Định hướng phát triển các làng nghề miền Đông Nam Bộ đến năm 2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN ÌNH HÒA



NH HNG
PHÁT TRIN CÁC LÀNG NGH
MIN ÔNG NAM B
N NM 2020






LUN ÁN TIN S KINH T

TP. H CHÍ MINH - 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





NGUYN ÌNH HÒA



NH HNG
PHÁT TRIN CÁC LÀNG NGH
MIN ÔNG NAM B
N NM 2020

LUN ÁN TIN S KINH T


Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 62.34.05.01





N

GI H N KHOA HC
TS. LÊ VINH DANH
TS. NGUYN TN KHUYÊN





TP. H CHÍ MINH - 2010

i






LI CAM OAN


Lun án là công trình nghiên cu đc lp ca tác gi. Kt qu nghiên cu
ca lun án là nhng đóng góp riêng da trên s liu kho sát làng ngh.
Nhng kt qu nghiên cu k tha các công trình khoa hc khác đu đc
trích dn theo đúng quy đnh.
Nu phát hin lun án có s sao chép t các công trình khoa hc khác, tác
gi xin hoàn toàn chu trách nhim.


Tác gi

Nguyn ình Hoà

ii
MC LC
Li cam đoan i
Mc lc ii
Danh mc nhng t vit tt vi
Danh mc các bng biu viii
Li m đu 1
CHNG 1
C S LÝ LUN
V LÀNG NGH VÀ PHÁT TRIN LÀNG NGH

1.1. LÀNG NGH VÀ VAI TRÒ CA LÀNG NGH 13
1.1.1. Làng ngh, tiêu chun làng ngh và cách phân loi làng ngh 13
1.1.2. Vai trò ca làng ngh đi vi phát trin kinh t, xã hi ca vùng 20
1.2. NH HNG PHÁT TRIN LÀNG NGH VÀ CÁC
NHÂN T NH HNG N PHÁT TRIN LÀNG NGH 29
1.2.1. nh hng phát trin làng ngh 29
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá kt qu phát trin làng ngh 31
1.2.3. C s đ xác đnh các nhân t nh hng đn phát trin làng ngh 32
1.2.4. Các nhân t nh hng đn phát trin làng ngh 38
1.3. KINH NGHIM PHÁT TRIN LÀNG NGH CA MT
S NC  CHÂU Á 42
1.3.1. Kinh nghim ca Nht Bn 42
1.3.2. Kinh nghim ca Trung Quc 46
1.3.3. Bài hc kinh nghim phát trin làng ngh 49
Kt lun chng 1 51

iii
CHNG 2
PHÂN TÍCH THC TRNG
PHÁT TRIN LÀNG NGH  MIN ÔNG NAM B

2.1. TNG QUAN V CÁC LÀNG NGH MIN ÔNG NAM B 53
2.1.1. c đim kinh t, xã hi và t nhiên 53
2.1.2. Các làng ngh và lch s phát trin làng ngh 55
2.1.3. Các loi hình sn xut  làng ngh 57
2.1.4. Tình hình kinh doanh ca các làng ngh 62
2.2. PHÂN TÍCH NHÂN T NH HNG N S
PHÁT TRIN CA CÁC LÀNG NGH MIN ÔNG NAM B 66
2.2.1. Phân tích nhân lc ca các làng ngh 66
2.2.2. Phân tích v nguyên vt liu  các làng ngh 74
2.2.3. Phân tích vn kinh doanh  các làng ngh 78
2.2.4. Phân tích mt bng sn xut và ng dng công ngh
ca các làng ngh 85
2.2.5. Phân tích s liên kt gia các CSSX và s quan tâm ca CSSX
 các làng ngh đn k hoch kinh doanh 91
2.2.6. Phân tích s liên kt và h tr ca các ngành liên quan đi vi
làng ngh 98
2.2.7. Phân tích chính sách nhà nc, bi cnh môi trng bên ngoài
ca các làng ngh 106
2.3. TNG HP THC TRNG PHÁT TRIN
CÁC LÀNG NGH MIN ÔNG NAM B 124
2.3.1. im mnh và đim yu ca các làng ngh 124
2.3.2. C hi và nguy c ca các làng ngh 126
Kt lun chng 2 128
iv
CHNG 3

