Giải pháp mở rộng tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn tỉnh Tiền Giang

B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




TRNG HOÀNG LNG




GII PHÁP M RNG TÍN DNG
NGÂN HÀNG GÓP PHN THÚC Y
PHÁT TRIN KINH T
NÔNG NGHIP - NÔNG THÔN
TNH KIÊN GIANG




LUN ÁN TIN S KINH T




THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010


B GIÁO DC & ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

TRNG HOÀNG LNG



GII PHÁP M RNG TÍN DNG
NGÂN HÀNG GÓP PHN THÚC Y
PHÁT TRIN KINH T
NÔNG NGHIP - NÔNG THÔN
TNH KIÊN GIANG

Chuyên ngành : Kinh t, Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 62.31.12.01

LUN ÁN TIN S KINH T

Ngi hng dn khoa hc
1 - PGS. TS Hoàng c
2 - PGS. TS Trn Huy Hoàng


THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2010


MC LC
MC LC 1
DANH MC CÁC T VIT TT 5

DANH MC CÁC BNG 6
DANH MC CÁC  TH 7
CHNG 1: VAI TRÒ CA TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI QUÁ
TRÌNH PHÁT TRIN KINH T NÔNG NGHIP - NÔNG THÔN 
VIT NAM 1
1.1. V trí ca kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam trong quá trình
CNH, HH. 1
1.1.1. Khái nim, đc đim ca kinh t nông nghip - nông thôn 1
1.1.2. Vai trò ca kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam 4
1.2. Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát trin kinh t
nông nghip - nông thôn  Vit Nam. 5
1.2.1. Ngân hàng thng mi trong c ch th trng 5
1.2.1.1 Bn cht ca ngân hàng thng mi. 5
1.2.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi 6
1.2.1.3 Các nghip v ca ngân hàng thng mi 10
1.2.2. Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát trin kinh t
nông nghip - nông thôn  Vit Nam 19
1.2.2.1 S tn ti khách quan ca tín dng ngân hàng 19
1.2.2.2 Vai trò ca tín dng ngân hàng 22
1.3. Ý ngha ca vic m rng tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát
trin kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam. 25
1.3.1. M rng tín dng ngân hàng 25
1.3.1.1. Khái nim 25
1.3.1.2. Phân loi 26
1.3.1.3. Nhng tin đ cho vic m rng tín dng ngân hàng 26
1.3.1.4. Mi liên h gia m rng tín dng ngân hàng và hiu qu kinh t - xã
hi 29
1.3.2. Ý ngha ca vic m rng tín dng ngân hàng đi vi quá trình
phát trin kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam 29
1.3.2.1 y nhanh tc đ phát trin ca nn kinh t 29

1.3.2.2 Tác đng và nh hng ln đi vi tình hình lu thông tin t 30
1.3.2.3 Góp phn nâng cao thu nhp ngi dân và li nhun ngân hàng 30

1.3.2.4 Góp phn hn ch cho vay nng lãi 30
1.3.2.5 Khuyn khích vic s dng các dch v tin ích ca ngân hàng 31
1.4. Kinh nghim ca mt s nc v tín dng ngân hàng nhm thúc đy
quá trình phát trin kinh t nông nghip - nông thôn 31
1.4.1. Kinh nghim và con đng CNH, HH nông nghip - nông thôn
ca mt s nc trên th gii 31
1.4.1.1 Bài hc v CNH nông nghip - nông thôn trên th gii 31
1.4.1.2 Bài hc v CNH, HH nông nghip - nông thôn ti Vit Nam. 34
1.4.2. Kinh nghim và vn dng kinh nghim ca mt s nc v tín dng
ngân hàng nhm thúc đy phát trin kinh t nông nghip - nông
thôn 35
1.4.2.1 Kinh nghim mt s nc v m rng tín dng ngân hàng nhm thúc
đy quá trình chuyn dch c cu kinh t nông nghip - nông thôn 35
1.4.2.2 Nhng kinh nghim rút ra có th vn dng vào Vit Nam 40
CHNG 2: THC TRNG M RNG TÍN DNG NGÂN HÀNG GÓP
PHN THÚC Y PHÁT TRIN KINH T NÔNG NGHIP -NÔNG
THÔN TNH KIÊN GIANG 43
2.1. V trí ca tnh Kiên Giang trong tin trình CNH, HH đt nc 43
2.1.1. c đim t nhiên, kinh t - xã hi tnh Kiên Giang 43
2.1.1.1. V trí đa lý, din tích và đa hình 43
2.1.1.2. Tài nguyên t nhiên 44
2.1.1.3. V th các huyn, th trong tnh 46
2.1.1.4. ánh giá chung v đc đim t nhiên, kinh t - xã hi Kiên Giang 49
2.1.2. Thc trng phát trin kinh t nông nghip - nông thôn tnh Kiên
Giang 51
2.1.2.1. Thc trng phát trin kinh t nông nghip - nông thôn Vit Nam 51
2.1.2.2. Tng quan nn kinh t tnh Kiên Giang 53

2.1.2.3. Thc trng tng trng và chuyn dch c cu kinh t nông nghip tnh
Kiên Giang 56
2.1.2.4. Thc trng phát trin ngun nhân lc tnh Kiên Giang 62
2.1.2.5. Nhng tn ti trong c cu kinh t nông nghip - nông thôn 64
2.1.2.6. Mt s nhân t nh hng kinh t nông nghip - nông thôn tnh Kiên
Giang 66
2.1.3. Ngun lc tài chính phc v nhu cu phát trin kinh t nông nghip
- nông thôn tnh Kiên Giang 69
2.2. Thc trng m rng tín dng ngân hàng phc v phát trin kinh t
nông nghip - nông thôn trên đa bàn tnh Kiên Giang 70

