Phân tích vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong giai đoạn 1930 – 1939

BÀI ĐIỀU KIỆN
Chuyên đề: Hồ Chí Minh với cách mạng Việt Nam
Đề bài: Phân tích vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong giai đoạn 1930 –
1939
Lịch sử là lịch sử của quần chúng nhân dân nhưng vai trò của cá nhân
cũng có một ý nghĩa quan trọng đối với tiến trình của lịch sử. Vai trò của cá
nhân đó thể hiện khác nhau trong những điều kiện và hoàn cảnh khác nhau, có
thể ít hoặc nhiều, có thể có vai trò quyết định hay vai trò quan trọng, có thể trực
tiếp hoặc gián tiếp...nhưng dù thế nào ta cũng cần nhìn nhận một cách khách
quan và đầy đủ nhất.
Hồ Chí Minh là một cá nhân kiệt xuất của Việt Nam cũng như của thế
giới. Sự xuất hiện của Người là do yêu cầu của dân tộc trong cuộc đấu tranh
cho độc lập, tự do, là sản phẩm của lịch sử Việt Nam trong thời đại đế quốc chủ
nghĩa đẩy mạnh xâm lược và tranh giành thuộc địa. Dân tộc và thời đại đã sản
sinh ra Hồ Chí Minh và Người đã góp phần như thế nào với sự phát triển của
lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới? Rõ ràng công lao của người không ai có thể
phủ nhận bởi nó đã được thực tế chứng minh.
Song lịch sử là sự vận động không ngừng của thời gian và sự thay đổi
liên tục của không gian (điều kiện hoàn cảnh). Vai trò lịch sử của Hồ Chí Minh
đối với cách mạng Việt Nam trong mỗi chặng đường dân tộc là khác nhau về
hình thức (trực tiếp hay gián tiếp) và mức độ (nhiều hay ít). Chúng ta không
nên có thái độ phủ nhân sạch trơn hay đề cao quá mức mà cần đi từ thực tế lịch
sử để nhìn nhận một cách khách quan và đưa ra nhận định, đánh giá đúng đắn.
Quá trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh từ năm 1911 đến lúc
Người mất trải qua nhiều giai đoạn. Trong đó, có những giai đoạn mà Người
trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, là linh hồn của cách mạng Việt Nam
(rõ nhất là trong Hội nghị thành lập Đảng và trong cách mạng tháng Tám).
Song cũng có giai đoạn mà do hoàn cảnh khách quan quy định như giai đoạn
1930-1939, Người không thể trực tiếp tham gia vào lãnh đạo cách mạng. Vì thế
cho nên có những ý kiến cho rằng Nguyễn Ái Quốc không có đóng góp gì cho
cách mạng Việt Nam trong giai đoạn đó.

Nhưng những sự kiện cụ thể trong lịch sử Việt Nam, trong cuộc đời hoạt
động cách mạng của Hồ Chí Minh đã cho ta thấy sự thực lịch sử về vai trò của
Người với cách mạng Việt Nam giai đoạn này.
I. Bối cảnh lịch sử
1. Tình hình thế giới
- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 ở các nước tư bản đã
nhanh chóng lan sang các xứ thuộc địa. Nhân dân các nơi này phải chịu gánh
nặng khủng hoảng của “chính quốc”. Tình hình đó làm cho nền kinh tế thuộc
địa vốn đã lạc hậu, phụ thuộc lại càng suy sụp tiêu điều hơn. Chính vì thế,
những cuộc nổi dậy đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa đã liên tiếp nổ
ra.
- Khủng hoảng thế giới 1929 – 1933 đã làm cho mâu thuẫn giữa các
nước tư bản gay gắt. Trong khi một số nước như Anh, Pháp, Mỹ thực hiện một
loạt các cải cách dân chủ để đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, thì nhiều
nước đã tìm lối thoát bằng cách thiết lập chế độ phát xít – chế độ độc tài nhất,
tàn bạo nhất. Các nước phát xít đã thi hành các chính sách xóa bỏ các quyền tự
do, dân chủ trong nước, ráo riết chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới, biến các
nước này thành lò lửa chiến tranh. Chủ nghĩa phát xít ra đời trở thành mối đe
dọa cho nền hòa bình, an ninh thế giới.
