B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j
NG TH NH NGC
GII PHÁP TÀI TR TÍN DNG CHO
CÁC DOANH NGHIP VA VÀ NH
GIAI ON T NAY N NM 2015 TI
NHTMCP Á CHÂU
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN: TS. NGUYN VNH HÙNG
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2009
LI CAM OAN
*************
Tôi xin cam đoan s liu nêu trong lun vn này đc thu thp t các ngun
thc t, đc công b trên các báo cáo ca c quan nhà nc; đc đng ti trên
các tp chí, báo chí, các website hp pháp. Các gii pháp, kin ngh là ca các nhân
tôi rút ra t quá trình nghiên cu lý lun và thc tin.
Tp. H Chí Minh, ngày 30 tháng 10 nm 2009
Ngi cam đoan
ng Th Nh Ngc
MC LC Trang
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG, BIU
LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ DOANH
NGHIP VA VÀ NH 1
1.1 Tín dng ngân hàng trong nn kinh t th trng 1
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng 1
1.1.2 Vai trò ca tín dng trong nn kinh t 1
1.1.3 Các hình thc tín dng trong nn kinh t th trng 2
1.1.3.1 Cn c vào các ch th ca quan h tín dng 2
1.1.3.2 Cn c vào thi hn tín dng 3
1.1.3.3 Cn c vào mc đích s dng vn 4
1.1.4 m bo tín dng 4
1.1.5 Quy trình tín dng 5
1.2 Doanh nghip va và nh 6
1.2.1 nh ngha v doanh nghip va và nh 6
1.2.2 V trí và vai trò ca DNVVN 7
1.2.3 Nhng khó khn, yu kém đang tn ti các DNVVN 9
1.3 Vai trò ca vn TDNH trong vic tài tr cho các DNVVN 11
1.4 M rng tín dng 14
1.4.1 Quan đim v m rng tín dng 14
1.4.2 Yêu cu đi vi vic m rng tín dng 14
1.4.3 Các ch tiêu đánh giá hiu qu vic m rng tín dng 14
1.4.4 M rng tín dng ca các NHTM đi vi các DNVVN là mt
tt yu khách quan 15
1.5 Kinh nghim ca các NHTM mt s nc v tài tr tín dng cho các
DNVVN 16
1.5.1 Nht Bn 16
1.5.3 Trung Quc 17
1.5.4 ài Loan 18
1.5.5 Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam nói chung
và ACB nói riêng 18
Kt lun Chng 1 19
CHNG 2: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG TÀI TR
DNVVN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU 20
2.1 S hình thành và phát trin ca h thng Ngân hàng TMCP Á Châu 20
2.1.1 Bi cnh thành lp 20
2.1.2 Tm nhìn 20
2.1.3 Chin lc 20
2.1.4 Thành tích đt đc 21
2.2 Hot đng tín dng cho các DNVVN ti ACB 21
2.2.1 Tình hình huy đng vn 21
2.2.2 Tình hình tài tr tín dng cho các DNVVN 25
2.2.2.1 Hot đng tín dng giai đon 2006 – 09/2009 25
2.2.2.2 C cu tín dng 26
2.2.2.3 Cht lng tín dng 30
2.2.3 Thc trng cho vay DNVVN ti ACB 31
2.2.3.1 Kt qu đt đc 31
2.2.3.2 Tình hình tài tr DNVVN thông qua các chng trình
hp tác 32
2.2.3.3 Nhng mt hn ch 37
2.2.3.4 Nguyên nhân ca nhng hn ch 39
2.2.4 So sánh hot đng cho vay DNVVN ca ACB và mt s ngân hàng
TMCP trong nc 44
Kt lun Chng 2 46
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG TÀI TR TÍN
DNG CHO CÁC DNVVN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU T
NAY N 2015 47
3.1 nh hng tài tr cho DNVVN ti ACB 47
3.1.1 Trin vng phát trin DNVVN 47
3.1.2 Tình hình cnh tranh v đi tng khách hàng ca các ngân hàng 47
3.1.3 K hoch phát trin tài tr tín dng cho các DNVVN ti ACB 48
3.2 Gii pháp phát trin tín dng tài tr cho DNVVN ti ACB 51
3.2.1 Gii pháp tng trng ngun vn đ m rng tín dng 51
3.2.2 Gii pháp v phát trin mng li, kênh phân phi 52
3.2.3 Gii pháp hoàn thin h thng thông tin, thc hin tt công tác cho
vay đ gim thiu ri ro 53
3.2.3.1 Nghiên cu ci tin và phát trin các hình thc tài tr,
chú trng to s khác bit v cht lc dch v cung cp 53
3.2.3.2 Thc hin các quy đnh đm bo an toàn hot đng tín dng 54
3.2.3.3 Nâng cao công tác thm đnh và tái thm đnh tín dng 55
3.2.4 Gii pháp v marketing 55
3.2.5 Gii pháp ngun nhân lc 56
3.2.6 Gii pháp v công ngh thông tin 56
3.2.7 Gii pháp xây dng th trng mc tiêu, khách hàng mc tiêu 57
3.2.7.1 Xây dng th trng mc tiêu 57
3.2.7.2 Xây dng khách hàng mc tiêu 57
3.2.7.3 Xây dng các ngành mc tiêu đ đy mnh tài tr 59
3.2.8 Xp hng tín dng doanh nghip 59
3.3 Gii pháp phát trin Qu bo lãnh tín dng cho DNVVN 59
3.4 Gii pháp h tr, to điu kin cho DNVVN tin cn vn ngân hàng 60
3.4.1 Tip cn bo lãnh vay vn t các Qu bo lãnh tín dng 61
3.4.2 Tip cn đt đai 61