NH HNG PHÁT TRIN CÁC LÀNG NGH
MIN ÔNG NAM B N NM 2020

3.1. QUAN IM, NH HNG VÀ XÂY DNG GII PHÁP
PHÁT TRIN CÁC LÀNG NGH MIN ÔNG NAM B
N NM 2020 130
3.1.1. Quan đim phát trin các làng ngh min ông Nam B
đn nm 2020 130
3.1.2. nh hng phát trin các làng ngh min ông Nam B
đn nm 2020 134
3.1.3. Xây dng gii pháp thc hin đnh hng phát trin
các làng ngh min ông Nam B đn nm 2020 143
3.2. GII PHÁP THC HIN NH HNG PHÁT TRIN
CÁC LÀNG NGH MIN ÔNG NAM B 145
3.2.1. T chc qun lý làng ngh 145
3.2.2. y mnh công tác quy hoch làng ngh 146
3.2.3. Phát trin ngun nguyên vt liu cho làng ngh 150
3.2.4. Phát trin tiêu th và xúc tin thng mi cho làng ngh 152
3.2.5. Phát trin ngun nhân lc cho làng ngh 158
3.2.6. Phát trin ngun vn và chính sách cho vay  làng ngh 163
3.2.7. Phát trin công ngh sn xut và nng lc qun lý cho làng ngh 168
3.2.8. Phát trin s liên kt gia các CSSX qua Hip hi làng ngh
và gia làng ngh vi các ngành liên quan 171
3.2.9. Kin ngh 175
Kt lun chng 3 179
Kt lun 181
v
Danh mc công trình công b x
Danh mc tài liu tham kho xi
Ph lc xviii

vi
DANH MC NHNG T VIT TT

Vit tt
Vit đy đ
ADB
Ngân hàng phát trin châu Á.
AFTA
Khu vc mu dch t do các nc ông Nam Á.
APEC Các nc kinh t Châu Á Thái Bình Dng.
CNH-HH Công nghip hóa, hin đi hóa.
CSSX C s sn xut
DNTN Doanh nghip t nhân.
VT n v tính.
EU Các nc Châu Âu.
GDP Tng giá tr sn phm quc ni.
HRPC Trung tâm nghiên cu và h tr các làng ngh
HTX Hp tác xã.
JICA T chc hp tác quc t ca Nht Bn.
JETRO T chc xúc tin ngoi thng ca Nht Bn.
KH&T K hoch và đu t.
NN&PTNT Nông nghip và phát trin nông thôn.
SWOT im mnh, đim yu, c hi và nguy c.
ODA
H tr phát trin chính thc.
PNTR
Bình thng hóa quan h thng mi vnh vin.
TNHH
Trách nhim hu hn.
TP.HCM

Thành ph H Chí Minh.
UBND
y ban nhân dân.
UNDP
Qy phát trin Liên Hip Quc.
vii
UNIDO
T chc phát trin công nghip liên hip Quc.
USD ng đô la.
VCCI
Phòng thng mi và công nghip Vit Nam.
VIETRADE
Cc xúc tin thng mi Vit Nam.
VH, TT & DL
Vn hóa, th thao và du lch.
WB
Ngân hàng th gii.
WTO
T chc thng mi th gii.

viii
DANH MC CÁC BNG BIU
Th t
Ni dung
Trang
Hình 1.1
Mô hình kim cng ca Michael Porter.
35
Bng 2.1 Các làng ngh min ông Nam B chia theo nhóm
sn phm.

56
Bng 2.2
Các loi hình sn xut  các làng ngh.
57
Bng 2.3
Thu nhp ca CSSX  các làng ngh.
62
Bng 2.4
T l doanh thu xut khu ca các làng ngh.
64
Bng 2.5
S lng lao đng ca CSSX  các làng ngh.
67
Bng 2.6
S lao đng trung bình ca CSSX phân chia theo
trình đ tay ngh.
69
Bng 2.7
S lao đng trung bình ca CSSX phân chia theo
trình đ vn hóa.
70
Bng 2.8
S lao đng trung bình ca CSSX phân chia theo
trình đ chuyên môn.
71
Bng 2.9
Thu nhp ca ngi lao đng  các làng ngh.
72
Bng 2.10 Các loi nguyên liu s dng  làng ngh. 74
Bng 2.11 Chi phí s dng nguyên liu ca các CSSX hàng tháng. 75

Bng 2.12 T l nguyên liu mua vào ca CSSX  các làng ngh. 76
Bng 2.13 Quy mô vn kinh doanh ca CSSX  các làng ngh. 79
Bng 2.14 Tình hình vn c đnh ca CSSX  các làng ngh. 80
Bng 2.15 T l vn t có ca CSSX  các làng ngh. 82
Bng 2.16 Tình hình vay vn ca CSSX  các làng ngh. 84
Bng 2.17 Mt s máy móc, thit b đc s dng  các làng ngh. 88
Bng 2.18 Giá tr máy móc, thit b ca CSSX  các làng ngh. 90
ix
Bng 2.19 ánh giá nng lc qun lý ca CSSX  các làng ngh. 95
Bng 2.20 Mc đ quan tâm ca các CSSX đn k hoch phát trin
kinh doanh.
96

Bng 2.21 ánh giá nhu cu ng dng khoa hc , công ngh ca
CSSX  các làng ngh.
97
Bng 2.22 Tình hình tip nhn chính sách h tr ca nhà nc 
các làng ngh.
110
Bng 2.23 Các CSSX  làng ngh đ ánh giá v chính sách h tr
ca nhà nc.
111
Bng 2.24 Tc đ tng GDP, thu nhp GDP đu ngi, tng mc
bán l hàng hóa và doanh thu dch v giai đon 2004-
2008.
115
Bng 2.25 Lng khách quc t đn Vit Nam giai đon 2004-
2008.
117
Bng 2.26 Giá tr tiêu th  th trng trong nc ca làng ngh

