Ứng dụng Basel II trong quản trị rủi ro tại các NHTM Việt Nam Luận văn thạc sĩ

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG

I H C KINH T TP.HCM
---- j ---

TR N TH QU CHI

NG D NG BASEL II TRONG QU N TR
R I RO T I CÁC NHTM VI T NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính ngân hàng
Mã s :60.31.12

LU N V N TH C S
NG

IH

NG D N: TS. NGUY N TH UYÊN UYÊN

THÀNH PH

H

CHÍ MINH – 2010


L

y là cơng trình nghiên c
Các phân tích, k
v

ngu

êu trong lu

êng tơi.
d

trên nghiên c

th

trích d .
Tác gi

Tr

th Qu Chi

t và


2

M
Danh m

L

ký hi u, ch vi

Danh m

, bi

Danh m

các hình v ,

th , ph

ng trình

L
1:QU
1.1. Hi p

ÀNG V

Basel trong qu

ro ngân hàng ................................................. 1

tr r

1.1.1.Hi p

Basle I................................................................................................. 1

1.1.2.Hi p

Basel II trong qu

1.1.2.1.Ph

àl

tr r

ro ngân hàng ............................................. 5

ình áp d

1.1.2.2.N

.................................................. 5

................................................................................ 5

1.2.2.2.1.Tr

............................................................................. 7

1.2.2.2.2.Tr

.............................................................................. 13

1.2.2.2.3.Tr

............................................................................... 14

1.1.3.Thi

ùng nh

............ 14

1.1.4.Tính h
1.2.Nghiên c
gi

và d

el II trong qu
vi

d

tác

nghi m cho Vi

cu

Basel II trong qu
kh

im

1.2.2.Ngân hàng d

K

lu

CH

ch

t

kinh nghi

tài chính 2008 - Rút ra bài h

kinh

ngân hàng trên th

cu

ài chính th

.......................... 17
8 ............. 22

cho Vi Nam ................................................................. 23

ng 1......................................................................................................... 24

NG 2: BASEL II TRONG QU

NAM HI
2.1.Nh

ro ngân hàng trên th

Nam ................................................................................................... 17

1.2.1.V

1.2.3.bài h

ho

tr r

16

.......................................................................................................... 25
d

2.1.1.R

r

ro trong ho

c

h th

NHTM Vi

Nam hi

nay... 25

................................................................................................. 25


3

2.1.2.R

........................................................................................... 32

2.1.3.R

............................................................................................... 35

2.1.4.R

ro th tr

.............................................................................................. 37

2.1.4.1.R

ãi su ........................................................................................... 37

2.1.4.2.R

............................................................................................. 38

2.2.Nhìn l

ho

qu

qua.. ................................................................................................................................ 39
2.3.Ho

qu

tr r

ro theo Basel t

2.3.1.Th

NHTM Vi

................................ 41

qu

............ 41

2.3.2.Nh

.................... 56

2.3.2.1.N

................................................ 56

2.3.2.2.Yêu c

........................................................................... 57

2.3.2.3.Chi phí v

ành theo các quy t

2.3.2.4.H

.................................... 58

..................................................................... 59

2.3.2.

........................................... 60

2.3.2.6.Thi

ên nghi

2.3.2.7.H
2.3.2.8.Nh

......................... 60

.................................................................. 62
th

c

ban lãnh

NHTM tr

nh

r

ro trong ho

ngân hàng t Vi Nam....................................................................................... 62
K

lu

CH
TR R

ch

ng 2......................................................................................................... 63

NG 3: NÂNG CAO HI
RO T

3.1.S c n thi
3.2.

xu

NHTM Vi
3.3.Các gi
t

p

CÁC NHTM VI
d

QU

D

BASEL II TRONG QU

NAM ............................................................. 65

Basel II trong qu
ình

tr r

ro NHTM Vi

Nam ........... 65

trong qu

tr r

ro

Nam........................................................................................................... 66
u
.............................................................................................. 70


4

3.3.1.Hồn thi

à phát tri

..................................... 70

3.3.2.Xây d

.................................................. 71

3.3.3.C

ình qu

3.3.4.Nâng cao ch

...................................................................... 71
n nhân l

