Giải pháp tăng thu từ dịch vụ phi tín dụng tại ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Vũng Tàu

- i -


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
*****




 NGUYN H VÂN




GII PHÁP TNG THU
T DCH V PHI TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG
VIT NAM – CHI NHÁNH VNG TÀU



LUN VN THC S KINH T





TP.H CHÍ MINH, NM 2009

- i -

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
*****


 NGUYN H VÂN



GII PHÁP TNG THU
T DCH V PHI TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG
VIT NAM – CHI NHÁNH VNG TÀU



CHUYÊN NGÀNH : KINH T - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S : 60.31.12


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS TRN HUY HOÀNG



TP.H CHÍ MINH, NM 2009

- i -

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi vi s h tr
t Thy hng dn Trn Huy Hoàng. Các ni dung nghiên cu và kt qu
trong đ tài này là trung thc và cha tng đc công b trong bt c công
trình nào. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn
xét, đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong
phn tài liu tham kho.

Ngi vit,


 Nguyn H Vân


- ii -

LI CÁM N

Xin ghi li ni đây lòng bit n chân thành, sâu sc ca tôi đn Thy Trn
Huy Hoàng – ngi đã đnh hng, giúp tôi phát hin đ tài và hng dn tn
tình, thu đáo trong sut quá trình tôi thc hin lun vn tt nghip này.
Xin cm n Quý Thy Cô Trng i hc Kinh t TP.H Chí Minh đã
nhit tình truyn đt kin thc và khi gi trong tôi nim ham mê nghiên cu
trong sut thi gian tôi theo hc lp Cao hc Tài chính – Ngân hàng khóa 16.
Tôi cng xin cm n các giáo s, tin s, các nhà nghiên cu đã có nhng
công trình nghiên cu trên lnh vc tài chính – ngân hàng đã tip sc cho tôi

v thông tin, t liu đ tôi hoàn thành đ tài này.

TP.H Chí Minh, tháng 10 nm 2009
 Nguyn H Vân






- iii -

MC LC
Trang bìa
Li cam đoan
Li cám n
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng biu, biu đ
Li m đu
CHNG 1: TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ DCH V
PHI TÍN DNG
1.1 Tng quan v ngân hàng thng mi Trang 1
1.1.1 Khái nim ngân hàng thng mi Trang 1
1.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi Trang 2
1.2 Các loi hình dch v ngân hàng thng mi Trang 3
1.2.1 Khái nim dch v ngân hàng Trang 3
1.2.2 c đim ca dch v ngân hàng Trang 3
1.2.3 Phân loi dch v phi tín dng Trang 4
1.2.3.1 Dch v phi tín dng truyn thng Trang 5
i, Thanh toán trong nc Trang 5

ii, Thanh toán quc t Trang 5
iii, Kinh doanh ngoi hi Trang 6
iv, Dch v y thác Trang 7
v, Dch v gi h và ký gi Trang 7
vi, Dch v truyn thng khác Trang 8
1.2.3.2 Dch v phi tín dng hin đi Trang 8
i, Dch v th Trang 8
ii, Dch v qun lý tin mt Trang 10
iii, Dch v ngân hàng đin t (Internet Banking – Home
Banking – Phone Banking – Mobile Banking – PC Banking) Trang 10
iv, Dch v thông tin t vn Trang 10

- iv -

v, Dch v đa c Trang 13
vi, Dch v ngân hàng giám sát Trang 13
vii, Giao dch các công c phái sinh Trang 14
viii, Môi gii đu t chng khoán Trang 15
1.3 Bài hc kinh nghim t mt s ngân hàng thng mi trong nc Trang 15
Kt lun chng 1 Trang 20
CHNG 2
: THC TRNG HOT NG KINH DOANH VÀ C CU
THU NHP TI NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM – CHI
NHÁNH VNG TÀU
2.1 S lc v v trí đa lý, đc đim kinh t - xã hi tnh Bà Ra – Vng TàuTrang 21
2.2 Ngân hàng thng mi Vit Nam trong quá trình hi nhp Trang 23
2.2.1 Hi nhp quc t trong lnh vc ngân hàng Trang 23
2.2.2 C hi Trang 23
2.2.3 Thách thc Trang 24
2.2.4 im mnh Trang 25

2.2.5 im yu Trang 25
2.3 S lc quá trình hình thành và phát trin ca VCB Vng Tàu Trang 26
2.4 Kt qu hot đng kinh doanh ti VCB Vng Tàu 2005-2009 Trang 27
2.4.1 Mng li hot đng Trang 27
2.4.2 Hot đng huy đng vn Trang 28
2.4.2.1 Tc đ tng trng Trang 29
2.4.2.2 Th phn huy đng vn Trang 29
2.4.2.3 C cu huy đng vn Trang 30
2.4.3 Hot đng tín dng Trang 31
2.4.3.1 Tc đ tng trng Trang 32
2.4.3.2 Th phn Trang 32
2.243.3 Cht lng tín dng Trang 32
2.2.4.4 C cu d n Trang 33
2.4.4 Hot đng bo lãnh Trang 35