đn nm 2002- 2010.
118
Bng 2.27 Kim ngch xut khu hàng th công m ngh

2003-2008.
119
Bng 3.1 Kt qu d báo kim ngch xut khu hàng th công m
ngh
135
Bng 3.2 Các gii pháp phát trin làng ngh da trên phân tích
SWOT.
143

1
LI M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Làng ngh là mô hình sn xut ph bin  nông thôn, gn lin vi lch s
phát trin kinh t và xã hi ca nc ta.  min ông Nam B, nhiu đa
phng đã ni ting t lâu vi các làng ngh truyn thng gm Lái Thiêu,
gm Tân Vn, sn mài Tng Bình Hip. Nhiu làng ngh có b dày truyn
thng hàng trm nm, có đi ng lao đng vi tay ngh khéo léo, làm ra các
sn phm đc đáo và ni ting. Sn phm ca làng ngh gm nhiu loi, đáp
ng nhu cu đi sng hàng ngày ca dân c nh : g m ngh, mây tre, gm
s, sn mài, thêu dt.
Làng ngh ch yu sn xut th công vi quy mô nh, s dng nhiu lao
đng, cn ít vn, tn dng mt bng sn có và khai thác nguyên liu trong
nc đ sn xut. Do đó, làng ngh là mô hình sn xut thích hp cho khu vc
ngoi thành và nông thôn. Quá trình đô th hóa din ra nhanh  ngoi thành,
din tích đt nông nghip gim, không th chuyn hóa nhanh lc lng lao

đng ln tui hoc có trình đ thp sang làm vic  lnh vc công nghip. i
vi nông thôn, nu nông dân ch sng da vào nông nghip thì thi gian nông
nhàn rt nhiu, thu nhp thp và không n đnh nên cn có thêm ngh phi
nông nghip đ tng thu nhp.
Làng ngh đã đóng góp tích cc đn phát trin kinh t, xã hi ca nhiu
đa phng. Làng ngh thu hút nhiu h gia đình tham gia và có thu nhp
chính t sn xut phi nông nghip. Làng ngh to vic làm cho các loi lao
đng khác nhau gm : lao đng ln tui, lao đng trình đ thp và lao đng
nông nhàn  nông thôn. Nhiu làng ngh nh : gm s Thun An, bánh tráng
Phú Hòa ông, sn mài Tng Bình Hip, đan lát Thái M đã xut khu sn
phm sang các th trng ln nh : Nht Bn, ài Loan, M. Làng ngh còn

2
thúc đy chuyn dch c cu kinh t theo hng tng t trng sn xut công
nghip và thc hin quá trình CNH-HH  nông thôn.
Làng ngh đang đng trc nhiu c hi th trng đ đy mnh tiêu th.
Nhu cu tiêu th và h thng phân phi  th trng ni đa phát trin nhanh.
Sn phm làng ngh đã xut khu sang hn 143 quc gia, trong đó có nhng
th trng ln nh : Nht, Úc, M, EU. Nc ta hin là thành viên ca AFTA,
APEC, WTO nên c hi phát trin th trng xut khu ca làng ngh có
nhiu trin vng. Sn phm làng ngh là nhóm mt hàng xut khu có th
mnh ca nc ta, có mc tng kim ngch xut khu cao hàng nm. Bên cnh
đó, nhiu ngành ngh h tr cho làng ngh nh du lch, thng mi đang tng
trng, to ra nhng c hi đ làng ngh phát trin  nhng nm ti.
Tuy có tim nng phát trin và đng trc các c hi th trng nhng
làng ngh vn tn ti nhiu hn ch, không đm bo phát trin n đnh. Các
CSSX  làng ngh gp khó khn v nhân lc, nguyên liu, vn và công ngh.
Lc lng lao đng có trình đ vn hóa thp, các ch CSSX cha đc đào
to qun lý kinh doanh. Sn phm làng ngh cha đa dng mu mã, chm đi
mi và tiêu th qua trung gian. Nhà nc cha thc hin nhiu các hot đng

h tr làng ngh. Các C quan qun lý cha quan tâm to ngun nguyên liu,
t vn công ngh và có chính sách cho làng ngh vay vn u đãi. Hot đng
xúc tin thng mi cho làng ngh cha đc quan tâm. Làng ngh cha liên
kt và nhn đc h tr t các ngành liên quan.
Phát trin làng ngh có ý ngha quan trng đn phát trin kinh t, xã hi 
nông thôn ca nhiu đa phng. n nay, B NN&PTNT, B Công thng,
t chc JICA ca Nht Bn và nhiu nhà khoa hc đã nghiên cu v phát trin
làng ngh nhng cha có công trình nào nghiên cu làng ngh  min ông
Nam B . Do đó, đ tài “ nh hng phát trin các làng ngh min ông
Nam B đn nm 2020” đc chn đ nghiên cu.