............................................................... 72

ài chính cho các NHTM............................................... 73
3.3.6. M
th

ình qu

ãi trên

....................................................................................................................... 74

3.4.Gi

..................................................................................................... 75

3.4.1.Nâng cao ch

........................................................... 75

3.4.2.Nâng cao hi

công tác thanh tra, giám sát ngân hàng ............................. 75

3.4.3.Hoàn thi
K

lu

K
Tài li
Ph l

ch

........................................................... 76

ng 3......................................................................................................... 79
.................................................................................................................... 81

tham kh


5

DANH M

KÝ HI

, CH

VI

ACB:

Ngân hàng Á Châu

A-IRB:

Ph

ng pháp

AMA:

Ph

ng pháp nâng cao

BIA:

Ph

ng pháp ch tiêu c b

BIS:

Ngân hàng thanh toán qu

CAR:

T l v

t

CIC:

H th

thơng tin tín d

FED :

C

d tr liên bang M nông thôn Vi

F-IRB:

Ph

ng pháp ánh giá n

LGD:

T

th

NHNN :

Ngân hàng Nhà n

giá n

b nâng cao

t

thi
ngân hàng

b c b

tính
c

NHTM :
NHTMCP :

Ngân hàng th

ng m

ph

NHTMNN :

Ngân hàng th

ng m

àn

PD:

Xác su v n

QTRR :

Qu

RWA:

Tài s

Sacombank:

Ngân hàng Sài Gịn –Th

TCTD:

T ch

TSA:

Ph

Vietinbank :

Ngân hàng Cơng th

WTO :

T ch

tr r i ro
có r

ro
ng tín

tín d

ng pháp chu

th

hoá
ng Vi Nam

ng m th gi

DANH M
B

1L

B

2 Tr

....................................................... 1
s

ài s

........................................................................ 4


6

B

à doanh nghi

................................ 8

B

.......................... 10

B

à Basel II ....................... 16

B

àng cung c

............................................................................................. 18

B

àng s

d

.......................................................................................................... 19

B

àng thu

0s

................................................................................. 19
B

........................... 21

B

àn v

àng t

B

ên t

giám sát c

- 2009 ............................... 42

ám sát c

....................................................................................................... 50

B

ình và ph

ào h

àng

… .................................................................................................................................... 68

DANH M

ÌNH V

ình 1.1 T

...................................................................... 3
êu c

Hình 1.1 C

..................................................... 8
c Basel II ............................................................................ 7

ình 1.4 V

ịng r

ình 1.5 V

ịng r

Bi
Bi

NG TRÌNH

................................................................................ 2

ình 1.2 Tài s
ình 1.3 V

, PH

....... 9
chu
àng t

Tình hình huy

à cho vay c

................. 10

-2009 .................................. 28
-2008 .......... 33


7

L
1.S

ÀI

Kh

ài chính t

à nh

ã cho th

v

ài chính và c

giám sát c

Trong i

ki

hi

WTO và t

à th

ngồi ang ti

t

l

nh

v

h

Trong b

s

ch

c

vào Vi
c

, ph

ịi h

ti n ch l

qu

là t ng tính hi

lý các

qu

theo m

s

x

gi

h

ngân hàng c

i

m c

g

ch tài chính ,
tài tr n

c
t , lu

các ngân hàng Vi
các qu

qu

th

t .

và c

ngân hàng và trên h

tham gia t

t

t

h n vào sân ch i chung

nh

s c

ph

tuân th

có c s so sánh,

ngân hàng n

ngoài, v

giá,

các h th

gia khác trên th gi .
ã có nh

àm

m

nh

h th

n

kinh t .