- v -

2.4.5 Hot đng dch v Trang 35
2.4.5.1 Kinh doanh ngoi t Trang 36
2.4.5.2 Thanh toán quc t Trang 38
2.4.5.3 Thanh toán trong nc Trang 40
2.4.5.4 Thanh toán và phát hành th Trang 41
2.4.5.5 Dch v ngân qu Trang 43
2.4.5.6 Hot đng dch v khác Trang 43
2.5 Kt cu ngun thu ti VCB Vng Tàu Trang 44
2.5.1 Thu nhp t hot đng tín dng – bo lãnh Trang 45
2.5.2 Thu nhp t hot đng dch v phi tín dng Trang 47
2.6 ánh giá kh nng cnh tranh ca VCB Vng Tàu trong hot đng dch v ngân
hàng vi các ngân hàng thng mi cùng đa bàn Trang 48
2.6.1 im mnh Trang 48

2.6.2 im yu Trang 49
2.7 Các nguyên nhân làm hn ch trong vic nâng cao t trng thu dch v phi tín
dng ca VCB Vng Tàu Trang 53
2.7.1 Nguyên nhân khách quan Trang 53
2.7.2 Nguyên nhân ch quan Trang 54
Kt lun chng 2 Trang 56
CHNG 3
: GII PHÁP TNG THU T DCH V PHI TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP NGOI THNG VIT NAM – CHI
NHÁNH VNG TÀU
3.1 nh hng phát trin ca VCB Vng Tàu Trang 57
3.1.1 D báo tình hình kinh t - xã hi tnh Bà Ra – Vng Tàu đn nm 2015
Trang 57
3.1.2 Chin lc phát trin ca VCB Vit Nam đn nm 2015 Trang 58
3.1.3 Chin lc phát trin ca VCB Vng Tàu đn nm 2015 Trang 59
3.2 Gii pháp tng thu t dch v phi tín dng ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng
Vit Nam – Chi nhánh Vng Tàu Trang 60

- vi -

3.2.1 Thâm nhp th trng và thu hút khách hàng Trang 60
3.2.2 M rng th trng và qun lý khách hàng Trang 61
3.2.3 Phát trin dch v ngân hàng trc tuyn Trang 65
3.2.4 Phát trin các dch v ngân hàng tn ni Trang 66
3.2.5 Hoàn thin và m rng các sn phm dch v sn có Trang 67
3.2.6 Phát trin dch v mi Trang 70
3.2.7 Chun hóa quy trình nghip v Trang 70
3.2.8 Phát trin công ngh thông tin Trang 71
3.2.9 Nâng cao cht lng và qun lý ngun nhân lc Trang 72
3.2.10 Xây dng chin lc Marketing Trang 75

3.2.11 Tng cng công tác chm sóc khách hàng Trang 75
3.3 Gii pháp h tr Trang 76
3.3.1 Kin ngh vi VCB Vit Nam Trang 76
3.3.1.1 Xây dng nhóm sn phm dch v theo đi tng khách hàng
Trang 76
3.3.1.2 Xây dng h tng công ngh thông tin hin đi – phù hp – an
toàn Trang 76
3.3.1.3 Chun hóa quy trình – mu biu trong h thng Trang 76
3.3.1.4 Xây dng ch đ đãi ng phù hp, phân minh Trang 77
3.3.1.5 Xây dng biu phí, lãi sut, t giá phù hp vi tình hình kinh t
Trang 77
3.3.1.6 Tng cng công tác xây dng thng hiu, hình nh VCB
Trang 78
3.3.2 Kin ngh vi NHNN, các B, Ngành, Chính ph Trang 78
Kt lun chng 3 Trang 80
KT LUN Trang 81
PH LC
TÀI LIU THAM KHO


- vii -

DANH MC T VIT TT

ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
AGRIBANK Ngân hàng Nông nghip & Phát trin nông thôn Vit Nam
ANZ BANK Australia Newzeland Bank
ATM Automatic Teller Machine
BIDV Ngân hàng u t & Phát trin Vit Nam
CTCP Công ty c phn

DNNN Doanh nghip Nhà nc
DNNVV Doanh nghip nh và va
EVN Tp đoàn đin lc Vit Nam
EXIMBANK Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
FPT Công ty là Công ty c phn phát trin đu t công ngh FPT
L/C Th tín dng
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHNT Vit Nam Ngân hàng Ngoi thng Vit Nam
NHNT Vng Tàu Chi nhánh Ngân hàng Ngoi thng Vng Tàu
OCEAN BANK Ngân hàng thng mi c phn i Dng
PTSC Công ty c phn dch v du khí
PVD Tng công ty c phn Khoan và dch v khoan du khí
PVGAS Tng công ty khí Vit Nam - Công ty TNHH mt thành viên
PVN Tp đoàn du khí quc gia
SACOMBANK Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCTD T chc tín dng
TECHCOMBANK Ngân hàng thng mi c phn K Thng
VCB HCM Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam – CN TP.H Chí
Minh
VCB Vit Nam Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam

- viii -

VCB Vng Tàu Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam – Chi nhánh Vng
Tàu
VIB Ngân hàng thng mi c phn Quc t
VNPT Tp đoàn Bu chính vin thông Vit Nam

