Nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam chi nhánh Vũng Tàu

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM





Phan Ngc Diu






NÂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO TÍN DNG
TI NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG
VIT NAM CHI NHÁNH VNG TÀU








LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh – Nm 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM




Phan Ngc Diu






NÂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO TÍN DNG
TI NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG
VIT NAM CHI NHÁNH VNG TÀU


Chuyên ngành: Kinh t Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LI TIN DNH






Tp. H Chí Minh – Nm 2009

MC LC Trang
LI M U
CHNG 1
C S LÝ LUN V QUN TR RI RO TÍN DNG NGÂN HÀNG 1
1.1. S cn thit phi phòng nga ri ro tín dng ngân hàng 1
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng ngân hàng 1
1.1.1.1. Tín dng ngân hàng là gì? 1
1.1.1.2. Ri ro tín dng ngân hàng là gì? 1
1.1.1.3. Nhn din ri ro v đnh lng và đnh tính là gì? 1

1.1.2. Ngun gc phát sinh ri ro tín dng ngân hàng 2
1.1.2.1. V phía khách hàng 2
¬ Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch 2
¬ Nng lc qun tr công ty kém 2
¬ S dng vn sai mc đích, không có thin chí trong vic tr n vay 2

¬ Phng án, d án kinh doanh không hiu qu 3
1.1.2.2. V phía ngân hàng 3
¬ Ri ro giao dch 3
¬ Ri ro danh mc tín dng 4
¬ Lng lo trong công tác kim tra ni b ca các ngân hàng thng mi 5
¬ Ri ro đo đc: B trí cán b thiu đo đc và trình đ chuyên môn nghip v 5
¬ Mt cân đi trong các t l đm bo an tòan 5
¬ Thiu c ch qun tr ri ro 6
1.1.2.3. Thay đi môi
trng kinh t v mô 6
¬ Chính sách điu hành nn kinh t ca Nhà nc 7
¬ Tác đng ca môi trng bên ngòai 8
1.1.3. Nhng thit hi t ri ro tín dng ngân hàng 8
1
.1.3.1. i vi nn kinh t 8
1.1.3.2. i vi
ngân hàng 9


1.2. Các bin pháp qun lý ri ro tín dng ngân hàng 9
1.2.1. o lng ri ro tín dng 10
1.2.1.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng 10
1.2.1.2. Các
mô hình lng hóa ri ro tín dng 10
¬ Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s 10
¬ Mô hình đim s Z (Z - Credit scoring model) 11
¬ Mô hình đim s tín dng tiêu dùng 13
1.2.1.3. Nguyên tc Basel v qun lý ri ro tín dng 13
1.2.2. Xác đnh mc tiêu và thit lp chính sách tín dng 15
1.2.3. Phân tích và thm đnh tín dng 15

1.2.3.1. Quan h gia phân tích tín dng và ri ro tín dng 15
1.2.3.2.Quan h
gia thm đnh tín dng và ri ro tín dng 16
1.2.4. Chm đim và xp hng tín dng 17
1.2.5. m bo tin vay 17
1.2.6. Mua bo him tín dng 18
1.2.7. Lp qu d phòng ri ro tín dng 18
1.2.8. T vn chính sách tín dng cho khách hàng 18
1.2.9. Cung cp công c phòng nga ri ro tín dng 19
KÊT LUN CHNG 1 19
CHNG 2
ÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP
NGOI THNG VIT NAM CHI NHÁNH VNG TÀU 20
2.1. Phân tích hat đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam Chi
nhánh Vng Tàu 20
2.1.1. S lc v Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu 20
2.1.1.1. Lch s hình thành 20
2.1.1.2. Quá trình hat đng 21
2.1.1.3. Nhng thành
tu đt đc 24


2.1.2. Phân tích hat đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam Chi
nhánh Vng Tàu 24
2.1.2.1. Tng quan hat đng tín dng 24
2.1.2.2. C
cu tín dng 27
¬ D n tín dng phân theo thi hn cho vay 27
¬ D n tín dng phân theo lai tin cho vay 30
¬ D n tín dng phân theo lai hình kinh t 31

¬ D n tín dng phân theo ngành kinh t 33
¬ D n tín dng phân theo tài sn đm bo 35
¬ N di chun và n xu 36
2.1.2.3. Nhng thit hi t ri ro tín dng trong thi gian qua 37
2.1.2.4. Nguyên nhân
ca ri ro tín dng 38
¬ Nguyên nhân t phía khách hàng 38
¬ Nguyên nhân t phía ngân hàng 39
¬ Nguyên nhân khác 43
2.2. ánh giá công tác qun tr ri ro tín dng ca Ngân hàng TMCP Ngoi Thng
Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu 44
2.2.1. Thc trng công tác qun tr ri ro tín dng 44
2.2.1.1. Gii hn kim sóat ri ro tín dng 44
2.2.1.2. Thành lp Hi đng tín dng c s 44
2.2.1.3. Quy đnh gii hn tín dng đi vi tng khách hàng 45
2.2.1.4. Phân lai n, trích lp và s dng d phòng ri ro tín dng 45
2.2.1.5. Quy trình phê
duyt tín dng 45
2.2.2.
ánh giá công tác qun tr ri ro tín dng ti Vietcombank Vng Tàu 47
KÊT LUN CHNG 2 51
CHNG 3
GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN
HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM CHI NHÁNH VNG TÀU 53


