ngha là doanh nghip
không thay đi chính sách k toán khi cn thit hoc theo yêu cu ca chun mc.
Bn tiêu chun cht lng trên cn đc thc hin đng thi trong quá trình lp
và trình bày báo cáo tài chính đ mang li s trung thc và hp lý cho báo cáo tài
chính
(1)
.
1.1.3 Các yu t ca BCTC và ghi nhn các yu t ca BCTC:
Các yu t trong Bng cân đi k toán :

Các yu t liên quan trc tip đn vic xác đnh tình hình tài chính trong Bng
cân đi k toán là Tài sn, N phi tr và Vn ch s hu. Nhng yu t này đc đnh
ngha nh sau:
a/ Tài sn: Là ngun lc do doanh nghip kim soát và có th thu đc li ích
kinh t trong tng lai.
b/ N phi tr: Là ngha v hin ti ca doanh nghip phát sinh t các giao dch
và s kin đã qua mà doanh nghip phi thanh toán t các ngun lc ca mình.
c/ Vn ch s hu: Là giá tr vn ca doanh nghip, đc tính bng s chênh
lch gia giá tr Tài sn ca doanh nghip tr (-) N phi tr.
Các yu t ca Báo cáo hot đng kinh doanh:
Li nhun là thc đo kt qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Các yu
t liên quan trc tip đn vic xác đnh li nhun là Doanh thu, thu nhp khác và Chi
phí. Các yu t Doanh thu, thu nhp khác và Chi phí đc đnh ngha nh sau:
a/ Doanh thu và thu nhp khác: Là tng giá tr các li ích kinh t doanh nghip
thu đc trong k k toán, phát sinh t các hot đng sn xut, kinh doanh thông
(1
)Trích t bài vit “Chun mc chung – Khuôn mu lý thuyt ca k toán tài chính” ca TS. V Hu c.
HV: VÕ THU PHNG
4

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

thng và các hot đng khác ca doanh nghip, góp phn làm tng vn ch s hu,
không bao gm khon góp vn ca c đông hoc ch s hu.
b/ Chi phí: Là tng giá tr các khon làm gim li ích kinh t trong k k toán
di hình thc các khon tin chi ra, các khon khu tr tài sn hoc phát sinh các
khon n dn đn làm gim vn ch s hu, không bao gm khon phân phi cho c
đông hoc ch s hu.
Doanh thu, thu nhp khác và chi phí đc trình bày trong Báo cáo kt qu hot
đng kinh doanh đ cung cp thông tin cho vic đánh giá nng lc ca doanh nghip

trong vic to ra các ngun tin và các khon tng đng tin trong tng lai.
Ghi nhn các yu t ca báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính phi ghi nhn các yu t v tình hình tài chính và tình hình
kinh doanh ca doanh nghip; trong các yu t đó phi đc ghi nhn theo tng khon
mc. Mt khon mc đc ghi nhn trong báo cáo tài chính khi tho mãn c hai tiêu
chun:
a/ Chc chn thu đc li ích kinh t hoc làm gim li ích kinh t trong tng
lai;
b/ Khon mc đó có giá tr và xác đnh đc giá tr mt cách đáng tin cy.
Quy đnh này đc áp dng đi vi tng yu t c th nh sau:
Tài sn đc ghi nhn trong Bng cân đi k toán khi doanh nghip có kh
nng chc chn thu đc li ích kinh t trong tng lai và giá tr ca tài sn đó đc
xác đnh mt cách đáng tin cy.
Tài sn không đc ghi nhn trong Bng cân đi k toán khi các chi phí b ra
không chc chn s mang li li ích kinh t trong tng lai cho doanh nghip thì các
chi phí đó đc ghi nhn ngay vào Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh khi phát
sinh.
N phi tr đc ghi nhn trong Bng cân đi k toán khi có đ điu kin chc
chn là doanh nghip s phi dùng mt lng tin chi ra đ trang tri cho nhng ngha
HV: VÕ THU PHNG
5

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

v hin ti mà doanh nghip phi thanh toán, và khon n phi tr đó phi xác đnh
đc mt cách đáng tin cy.
Doanh thu và thu nhp khác đc ghi nhn trong Báo cáo kt qu hot đng
kinh doanh khi thu đc li ích kinh t trong tng lai có liên quan ti s gia tng v
tài sn hoc gim bt n phi tr và giá tr gia tng đó phi xác đnh đc mt cách
đáng tin cy.

