Một số giải pháp nâng cao vai trò của tín dụng ưu đãi đối với chương trình xóa đói giảm nghèo tỉnh Đồng Nai

1





















B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


NGÔ MNH CHÍNH

MT S GII PHÁP
NÂNG CAO VAI TRÒ CA TÍN DNG U ÃI
I VI CHNG TRÌNH XÓA ÓI GIM NGHÈO
TI TNH NG NAI





LUN VN THC S KINH T




TP. H Chí Minh – Nm 2009


2

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH



NGÔ MNH CHÍNH



MT S GII PHÁP
NHM NÂNG CAO VAI TRÒ CA TÍN DNG U ÃI
I VI CHNG TRÌNH XÓA ÓI GIM NGHÈO
TI TNH NG NAI




Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng

Mã s: 60.31.12



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN VN LNG


TP. H Chí Minh – Nm 2009


3

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca tôi. Các s liu,
kt qu đc trình bày trong lun vn này là trung thc và có ngun gc trích dn
rõ ràng. Trong quá trình công tác ti Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai, tôi t
su tm s liu, tài liu ca Chi nhánh, Ban ch đo xóa đói gim nghèo tnh và
các ngành có liên quan đn chng trình XGN ca tnh đ thc hin lun vn
này.
Tôi xin cam đoan lun vn này do bn thân tôi t làm và đ
c thc hin theo
ch dn ca ngi hng dn khoa hc; lun vn hoàn toàn không sao chép t lun
vn ca ngi khác. Nu sai, tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc Khoa sau
đi hc, Khoa ngân hàng, Nhà trng và pháp lut.

Tp. H Chí Minh, ngày 10 tháng 7 nm 2009

Tác gi


Ngô Mnh Chính













4

MC LC
Ni dung Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các hình, bng, biu
M đu 1
Chng 1. TNG QUAN V TÍN DNG U ÃI
VÀ CHNG TRÌNH XÓA ÓI GIM NGHÈO HIN NAY

5
1.1. Khái nim, bn cht và vai trò ca tín dng u đãi 5
1.1.1. Khái nim 5
1.1.2. S cn thit phát trin tín dng u đãi 7
1.1.3. Chc nng ca tín dng u đãi 9
1.1.4. Vai trò ca tín dng u đãi 9
1.2. Bn cht ca chng trình xóa đói gim nghèo ngày nay 10
1.2.1. Khái nim v nghèo đói và mi liên h vi các vn đ xã hi 10
1.2.1.1. Khái nim v nghèo đói 10
1.2.1.2. Mi liên h gia nghèo đói và các vn đ xã hi 11
1.2.2. Mc đích ca xóa đói gim nghèo 12
1.2.3. Nhng thách thc trong công cuc xóa đói gim nghèo 12
1.2.4. Quan đim, đnh hng, mc tiêu và các gii pháp ca chng
trình XGN giai đon 2006-2010

13
1.2.4.1. Quan đim 14
1.2.4.2. nh hng 14
1.2.4.3. Mc tiêu 15
1.2.4.4. Các d án, chính sách và gii pháp thc hin chng trình mc


5

tiêu quc gia xóa đói gim nghèo giai đon 2006-2010
16
1.3. Mi quan h gia phát trin tín dng u đãi vi kt qu XGN 17
1.4. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi  mt s nc và Vit Nam 18
1.4.1. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca mt s nc 18
1.4.1.1. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Bangladesh 18

1.4.1.2. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Nam Phi 19
1.4.1.3. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Philipines 21
1.4.1.4. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Hà Lan 21
1.4.2. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi  Vit Nam 23
1.4.2.1. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca thành ph H Chí
Minh
23
1.4.2.2. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Ninh Thun 23
1.4.2.3. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Gia Lai 24
1.4.2.4. Kinh nghim phát trin tín dng u đãi ca Thanh Hóa 25
Kt lun chng 1 25
Chng 2. THC TRNG HOT NG TÍN DNG U ÃI CHO
CHNG TRÌNH XÓA ÓI GIM NGHÈO  TNH NG NAI

27
2.1. Chng trình XGN  tnh ng Nai trong các nm qua 27
2.1.1. Thc trng tình hình đói nghèo ti tnh ng Nai giai đon 2006-
2010

27
2.1.1.1. Chun nghèo ca giai đon 27
2.1.1.2. Tình hình h nghèo ca tnh ng Nai giai đon III (2006-2010) 28
2.1.1.3. Nguyên nhân ca tình hình đói nghèo giai đon 2006-2010 28
2.1.2. Mc tiêu, nhim v và gii pháp ca chng trình XGN  tnh
ng Nai giai đon 2006-2010

29
2.1.2.1. Mc tiêu 29
2.1.2.2. Nhim v 30

6

2.1.2.3. Các gii pháp ch yu đ thc hin chng trình XGN ti tnh
ng Nai giai đon 2006-2010
30
2.1.3. Kt qu thc hin chng trình XGN  tnh ng Nai 3 nm
(2006-2008) ca giai đon 2006-2010
32
2.1.3.1. Kt qu huy đng ngun lc thc hin chng trình XGN 32
2.1.3.2. Kt qu thc hin các d án, chính sách thuc chng trình
XGN
32
2.2. S lc v Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 38
2.2.1. Thành lp Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 39
2.2.1.1. C cu t chc ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 39
2.2.1.2. Chc nng ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 40
2.2.1.3. Nhim v ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 40
2.2.1.4. Phng thc cho vay ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 41
2.2.1.5. Quy trình nghip v cho vay 42
2.3. Thc trng hot đng tín dng u đãi cho chng trình XGN 
tnh ng Nai
43
2.3.1. Thc trng huy đng vn tín dng u đãi 46
2.3.2. Thc trng phát trin tín dng u đãi cho chng trình XGN ca
tnh

48
2.4. Nhng kt qu đt đc, tn ti - nguyên nhân 54
2.4.1. Nhng kt qu đt đc 54

2.4.2. Nhng tn ti – nguyên nhân 55
2.4.2.1. Tn ti 55
2.4.2.2. Nguyên nhân ca các tn ti 59
Kt lun chng 2 60
Chng 3. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO VAI TRÒ CA
TÍN DNG U ÃI I VI CHNG TRÌNH XGN TI TNH
NG NAI