3.4.3 Tip cn thông tin 61
3.4.4 Cng c hot đng sn xut kinh doanh 62
3.4.5 Xây dng phng án vay vn 62
3.5 Kin ngh đi vi các c quan ban ngành 63
3.5.1 i vi Chính ph 63
3.5.2 i vi Ngân hàng Nhà nc 64
3.5.2.1 Không ngng hoàn thin các vn bn pháp lý trong lnh
vc ngân hàng 64
3.5.2.2 iu hành chính sách tin t hiu qu 65
3.5.2.3 Công tác thanh tra 65
3.5.2.4 Hoàn thin li h thng thông tin tín dng ca ngành
ngân hàng (CIC) 65
3.5.3 i vi các c quan ban ngành khác 67
Kt lun chng 3 68
KT LUN 69
TÀI LIU THAM KHO 70
DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB : Asia Commercial Bank (Ngân hàng TMCP Á Châu)
ACBL : Công ty cho thuê tài chính ACB
ATM : Máy rút tin t đng
BTP : B t pháp
CIC : Trung tâm thông tin tín dng ngân hàng
CP : C phn
CT : Ch th
KKD : đng ký kinh doanh
DNNN : Doanh nghip Nhà nc
DNTN : Doanh nghip t nhân
DNVVN : Doanh Nghip Va Và Nh
EC : Cng đng Châu Âu
Eximbank : Ngân hàng Xut nhp khu Vit Nam
GDP : Tng thu nhp quc ni
L/C : Tín dng chng t
N : Ngh đnh
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng Thng mi
NHTMNN : Ngân hàng Thng mi Nhà nc
TMCP : Thng mi c phn
OECD : T chc Hp tác và Phát trin kinh t
SMEDF : Qu phát trin DNVVN
SMELG : Qu bo lãnh DNVVN
SMEFP : D án phát trin DNVVN
SMESC : Qu bo lãnh DNVVN ca SECO
SMEHG : Qu bo lãnh tín dng cho DNVVN ca TP.HCM
Sacombank : Ngân hàng Sài gòn Thng tín
TSB : Tài sn bo đm
TCBS : Gii pháp ngân hàng hoàn ho
TDNH : Tín dng ngân hàng
Techcombank : Ngân hàng k thng
Tp.HCM : Thành Ph H Chí Minh
TCTD : T chc tín dng
TNHH : Trách nhim hu hn
VDB : Ngân hàng phát trin Vit Nam
VAT : Thu giá tr gia tng
WTO : T chc thng mi th gii
DANH MC BNG, BIU
Bng Tên bng Trang
Bng 1.1 Các tiêu chí phân loi DNVVN 6
Bng 1.2 C cu ngun vn bình quân trong DNVVN 12
Bng 2.1 Tình hình huy đng vn ca ACB 22
Bng 2.2 Tình hình huy đng vn ca ACB 23
Bng 2.3 Tc đ tng trng d n
tín dng ca ACB
25
Bng 2.4 C cu tín dng ca ACB 26
Bng 2.5 D n cho vay các DNVVN 31
Bng 2.6 D n tài tr xut khu 42
Bng 2.7 Tình hình tài tr các DNVVN t các chng trình hp tác 33
Bng 2.8 Tình hình cho vay DNVVN ti mt s ngân hàng TMCP 44
Bng 3.1 Ch tiêu hot đng nm t 2009 đn 2011 49
Bng 3.2 Ch tiêu tín dng ca ACB t nm 2009 đn 2011 49
Biu đ Tên biu đ Trang
Biu đ 1.1
C cu ngun vn huy đng trong DNVVN 13
Biu đ 2.1
Tình hình huy đng vn ca ACB 23
Biu đ 2.2
Tc đ tng trng d n tín dng ca ACB 26
Biu đ 2.3
D n cho vay DNVVN 32
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Nn kinh t nc ta tn ti nhiu thành phn kinh t vi nhiu loi hình và qui
mô doanh nghip, trong đó DNVVN là đi tng doanh nghip chim t trng ln
trong các loi hình doanh nghip. ng và nhà nc ta tip tc khng đnh quan
đim phát trin các DNVVN là mt thành phn kinh t quan trng trong chin lc
phát trin kinh t - xã hi. Tuy nhiên, các DNVVN gp không ít khó khn trong
hot đng sn xut kinh doanh. Khó khn v vn, công ngh, trình đ qun lý thp,
sc cnh tranh còn yu, v.v trong đó, khó khn v vn là rào cn ln nht đi vi
các doanh nghip. Tuy nhiên, trên thc t, không phi doanh nghip nào cng có th
tip cn đc ngun vn ca các ngân hàng. Chính vì th nhu cu vn ca các
doanh nghip, trong đó có DNVVN, đang tr thành mt vn đ mà các doanh
nghip đang quan tâm trong tình hình hin nay.
Là mt trong nhng ngân hàng hàng đu có tr s ti Tp.HCM, ACB cùng các
ngân hàng khác luôn cnh tranh nhau trong cung cp các dch v ngân hàng đn cho
các doanh nghip. Có th nói rng, hot đng tín dng là mt trong nhng hot
đng mang li ngun thu nhp ch yu cho ACB. Do đó, ACB luôn chú trng xem
xét, đánh giá thng xuyên và không ngng nâng cao hiu qu ca hot đng đi
vi khách hàng trong đó DNVVN là đi tng ch yu mà ACB luôn nhm đn.
Vic đáp ng nhu cu vn cho các DNVVN mt cách đy đ và kp thi đang là
vn đ ln luôn đc ACB quan tâm. Tuy nhiên, không phi lúc nào cung và cu
cng gp đc nhau. Chính vì th, mt s vn đ c bn cn đc xem xét và làm
rõ bao gm: Vai trò ca các DNVVN trong nn kinh t; Nhng tr lc ngn cn
vic tip cn ngun vn TDNH đi vi các DNVVN; Nguyên nhân ca nhng cn
tr trên; Gii pháp đ ACB nâng cao hiu qu ca công tác tín dng đi vi
DNVVN.