3.1. Nhóm gii pháp v c ch chính sách 53
3.1.1. i vi Ngân hàng TMCP Ngai Thng Vit Nam 53
3.1.1.1. Hòan thin quy trình tín dng 53
3.1.1.2. Xây dng chính sách tín dng hiu qu 54

3.1.1.3. Xây dng và hòan thin h thng chm đim và xp hng tín dng 54
3.1.1.4. Xây dng phn mm phân loi n và trích lp d phòng ri ro t đng 58
3.1.1.5. Cng c hòan thin h thng thông tin tín dng 59
3.1.1.6. Cp nht b sung thng xuyên Cm nang tín dng 59
3.1.1.7. Ch đ
đãi ng đi vi cán b khách hàng 60
3.1.2. i vi Ngân hàng Nhà nc 61
3.1.2.1. Hòan thin và nâng cp h thng thông tin tín dng Trung tâm CIC NHNN 61
3.1.2.2. Hp lý hóa phân lai n khách hàng theo Quyt đnh 493 và Quyt đnh 18 .62
3.1.2.3. Trin khai
các công c bo him tín dng 62
3.2. Nhóm gii pháp v hat đng thc tin ti Vietcombank Vng Tàu 63
3.2.1 Xác đnh mc tiêu và thit lp chính sách tín dng 63
3.2.1.1. Xác đnh mc tiêu hat đng 63
3.2.1.2. V chính sách khách hàng 63
3.2.1.3. V đnh hng khách hàng 64

3.2.2. Các gii pháp v công tác cán b 65
3.2.3. Các gii pháp phòng nga ri ro tín dng 66
3.2.3.1. Xây dng h thng khai thác thông tin và cnh báo ri ro tín dng 66
3.2.3.2. Nâng cao cht lng thm đnh và phân tích tín dng 67
3.2.3.3. Tng cng kim tra, giám sát tín dng 68
3.2.3.4. Nâng cao
hiu qu, cht lng công tác kim tra ni b 69
3.2.3.5.
Mt s gii pháp liên quan đn đm bo khan vay 70
3.2.4. Các gii pháp hn ch, bù đp tn tht khi ri ro xy ra 71
3.2.4.1. Công tác x lý n xu, n có vn đ 71

3.2.4.2. S dng các công c bo him tin vay 73
3.2.5. T vn khách hàng và cung cp công c phòng nga ri ro tín dng 73
3.2.5.1. T vn chính sách tín dng 73
3.2.5.2. Nghip
v bao thanh tóan 74
KÊT LUN CHNG 3 75
KT LUN 77
Tài liu tham kho 79
DANH MC NHNG CH VIT TT

1. CN Chi nhánh
2. DAT D án đu t
3. DNNN Doanh nghip Nhà nc
4. DNNVV Doanh nghip nh và va
5. DNTN Doanh nghip t nhân
6. DPRR D phòng ri ro
7. GHTD Gii hn tín dng
8. GTCG Chng t có giá
9. HQT Hi đng qun tr
10. HTD Hi đng tín dng
11. HSC Hi s chính
12. KCN Khu công nghip
13. NHNN Ngân hàng Nhà nc
14. NHTM Ngân hàng thng mi
15. NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
16. NHTW Ngân hàng trung ng
17. PASXKD Phng án sn xut kinh doanh
18. QLRR Qun lý ri ro
19. SXKD Sn xut kinh doanh

20. TG Tng giám đc
21. TNHH Trách nhim hu hn
22. TSB Tài sn đm bo
23. UBND y ban nhân dân
24. VCB Vietcombank

DANH MC CÁC BNG BIU


Trang




1. Bng 2.1: Ngun vn qua các nm 21
2. Bng 2.2: T trng vn huy đng, vn cho vay và n di chun 26
3. Bng 2.3: D n tín dng phân theo thi hn cho vay 27
4. Bng 2.4: D n tín dng phân theo lai tin cho vay 30
5. Bng 2.5: D n tín dng phân theo loi hình kinh t 32
6. Bng 2.6: D n tín dng phân theo ngành kinh t 33
7. Bng 2.7: D n tín dng phân theo tài sn đm bo 35
8. Bng 2.8: Tng hp kt qu phân lai n ca Chi nhánh 36
DANH MC CÁC  TH, BIU 


Trang

1. Biu đ 2.1: Biu đ tng trng ngun vn 22
2. Biu đ 2.2: Biu đ tng trng tín dng 23
3. Biu đ 2.3: Doanh s thanh tóan xut nhp khu 23
4. Biu đ 2.4: Biu đ tng trng li nhun 24
5. Biu đ 2.5: Biu đ so sánh vn huy đng và vn cho vay 25
6. Biu đ 2.6: Din bin n di chun t nm 2002 đn 2008 27
7. Biu đ 2.7: D n tín dng phân theo thi hn cho vay 28
8. Biu đ 2.8: D n tín dng phân theo lai tin cho vay 31
9. Biu đ 2.9: D n tín dng phân theo loi hình kinh t 32
10. Biu đ 2.10: D n tín dng phân theo ngành kinh t 34
11. Biu đ 2.11: D n tín dng phân theo tài sn đm bo 35
LI M U