61


7

3.1. Các gii pháp đi vi Ngân hàng Chính sách xã hi 61
3.1.1. Gii pháp đi vi Ngân hàng Chính sách xã hi – Vit Nam 61
3.1.1.1. Nâng s thành viên ti đa mà mi T TK&VV đc qun lý 61
3.1.1.2. Thc hin huy đng tit kim ca ngi nghèo thông qua các T
TK&VV

62
3.1.2. Các gii pháp đi vi Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai 63
3.1.2.1. To lp ngun vn cho Chi nhánh NHCSXH tnh 63
3.1.2.2. y mnh vic tp hun đ nâng cao nng lc thc hin tín dng
u đãi cho các t chc CT-XH nhn y thác, các Ban qun lý T
TK&VV

64
3.2. Các gii pháp h tr 66
3.2.1. Gii pháp h tr đi vi Chính ph: Xây dng chng trình tín
dng u đãi đ thc hin cho vay đi vi các h mi vt chun nghèo

và h cn nghèo
66
3.2.2. Gii pháp h tr đi vi Chính quyn đa phng: 67
3.2.2.1.  ra các ngh quyt chuyên đ đ thc hin phát trin tín dng
u đãi cho chng trình XGN ca tnh

67
3.2.2.2. y mnh s phi hp, lng ghép cht ch và thng xuyên
gia đu t vn tín dng u đãi và dy ngh, tp hun khuyn nông đ
nâng cao nng lc sn xut kinh doanh ca h nghèo

67
3.2.3. Gii pháp h tr đi vi các t chc Chính tr – xã hi: y mnh
công tác kim tra, giám sát vic s dng vn đi vi h vay ca các t
chc Chính tr – xã hi nhn y thác và các T TK&VV

68
3.2.4. Gii pháp h tr đi vi các T TK&VV: 70
3.2.4.1. Thc hin vic t chc hp và sinh hot T đnh k hàng tháng 70
3.2.4.2. Thc hin cht ch vic bình xét cho vay ti các T TK&VV 71
3.2.5. Gii pháp h tr đi vi ngi nghèo: Nâng cao ý chí t lc vn
lên ca ngi nghèo

72
Kt lun 74


8

Tài liu tham kho 75

Ph lc



























9

DANH MC CH VIT TT

Ch vit tt Nguyên vn
NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hi
NHPVNg Ngân hàng phc v ngi nghèo
XGN Xóa đói gim nghèo
HQT Hi đng qun tr
T TK&VV T tit kim và vay vn
UBND y Ban Nhân Dân
XHCN Xã hi ch ngha
CT-XH Chính tr - xã hi
KT-XH Kinh t - xã hi

















10

DANH MC CÁC HÌNH, BNG, BIU
STT Tên hình, bng, biu Trang
Hình 1.1 Mi liên h gia nghèo đói và các vn đ xã hi 12
So đ 2.1 Quy trình nghip v cho vay ti NHCSXH 42
Biu đ 2.1 Nguyên nhân tình trng đói nghèo  tnh ng Nai giai
đon 2006-2010
28
Biu đ 2.2 Huy đng vn tín dng u đãi 3 nm (2006-2008) 47
Biu đ 2.3 Tng quan huy đng vn và phát trin tín dng u đãi 53
Bng 2.1 S liu h nghèo  tnh ng Nai giai đon 2006-2010 28
Bng 2.2 Tng hp kt qu huy đng ngun vn thc hin chng
trình XGN 3 nm (2006-2008)
32
Bng 2.3 Kt qu thc hin chính sách tín dng u đãi 3 nm
(2006-2008) thc hin chng trình XGN giai đon
2006-2010

33
Bng 2.4 Tng hp s liu đào to, tp hun cho cán b làm công
tác XGN 3 cp giai đon 2006-2008
34
Bng 2.5 Tng hp kt qu 3 nm thc hin chính sách h tr y t
cho ngi nghèo
35
Bng 2.6 Tng hp chính sách h tr nhà  cho ngi nghèo 3 nm
(2006-2008)
36
Bng 2.7 Tng hp chính sách h tr v xây dng nhà  cho ngi
nghèo do UBMTTQ Vit Nam các cp thc hin

36
Bng 2.8 Tng hp s liu huy đng vn tín dng u đãi giai đon
2006-2008
46
Bng 2.9 Doanh s cho vay h nghèo 3 nm (2006-2008) thc hin
chng trình XGN giai đon 2006-2010
51
Bng 2.10 Tng hp d n cho vay h nghèo theo ngun vn và đa
bàn hành chính thi đim 31/12/2008
53
Bng 2.11 Tng hp d n cho vay h nghèo theo ngành, ngh sn
xut thi đim 31/12/2008
54


11

M U

1. S cn thit ca vn đ nghiên cu.
ói nghèo là mt vn đ mang tính toàn cu. Nu vn đ đói nghèo không
gii quyt đc thì không mt mc tiêu nào mà cng đng quc t, quc gia đt ra
nh: hòa bình, n đnh, công bng, an sinh xã hi … có th gii quyt đc.
Trong mt vài nm tr li đây, vn đ đói nghèo đc c cng đng quc t
quan tâm. Ti Hi ngh thng đnh thiên niên k ca Liên hip quc nm 2000,
có 189 quc gia thành viên tham gia đã nht trí thông qua tuyên b thiên niên k
và cam kt đt đc mc tiêu phát trin thiên niên k (MDGs) vào nm 2015.
iu đó th hin s đng thun cha tng có trong lch s ca các nhà lãnh đo
trên th gii v nhng thách thc ln  cp toàn cu trong th k
 21 cng nh cam