Chính vì th, vic đa ra các gii pháp tài tr tín dng cho các DNVVN ca
ACB trong giai đon hin nay đn nm 2015 là mc đích ca lun vn này. Là cán
b ph trách tín dng dành cho nhóm khách hàng là các DNVVN ti ACB, tôi rt
tâm đc vi vn đ nêu trên và mnh dn chn đ tài: “Gii pháp tài tr tín dng
cho các DNVVN giai đon t nay đn 2015 ti Ngân hàng TMCP Á Châu”
2. Mc tiêu nghiên cu:
Nghiên cu và h thng hóa nhng lý lun c bn v tín dng ngân hàng,
DNVVN và tín dng cho DNVVN; Phân tích đánh giá thc trng DNVVN và nhu
cu vn đ phát trin hot đng sn xut kinh doanh; Phân tích đánh giá thc trng
hot đng tài tr tín dng cho DNVVN ca ACB; xut các gii pháp tài tr tín
dng cho các DNVVN ti ACB.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Lun vn nghiên cu hot đng tài tr tín dng cho các DNVVN ca ACB, t đó
đ ra các gii pháp tài tr tín dng cho các DNVVN ca ACB đn 2015.
4. Phm vi nghiên cu
V không gian: Ngân hàng TMCP Á Châu
V thi gian: Trong khong thi gian t 2006 đn 2009
Ni dung: Tình hình tài tr tín dng cho DNVVN ti ACB
5. Phng pháp nghiên cu
Lun vn đc nghiên cu trên c s s dng phng pháp duy vt lch s, duy
vt bin chng có kt hp vi phng pháp phân tích, so sánh, tng hp t ngun
s liu thng kê, báo cáo ca NHNN và các NHTM.
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài li m đu và kt lun, đ tài gm có 3 chng:
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ DOANH
NGHIP VA VÀ NH
CHNG 2: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG TÀI TR
DNVVN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG TÀI TR TÍN
DNG CHO CÁC DNVVN TI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU T
NAY N 2015
- 1 -
CHNG I: TNG QUAN V TÍN DNG NGÂN HÀNG VÀ
DOANH NGHIP VA VÀ NH
1.1 Tín dng ngân hàng trong nn kinh t th trng
1.1.1 Khái nim v tín dng ngân hàng
Tín dng là mt phm trù kinh t phn ánh mi quan h kinh t gia hai ch
th, trong đó mt bên là ngân hàng s chuyn giao mt lng giá tr (nhng quyn
s dng mt lng tin hay tài sn) cho khách hàng (cá nhân, t chc) s dng vi
nhng ràng buc nht đnh nh: thi hn hoàn tr (c gc ln lãi), lãi sut, cách
thc vay mn và thu hi.
Thut ng tín dng gn lin vi sn xut và lu thông hàng hóa (nói khác đi là
gn vi hot đng kinh t ca mt quc gia). đâu có sn xut và lu thông hàng
hóa thì đó có tín dng, và tín dng luôn là đng lc cho các hot đng kinh t.
1.1.2 Vai trò ca tín dng trong nn kinh t
Hình thành trên c s phân công lao đng trong xã hi và s xut hin s hu t
nhân v t liu sn xut, tín dng ngân hàng có các vai trò quan trng sau đây:
áp ng nhu cu vn đ duy trì quá trình sn xut liên tc, đng thi đu t
phát trin kinh t:
Tha vn và thiu vn tm thi thng xuyên xy ra các doanh nghip. Thông
qua các nghip v tín dng, ngân hàng s tp trung các ngun vn tm thi nhàn ri
các doanh nghip, sau đó đem cho vay các doanh nghip đang có nhu cu vn
đ trang tri chi phí sn xut kinh doanh. Vic phân phi tín dng đ góp phn điu
hòa vn trong toàn b nn kinh t to điu kin cho quá trình sn xut đc liên tc.
Ngoài ra thông qua nghip v tín dng, ngân hàng huy đng ngun vn tm thi
nhàn ri trong các t chc dân c. Vi t cách là ngi cho vay, ngân hàng s huy
đng ngun vn tit kim và cho vay các cá nhân hoc t chc có nhu cu vn.
Thông qua tín dng, ngân hàng rót tin cho các doanh nghip trang b máy móc
thit b, đi mi qui trình công ngh nhm tng nng sut.
Tín dng ngân hàng là công c tài tr cho các ngành kinh t kém phát trin và
ngành mi nhn:
- 2 -
Nc ta nông nghip là ngành sn xut đáp ng nhu cu cn thit cho xã hi và
là ngành chu tác đng nhiu nht v thi tit cng nh môi trng kinh doanh. Vì
th, nhà nc cn đu t phát trin nông nghip đ đáp ng nhu cu ti thiu ca xã
hi, đng thi to điu kin đ phát trin ngành ngh khác. Mc khác, nn kinh t
đòi hi s phát trin cân đi gia các ngành, đc bit là các ngành mi nhn làm
đu tàu. Nhà nc cn tp trung tín dng đ tài tr cho các ngành kinh t mi nhn,
to c s lôi cun các ngành khác cùng phát trin nh: khai thác du khí, hàng xut
khu, …
Góp phn tác đng đn vic tng cng ch đ hch toán kinh t:
Tín dng ngân hàng là công c phc v và thúc đy vic thc hin ch đ hch
toán kinh t, tng cng qun lý tài chính.
h tr cho nguyên tc tín dng, các ngân hàng buc các t chc kinh t phi
thc hin các ch đ hch toán kinh t mi theo đúng qui đnh Nhà nc, tng
cng kim tra tài chính nhm tránh nhng tht thoát xy ra, đng thi là c s đ
ngân hàng tin hành kim tra tài chính ca đn v.