- Trước nguy cơ chiến tranh phát xít bủng nổ, tháng 7/1935, Đại hội lần
thứ 7 Quốc tế cộng sản được triệu tập tại Matxcova. Trong đại hội này, Quốc tế
cộng sản đã xác định: kẻ thù nguy hiểm trước mắt của nhân dân thế giới là chủ
nghĩa phát xít. Đồng thời chủ trương thành lập Mặt trận nhân dân ở các nước
nhằm đoàn kết tập hợp rộng rãi các lực lượng dân chủ, đấu tranh chống chủ
nghĩa phát xít và nguy cơ chiến tranh do chúng gây ra nhằm bảo vệ nền hòa
bình thế giới. Nghị quyết của Quốc tế cộng sản đã kịp thời giúp các Đảng cộng
sản đề ra chủ trương đúng đắn, phù hợp với hoàn cảnh từng nước, đã thống nhất
hành động cách mạng của giai cấp công nhân thế giới trong một mục tiêu
chung.
- Tại Pháp, cuộc khủng hoảng kinh tế nổ ra muộn hơn so với các nước

khác nhưng lại hết sức mạnh và sâu sắc. Cũng như các nước khác, Pháp đã tìm
mọi cách trút bỏ gánh nặng chiến tranh xuống nhân dân thuộc địa trong đó có
nhân dân Đông Dương. Năm 1936, Mặt trận nhân dân Pháp do Đảng cộng sản
Pháp đã thắng cử vào Nghị viên và lên cầm quyền. Chính phủ mặt trận nhân
dân Pháp đã ban hành nhiều chính sách tiến bộ áp dụng cho nhân dân và các
nước thuộc địa như: thả tù chính trị, thành lập ủy ban điều tra tình hình thuộc
địa, thi hành một số cải cách xã hội cho người lao động. Những chính sách này
đã tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào cách mạng ở các nước thuộc địa Pháp
nói chung, ở Việt Nam nói riêng.
Như vậy, bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp với nguy cơ chủ nghĩa phát
xít đã ảnh hưởng không nhỏ đến cách mạng Việt Nam bởi lúc này cách mạng
Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. Nhưng ai sẽ là người gắn kết
cách mạng nước ta với cách mạng thế giới? Đó chính là chủ tịch Hồ Chí Minh.
2. Tình hình cách mạng Việt Nam
Giai đoạn 1930 – 1939 trong lịch sử Việt Nam là giai đoạn cách mạng
Việt Nam bước những bước đi đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó là giai
đoạn cách mạng nước ta không ngừng vận động, nhân dân ta nỗ lực chuẩn bị
mọi điều kiện cho cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở giai đoạn 1939-1945.
Vì vậy mà đây cũng là giai đoạn đầy khó khăn thứ thách đối với cách mạng Việt
Nam.
- Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời 3/2/1930 đã nhanh chóng tập hợp và
lãnh đạo quần chúng đấu tranh, đã tạo nên một phong trào cách mạng vô cùng
to lớn, chưa từng có kể từ khi đế quốc Pháp xâm lược nước ta, đó là cao trào
1930-1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ Tĩnh, làm cho đế quốc Pháp và bọn
phong kiến tay sai vô cùng run sợ. Trước cao trào cách mạng lên cao, thực dân
Pháp đã thi hành chính sách khủng bố trắng, gây khó khăn cho phong trào cách
mạng, làm cho cách mạng có thời gian bị tạm lắng.