kt chung ca h s gii quyt thách thc này. Nh vy tuyên b thiên niên k và
các mc tiêu phát trin thiên niên k to ra l trình và tm nhìn v mt th gii mà
 đó không còn nghèo đói, ai cng đc hc hành, sc khe ngi dân đc ci
thin, môi trng đc bo v mt cách bn vng, mi ngi đu đc hng các
quy
n t do, bình đng và công bng.
 Vit Nam, ng và Nhà nc ta xác đnh: XGN là s nghip các cách
mng ca toàn dân, là mt chính sách xã hi c bn, là hng u tiên trong toàn
b các chính sách kinh t và xã hi; Phát trin kinh t đi đôi vi thc hin XGN
bn vng, gn XGN vi phát trin kinh t nông nghip, nông thôn, kinh t h,
dch v, ngành ngh; lng ghép XGN vi các chng trình mc tiêu quc gia và
an sinh xã hi. Xác đnh rõ các vùng trng đim, các hot đng u tiên đ tp
trung ngun lc đu t có hiu qu; Gn XGN và gii quyt vic làm vi thc
hin quy ch dân ch  c s, to c hi và điu kin cho ngi nghèo, h nghèo,
xã nghèo tip cn vi các dch v xã hi c bn; Phát huy ni lc là ch yu đng
thi tng cng s hp tác quc t. Do tm quan trng ca công tác XGN cho
nên t nm 1992, XGN đã đc trin khai  mt s tnh, thành ph. n nm
1994, đã tr thành phong trào  khp các tnh, thành ph trong c nc. Trong giai
đon 1992-1997, phong trào XGN đã đc các đa phng và các t chc đoàn
th t chc phát
đng đ tr giúp ngi nghèo v đi sng và sn xut.  tp
trung ngun lc trin khai mt cách đng b, thng nht và hiu qu, XGN phi
tr thành chng trình mc tiêu quc gia phù hp vi đnh hng phát trin kinh
t - xã hi ca đt nc nhm h tr trc tip nhng xã nghèo, h nghèo, ngi
nghèo các điu kin thit yu đ phát trin sn xut, tng thu nhp, n đnh đi


12

sng, t vn lên thoát nghèo, to môi trng thun li cho XGN bn vng.

Chính vì vy, ngày 23/7/1998, Th tng Chính ph đã ban hành quyt đnh phê
duyt chng trình mc tiêu quc gia XGN giai đon 1998-2000 gi là chng
trình 133 và xác đnh đây là 1 trong 6 chng trình mc tiêu quc gia, là mt ch
trng, quyt sách ln ca ng và Nhà nc. n tháng 9/2001, Th tng
Chính ph tip tc phê duyt chng trình mc tiêu quc gia XGN và vic làm
giai đon 2001-2005 gi là chng trình 143. Ngày 05/2/2007, Th tng Chính
ph đã ban hành quyt đnh s 20/2007/Q-TTg đ thc hin chng trình mc
tiêu quc gia XGN cho giai đon 2006-2010.
Cng nh  Vit Nam,  tnh ng Nai chng trình XGN đã đc thc
hin liên tc trong nhiu nm qua, bt đu t nm 1994 và đã tri qua các giai
đon là: giai đon I (1994-2000), giai đon II (2001-2005) và đang tin hành giai
đon III (2006-2010). Giai đon III (2006-2010) ca chng trình mc tiêu quc
gia này đc Hi đng nhân dân tnh thông qua ti Ngh quyt s 52/2005/NQ-
HND7 ngày 21/7/2005 và đc xác đnh là chng trình quan trng, có nh
hng quan trng đn đi sng ca nhân dân trong tnh. Vì vy, cn phi thc
hin có hiu qu nhm ci thin đi sng ca dân nghèo trong tnh. Kt qu thc
hin qua các giai đon ca chng trình này đã đt đc nhiu thành tu có ý
ngha to ln v kinh t - chính tr - xã hi và đc toàn xã hi đng tình ng h và
đã đóng góp vào kt qu chung ca công cuc XGN trong c nc.
Ngày 04/10/2002, Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 78/2002/N-CP v
tín dng u đãi đi vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác và Th
tng Chính ph cng đã ban hành quyt đnh s 131/Q-TTg v vic thành lp
Ngân hàng Chính sách xã hi Vit Nam vi mc đích vi mc đích tp trung
ngun vn đ chm lo cho ngi nghèo và các đi tng chính sách khác, thc
hin chng trình mc tiêu quc gia v XGN và các chng trình phát trin kinh
t - xã hi. Ngân hàng Chính sách xã hi s s dng các ngun lc tài chính do
Nhà nc huy đ
ng đ cho ngi nghèo và các đi tng chính sách khác vay u
đãi phc v sn xut, kinh doanh, to vic làm, ci thin đi sng. Kt qu hot
đng ca NHCSXH s góp phn thc hin chng trình mc tiêu quc gia XGN,

nâng cao mc sng ca ngi dân, góp phn làm gim chênh lch giàu – nghèo
gia các tng lp dân c, gia các vùng, đm bo an sinh xã hi, gi vng n đnh
chính tr
góp phn hi nhp vào nn kinh t th gii.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Vi mc đích xem xét vic thc hin chng trình mc tiêu quc gia v
XGN ti Vit Nam nói chung và ti tnh ng Nai nói riêng, vai trò và hiu qu


13

ca chng trình đi vi đi sng kinh t - xã hi – chính tr ca ngi dân, s
cn thit ca chng trình và cng vi mc đích xem xét vai trò tín dng u đãi
đi vi chng trình XGN  Vit Nam nói chung và ca tnh ng Nai nói
riêng, vic trin khai các chng trình tín dng u đãi ca Chính ph trên đa bàn
tnh ng Nai, hiu qu thc hin các chng trình, vai trò ca các chng trình
này đi vi đi sng dân c … Chính vì vy tôi đã chn đ tài: “Nâng cao vai trò
ca tín dng u đãi đi vi chng trình xóa đói gim nghèo ti tnh ng
Nai” làm đ tài nghiên cu cho lun vn thc s ca mình và đ ra mt s gii
pháp nhm nâng cao vai trò và hiu qu ca chính sách tín dng u đãi ca Chính
ph đi vi chng trình XGN ti tnh ng Nai.
3. i tng và phm vi nghiên cu.
3.1. i tng nghiên cu.
i tng nghiên cu ca đ tài là vic phát trin tín dng u đãi đi vi
chng trình mc tiêu quc gia XGN ti tnh ng Nai giai đon 2006-2010:
các ch th tham gia, đi tng, mc tiêu, hiu qu, các hn ch, tn ti … và hot
đng ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai trong vic phát tri
n tín dng u đãi
đi vi chng trình XGN ca tnh trong giai đon này.
3.2. Phm vi nghiên cu.