To điu kin phát trin các quan h kinh t vi nc ngoài:
Nc ta sau khi khai thông và bình thng hóa quan h vi cng đng tài chính
tin t quc t, h thng ngân hàng Vit Nam đã có nhng đóng góp to ln trong
vic thúc đy các ngun vn đáp ng nhu cu phát trin kinh t ca đt nc, đng
thi tranh th s tr giúp k thut ca nc ngoài đ đào to và đào to li cán b,
nâng cao nng lc qun lý và đi mi, hin đi hoá nn kinh t đt nc. Tín dng
ngân hàng đóng vai trò quan trng trong vic m rng xut khu hàng hóa.
Ngoài các vai trò quan trng trên ca tín dng ngân hàng, tín dng ngân hàng
ngày còn đóng vai trò trc tip hoc gián tip n đnh và thúc đy nn kinh t phát
trin to ra mt lng bút t ln hn rt nhiu so vi lng tin t ban đu huy
đng đc.
1.1.3 Các hình thc tín dng trong nn kinh t th trng
1.1.3.1 Cn c vào các ch th quan h tín dng, có các hình thc tín dng
sau:
- 3 -
Tín dng thng mi: là quan h tín dng gia các ch th sn xut kinh doanh
trên c s tín nhim, thông qua hình thc mua bán chu ln nhau. S vn đng
và phát trin ca hình thc này gn lin vi sn xut và trao đi hàng hóa.
Tín dng nhà nc: là quan h tín dng gia nhà nc vi các t chc, cá nhân
trong và ngoài nc. Tín dng nhà nc th hin bng vic vay n ca Chính
ph di các hình thc nhà nc phát hành các giy t có giá (nh công trái, trái
phiu, tín phiu) hoc qua các hip đnh, hip c vay n vi chính ph, các t
chc tài chính tin t trên th gii theo nguyên tc có hoàn tr trong mt thi
gian nht đnh.
Tín dng ngân hàng: là quan h tín dng gia các ngân hàng vi các t chc, cá
nhân trong xã hi, đc thc hin bng cách huy đng vn và s dng ngun
vn này đ cho vay. Ra đi và phát trin cùng vi ngân hàng, nghip v này
đóng vai trò rt quan trng trong nn kinh t, đang tr thành mt hot đng rt
chuyên nghip, phong phú và đa dng.
Tín dng quc t: là quan h tín dng gia Chính ph vi các t chc tài chính
tin t quc t đc thc hin bng nhiu hình thc khác nhau, nhm tr giúp
nhau trong vic phát trin kinh t - xã hi ca mt quc gia.
1.1.3.2 Cn c vào thi hn tín dng, có các hình thc tín dng sau:
Tín dng ngn hn: Là loi tín dng có thi hn di mt nm, đc s dng đ
cho vay b sung vn lu đng tm thi ca các doanh nghip và cho vay phc
v nhu cu sinh hot ca cá nhân.
Tín dng trung hn: Là loi tín dng gia hai k hn trên, loi tín dng này
đc cung cp đ mua sm tài sn c đnh, ci tin và đi mi k thut, m rng
và xây dng các công trình nh có thi gian thu hi vn nhanh.
Tín dng dài hn: Là loi tín dng có thi hn trên nm nm, đc s dng đ
cp vn cho các doanh nghip, đáp ng các nhu cu nh: xây dng c bn, đu
t xây dng xí nghip mi, c s h tng, ci tin và m rng sn xut.
- 4 -
1.1.3.3 Cn c vào mc đích s dng vn, có các hình thc tín dng sau:
Tín dng sn xut và lu thông hàng hóa: Là loi tín dng dành cho các doanh
nghip và các ch th kinh doanh đ tin hành sn xut và lu thông hàng hóa.
Tín dng tiêu dùng: Là hình thc tín dng dành cho các cá nhân đ đáp ng nhu
cu nh: mua nhà ca, xe c, du hc, … thng do các ngân hàng, qu tit
kim, hp tác xã tín dng và các TCTD cung cp. Ngoài ra, bán tr góp cng
đc coi là hình thc tín dng do các công ty, ca hàng thc hin.
1.1.4 m bo tín dng
m bo tín dng là vic các TCTD áp dng các bin pháp nhm phòng nga
ri ro, to c s kinh t và pháp lý đ thu hi các khon n đã cho vay.
Hot đng cho vay luôn tim n ri ro, đ đm bo an toàn hiu qu trong hot
đng cho vay, tránh ri ro đ v đi vi tng ngân hàng và h thng các TCTD,
pháp lut cho vay các nc đu có nhng quy đnh nhm đm bo an toàn trong cho
vay, trong đó chú trng các vn đ v nguyên tc cho vay có hiu qu, các hn ch
đ đm bo an toàn tín dng, các bin pháp bo đm an toàn tín dng, các bin pháp
bo đm trong cho vay, hp đng tín dng, xét duyt cho vay, kim tra vic s dng
vn vay.
iu kin và bin pháp hàng đu đ đm bo s n đnh ca ngân hàng là hot
đng cho vay lành mnh, có hiu qu. thc hin đc điu này, các ngân
hàng phi thc hin tt vic kim tra, đánh giá kh nng hoàn tr ca ngi xin
vay trc khi cho vay và trong quá trình s dng vn vay, vic cho vay ch tin
hành trên c s khách hàng có đy đ điu kin vay đúng theo quy đnh. Mi
trng hp h thp điu kin cho vay đu đa đn ri ro tín dng.