Chi phí sn xut, kinh doanh và chi phí khác đc ghi nhn trong Báo cáo kt
qu hot đng kinh doanh khi các khon chi phí này làm gim bt li ích kinh t trong
tng lai có liên quan đn vic gim bt tài sn hoc tng n phi tr và chi phí này
phi xác đnh đc mt cách đáng tin cy.
Các chi phí đc ghi nhn trong Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh phi
tuân th nguyên tc phù hp gia doanh thu và chi phí.
Khi li ích kinh t d kin thu đc trong nhiu k k toán có liên quan đn
doanh thu và thu nhp khác đc xác đnh mt cách gián tip thì các chi phí liên quan
đc ghi nhn trong Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh trên c s phân b theo h
thng hoc theo t l.
Mt khon chi phí đc ghi nhn ngay vào Báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh trong k khi chi phí đó không đem li li ích kinh t trong các k sau.
1.1.4 Mc đích và tác dng ca BCTC:
1.1.4.1 Mc đích:
Báo cáo tài chính phn ánh theo mt cu trúc cht ch tình hình tài chính, kt
qu kinh doanh ca mt doanh nghip. Mc đích ca báo cáo tài chính là cung cp các
thông tin v tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các lung tin ca mt doanh
nghip, đáp ng nhu cu hu ích cho s đông nhng ngi s dng trong vic đa ra
các quyt đnh kinh t.  đt mc đích này báo cáo tài chính phi cung cp nhng
thông tin ca mt doanh nghip v: Tài sn; N phi tr; Vn ch s hu; Doanh thu,
thu nhp khác, chi phí, lãi và l; phân chia li nhun sau thu; Các lung tin.
HV: VÕ THU PHNG
6

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

Các thông tin này cùng vi các thông tin trình bày trong Bn thuyt minh báo
cáo tài chính giúp ngi s dng d đoán đc các lung tin trong tng lai và đc
bit là thi đim và mc đ chc chn ca vic to ra các lung tin và các khon
tng đng tin – Theo VAS 21.

1.1.4.2 Vai trò và tác dng ca BCTC:
BCTC là ngun thông tin quan trng không ch đi vi doanh nghip mà còn
phc v ch yu cho các đi tng bên ngoài doanh nghip, nh các c quan qun lý
Nhà nc, các nhà đu t hin ti và đu t tim nng, các ngân hàng và các t chc
tín dng, nhà qun lý, kim toán viên đc lp và các đi tng khác có liên quan.
Tuy nhiên đi tng phc v ch yu BCTC là nhng ngi bên ngoài doanh
nghip, các đi tng khác nhau này đu cn thông tin v BCTC ca doanh nghip đ
phc v cho các mc đích khác nhau ca mình. Yêu cu chung nht ca các đi tng
này là thông tin đó phi trung thc, khách quan, đy đ, kp thi và d hiu.  đt
nhng yêu cu trên, k toán phi thc hin công vic đu tiên là to ra c s pháp lý
ca các nghip v kinh t tài chính phát sinh, thit lp s ghi chép có h thng các
nghip v kinh t phát sinh ti đn v. Thông qua vic s dng các phng pháp k
toán đ phân loi, tng hp các nghip v ca mình thành tng nhóm riêng bit, k
toán s trình bày chúng thành nhng thông tin hu ích phù hp vi yêu cu ca nhng
ngi s dng đc th hin trên BCTC.
- i vi Nhà nc, BCTC cung cp thông tin cn thit giúp cho vic thc
hin chc nng qun lý v mô ca Nhà nc đi vi nn kinh t, giúp cho các c quan
tài chính Nhà nc thc hin vic kim tra đnh k hoc đt xut đi vi hot đng ca
doanh nghip, đng thi làm c s cho vic tính thu và các khon np khác ca doanh
nghip đi vi ngân sách Nhà nc.
- i vi nhà qun lý doanh nghip, các nhà qun lý thng cnh tranh vi
nhau đ tìm kim ngun vn và c gng thuyt phc vi các nhà đu t và các ch n
rng h s đem li mc li nhun cao nht vi đ ri ro thp nht.  thc hin đc
HV: VÕ THU PHNG
7