- Đảng cộng sản Đông Dương sau một thời gian bị “khủng bố trắng” đã
dần được phục hồi. Tháng 3/1935, Đại hội Đảng lần thứ nhất của Đảng cộng
sản đã họp tại Ma Cao – Trung Quốc. Đây là một sự chuẩn bị cần thiết để bước

vào cuộc đấu tranh mới.
Thực hiện chỉ thị của Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ VII, một cuộc
vận động dân chủ đã diễn ra sôi nổi và mạnh mẽ ở nước ta trong những năm
1936 -1939. Cao trào cách mạng này đã lôi kéo được đông đảo quần chúng
nhân dân tham gia. Đây được coi là cuộc tập dượt thứ hai của Đảng và nhân dân
ta để tiến tới cách mạng tháng Tám đánh đuổi bọn đế quốc, phong kiến giành
độc lập cho dân tộc.
3. Khái quát hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh giai đoạn 1930-
1931
- Sau khi triệu tập hội nghị thành lập Đảng cộng sản Việt Nam, tháng
3/1930, Hồ Chí Minh đến Xiêm, cuối tháng 4/1930 đến Mã Lai để làm nhiệm
vụ quốc tế. Ngày 1/5/1930, Người qua Singapo rồi trở lại Hồng Công để theo
dõi việc thống nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam
- Tháng 6/1931, hoảng sợ trước cao trào cách mạng ở Việt Nam và ảnh
hưởng hoạt động của Hồ Chí Minh, đế quốc Anh đã bắt giam Hồ Chí Minh (lúc
ấy lấy tên là Tống Văn Sơ) tại Hồng Công. Trước sự giúp đỡ nhiệt tình của
Liên đoàn chống chủ nghĩa đế quốc, ủng hộ nền độc lập dân tộc, đặc biệt là luật
sư Lodơbai, mùa xuân 1933 Hồ Chí Minh được ra khỏi nhà lao.
- Khi ra tù Hồ Chí Minh đến Thượng Hải. Sau một thời gian hoạt động,
khi bắt được liên lạc với Quốc tế cộng sản, vào mùa xuân 1934, đồng chí lên
tàu sang Liên Xô, đến Matxcova.
- Ngày 1/10/1934, theo sự giới thiệu của ban chấp hành Quốc tế cộng
sản lấy tên là Linop, đồng chí vào học trường Đại học Lênin, trường chuyên
đào tạo cán bộ lãnh đạo của Đảng cộng sản. Sau khi học hết chương trình của
trường này, Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh vào học nghiên cứu sinh ban Sử
của Viện nghiên cứu các vấn đề dân tộc và thuộc địa của Quốc tế cộng sản.
- Tại Đại hội lần thứ 7 (1935) của Quốc tế cộng sản, Hồ Chí Minh tham
dự với tư cách là đại biểu Ban phương Đông, tham gia thảo luận các chuyên đề
ở các tiểu ban, đóng góp nhiều ý kiến cho đại hội. Đồng thời còn hết mình giúp
đỡ đoàn đại biểu của Đảng ta hoàn thành tốt nhiệm vụ tại Đại hội.

- Sau đại hội, Hồ Chí Minh ở lại Liên Xô tiếp tục học thêm và chăm chú
theo dõi tình hình cách mạng Việt Nam. Khoảng cuối năm 1938, Hồ Chí Minh
đến Trung Quốc để tìm đường về hoạt động cách mạng trong nước.
Dường như giai đoạn 1930-1939 là giai đoạn bôn ba nước ngoài thứ hai
trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc. Lần này Người ra đi
không phải là để tìm đường cứu nước mà tìm những nhân tố thúc đẩy cách mạng
giải phóng dân tộc đi lên. Và vì thế công lao của Người với cách mạng Việt Nam
giai đoạn 1930-1939 là không thể phủ nhận. Đây là giai đoạn từ nước ngoài,
chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo cách mạng trong nước.