Các hn ch đ đm bo an toàn tín dng có vai trò quan trng trong vic thc
hin cho vay bi nó quy đnh gii hn cho vay ca ngân hàng đi vi mi khách
hàng, mi lnh vc kinh doanh. Thông qua các hn ch cho vay, ngân hàng hn
ch đc vic tp trung vn vào mt s ít khách hàng, mt s ngành, lnh vc
kinh doanh, nh đó tránh đc ri ro ngành và thc hin phân tán ri ro tín
dng.
- 5 -
Các bin pháp bo đm trong cho vay nhm phòng nga ri ro, to c s kinh t
và pháp lý đ thu hi đc các khon n đã cho khách hàng vay. Tùy tng
trng hp c th mà ngân hàng có th áp dng riêng l hoc phi hp s dng
các bin pháp cho vay có bo đm bng tài sn, cho vay không có bo đm bng
tài sn.
1.1.5 Quy trình tín dng
Quy trình tín dng là bn tng hp mô t công vic ca ngân hàng t khi tip
cn h s vay vn ca mt khách hàng cho đn khi quyt đnh cho vay, gii ngân,
thu n và thanh lý hp đng tín dng. Quy trình này bao gm nhiu khâu, theo mt
trt t nht đnh.
Ý ngha ca vic xây dng quy trình cho vay:
Vic xây dng quy trình tín dng hp lý s góp phn nâng cao hiu qu ca hot
đng qun tr nhm gim thiu ri ro và nâng cao doanh li.
Quy trình cho vay làm c s cho vic t chc khoa hc công tác qun lý tín
dng phù hp vi đc đim và tính cht hot đng ca tng ngân hàng, trong đó
quy đnh rõ trách nhim ca tng thành viên trong mi t chc, thit lp mi
quan h cht ch, phi hp nhp nhàng gia các phòng ban trong quá trình cho
vay vì mc tiêu hiu qu tín dng.
Da vào quy trình cho vay đ ngân hàng thit lp các th tc hành chính, thit
k th tc cho vay cho phù hp vi các quy đnh ca pháp lut, thích ng vi
tng nhóm khách hàng, tng loi cho vay ca ngân hàng cng nh k thut
nghip v tín dng va đm bo cho ngân hàng có đ các thông tin cn thit
nhng không phin hà cho khách hàng, va đm bo mc tiêu an toàn trong
kinh doanh tín dng ca ngân hàng.
Quy trình cho vay đc công b công khai và to điu kin cho tng cán b
nhân viên nhn thc đúng vai trò, v trí, trách nhim, công vic c th ca mình
trong quá trình ngân hàng thc hin cho vay đ thng nht thc hin, to s nhp
nhàng trong quá trình x lý đ ngh vay vn ca ngân hàng.
- 6 -
Mt khác quy trình tín dng còn là c s đ kim tra tin trình cp tín dng và
đ điu chnh chính sách cho vay cho phù hp vi thc tin. Thông qua công tác
kim soát, nhà qun tr ngân hàng nhanh chóng xác đnh đc nhng khâu công
vic cn điu chnh nhng quy đnh không còn phù hp trong chính sách tín dng,
nhng bt hp lý trong vic thc hin quy trình , nhng bt cp trong đi ng nhân
s đ t đó có nhng thay đi nhm tng cng giám sát trong s dng vn vay
ca khách hàng cng nh trong hot đng tín dng nói chung.
1.2. Doanh nghip va và nh
1.2.1 nh ngha v doanh nghip va và nh
Trc đây, theo công vn s 861/CP-KTN ngày 20/06/1998, Chính ph đã ban
hành tiêu thc phân loi DNVVN trong đó có nêu DNVVN là các doanh nghip có
vn (hoc doanh thu) di 05 t đng hoc s lao đng di 200 ngi.
Ngày 23/11/2001, Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 90/2001/N-CP, theo
đó, DNVVN đc đnh ngha là các c s sn xut, kinh doanh đc lp, đng ký
kinh doanh theo pháp lut hin hành, có vn đng ký không quá 10 t đng hoc s
lao đng trung bình hàng nm không quá 300 ngi.
Ngày 30/06/2009, Chính ph đã ban hành Ngh đnh s 56/2009/N-CP, theo
đó DNVVN là c s kinh doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh ca pháp
lut, đc chia thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn hoc
s lao đng bình quân nm, c th nh sau:
Bng 1.1 Các tiêu chí phân loi DNVVN
DN siêu
nh
Doanh nghip nh Doanh nghip va
S lao đng
Tng ngu
n
vn
S lao đng
Tng ngun
vn
S lao đng
I. Nông, lâm
nghip và
thy sn
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng đn
100 t đng
T trên 200
ngi đn
300 ngi
Quy mô
Khu vc
- 7 -
II. Công
nghip và
xây dng
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng đn
100 t đng
T trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng
mi và dch
v
10 ngi tr
xung
10 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
T trên 10
t đng đn
50 t đng
T trên 50
ngi đn
100 ngi
Cn c vào tình hình kinh t - xã hi c th ca ngành, đa phng, trong quá
trình thc hin các bin pháp, chng trình tr giúp có th linh hot áp dng đng
thi c hai ch tiêu vn và lao đng hoc mt trong hai ch tiêu nêu trên.
1.2.2 V trí và vai trò ca DNVVN
Hin c nc có trên 350.000 doanh nghip đã đng ký kinh doanh vi tng s
vn đng ký 1.415.000 t đng (tng đng khong 86 t USD); có gn 260.000
doanh nghip đang hot đng và thc hin ngha v thu. Tính t 1991 đn nay, c
nc có 350.000 doanh nghip đã KKD, tr đi 35.000 doanh nghip đã gii th và
b thu hi giy chng nhn đng ký kinh doanh, còn li 315.000 doanh nghip. Nh
vy, t l doanh nghip tn ti và hot đng sau 17 nm (t nm 1991 đn nay) là
82,5%. Trong khi đó, t l này ca các nc OECD là 60 - 70% sau 2 nm, 40%-
50% sau 7 nm hot đng. Nh vy, s lng doanh nghip đng ký và hot đng
nc ta đt t l rt cao, phn ng đúng mc tng trng cao v s lng và quy
mô vn doanh nghip đng ký mi hàng nm.