Phm vi nghiên cu ca đ tài là vic thc hin chng trình mc tiêu quc
gia v XGN giai đon 2006-2010 và vai trò, hot đng ca NHCSXH trong phát
trin tín dng u đãi đi vi chng trình này trên đa bàn tnh ng Nai.
4. Phng pháp nghiên cu ca đ tài:
Phng pháp nghiên cu ch y
u ca đ tài là phân tích, tng hp s liu
thng kê hot đng ca Ban ch đo XGN và Chi nhánh NHCSXH tnh, kho sát
và tng kt thc t vic thc hin chng trình mc tiêu quc gia v XGN trên
đa bàn tnh.
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài:
+ Ý ngha khoa hc:
- Khng đnh ch trng ca ng và Nhà nc đi vi công cuc xóa đói
gim nghèo  Vit Nam là hoàn toàn đúng đn.  cao vai trò lãnh đo ca ng
và Nhà nc đi vi chng trình mc tiêu quc gia XGN.
-  cao vai trò ca Ngh đnh s 78/2002/N-CP ngày 04/10/2002 ca
Chính ph v tín dng u đãi đi vi h nghèo và các đi tng chính sách khác.


14

- Khng đnh vai trò quan trng ca Quyt đnh s 131/2002/Q-TTg ngày
04/10/2002 ca Th tng Chính ph v vic thành lp NHCSXH đ chuyn ti
đng vn tín dng u đãi đn vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác.
+ Ý ngha thc tin:
-  cao vai trò ca Ngh quyt s 52/2005/NQ-HND7 ngày 21/7/2005
ca Hi đng nhân dân tnh v mc tiêu, gii pháp chng trình XGN ca tnh
ng Nai giai đon 2006-2010.
- Cho thy tm quan trng ca vic thc hin chng trình mc tiêu quc
gia v XGN trên đa bàn tnh ng Nai.
-  cao vai trò lãnh đo, ch đo thc hin ca ng b tnh, HND tnh,

UBND tnh, các ban ngành trong tnh vi chng trình mc tiêu quc gia v
XGN ti tnh ng Nai.
-  cao vai trò ca Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai trong vic phát
trin tín dng u đãi đi vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác trên
đa bàn tnh.
6. im ni bt ca lun vn:
- Phn ánh thc trng vic thc hin chng trình mc tiêu quc gia v
XGN trên đa bàn tnh ng Nai, các mt tích cc và hn ch ca chng trình
này trong giai đon va qua.
- Cho thy vai trò quan trng ca phát trin tín dng u đãi cho chng
trình XGN ti tnh ng Nai. Nhng đóng góp thit thc ca vic phát trin tín
dng u đãi mà Chi nhánh NHCSXH tnh ng Nai đang thc hin đi vi
chng trình XGN trên đa bàn tnh.
- Gii thiu mt s gii pháp c th và thit thc nhm phát huy vai trò và
hiu qu ca tín dng u đãi trong vic thc hin chng trình XGN ti tnh
ng Nai.
7. Cu trúc lun vn.
Lun vn gm 3 chng ch yu:
Chng 1: Tng quan v tín dng u đãi và chng trình XGN hin nay.
Chng 2: Thc trng hot đng tín dng u đãi cho chng trình XGN
 tnh ng Nai.


15

Chng 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao vai trò ca tín dng u đãi đi
vi chng trình XGN  tnh ng Nai.

16

Chng 1
TNG QUAN V TÍN DNG U ÃI
VÀ CHNG TRÌNH XÓA ÓI GIM NGHÈO.

1.1. Khái nim, bn cht và vai trò ca tín dng u đãi.
1.1.1. Khái nim.
 các quc gia trên th gii, tín dng u đãi là vic cung cp ngun vn vi

các điu kin u đãi v tín dng nh điu kin vay, lãi sut, mc vn cho vay, thi
gian cho vay, … đ ngi vay đu t vào SXKD.  các quc gia nghèo và kém
phát trin thì tín dng u đãi đc đu t
 nhiu hn và do đó phát trin mnh hn
và đc xem là công c hu hiu đ thc hin xóa đói gim nghèo.
 Vit Nam, tín dng u đãi là vic s dng các ngun lc tài chính do
Nhà nc huy đng đ cho ngi nghèo và các đi tng chính sách vay u đãi
phc v sn xut, kinh doanh, to vic làm, ci thin đi sng; góp phn thc hin
Chng trình m
c tiêu quc gia XGN, to công bng và n đnh, đm bo an
sinh xã hi.
* Các ngun lc tài chính do Nhà nc huy đng đ thc hin tín dng
u đãi gm:
Vn t ngân sách Nhà nc: Vn điu l, vn cho vay XGN, to vic làm
và thc hin chính sách xã hi, vn do UBND các cp đc trích 1 phn t ngun
tng thu, tit kim chi ngân sách cp mình đ cho vay h nghèo và các
đi tng
chính sách khác trên đa bàn và vn ODA đc Chính ph giao.
Vn huy đng: Nhn tin gi có tr lãi ca các t chc, cá nhân trong và
ngoài nc trong phm vi k hoch hàng nm đc duyt; các t chc tín dng
Nhà nc có trách nhim duy trì s d tin gi ti Ngân hàng Chính sách xã hi
bng 2% s d ngun vn huy đng bng đng Vit Nam ti thi đim 31/12 nm
trc; tin gi t nguyn không ly lãi ca các t chc, cá nhân trong và ngoài
nc; phát hành trái phiu đc Chính ph bo lãnh, chng ch tin gi và các
giy t có giá khác và huy đng tit kim ca ngi nghèo.
Vn đi vay khác, bao gm: Vay ca các t chc tài chính, t chc tín dng
trong và ngoài nc; vay tit kim bu đin, bo him xã hi Vit Nam và vay
ngân hàng Nhà nc.