3
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca lun án là đánh giá các nhân t tác đng đn
phát trin làng ngh. Trên c s đó, đ xut vi C quan hoch đnh chính
sách đnh hng và gii pháp phát trin làng ngh min ông Nam B đ làng
ngh có đnh hng phát trin n đnh, gim đi tình trng phát trin t phát.
Mi nhóm làng ngh có đnh hng phát trin riêng, các làng ngh có th
mnh đc u tiên phát trin.
Nghiên cu này cng đ xut to lp các điu kin thun li giúp làng
ngh phát trin n đnh nh : phát trin các yu t sn xut, th trng tiêu th,
liên kt vi các ngành liên quan và trong ni b làng ngh. Qua đó, thúc đy
s đóng góp ca làng ngh vào phát trin kinh t và xã hi  nông thôn, đy
nhanh quá trình chuyn dch c cu kinh t và CNH-HH nông thôn.
3. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đc s dng  lun án gm nghiên cu đnh
tính kt hp vi phân tích thng kê mô t tn s và trung bình da trên s liu
kho sát làng ngh. Nghiên cu đnh tính thc hin ti bàn, s dng s liu th
cp đ h thng lý thuyt v phát trin làng ngh, phân tích thc trng phát
trin làng ngh và đa ra đnh hng phát trin làng ngh. Các phân tích thng

kê mô t tn s và trung bình đc s dng đ phân tích thc trng phát trin
làng ngh da trên s liu s cp kho sát ti thc đa. Bên cnh đó , các
phng pháp d báo chui thi gian đc s dng đ d báo kim ngch xut
khu hàng th công m ngh  lun án nh sau :
- Thng kê tn s đc s dng đ phân tích v nhân lc, vn, nguyên
liu, công ngh, mc đ quan tâm đn k hoch phát trin ca CSSX  các
làng ngh.

4
- Thng kê trung bình đc s dng đ phân tích trình đ nhân lc, vay
vn, nng lc qun lý ca CSSX  làng ngh và chính sách h tr ca nhà
nc đi vi làng ngh.
- D báo bình quân di đng kép, san bng s m, san bng s m đnh
hng và xu hng tuyn tính đc s dng đ d báo kim ngch xut khu
hàng th công m ngh.
4. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu : Nghiên cu thc trng, đnh hng và gii pháp
phát trin làng ngh da trên đi tng CSSX  các làng ngh.
- Phm vi nghiên cu : Các làng ngh đc nghiên cu nm  phm vi
min ông Nam B gm : ng Nai, Bình Dng, Bình Phc, Bà Ra-Vng
Tàu, Tây Ninh và Bình Thun, Ninh Thun. Lun án chn mu kho sát 464
CSSX ca 11 làng ngh đ đi din cho tng th làng ngh  khu vc này.
Thi gian nghiên cu lun án t nm 2004 đn 2008. Nhng đnh hng và
gii pháp phát trin làng ngh có th áp dng đn nm 2020.
5. Ngun s liu nghiên cu
Lun án s dng các ngun s liu đ thc hin nghiên cu làng ngh
nh sau :
5.1. Ngun s liu th cp : Gm s liu thu thp t các C quan và t
chc ch yu sau :
- Tng cc thng kê : S liu tc đ tng GDP, mc bán l và dch v, thu

nhp bình quân đu ngi, lng khách du lch và kim ngch xut khu hàng
th công m ngh.
- B Công thng : S liu giá tr sn xut ca các làng ngh, kim ngch
xut khu hàng th công m ngh.
- B NN&PTNT : S liu s lng h gia đình, lao đng và thu nhp ca
sn xut phi nông nghip.

5
- UBND các đa phng : S liu s lng làng ngh, giá tr sn xut, thu
nhp ca làng ngh và CSSX  làng ngh.
- HRPC : S liu c cu kim ngch xut khu hàng th công m ngh
theo th trng.
- JICA : S liu s lng làng ngh, t l các làng ngh, c cu tiêu th
ca làng ngh  th trng ni đa và xut khu.
5.2. Ngun s liu s cp : Gm s liu đc thu thp qua mu kho sát
 các làng ngh min ông Nam B.
5.2.1. Mô t tng th đi tng kho sát
Theo JICA (2001) có 119 làng ngh  min ông Nam B, chim
khong 5% tng s làng ngh c nc. Các làng ngh phân b  nhiu ni,
thng nm  nông thôn cách xa trung tâm thành ph. Thông tin v tên và đa
đim ca các làng ngh không đc ph bin rng rãi trên phng tin truyn
thông. S lng CSSX khác nhau gia các làng ngh, có làng ngh ch có vài
chc CSSX nhng có làng ngh có ti c trm CSSX. S phân b ca CSSX 
làng ngh cng phân tán, khong cách gia các CSSX có khi lên ti hàng cây
s. CSSX  làng ngh va nm trên trc l chính và  nhiu ngõ nh ca làng
ngh nên phng tin đi li đ kho sát làng ngh phi thc hin bng xe máy.
Các đa phng cng không nm rõ s lng CSSX ca làng ngh. Nhng đc
đim trên ca làng ngh cng vi gii hn v thi gian và kinh phí nên tác gi
không th kho sát tt c các làng ngh  min ông Nam B mà s dng
phng pháp chn mu.