S lng các doanh nghip đng ký mi trong nhng nm qua trung bình tng
khong 25%/nm và vn đng ký tng gn 49%/nm. Các DNVVN chim khong
96,5% tng s doanh nghip, 50,1% s lao đng và 29% tng s vn, là khu vc
phát trin nhanh nht, đóng góp trên 40% cho GDP, to vic làm cho trên 50% s
lao đng. Thc t, các DNVVN phát trin rt nhanh, đóng góp trên 40% cho GDP
và to vic làm cho gn 3,4 triu ngi lao đng. D kin đn nm 2010, s
DNVVN s phát trin lên 500.000 theo “K hoch phát trin DNVVN 2000 - 2010”
đã đc Th tng Chính ph phê duyt. iu đó cho thy DNVVN có vai trò đc
bit quan trng trong nn kinh t nc ta, th hin qua:
- 8 -
Mt là, góp phn gii phóng sc sn xut, thu hút mi ngun lc vào gii quyt
vic làm, tng thu nhp, là nhân t quan trng trong tng trng và phát trin kinh
t đt nc. Khu vc DNVVN thuc các thành phn kinh t hin thu hút khong
50% lc lng lao đng c nc. ây cng là ni thun tin nht đ tip nhn s
lao đng nông thôn ra thành ph đang tng lên mi nm và s lao đng dôi ra t
các doanh nghip nhà nc qua vic c phn hóa, bán, khoán, cho thuê, …
Hai là, các DNVVN đã cung cp mt khi lng ln, đa dng phong phú v sn
phm, đóng góp vào s tng trng và phát trin kinh t. Nh s phát trin ca các
DNVVN mà nhiu ngành ngh truyn thng ca Vit nam đã đc phc hi và phát
trin, nhiu ngành ngh mi xut hin. Sn phm hàng hóa ngày càng phong phú đa
dng. Trình đ kinh doanh ca các DNVVN ngày càng tin b hn, nhiu mt hàng
đã chim lnh đc th trng trong nc, thay th đc mt s mt hàng nhp
khu, tham gia làm hàng xut khu. Mt s ngành ngh nh chiu cói, hàng th
công m ngh, DNVVN đã to ra 100% giá tr sn lng hàng hóa.
Mi nm DNVVN đóng góp khong 35 - 40% GDP c nc và hn 30% giá tr
tng sn lng công nghip hàng nm. Các DNVVN đã góp phn quan trng vào
vic thay đi c cu kinh t theo hng tích cc hn.
Ba là, các DNVVN cùng vi các doanh nghip có quy mô ln có s b sung, h
tr ln nhau, to ra mt nn kinh t th trng đích thc, có hiu qu, đm bo cho
nn kinh t tng trng và phát trin mnh m, bn vng.
Do yêu cu vn ít, quy mô nh, DNVVN có kh nng thay đi mt hàng, chuyn
hng sn xut, … i vi doanh nghip ln, DNVVN còn có th làm đi lý, v
tinh, tiêu th hàng hóa hoc cung cp vt t đu vào vi giá r hn, góp phn h giá
thành, nâng cao hiu qu sn xut cho doanh nghip ln.
Bn là, DNVVN góp phn khai thác tim nng phong phú trong dân. Mt s
các DNVVN thành lp mang tính gia đình. Da trên nhng u th ca DNVVN
nh thành lp vi s vn ít, thu hi vn nhanh, s dng các tim nng v ngun vn
lao đng và nguyên liu sn có ti đa phng, DNVVN thu hút đc mt khi
lng ln v vn ca các tng lp dân c.
- 9 -
Nm là, DNVVN góp phn vào s chuyn dch c cu kinh t theo hng công
nghip hóa, hin đi hóa. các nc cng nh Vit Nam, các doanh nghip ln
thng tp trung các thành ph và các trung tâm công nghip, gây nên trng thái
mt cân đi nghiêm trng v trình đ phát trin kinh t, vn hóa, xã hi gia thành
th vi nông thôn, gia các vùng trong mt quc gia. Chính s phát trin DNVVN
là phng tin quan trng trong vic to lp s cân đi gia các vùng, góp phn
chuyn dch c cu kinh t gia các thành phn kinh t, gia các ngành và các vùng
lãnh th.
1.2.3 Nhng khó khn, yu kém đang tn ti các DNVVN
Qua phân tích thc trng ca các DNVVN, có th thy bên cnh nhng u đim
nhng đóng góp tích cc cho nn kinh t, các DNVVN còn có nhng mt còn hn
ch vai trò ca nó trong s nghip phát trin kinh t ca c nc
Mt là, các DNVVN hin nay đu có mc vn thp, ch yu da vào vn t có
và t các ngun vn không chính thc. ó là ngun vn vay t nhân dân, bn bè và
ca mt s ngi có tin nhàn ri. Vn đng ký kinh doanh trung bình cho mt
DNVVN ch khong 1,94 t đng.
Bn thân đi ng DNVVN có s vn ch s hu rt thp, không có ngi bo
lãnh, cng không lp đc phng án kinh doanh có đ sc thuyt phc. Báo cáo
tài chính hu ht không đ đ tin cy, t l n vay ngân hàng quá hn cao hn so
vi các doanh nghip ln. Nhiu doanh nghip không thc hin đúng ch đ thng
kê k toán, s liu phn ánh không chính xác tình hình sn xut kinh doanh và tài
chính ca mình.