1. LÝ DO CHN  TÀI
Ngân hàng ra đi và phát trin gn lin vi s ra đi và phát trin ca nn kinh t
hàng hoá đ gii quyt nhu cu phân phi vn, nhu cu thanh toán … , phc v cho phát
trin, m rng sn xut kinh doanh ca các t chc kinh t, cá nhân vi đc thù kinh
doanh trên lnh vc tin t. Vì vy, hot đng ngân hàng cha đng nhiu tim n ri ro
mà chúng ta khó có th lng trc đc. Nguyên nhân ca nhng tim n ri ro này là
do ngân hàng là mt trung gian tài chính, huy đng vn nhàn ri trong nn kinh t vi lãi
sut thp, sau đó cho các t chc kinh t, cá nhân vay li vi lãi sut cao đ thu li nhun.
Hot đng kinh doanh ngân hàng rt nhy cm, có liên quan đn nhiu lnh vc
khác nhau ca nn kinh t, chu s tác đng ca nhiu nhân t khách quan và ch quan
nh kinh t, chính tr, xã hi … T đó cng gây ra nhng thit hi không nh cho ngân
hàng. Hn na, ngân hàng kinh doanh không nhng ch huy đng vn và cho vay mà còn
rt nhiu lnh vc khác nh thanh toán, bo lãnh, kinh doanh ngoi hi, chng khoán, góp
vn liên doanh, dch v th đi lý … Vì vy có th nói rng ri ro ngân hàng rt đa dng.
Ngoài ra, các ngân hàng đang hot đng trong c ch th trng có s cnh tranh khc
lit gia các ngân hàng vi nhau hoc gia các t chc tín dng, dn đn vic cnh tranh
v lãi sut đ huy đng đc vn, làm cho lãi sut huy đng vn cao hn lãi sut cho vay

cng là mt trong nhng nguyên nhân gây ra ri ro cho ngân hàng.
Do đc thù kinh doanh ca ngân hàng nên có rt nhiu loi ri ro: ri ro lãi sut,
ri ro ngoi hi, ri ro thanh khon, ri ro tín dng … Trong s tt c các loi ri ro k
trên thì ri ro trong hot đng tín dng là loi ri ro ln nht và phc tp nht, đang din
ra  mc đáng quan tâm.
Tín dng là mt trong nhng hot đng mang li doanh thu ln nhng cng là hot
đng cha đng nhiu ri ro trong hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi
(NHTM), điu này xut phát t s không cân xng v thông tin tín dng, do đó s dn
đn nhng hu qu khôn lng cho chính các NHTM và toàn b nn kinh t. Phòng nga
và hn ch ri ro tín dng trong hot đng ca các NHTM là vn đ luôn đc quan tâm
hàng đu.  hn ch ri ro tín dng, các NHTM cn thc hin đng b các bin pháp
nh: nâng cao cht lng h thng thông tin tín dng, phân tích tình hình tài chính doanh
nghip, xây dng h thng cnh báo sm nhng ri ro trong hot đng ngân hàng, hoàn
thin h thng chm đim và xp hng tín dng khách hàng, thc hin tt công tác phân
loi n trích lp d phòng x lý ri ro tín dng…
Thc hin tt công tác phòng nga ri ro tín dng giúp các NHTM có đc ngun
bù đp tn tht khi ri ro xy ra, ch đng trong vic qun lý tín dng, điu chnh chính
sách cho vay phù hp và có c s đ xác đnh lãi sut cho vay đi vi tng đi tng
khách hàng. c bit trong xu hng c phn hoá các NHTM nhà nc hin nay, phòng
nga ri ro tín dng s đm bo an toàn cho hot đng ngân hàng, tng uy tín cho các
NHTM, đm bo tài sn cho c đông và cui cùng đm bo an toàn cho s phát trin bn
vng ca h thng tài chính ngân hàng nói chung.
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam chi nhánh Vng Tàu là mt trong các
chi nhánh có d n tín dng ln trong h thng các chi nhánh ca Ngân hàng TMCP
Ngoi thng Vit Nam. Do vy, công tác phòng nga ri ro tín dng luôn đc đt lên
hàng đu. Trc tình hình cnh tranh gay gt trên th trng tín dng hin nay, vic la
chn đi tng cho vay tt và xây dng h thng nhng gii pháp đng b nhm hn ch
ri ro trong hot đng tín dng ca ngân hàng có ý ngha ht sc to ln đi vi Ngân
hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam chi nhánh Vng Tàu. Chính vì vy tôi chn đ tài
“Nâng cao nng lc qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit

Nam Chi nhánh Vng Tàu” làm đ tài nghiên cu
2. MC ÍCH NGHIÊN CU
T c s đúc kt nhng c s lý lun trong qun tr ri ro tín dng ca ngân hàng
thng mi, đ tài tp trung:
• Phân tích nhng ri ro tín dng đã xy ra trong hat đng thc t, tìm hiu
nguyên nhân. Phân tích công tác phòng nga, qun tr ri ro tín dng trong hat đng ca
Ngân hàng TMCP Ngai thng Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu. ánh giá mt tích cc
và tiêu cc ca công tác qun tr này.
•  xut nhng gii pháp thc tin nhm nâng cao nng lc phòng nga ri
ro tín dng, góp phn gim đáng k n di chun ti Ngân hàng TMCP Ngai thng
Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
• i tng nghiên cu: Ngân hàng TMCP Ngai thng Vit Nam Chi
nhánh Vng Tàu
• Phm vi nghiên cu: Hat đng tín dng ca Ngân hàng TMCP Ngai
thng Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp nghiên cu,
thng kê, so sánh, phân tích…đi t lý thuyt đn thc tin nhm gii quyt vn đ đt ra.
5. KT CU LUN VN
Ngòai phn m đu và phn kt lun, lun vn đc chia thành 3 chng:
• Chng 1: C s lý lun v qun tr ri ro tín dng ngân hàng.
• Chng 2: ánh giá công tác qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP
Ngai thng Vit Nam Chi nhánh Vng Tàu.
• Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro tín dng ti Ngân
hàng TMCP Ngai thng Vit Nam, Chi nhánh Vng Tàu.