5.2.2. Phng pháp chn mu
Min ông Nam B có din tích ln, đc chia thành 8 tnh, thành gm
TP.HCM, ng Nai, Bình Dng, Bình Phc, Bà Ra-Vng Tàu, Tây Ninh,
Bình Thun và Ninh Thun. Phng pháp chn mu đc s dng  bc th
nht là phng pháp phi xác sut thun tin, u tiên chn các tnh, thành có

6
nhiu làng ngh tp trung. Do đó, lun án chn TP.HCM, ng Nai, Bình
Dng, Tây Ninh và Bình Thun đ kho sát. Vì các đa phng này  gn và
tp trung nhiu làng ngh hn so vi các tnh khác. Bc tip theo, các làng
ngh  5 tnh, thành trên đc đánh mã s và bc thm đ kho sát theo
phng pháp chn mu xác sut. Ti mi làng ngh kho sát, các tuyn đng
ca làng ngh đc đánh s th t và bc thm đ kho sát theo phng pháp
chn mu xác sut. Các CSSX  làng ngh gm H sn xut gia đình, HTX và
doanh nghip làng ngh đu có c hi nh nhau tham gia mu kho sát và tr
thành đi tng kho sát.
5.2.3. i tng kho sát
i tng kho sát là CSSX ca các làng ngh min ông Nam B.
CSSX ca làng ngh gm công ty TNHH, DNTN, công ty C phn, H TX hay
H sn xut gia đình.
5.2.4. Quy mô mu
Mu kho sát gm 464 CSSX đc chn  các làng ngh min ông
Nam B nh sau :
Bng 1 : Mô t mu kho sát các làng ngh min ông Nam B
Stt
Các làng ngh đc kho sát
S lng
CSSX
1
Sn mài Tng Bình Hip

32
2
Gm s Lái Thiêu, Chánh Ngha và Phc Khánh.
73
3
Gm s Tân Vn, Bu Hòa và Hóa An
11
4
G m ngh Bình Minh
25
5
Bánh tráng Phú Hòa ông
106
6
Dt Xuân Thi ông
40
7
Chm khc g Trung M Tây
18
8
an lát Thái M
18
9
an lát An Tnh và An Hòa
66
10
Mây tre Long Kim
26
11
Nc mm Phú Hài

20
Tng cng
464

7
Mu kho sát đc chn có tính đn s đi din v ngành ngh ca các
làng ngh. S lng CSSX đc kho sát  mi làng ngh chim khong 10%
tng s CSSX ca làng ngh và đc chn ngu nhiên. Theo công thc tính
quy mô mu n = pq[Ζ⁄ε]
2
6.1. Tình hình nghiên cu  nc ngoài
, nu mun đt đ tin cy là 95%, vi mc ý ngha là
ε=0,05 thì quy mô mu ti thiu là 384 CSSX. Vì vy, mu kho sát gm 464
CSSX  các làng ngh đt yêu cu v quy mô mu.
5.2.5. Ni dung kho sát
Ni dung kho sát các làng ngh min ông Nam B gm : tình hình
nhân lc, nguyên liu, vn, công ngh, nng lc qun lý ca các CSSX và
chính sách h tr ca nhà nc đi vi làng ngh.
5.2.6. Thi gian kho sát : Thi gian kho sát t 2005 đn 2007.
6. Tình hình nghiên cu làng ngh
Lch s nghiên cu cho thy đã có nhiu công trình nghiên cu v phát
trin làng ngh đc thc hin. Tóm lc kt qu nghiên cu và các vn đ
nghiên cu cha đc gii quyt  các công trình nghiên cu làng ngh trc
đây có ý ngha quan trng đi vi lun án. Qua đó, lun án có c s khoa hc
xác đnh hng nghiên cu mi v phát trin làng ngh.
 nc ngoài, lnh vc nghiên cu làng ngh còn mi, cha có nhiu
nghiên cu hc thut ni bt. Gibbs và Bernat (1997) cho rng liên kt ngành
là chin lc ph bin đ phát trin kinh t nông thôn, thu nhp ca lao đng
trong khi liên kt cao hn bên ngoài 13%. J. Murdoch (2000) cng nhn đnh
xây dng khi liên kt là mô hình mi ca phát trin kinh t nông thôn. Ông

cho rng các doanh nghip  nông thôn cn chú trng liên kt theo chiu dc
vi nhà cung cp và nhà phân phi, đng thi liên kt theo chiu ngang vi
doanh nghip cùng ngành  khu vc đ phát trin. Tambunan (2005) đã đúc
kt kinh nghim phát trin khi liên kt ngành ca SMEs trong lnh vc sn