VIETSOVPETRO Xí nghip liên doanh du khí Vietsovpetro
WTO T chc thng mi th gii

- ix -

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1: Thu nhp t hot đng dch v thun ca mt s ngân hàng
Bng 2.1: S d huy đng vn ca VCB Vng Tàu giai đon 2005 – 2009
Bng 2.2: Th phn huy đng vn ca VCB Vng Tàu 2005 – 2009
Bng 2.3: D n cho vay ti VCB Vng Tàu giai đon 2005 – 2009
Bng 2.4: Th phn tín dng ca VCB Vng Tàu 2005 – 2009
Bng 2.5: Doanh s mua bán ngoi t ca VCB Vng Tàu giai đon 2005 –
2009
Bng 2.6: Tình hình phát hành và thanh toán th ca VCB Vng Tàu 2005 –
2009
Bng 2.7: Thu nhp – Chi phí ti VCB Vng Tàu 2005 – 2009

- x -

DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 2.1: Hot đng bo lãnh ca VCB Vng Tàu giai đon 2005 – 2009
Biu đ 2.2: Hot đng thanh toán quc t ca VCB Vng 2005 – 2009
Biu đ 2.3: Hot đng thanh toán trong nc ca VCB Vng Tàu 2005 – 2009
Biu đ 2.4: Kt cu thu nhp ti VCB Vng Tàu 2005 – 2009


- xi -

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Theo xu hng phát trin ca ngành ngân hàng trên th gii, doanh thu tp trung
ch yu vào hot đng dch v. Ti các nc trong khu vc, t trng thu t hot
đng phi tín dng ca NHTMCP thng t 25% tr lên và đi vi nhng ngân hàng
ln trên th gii, t trng này là hn 60%.
Ti Vit Nam, theo thông tin đc đa ra ti hi tho kinh doanh VietAbroader
Business Conference 2008 t chc ti TP.HCM, 95% doanh thu ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam tp trung vào lnh vc tín dng. Chính vì ph thuc ch yu
vào hot đng truyn thng là cp tín dng nên nm 2008, khi Ngân hàng Nhà nc
thc hin mt s bin pháp nh: tng d tr bt buc, tng lãi sut c bn, bán tín
phiu bt buc cho các ngân hàng thng mi, khng ch mc tng trng tín dng
30% đ tht cht tin t nhm chng lm phát đã tác đng rõ đn doanh thu, li
nhun và uy tín ca các ngân hàng. Hoc xét trong tình trng khng hong kinh t
th gii bùng n và lan rng đn Vit Nam, nn kinh t Vit Nam vi tình trng lm
phát cao và có du hiu đình tr đã tác đng tiêu cc đn doanh thu t lnh vc tín
dng ca các ngân hàng thng mi. Vi áp lc cnh tranh ngày càng gia tng khi
các ngân hàng nc ngoài đã chính thc đc phép thành lp chi nhánh ti Vit
Nam và hot đng nh mt ngân hàng ni đa, thì bên cnh nhng khó khn, thách
thc đó còn là yêu cu đc đt ra ngày càng cao t phía khách hàng  các hot
đng dch v phi tín dng vi nhng sn phm vn đc xem là ít hp dn, kém
phong phú, cha linh hot … Gi đây, các ngân hàng thng mi cn nhìn li mình
và đ ra hng đi thích hp đ đm bo hiu qu kinh doanh cng nh đt đn mc
phát trin bn vng cho chính mình và góp phn to nên s bình n ca th trng
tài chính ca quc gia.
VCB đang hng đn mc tiêu tr thành tp đoàn tài chính – ngân hàng có quy
mô ln trong khu vc mà VCB Vng Tàu là mt chi nhánh trong h thng. VCB
Vng Tàu cng là mt trong nhng chi nhánh ngân hàng có thi gian hot đng lâu
nm nht và gi vai trò ch lc trên đa bàn vi nhng đóng góp quan trng cho

- xii -

ngành ngân hàng tnh BRVT. Tuy nhiên, VCB Vng Tàu vn cha th tn dng ht
nng lc tài chính, kinh nghim, uy tín ca mình đ thay đi nhanh c cu ngun
thu. Xut phát t nhng đòi hi mang tính thc tin và nhu cu cp thit  VCB
Vng Tàu, đc bit trong bi cnh hi nhp khu vc và toàn cu hóa, xu th phát
trin ca nn kinh t có s qun lý gián tip ca Chính ph, tôi chn đ tài: “Gii
Pháp Tng Thu T Dch V Phi Tín Dng Ti Ngân Hàng TMCP Ngoi
Thng Vit Nam – Chi Nhánh Vng Tàu” vi mong mun góp phn vào s phát
trin bn vng ca chi nhánh.  tài nghiên cu này da trên các c s khoa hc và
thc tin sau:
2. Mc đích nghiên cu
- Nghiên cu c s lý lun v ngân hàng thng mi, các loi hình dch v phi tín
dng ca ngân hàng thng mi, tm quan trng và li ích t vic nâng cao t
trng thu dch v vi bi cnh hi nhp kinh t.
- Tìm hiu các yu t tác đng đn hot đng dch v phi tín dng ti VCB Vng
Tàu.  tài tp trung phân tích thc trng hot đng kinh doanh ca chi nhánh,
phân tích c hi, thách thc ca VCB Vng Tàu trong hot đng thu dch v so
vi các NHTM cùng đa bàn.
-  xut các gii pháp kh thi nhm gia tng t trng thu dch v trong c cu
thu nhp ca VCB Vng Tàu.
3. i tng và phm vi nghiên cu
-  tài tp trung nghiên cu, phân tích thc trng kt hp vi so sánh s tng
trng và t trng hot đng dch v phi tín dng ca VCB Vng Tàu; đánh giá
th phn, đnh mc hiu qu và mc đ cnh tranh ca tng dch v so vi các
NHTM trên đa bàn.
- Phm vi nghiên cu: kt qu hot đng kinh doanh, tình hình phát trin hot
đng dch v ngân hàng ti VCB Vng Tàu giai đon 2005 – 2008, quý 1/2009.
Ngoài ra, đ tài còn đ cp đn các nhân t nh hng, môi trng pháp lý, …
4. Phng pháp nghiên cu