17

Vn đóng góp t nguyn không hoàn tr ca các cá nhân, các t chc kinh
t, t chc tài chính, tín dng và các t chc Chính tr - xã hi, các hip hi, các
hi, các t chc phi Chính ph trong và ngoài nc.
Vn nhn y thác cho vay u đãi ca chính quyn đa phng, các t chc
kinh t, t chc Chính tr - xã hi, các hip hi, các hi, các t chc phi Chính
ph, các cá nhân trong và ngoài n
c.
Các ngun vn khác.
* Ngi nghèo và các đi tng chính sách khác khi vay vn tín dng
u đãi, đc u đãi:
Th nht, không phi th chp tài sn, ch cn gia nhp T tit kim và vay
vn ti đa phng ni mình c ng.
Th hai, đc hng lãi sut u đãi (thp hn lãi sut trên th trng), mc
lãi sut này
đc Th tng Chính ph quyt đnh cho tng thi k. Lãi sut n
quá hn thp, bng 130% lãi sut khi cho vay.
Th ba, đc min l phí làm th tc hành chính trong vic vay vn.
Th t, vic s dng vn tín dng u đãi đc thc hin lng ghép vi các
chng trình, d án sn xut kinh doanh, chuyn đi c cu, la ch
n cây trng,
vt nuôi, ngành ngh, các chng trình chuyn giao công ngh, khuyn công –
nông – lâm – ng, hng dn th trng.
Th nm, khi n đn hn, do nguyên nhân khách quan mà ngi vay không
tr đc n thì đc xem xét cho gia hn, lu v.
Th sáu, đc Th tng Chính ph xem xét quyt đnh cho x lý n ri ro
khi gp ri ro trên din rng.
* Tín dng u đãi đc thc hi
n thông qua các hình thc:

- y thác cho vay cho các t chc tín dng theo hp đng y thác.
- y thác cho vay cho các t chc CT-XH theo hp đng y thác.
- Cho vay trc tip đn ngi vay.
* Các chng trình cho vay ca tín dng u đãi đang đc thc hin
ti Vit Nam: Có tt c 14 chng trình.
- Cho vay h nghèo.
- Cho vay gii quyt vic làm t qu Quc gia v vic làm.


18

- Cho vay h gia đình sn xut kinh doanh ti vùng khó khn.
- Cho vay nc sch và v sinh môi trng nông thôn.
- Cho vay vn phát trin sn xut đi vi đng bào dân tc thiu s đc bit
khó khn.
- Cho vay hc sinh sinh viên có hoàn cnh khó khn thông qua h gia đình.
- Cho vay đi tng chính sách đi lao đng có thi hn  nc ngoài.
- Cho vay đng bào dân tc thiu s thc hin đnh canh đnh c giai đon
2007-2010.
- Cho vay c s sn xut kinh doanh và doanh nghip s dng lao đng là
ngi sau khi cai nghin ma túy.
- Cho vay mua tr chm nhà  vùng thng xuyên ngp l ng bng sông
Cu Long.
- Cho vay theo quyt đnh s 51/2008/Q-TTg ngày 24/4/2008 ca Th
tng Chính ph v chính sách h tr ca Nhà nc đi vi c s sn xut kinh
doanh dành riêng cho ngi lao đng là ngi tàn tt.
- D án phát trin ngành lâm nghip 4 tnh mi
n Trung.
- Cho vay doanh nghip va và nh theo Hip đnh vay vn ca d án –
Chng trình phát trin doanh nghip va và nh đc ký ngày 08/4/2005 gia

Chính ph Vit Nam và Ngân hàng tái thit c (KFW).
- D án toàn dân tham gia qun lý ngun lc tnh Tuyên Quang (IFAD
Tuyên Quang).
- D án tài chính nông thôn cho ngi nghèo (vay vn qu phát trin quc
t OPEC).
- Cho vay theo quyt đnh s 72/2008/Q-TTg ngày 09/8/2008 ca Th
tng Chính ph v mt s chính sách h tr gi
i quyt đt , đt sn xut và gii
quyt vic làm cho h đng bào dân tc thiu s nghèo, đi sng khó khn  vùng
đng bng sông Cu Long giai đon 2008-2010.
1.1.2. S cn thit phát trin tín dng u đãi.
Vit Nam là mt nc nông nghip, trình đ sn xut lc hu, quy mô sn
xut nh, l, gn 80% dân s sinh sng ti vùng nông thôn. Sut m
t thi k dài
k t khi khai sinh lp đa, ngi dân phi sng di ách đô h ca phong kin,
thc dân. Vì th đi sng ngi dân vô cùng cc kh.


19

Kt thúc thi k đô h ca phong kin, thc dân là các cuc chin tranh
chng đ quc xâm lc. Do các cuc chin tranh din ra trong mt thi k dài,
làm hao tn nhiu sc ngi và vt cht, vì vy khi chin tranh chm dt thì hu
qu đ li rt nng n, đt nc vô cùng khó khn và đi sng ca ngi dân thì
thiu thn, cùng kh. Trong cuc kháng chin gian kh chng đ quc M xâm
lc, ngoài khó khn v vt cht, ngi dân còn phi gánh chu nhng thiu thn
v vn hóa, tinh thn do các chính sách cai tr ca h nh: chính sách ngu dân,
chính sách chia đ tr, chính sách dn dân lp p chin lc …
Kt thúc cuc kháng chin chng đ quc M là thi k đt nc phi sng
trong s cm vn ca quc gia này, gn 20 nm nc ta phi sng trong giai đon