II. Vai trò của Hồ Chí Minh với cách mạng Việt Nam giai đoạn 1930-
1939
Giai đoạn 1930-1939 là giai đoạn mà Đảng ta mới ra đời, còn rất non trẻ
nhưng đã có một vai trò lớn trong cách mạng Việt Nam. Sự ra đời của Đảng đã
thổi một luồng sinh khí mới mẻ cho cách mạng, vì vậy mà liên tục các cao trào
cách mạng diễn ra sôi nổi trong nước như cao trào 1930-1931 và 1936-1939.
Đối với cả Đảng và cao trào cách mạng do Đảng lãnh đạo, Hồ Chí Minh đều có
những đóng góp tích cực trong hoàn cảnh và điều kiện cho phép.
1. Vai trò đối với Đảng
Đảng cộng sản Việt Nam khi mới ra đời còn rất non yếu và chưa có một
sự liên lạc nào với Quốc tế. Nhưng nhờ hoạt động của Nguyễn Ái Quốc mà
Đảng ta đã ngày càng lớn mạnh và được sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế.
+ Người gửi thư cho Quốc tế cộng sản và các nước trên thế giới giúp đỡ
cho Đảng Cộng sản Việt Nam
Sau ngày thành lập Đảng, Nguyễn Ái Quốc tiếp tục thực hịên nhiệm vụ
Quốc tế Cộng sản giao phó. Với cương vị uỷ viên ban phương Đông, phụ trách
cục phương Nam, người truyền bá chủ nghĩa Mác Lênin vào châu Á, nhất là
cách mạng Đông Dương.
Ngày 18/2/1930, Nguyễn Ái Quốc viết báo cáo gửi Quốc tế Cộng sản, nói
rõ Đông Dương Cộng sản và An Nam Cộng sản đảng đã thống nhất, Đảng
Cộng sản Việt Nam được thành lập với “Cương lĩnh sách lược theo đường lối

của quốc tế cộng sản”.
Sau khi gửi báo cáo cho Quốc tế Cộng sản, bằng thư từ, người liên hệ với
lãnh đạo Liên xô, Đảng cộng sản Anh, Liên đoàn chống đế quốc Beclin, thông
báo Đảng Cộng sản Việt Nam đã thành lập và yêu cầu gửi tài liệu để người dịch
ra tiếng việt, đăng báo và viết sách tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản Liên xô cho
người Việt Nam.
Đầu tháng 3/1930, khi cách mạng Việt Nam còn chưa phát triển thành
phong trào rộng lớn, viết báo cáo về phong trào cách mạng ở An Nam, Nguyễn
Ái Quốc trình bày những phong trào dân tộc từ khi việt Nam bị chủ nghĩa đế
quốc Pháp xâm lược đến khi Đảng cộng sản Việt Nam được thành lập, tố cáo sự
đàn áp dã man của bọn ngoại xâm, ca ngợi tinh thần đấu tranh giành độc lập
dân tộc và chỉ ra những thiêú sót của các tổ chức yêu nước.
Từ 20/9/1930 đến 23/4/1931, Nguyễn Ái Quốc nhiều lần viết báo cáo,
viết thư, viết bài gửi Quốc tế cộng sản, Quốc tế Nông dân, Ban Phương Đông,
trình bày về phong trào cách mạng ở Đông Dương (thực tế là ở Việt Nam) từ
ngày 1/5/1930) tố cáo sự đan ấp dã man của chủ nghĩa đế quốc Pháp trong các
cuộc biểu tình của công nhân nông dân và sự khủng bố trắng của chúng đối với
các địa phương có phong trào cách mạng, ca ngợi tinh thần đấu tranh bất
khuất…Người khẩn thiết yêu cầu Quốc tế cộng sản, Quốc tế nông dân giai cấp
vô sản và nhân dân trên toàn thế giới, đặc biệt là giai cấp vô sản Pháp “tăng
cường hơn nữa việc bảo vệ phong trào cách mạng Đông Dương”, nhất là Nghệ
Tĩnh đỏ, giúp đỡ những người đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc Pháp…