- xiii -

- S dng phng pháp kho sát, thng kê, so sánh, phân tích. Kho sát các yu t
nh hng đn hot đng ngân hàng trong giai đon hi nhp. Da vào kt qu
hot đng kinh doanh qua các nm 2005 – 2008, quý I/2009 là c s đ phân
tích và đ xut các gii pháp đ tng ngun thu t hot đng dch v phi tín
dng ca VCB Vng Tàu.
- Ngun s liu: thu thp và x lý thông tin qua hai ngun:
+ D liu ni b ti VCB Vit Nam và VCB Vng Tàu: kt qu hot đng kinh
doanh qua các nm 2005 – 2008, quý I/2009 ca VCB Vng Tàu, Báo cáo
kt qu hot đng kinh doanh, Báo cáo thu nhp – chi phí, Báo cáo quyt
toán, …
+ D liu ca các NHTM trên đa bàn đc cung cp bi NHNN Tnh BRVT.
+ Thu thp d liu, thông tin t các ngun: các bài vit, bài báo, bài phân tích
ca các chuyên gia kinh t – Thy Cô, thông tin thng mi, báo cáo thng
niên, …
5. Ý ngha khoa hc và thc tin:
- Ý ngha khoa hc: h thng nhng lý lun v ngân hàng thng mi, v sn
phm dch v ngân hàng.
- Ý ngha thc tin: đ xut các gii pháp da trên các sn phm dch v ngân
hàng hin đi giúp VCB Vng Tàu duy trì th mnh v hot đng dch v ngân
hàng vn là mt th trng đy tim nng. Qua đó, góp phn tng t trng thu
dch v, nâng cao nng lc cnh tranh ca VCB Vng Tàu nói riêng và h thng
VCB nói chung đ có th phát trin bn vng.


- 1 -

CHNG 1

TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI
VÀ DCH V PHI TÍN DNG
1.1 Tng quan v ngân hàng thng mi

1.1.1 Khái nim ngân hàng thng mi
Khong 3.500 nm trc công nguyên, c dân trên th gii đã bit gi tin, các
đ vt quý cho đa ch, lãnh chúa, nhà th, … đ phòng xy ra mt mát khi các đnh
ch nhà nc, pháp lut cha rõ ràng, trm cp xy ra khp ni. n k hn, h ly
tài sn ra và tr công cho vic ct gi. ó là hình thái s khai ca ngân hàng. Sau
đó, vào khong 2.000 nm trc công nguyên, nhng ngi “gi tin” này đã
nghim nhiên tr thành ch ngân hàng khi có hai phát kin quan trng xy ra:
- Xut hin hình thc thanh toán chng th xác nhn tin có gi  ngân hàng.
- Ch ngân hàng có th đem tin gi cho thng nhân vay và ly li. Khon tin
li này chia cho nhng ngi gi tin và ch ngân hàng. Và c th ngân hàng
đc hình thành đn hôm nay.
Cùng vi s phát trin ca nn sn xut hàng hóa, ngân hàng thng mi
(NHTM) đã hình thành. u tiên, NHTM là trung gian tài chính chim v trí quan
trng trong nn kinh t. NHTM đm nhn vic luân chuyn vn gia ngi cho vay
và ngi đi vay theo phng thc gián tip. S tn ti v mt s lng và cht
lng ca NHTM đã khng đnh tc đ phát trin ca nn kinh t trong mt quc
gia.
Ti Vit Nam, có khá nhiu đnh ngha v NHTM và hot đng NHTM nh:
NHTM là mt t chc kinh doanh tin t mà nhim v thng xuyên và ch yu là
nhn tin gi ca khách hàng vi trách nhim hoàn tr và s dng s tin đó đ cho
vay, chit khu và làm phng tin thanh toán (Pháp lnh Ngân hàng nm 1990).
NHTM là ngân hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot
đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun, góp phn thc hin các