này. Trong giai đon này, vic giao thng, buôn bán ca nc ta vi nc ngoài
hoàn toàn b ngn cm. Vì th, cuc sng ca ngi dân trong giai đon này cng
ht sc khó khn.
Khi kt thúc chin tranh thì đt nc phi sng trong thi k dài vi nn
kinh t bao cp. Trong giai đon này s chuyn dch c c
u kinh t chm, c ch
kinh t không nng đng. ây là nn kinh t ch huy, điu hành theo mnh lnh,
ch có h thng thng nghip phát trin, sn xut nông nghip, tiu th công
nghip kém phát trin, hàng hóa không đa dng, s lng ít, … Do đó, cuc sng
ca ngi dân cng gp không ít khó khn.
Ngoài ra, đt nc thng xuyên gánh chu hu qu ca thiên tai, hn hán,
l lt, mt mùa xy ra thng xuyên đã làm nh hng trc tip đn tình hình sn
xut trong nc, đn nn kinh t ca Vit Nam, đn cuc sng ca ngi dân, làm
cho mt b phn ln ngi dân sinh sng ti nông thôn phi sng trong tình trng
nghèo kh.
Do có s phát trin không đng đu gia các vùng, min ca đt nc. Vì
vy, có s chênh lch v đi sng vn hóa và mc sng ca ngi dân gia các
vùng, min này. Các vùng, min có điu kin t nhiên thun li thì ngày càng phát
trin, các vùng, min có điu kin t nhiên không thun li thì kém phát trin hn.
Do đó, cuc sng ca ngi dân  vùng, min kém phát trin khó khn hn nhiu
so vi cuc sng ca ngi dân  vùng, min phát trin. Khi đi sng kinh t ca
ngi dân thp kém thì s phát sinh nhiu tiêu cc cho xã hi.
Bên cnh đó, trong xã hi hin nay có rt nhiu tn ti, có nhiu vn đ gây
tr ngi cho s phát trin ca xã hi, làm nh hng trc tip đn cuc sng ca
ngi dân nh: li sng hng th - không chu làm n, ch lo hng th; quan
nim tri sinh voi sinh c trong mt b phn ln ngi dân nông thôn; s phân


20

bit giàu nghèo trong xã hi đã làm cho ngi nghèo mc cm, t ti, không đ t
tin đ vn lên …
Và do mt trái ca nn kinh t th trng. Vit Nam là mt nc có nn sn
xut quy mô nh là ch yu, vì th sn phm sn xut ra không đ sc cnh tranh
vi sn phm ca nc ngoài, khó tiêu th. Sn xut nông nghip thì nng sut
thp, giá c thp li b t thng ép giá, cha có nhiu chính sách bo h cho sn
xut nông nghip trong nc … Do đó, đã làm nh hng rt nhiu đn cuc sng
ngi dân.
Chính vì vy mà cuc sng ngi dân Vit Nam còn nhiu khó khn, thu
nhp bình quân đu ngi thp (thu nhp bình quân đu ngi  Vit Nam nm
2007 ch có 835 USD và nm 2008 ch có 1.024 USD), t l h nghèo còn  mc
cao, trình đ vn hóa, hc thc thp … n nay, hn sau 2 nm Vit Nam gia
nhp T chc thng mi th gii (WTO) thì đi sng kinh t - xã hi ca đt
nc vn còn nhiu khó khn, nhiu ngi dân còn phi sng trong s nghèo kh,
t l h nghèo hàng nm cao so vi các nc trong khu vc, vn còn tn ti s bt
bình đng trong xã hi; khong cách chênh lch giàu, nghèo gia các vùng, min,
gia các tng lp dân c trong xã hi, gia thành th và nông thôn còn cao … Do
đó, vic đu t đ công nghip hóa – hin đi hóa đt nc, góp phn làm tng thu
nhp cho xã hi, cho ngi dân, đa nc ta thoát khi tình trng nghèo đói là cn
thit, khách quan. Trc mt, cn phi phát trin mnh tín dng u đãi đ đáp ng
phn nào nhu cu mong mi ca nhiu t
ng lp dân nghèo trong xã hi, còn rt
nhiu ngi nghèo cn đc th hng chính sách tín dng u đãi.
Vit Nam nm  nhóm các nc nghèo trên th gii. Vì vy, càng phi đy
mnh vic phát trin tín dng u đãi đ cùng các chng trình, chính sách phát
trin kinh t khác đa cuc sng ngi dân ngày càng đi lên, đt nc thoát khi
tình trng nghèo kh và tng bc hi nhp vào nn kinh t th gii.
1.1.3. Chc nng ca tín dng u đãi.
Tín dng u đãi có các chc nng c bn sau đây:
Th nht, tín dng u đãi cung cp ngun vn vi các điu kin u đãi đ

cho ngi nghèo và các đi tng chính sách vay đu t vào sn xut, kinh doanh,
to vic làm, to thu nhp, góp phn ci thin thu nhp và mc sng ca tng h
gia đình và thoát nghèo bn vng, tng buc nâng cao b mt kinh t - xã hi 
tng đa phng và góp phn thc hin thng li Chng trình mc tiêu quc gia
v XGN.


21

Th hai, tín dng u đãi góp phn cùng các ngành khác to nn tng cho
vic XGN bn vng và chng tái nghèo: Tín dng u đãi cung cp ngun vn,
các ngành khác thì dy ngh, hng dn cách làm n, to cho ngi nghèo ý chí
và ngh lc vn lên trong làm n đ thoát nghèo bn vng và chng tái nghèo.
1.1.4. Vai trò ca tín dng u đãi.
Tín dng u đãi có vai trò rt quan trng không ch riêng đi vi b
n thân
ngi nghèo, đi vi chng trình XGN mà còn đi vi s phát trin kinh t - xã
hi ca đt nc. Tín dng u đãi có các vai trò sau:
Th nht, nh đng vn tín dng u đãi mà cuc sng ca ngi nghèo
đc nâng lên, góp phn nâng cao mc sng ca cng đng ngi nghèo và b
mt kinh t - xã hi ca tng đa phng, ca đ
t nc.
Th hai, tín dng u đãi không ch có vai trò trong vic nâng cao đi sng
kinh t ca ngi nghèo mà còn góp phn nâng cao trình đ dân trí cho h. Bi vì,
khi đi sng kinh t ca ngi nghèo đc nâng lên, h có điu kin đ tip cn
các dch v v vn hóa, xã hi, góp phn nâng cao đi sng tinh thn và trình đ
dân trí ca cng đng ngi nghèo.
Th ba, tín dng
u đãi có vai trò quan trng trong vic to ý chí vn lên
ca ngi nghèo. Khi ngi nghèo nhn đc đng vn u đãi, h cm thy nh