2.2.1. H thng t chc tín dng, c cu mng li hot đng 70
2.2.1.1. H thng t chc tín dng 70
2.2.1.2. C cu mng li và th phn theo loi hình TCTD 71
2.2.1.3. Tình hình hot đng các t chc tín dng 71
2.2.1.4. Chin lc sn phm và nng lc cnh tranh 72
2.2.1.5. Thc trng ngun nhân lc ti các TCTD 73
2.2.2. Thc trng v huy đng vn tín dng 74
2.2.2.1. C cu huy đng vn theo ngun 74
2.2.2.2. C cu huy đng vn theo loi hình t chc tín dng 77
2.2.3. Thc trng cho vay, đu t vn tín dng vào nn kinh t 79
2.2.3.1. C cu d n phân theo ngành kinh t 79
2.2.3.2. C cu d n phân theo loi hình TCTD 81
2.2.3.3. C cu d n phân theo thi hn cho vay 82
2.2.4. Thc trng cho vay phát trin kinh t nông nghip - nông thôn 83
2.2.4.1. i tng, hình thc cho vay 83
2.2.4.2. Doanh s và d n cho vay 84
2.2.4.3. Tình trng n xu 86
2.2.5. Các hn ch, nguyên nhân nh hng m rng tín dng ngân hàng
trên đa bàn tnh Kiên Giang 87

2.2.5.1. Nhng tn ti trong c cu mng li hot đng 87
2.2.5.2. Nhng tn ti trong huy đng vn 88
2.2.5.3. Nhng hn ch trong cho vay, đu t vn tín dng ngân hàng 89
2.2.5.4. Nhng tn ti khác 91
CHNG 3: GII PHÁP M RNG TÍN DNG NGÂN HÀNG GÓP PHN
THÚC Y PHÁT TRIN KINH T NÔNG NGHIP - NÔNG
THÔN TNH KIÊN GIANG 94
3.1 Nhng đnh hng c bn v phát trin kinh t - xã hi và h thng
ngân hàng ti tnh Kiên Giang trong tin trình CNH, HH nn kinh t 94
3.1.1. Mc tiêu phát trin kinh t - xã hi tnh Kiên Giang đn nm 2010,
đnh hng 2020 94
3.1.1.1. Quan đim và phng hng phát trin 94
3.1.1.2. Mc tiêu phát trin 95
3.1.2. nh hng phát trin kinh t nông nghip - nông thôn tnh Kiên
Giang 96
3.1.2.1. nh hng phát trin ngành trng trt 97

3.1.2.2. nh hng phát trin ngành chn nuôi 100
3.1.2.3. nh hng phát trin ngành lâm nghip 101
3.1.2.4. nh hng phát trin ngành thy sn 102
3.1.2.5. nh hng phát trin h thng kt cu h tng 105
3.1.3. nh hng phát trin h thng TCTD tnh Kiên Giang 107
3.1.4. Nhu cu vn tín dng ngân hàng phc v phát trin kinh t nông
nghip - nông thôn đn nm 2010, đnh hng 2020 109
3.1.5. Kh nng đáp ng nhu cu vn tín dng ngân hàng phc v phát
trin kinh t nông nghip - nông thôn đn nm 2010, đnh hng
2020 113
3.2 Gii pháp m rng tín dng ngân hàng góp phn thúc đy phát trin
kinh t nông nghip - nông thôn tnh Kiên Giang. 116
3.2.1. Nhng gii pháp  cp đ ngân hàng thng mi 116

3.2.1.1. i vi các hi s ngân hàng thng mi 116
3.2.1.2. i vi các NHTM hot đng trên đa bàn tnh Kiên Giang 120
3.2.2. Nhng gii pháp  cp đ qun lý 136
3.2.2.1. i vi Nhà nc và Chính ph 136
3.2.2.2. i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 147
3.2.2.3. i vi Ngân hàng Nhà nc tnh Kiên Giang 149
3.2.2.4. i vi UBND và các c quan ban ngành tnh Kiên Giang 150
Kt lun 157
PH LC 1
Ph lc 1. Tình hình phát trin mng li các TCTD trên đa bàn Kiên Giang
2004- 2009 1
Ph lc 2. Doanh s và d n theo đi tng cho vay nông nghip - nông thôn
2004 - 2009 3
Ph lc 3. T trng doanh s và d n cho vay nông nghip - nông thôn 2004 -
2009 4
Ph lc 4. T l tng trng doanh s và d n cho vay nông nghip - nông thôn
2004 - 2009 5
Ph lc 5. N xu cho vay nông nghip - nông thôn 2004 - 2009 6

Ph lc 6 Mô hình tín dng thng mi đin t 7
DANH MC CÔNG TRÌNH CA TÁC GIÁ 8
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 9

DANH MC CÁC T VIT TT
1. ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
2. ATM Máy giao dch t đng (Automatic Teller Machine)
3. CNH Công nghip hóa
4. BSCL ng bng Sông Cu Long
5. DNNN Doanh nghip nhà nc
6. GDP Tng sn phm quc dân (Gross Domestic Product)