- 2 -

mc tiêu kinh t ca Nhà nc (Khon 2 iu 1, Ngh đnh chính ph s
49/2000/N-CP ngày 12/09/2000).
Mc dù có nhiu cách nhìn khác nhau, nhng tu trung li NHTM là cu ni
gia ngi gi tin và ngi đi vay cng nh phc v cho mi nhu cu vn xut
hin trong xã hi. Nh vy, có th đnh ngha mt cách khái quát nh sau: NHTM là
loi hình doanh nghip kinh doanh tin t vi các hot đng ch yu là huy đng
vn, cho vay, đu t và các hot đng dch v khác nhm ti đa hóa li nhun.
1.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi
NHTM thc hin hai chc nng c bn: trung gian tín dng; trung gian thanh
toán và cung ng các dch v ngân hàng.
- Trung gian tín dng:
ây là chc nng quan trng và c bn nht ca NHTM vì góp phn thúc đy
nn kinh t phát trin. NHTM vi vai trò trung gian huy đng các ngun vn nhàn
ri trong nn kinh t chuyn thành các khon tín dng cho các doanh nghip, t
chc kinh t – xã hi, cá nhân, … đu t thúc đy quá trình tái sn xut phát trin.
Trong quá trình cp tín dng, ngân hàng thm đnh li thông tin đ hn ch tình
trng “thông tin bt cân xng” gia các khách hàng. iu này làm tng hiu qu th
trng, to kh nng sinh li cho ngân hàng – ni có trình đ chuyên môn cao và
kinh nghim đánh giá các d án đu t.
Khi thc hin nghip v cp tín dng và thanh toán trong h thng ngân hàng,
các NHTM có kh nng to ra mt lng tin mi gi là bút t góp phn phc v
cho nhu cu chu chuyn và phát trin ca nn kinh t.
- Trung gian thanh toán – cung ng các dch v ngân hàng
Thay mt khách hàng, NHTM đng ra thc hin các khon giao dch thanh toán
gia các khách hàng, hoàn tt các quan h kinh t thng mi thông qua vic cung
cp thêm các dch v khác h tr cho hot đng kinh doanh ch yu ca mình và
góp phn gia tng đáng k ngun thu cho ngân hàng mà không chu s tác đng ca
chính sách tin t, chính sách t giá, lãi sut,  vic thanh toán din ra nhanh
chóng, thun li, an toàn, tit kim chi phí, NHTM cung cp cho khách hàng nhiu

- 3 -

hình thc thanh toán nh: y nhim chi, y nhim thu, séc, th thanh toán, … Khi
các NHTM thc hin tt chc nng này s làm gim khi lng tin mt lu hành,
gim chi phí in tin, vn chuyn, bo qun, … góp phn đy nhanh tc đ luân
chuyn tin – hàng, thúc đy kinh t xã hi phát trin.
1.2 Các loi hình dch v ngân hàng thng mi

1.2.1 Khái nim dch v ngân hàng
Dch v ngân hàng là mt loi hình c bn trong s các loi hình dch v tài
chính, đây cng là loi hình dch v xut hin sm nht. Cùng vi s phát trin ca
nn kinh t, các dch v ngân hàng ngày càng phát trin đa dng v chng loi và
phong phú v hình thc.
Ti Vit Nam hin nay, vn cha có mt khái nim chính thc v dch v ngân
hàng. Có th hiu dch v ngân hàng theo ngha rng là tt c các dch v mà h
thng ngân hàng có th cung cp cho nn kinh t.
Theo Lut Các T chc tín dng do Quc hi nc Công hòa xã hi ch ngha
Vit Nam thông qua nm 1997 và sa đi nm 2004, dch v ngân hàng cng đã
đc đ cp ti ti khon 1 và khon 7 điu 20, nhng không có đnh ngha và gii
thích c th. Theo Lut, toàn b “hot đng kinh doanh tin t và dch v ngân
hàng” đc bao hàm c ba ni dung: nhn tin gi và s dng tin gi đ cp tín
dng, cung ng các dch v thanh toán.
WTO đa ra đnh ngha: “mt dch v tài chính là bt k dch v nào có tính
cht tài chính đc mt nhà cung cp dch v tài chính cung cp”. Trong Hip
đnh Thng mi Vit Nam – Hoa K, cng nêu lên cách phân loi dch v ngân
hàng tng t nh WTO.
Nói chung, mc dù  Vit Nam, khái nim dch v ngân hàng cha đc đ cp
ti mt cách đy đ trong Lut các T chc tín dng nhng theo thông l quc t,
dch v ngân hàng có th hiu là toàn b các dch v liên quan đn hot đng tin
t, tín dng, thanh toán, ngoi hi, mà h thng các ngân hàng cung ng cho nn