nhn đc s quan tâm ca xã hi, h s có trách nhim hn vi đng vn nhn
đc, s phn đu vn lên t đng vn đó đ không thua kém ngi khác đ d
hòa nhp vi cng đng và t đó hình thành trong h ý chí t lc vn lên trong
cuc sng.
Th t, tín dng u đãi góp phn cùng các chng trình, chính sách phát
trin KT-XH khác đa đt nc thoát khi tình trng nghèo đói.
Trong bi cnh nc ta mi gia nhp vào T chc thng mi th gii
(WTO) và đang hi nhp vào nn kinh t th gii; hot đng ca h thng ngân
hàng cng đ
ang phát trin mnh, mang tính cht thng mi. Hot đng tín dng
ca các ngân hàng ngày càng chú trng đn nhng khách hàng ln, đn nhng
món vay ln, có tài sn đm bo mà ít chú ý đn nhng món vay nh, không có tài
sn th chp, ít chú ý đn ngi nghèo. Vì vy, tín dng u đãi ngày càng có vai
trò quan trng trong vic phc v cho ngi nghèo đ thc hin công cuc
XGN.
1.2. Bn cht ca chng trình xóa đói gim nghèo ngày nay.


22

Trong mt vài nm tr li đây, vn đ đói nghèo đc c công đng quc t
quan tâm. Ti Hi ngh thng đnh Thiên niên k ca Liên hip quc nm 2000,
có 189 quc gia thành viên tham gia đã nht trí thông qua tuyên b Thiên niên k
và cam kt đt đc mc tiêu phát trin Thiên niên k (MDGs) vào nm 2015.
Mc tiêu phát trin thiên niên k gm các ni dung sau: xóa b tình trng nghèo
cùng cc và thiu đói, đt ph cp giáo dc tiu hc, tng cng bình đng gii và
nâng cao v th, nng lc cho ph n, gim t l t vong  tr em, tng cng sc
khe bà m, phòng chng HIV/AIDS, st rét và các bnh khác, đm bo bn vng
v môi trng, thit lp quan h đi tác toàn cu v mc đích phát trin. iu đó
th hin s đng thun cha tng có trong lch s gia các quc gia trên th gii

v nhng thách thc ln  cp toàn cu trong th k XXI cng nh cam kt chung
ca h s gii quyt thách thc này. Tuyên b Thiên niên k và mc tiêu phát trin
Thiên niên k to ra l trình và tm nhìn v mt th gii mà  đó không còn nghèo
đói, ai cng đc hc hành, sc khe ngi dân đc ci thin, môi trng đc
bo v mt cách bn vng, mi ngi đu đc hng các quyn t do, bình đng
và công bng.
Ngày nay, đ thc hin mc tiêu Thiên niên k Liên hip quc đ ra, do các
vn đ xã hi phát sinh nh: s phân hóa giàu nghèo; s bt bình đng trong xã
hi; t l h nghèo cao; tình trng mt b phn dân c không có kh nng tha
mãn các nhu cu c bn ca con ngi nh: n, , mc, y t, giáo dc, vn hóa, đi
li, giao tip xã hi; chênh lch v mc sng thu nhp gia các quc gia, gia các
vùng, min, dân tc … Vì vy, đt ra yêu cu là các quc gia phi đy mnh vic
thc hin công cuc XGN. Vic thc hin  mi quc gia phi đc xây dng
thành nhng chng trình c
 th gi là chng trình mc tiêu quc gia XGN.
Chng trình mc tiêu ca mi nc phi th hin đc quan đim, đnh hng,
mc tiêu và các gii pháp thc hin.
Kt qu ca chng trình XGN phi ci thin đc cuc sng ca dân
nghèo, đáp ng đc phn nào nhu cu c bn trong cuc sng ca con ngi,
phi gim đc khong cách chênh lch giàu – nghèo, to đc công bng và đm
bo an sinh xã hi, nâng cao đc b mt kinh t - xã hi ca tng đa phng,
tng quc gia; phi nâng cao đc trình đ dân trí ca ngi nghèo, đa con
ngi tip cn đc các dch v tài chính ca Nhà nc
1.2.1. Khái nim v nghèo đói và mi liên h vi các vn đ xã hi:
1.2.1.1. Khái nim v nghèo đói:
Nghèo đói là tình trng xy ra  hu ht các nc trên th gii và có nguy
c ngày càng lan rng.  các nc kém phát trin thì nghèo đói chim t l cao.


23

Mi quc gia đu xây dng chun nghèo riêng cho quc gia mình, thông thng
thp hn thang nghèo do Ngân hàng th gii đa ra.
Ngân hàng th gii đa ra khuyn ngh thang đo nghèo đói nh sau:
i vi nc nghèo: thu nhp di 0,5USD/ngi/ngày.
i vi nc đang phát trin: thu nhp di 1USD/ngi/ngày.
i vi nc thuc Châu M Latinh và vnh Caribe: thu nhp di
2USD/ngi/ngày.
i vi các nc ông âu: thu nhp di 4USD/ngi/ngày.
i vi các nc công nghip phát trin: thu nhp di
14,4USD/ngi/ngày.
Và hu ht các quc gia trên th gii đu xây dng chng trình quc gia
v XGN và đ ra các gii pháp đ thc hin chng trình.
Khái nim v nghèo đói hay nhn dng v nghèo đói ca tng quc gia,
tng vùng, tng nhóm dân c, nhìn chung không có s khác bit đáng k. Tiêu chí
chung nht đ xác đnh nghèo đói vn là mc thu nhp hay chi tiêu đ tha mãn
nhng nhu cu c bn ca con ngi v: n, , mc, y t, giáo dc, vn hóa, đi li
và giao tip xã hi. S khác nhau chung nht là tho mãn  mc cao hay thp mà
thôi, điu này ph thuc vào trình đ phát trin kinh t - xã hi cng nh phong
tc tp quán ca tng vùng, tng quc gia.
Có các quan nim sau đây v nghèo đ
ói:
Th nht, Ti Hi ngh v chng nghèo đói do y ban Kinh t xã hi khu
vc Châu Á- Thái Bình Dng (ESCAP) t chc ti Bangkok, Thái Lan vào tháng
9 nm 1993, các quc gia trong khu vc đã thng nht cao và cho rng: “Nghèo
đói là tình trng mt b phn dân c không có kh nng tho mãn nhng nhu cu
c bn ca con ngi mà nhng nhu cu y ph thuc vào trình đ phát trin kinh
t xã h
i, phong tc tp quán ca tng vùng và nhng phong tc y đc xã hi
tha nhn”.