7. HH Hin đi hóa
8. HTX Hp tác xã
9. NHCSXH Ngân hàng Chính sách xã hi
10. NHNN Ngân hàng nhà nc
11. NHTM Ngân hàng thng mi
12. NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
13. NHTMNN Ngân hàng thng mi nhà nc
14. QTD Qu tín dng
15. QTDND Qu tín dng nhân dân
16. TCTD T chc tín dng
17. TCVM Tài chính vi mô
18. UBND y ban nhân dân
19. USD ô-la M
20. WTO T chc thng mi th gii (World Trade Organisation)
21. VN Vit Nam đng

DANH MC CÁC BNG
BNG Trang
Bng 2.1. Tng giá tr tng thêm 2000 - 2009 54
Bng 2.2. C cu các ngành khu vc I giai đon 2004 -2009 57
Bng 2.3. Din tích cây gieo trng hàng nm 2004 - 2009 58
Bng 2.4. Sn lng chn nuôi tnh Kiên Giang giai đon 2004 - 2009 59
Bng 2.5. Din tích đt trng và nuôi rng 2004 - 2009 60
Bng 2.6. Giá tr sn xut ngành thy sn 2004 - 2009 61
Bng 2.7. Sn lng nuôi trng thy sn 2004 - 2009 62
Bng 2.8. C cu lao đng theo ngành 2000 - 2009 63
Bng 2.9. Tng hp vn đu t phát trin giai đon 2001 - 2009 70
Bng 2.10. C cu nhân s ti các TCTD 2007-2009 theo trình đ 73
Bng 2.11. C cu huy đng vn tín dng theo ngun 2004 - 2009 74
Bng 2.12. C cu huy đng vn theo k hn 2004 - 2009 77

Bng 2.13. C cu huy đng vn theo loi hình TCTD 2004 - 2009 77
Bng 2.14. C cu d n phân theo ngành kinh t 2004 - 2009 79
Bng 2.15. D n cho vay nông nghip tnh Kiên Giang 2004 - 2009 80
Bng 2.16. C cu d n phân theo loi hình TCTD 2004 - 2009 81
Bng 2.17. C cu d n phân theo thi hn cho vay 2004 - 2009 83
Bng 2.18. Tng trng cho vay nông nghip - nông thôn 2004 - 2009 84
Bng 2.19. C cu d n nông nghip - nông thôn theo thi hn 2004 - 2009 85
Bng 2.20. N xu cho vay nông nghip - nông thôn 2004 - 2009 86
Bng 3.1. Mt s ch tiêu phát trin c bn ca Kiên Giang 2010 – 2020 95
Bng 3.2. D báo phát trin ngành trng trt đn nm 2020 98
Bng 3.3. D báo phát trin ngành chn nuôi đn nm 2020 100
Bng 3.4. D báo phát trin ngành thy sn đn nm 2020 103
Bng 3.5. D kin nhu cu vn đu t 2011 - 2020 112
Bng 3.6. D kin kh nng đáp ng nhu cu vn tín dng 2010-2020 114

DANH MC CÁC  TH
 TH Trang

 th 2.1. Tc đ tng trng kinh t 2001 - 2009 55
 th 2.2. C cu kinh t tnh Kiên Giang 2001-2009 56
 th 2.3. C cu lao đng tnh Kiên Giang 2000 - 2009 63
 th 2.4. Li nhun trc thu ca các TCTD t 2004 - 2009 72
 th 2.5. T trng ngun vn huy đng 2004 - 2009 75
 th 2.6. Tc đ tng trng huy đng vn 2004 - 2009 76
 th 2.7. T trng huy đng vn theo loi hình TCTD 2004 - 2009 78
 th 2.8. Quan h tng trng tín dng và GDP 2005-2009 81
 th 2.9. C cu d n theo loi hình TCTD 2004 - 2009 82

Trang 1
CHNG 1: VAI TRÒ CA TÍN DNG NGÂN HÀNG I VI QUÁ

TRÌNH PHÁT TRIN KINH T NÔNG NGHIP - NÔNG THÔN  VIT
NAM.
1.1. V trí ca kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam trong quá
trình CNH, HH.
1.1.1. Khái nim, đc đim ca kinh t nông nghip - nông thôn
Kinh t nông nghip đc hiu là kinh t vi các ngành sn xut ch yu là
nông nghip, lâm nghip và thy sn.
Kinh t nông nghip - nông thôn bao hàm trong đó là kinh t nông nghip,
công nghip nông thôn, dch v nông nghip và h tng nông thôn.
Trong quá trình phát trin nông nghip - nông thôn có nhng đc thù riêng,
khác vi sn xut công nghip. c thù ni bt nht là cht lng và khi lng lao
đng trong sn xut nông nghip không th đánh giá đo lng bng gi công lao
đng nh trong sn xut công nghip;
Bt c  thi k nào,  bt c ni đâu, ngi nông dân đu gn lin vi
rung đt, mnh vn, vi cây trng, vt nuôi ca mình vi tt c tình thng, vi
mi lo âu, vi s chm sóc tn tình bt k ngày đêm, bt k mi tr lc.
Vi quan h sn xut đc thù đó, rt khó có th tính đ giá thành, tính ht chi
phí sn xut ca ngi nông dân mt cách rành mch, tho đáng, vi đc thù đó,
mun khuyn khích sn xut nông nghip có hiu qu cao thì không th tách ngi
nông dân ra khi rung đt ca h, ra khi t liu sn xut và sn phm lao đng
ca h. Phi đm bo cho h có quyn s hu v rung đt mi làm cho h yên tâm
sn xut.
Nông nghip - nông thôn  Vit Nam, ngoài đc trng chung nói trên còn
nhng đc đim ch yu sau:
Trang 2
- Nông nghip nc ta vn còn nghèo nàn lc hu, mc dù 10 nm qua ch s
phát trin bình quân 4,4% và tc đ tng trng bình quân 4,3%/nm nhng nng
sut trong nông nghip vn thp. n nm 2002 GDP/1ha đt nông nghip là
1.100USD/nm, bình quân thu nhp ca ngi lao đng 200USD/nm, thu nhp
chung 370USD/ngi còn rt thp so vi các nc trong khu vc.