kinh t.
1.2.2 c đim ca dch v ngân hàng

- 4 -

Các loi dch v nói chung và dch v ngân hàng nói riêng đu có nhng đc
đim chung là:
- Tính vô hình: đây là đc đim ch yu đ phân bit sn phm dch v ngân
hàng vi các sn phm ca ngành sn xut vt cht khác trong nn kinh t quc
dân. c đim này làm cho vic đánh giá cht lng sn phm dch v ngân
hàng tr nên khó khn ngay c khi khách hàng đang s dng chúng. Vì th, các
nhà cung cp dch v ngân hàng rt chú trng đn vic cng c nim tin đi vi
khách hàng bng cách không ngng nâng cao cht lng dch v, tng cng
qung bá hình nh, uy tín.
- Tính không th tách bit hay không chia ct: là đc đim phát sinh do quá
trình cung cp dch v và quá trình s dng dch v xy ra đng thi. Mt khác,
quá trình cung ng dch v này đc tin hành theo nhng qui đnh nht đnh,
không có sn phm d dang, d tr lu kho, mà sn phm đc cung ng trc
tip cho ngi s dng khi và ch khi khách hàng có nhu cu và đáp ng nhng
điu kin ca nhà cung cp. c tính này s chi phi vic xác đnh giá c dch
v (lãi, phí) nhm đm bo c ngi s dng và t chc cung ng dch v cùng
tn ti, cùng có li và phát trin bn vng.
- Tính không n đnh và khó xác đnh: vì mt sn phm dch v ngân hàng dù
ln hay bé (xét v qui mô) đu không đng nht v thi gian, cách thc, điu
kin thc hin vì vy rt khó xác đnh. Cht lng ca mi sn phm dch v
ngân hàng đc cu thành bi nhiu yu t nh uy tín ca ngân hàng, công
ngh, trình đ nhân viên, khách hàng, mà đc bit quan trng là uy tín ca
ngân hàng cung cp dch v. Nhng yu t này nh hng trc tip đn cht
lng dch v, nhng li thng xuyên bin đng nên không n đnh, khó xác
đnh chính xác.

1.2.3 Phân loi dch v phi tín dng
Trong phm vi nghiên cu ca bài lun vn, ngi vit ch đ cp đn dch v
phi tín dng ca NHTM. Vì th, các khái nim “dch v”, “sn phm dch v” đc
nêu sau đây đ ch các sn phm dch v phi tín dng ca ngân hàng thng mi.

- 5 -

1.2.3.1 Dch v phi tín dng truyn thng
i, Thanh toán trong nc

Các giao dch thng mi, kinh t, … đc kt thúc bng vic thanh toán.
Khách hàng có th thanh toán bng tin mt hay thanh toán qua ngân hàng. Khách
hàng thng s dng thanh toán bng tin mt đi vi nhng giao dch nh l, giá
tr giao dch thp.  an toàn, d dàng, nhanh chóng và thun tin, khách hàng s
chn thanh toán qua ngân hàng vi nhng giao dch vi giá tr ln, b hn ch v đa
lý. Thanh toán qua ngân hàng đem li nhng li ích sau:
- y nhanh tc đ luân chuyn hàng hóa.
- An toàn cho khách hàng
- Tng ngun vn cho ngân hàng đ m rng đu t vào các quá trình tái sn
xut
- Gim t trng tin mt trong lu thông, tit kim chi phí phát hành giúp kim
ch lm phát và tiêu cc xã hi
- Tit kim thi gian giao dch, chi phí lu thông tin
- y mnh khoa hc – công ngh phát trin, to điu kin phát trin sn phm
dch v ngân hàng.
- Khách hàng đc hng lãi t s d tài khon ti ngân hàng.
Có rt nhiu phng thc thanh toán qua h thng ngân hàng nh: thanh toán
bng y nhim chi, y nhim thu, … Ngoài ra, còn có các giao dch thanh toán gia
các ngân hàng nh: thanh toán qua Ngân hàng Nhà nc, thanh toán bù tr gia các
ngân hàng, thu h – chi h gia các ngân hàng, … Mc dù trong tng giao dch ca

loi hình dch v này đem li mc thu khá khiêm tn cho ngân hàng nhng do khi
lng giao dch ln nên tng phí thu đc là khá ln. Ngoài ra, nh dch v thanh
toán mà các ngân hàng s khai thác đc ngun tin gi ca khách hàng vi chi phí
thp.
ii, Thanh toán quc t

Khi tham gia các giao dch thng mi vt biên gii, các khách hàng đã s
dng dch v thanh toán quc t ca ngân hàng nh mt li đm bo t phía ngân

- 6 -

hàng đ có th mua hàng tr chm ca đi tác nc ngoài. Cung cp các dch v
này cho khách hàng, ngân hàng s thu đc các loi phí t phía khách hàng và cng
nâng cao uy tín ca mình trên th trng tài chính quc t.  thun tin cho vic
thanh toán, khách hàng thng s dng các hình thc thanh toán ca ngân hàng
nh:
- Hình thc nh thu: là hình thc thanh toán trong đó vic thu tin cho nhà
xut khu t nhà nhp khu đc ngân hàng thc hin trên s u nhim bng
các chng t thanh toán do chính nhà xut khu lp sau khi đã giao hàng
hoc đã cung ng dch v cho nhà nhp khu theo hp đng thng mi đã
ký kt. Có hai loi nh thu: Nh thu trn, Nh thu kèm chng t.
- Th tín dng – Letter of Credit: là mt cam kt bng vn bn do ngân hàng
phát hành (ngân hàng phát hành L/C) – theo ch th ca nhà nhp khu
(ngi yêu cu m L/C) cho ngi hng li (nhà xut khu), vi điu kin
ngi hng li làm đúng và đ nhng qui đnh trên L/C. Bn quy tc và
cách thc hành thng nht th tín dng chng t – UCP (The Uniform
Custom and Pratice for Documentary Credit) đc coi nh cm nang thanh
toán đi vi các doanh nghip xut, nhp khu. UCP đa ra nhng điu ch
dn cn thit cho các bên khi áp dng hình thc thanh toán bng th tín
dng.