H thng báo cáo ghi chép và theo dõi hot đng kinh doanh ca doanh nghip
không có hoc thiu. Các doanh nghip thng bán hàng không có hp đng kinh
t, không tuân th ch đ phát hành hoá đn bán hàng. Do đó ngân hàng không có
c s đ đánh giá và quyt đnh vic cho vay, nhiu doanh nghip luôn ngn ngi
minh bch tình hình kinh doanh ca mình cho Ngân hàng, không quen vi th tc
và cách thc tip cn các ngun vn ca ngân hàng
Chính vì các khó khn trên, các DNVVN hu nh không đáp ng đc điu
- 10 -
kin vay vn ca ngân hàng nh điu kin v kh nng tài chính, tính kh thi ca d
án hay điu kin tài sn bo đm.
Bên cnh đó, trong thc tin vn còn có s phân bit đi x không bình đng
gia các doanh nghip ln trong các DNNN vi các DNVVN khu vc doanh
nghip ngoài quc doanh, đt bit là trong các điu kin tín dng, vay vn. Do vy
các DNVVN khó vay vn, nht là vay dài hn, lãi sut vay vn còn cao gây không
ít khó khn cho các DNVVN trong sn xut kinh doanh.
Hai là, cht lng và kh nng cnh tranh v mt qun lý còn yu kém. i ng
ch doanh nghip, giám đc và cán b qun lý DNVVN còn nhiu hn ch v kin
thc và k nng qun lý. S lng DNVVN có ch doanh nghip, giám đc gii,
trình đ chuyên môn cao và nng lc qun lý tt cha nhiu. Mt b phn ln ch
doanh nghip và giám đc doanh nghip t nhân cha đc đào to bài bn v kinh
doanh và qun lý, còn thiu kin thc kinh t - xã hi và k nng qun tr kinh
doanh, đc bit là yu v nng lc kinh doanh quc t. T đó, khuynh hng ph
bin là các doanh nghip hot đng qun lý theo kinh nghim, thiu tm nhìn chin
lc, thiu kin thc trên các phng din: Qun lý t chc, chin lc cnh tranh,
phát trin thng hiu, s dng máy tính và công ngh thông tin. Mt s ch doanh
nghip m công ty ch vì có sn tin vn và thích kinh doanh, trong khi đó thiu
kin thc và k nng v kinh doanh, vì vy đã dn đn ri ro và tht bi.
Ba là, các ch DNVVN thng không có các hoch đnh chin lc dài hn,
mt phn là cng do h không có thi gian, thi gian ca h ch yu đc giành
cho vic gii quyt nhng vn đ tác nghip hàng ngày. Phn khác, do h cng
không quen vi vic hoch đnh chin lc hoc cng không thy đc tm quan
trng ca vic hoch đnh chin lc. Do vy, nhiu DNVVN mi thành lp đc
mt thi gian ngn thì đã phi gii th hoc hot đng thua l liên tip.
Bn là, nng sut lao đng thp, chi phí sn xut và giá thành sn phm cao làm
yu kh nng cnh tranh ca các DNVVN. So sánh gia sn phm trong nc vi
các nc nh Trung Quc, Thái Lan, Malaysia, Philipines, thì các sn phm sn
xut ca các doanh nghip Vit Nam có giá thành cao hn t 1,58 đn 9,25 ln mc
- 11 -
dù giá nhân công lao đng thuc loi thp so vi các nc trong khu vc.
Nm là, các trang thit b máy móc ca các DNVVN ch yu là công c t ch
hoc hàng thanh lý nên máy móc thit b c, công ngh sn xut lc hu, vic đi
mi mu mã, cht lng hàng hoá không theo kip th hiu và nhu cu ca th
trng, do đó kh nng cnh tranh thp.
Sáu là, kh nng nm bt thông tin và tip cn th trng ca các DNVVN còn
nhiu bt cp, nhiu hn ch.
Phn ln các DNVVN không có thng hiu trên th trng, do vy kh nng
tip cn ngi tiêu dùng không thun li, các DNVVN không giám b tin thuê
qung cáo trên các phng tin tìm đi chúng, thiu hn kh nng tip cn th
trng nc ngoài gây hn ch trong th trng trong nc cho đu vào và th
trng đu ra.
1.3 Vai trò ca vn TDNH trong vic tài tr cho các DNVVN
thc hin hot đng sn xut kinh doanh, các DNVVN cn phi s dng
vn, trong đó bao gm vn ch s hu và vn huy đng t bên ngoài. Trong các
ngun vn huy đng t bên ngoài thì kênh TDNH là quan trng nht, bi vì ngoài
TDNH còn có TDTM có qui mô và kh nng đáp ng thp. TDNH có u đim là
hin nay có rt nhiu các TCTD vi h thng mng li chi nhánh rng khp, cung
ng vn di dào hn, lãi sut hp dn, thi hn vay tng đi dài hn, đc t vn
đu t… Vì vy TDNH ngày càng có vai trò quan trng đc bit đi vi các doanh
nghip nói chung và DNVVN nói riêng, đó là:
Có kh nng cung ng vn, đáp ng nhu cu v vn cho các DNVVN đ m
rng hot đng sn xut kinh doanh, cung ng dch v, … Vn bao gm vn
trung dài hn phc v đu t máy móc thit b, nhà xng và vn lu đng
thng xuyên.
Vi mc lãi sut tho thun thì DNVVN có th đàm phán, la chn các TCTD
có lãi sut cho vay thp đ đt quan h tín dng, qua đó mang li hiu qu kinh
doanh cao cho doanh nghip. To ra giá tr doanh nghip cao hn, tích lu vn
nhiu hn.