- C cu ni ti nn kinh t nông nghip chuyn dch chm. Nông nghip
chim 80% (trong đó trng trt chim 73 - 75% giá tr sn lng nông nghip, chn
nuôi 25 - 27%). Ngành công nghip và dch v  nông thôn chim 20%.
- Qu đt nc ta hn hp, bình quân 0,4ha/h, rt thp so vi th gii (Châu
M 40 - 45 ha, Châu Âu 17 ha, Châu Á Thái Bình Dng 4 - 4,5ha), nu tính trên
lao đng bình quân ch có 0,3 ha/lao đng. Thi gian ngày công lao đng thp 4-5
gi/ngày, 18% lao đng 210 ngày/nm, 21% lao đng 90 ngày/nm. Lao đng 
nông thôn có chiu hng tng, qu đt li gim đi. ây là mi mâu thun ln trong
nông thôn.
- C s h tng nông thôn còn yu kém, cha đáp ng yêu cu sn xut và
đi sng. Mng li thu li có m rng nhng thiu đng b, hiu qu thp. in
phc v nông thôn có nhiu tin b nhng cha đáp ng đc nhu cu phc v
công nghip và dch v, thiu an toàn, tn tht cao, các c s ch bin còn nh l
kém hiu qu.
- u t trong nông nghip - nông thôn đã đc chú trng hn nhng cha
tng xng và mt cân đi. Máy móc thit b chim 7,2%, súc vt cày kéo 3,6%,
còn li là lao đng th công, cho thy trình đ c gii hoá còn thp. Xét v giá tr
máy móc, thit b mi có 90 USD/ha đt nông nghip, 25 USD/1 lao đng so vi
bình quân các nc Asean t l tng ng là 200 USD, 100 USD.
- Th trng nông thôn kém phát trin, rung đt manh mún, trình đ lao
đng thp, công ngh lc hu, th trng tiêu th kém, sc mua thp, cht lng sn
phm khó cnh tranh trên th gii.
Trang 3
- Vn đ vn luôn  trong tình trng cng thng, nông dân nht là nông dân
nghèo ít có điu kin tip cn vi th trng vn chính thc. Ngi nông dân và
kinh t nông thôn thng nm trong vòng lun qun: thiu vn nên đu t thp làm
nng sut lao đng kém, thu nhp thp li dn đn tình trng thiu vn Tính cht
mùa v ca sn xut đã nh hng đn nhu cu đu t và tit kim. Nhu cu đu t
dao đng theo mùa v và quy mô sn xut ca tng h, trang tri, c s ch bin
các h cn tin đu t vào đu v mi và thi k chm sóc cây trng và ch có các

khon thu vào cui v
Tính gn kt gia hot đng sn xut nông nghip và các khâu bo qun, ch
bin nông sn cha cao. Vì vy, nhu cu vn rt cao vào đu và cui mùa v nhng
có lúc li nhàn ri và phân tán  nhiu ch th tham gia quá trình này. Do đó cn
phi có s điu chnh mc cung ng vn hp lý.
Theo nhu cu ca sn xut hàng hoá, nhu cu v vn ca các h, các nông,
lâm, ng, tri rt ln mà bn thân h không t gii quyt đc, thc t  nhng
vùng sn xut hàng hoá cho thy, vn tín dng cho các h sn xut nông nghip
thng chim 50 - 60 % tng d n ca h thng ngân hàng, các h có th s dng
vn vay cùng vi vn t có đu t thâm canh, tng nng sut, tng giá tr cây trng
vt nuôi. Nhiu h, trang tri đã mnh dn đu t ng dng tin b khoa hc k
thut chuyn đi cây trng vt nuôi, nh đó mà sn lng lng thc, thc phm
hàng hoá  nc ta không ngng tng trong nhng nm qua.
Chính vì vy mun đa sn xut nông nghip, kinh t nông thôn tin nhanh
vào con đng CNH, HH vn đ then cht là phi gii quyt khâu vn, phi thit
lp th trng tài chính, mt h thng các kênh tín dng đa dng trong vic phát
trin kinh t nông thôn.
- i sng vt cht tinh thn ca nông dân nông thôn gp nhiu khó khn.
Dân s tip tc gia tng nhng công n vic làm ngày càng thiu nghiêm trng và
không n đinh, dân s có ni tng 2,8%, min núi tng 3,8%/nm, qu đt canh tác
gim. Mc dù vn hoá, xã hi, giáo dc có nhiu c gng góp phn nâng cao dân trí,
Trang 4
nhng nn mù ch vn còn, vùng sâu, vùng xa t l b hc còn nhiu, y t có phát
trin nhng t l bnh tt, tr suy dinh dng còn cao.
Tình hình công bng dân ch, lut pháp k cng cha tht s đm bo, nn
chim đt tham nhng, buôn lu, t nn xã hi cha gim. B máy qun lý hành
chính nông thôn còn yu cha đáp ng nhu cu xây dng và phát trin nông thôn
theo hng CNH, HH.
1.1.2. Vai trò ca kinh t nông nghip - nông thôn  Vit Nam
Kinh t nông nghip - nông thôn là mt khu vc quan trng ca mi quc