Ngoài ra, ngân hàng là trung gian chuyn tin ca các Vit kiu v nc cho
thân nhân đ tiêu dùng, hc tp, sinh hot, đu t, kinh doanh, … Ngân hàng s liên
kt vi các trung tâm chuyn tin trên th gii nh: Western Union, Moneygram, …
giúp hot đng chuyn tin din ra thun li, nhanh chóng, an toàn. Ngoài khon
phí thu đc t dch v này, ngân hàng còn tng li nhun khi mua li ngoi t
trong các giao dch kiu hi.
iii, Kinh doanh ngoi hi

X Kinh doanh ngoi t trên th trng liên ngân hàng
Có nhng thi đim mà cung ngoi t  ngân hàng này tha nhng li thiu ht
 ngân hàng khác. T đó, xut hin vic mua bán ngoi t trên th trng liên ngân

- 7 -

hàng. Nu ngoi t khan him, các ngân hàng s d tr mà không bán ra đ đm bo
cung ngoi t cho khách hàng ca mình. iu này làm cho hot đng mua bán trên
th trng liên ngân hàng không còn sôi đng nh trc và gây nh hng đn tc
đ luân chuyn vn làm thit hi cho nn kinh t.  điu chnh th trng và thi
hành chính sách tin t, Ngân hàng Nhà nc s can thip bng cách bán bt ngoi
t d tr ca mình cho các ngân hàng.
X Kinh doanh ngoi t vi khách hàng là cá nhân, doanh nghip
Ngân hàng thng giao dch mua bán ngoi t vi khách hàng là doanh nghip
kinh doanh trong lnh vc xut nhp khu. Các công ty xut khu thu đc ngoi t
t hot đng kinh doanh có nhu cu bán ngoi t đ ly đng Vit Nam hay các loi
ngoi t khác phc v cho nhu cu chi tiêu ca mình. Ngc li, các công ty nhp
khu hàng hóa li có nhu cu mua ngoi t đ thanh toán các hp đng nhp khu
đn hn. Bên cnh đó, ngân hàng còn cung cp ngoi t cho khách hàng có nhu cu
hp lý nh: đi công tác nc ngoài, đi khám cha bnh, du hc, du lch, …
Ngân hàng đng ra làm trung gian mua t ni tha, bán cho khách hàng có nhu
cu và hng chênh lch t hot đng kinh doanh này.

iv, Dch v y thác

ây là loi hình dch v mà ngân hàng thc hin vic qun lý tài sn, qun lý
hot đng tài chính cho khách hàng đ thu phí hay hoa hng. Hu ht các ngân hàng
đu cung cp c hai loi: y thác thông thng cho cá nhân, h gia đình, y thác
thng mi cho các doanh nghip. Các nghip v y thác bao gm:
- Qun lý di sn: qun lý tài sn ca ngi đã khut theo chúc th.
- Qun lý tài sn theo hp đng đã ký kt: ngân hàng đng ra qun lý h tài sn
cho khách hàng theo tha thun đc ký kt trong hp đng
- y thác giám h: ngân hàng đng ra qun lý toàn b tài sn ca ngi cha đn
tui thành niên, ngi b bnh tâm thn, ngi b bnh nng hay theo phán quyt
ca tòa.

v, Dch v gi h và ký gi

- 8 -

Các ngân hàng nhn gi h các tài sn quý, các giy t có giá, tài liu quan
trng, … cho khách hàng. Các loi tài sn này đc bo qun trong kho theo cách
ghi chi tit nhng gì đc lu gi hay gi trong nhng phong bì dán kín có niêm
phong, trong hp khoá kín mà khách hàng là ngi gi chìa khóa. Dch v này đã
phát trin rng trên th gii nhng ch mi đc trin khai  s ít trong các NHTM
ti Vit Nam. Nguyên nhân chính là do chi phí đu t cho c s h tng tng đi
cao và thói quen lu gi tài sn có giá ti ngân hàng vn ít xut hin trong np ngh
ca s đông ngi dân Vit Nam.
vi, Dch v truyn thng khác

Ngoài ra, các ngân hàng còn cung cp mt s dch v truyn thng khác nh:
dch v ngân qu, cung cp các tài khon giao dch, chuyn tin kiu hi, … Các
sn phm dch v truyn thng ca ngân hàng đc ci tin theo hng hoàn chnh

hn, gn v th tc, rút ngn đc thi gian giao dch. Các ngân hàng đã hng ti
vic xut phát t nhu cu ca khách hàng hn là áp đt sn phm mà mình có.
1.2.3.2 Dch v phi tín dng hin đi
i, Dch v th