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

điu này, các nhà qun lý phi công b công khai các thông tin trên BCTC đnh k v
hot đng ca doanh nghip. Ngoài ra, nhà qun lý còn s dng BCTC đ tin hành

qun lý, điu hành hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip mình.
- i vi các nhà đu t, các ch n, đòi hi BCTC vì hai lý do: h cn BCTC
đ giám sát và bt buc các nhà qun lý phi thc hin theo đúng hp đng đã ký kt
và h cn các thông tin tài chính đ thc hin các quyt đnh đu t và cho vay ca
mình.
- i vi các kim toán viên đc lp, các nhà đu t và cung cp tín dng đòi
hi BCTC phi đc kim toán bi kim toán viên đc lp. Nh vy BCTC đóng vai
trò nh là đi tng ca kim toán đc lp.
1.1.5 Các yêu cu lp và trình bày BCTC:
1.1.5.1 Các nguyên tc lp và trình bày báo cáo tài chính:
Theo VAS 21 – Trình bày BCTC –Vic lp và trình bày BCTC phi tuân th 6
nguyên tc: Hot đng liên tc,c s dn tích, nht quán, trng yu và tp hp, bù tr,
có th so sánh.
Vic thuyt minh BCTC phi cn c vào yêu cu trình bày thông tin quy đnh
trong các chun mc k toán. Các thông tin ch yu phi đc gii trình đ giúp ngi
đc báo cáo hiu đúng thc trng tình hình tài chính ca doanh nghip.
1.1.5.2 K báo cáo:
K lp báo cáo tài chính nm:
Các doanh nghip phi lp BCTC theo k k toán nm là nm dng lch hoc
k k toán nm là 12 tháng tròn sau khi thông báo cho c quan thu. Trng hp đc
bit, doanh nghip đc phép thay đi ngày kt thúc k k toán nm dn đn vic lp
BCTC cho mt k k toán nm dn đn vic lp BCTC cho mt k k toán nm đu
tiên hay k k toán nm cui cùng có th ngn hn hoc dài hn 12 tháng nhng không
vt quá 15 tháng,.
K lp BCTC gia niên đ:
HV: VÕ THU PHNG
8

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

K lp BCTC gia niên đ là mi quý ca nm tài chính ( không bao gm quý
IV).
K lp BCTC khác:
Các doanh nghip có th lp BCTC theo k k toán khác ( nh tun, tháng, 6
tháng, 9 tháng ….) theo yêu cu ca pháp lut, ca công ty m hoc ca ch s hu.
n v k toán b chia, tách, hp nht, sáp nhp, chuyn đi hình thc s hu,
gii th, chm dt hot đng, phá sn phi lp BCTC ti thi đim chia, tách, hp nht,
sáp nhp, chuyn đi hình thc s hu, gii th, chm dt hot đng, phá sn.
1.2 BCTC tng hp và BCTC hp nht:
1.2.1 BCTC tng hp:
Các đn v k toán cp trên có các đn v k toán trc thuc hoc Tng công ty
nhà nc thành lp và hot đng theo mô hình không có công ty con, phi lp BCTC
tng hp, đ tng hp và trình bày mt cách tng quát, toàn din tình hình tài sn, n
phi tr, ngun vn ch s hu ti thi đim lp BCTC, tình hình và kt qu hot đng
kinh doanh trong k báo cáo ca toàn đn v.
H thng BCTC tng hp gm 4 biu mu báo cáo:
- Bng cân đi k toán tng hp Mu s B 01- DN
- Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh Mu s B 02- DN
tng hp.
- Báo cáo lu chuyn tin t tng hp Mu s B 03 - DN
- Bng thuyt minh BCTC tng hp Mu s B 09 – DN
Ni dung, hình thc trình bày, thi hn lp, np và công khai BCTC tng hp
thc hin theo quy đnh ti thông t hng dn chun mc k toán s 25 “ Trình bày
BCTC hp nht và k toán đu t vào công ty con”.
“ ¦ Bng cân đi k toán tng hp toàn doanh nghip đc lp trên c s
tng hp Bng cân đi k toán ca đn v cp trên và các đn v trc thuc trong
HV: VÕ THU PHNG
9

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

doanh nghip theo tng khon mc bng cách cng các khon mc tng đng ca
tài sn, n phi tr, vn ch s hu theo nguyên tc:
- i vi các khon mc ca Bng cân đi k toán không phi điu chnh thì
đc cng trc tip đ xác đnh khon mc tng đng ca Bng cân đi k
toán tng hp.
- i vi nhng khon mc phi điu chnh theo nguyên tc và phng pháp điu
chnh thích hp sau đó mi cng đ tng hp khon mc này và trình bày trên
Bng cân đi k toán tng hp.
̇ Nguyên tc và phng pháp điu chnh:
- iu chnh khon cp vn ca đn v cp trên cho đn v cp di
+ Nguyên tc điu chnh:
Giá tr ghi s ca khon cp vn ca đn v cp trên trong tng đn v cp di và
phn vn ca đn v cp trên trong vn s hu ca đn v cp di phi đc loi
tr hoàn toàn trên Báo cáo tài chính tng hp.
+ Bút toán điu chnh:
- iu chnh gim khon mc “Vn kinh doanh  đn v trc thuc” ca công ty
và điu chnh gim “Ngun vn kinh doanh”  đn v trc thuc chi tit phn
vn cp trên cp.
Gim khon mc “Vn kinh doanh  đn v trc thuc”
Gim khon mc “ Vn đu t ca ch s hu”
- iu chnh s d các khon phi thu phi tr ni b trong cùng doanh
nghip.
+ Nguyên tc điu chnh
S d các khon phi thu phi tr gia các đn v ni b trong mt doanh nghip
phi đc loi tr hoàn toàn.
+ Bút toán điu chnh:
HV: VÕ THU PHNG
10

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

iu chnh gim khon mc “Phi thu ni b” và điu chnh gim khon mc “Phi
tr ni b”
Gim khon mc – Phi thu n b
Gim khon mc – Phi tr ni b
- iu chnh các khon lãi cha thc s phát sinh t các giao dch ni b:
+ Nguyên tc điu chnh:
Các khon lãi cha thc hin t các giao dch ni b nm trong giá tr còn li ca
tài sn nh hàng tn kho, TSC, li nhun trc thu thu nhp doanh nghip phi
đc loi tr hoàn toàn.
+ Bút toán điu chnh:
Gim khon mc – Li nhun cha phân phi
Gim khon mc – Hao mòn TSC
Gim khon mc – Hàng tn kho
Gim khon mc – TSCHH, hoc TSCVH
- iu chnh các khon l cha thc s phát sinh t các giao dch ni b
+ Nguyên tc điu chnh
Tng khon mc – Hàng tn kho
Tng khon mc – TSCHH, TSCVH
Tng khon mc – Li nhun cha phân phi
Tng khon mc – Hao mòn TSC
Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh tng hp đc lp trên c s tng
hp các Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca đn v cp trên và các đn v trc
thuc có lp báo cáo kt qu hot đng kinh doanh theo tng khon mc bng cách
cng các khon mc tng đng v doanh thu, thu nhp khác, giá vn hàng bán, li
nhun gp v bán hàng và cung cp dch v, chi phí tài chính … theo nguyên tc:
- i vi khon mc không phi điu chnh đc cng trc tip đ xác đnh
khon mc tng đng ca Báo cáo kt qu kinh doanh tng hp.
HV: VÕ THU PHNG