8
xut hàng th công  Indonesia. Ông cho rng khi liên kt ngành gm liên
kt gia các SMEs trong vùng và liên kt gia các SMEs vi các t chc đào
to, ngân hàng, doanh nghip ln, t chc cung ng nguyên liu và dch v h
tr  bên ngoài. Chính ph cn đa ra chính sách tác đng đn các yu t sn
xut, nhu cu, ngành liên quan, chin lc và cnh tranh gia các SMEs đ to
lp các điu kin cho phát trin khi liên kt ngành.
Erick Cohen (1995) đã đúc k t 2 mô hình du lch làng ngh phát trin
mnh  Thái Lan là chui các ph ngh sn xut hàng th công và chui các
ph ngh sn xut hàng th công kt hp vi các trung tâm du lch. Các chui
ph ngh không ch đóng vai trò thu hút du khách, bán hàng trc tip cho du
khách mà còn thúc đy xut khu sn phm ra nc ngoài. Naoto Suzuki
(2007) cho rng phát trin ngh th công thúc đy phát trin kinh t vùng 
các nc đang phát trin. Ông đã phân tích các vn đ t cp đ Chính ph
đn nhà sn xut kìm hãm phát trin ngh th công  các nc đang phát trin
gm : cha có chính sách rõ ràng, thiu s h tr ca Chính ph v phát trin
nhân lc và các yu t sn xut, các nhà sn xut không hp tác vi nhau, cht
lng sn phm thp, nng lc qun lý và thit k sn phm ca các CSSX
yu. Ông cng đ xut cn có chính sách rõ ràng, thành lp các t chc h tr
và quan tâm phát trin th trng. Các nghiên cu trên đã bàn lun đn nhng
khía cnh mi v phát trin làng ngh. Vì vy, kt qu ca các nghiên cu này
rt ý ngha, gi ý khi nghiên cu phát trin làng ngh cn phân tích và đa ra
chính sách h tr làng ngh, liên kt trong ni b làng ngh và liên kt gia
làng ngh vi các ngành liên quan.
6.2. Tình hình nghiên cu  trong nc

Nhng công trình nghiên cu tiêu biu v phát trin làng ngh  trong
nc đn nay gm : Làng ngh th công truyn thng ti TP.HCM ( PGS.TS
Tôn N Qunh Trân, 2000); Bo tn và phát trin các làng ngh trong quá

9
trình CNH ( TS. Dng Bá Phng, 2001); Phát trin làng ngh truyn thng
trong quá trình CNH-HH ( TS. Mai Th Hn ch biên, 2003); Tip tc đi
mi chính sách và gii pháp tiêu th các sn phm làng ngh truyn thng 
Bc B đn nm 2010 ( TS. Trn Công Sách, 2003); Làng ngh truyn thng
trong quá trình CNH-HH ( Trn Minh Yn, 2004); Làng ngh nông thôn 
nc ta : nhng vn đ phát sinh cn gii quyt và gii pháp ch yu đ phát
trin trong quá trình CNH-HH nông nghip, nông thôn ( TS. Nguyn Vn
Chin ch nhim đ tài, 2005); Nghiên cu đ xut gii pháp đ phát trin
làng ngh phi nông nghip  TP.HCM ( PGS.TS. ào Duy Huân ch nhim
đ tài, 2005). Ngoài nhng công trình nghiên cu làng ngh có quy mô ln ,
còn có rt nhiu công trình nghiên cu làng ngh đng trên các tp chí khoa
hc. Các công trình khoa hc  trên đã có nhng đóng góp quan trng v
nghiên cu làng ngh  nc ta, th hin qua nhng kt qu nghiên cu sau :
- a ra khái nim làng ngh, xác đnh tiêu chun làng ngh, phân tích
đc đim ca làng ngh, cách phân loi làng ngh, điu kin ra đi và lch s
phát trin ca các làng ngh.
- Xác đnh 8 nhân t gm : công ngh, c s h tng, nhân lc, vn,
nguyên liu, th trng, yu t truyn thng và c ch chính sách là các nhân
t ch yu nh hng đn s phát trin ca làng ngh  nc ta.
- Phân tích làng ngh có vai trò quan trng đi vi phát trin kinh t và
xã hi ca nông thôn. Nhng vai trò ni bt ca làng ngh gm to vic làm
cho lao đng, tng thu nhp cho lao đng  làng ngh, bo tn các giá tr vn
hoá dân tc, khai thác các ngun lc  nông thôn, phát trin kinh t nông thôn
và đy mnh quá trình CNH- HH  nông thôn.
- Phân tích các nhân t sn xut gm nhân lc, vn, công ngh, c s h

tng còn nhiu đim yu, cn tr s phát trin ca làng ngh. Lc lng lao
đng  làng ngh có trình đ vn hoá thp, cha đc đào to ngh qua trng

10
lp. Các nhà qun lý CSSX  làng ngh cha đc trang b kin thc qun lý
kinh doanh. Các CSSX có quy mô vn nh , thiu vn nhng tip cn ngun
vn khó khn vì cha có nhiu loi hình tín dng h tr làng ngh. Các làng
ngh vn s dng ch yu công ngh th công và lc hu nh hng đn nng
sut lao đng. Nhiu CSSX  làng ngh gp khó khn v mt bng đ m
rng sn xut.
- Phân tích công tác qun lý nhà nc đi vi làng ngh còn nhiu bt
cp. Các làng ngh cha có c quan nhà nc chuyên trách qun lý. Chính
ph đã ban hành nhiu chính sách h tr làng ngh phát trin nhng mt s
chính sách nh s dng đt, cho vay vn u đãi cha c th.
- D báo th trng tiêu th ca làng ngh tip tc đc m rng, nhu
cu tiêu th sn phm làng ngh tng. Làng ngh s phi cnh tranh mnh hn
vi sn phm làng ngh ca các nc  Châu Á nh : Trung Quc, Thái Lan,
Indonesia. Ngoài ra, làng ngh còn phi cnh tranh t các sn phm công
nghip thay th.
-  xut các chính sách phát trin làng ngh  nc ta gm : đào to và
đng viên nhân lc làng ngh, đa dng hoá ngun huy đng vn và tín dng
cho làng ngh, h tr các CSSX  làng ngh đi mi công ngh, xây dng kt
cu h tng và cm công nghip sn xut tp trung, phát trin th trng
nguyên liu, vn, công ngh và tiêu th cho làng ngh, tng cng qun lý nhà
nc đi vi làng ngh.
Nhng kt qu nghiên cu trên có giá tr tham kho đi vi nghiên cu
làng ngh  nc ta. Tuy nhiên, làng ngh đang vn đng phát trin trc
nhng yêu cu mi, CNH nông thôn và đa nông thôn hi nhp quc t nên
cn có thêm các nghiên cu đ cng c lnh vc nghiên cu làng ngh. Nhng
nghiên cu làng ngh tip theo cn da trên các lý thuyt v phát trin công

nghip nông thôn và làng ngh làm c s khoa hc đ xác đnh các nhân t

11
nh hng đn s phát trin làng ngh. T đó, phát hin các nhân t mi nh
hng đn s phát trin ca làng ngh , b sung vào khung phân tích làng
ngh. Nhng nghiên cu làng ngh tip theo cng cn phân tích làm rõ thêm
mt s vn đ ca làng ngh nh : đc đim cnh tranh và liên kt gia các
CSSX, mc đ quan tâm đn k hoch kinh doanh ca các CSSX, mc đ liên
kt và h tr ca các ngành liên quan vi làng ngh.
7. Nhng đóng góp mi ca lun án
Nhiu công trình nghiên cu làng ngh đã đc thc hin trong nhng
nm qua nhng lun án vn có mt s đóng góp riêng, đc xem là mi v
nghiên cu làng ngh.
Tác gi đã da trên lý thuyt kinh t nh mô hình kim cng và khi liên
kt ngành ca Michael Porter kt hp vi k tha các nghiên cu v làng ngh
đi trc đ xây dng c s lý lun v đnh hng phát trin làng ngh và xác
đnh các nhân t nh hng đn phát trin làng ngh. Tác gi đã khám phá
thêm các nhân t nh hng đn s phát trin làng ngh đ m rng khung
phân tích làng ngh so vi các nghiên cu làng ngh trc đây. Các nhân t
mi đc b sung gm : cách thc cnh tranh và liên kt gia các CSSX 
làng ngh; mc đ quan tâm ca các CSSX đn k hoch phát trin và nâng
cao nng lc qun lý; s liên kt ca các ngành h tr và liên quan vi làng
ngh.
Áp dng khung phân tích mi vào phân tích thc trng phát trin làng
ngh, ngoài nhng phát hin nh các nghiên cu trc đây, tác gi còn phát
hin thêm mt s đim yu v phát trin làng ngh. Nhng phát hin này gm
: các chính sách h tr làng ngh cha đa dng, mi thc hin cho vay vn và
gim thu; các CSSX cha liên kt trong kinh doanh và cnh tranh tích cc
vi nhau qua Hip hi làng ngh; các CSSX cha quan tâm phát trin kinh
doanh và nâng cao nng lc qun lý; nhiu ngành ngh liên quan cha h tr

12
và liên kt vi làng ngh. Ngoài ra, lun án còn phân tích đa s CSSX mua
nguyên liu bên ngoài và kinh doanh bng vn t có vi t l ln. Các CSSX
mua nguyên liu và tiêu th sn phm qua trung gian. Giá nguyên liu tng và
thiu vn là 2 khó khn ln nht  làng ngh. ây cng là nhng khía cnh
cha đc phân tích k  các nghiên cu làng ngh trc đây.
Tác gi đã đa ra các đnh hng phát trin làng ngh min ông Nam
B v ngành ngh, s lng làng ngh, th trng tiêu th và đ xut mt h
gii pháp thc hin các đnh hng. Trong đó, có các gii pháp mi nh :
thành lp Hip hi làng ngh đa phng đ đy mnh liên kt  làng ngh;
phát trin mi liên kt ca làng ngh vi các ngành liên quan nh du lch,
thng mi, đào to, khoa hc k thut đ h tr làng ngh phát trin; h tr
CSSX  các làng ngh đi mi công ngh và nâng cao nng lc qun lý; xây
dng chng trình đào to nhân lc bc cao đ phát trin th h doanh nhân
làng ngh mi hay phát trin mô hình doanh nghip làng ngh , to đng lc
cho s phát trin ca các làng ngh.
8. Kt cu ca lun án
Ngoài li m đu, kin ngh và kt lun, lun án đc chia thành 3
chng nh sau :
- Chng 1 : C s lý lun v làng ngh và phát trin làng ngh.
- Chng 2 : Phân tích thc trng phát trin các làng ngh min ông
Nam B.
- Chng 3 : nh hng phát trin các làng ngh min ông Nam B
đn nm 2020.

13
CHNG 1
C S LÝ LUN V LÀNG NGH VÀ PHÁT
TRIN LÀNG NGH

1.1. LÀNG NGH VÀ VAI TRÒ CA LÀNG NGH
1.1.1. Làng ngh, tiêu chun làng ngh và cách phân loi làng ngh
1.1.1.1. Khái nim làng ngh
Làng ngh là mô hình sn xut truyn thng, gn lin vi lch s phát
trin kinh t, xã hi ca nc ta. Làng ngh đóng vai trò tích cc đn phát
trin kinh t và xã hi ca nhiu đa phng, đc bit là khu vc nông thôn 
nc ta. Vì vy, nhiu nhà khoa hc đã nghiên cu v làng ngh và đa ra
nhiu khái nim v làng ngh. Các khái nim làng ngh này nhìn chung có
nhiu đim tng đng vi nhau và đc tóm tt nh sau :
- Khái nim th 1 : Làng ngh (nh làng gm Bát Tràng, Th Hà, Phù
Lãng, Hng Canh…, làng đng Bi, Vó, Hè Nôm, Thiu Lý, Phc
Kiu…, làng giy vùng Bi, Dng ,…làng rèn st Canh Din, Phù Dc,
a Hi v.v…) tuy vn trng trt theo li tiu nông và chn nuôi (ln, gà…)
cng có mt s ngh ph khác (đan lát, làm tng, làm đu ph…) song đã
ni tri mt ngh c truyn, tinh xo vi mt tng lp th th công chuyên
nghip hay bán chuyên nghip, có phng (c cu t chc), có ông trùm, ông
phó c…cùng mt s th và phó nh, đã chuyên tâm, có quy trình công ngh
nht đnh “sinh  ngh, t  ngh”, “nht ngh tinh, nht thân vinh”, sng ch
yu đc bng ngh đó và sn xut ra nhng mt hàng th công, nhng mt
hàng này đã có tính m ngh, đã tr thành s n phm hàng hóa và có quan h
tip th vi mt th trng là vùng xung quanh và vi th trng đô th, th đô

14
( K Ch, Hu, Sài Gòn…) và tin ti m rng ra c nc ri có th xut khu
ra c nc ngoài [20, tr.9].
- Khái nim th 2 : Làng ngh cn đc hiu là nhng làng  nông thôn
có các ngành ngh phi nông nghip chim u th v s h, s lao đng và s
thu nhp so vi ngh nông [20, tr.16].
- Khái nim th 3 : Làng ngh là mt cm dân c sinh sng trong mt

thôn (làng), có mt hay mt s ngh  đc tách ra khi nông nghip đ sn
xut kinh doanh đc lp. Thu nhp t các ngh đó chim t trng cao trong
tng giá tr sn phm ca toàn làng [10, tr.13].
- Khái nim th 4 : Làng ngh là mt cm cng đng dân c sinh sng
trong cùng mt làng (thôn), có mt hay mt s ngh đc hình thành có tính
cht phi nông nghip và trc ht là tiu th công nghip. Thu nhp và t l s
dng lao đng ca nhng ngành ngh đó chim t l cao trong tng s thu
nhp và lao đng ca làng [21, tr.6].
- Khái nim th 5 : Làng ngh là mt hoc nhiu cm dân c cp thôn,
p, bn, làng, buôn, phum, sóc hoc các đim dân c tng t trên đa bàn mt
xã, th trn, có các hot đng ngành ngh nông thôn, sn xut ra mt hoc
nhiu loi sn phm khác nhau [4, tr.1].
Các khái nim làng ngh  trên ch ra rng làng ngh gm 2 t “làng ” và
“ngh ” ghép li. Trong đó, “làng” dùng đ ch cng đng dân c sng  nông
thôn vi hot đng kinh t truyn thng là sn xut nông nghip, còn “ngh ”
gn lin vi hot đng kinh t phi nông nghip. Nhìn chung, các khái nim
làng ngh đã phn ánh đc đy đ nhng đc đim ca làng ngh  nc ta.
Vì đa s làng ngh đn nay vn gi đc nhng đc trng ch yu nh sau :
- Làng ngh gm mt hoc nhiu cm dân c sng cùng mt khu vc đa
lý đc gi là làng. Làng  đây đc hiu là thôn, p, bn, làng, buôn, phum,
sóc hoc các đim dân c tng t trên đa bàn mt xã, th trn. C dân ca