gia, ti Vit Nam khu vc này th hin vai trò c bn sau đây:
Mt là, cung cp lng thc thc phm phc v cho nhu cu tiêu dùng ca
các tng lp dân c trong nc đ tn ti và phát trin đng thi phc v cho xut
khu.
Hai là, sn xut và cung ng các loi nguyên liu phc v cho s phát trin
ca các ngành công nghip.
Ba là, cung cp ngun nhân lc cho s phát trin ca các ngành kinh t quc
dân, phát trin kinh t xã hi nông thôn là con đng c bn ngn chn dòng di dân
t do t nông thôn vào thành th.
Bn là, th trng rng ln đ thích nghi và tiêu th sn phm công nghip
và các ngành khác.
Nm là, vai trò đc bit quan trng trong vic gi vng an ninh quc phòng,
n đnh xã hi ca mt quc gia.
Sáu là, vai trò ch đo trong bo v môi trng sinh thái phát trin bn vng.
Cui cùng, gìn gi bn sc vn hoá ca các dân tc, truyn thng ca đt
nc.
S tác đng ca s phát trin nhy vt ca công nghip và kinh t th trng;
cách mng khoa hc công ngh trong đin khí hóa, toàn cu hoá đã lôi cun nông
Trang 5
nghip - nông thôn vào trung tâm ca s phát trin. S chuyn đi nhanh chóng ca
nông nghip tt yu làm tng s tan rã nhanh chóng kt cu xã hi nông thôn truyn
thng và kinh t nông thôn vi phng thc sn xut tiu nông ca nó đng thi
làm quá trình đô th hoá s din ra nhanh chóng.
Trong nhng nm gn đây, nông nghip - nông thôn đc xem là mt trn
hàng đu trong chin lc phát trin kinh t - xã hi ca Vit Nam. Sn xut nông
nghip vn đóng vai trò ch yu. Trong các nm gn đây, dân s vn tp trung vào
khu vc nông thôn vi khong 75,8% và lao đng khu vc này chim 67,8%, trong
khi đó GDP ch đt khong 23,6% so vi tng GDP ca quc gia. Nông nghip
nc ta v c bn đã chuyn sang sn xut hàng hoá, phát trin tng đi toàn din.
Công nghip, ngành ngh và dch v  nông thôn bc đu phc hi và phát trin;

kt cu h tng kinh t - xã hi đc quan tâm đu t xây dng, môi trng sinh
thái và đi sng nông thôn  hu ht các vùng đc ci thin rõ rt. Quan h sn
xut tng bc đi mi phù hp vi nhu cu phát trin nn nông nghip hàng hoá;
H thng chính tr c s đc tng cng; dân ch đc phát huy tt hn; an
ninh chính tr, trt t an toàn xã hi  nông thôn đc bo đm đã góp phn rt
quan trng vào s n đnh và phát trin kinh t - xã hi, to tin đ đ thúc đy
CNH, HH đt nc.
1.2. Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi quá trình phát trin kinh
t nông nghip - nông thôn  Vit Nam.
1.2.1. Ngân hàng thng mi trong c ch th trng.
1.2.1.1 Bn cht ca ngân hàng thng mi.
Lut s 02/1997/QH10 Lut các t chc tín dng Vit Nam, iu 20 khng
đnh: “Ngân hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng
ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan”.
Trang 6
Nh vy NHTM là mt loi hình doanh nghip đc bit trong nn kinh t -
hot đng kinh doanh tin t và dch v ngân hàng. Bn cht ca NHTM đc th
hin qua các khía cnh sau đây:
- NHTM là mt loi hình doanh nghip và là mt đn v kinh t: NHTM hot
đng trong mt ngành kinh t, có c cu, t chc b máy nh mt doanh nghip
bình đng trong quan h kinh t vi các doanh nghip khác, phi t ch v kinh t
và phi có ngha v đóng thu cho Nhà nc nh các đn v kinh t khác.
- Hot đng ca NHTM là hot đng kinh doanh.  hot đng kinh doanh,
các NHTM phi có vn (vn đc cp nu là ngân hàng công, đc c đông góp
vn nu là ngân hàng c phn ) phi t ch v tài chính (t ly thu nhp đ bù đp
chi phí); mc tiêu tài chính cui cùng là li nhun.
- Hot đng kinh doanh ca NHTM là hot đng kinh doanh tin t và dch
v ngân hàng. ây là lnh vc “đc bit” vì trc ht nó liên quan trc tip đn tt
c các ngành, liên quan đn mi mt ca đi sng kinh t - xã hi và mt khác lnh
vc tin t ngân hàng là lnh vc “nhy cm” nó đòi hi mt s thn trng và khéo