11

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

- i vi nhng khon mc phi điu chnh theo nguyên tc lp và trình bày Báo
cáo kt qu hot đng kinh doanh thì phi thc hin các điu chnh thích hp
sau đó mi cng đ tng hp khon mc và trình bày trên báo cáo kt qu hot
đng kinh doanh tng hp.
Các ch tiêu ch yu phi điu chnh liên quan đn tng hp báo cáo kt qu
hot đng kinh doanh gm: Doanh thu, giá vn hàng bán, lãi l ni b, lãi l ni b
cha thc s phát sinh, li nhun k toán trc thu thu nhp doanh nghip.
Phng pháp điu chnh các ch tiêu khi lp báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh tng hp.
Các khon doanh thu, giá vn hàng bán, lãi l ni b công ty phi đc loi tr
toàn b.
a- Bút toán điu chnh gim toàn b doanh thu ni b đã ghi nhn trong khon
mc “Doanh thu bán hàng và cung cp dch v” và trong khon mc “Giá vn hàng
bán” ca các đn v ni b ghi
Gim khon mc – Doanh thu bán hàng và cung cp dch v: Doanh thu ni b
Gim khon mc – Giá vn hàng bán: Doanh thu ni b
b- Các khon lãi, l ni b cha thc s phát sinh t các giao dch ni b phi
đc loi tr hoàn toàn tr khi chi phí to nên khon l đó không th thu hi đc.
Bút toán điu chnh:
Tng, gim khon mc – Giá vn hàng bán:Lãi, l ni b cha thc s phát sinh
Gim, tng khon mc – Tng li nhun k toán: Lãi, l ni b cha thc s
phát sinh.”
(2)

i công ty m và tp đoàn va phi lp BCTC hp nht thì phi lp BCTC
tng hp trc ( Tng hp theo loi hình hot đng: sn xut, kinh doanh; đu t

(2) Trang 75 , 76, 97 ”Giáo trình K toán tài chính”, nhà xut bn Giao thông vn ti, 2008.
PGS.TS. Bùi Vn Dng (ch biên) cùng tp th tác gi biên son Khoa k toán – Kim toán _ B môn
k toán tài chính Trng i hc kinh t TP. H Chí Minh.
HV: VÕ THU PHNG
12

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

XDCB hoc s nghip) sau đó mi lp BCTC tng hp hoc BCTC hp nht gia các
loi hình hot đng. Trong khi lp BCTC tng hp gia các đn v SXKD đã có th
phi thc hin các quy đnh v hp nht BCTC. Các đn v va phi lp BCTC tng
hp va phi lp BCTC hp nht thì phi tuân th cà các quy đnh v lp BCTC tng
hp và các quy đnh v BCTC hp nht.
1.2.2 Báo cáo tài chính hp nht:
1.2.2.1 Khái nim v BCTC HN:
BCTC hp nht đc xác đnh là báo cáo tài chính ca mt tp đoàn đc trình
bày nh báo cáo tài chính ca mt doanh nghip. Báo cáo này đc lp trên c s hp
nht báo cáo ca công ty m và các công ty con theo quy đnh ca VAS 21- Trình bày
báo cáo tài chính, VAS 25 – Báo cáo tài chính hp nht và k toán khon đu t vào
công ty con và các Chun mc k toán liên quan khác.
1.2.2.2 c đim hình thành công ty m công ty con  Vit Nam:
Lch s hình thành các các tp đoàn kinh t  nhiu nc trên th gii din ra
mt cách t nhiên và là kt qu ca các quan h liên kt gia các công ty v công ngh,
th trng, đu t, tài chính, … trong đó quan h tài chính là quan h liên kt ch yu.
Trong khi đó ti Vit Nam, vic chuyn đi t vic sp xp li các doanh nghip nhà
nc, các tng công ty nhà nc mang tính ch quan, phôi thai t đu nhng nm 90
ca th k 20 khi Chính ph Vit Nam ban hành quyt đnh s 91/TTg Tng công ty
chuyn sang hot đng theo mô hình công ty m - công ty con to tin đ cho s ra đi
các tp đoàn kinh t  Vit Nam. c đim chung ca các tp đoàn đc hình thành
theo phng thc này là: Công ty m đu là doanh nghip nhà nc (100% vn nhà

nc hoc Nhà nc có t l vn chi phi); các công ty con có th là doanh nghip nhà
nc, công ty c phn có phn chi phi ca nhà nc, công ty TNHH mt thành viên,
công ty trách nhim hu hn t 2 thành viên tr lên có hn 50% vn ca nhà nc …
1.2.2.3 iu kin xut hin BCTC hp nht:
HV: VÕ THU PHNG
13

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

Theo thông t 161/2007/TT-BTC ngày 31 tháng 12 nm 2007 ca B tài chính
hng dn thc hin 16 chun mc k toán ban hành. Công ty m có trách nhim lp
Báo cáo tài chính hp nht khi kt thúc k k toán đ phn ánh tình hình tài chính, kt
qu hot đng kinh doanh và các dòng lu chuyn tin t ca c Tp đoàn. Trng hp
Công ty m đng thi là Công ty con b mt công ty khác s hu toàn b hoc gn nh
toàn b và đc các c đông thiu s trong công ty chp thun thì Công ty m này
không phi lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht.
Mt công ty đc coi là Công ty m ca mt công ty khác nu có quyn kim
soát thông qua vic chi phi các chính sách tài chính và hot đng nhm thu đc li
ích kinh t t các hot đng ca công ty này. Công ty m thng đc xem là có quyn
chi phi các chính sách tài chính và hot đng trong các trng hp sau đây:
a) Công ty m nm gi trên 50% quyn biu quyt trc tip hoc gián tip 
Công ty con;
b) Công ty m có quyn trc tip hoc gián tip b nhim hoc bãi min đa s các
thành viên Hi đng qun tr, Giám đc hoc Tng giám đc ca Công ty con;
c) Công ty m có quyn b đa s phiu ti các cuc hp ca Hi đng qun tr
hoc cp qun lý tng đng;
d) Công ty m có quyn quyt đnh vic sa đi, b sung iu l ca Công ty
con;
đ) Các nhà đu t khác tho thun dành cho Công ty m hn 50% quyn biu
quyt;

e) Công ty m có quyn chi phi các chính sách tài chính và hot đng theo quy
ch tho thun.
1.2.2.4 Các yêu cu ca chun mc k toán:
HV: VÕ THU PHNG
14

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

Theo thông t 161/2007/TT-BTC - Báo cáo tài chính hp nht đc lp tuân
theo các quy đnh ca h thng Chun mc k toán Vit Nam ch yu là các chun
mc sau đây:
- Chun mc k toán s 07 - K toán khon đu t vào công ty liên kt;
- Chun mc k toán s 08 -Thông tin tài chính v nhng khon góp vn liên
doanh;
- Chun mc k toán s 10 - nh hng ca vic thay đi t giá hi đoái;
- Chun mc k toán s 11 - Hp nht kinh doanh;
- Chun mc k toán s 21 - Trình bày báo cáo tài chính;
- Chun mc k toán s 24 - Báo cáo lu chuyn tin t;
- Chun mc k toán s 25 – Báo cáo tài chính hp nht và k toán khon đu t
vào Công ty con.
1.2.2.5 Niên đ k toán hp nht, s hòa hp chính sách k toán gia
công ty m - công ty con và th thut điu chnh – loi tr hp nht:
1. Niên đ k toán hp nht: c trình bày  mc 1.1.5.2 – K báo cáo.
2. Thng nht chính sách k toán gia công ty m và th tc k toán công ty con:
Các công ty con chu s kim soát ca công ty m nhng chúng có t cách pháp
lý đc lp vi nhng đc đim riêng v môi trng kinh doanh, nhân s, khách hàng,
chin lc cnh tranh nên nhng chính sách k toán gia các công ty trong cùng mt
tp đoàn không phi lúc nào cng ging nhau. S khác bit ca các yu t kinh doanh
gia các công ty trong tp đoàn càng ln thì các th tc và chính sách k toán càng đa
dng. Nh vy vic hp nht các chính sách và th tc k toán đc thc hin theo 2

cách sau:
- Cách 1: Thng nht các th tc, chính sách k toán khi lp BCTC cá th ca
công ty m và công ty con. C th nh sau: Các th tc k toán đc thng nht chung
HV: VÕ THU PHNG
15

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

gia các đn v trong cùng tp đoàn và đc thc hin ngay khi lp BCTC cá th ca
các công ty - Các nghip v kinh t tài chính đc x lý theo th tc k toán thng
nht ngay t trên s sách k toán ca tng công ty riêng r trong tp đoàn -> Không
phát sinh điu chnh chênh lch khi tin hành hp nht BCTC.
- Cách 2: Thng nht các th tc, chính sách k toán khi lp BCTC hp nht ca
công ty m và công ty con. Trong trng hp các công ty không th thng nht đc
chính sách k toán ngay c khi các nghip v cùng loi trong cùng hoàn cnh do nhng
đc đim c hu v môi trng kinh doanh. Do vy khi lp BCTC hp nht phi điu
chnh các khon mc cn thit. Ví d nh: iu chnh s khu hao TSC do chính
sách khu hao khác nhau; iu chnh s chênh lch gia giá hp lý và giá ghi s do
đánh giá tài sn, công n ca công ty lúc bt đu hp nht
3. Th tc điu chnh - loi tr hp nht:
Trình t lp BCTC hp nht đc thc hin qua 2 bc:
- Bc 1: Công gp các khon mc tng ng trên BCTC cá th ca các công
ty thuc phm vi hp nht.
- Bc 2: Loi tr và điu chnh các khon mc cn thit đ làm cho BCTC hp
nht đc lp đúng theo quan đim hp nht.
1.2.2.6 Lp Bng cân đi k toán hp nht vào ngày quyn kim soát
đc thit lp:
Nu b qua s nh hng ca chính sách thu thì các th tc liên quan đn lp
bng cân đi k toán hp nht gm các vic c bn nh sau:
¦ ánh giá tài sn và công n ca công ty con theo giá hp lý:

Nu công ty con đc hình thành do công ty khác mua thì tài sn, công n ca
công ty con đó phi đc đánh giá theo giá hp lý ti thi đim nghip v mua xy ra.
 Bù tr gia giá vn đu t vào công ty con và vn ch s hu ca công ty con theo
giá hp lý:
HV: VÕ THU PHNG
16

LUN VN CAO HC HDKH: PGS.TS BÙI VN DNG

Nu gi nguyên s vn đu t vào công ty con trên Bng cân đi k toán ca
công ty m và vn ch s hu ca công ty con trên Bng cân đi k toán ca công ty
con trong s cng gp s tính trùng 2 ln. Do đó phi loi tr giá tr ghi s khon mc
“u t vào công ty con” trong báo cáo ca Công ty m vi phn s hu ca Công ty
m trong vn ch s hu ti ngày mua ca các Công ty con, k toán phi tính toán giá
tr phn s hu ca Công ty m trong tng ch tiêu thuc vn ch s hu ti ngày mua
ca Công ty con, đng thi tính toán li th thng mi phát sinh (nu có) ti ngày
mua, ghi:
N TK Vn đu t ca ch s hu
N TK Thng d vn c phn
N TK Vn khác ca ch s hu
N TK Chênh lch đánh giá li tài sn
N TK Chênh lch t giá hi đoái
N TK Qu đu t phát trin
N TK Qu d phòng tài chính
N TK Các qu khác thuc vn ch s hu
N TK Li nhun sau thu cha phân phi
N TK Li th thng mi (Nu có)
….
Có TK u t vào công ty con.
Có TK Li ích ca c đông thiu s.

¡ Xác đnh phn li ích c đông thiu s:
- Trong Bng cân đi k toán hp nht, li ích ca c đông thiu s trong giá tr
tài sn thun ca các Công ty con đc xác đnh và trình bày thành mt dòng riêng
bit. Giá tr li ích ca c đông thiu s trong giá tr tài sn thun ca các Công ty con
hp nht, gm:
HV: VÕ THU PHNG