1
CHNG 1
C S LÝ LUN V QUN TR RI RO TÍN DNG NGÂN HÀNG

1.1. S cn thit phi phòng nga ri ro tín dng ngân hàng.
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng ngân hàng.
1.1.1.1. Tín dng ngân hàng là gì?
Tín dng ngân hàng là quan h chuyn nhng quyn s dng vn t ngân hàng
cho khách hàng trong mt thi gian nht đnh theo nguyên tc hòan tr c gc và lãi.
Trong quan h tín dng có hai đi tng tham gia là ngân hàng cho vay và ngi
đi vay. Nhng ngi đi vay s dng tin vay trong mt thi gian, không gian c th, tuân
theo s chi phi ca nhng điu kin c th nht đnh mà ta gi là môi trng kinh
doanh, và đây là đi tng th ba có mt trong quan h tín dng. Ri ro tín dng xut
phát t môi trng kinh doanh gi là ri ro do nguyên nhân khách quan. Ri ro xut phát
t ngi vay và ngân hàng cho vay gi là ri ro do nguyên nhân ch quan.
1.1.1.2. Ri ro tín dng ngân hàng là gì?
Ri ro tín dng ngân hàng là kh nng xy ra tn tht trong hat đng ngân hàng
do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình
theo cam kt. Ri ro tín dng không ch gii hn  hot đng cho vay, mà còn bao gm
nhiu hot đng mang tính cht tín dng khác nh bo lãnh, cam kt, chp thun tài tr
thng mi, cho vay  th trng liên ngân hàng, tín dng thuê mua, đng tài tr …
1.1.1.3. Nhn din ri ro v đnh lng và đnh tính là gì?
V mt đnh lng: Ri ro tín dng đc phn ánh bi s n quá hn, n tn đng
ca mi T chc tín dng.
V mt đnh tính: Ri ro tín dng có quan h ngc chiu vi cht lng tín dng.
Theo đó, cht lng tín dng càng cao thì ri ro tín dng càng thp và ngc li, cht
lng tín dng thp, n quá hn cao thì ri ro tín dng là rt ln và có nhng tác đng,
nh hng trc tip đn hat đng kinh doanh ca ngân hàng.

2

1.1.2. Ngun gc phát sinh ri ro tín dng ngân hàng
1.1.2.1. V phía khách hàng
Ri ro tín dng phát sinh có th do nhng nguyên nhân ch quan ln khách quan.
Nguyên nhân ch quan là nhng nguyên nhân ri ro phát sinh liên quan đn hành vi và ý
chí ch quan ca khách hàng, có th khái quát thành 4 nguyên nhân c bn sau:
* Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch.
Kh nng tài chính là tiêu chí hàng đu trong đánh giá ca ngân hàng khi quyt
đnh cp tín dng. Kh nng tài chính cho bit tình hình “sc khe” ca khách hàng.
c đim chung ca hu ht các doanh nghip Vit Nam là quy mô tài sn, ngun
vn nh bé, t l n so vi vn t có cao. Ngoài ra, thói quen ghi chép đy đ, chính xác,
rõ ràng các s sách k toán vn cha đc các doanh nghip tuân th nghiêm chnh và
trung thc. Do vy, s sách k toán mà các doanh nghip cung cp cho ngân hàng nhiu
khi ch mang tính cht hình thc hn là thc cht. Khi cán b ngân hàng lp các bn phân
tích tài chính ca doanh nghip da trên s liu do các doanh nghip cung cp, thng
thiu tính thc t và xác thc. ây cng là nguyên nhân vì sao ngân hàng vn luôn xem
nng phn tài sn th chp nh là ch da cui cùng đ phòng chng ri ro tín dng.
* Nng lc qun tr công ty kém.
ây là yu t quan trng quyt đnh s thành bi ca mt doanh nghip và cng có
ý ngha quyt đnh đn hiu qu đng vn ca ngân hàng. Khi các doanh nghip vay tin
ngân hàng đ m rng quy mô kinh doanh, đa phn là tp trung vn đu t vào tài sn vt
cht ch ít doanh nghip nào mnh dn đi mi cung cách qun lý, đu t cho b máy
giám sát kinh doanh, tài chính, k toán theo đúng chun mc. Quy mô kinh doanh phình
ra quá to so vi t duy qun lý là nguyên nhân dn đn s phá sn ca các phng án
kinh doanh đy kh thi mà l ra nó phi thành công trên thc t.
* S dng vn sai mc đích, không có thin chí trong vic tr n vay.
a s các doanh nghip khi vay vn ngân hàng đu có các phng án kinh doanh
c th, kh thi. S lng các doanh nghip s dng vn sai mc đích, c ý la đo ngân