léo trong điu hành hot đng ngân hàng đ tránh nhng thit hi cho xã hi. Lnh
vc hot đng này ca NHTM góp phn cung ng mt khi lng vn tín dng rt
ln cho nn kinh t - xã hi.
Tóm li, NHTM là loi hình đnh ch tài chính trung gian hot đng kinh
doanh trong lnh vc tin t và dch v ngân hàng. ây là loi đnh ch tài chính
trung gian quan trng vào loi bc nht trong nn kinh t th trng, góp phn to
lp và cung ng vn cho nn kinh t, to điu kin và thúc đy nn kinh t - xã hi
phát trin.
1.2.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi.
Bn cht ca NHTM đc th hin thông qua các chc nng ca nó. Trong
điu kin ca nn kinh t th trng và h thng ngân hàng phát trin, các NHTM
thc hin các chc nng c bn sau đây:
Trang 7
∗ Chc nng “Trung gian tín dng”
Trung gian tín dng là chc nng quan trng và c bn nht ca NHTM, nó
không nhng cho thy bn cht mà còn cho thy nhim v chính yu ca NHTM.
NHTM đóng vai trò là ngi trung gian đng ra tp trung, huy đng các ngun vn
tm thi nhàn ri trong nn kinh t (bao gm: tin tit kim ca các tng lp dân c,
vn bng tin ca các đn v, t chc kinh t, vv ) bin nó thành ngun vn tín
dng đ cho vay (cp tín dng) đáp ng các nhu cu vn kinh doanh và vn đu t
cho các ngành ngh kinh t và nhu cu tiêu dùng ca xã hi.
Chc nng trung gian tín dng đc minh ha qua s đ sau đây:





Công ty
Xí nghip
T chc kinh t

Cá nhân
trái phiu
Ngân hàng
thng mi
Công ty
Xí nghip
T chc kinh t
H gia đình
Cá nhân
Thu nhn cp
Tin gi, tit kim tín
Phát hành k phiu dng
Thc hin chc nng trung gian tín dng, các NHTM thc hin nhng ngha
v c th sau đây:
- Nhn tin gi không k hn, có k hn ca các đn v kinh t có t chc và
cá nhân bng đng tin trong nc và bng ngoi t.
- Nhn tin gi tit kim ca các t chc và cá nhân.
- Phát hành k phiu và trái phiu ngân hàng đ huy đng vn trong xã hi.
- Cho vay ngn hn, trung và dài hn đi vi vi các đn v và cá nhân.
- Chit khu thng phiu và chng t có giá đi vi các đn v, cá nhân
- Cho vay tiêu dùng, cho vay tr góp và các loi hình tín dng khác đi vi
các t chc và cá nhân.
Chc nng trung gian tín dng ca NHTM có vai trò và tác dng rt to ln
đi vi nn kinh t xã hi.
Trang 8
- Trc ht, nh thc hin chc nng này mà h thng NHTM huy đng và
tp trung hu ht các ngun vn tin t tm thi nhàn ri ca xã hi, bin tin nhàn
ri t ch là phng tin tích ly tr thành ngun vn ln ca nn kinh t.
- H thng NHTM cung ng mt khi lng vn tín dng rt ln cho nn
kinh t. ây là ngun vn rt quan trng vì nó khơng nhng ln v s tin tuyt đi

mà còn vì tính cht “ln chuyn” khơng ngng ca nó.
∗ Chc nng “Trung gian thanh tốn”
ây là chc nng quan trng, khơng nhng th hin khá rõ bn cht ca mà
còn cho thy tính cht “đc bit” trong hot đng NHTM.
NHTM đng ra làm trung gian đ thc hin các khon giao dch thanh tốn
gia các khách hàng, gia ngi mua, ngi bán đ hồn tt các quan h kinh t
thng mi gia h vi nhau.
Chc nng trung gian thanh tốn đc th hin qua biu đ sau:

Lệnh
trả tiền
qua tài khoản
Người trả tiền
Người mua
(Công ty,
xí nghiệp,
tổ chức kinh tế,
cá nhân)
Ngân
hàng
thương
mại
Người thụ hưởng
Người bán
(Công ty,
xí nghiệp,
tổ chức kinh tế,
cá nhân)
Giấy
báo

có

Nhim v c th ca chc nng này gm:
- M tài khon tin gi giao dch (hot k) cho các t chc và cá nhân
- Qun lý và cung cp các phng tin thanh tốn cho khách hàng
- T chc và kim sốt quy trình thanh tốn gia các khách hàng
Có th nói, t chc và kim sốt quy trình thanh tốn gia các khách hàng là
nhim v quan trng và khó khn ca NHTM, bi nó phi đáp ng đc các u
cu nhanh chóng và chính xác, đm bo an tồn và tin li.
Trang 9
Thc hin chc nng trung gian thanh toán, NHTM tr thành ngi th qu
và là trung tâm thanh toán ca xã hi. S mnh ln lao đó ca nhà bng đã đc
thc t chng minh vi vai trò nh sau:
- Làm gim bt khi lng tin mt lu hành, tng khi lng thanh toán.
iu này làm gim bt nhiu chi phí cho xã hi v in tin, vn chuyn, bo qun
tin t, tit kim nhiu chi phí v giao dch thanh toán
- Góp phn đy nhanh tc đ luân chuyn tin - hàng. Phn ln các giao dch
thanh toán quan ngân hàng là nhng khon giao dch có giá tr ln, phm vi thanh
toán không ch bó hp trong tng khu vc, đa phng, mà còn lan rng trong phm
vi c nc và phát trin ra trên phm vi th gii. iu này không nhng chc chn
s thúc đy kinh t - xã hi trong nc phát trin mà còn thúc đy các mi quan h
kinh t thng mi và tài chính tín dng quc t phát trin.
∗ Chc nng “To tin”
NHTM có chc nng sáng to ra bút t góp phn gia tng khi tin t phc
v cho nhu cu chu chuyn và phát trin nn kinh t. Khi tin t này bao gm:
Tin giy, tin kim loi, tin gi không k hn  ngân hàng, tin gi tit kim và
tin gi đnh k.
Vi chc nng to tin, t s tin ban đu NHTM có th to ra s tin gi
không k hn gp bi ln. Kh nng tng ph thuc vào yu t: t l d tr bt
buc, t l tin mt vi tin gi thanh toán.