pháp qu
Nam v

v

xem nh là m

ch

tranh trong quá trình h

Trong nh

tri

Nam ph

NHTM Vi Nam mu

qu

, các ngu

nh hoàn toàn theo các cam k

NHTM Vi

ho

t , nâng cao n ng l

Nam ã gia nh

Nam, kinh doanh ngân hàng

h th

Nh v , h th
qu

nay, Vi

ài chính –

êu c

à xu th
à thơng l

àng là h

M

à qu
qu

trên th

chính là hi

àn v

àng – cịn

g

h n
àm chu
ình. Hi

tên g
phiên b

trong nh

The New Basel Capital Accord) c

thông d
ày

à giám sát ho
ã có phiên b
m

ên

8

này trong cơng tác giám sát và qu
ch

àng v

ịn nhi

a ch

hi

ên v

trong phiên b

àv

phiên b

c

ình h

ày th

trong l

àng c

ta.
Tuy nhiên, Basel II chính th
u c
Basel II nh
c

, kh

h

nh

hồn thi

qu

pháp hi

qu

tr r

t n m 2007 và các NHTM Vi Nam

ph tuân th các chu

tr r

hi p

ro c

d

ti

hi

“Nâng cao hi

c

m

hi p
tiêu nghiên

các NHTM Vi t Nam, tìm ra

c

hi p

Basel II

này vào ho

NHTM Vi Nam , tác gi

m

ngân hàng. V

Basel t

khó kh n trong vi

qu nh

ro h th

l

òi h
qu

d

nguyên nhân, nh

ra gi

t

h th

sát tình hình

nh

có hi

ãm

t

giám sát và cơng tác
d

ch

tài nghiên c u:

trong công tác qu

NHTM Vi
2.M

TIÊU NGHIÊN C
tài th

làm c s
c

hi

nghiên c u các chu

d

Basel trong qu

thêm v

d

th ,
NHTM

Basel t

t

a ra nh

công tác qu

tr r

3.

ro c

tr r

m

tài t p trung nghiên c

m , các quy
ro c

các NHTM Vi

s ngân hàng c
th

tr

gi pháp nh

nâng cao hi

d

Basel t

d

ÊN C

àn

àng m
này,

tài ch t p trung nghiên c

n

à các chu

àn tài chính –

qu

các

Basel II vào

à chu

quy trình giám sát ho

nghiên c

gia trên th gi .

các NHTM Vi Nam.

À PH

các t

qu

Basel

Nam và nghiên

các qu

và kh n ng

Trên th

c

trong hi p

ng
t, các ngân hàng

àng…Tuy nhiên, trong ph
ác chu

vi


9

tồn v
r

và r

tr

ho

m

v quy trình giám sát ho

t

c

.

th tr

y là chu

NHTM Vi Nam hi

xin

liên quan tr c ti

nay. Các chu

c

l cho nh

m

h th

m

còn l i bao g

ngân hàng và chu

nghiên c

th

m

chu

v các quy

chuyên sâu h n sau này.

4.
tài s d
so sánh nên
ph

các ph

chi .

v

tài ch có th d
ng pháp i

,

hàng bao g

tr

d

câu h

ch nh
v

ý ki

m . M

th

c

ch quan c

b s

logic, phân tích - t

ngân hàng, do i
t m

kh

kh
v

, phó phịng ch
chu

l

hi

ng pháp ph

liên quan

suy lu

trên thông tin cung c

tài c

NHTM thông qua ph

trên b

các báo cáo chi ti

tra ch

Bên c

ng pháp lý thuy

ti

h

,

ch

s ngân hàng thơng qua

sát là nhóm

sát v th
tr

ki

h

tr

di

d

c

các

Basel t các

chuyên gia trong l

v

n ng và các chuyên viên. Hình th

ph

( xem trong ph

tác gi trong vi

ph l ), i

nêu lên nh

này ph

xét ho

ngân

nào h
giá nh

tài.

Ngoài ra, h
tài có th
li

c

ày ch

c
c

TM do chính tác gi
t

ên m

T
t
s d

ên

ài chính, t

ài ra, ngu

êu

ên ngành có uy
àng, t

Nam và các website c
àm ngu

àx

ành ph
ài.


10

5.N

ÀI
Ngồi ph

àk

ình bày trong ph

nh sau:
Ch

ng 1 : Qu

Ch

ng 2 : Basel II trong qu

Ch

ng 3 : Nâng cao hi

Vi Nam

tr r

ro c

ngân hàng v

qu

tr r

Hi p

Basel II

ro t các NHTM Vi Nam hi
d

Basel II trong qu

tr r

nay
ro t

các NHTM


11

QU

ÀNG V

1.1.Hi p

Basel trong qu

Basel II ra
c

d

tr r

trên nh

B

II

ro ngân hàng
n

t

s ng

Basle I. Có th khái quát l

HI

g

c
c

Basle I, kh
hi p

v

ph c nh

thi

Basel qua b

sót

sau:

1L

1

Hi

à có hi

1992
2

êm r
t

3

Tháng 06/1999

–

ình t

Consultative Package – CP1).
4

Tháng 01/2001

ình t

5

Tháng 04/2003

ình t

6

Quý 04/2003

7

Tháng 01/2007 Hi

8

2010

àn thi

Ch

ình chuy

le I1

1.1.1.Hi
Hi p

Phiên b

c Basle I

c ra

i sau cu c h p c a

ng ngân hàng2 vào tháng 7 n m 1988, trong

1

Tác gi

hi

ên t
ên Âm ti

ên b

y ban Basel v giám sát ho t

a ra các chu n m c v n qu c t và

ìt

ã quy

ên

ùng Basel - Th
ùng này [Chú thích c

2

y ban Basel v giám sát nghi p v ngân hàng là m t

ngân hàng

c thành l p b i các Th ng

y ban bao g m các chuyên gia giám sát ho t

c Ngân hàng Trung

ng

ng c a nhóm G10 vào cu i n m 1974, xu t

phát t sau m t lo t các cu c kh ng ho ng v ti n t qu c t và th tr

ng ngân hàng, trong

áng chú ý nh t


12

các ph

ng pháp o l

ng v n. Basle I yêu c

các ngân hàng ho

n
v

ày là m

m

àng,

ày c

àm
c

hàng qu

àn b

à thi

gi

àng qu

ành m

ình

n hàng qu

Thành t

ã

chung nh

àng và m

àt

àn c

àng.

ình 1.1 T
T
T
Tài s
àm 2 lo
V

V
ngu

à các

òng

òng cho các kho
V

V
l

ên tài s

ài h

phịng

à tr

ê). Tuy

nhiên, các kho
v

ày.
T

h

àc

ính là v

t có.V

t có ph

b

nh

gi

sau:
Ø T

chính là s s p

c a ngân hàng Herstatt

tháng 2 n m 1975 và v sau

c t ch c

Tây

c lúc b y gi . Cu c h p

nh k 3- 4 l n m i n m.

u tiên c a

y ban di n ra vào


13

Ø N
Ø

òng chung hay d
d

bao g

hi

i

ên b

òng t

ài s
òng cho nh

ày s

à 1.25% ho
th ên t

ài s

Ø Giá tr

êm c
ng

l

ài s

ên nh

55%.
e I, các ngân hàng c
c

à ho

hc

àng

ìn nh
tín d

à vì v

à tài s
àng. Theo Basle I, t

nh

t ngân hàng c

.

ình 1.2 Tài s

có r

RWA = Tài s

(RWA)
Tr
ài s

nh

êu c


14

B

2 Tr ng s

ài s

Tr

Phân lo
à vàng n

Ti

ài s
àng.

Các ngh

0%

àB

Tài chính.
Các kho

àng có quy

mơ l
20%

Ch

ành b

Các kho

50%

à

T
c
100%
ch

Theo bi

e
à

r
ên th

c

ài s
ro th

àt

có th

ãi su

àm phát sinh r
t giá, ch

à hàng hóa. R
àb

b

ình giá tr

này ch

1996 v

ình Basle tiêu chu
àng. Nh

àng tho

M

à nh

ù có r

à
ình n

ãn các tiêu chu

eIv
Chính vì v

ã


15

khơng cịn phù h

d

ịi h

àn di

xây d

à giám sát ho

1.1.2.Hi

trong qu
nh

h

ch c

ng án qu

Nh

tr r

lý r

ph

th

hi

các ph

qu

t v v

Basel II ã chính th

m
ro ho

n m 2004 , b

hi p
êu

ài chính c
à gi i pháp nâng cao các
êu c

i ro tín

àr
àl

ình áp d

Hi

à có kh

àng và

qu

tồn v

khích các ngân hàng

ban hành.

àng nói chung v

1.1.2.1.Ph

à hi

t

ày nh

àng có nhi

ngân

i các

êu c

c p

àng mang tính qu

h

ìs

ki
ài ra, vì m

c

t

ình 3 n

khi áp d

ti

h n, cho

àh

d

t

Basle I và khuy

àn c

ti

chu

ro ngân hàng

ro tiên ti

chu n an tồn v
t

àng.

t theo chu

m
àb

ên c

êu quan tr

quy
à tính toán v

àng cho nhu c

nh

trách nhi

ành viên ch

àng c

ên các ngân

1.1.2.2.N
Basel II là hi
c
D

êu chu

àn v

ài chính c

àn
àh

c

trúc theo 3 tr c

sau, ch y


16

ên quan t
xét giám sát c

à cu

Tr

-

àn t

ình xem

ùng là các quy t
,d

êu c

v

ài s
d

pháp chu
Tr

tr
v

-

êu c
àng, d

v
qu

ên h

tr

àng. Quá trình giám sát và qu

ày khơng nh
ùh

àng duy trì m

àn b

khích các ngân hàng phát tri
Tr

à cịn khuy
às

- Ngun t

, Basel II c

à minh b
à các yêu c

hàng. U

ngh

àng tuân th

ên t

chính sách v
sách này ph

õ các m

êu và chi

thơng tin v

ài chính và ho

ành cho vi
àng".

àng ph


17

N

V

T

DUNG C

THI

BASEL II

GIÁM SÁT

QUY T
V

Tài s có

r ro

RR tín d

RR ho

PP chu

hoá

c

V

ngh
v v

TH TR

c

RR th tr

PP chu

hoá

PP
giá
n b c b

PP ch tiêu
c b

PP
giá
n b nâng
cao

PP chu

hố

PP mơ hình
n b

PP
giá
nâng cao

Các v

Ghi chú :

Các v
Ngu

nternational Convergence of Capital Measurement & Capital Standard
Hình 1.1 C

1.1.2.2.1.Tr

th nh

v

hay v

– Yêu c

v v

à tài s

t

thi


18

ình 1.3 V

êu c
T

t có (Gi

T l
RR tín d

v

V

I
:T

Tài s
v

ài s
àr

ho

là t

ài s

v

Trong Basel II, cách tính r

n ng

giá chính xác h n m
RWA

Basel I

= tài s

an tồn v
tr

ro tín d

ph

t

h n và có kh

.

s

d
RWA r

= tài s

tr

s

d
RWA Basel II = v
B

1.3 Tr

êu c
s r

v

ro theo x

h

qu

(K) * 12,5
gia và doanh nghi p

Phân lo

Qu
Ngân
hàng
Doanh nghi
Ngu

Theo Basel II 2004, p15-22
Các ph

Ø

1

AAA A+ t
BBB+
BB+ t
Không
t
At
BBx
AABBB0%
20%
50%
100%
150%
100%
20%
50%
100%
100%
150%
100%
20%
50%
50%
100%
150%
50%
20%
50%
100%
100%

150%
100%

ng pháp o l

r

ro theo Basel II nh sau:
tín d

:


19

· Ph

ng pháp chu

áp d
· Ph

ro

có r

ro khác nhau do t ch

các h s r
ng pháp d

có r

hố ( Standardized) :Tài s

h

trên h th

tính d

· Ph

ng pháp d

s

có r

tính ph

ro
t

d li

th

n

c

.

(F-IRB): Tài s

b v xác su v n (PD -

tính (LGD - loss given default).

trên h th
tính d

quy

giá n i b c b

trên nh

probability of default) và t

x

ro (RWA)

giá n i b nâng cao ( A-IRB): Tài

trên PD và LGD t d li

n

b nh ng cách

h n.

Ø
· Ph

ng pháp ch tiêu c b
tính d

d

ng c

( BIA – The Basic Indicator Approach) : V

trên t l % c

(g

các n m trong ba n m tr

ình 1.4 V

là

) trên bình quân t

thu nh p

.

òng r

b
KBIA

=

GI 1..n *
n

Trong

:

KBIA: yêu c
GI: l
n: s
= 15%, do

y mơ ngành cơng

nghi
·
ành 8 nhóm nghi
h

20

B

.

4H
Nghi

H

Tài tr

1)

Giao d

à bán hàng ( 2)

Ngân hàng bán l

18%

3)

Nghi

12%

4)

D

15%

5)

D

18%

6)

Qu

ài s

Môi gi
Ngu

18%

15%

7)

12%

8)

12%

International Convergence of Capital Measurement & Capital Standards p140

Trong m

àm

cho ho
ình 1.5 V
KTSA

ịng r
=

nam 1-3 max

GI 1-8

1-8),0]

3
KTSA : là v

ịng r

GI1-8 l

1-8

t

ph

m

êu c

ịng

nhóm nghi
Basel II,
g ngân hàng khơng ph
m
ho

àng ph


21

th
t

êu c
Basel II. C

ịi h

nh

àng ph

ìs

v

·
S
phó v

ày nay khi tính tốn nhu c
ro ho

pháp này, u c

às
v

ên h
hàng. H

bên ngồi th

ê thi

à cịn phân tích theo trình t

ên trong và
êu t

ên quan

hàng.
ịn
v
s

cao v

êu c

êc

à u c

tin c

ngân

mình. S

ày gi

nào có th

t i sao

ành

ngân hàng

ên cho vi c xây d

ro ho

ình chu

hàng mu
s
tr

tr

ã

ên ít thơng d

Ø
R

àr

thái giao d

g

li
v

ên các giao d
àr

àng hoá.

àr

ãi su


22

V
(v

àl

c

c

khi

àng tính thêm ph

g

àng

ch

o th

ịn các lo

d ng

và r

nh

c

ày b
ó ngh

r

à có th

r

b

có v

u

t

h
· Ph

ng pháp chu

:

Yêu c
xem xét
r

c
iv

ãi su
àr

v

àng hóa. C

êu c

ib
A (t

tài li

Capital Accord to incorporate market risks” do

· Ph

ng pháp mơ hình n

Basel thơng qua vào

b :
ình n

ngân
sát ngân hàng. Yêu c

àm

àng ph

:

- Ph
thi
t

ng b
à còn trong qu

ình ph


23

- Mơ hình c

ã qua

ki

.

M

ã

ình n

hàng s xây d
-

ình qu

êu chu

:

ãi su

ãi su

c
c

r

ãi su

à ngồi b

-

àng), h

ph

êng l .

-

àng hóa: ít nh

th

õi bi

mua bán ho

ày.
nh

êu chu

ình qu

r

c

ày, các ngân hàng s

ro VaR c

à

àn b

ày theo yêu c

ph
1.1.2.2.2.Tr

th hai

Các ngân hàng c

àh
ên s
ày.V

nguyên t

ình

àng và m

ìm

-

v
pháp can thi

này, Basel II nh

à sốt giám sát:

- Các ngân hàng ph

an tồn c

c

ên t

ình;
th

àng c

à tuân th

,
ài lòng v

4


24

-

êu c

àng ho

à ph

àng duy trì m

-

àng

t

êu c

à ph

êu c

àng có bi

th

à duy trì.

1.1.2.2.3.Tr

th ba

Các ngân hàng c

ên

t

êu c

ngân hàng ph
v

àng v

d

à quy trình

t

ày.
ình phát tri

à nh

àt

ày

êu c
minh b

ịng ng

s

.

1.1.3.Thi

sót c

Basle I cùng nh

Thành t

le

chung nh
M
kh

ù có nhi

tr r

àt

Iv

ph

Th

nh

thi

sót

nay có k ho

.

hàm ch

y là m

chuy

ro. Có th khái quát nh

thi

d

kho
àng Th

àn c
m

s thi

trong nh
sang

sót c

, Basle I khơng phân bi theo lo r

x
kho

ã

àng và m

các ngân hàng hi
qu

s

àng.

sót và Basel II ã

g nguyên nhân khi
d

cho

Basel II trong công tác

Basle I nh sau:
ro. M
d

m