3
hàng đ chim đot tài sn không nhiu. Tuy nhiên nhng v vic phát sinh li ht sc

nng n, liên quan đn uy tín ca các cán b, làm nh hng xu đn các doanh nghip
khác. Do vy, uy tín khách hàng đc xem là mt trong nhng tiêu chí buc các NHTM
phi xét đn khi quyt đnh cho vay.
* Phng án, d án kinh doanh không hiu qu.
Ri ro kinh doanh ca doanh nghip th hin  mc đ ít hay nhiu theo chiu
hng xu ca kt qu kinh doanh. Ri ro kinh doanh xy ra nu vic xây dng và trin
khai các d án đu t sn xut kinh doanh không khoa hc, xác đnh chi phí và mc sn
lng không phù hp, qun lý vn không hp lý dn đn thiu thanh khon, công ngh
sn xut lc hu, hàng hóa kém sc cnh tranh khó tiêu th…
V mt khách quan, nguyên nhân ri ro tín dng có th do khách hàng gp phi
nhng thay đi môi trng kinh doanh không th lng trc đc, nh thay đi v giá
c hay nhu cu th trng, s thay đi v môi trng pháp lý hay chính sách ca chính
ph, do thiên tai, ha han, khng hang kinh t khu vc và tòan cu… khin doanh
nghip lâm vào tình trng khó khn tài chính không th khc phc đc…ây là nhng
nguyên nhân nm ngoài tm kim sóat ca khách hàng.
1.1.2.2. V phía ngân hàng:
Ri ro tín dng có th phát sinh do rt nhiu nguyên nhân ch quan nh quá trình
phân tích và thm đnh tín dng không k lng dn đn sai lm trong quyt đnh cho
vay. Mt khác cng có th cho vay đúng đn nhng do thiu kim tra kim sóat sau khi
cho vay dn đn khách hàng s dng vn vay không đúng mc đích…nhng nhìn chung
ri ro tín dng ngân hàng có th đc phân chia thành hai nguyên nhân chính:
* Ri ro giao dch
Liên quan đn vic đánh giá khon cho vay phát sinh khi ngân hàng ra quyt đnh
cp mt khan tín dng mi cho khách hàng. ây có th xem là ri ro cá bit ca tng
khan tín dng, nó phát sinh do sai sót  các khâu đánh giá, thm đnh và xét duyt khi

4
cho vay, hoc phát sinh do thiu cht ch  khâu theo dõi kim soát quá trình s dng vn
vay, hay do s h  khâu đm bo và nhng cam kt ràng buc trong hp đng tín dng.
* Ri ro danh mc tín dng:

Ri ro liên quan đn s kt hp nhiu khon tín dng trong danh mc tín dng ca
NHTM. Nó có th phát sinh do đc thù cá bit ca tng lai tín dng, hoc phát sinh do
thiu đa dng hóa danh mc tín dng. Ri ro danh mc tín dng bao gm: ri ro cá bit
liên quan đn tng lai cho vay và ri ro tp trung cho vay liên quan đn kém đa dng
hóa cho vay.

















Ngòai ra, ri ro tín dng phát sinh t phía các NHTM còn do mt s nguyên nhân
ch quan sau đây:
Ri ro tín dng
(Ri ro mt vn)
Ri ro xét
duyt
(liên quan
đn vic

đánh giá
mt khan
cho va
y)

Ri ro
kim sóat
(liên quan
đn vic
theo dõi
khan cho
va
y)
Ri ro cá
bit
(liên quan
đn tng
lai cho
vay)
Ri ro tp
trung cho
vay
(liên quan
đn kém đa
dng hóa
cho vay)
Ri ro giao dch
(Ri ro liên quan đn mt khan cho
va
Ri ro danh mc

(Ri ro liên quan đn danh mc các khan cho
vay)
y)

Ri ro đm bo
(liên quan đn chính
sách và hp đng cho
vay)

5
* Lng lo trong công tác kim tra ni b ca các ngân hàng thng mi.
Kim tra ni b có đim mnh hn thanh tra NHNN  tính thi gian vì nó nhanh
chóng, kp thi ngay khi va phát sinh vn đ và tính sâu sát ca ngi kim tra viên, do
vic kim tra đc thc hin thng xuyên cùng vi công vic kinh doanh. Nhng trong
thi gian trc đây, công vic kim tra ni b ca các ngân hàng hu nh ch tn ti trên
hình thc. Kim tra ni b cn phi đc xem nh h thng “thng” ca c xe tín dng.
C xe càng lao đi vi vn tc ln thì h thng này càng phi an toàn, hiu qu thì mi
tránh cho c xe khi đi vào nhng ngã r ri ro vn luôn tn ti thng trc trên con
đng đi ti.
* Ri ro đo đc: B trí cán b thiu đo đc và trình đ chuyên môn nghip v.
Mt s v án kinh t ln trong thi gian va qua có liên quan đn cán b NHTM
đu có s tip tay ca mt s cán b ngân hàng làm trái qui trình tín dng đ mu li cá
nhân: cùng vi khách hàng làm gi h s vay, nâng giá tài sn th chp, cm c lên quá
cao so vi thc t đ rút tin ngân hàng, khi ngân hàng thm đnh cho vay thì tài sn th
chp đang giá cao, sau đó giá gim mnh, khách hàng không tr đc n, ngân hàng xit
n nhng không bán đc do giá quá thp, hoc là không có ngi mua, hoc là tin thu
v thp hn so vi s tin cho vay…
o đc ca cán b là mt trong các yu t ti quan trng đ gii quyt vn đ hn
ch ri ro tín dng. Mt cán b kém v nng lc có th bi dng thêm, nhng mt cán
b tha hóa v đo đc mà li gii v mt nghip v thì tht vô cùng nguy him khi đc

b trí trong công tác tín dng.
* Mt cân đi trong các t l đm bo an tòan
Các t l cân đi gia tài sn và vn vay, t l gia lãi sut cho vay dài hn và lãi
sut huy đng ngn hn, t l gia vn huy đng và vn cho vay ca mt s ngân hàng
trong thi gian qua lâm vào tình trng mt n đnh tín dng quá cao.
Mt báo cáo mi nht ca ngân hàng Nhà nc Vit Nam v tình hình hot đng
ca các ngân hàng thng mi c phn trong quý 1/2008 cho thy tng vn cho vay