Ngân hàng trung ng bng vic vn dng t l d tr bt buc có th tng
hay gim khi tin t nhm thc hin mc tiêu chính sách tin t ca mình.
Chc nng này có ý ngha quan trng đó là to điu kin thun li cho s
phát trin ca quá trình sn xut; to tin chuyn khon thay th tin mt, tit kim
đc chi phí lu thông.
∗ Chc nng cung cp dch v
Trang 10
Trong quá trình thc hin nghip v, ngân hàng có nhng điu kin thun li
v kho qu, thông tin, quan h khách hàng. Do đó ngân hàng có th cung cp dch
v nh: dch v t vn tài chính, bo lãnh phát hành chng t có giá, bo qun an
toàn vt có giá, dch v cho thuê két st, dch v y thác, tín thác…
1.2.1.3 Các nghip v ca ngân hàng thng mi
Nhìn nhn mt cách tng th, thì các NHTM hot đng kinh doanh vi 3
mng nghip v ln: nghip v ngun vn; nghip v tín dng và đu t; và nghip
v kinh doanh dch v ngân hàng. Mi nghip v đu có mt v trí và tác dng khác
nhau nhng đu hng đn mc tiêu chung và tng quát ca bt k mt NHTM nào
đó là đáp ng đc nhu cu ca khách hàng vi hiu qu cao nht.
∗ Nghip v ngun vn.
Nghip v ngun vn, còn đc gi là nghip v n và là nghip v tin đ,
nghip v cn đc x lý trc theo ngha tng đi. ây là nghip v nhm to
lp ngun vn hot đng ca NHTM. Xét theo khía cnh lôgíc thì ngân hàng nào
to lp đc nhiu ngun vn thì càng có điu kin đ m rng cho vay, m rng
tín dng cho nn kinh t, vì vy nghip v ngun vn lúc nào cng đc quan tâm
đúng mc.
Ngun vn ca NHTM bao gm nhng loi ngun vn sau đây:
- Vn ch s hu
Ngun vn ch s hu là ngun vn khi đu và đc b sung trong quá
trình hot đng. Ngun vn ban đu tuy không chim t trng ln, nhng có ý
ngha rt quan trng.
Vn ch s hu ca NHTM gm:

+ Vn điu l : đây là vn đc to lp ban đu khi mi thành lp NHTM và
đc ghi vào điu l ca ngân hàng. Vn điu l phi đt mc ti thiu theo quy
đnh ca pháp lut ( các nc và Vit Nam đu có quy đnh mc vn pháp đnh
cho loi hình ngân hàng). Vn điu l có th đc thay đi theo xu hng tng lên
Trang 11
nh đc cp b sung, hoc phát hành c phiu b sung, hoc đc kt chuyn t
qu d tr b sung vn điu l theo quy đnh ca lut pháp mi nc. Vn điu l
đc s dng trc ht đ xây dng mua sm tài sn c đnh, các phng tin làm
vic và qun lý, tc to ra c s vt cht cho hot đng ca ngân hàng. Ngoài ra các
NHTM còn đc s dng vn điu l đ hùn vn liên doanh, cp vn cho các công
ty trc thuc và các hot đng kinh doanh khác.
+ Các qu ca ngân hàng: NHTM cng là mt t chc kinh t, vì vy đu
đc quyn trích lp các qu nh các đn v kinh t khác, đ s dng cho nhng
mc đích nht đnh.
Thông thng qu này đc trích theo t l quy đnh (khong 5%) t li
nhun ròng hàng nm, cho đn khi nào s d qu này ngang bng vn điu l.
Nh vy các qu NHTM bao gm: Qu d tr b sung vn điu l gi tt là
qu d tr; Qu đu t phát trin; Qu d phòng (gm: qu d phòng tài chính, d
phòng tr cp); Qu khen thng phúc li
- Vn huy đng:
Vn huy đng là tài sn bng tin ca ch s hu mà ngân hàng đang tm
thi qun lý và s dng. Tính cht quan trng ca vn huy đng đc th hin 
ch nó không nhng chim t trng ln trong tng ngun vn ca ngân hàng mà vì
nó là tin nhàn ri ca xã hi đc huy đng và tp trung đ s dng có hiu qu
cho các yêu cu ca nn kinh t - xã hi.
Vn huy đng theo tính cht đc phân loi thành hai nhóm:
- Nhóm 1: vn huy đng hot k, bao gm tin gi không k hn ca các t
chc kinh t cá nhân, tin gi không k hn ca các t chc tín dng khác. Các đn
v, cá nhân gi tin vào tài khon này không nhm mc đích hng lãi, mà nhm
phc v nhu cu thanh toán cho chính mình.