Th hai, Nhà kinh t hc ngi M - ông Galbraith thì cho rng: “Con
ngi b coi là nghèo kh khi mà thu nhp ca h, ngay dù khi thích đáng đ h
có th tn ti, ri xung rõ rt di mc thu nhp ca cng đng. Khi đó h
không th có nhng gì mà đa s trong cng
đng coi nh cái cn thit ti thiu đ
sng mt cách đúng mc”.
Th ba, Ti Hi ngh Thng đnh th gii v phát trin xã hi t chc ti
Copenhagen, an Mch nm 1995 đã đa ra quan nim v nghèo đói: “Ngi


24

nghèo là tt c nhng ai mà thu nhp thp hn di 1 đô la (USD) mi ngày cho
mi ngi, s tin đc coi nh đ đ mua nhng sn phm thit yu đ tn ti”.
Th t, Theo quan đim ca ông Abapia Sen, chuyên gia hàng đu ca T
chc Lao đng quc t (ILO), ngi đc gii Nobel v kinh t nm 1998 thì:
“Nghèo đói là s thi
u c hi la chn tham gia vào quá trình phát trin ca cng
đng”. Xét cho cùng s tn ti ca con ngi nói chung và ngi giàu, ngi
nghèo nói riêng, cái khác c bn đ phân bit h chính là c hi la chn ca mi
ngi trong cuc sng, thông thng ngi giàu có c hi la chn nhiu hn,
ngi nghèo có c hi la chn ít hn.
Tuy các quan nim v nghèo đói có khác nhau nhng mi quan nim v
nghèo đói đu phn ánh 3 khía cnh ch yu ca ngi nghèo là:
- Không đc th hng nhng nhu cu c bn  mc ti thiu dành cho
con ngi.
- Có mc sng thp hn mc sng trung bình ca cng đng dân c.
- Thiu c hi la chn tham gia vào quá trình phát trin ca cng đng.
1.2.1.2. Mi liên h gia nghèo đói và các v
n đ xã hi:

Hình 1.1. Mi liên h gia nghèo đói và các vn đ xã hi
Nghèo đói s làm cho:
- Cn tr tng trng kinh t.
- Kìm hãm phát trin con ngi.
- Nguy c mt n đnh xã hi và phát trin bn vng.
- Bt bình đng xã hi.
- Phá hy môi trng.
Bnh tt
Gia tng dân s
Suy dinh dng
Phá hy môi
trng sng
T nn xã hi
Tht hc
Nghèo đói


25

1.2.2. Mc đích ca xóa đói gim nghèo:
Trong quá trình xây dng và đa đt nc tin lên Ch ngha xã hi, ng
và Nhà nc ta đã xác đnh: Xây dng Ch ngha xã hi nhm mc tiêu: “Dân
giàu, nc mnh, xã hi công bng, dân ch, vn minh”. Trong thi k đi mi,

nn kinh t nc ta đã có s tng trng, phát trin đáng k, đi sng ca đi b
phn nhân dân đã đc ci thin rõ rt. Tuy nhiên  các vùng sâu, vùng xa, vùng
đng bào dân tc ít ngi và nông thôn vn còn mt b phn dân c sng trong
cnh nghèo đói. Vì vy, phi thc hin chng trình XGN đ có nhng gii pháp
tác đng trc tip đn ngi nghèo, đa phng nghèo, giúp h có điu kin t
vn lên XGN.
1.2.3. Nhng thách thc trong công cuc xóa đói gim nghèo:
a, Khong cách chênh l
ch v thu nhp, mc sng gia nhóm giàu và nhóm
nghèo, gia thành th và nông thôn, gia các vùng kinh t có xu hng tip tc gia
tng.
- Khong cách chênh lch v thu nhp, mc sng có xu hng gia tng.
Chênh lch v thu nhp gia 20% nhóm giàu và 20% nhóm nghèo t 4,3 ln (nm
1993) lên 8,4 ln (nm 2002), khong cách chênh lch gia 10% nhóm giàu nht
và 10% nhóm nghèo nht t 12,5 ln (nm 2002) lên 13,5 ln (nm 2004).
-  sâu ca nghèo đói còn khá cao, thu nhp bình quân ca nhóm h
nghèo  nông thôn theo chun mi còn thiu ht khong 0,3 so vi nhóm h giàu
(ch s này bin đng t 0 – 1, mc đ thiu ht càng ln thì mc đ nghèo càng
gay gt).
- H s chênh lch v mc sng gia thành th và nông thôn t 5 – 7 ln.
(Ngun: Tài liu tp hun cho cán b gim nghèo cp xã, thôn, bn – D
án đào to cán b làm công tác gim nghèo – B Lao đng – Thng binh và Xã
hi, Nhà xut bn lao đng - Hà Ni, nm 2006).
b, Tc đ gim nghèo có xu hng chm li do s bin đng ca nn kinh
t vi nhiu nguyên nhân khác nhau nh: tác đng ca hi nhp, thiên tai, ri ro;
các chính sách kinh t v mô; các chính sách có tác đng mnh đn gim nghèo
trong các giai đon trc đây nh: chính sách khoán 100, chính sách giao đt, giao
rng, phát trin doanh nghip va và nh … đã phát huy tác dng  mc cao
nh
ng giai đon ti s khó phát huy hn đc.

c, H nghèo có xu hng tp trung rõ rt  mt s vùng đa lý (vùng Tây
Bc, Tây Nguyên, vùng bãi ngang ven bin) và  mt s nhóm đi tng (dân tc