- 12 -
Trong quá trình cung ng vn cho các DNVVN, do trình đ có hn ca các ch
doanh nghip, các TCTD còn phi kiêm thêm chc nng t vn, cung cp thông
tin cho doanh nghip. Mt mt, đ giúp doanh nghip lp phng án kinh
doanh, hoch đnh chin lc kinh doanh. Mt khác, trong khi tip cn, hng
dn doanh nghip lp k hoch vay vn, qua đó giúp cho TCTD có thêm ngun
thông tin đ quyt đnh cho vay chính xác hn, nhm gim thiu ri ro.
Theo ngun thông tin t V Tín dng ngân hàng - NHNN: Trong s nhng
DNVVN hin đang có quan h tín dng vi các ngân hàng thì 23% s DNVVN
hot đng kinh doanh có hiu qu; 73,2% hot đng trung bình và 3,8% hot đng
yu, có nguy c gii th, phá sn; trong đó 1,42% s doanh nghip có kh nng mt
vn.
Theo hu ht các DNVVN thì khi có nhu cu phát trin, h thng ch huy đng
vn t bn bè, ngi thân, thm chí c vn vay nng lãi bên ngoài, còn vic tip cn
vn tín dng rt khó khn. Các chuyên gia ngân hàng nhn đnh, do môi trng
kinh doanh phn ln DNVVN này còn nhiu ri ro, tính kh thi ca phng án và
d án ca DNVVN cha cao, cách t chc qun lý và điu hành cha chuyên
nghip, các báo cáo tài chính không đy đ và thiu minh bch nên các ngân hàng
rt ngi rót vn. Mi quan tâm hàng đu ca Ngân hàng là cho vay da trên tính
hiu qu ca phng án kinh doanh. Hin nay có nhiu DNVVN hot đng hiu
qu nh áp dng phng pháp qun lý - kinh doanh hin đi, có chin lc phát
trin lâu dài. Không ít nhà đu t nc ngoài đã tìm đn liên kt, liên doanh, hp
tác đu t vi các DNVVN đ phát trin mt hàng hoc m rng th trng. ó là
nhng đi tng mà các ngân hàng nhm đn.
C cu ngun vn ca các DNVVN qua báo cáo ca v tín dng NHNN đc
th hin theo bng di đây:
Bng 1.2: C cu ngun vn huy đng trong DNVVN
Stt
Ngun vn T trng (%)
1 Vn t có 36,25
- 13 -
2 Vn vay ngân hàng 45,31
3 Vn huy đng t các ngun khác 18,44
(Ngun: V tín dng NHNN, 06/2008)
Theo Bng 1.2, thì ngun vn sn xut kinh doanh trong các DNVVN đc
hình thành t nhiu ngun khác nhau, trong đó ngun vn ch s hu (vn ban đu
ca ch doanh nghip và vn tích ly t li nhun đ li) chim 36,25%, vn vay
ngân hàng ch chim 45,31% và ngun khác nh t ngi thân, bn bè, Qua đó
cho thy ngun vn huy đng t kênh ngân hàng vn chim t trng tng đi
khiêm tn và DNVVN vn cha tip cn đc vn ngân hàng cng nh ngân hàng
cha đa đc vn đn cho DNVVN tng ng vi nhu cu sn xut kinh doanh
ca doanh nghip.
Biu đ 1.1: C cu ngun vn huy đng trong DNVVN
T s liu thng kê và s liu kho sát nêu trên cho thy các DNVVN có qui mô
quá nh v vn, trong đó ngun vn ch yu là vn t có, vn chim dng và vay
bn bè ngi thân, còn ngun vn vay chính thc t các NHTM chim mt t l
khiêm tn.
đa ngun vn ln hn vào các DNVVN, nhiu ngân hàng đã xây dng
36%
45%
18%
Vn t có
Vn vay NH
Vn huy
đng t các
ngun khác
- 14 -
chin lc cho vay vn riêng dành cho các đi tng này nh xây dng các c ch
u đãi hn so vi cho vay bình thng, th tc đm bo tin vay linh hot, cho
phép doanh nghip th chp tài sn hình thành t vn vay. iu này cho thy, đã có
cái nhìn thống hn ca ngân hàng đi vi thành phn kinh t nh, l nhng có tính
nng đng và có ý chí vn lên.
1.4 M rng tín dng
1.4.1 Quan đim v m rng tín dng
M rng tín dng là vic các NHTM s dng các chính sách nhm tng ngun
vn huy đng, đáp ng cho vic cp tín dng, chit khu, đu t vào nhng đi
tng là các t chc kinh t, cá nhân, có nhu cu vay vn, tng bc nâng cao li
nhun, th phn và thng hiu trên th trng.Việc mở rộng tín dụng, các ngân
hàng thng cn c vào:
nh hng chính sách và hot đng tín dng trong tng thi k
Gii hn tng trng tín dng ca NHNN
Các ngành ngh kinh doanh u tiên cho vay
Phân b c cu li nhun ca ngân hàng gia cho vay, huy đng và các dch v
khác
Tình hình kinh t, chính tr xã hi, tc đ phát trin kinh t trong nc và th
gii
1.4.2 u cu đi vi vic m rng tín dng
áp ng nhu cu vn cho khách hàng
Theo đúng đnh hng tng trng tín dng ca NHNN
M rng tín dng song song vi đm bo an tồn vn, li nhun tt, thu hút
thêm nhiu đi tng khách hàng vay kt hp cung cp thêm các sn phm dch
v ngân hàng liên quan.
1.4.3 Các ch tiêu đánh giá hiu qu vic m rng tín dng
Mt s ch tiêu đo lng m rng tín dng:
Tc đ tng huy đng vn: phn ánh quy mơ và tc đ huy đng ca NHTM.
Nu k sau cao hn k trc, tc đ huy đng tng, quy mơ hot đng m rng,