6
chim đn 88% tng vn huy đng, mt t l rt cao theo đánh giá ca các chuyên gia
ngân hàng. iu này chng t mt s các ngân hàng nh, mi thành lp… chc chn có
t l cho vay trên vn huy đng rt ln, có th t 100 – 200%. Con tính rt đn gin: huy
đng đc 100 đng, nhng mt s ngân hàng trong thi gian qua đã cho vay lên đn 150
đng hoc hn, s dng đn c ngun vn vay t th trng liên ngân hàng. ây là cha
tính đn vic ngun vn đc s dng vào các hot đng t doanh và đu t.
* Thiu c ch qun tr ri ro
V mt lý thuyt, ngân hàng là mt ngh kinh doanh ri ro, hiu qu hot đng ca
nó ph thuc nhiu vào mc đ ri ro. K t nm 2000 đn nay, ngoài các loi hình ri ro
truyn thng nh ri ro tín dng, ri ro thanh toán, ri ro nhm ln tin mt, mt s ngân
hàng đã bt đu gp phi các loi hình ri ro mi vi giá tr khá ln nh th tín dng gi
mo, ri ro tác nghip, ri ro đo đc. Ngành ngân hàng đã tng chng kin cách đây vài
nm, ch do tin đn tht thit mà mt s ngân hàng c phn đã phi gánh chu nhng ri
ro không nh và chc chn đã lâm vào cnh phá sn nu không có s tr giúp ca ngân
hàng nhà nc.
Các c ch qun tr ri ro cho h thng ngân hàng Vit Nam đang tin dn ti
thông l quc t và đc đánh giá là khá cht ch. Tuy nhiên, gii pháp hu hiu nht
chính là nâng cao nng lc t qun tr ri ro ca các ngân hàng ch không phi là khng
ch t trên ngân hàng trung ng xung theo các t l, ch tiêu nht đnh, đ t đó NHTM
c gng làm mi vic đ đt ch tiêu đó, k c chuyn bóp méo s liu. Vic đm bo an
toàn ch có mi yêu cu t ngân hàng trung ng di xung thì vô cùng mng manh, bi

c ch đó do ngân hàng trung ng đa ra, ri chính ngân hàng trung ng kim soát và
đánh giá.
1.1.2.3. Thay đi môi trng kinh t v mô
Ri ro tín dng ngân hàng xy ra còn do mt s tác đng khôn lng ca s thay
đi chính sách điu hành kinh t v mô ca nhà nc, ca h thng vn bn pháp lut
đc ban hành… và do nhng bin đng liên tc ca môi trng kinh doanh quc t.

7
* Chính sách điu hành nn kinh t ca Nhà nc: tác đng đn hat đng ca các
ngân hàng thng mi ch yu thông qua 3 yu t: lãi sut, t giá hi đóai và lm phát.
Lãi sut: là mt trong nhng công c hu hiu điu hành chính sách tin t ca
NHNN. Lãi sut tng quá nhanh s gây khó khn cho hat đng kinh doanh ca các
doanh nghip, hu qu là mt kh nng tr n ngân hàng, làm tng t l n xu ca các
ngân hàng thng mi. Ngc li khi lãi sut h nhanh trong thi gian ngn s gây nh
hng ln đn kt qu hat đng kinh doanh ca ngân hàng vì chi phí vn quá cao.
T giá hi đoái: S bin đng liên tc ca t giá hi đoái làm cho các doanh
nghip kinh doanh xut nhp khu gp không ít khó khn. Bi nu nh khi ký hp đng
vi đi tác, t giá  mc thp, nhng khi doanh nghip nhp thit b đ thc hin hp
đng, t giá li tng cao, khin doanh nghip không nhng không có lãi t hp đng mà
còn b thua l. Trng hp ngc li đi vi doanh nghip xut khu. Nhng khó khn
trên ca doanh nghip đn lt nó s gây khó khn cho hat đng tín dng và kinh doanh
ngai hi ca ngân hàng. Theo nguyên tc, gii ngân bng lai tin nào thì phi thu n
bng lai tin đó. Vì vy, nhng bin đng ca t giá hi đoái trong nhiu trng hp dn
đn khan him ngai t, ngân hàng không đ ngai t bán cho doanh nghip đ tr n, và
nh vy làm phát sinh n quá hn.
Lm phát: Lm phát tng cao là mt trong nhng nguyên nhân chính gây khó khn
cho hat đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip khi giá nguyên, nhiên vt liu
tng cao, đy chi phí đu vào ca doanh nghip, tính cnh tranh ca hàng hóa thp, khó
tiêu th dn đn mt b phn không nh doanh nghip phi chn cách sn xut cm
chng. Vic suy gim đu t cùng vi suy gim th trng tiêu th do sc cu có kh

nng thanh tóan gim đã làm cho nhiu doanh nghip phi ngng hat đng, thm chí phá
sn. Gánh nng này s đn lt các NHTM phi gánh chu khi các doanh nghip mt kh
nng thanh tóan. Nhng khó khn ca nn kinh t và s đình đn trong hat đng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip s làm tng t l n xu ca ngân hàng và ri ro thc
t s ln hn, nht là khi đc đo lng bng chun mc quc t.

8
* Tác đng ca môi trng bên ngòai.
Ri ro tt yu ca quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t. Quá trình t do
hoá tài chính và hi nhp quc t có th làm cho n xu gia tng khi to ra mt môi
trng cnh tranh gay gt, khin hu ht các doanh nghip, nhng khách hàng thng
xuyên ca ngân hàng phi đi mt vi nguy c thua l và quy lut chn lc khc nghit
ca th trng. Bên cnh đó, bn thân s cnh tranh ca các ngân hàng thng mi trong
nc và quc t trong môi trng hi nhp kinh t cng khin cho các ngân hàng trong
nc vi h thng qun lý yu kém gp phi nguy c ri ro n xu tng lên bi hu ht
các khách hàng có tim lc tài chính ln s b các ngân hàng nc ngoài thu hút.
Khng hong kinh t khu vc và toàn cu. Khng hong tài chính bùng n đng
lat ti M, Tây Âu, Nht Bn đã tác đng lan ta đn hu khp các nc trên th gii.
Hu qu là hàng lat các ngân hàng, tp đoàn tài chính, công nghip đng bên b vc phá
sn. Vit Nam cng không nm ngòai cn bão đó. Khi trong nc cha kp thóat khi
tình trng lm phát tng cao, nhp siêu, an ninh lng thc… thì các cuc khng hong
tài chính s khin kinh t Vit Nam gp thêm khó khn. Nhng khó khn ca nn kinh t,
ca các doanh nghip là nguyên nhân chính khin các NHTM đi mt vi áp lc gia tng
n xu, n quá hn, cht lng tín dng có xu hng xu đi.
1.1.3. Nhng thit hi t ri ro tín dng ngân hàng
1.1.3.1. i vi nn kinh t
Hot đng ngân hàng liên quan đn hot đng doanh nghip, các ngành và các cá
nhân. Vì vy, khi mt ngân hàng gp phi ri ro tín dng hay b phá sn thì ngi gi tin
 các ngân hàng khác hoang mang lo s và kéo nhau  t đn rút tin  các ngân hàng
khác, làm cho toàn b h thng ngân hàng gp khó khn. Ngân hàng phá sn s nh

hng đn tình hình sn sut kinh doanh ca doanh nghip, không có tin tr lng dn
đn đi sng công nhân gp khó khn. Hn na, s hong lon ca các ngân hàng nh
hng rt ln đn toàn b nn kinh t. Nó làm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng,
sc mua gim, tht nghip tng, xã hi mt n đnh. Ngoài ra, ri ro tín dng cng nh

9
hng đn nn kinh t th gii vì ngày nay nn kinh t mi quc gia đu ph thuc vào
nn kinh t khu vc và th gii. Kinh nghim cho ta thy cuc khng hong tài chính
châu Á (1997), cuc khng hong tài chính Nam M (2001-2002) và mi đây là cuc
khng hong tín dng di chun  M đã làm rung chuyn toàn cu. Mt khác, mi liên
h v tin t, đu t gia các nc phát trin rt nhanh nên ri ro tín dng ti mt nc
nh hng trc tip đn nn kinh t các nc có liên quan.
1.1.3.2. i vi ngân hàng
Khi gp ri ro tín dng, ngân hàng không thu đc vn tín dng đã cp và lãi cho
vay, nhng ngân hàng phi tr vn và lãi cho khon tin huy đng khi đn hn, điu này
làm cho ngân hàng mt cân đi trong vic thu chi. Khi không thu đc n thì vòng quay
vn tín dng gim làm ngân hàng kinh doanh không có hiu qu. Khi gp phi ri ro tín
dng ngân hàng thng ri vào tình trng mt kh nng thanh khon, làm mt lòng tin
ngi gi tin, nh hng đn uy tín ca ngân hàng, b cp trên khin trách. i vi cp
di, do gp phi ri ro tín dng nên không có tin tr lng cho nhân viên vì th nhng
ngi có nng lc s thuyên chuyn công tác, gây khó khn cho ngân hàng.
Nói tóm li, ri ro tín dng ca mt ngân hàng xy ra  mc đ khác nhau: nh
nht là ngân hàng b gim li nhun khi không thu hi đc lãi cho vay, nng nht khi
ngân hàng không thu đc vn lãi, n tht thu vi t l cao dn đn ngân hàng b l và
mt vn. Nu tình trng này kéo dài không khc phc đc, ngân hàng s b phá sn, gây
hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân hàng nói riêng. Chính
vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn trng và có nhng bin pháp
thích hp nhm gim thiu ri ro trong cho vay.
1.2. Các bin pháp qun lý ri ro tín dng ngân hàng
Tín dng là hat đng chính yu ca ngân hàng. Nu qun lý tt, tín dng góp

phn đáng k trong vic to ra li nhun, làm tng giá tr ngân hàng, ngc li nu qun
lý kém s gây ra tn tht ln và làm gim giá tr ngân hàng. Mc tiêu cui cùng ca qun

10
lý tín dng là ti thiu hóa ri ro tín dng.  thc hin điu đó, các NHTM cn có
nhng bin pháp qun lý ri ro c th và thc s hiu qu.
1.2.1. o lng ri ro tín dng: Có th s dng nhiu mô hình khác nhau nhm đo
lng ri ro tín dng. Các mô hình này rt đa dng và có th đc chia thành 02 lai mô
hình chính: mô hình đnh lng và mô hình đnh tính.
1.2.1.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng: Mô hình cht lng: da trên yu t 6 C
T cách ngi vay (Character): Ngi đi vay có mc đích xin vay rõ ràng, mc
đích phù hp vi chính sách tín dng hin hành ca ngân hàng. Lch s đi vay và tr n
ca khách hàng vay.
Nng lc ca ngi vay (Capacity): Ngi đi vay phi có nng lc pháp lut và
nng lc hành vi dân s, ngi đi vay là đi din hp pháp ca doanh nghip
Thu nhp ca ngi vay (Cash): Xác đnh ngun tr n ca ngi vay thông qua
phân tích tình hình tài chính ca doanh nghip vay vn nh cu trúc tài chính hp lý, tình
hình s dn vn hiu qu, t sut sinh li cao…
Bo đm tin vay (Collateral): ây là điu kin đ ngân hàng cp tín dng và là
ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n vay cho ngân hàng.
Các điu kin (Conditions): Ngân hàng quy đnh các điu kin tu theo chính sách
tín dng theo tng thi k.
Kim soát (Control): Tp trung vào nhng vn đ nh các thay đi trong pháp lut
và quy ch có nh hng xu đn ngi vay? Yêu cu tín dng ca ngi vay có đáp ng
đc tiêu chun ca ngân hàng?
Nhn xét:
S dng mô hình này tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc nhiu
vào kh nng thu thp thông tin và tính chính xác ca nhng thông tin mà cán b tín dng
thu thp đc.
1.2.1.2. Các mô hình lng hóa ri ro tín dng

* Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s:

11
Ri ro tín dng hay ri ro không hoàn đc vn ca công ty thng đc th hin
bng vic xp hng trái phiu ca công ty đó. Nhng đánh giá này đc chun b bi mt
s dch v xp hng t nhân trong đó Moody’s và Standard & Poor’s là nhng dch v tt
nht. Trái phiu và các khan cho vay đc xp theo 9 hng vi cht lng gim dn.
i vi Moody’s xp hng cao nht t Aaa nhng vi Standard & Poor’s thì cao
nht là AAA. Vic xp hng gim dn t Aa (Moody’s) và AA (Standard & Poor’s) sau
đó thp dn đ phn ánh ri ro không đc hoàn vn cao. Trong đó, 4 loi đu khuyn
cáo ngân hàng nên cho vay, còn các hng bên di thì không nên cho vay.
* Mô hình đim s Z (Z - Credit scoring model):
ây là mô hình đim s d báo nguy c v n ca doanh nghip do E.I.Altman
(1981) phát trin đu tiên, sau đó đc Steele (1984), Morris (1997) và các nhà nghiên
cu khác phát trin thêm. ây là mô hình kt hp nhiu bin s thành mt giá tr đ d
báo s tht bi ca doanh nghip. Dng tng quát ca mô hình là:
Z = c + ∑c
i
r
i
,

trong đó: c là hng s, r
i
là các t sut tài chính và ch tiêu phi tài
chính đc s dng nh nhng bin s, c
i
là các h s ca mi bin s trong mô hình.
Mô hình đim s Z đc xây dng c th cho tng doanh nghip vay vn nh sau:
Doanh nghip c phn thuc ngành sn xut

Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 0,999 X5; trong đó:
X1 = H s vn lu đng/ tng tài sn
X2 = H s li nhun ròng / tng tài sn
X3 = H s li nhun trc thu và lãi vay / tng tài sn
X4 = H s giá tr th trng ca tng vn c phn / tng n
X5 = H s doanh thu thun / tng tài sn
Tiêu chun đánh giá đim s Z
Giá tr Z ánh giá
Z > 2,99 An tòan
1,8 < Z < 2,99 Cnh báo
Z < 1,8 Nguy him

12
Doanh nghip cha c phn hóa thuc ngành sn xut

Z = 0,717X1 +0,842 + 3,107X3 + 0,42X4 + 0,998X5
Trong đó: X1, X2, X3, X5 tính nh trên
X4 = Giá tr s sách ca vn ch s hu / Tng n
Tiêu chun đánh giá đim s Z
Giá tr Z ánh giá
Z > 2,9 An tòan
1,23 < Z < 2,9 Cnh báo
Z < 1,23 Nguy him
i vi các doanh nghip khác, do s khác nhau khá ln ca X5 gia các ngành
nên X5 đã đc b ra. Công thc tính ch s Z nh sau:
Z = 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4.
Tiêu chun đánh giá đim s Z
Giá tr Z ánh giá
Z > 2,6 An tòan

1,1 < Z < 2,6 Cnh báo
Z < 1,1 Nguy him
Nh vy, tr s Z càng cao thì ngi vay có xác sut v n càng thp. Vy khi tr
s Z thp hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v n cao.
Nhn xét:
Mô hình có u đim là k thut đo lng ri ro tng đi đn gin. Tuy
nhiên, mô hình ch cho phép phân lai nhóm khách hàng vay có ri ro và không có ri ro.
Trên thc t mc đ ri ro tín dng tim nng ca mi khách hàng khác nhau. Hn na,
không có lý do thuyt phc đ chng minh rng các thông s phn ánh tm quan trng
ca các ch s trong công thc là bt bin. Tng t nh vy, bn thân các ch s đc
chn cng không phi là bt bin khi điu kin và môi trng tài chính, môi trng kinh
doanh luôn thay đi. Mô hình cng không tính đn mt s nhân t khó đnh lng, nhng
có th đóng vai trò quan trng nh hng đn mc đ ri ro ca khan vay nh uy tín
khách hàng, thi gian to lp mi quan h gia ngân hàng và khách hàng, s bin đng
ca chu k kinh t…)