Th thanh toán là phng tin thanh toán không dùng tin mt hin đi do t
chc tín dng phát hành đ khách hàng rút tin mt hoc thanh toán tin mua hàng
hoá, dch v ti các đim chp nhn thanh toán bng th theo hp đng ký kt gia
ngân hàng và khách hàng. Khách hàng có th s dng th đ thc hin các giao
dch:
+ Thanh toán cc đin thoi, đin, nc, internet, phí bo him, …
+ Thanh toán hàng hóa, dch v ti nhà sách, siêu th, trung tâm thng mi,
nhà hàng, khách sn, …
+ Mua hàng qua mng: vé máy bay, tàu la, sách báo, …
Có nhiu cách đ phân loi th thanh toán: phân loi theo công ngh sn xut,
theo ch th phát hành, theo tính cht thanh toán ca th, theo phm vi lãnh th,
- Phân loi theo công ngh sn xut:

- 9 -

+ Th khc ch ni (EmbossingCard): da trên công ngh khc ch ni, tm
th đu tiên đc sn xut theo công ngh này. Hin nay, k thut này không
còn s dng vì d b gi mo.
+ Th bng t (Magnetic stripe): da trên k thut th tín vi hai bng t cha
thông tin đng sau mt th. Th này đã đc s dng ph bin trong 20 nm
qua nhng đã bc l mt s nhc đim: thông tin ghi trên th không t mã
hoá, thông tin c đnh, không gian cha d liu ít, không áp dng đc k
thut mã hoá, bo mt thông tin,
+ Th thông minh (Smart Card): đây là th h mi nht ca th thanh toán, th
có cu trúc hoàn toàn nh mt máy vi tính.

- Phân loi theo tính cht thanh toán ca th:
+ Th tín dng (Credit Card): đc dùng đ thanh toán hàng hóa – dch v hay
rút tin trong hn mc mà ch th đc ng trc theo tha thun gia ngân
hàng và khách hàng. Hàng tháng, ngân hàng s gi bng lit kê nhng khon
tin mà khách hàng đã s dng và yêu cu khách hàng thanh toán.
+ Th ghi n (Debit card): đây là loi th có quan h trc tip và gn lin vi
tài khon tin gi. Loi th này khi đc s dng đ mua hàng hoá hay dch
v, giá tr nhng giao dch s đc khu tr ngay lp tc vào tài khon ca
ch th thông qua nhng thit b đin t đt ti ca hàng, khách sn, đng
thi chuyn ngân ngay lp tc vào tài khon ca ca hàng, khách sn, Th
ghi n còn hay đc s dng đ rút tin mt ti máy rút tin t đng.
- Phân loi theo phm vi lãnh th:
+ Th trong nc: là th đc gii hn trong phm vi mt quc gia, do vy
đng tin giao dch phi là đng bn t ca nc đó.
+ Th quc t: đây là loi th đc chp nhn trên toàn th gii, s dng các
ngoi t mnh đ thanh toán.
- Phân loi theo ch th phát hành:
+ Th do Ngân hàng phát hành (Bank Card): là loi th do ngân hàng phát
hành giúp cho khách hàng s dng mt s tin do Ngân hàng cp tín dng.

- 10 -

+ Th do t chc phi ngân hàng phát hành: là loi th du lch và gii trí ca các
tp đoàn kinh doanh ln, các công ty xng du ln, các ca hiu ln phát
hành nh Diner's Club, Amex,
ii, Dch v qun lý tin mt

Qua nhiu nm, các ngân hàng đã phát hin ra rng mt s dch v mà h làm
cho bn thân mình cng có ích đi vi các khách hàng. Ví d ni bt nht là dch v
qun lý tin mt, trong đó ngân hàng đng ý qun lý vic thu và chi cho mt công ty

kinh doanh.
- Thu chi tin mt ti quy: ngân hàng nhn tin (VND và ngoi t) t khách hàng
đ gi tin, chuyn tin, thanh toán, … đng thi chi tin mt cho khách hàng có
nhu cu ti quy giao dch.
- Thu chi h: ngân hàng thay mt khách hàng thc hin nghip v thu h, chi h
t ngi mua hàng hóa – dch v, chi tr lng, …
iii, Dch v ngân hàng đin t: (Internet Banking – HomeBanking
– Phone Banking – Mobile Banking – PC Banking)
ây là s kt hp gia hot đng dch v ngân hàng vi nhng tin b khoa hc
k thut trên th gii mà đc bit là trong lnh vc công ngh thông tin. Các ngân
hàng thng xuyên cp nht nhng sn phm công ngh ngân hàng mi đ cung
cp nhng sn phm dch v ngày càng đa dng, phong phú, hin đi và hu dng
cho khách hàng. C th nh: Internet Banking – HomeBanking – Phone Banking –
Mobile Banking – PC Banking. Thc cht đây là nhng kênh phân phi mi thông
quan các công c h tr nh đin thoi, máy vi tính, mng internet, … khách hàng
có th hot đng giao dch, thanh toán, xem thông tin ti nhà, giám sát tình hình tài
chính ca khách hàng bt k thi đim nào khách hàng mun mà không cn phi
đn ngân hàng. Mi khách hàng có mt mã s riêng và mt mt khu riêng do ngân
hàng cung cp và đc gi bí mt nhm bo đm an toàn nht cho các hot đng
giao dch ca mình. Tuy nhiên, ri ro trong hot đng này là khá cao vì khó đm
bo đc an toàn và bo mt trong giao dch.
iv, Dch v thông tin t vn