Trang 12
- Nhóm 2: vn huy đng đnh k, gm tin gi đnh k, tin gi tit kim ca
cá nhân, t chc, tin phát hành k phiu, trái phiu i vi vn huy đng đnh
k, ngi gi tin có mc đích xác đnh là hng lãi.
Do ngun vn huy đng là tài sn bng tin ca các ch s hu nên vic huy
đng và s dng ngun vn này phi tuân th 3 nguyên tc c bn là:
- Hoàn tr: là nguyên tc cao nht, theo đó các NHTM phi có trách nhim
hoàn tr cho khách hàng khi có yêu cu hoc khi đáo hn. Trong trng hp do
kinh doanh thua l, ngân hàng b phá sn thì vic hoàn tr tin cho khách hàng đc
áp dng bng c ch Bo him tin gi. Theo c ch này, tt c các ngân hàng có
nhn tin gi ca khách hàng điu bt buc phi mua bo him tin gi ti t chc
bo him tin gi ca Chính ph vi t l phí bo him t 0.02% đn 0.2%/nm (
Vit Nam t l này là 0.15%/nm,  M là 3 cent cho 100 USD). Sau đó nu ngân
hàng nào b phá sn thì bào him tin gi s hoàn tr cho khách hàng vi mc chi
tr ti đa do quy ch bo him tin gi quy đnh ( Vit Nam ti đa là 50 triu
đng,  M ti đa là 100.000 USD).
- Bí mt: đây là nguyên tc quan trng, đng thi cng là đòi hi khách quan
ca khách hàng. Theo nguyên tc này, các ngân hàng phi có trách nhim gi bí
mt tài khon ca khách hàng tr trng hp đc bit, có yêu cu riêng ca c quan
điu tra.
- Tr lãi: Ngân hàng có trách nhim hoàn tr vn gc và lãi cho khách hàng,
bt k ngân hàng hot đng có lãi hay không.
- Vn đi vay:
Vn đi vay chim v trí quan trng trong tng ngun vn NHTM, đng thi
là ngun vn mang ý ngha thit lp s cân bng trong cân đi và s dng ngun
vn ti mi NHTM.
i vi nhng ngân hàng va và nh, tình trng thiu vn kinh doanh, din
ra thng xuyên cn phi b sung ngun vn bng cách đi vay các ngân hàng khác.
Trang 13
i vi nhng ngân hàng có điu kin m rng cho vay, do th tc cho vay

đn gin điu kin cho vay thoáng hn, lãi sut hp dn hn s dn đn kt qu
thiu vn. Trong trng hp này, vn vay ngân hàng khác va giúp h m rng tín
dng, va giúp m rng và gi chân khách hàng.
Ngun vn đi vay gm 2 loi:
- Vay NHNN: NHNN s tip vn đi vi các NHTM thông qua nghip v
chit khu và tái chit khu hoc cho vay li theo h s tín dng xut trình.
- Vay các NHTM khác: Các NHTM có th vay và cho vay ln nhau thông
qua th trng liên ngân hàng hoc các ngân hàng có th cho vay trc tip ln nhau
không qua th trng liên ngân hàng.
- Vn tip nhn:
Vn tip nhn là ngun vn tip nhn t các nhà tài tr ca chính ph, t
chc tài chính hoc t nhân đ tài tr theo chng trình d án phát trin kinh t - xã
hi ngân hàng nào đc ch đnh tip nhn và chuyn giao vn này, đc coi là
thc hin dch v trung gian tài chính theo yêu cu ca nhà tài tr và đc hng
thu nhp di dng hoa hng dch v tài chính trung gian. Thng nhng ngân
hàng ln, có mng li rng khp và có uy tín mi có đ điu kin đ đc ch đnh
làm dch v trung gian tài chính này.
- Vn khác:
Vn phát sinh trong quá trình hot đng không thuc các ngun nói trên nh
vn phát sinh trong khi làm đi lý chuyn tin, thanh toán, công n cha đn hn
phi tr
∗ Nghip v tín dng và đu t
Nghip v tín dng: ây là nghip v c bn hàng đu ca các NHTM.,
trong đó NHTM tha thun vi khách hàng thông qua hp đng tín dng đ khách
hàng s dng mt khon tin nht đnh, trong mt thi gian nht đnh, có lãi sut và
phi hoàn tr.  gim thiu ri ro, khi thc hin phi tuân th 3 nguyên tc:
Trang 14
- Hồn tr đúng hn c vn và lãi.
- S dng vn tín dng đúng mc đích cam kt và có hiu qu.
- Tin vay phi đc bo đm bng tài sn.

Trên c s thc hin các ngun tc nói trên, nghip v tín dng đc thc
hin di các loi hình sau đây:
- Cho vay trc tip
Theo loi hình này ngi đi vay tin hành các th tc vay vn, ngân hàng
sau khi thm đnh kim tra h s vay vn ca khách hàng, nu nhu cu vay vn hp
l và có kh nng tr n, có tài sn bo đm (nu khơng đc vay bng tín chp) thì
ngân hàng s thc hin vic cho vay. Khách hàng mun nhn đc vn vay đu
phi ký kh c. Khi đn hn, khách hàng vay vn tr n gc và lãi cho ngân hàng,
nu khơng thì ngân hàng đc quyn phát mãi tài sn hoc áp dng các ch tài khác
đ thu n.
Cho vay trc tip đc th hin qua s đ sau:
Ngân hàng
cho vay
Khách hàng vay vốn
(công ty, xí nghiệp, tổ
chức kinh tế, cá nhân)
Thế chấp, cầm cố,
bảo lãnh, tín chấp
Thế chấp, cầm cố, bảo lãnh, tín chấp
H
oàn trả gốc + lãi khi đến hạn

- Cho vay gián tip
Cho vay gián tip là khon cho vay đc thc hin bng cách chit khu
chng t có giá hoc mua li các chng t n thng mi theo tha thun gia ngân
hàng vi các khách hàng.
Cho vay gián tip đc thc hin di các loi hình sau: