B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
(
LA HOÀNG NHT
HOÀN THIN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH
NHM PHÁT TRIN TH TRNG BT
NG SN TI THÀNH PH H CHÍ
MINH HIN NAY.
LUN VN THC S
TP.H CHÍ MINH – NM 2009
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
(
LA HOÀNG NHT
HOÀN THIN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH
NHM PHÁT TRIN TH TRNG BT
NG SN THÀNH PH H CHÍ MINH
HIN NAY
Chuyên Ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS-TS: PHM VN NNG
TP.H CHÍ MINH – NM 2009
MC LC
Trang
PHN M U 01
1. S cn thit chn đ tài 01
2. Mc đích nghiên cu 03
3. i tng nghiên cu. 03
4. Phm vi nghiên cu 03
5. Phng pháp nghiên cu 03
6. Ý ngha khoa hc ca đ tài 03
7. B cc đ tài 03
CHNG 1: TNG QUAN
V CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH I VI TH
TRNG BT NG SN
05
1.1. Nhng lý lun chung v th trng bt đng sn 05
1.1.1.Khái nim bt đng sn 05
1.1.2.Khái nim th trng bt đng sn 06
1.1.3.C s và các yu t tác đng đn s hình thành và phát trin ca th trng
bt đng sn
07
1.1.3.1. C s hình thành 07
1.1.3.2. Các yu t tác đng 08
1.1.4.Các đc đim ca th trng bt đng sn. 10
1.1.5.Các yu t ca th trng bt đng sn 12
1.1.5.1. Cung cu 12
1.1.5.2. Hàng hóa ca th trng BS 12
1.1.5.3. Giá c ca hàng hóa BS, các yu t tác đng và vn đ đnh giá 14
1.1.5.4. Các ch th tham gia th trng 14
1.1.6.Tác đng ca th trng bt đng sn đi vi nn kinh t 15
1.2.Các chính sách tài chính ca Nhà nc đi vi bt đng sn và giao dch bt
đng sn 16
1.2.1 Khái nim chính sách tài chính v bt đng sn. 16
1.2.2. Vai trò ca chính sách tài chính đi vi s phát trin ca th trng bt
đng sn và hot đng ca nn kinh t. 17
1.2.3. Các loi chính sách tài chính đi vi bt đng sn và giao dch bt đng
sn 17
1.2.3.1. Chính sách thu, phí và l phí 17
1.2.3.2. Các khan thu khác liên quan đn bt đng sn 19
1.2.3.3. Chính sách tín dng ngân hàng liên quan đn th trng BS 20
1.2.3. 4. Chng khoán hóa bt đng sn và nghi
p v repo bt đng sn 21
1.2.3.5. Chính sách khác h tr phát trin th trng BS 23
1.3.Vai trò ca Nhà nc trong qun lý th trng bt đng sn. 24
1.3.1.Nhng hn ch ca th trng BS hot đng theo c ch th trng
24
1.3.2.Vai trò ca Nhà nc trong qun lý th trng bt đng sn 25
1.4. Chính sách tài chính phát trin th trng bt đng sn mt s nc trên
th gii và bài hc kinh nghim cho Vit Nam 26
1.4.1. Chính sách thu liên quan bt đng sn Thy in 26
1.4.2. Kinh nghim phát trin th trng bt đng sn ti Singapore: 27
1.4.3. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 28
Kt lun chng 1
. 29
CHNG 2: THC TRNG CÁC CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH TRÊN
TH TRNG BT NG SN TI TP.HCM TRONG THI GIAN
QUA 30
2.1.Thc trng phát trin ca th trng bt đng sn trong thi gian qua 30
2.1.1. Thc trng phát trin ca th trng Bt đng sn ti TP.HCM
30
2.1.1.1 Thc trng phát trin th trng BS ti TP.HCM trc khi có lut đt
đai. 30
2.1.1.2. Thc trng phát trin th trng BS ti TP.HCM sau khi có lut đt đai
đn nay. 31
2.1.2 ánh giá chung v th trng bt đng sn TP.HCM
35
2.1.3. Nhng tn ti ca th trng bt đng sn trong thi gian qua
36
2.1.4. Nguyên nhân tn ti:
37
2.2.Thc trng các chính sách tài chính đi vi bt đng sn và giao dch bt
đng sn.
38
2.2.1.Chính sách tài thu, phí và l phí
38
2.2.1.1. Thu s dng đt nông nghip 38
2.2.1.2. L phí trc b 40
2.2.1.3 Thu nhà đt 41
2.2.1.4. Thu chuyn quyn s dng đt 42
2.2.2. Các khon thu liên quan đn bt đng sn
4
3
2.2.2.1. Thu tin cho thuê đt 43
2.2.2.2. Thu tin s dng đt 44
2.2.3. Tín dng bt đng sn TP.HCM 45
2.2.3.1. Thc trng tín dng bt đng sn trong thi gian qua 45
2.2.3.2. Các chính sách tín dng 46
2.2.4. Chng khoán hóa bt đng sn và nghip v repo bt đng sn 49
2.2.4.1. Chng khoán hóa bt đng sn 49
2.2.4.2. Nghip v repo bt đng sn 49
2.2.5. Các chính sách h tr
khác 51
2.2.5.1. n bù thit hi khi nhà nc thu hi đt 51
2.2.5.2. Chính sách v giá đt 52
2.3. ánh giá s tác đng ca chính sách tài chính đi vi th trng bt đng
sn TP.HCM
53
2.3.1. Nhng kt qu đt đc
53
2.3.2. Nhng vn đ tn ti
53
Kt lun chng 2 55
CHNG 3:
HOÀN THIN CÁC CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH NHM
PHÁT TRIN TH TRNG BT NG SN TI TP.HCM HIN NAY
56
3.1. D báo th trng bt đng sn TP.HCM
56
3.1.1. D báo 56
3.1.2. Mc tiêu ca chính sách tài chính v bt đng sn và giao dch BS
58
3.2.Các gii pháp tài chính v bt đng sn và giao dch bt đng sn
60
3.2.1 Gii pháp v chính sách thu, phí, l phí 60
3.2.1.1. Thu s dng đt 60
3.2.1.2. Thu thu nhp t chuyn quyn s dng đt 62
3.2.1.3. L phí trc b 62
3.2.1.4 Thu chng đu c 62
3.2.2.Gii pháp v các khon thu liên quan đn bt đng sn
64
3.2.2.1. Chính sách tin thuê đt
64
3.2.2.2. Chính sách tin s dng đt 65
3.2.3.Gii pháp v tín dng bt đng sn
67
3.2.3.1. Chính sách huy đng vn tín dng trung và dài hn 67
3.2.3.2. Chính sách cho vay 67
3.2.3.3. C ch th chp 67
3.2.4. Chng khoán hóa bt đng sn và nghip v repo bt đng sn
68
3.2.4.1. Phát trin mô hình chng khóan hóa BS 68
3.2.4.2. Phát trin thc hin các nghip v repo bt đng sn 69
3.2.5. Các chính sách khác h tr s phát trin th trng bt đng sn
70
3.2.5.1.
Chính sách giá c hàng hóa BS
70
3.2.5.2.
Chính sách bi thng
71
3.2.5.3.
Tng cung hàng hóa trên th trng BS
71
3.2.5.4.
Chính sách tái đnh c, bi thng thit hi khi thu hi đt
72
3.2.5.5.
Chính sách nhà cho ngi có thu nhp thp, nhà xã hi
73
3.2.5.6.
Các chính sách qun lý nhà nc
74
K lun chng 3
78
KT LUN
Trang 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT.
BS :
Bt đng sn
TP.HCM :Thành ph H Chí Minh
UBND :
y ban nhân dân
WTO :
T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1 Bng giá đt mt s d án ti TP.HCM tháng 01/2008.
Bng 2.2 Tình hình thu thu s dng đt nông nghip.
Bng 2.3: Tình hình thu l phí trc b.
Bng 2.4: Tình hình thu thu nhà đt
Bng 2.5: Tình hình thu tin s dng đt, tin thuê đt.
TÀI LIU THAM KHO
A. Các tài liu giáo khoa, vn bn pháp lut.
1. Tài chính Doanh nghip hin đi – GS.TS Trn Ngc Th
2. Giáo trình Lý thuyêt Tài chính T - GS.TS Dng Th Bình Minh
3. Pháp lnh v thu nhà, đt nm 1992 ca Chính Ph Nc Cng Hòa Xã Hi
Ch Ngha Vit Nam.
4. Ch th s 01/2008/CT-TTg ca Th tng Chính Ph v mt s gii pháp đy
mnh phát trin và qun lý th trng bt đng sn.
5. Lu
t dân s 2005 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit Nam
6. Lut đt đai 1993 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit Nam
7. Lut đt đai 2003 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit Nam
8. Lut nhà 2005 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit Nam
9. Lut kinh doanh bt đng sn 2006 ca nc Cng Hòa Xã Hi Ch Ngha Vit
Nam.
10. Ngh đnh Chính Ph s 153/2007/N-CP ngày 15 tháng 10 nm 2007
B. Các trang web
1. B k hoch và đu t
2. Tng Cc Thng kê
3. S giao dch chng khoán TP.HCM
4. Tin nhanh Vit Nam
5. Thi báo kinh t Vit Nam
6. Saga Vit Nam
7. Báo Tui tr
8. Báo Vietnamnet
9. Báo thanh niên
10. Báo Sài Gòn tip th
11.
BDS/Khai_niem_BDS/
12.
san/TTBDS/
13.
14.
15. ecom.
com/buss/home/NewsDetail.aspx?webpage=news&id=774
16.
17.
cac-cong-ty-bat-dong-san-phat-hanh-trai-phieu-de-huy-dongvon.
html
18.
ticle&sid=1107
19.
3ED24FFF1D617D/View/Dn-
HienKe/Dinh_huong_thi_truong_bat_dong_san_Co_bai_truoc/?print
=179752070
20.
21.
22.
23.
24.
25.
200712/50363-bat-dong-san-2007-bat-on-va-tiem-an-rui-ro.html
26.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các kt qu
nghiên cu trong lun vn là trung thc. Tôi hoàn toàn chu trách nhim trc
nhà trng v s cam đoan này.
Thành ph H Chí Minh, ngày 24 tháng 10 nm 2009
La Hoàng Nht
Hc viên cao hc khóa 15
Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính – Ngân hàng
Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
1
PHN M U:
1. S cn thit ca đ tài.
Vào nhng tháng cui nm 2007 và đu nm 2008, th trng bt đng sn ti thành
ph H Chí Minh, Hà Ni và mt s tnh lân cn có nhng bin đng phc tp, giá
mt s chng loi nhà, đt nm trong các khu vc có giá tr thng mi cao tng
mnh, giá bán cn h chung c cao tng TPHCM và Hà Ni đn tháng 10-2007
tng khong 30% so vi nm 2006, cui tháng 1, đu tháng 2-2008 tng khong
50% so vi nm 2006. Chính vì th, giá vn phòng cho thuê Vit Nam đã đc
xp v trí đng hàng th 17, còn giá cn h đng hàng th 30 trên th gii.
Theo thông tin t B Xây dng, sau khi Ngân hàng Nhà nc thc hin chính sách
tin t đ kim ch lm phát nh rút bt tin trong lu thông, kim soát cht ch
vic cho vay, tng lãi sut cho vay lên t 14% đn 16%/nm, th trng bt đng
sn đã chng li đt ngt, giá nhà đt hin đã gim t 15% đn 70% so vi trc, s
lng rao bán tng nhng s lng giao dch thc t không đáng k. Vic hn ch
cho vay đu t kinh doanh bt đng sn và tng lãi sut cho vay tuy có tác dng hn
ch đu c, góp phn “gim nhit” th trng nhng cng khin các ch đu t khó
khn không ít trong quá trình huy đng vn, và sau đó th trng bt đng sn b
đóng bng. Các d án cn h cao cp, đt nn rt ít giao dch, lúc này th trng bt
đng sn ti TP.HCM đã đo chiu liên tc, giá cn h cao cp ti The manor HCM
đã h giá t 4.000USD/m2 xung còn 2.400USD/m
2
, Sài Gòn pearl t
4.200USD/m
2
xung còn 2.700USD/m
2
.
Ta có th nhn thy s yu kém ca th trng bt đng sn trong thi gian qua,
nht là khong cui nm 2007 cho đn nm 2008, phát trin thiu n đnh và bn
vng. c bit là cn st giá nhà đt trong các phân khúc th trng nh vn phòng
cho thuê, cn h cao cp, đt nn nhà mt s d án, đã xut hin tình trng đu
c
, đy giá giao dch bt đng sn lên quá cao so vi giá tr thc, có du hiu “bong
bóng” vi nhng h qu nghiêm trng nu không đc điu chnh kp thi. Bên
cnh đó, vic thc hin ch trng phát trin nhà xã hi, nhà tr góp cho đi
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
2
tng thu nhp thp, cha huy đng đc doanh nghip thuc các thành phn kinh
t tham gia do cha có c ch, chính sách thích hp.
Hin th trng nhà đang tình trng c cu không hp lý, ngun cung sn phm
cho th trng theo kiu “cái cn không có, cái có cha cn”. Các doanh nghip ch
yu đu t loi nhà cao cp, din tích rng và giá thành đt, ch phù hp vi đi
t
ng có thu nhp cao. Trong khi đó li thiu trm trng loi nhà , cho thuê phù
hp vi nhu cu ca ngi thu nhp trung bình và thu nhp thp. Vic trin khai
xây dng qu nhà xã hi đ cho thuê và thuê mua rt chm. Mt hin tng cn
lu ý là do li nhun cao nên th trng bt đng sn đã thu hút hu ht các doanh
nghip nhà nc, các tp đoàn kinh t ln tham gia kinh doanh bt đng sn bng
cách lp các công ty c phn nhm tìm kim li nhun. Hu ht các ngân hàng đu
có qu hoc công ty kinh doanh bt đng sn, xut hin s đu t ni b khó kim
soát.
Bc sang nm 2009, hàng lot các chính sách tài chính đã đc nc ta thc hin
nh: gói kích cu 1 t dollars ca Chính Ph, chính sách nhà cho ngi có thu
nhp thp, chính sách h tr lãi sut, thay đi chính sách thu …, đã mang li mt
bc ngot mi cho th trng bt đng sn hin nay.
Chúng ta có th nói th trng bt đng sn đóng mt vai trò rt ln trong quá trình
phát trin ca nn kinh t Vit Nam nói chung và bt đng sn TP.HCM nói riêng,
nht là sau khi Vit Nam gia nhp WTO. Phát trin hiu qu th trng này s góp
phn quan trng trong vic thúc đy s phát trin ca nn kinh t xã hi, đóng góp
thit thc vào quá trình phát trin đô th và nông thôn ngày càng vn minh hn theo
đnh hng Xã Hi Ch Ngha. phát trin tt th trng bt đng sn, yêu cu
rt quan trng cn phi đáp ng đc đó là cn phi có bin pháp tài chính hp lý
nhm n đnh và phát trin th trng bt đng sn. Cng chính trong bi cnh va
qua mà các bin pháp tài chính đã đc th hin rt rõ trong vic điu tit th trng
bt đng sn nh: Chính sách thu, chính sách tín dng, chính sách v nhà , chính
sách quy hach…, các chính sách tài chính này đã phát huy đc tác dng ca nó.
ây là lý do mà tác gi mnh dn chn đ tài:
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
3
“ Hoàn thin các chính sách tài chính nhm phát trin th trng bt đng sn
ti TP.HCM hin nay.” làm lun vn Thc S Kinh t cho mình.
2. Mc đích nghiên cu.
tài nghiên cu s cn thit ca th trng bt đng sn vi s phát trin nn kinh
t trên c s nghiên cu nhng lý lun chung v th trng bt đng sn, nhm đánh
giá tác đng ca chính sách tài chính đn th trng bt đng sn TP.HCM trong
thi gian qua, t đó đ xut nhng gii pháp tài chính ch yu đ bình n và phát
trin th trng bt đng sn ti TP.HCM.
3. i tng nghiên cu.
i tng nghiên cu đ tài này ch yu là các chính sách tài chính v bt đng sn
ti Thành Ph H Chí Minh trong thi gian va qua.
4. Phm vi nghiên cu.
Phm vi nghiên c
u ca đ tài là th trng bt đng sn ti TP.HCM.
5. Phng pháp nghiên cu.
Các phng pháp nghiên cu đc s dng trong đ tài này:
Phng pháp nghiên cu : Thng kê, đnh lng, đnh tính, phân tích, tng hp, so
sánh t các d liu v th trng bt đng sn ti TP.HCM
6. Ý ngha khoa hc ca đ tài.
Vic nghiên cu đ tài này có ý ngha quan trng trong vic qun lý, điu tit th
trng bt đng sn ti TP.HCM, nó không ch có ý ngha v mt kinh t mà còn rt
có ý ngha v mt xã hi. V mt kinh t, th trng bt đng sn càng phát trin thì
kh nng thu hút vn đu t trong và ngoài nc càng nhiu, c s h tng ngày
càng đc ci thin và đng b, góp phn thúc đy nn kinh t phát trin. ng thi
vic xây dng và phát trin th trng bt đng sn cng tác đng rt ln đn các th
trng khác, và đc bit là th trng tài chính, tin t. V mt xã hi, th trng bt
đng sn càng phát trin càng đêm li s minh bch, to lòng tin cho ngi dân vi
Nhà nc.
7. B cc đ tài: Gm 3 chng
Chng 1: Tng quan v chính sách tài chính đi vi th trng bt đng sn.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
4
Chng 2: Thc trng các chính sách tài chính v th trng bt đng sn ti
TP.HCM.
Chng 3: Hoàn thin các chính sách tài chính nhm phát trin th trng bt đng
sn ti TP.HCM hin nay.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
5
Chng 1:
TNG QUAN V CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH I VI TH
TRNG BT NG SN.
1.1. Nhng lý lun chung v th trng bt đng sn.
1.1.1 . Khái nim bt đng sn.
Theo t đin các thut ng tài chính :‘‘Bt đng sn là mt ming đt và tt c tài
sn vt cht gn lin trên đt’’.
Theo điu 181 B Lut Dân S ca nc ta: ‘‘Bt đng sn là các tài sn không di
di đc bao gm: đt đai, nhà, công trình xây d
ng gn lin vi đt đai, k c các
tài sn gn lin vi nhà, công trình xây dng đó; các tài sn khác gn lin vi đt
đai và các tài sn khác do pháp lut quy đnh.’’
Nh vy, bt đng sn là mt tài sn không di di đc, tn ti và n đnh lâu dài.
đc coi là bt đng sn thì yêu cu phi có các điu kin sau:
- Là yu t vt cht có ích cho con ngi.
- c chim hu bi cá nhân hoc cng đng ngi.
- Có th đo lng bng giá tr nht đnh.
- Không th di di, hoc di di hn ch đ tính cht, công nng, hình thái ca nó
không thay đi.
Bt đng sn có nhng đc đim sau:
- Tính c đnh và lâu bn: bt đng sn ch to lp trên mt din tích c th c
a đt
đai, và đt đai là tài nguyên quc gia không th thay đi din tích, nu đt đai đó
không phi là hàng hoá thì bt đng sn gn trên đó cng khó khn trong vn đng
vi t cách là hàng hóa. Bt đng sn là tài sn không th di di nên h s mô t bt
đng sn ghi nhn s bin đng theo thi gian v hin trng, v ch s hu, s dng
theo mt trình t pháp lý nht đnh và là yu t đc bit quan trng trong quan h
giao dch trên th trng bt đng sn. Tính lâu bn đc th hin rõ trong quá trình
s dng đt đai bi vì đt đai không b hao mòn. Tính khan him đc bit do s phát
trin ca sn xut, s gia tng dân s làm cho nhu cu v đt đai, nhà ngày càng
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
6
tng, trong khi đó tng cung đt đai thì không thay đi, chính vì vy giá c đt đai
có xu hng ngày càng gia tng.
- Tính cá bit ln và chu nh hng qua li ln nhau: không có bt đng sn nào
trên th trng là ging nhau vì mi bt đng sn đc xác lp trên mt din tích c
th ca đt đai vi v trí đa lý, đa hình, kiu dáng kin trúc, c s h t
ng khác
nhau. Tuy bt đng sn mang tính cá bit cao nhng trong nhng trng hp có
nhng thay đi ln xung quanh bt đng sn nào đó s có nhng tác đng mnh v
nhu cu và giá c ca bt đng sn đó.
- Chu s chi phi mnh m ca chính sách pháp lut do nhà nc ban hành cng
nh các hot đng trong lnh vc kinh t -vn hoá- xã hi
1.1.2. Khái nim th trng b
t đng sn.
Th trng bt đng sn ch hình thành khi bt đng sn tr thành hàng hóa. Nh
vy, đâu, vào lúc nào bt đng sn cha tr thành hàng hóa thì đó, lúc đó cha
th có th trng bt đng sn. Tuy nhiên do nhng quan nim khác nhau v hàng
hóa bt đng sn và phm vi hot đng ca th trng nên cng có nhng quan
đim khác nhau v th trng bt đng sn.
- Có ý kin cho rng th trng bt đng sn và th trng đt đai ch là mt, vì tài
sn là nhà và các công trình phi gn lin vi đt đai thì mi gi là bt đng sn,
tuy nhiên trên thc t th trng đt đai ch là mt b phn ca th trng bt đng
sn và hàng hóa đt đai cng ch là mt loi hay là mt phn ca hàng hóa bt đng
sn.
- Cng có ý kin cho rng th trng bt đng sn là th trng nhà và đt (th
trng đa c), quan đim này hin khá ph bin ti Vit Nam, vì cho rng ch có
nhà và đt đai mi đc đa ra trao đi mua bán trên th trng. Cng ging nh
trên, hàng hóa nhà, đt cng ch là mt b phn ca hàng hóa bt đng sn, vì vy,
quan đim này không đy đ.
- Mt quan đim khá ph bin khác cho rng, th trng bt đng sn là th trng
ca các hot đng mua, bán, trao đi, th chp quyn s hu, quyn s dng v bt
đng sn theo quy lut ca th trng. Khái nim này d làm cho ngi ta hiu v
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
7
phm vi và ni dung hot đng ca th trng bt đng sn hn là mt khái nim có
tính khái quát. Hoc cng nh quan đim này, nhng các hot đng ca th trng
ngoài chu nh hng bi các quy lut ca th trng còn chu s điu tit và qun
lý ca Nhà nc. Ý kin này cng xut phát t thc t là hot đng c
a th trng
bt đng sn ca hu ht các nc trên th gii đu đc điu chnh bng pháp lut
Dân s, Lut t đai và chu s can thip, qun lý ca Nhà nc.
Nh vy, mt cách tng quát, th trng bt đng sn là th trng cha đng
nhng giao dch dân s v bt đng sn ti mt vùng nht đnh, trong mt thi gian
xác đnh.
Ti Vit Nam, Theo hin pháp 1992, Lut đt đai 2003 và điu 174 B Lut Dân s
2005 liên quan đn bt đng sn thì đt đai thuc s hu toàn dân, do Nhà nc
thng nht qun lý và đ ra ch đ s dng thông qua các hình thc giao, cho thuê
quyn s dng đt đi vi các t chc, cá nhân. Các t chc, cá nhân khi đc Nhà
nc giao đt, cho thuê đt s có quyn s dng đt theo quy đnh pháp lut nh:
đc quyn chuyn đi mc đích s dng đt, chuyn quyn s dng đt, quyn k
tha, cho thuê, th chp, góp vn bng giá tr quyn s dng đt đ hp tác kinh
doanh. nc ta thc cht hàng hóa đt đai tham gia trao đi trên th trng là
quyn s dng đt, vì vy th trng bt đng sn nc ta là th trng ca các
giao dch dân s v quyn s dng đt, quyn s hu nhà và các công trình, vt
dng, kin trúc gn lin vi nó.
1.1.3. C s và các yu t tác đng đn s hình thành và phát trin ca th
trng bt đng sn.
1.1.3.1. C s hình thành.
- S phát trin ca nn sn xut hàng hóa: quá trình hình thành và phát trin ca th
trng bt đng sn là mt quá trình tt yu mang tính khách quan, gn lin vi s
phát trin ca sn xut hàng hoá. C s kinh t - xã hi cho s ra đi và tn ti ca
sn xut hàng hoá là phân công lao đng và s khác bit v kinh t gia nhng nhà
sn xut vi nhau, s khác bit này do quan h khác nhau v t liu sn xut quy
đnh. Nh vy v mt kinh t, ch đ t hu t liu sn xut là c s ca sn xut
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
8
hàng hoá. T liu sn xut ban đu mà giai cp thng tr chim hu là rung đt; do
s s hu t nhân v rung đt cùng vi s phát trin ca sn xut hàng hoá đã làm
ny sinh các hình thc trao đi, mua bán, thuê mn rung đt. ây cng là nhng
hình thc giao dch ban đu và c bn ca th trng bt đng sn. Vì bt đng s
n
là mt trong nhng yu t đu vào quan trng ca quá trình sn xut, do đó sn xut
phát trin đòi hi th trng bt đng sn cng phát trin theo v quy mô, s lng,
cht lng hàng hóa; các loi hình giao dch trên th trng cng ngày càng phong
phú hn; các ch th tham gia th trng cng đc m rng hn…,bên cnh đó,
quá trình phát trin ca nn kinh t th trng cng làm cho mc sng ca các tng
lp dân c càng tng lên bên cnh s gia tng dân s và quá trình đô th hóa din ra
mnh m dn đn nhu cu giao dich.
- S hình thành đng b ca các th trng khác trong nn kinh t:
Th trng bt đng sn là mt th trng trong h thng các th trng gn lin vi
quá trình sn xut kinh doanh. Vi vai trò yu t đu vào chính ca sn xut: bt
đng sn, vn, lao đng, mt mt đóng góp vào hot đng sn xut hàng hóa ca
nn kinh t, mt khác, th trng các yu t này cng có nhng tng tác ln nhau
nhm to s chuyn dch hiu qu ca hàng hóa bt đng sn, vn và lao đng trong
toàn b nn kinh t. Do vy vic hình thành th trng bt đng sn phi đc đt
trong mi quan h đng b vi các th trng khác là điu cn thit đ các th
trng có điu kin phát trin.
1.1.3.2. Các yu t tác đng.
Cng nh các th trng khác, s hình thành và phát trin ca th trng bt đng
sn cng chu s nh hng ca các yu t kinh t, chính tr, xã hi, dân c…tuy
nhiên, s nh hng ca các yu t này đn th trng bt đng sn li có nhng
đc đim, biu hin riêng, c th:
- S phát trin kinh t:
Phát trin kinh t ca mt nc tt yu làm gia tng các nhu cu s dng đt trong
các lnh vc sn xut, nht là lnh vc sn xut phi nông nghip. Vn đ này đòi hi
phi có quá trình chuyn dch đt s dng trong hot đng sn xut nông - lâm
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
9
nghip sang s dng vào mc đích công nghip - thng mi - dch v, đng thái
này đã làm gia tng các giao dch v bt đng sn và to s phát trin cho th trng
bt đng sn. Mt khác s phát trin kinh t cng đng thi là quá trình phát trin
ca khoa hc, k thut và công ngh tác đng trc tip vào vic to lp, thay th, ci
t
o hàng hoá bt đng sn phù hp vi yêu cu mi ca nn kinh t và xã hi.
- Dân s:
Trc ht tng dân s cng đng ngha vi tng các nhu cu v các loi hàng hoá
trên th trng, các ngành sn xut đòi hi phi m rng, phát trin v quy mô t đó
làm tng nhu cu v s dng đt. Tuy nhiên do đt đai gii hn và tn ti quá trình
dch chuyn đt sn xut nông nghip sang s dng vào các mc đích phi nông
nghip khác nên luôn có nhng sc ép nhu cu ln đòi hi phi đc gii quyt
thông qua th trng là ch yu.
Tip đó, s gia tng dân s là mt áp lc ln làm tng nhu cu s dng nhà , đt ,
đng thi cng làm tng các nhu cu v hot đng xã hi, dch v, thng mi, nhu
cu khám cha bnh, giáo dc, các hot đng vui chi, gii trí, th dc th thao…,
nhng nhu cu này đu là nhng nhân t làm gia tng cu v bt đng sn, nht là
các bt đng sn ti các khu vc dân c, trung tâm thng mi, dch v.
- Pháp lut:
Pháp lut có th đc xem là yu t tác đng có tính cht quyt đnh đn s hình
thành và phát trin ca th trng bt đng sn biu hin qua nhng quy đnh pháp
lut v quyn mua, bán, cho thuê, th chp, góp vn liên doanh….bng bt đng
sn. Thc t cho thy yu t này có th thúc đy, hn ch hoc có th xóa b s tn
ti ca th trng bt đng sn do tính cht đc bit ca hàng hóa bt đng sn là
gn lin vi đt đai, mà điu này luôn đc Nhà nc mi thi k (tr công xã
nguyên thy) nm quyn điu chnh.
- Chính sách kinh t:
Chính sách kinh t ca Chính ph Trung ng và Chính quyn a phng cng là
nhân t nhy cm nh hng đn th trng bt đng sn.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
10
Trc ht, nhng chính sách khuyn khích sn xut theo vùng, khu vc kinh t s đi
kèm vi k hoch quy hoch phát trin vùng, các quy hoch này thc cht s xác
đnh và xác đnh li mc đích s dng đt, t đó nhng khu vc, vùng nào nm
trong quy hoch chuyn mc đích s dng đt t sn xut nông nghip sang sn
xut và hot đng công nghip ho
c nm trong quy hoch xây dng khu đô th mi,
các khu trung tâm thng mi, dch v,…s đng thi làm gia tng các đn v sn
xut kinh doanh, gia tng dân s t đó làm tng nhu cu v bt đng sn, thúc đy
tng các chng loi hàng hóa và giao dch bt đng sn trên th trng. Ngc li,
nhng vùng, khu vc không đc Chính ph Trung ng, a phng chú trng
đu t phát trin kinh t do yu t vùng không thích hp cho mc tiêu phát trin
kinh t thì nhìn chung cu bt đng sn cho hot đng sn xut kinh doanh cho nhu
cu nhà , đt ca dân c không đc kích thích, đng ngha vi giao dch trên th
trng bt đng sn s trm lng, nh hng đn tc đ phát trin ca th trng bt
đng sn ti khu vc, vùng tng ng.
- Phong tc đa phng:
Tp quán, truyn thng là nhng yu t mang tính nhân vn ca th trng bt
đng sn. Tp quán, truyn thng nh hng trc tip vào các tin trình thc hin
các giao dch mua, bán, thuê mn, th chp…trên th trng bt đng sn, nó có
tác dng đy nhanh hoc làm hn ch các v giao dch, nó đm bo đ tin cy gia
các bên mua-bán, thuê-cho thuê,…; nó cng có tác dng làm đy nhanh hoc chm
tin trình thanh toán gia các bên vi nhau.
Trong khi đó, th hiu li tác đng đn th trng bt đng sn trên hai khía cnh
ch yu sau: mt là, th hiu v v trí bt đng sn, hình dng, phng hng ca
bt đng sn phù hp vi tính cht s dng c th ca ngi có nhu cu; hai là, th
hiu v kin trúc, kiu dáng, tính hin đi, c đin… cng là nhng nhân t trc
tip làm nh hng đn cung và cu hàng hoá trên th trng bt đng sn.
1.1.4. Các đc đim ca th trng bt đng sn.
Do bt đng sn là hàng hoá đc bit có nhng đc đim khác bit vi hàng hoá
thông thng, nên th tr
ng bt đng sn cng có nhng đc đim riêng ca nó.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
11
- Th trng bt đng sn là th trng mang tính đa phng sâu sc: do đc tính
ca đt đai là không di di đc, không th chia ct và mang t ni tha sang ni
thiu ht đc, mi ni li có trình đ phát trin kinh t, vn hoá, xã hi, dân s,
…khác nhau dn đn nhu cu v bt đng sn rt khác nhau, do đó trình đ phát
trin ca th tr
ng bt đng sn mi vùng s khác nhau.
- Th trng bt đng sn là th trng cnh tranh không hoàn ho: do mang tính đa
phng sâu sc nên th trng bt đng sn mang tính đc quyn nhiu hn th
trng các hàng hóa thông dng khác. Bin đng ca giá đt thng mnh hn bin
đng ca hàng hoá thông dng, các giao dch mua bán tin hành không có đy đ
thông tin cn thit do th tr
ng bt đng sn không có th trng trung tâm, ni mà
ngi mua ngi bán có th tác đng trc tip qua li ln nhau. Vì vy, to nên s
bt hoàn ho trong cnh tranh trên th trng.
- Th trng bt đng sn có mi quan h mt thit vi th trng tài chính tin t:
tùy theo nhu cu đu t mà ngi ta có th chuyn hóa hàng hóa bt đng sn thành
các sn phm trên th trng vn và ngc li. Bên cnh đó, hàng hóa trên th
trng bt đng sn thng có giá tr ln, các hot đng giao dch, đu t kinh
doanh đu có nhu cu rt ln v vn. Do có giá tr ln nên bt đng sn còn đc s
dng làm vt bo đm cho các hot đng vay mn ti các ngân hàng, t chc tín
dng.
- Th trng bt đng s
n là th trng chu nh hng nhiu bi s chi phi ca
pháp lut: do bt đng sn thng có giá tr tng đi ln và đc tính riêng có ca
hàng hoá bt đng sn nên giao dch bt đng sn luôn phc tp hn các hàng hoá
thông thng khác, đi cùng vi các giao dch bt đng sn là hàng lot các giy t
kèm theo nh: giy chng nhn quyn s dng đt, các quyn mua, bán, th chp,
góp vn bt đng sn, thu, l phí liên quan phi np. Nhng quy đnh pháp lut chi
phi đi vi bt đng sn và giao dch bt đng sn càng tinh gn, l phí liên quan
đn vic giao dch càng thp thì vic mua bán giao dch bt đng sn din ra càng
nhanh và càng phát trin thun li.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
12
1.1.5.Các yu t ca th trng bt đng sn.
1.1.5.1. Cung cu.
Cng nh các th trng khác, yu t hàng đu ca th trng bt đng sn là cung-
cu v bt đng sn. Cu bt đng sn đc xác đnh t nhu cu s hu và s dng
các loi bt đng sn. Nhu cu s hu bt đ
ng sn có khi không bt ngun t nhu
cu s dng phn vt cht ca bt đng sn mà xut phát t mc tiêu khác nh kinh
doanh (mua đ bán), tích tr tài chính…Khác vi nhu cu s hu, nhu cu s dng
bt đng sn ch yu li là nhu cu gn vi phn vt cht ca bt đng sn nh s
dng đt rung đ trng trt, dùng đt đ xây nhà, xây vn phòng cho thuê…; do
đc đim này nên ngi có nhu cu s dng bt đng sn không nht thit phi
đng thi là ngi s hu. Trên thc t đ đáp ng nhu cu s dng bt đng sn,
ngi s dng thng đi thuê t nhng ngi s hu bt đng sn.
1.1.5.2. Hàng hoá ca th trng bt đng sn.
Hàng hóa bt đng sn có th xác đnh gm 2 loi ch yu: đt đai và các vt kin
trúc đã xây dng xong gn lin vi đt.
- t đai:
t đai nu tách ri vi nhà ca, vt kin trúc thì bn thân nó không th tha mãn
nhu cu c trú ca con ngi, nhng vì có giá tr phát trin tim n thông qua đu
t nên cui cùng nó cng đt đn mc đích tr thành không gian lu trú ca con
ngi. Do đó đt đai thuc phm trù bt đng sn và là b phn quan trng trong
phm trù đó.
- Nhà ca, vt kin trúc gn lin vi đt:
Vt kin trúc gn lin vi đt có th k đn nh:
+ Các công trình nhà ph thông, bit th và nhà chung c. Mi loi công trình
phát trin trong nhng giai đon khác nhau, tng ng vi mc tng thu nhp khác
nhau.
+ Các công trình thng nghip có th k đn nh khách sn, nhà hàng, nhà
xng, siêu th, ch…Các công trình xây dng này đòi hi v vn đu t ln, đa
đim phi đc la chn k, phù hp vi mc tiêu sn xut, kinh doanh ca ngi
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
13
đu t đng thi cng phi gn vi nhng điu kin kinh t, xã hi ca khu vc
quanh đó.
+ Ngoài ra còn có các công trình đc bit nh: các trung tâm gii trí, trng hc,
bn cng, sân bay…đây là nhng dng công trình đu t dài hn, lng giao dch
hn ch.
Nhìn chung, hàng hóa bt đng sn có nhng đc đim sau:
+ Tính c đnh, đc đim này xu
t phát t thc trng gn lin vi hàng hóa đt đai
ca các hàng hóa là công trình, vt kin trúc khác. Mt khác, đt đai là loi tài
nguyên quc gia không th thay đi v din tích, do đó hàng hóa bt đng sn còn
mang tính khan him đc bit.
+ Cng xut phát t v trí c đnh, hàng hóa bt đng sn mang tính cá bit ln,
tc là không có hàng hóa bt đng sn nào trên th trng bt đng sn là ging
nhau, đc tính này có đc do hai yu t: th nht, tính v trí nh nói trên; th hai,
s khác bit v kiu dáng, kin trúc cng nh nhng công trình ph đi kèm.
+ Mc dù mang tính cá bit ln nhng các hàng hóa bt đng sn li chu nh
hng ln nhau rt ln, đc bit là trong các trng hp thay đi kt cu h tng k
thut, nhng công trình xây dng ln, quy mô đc thc hin…thì các bt đng sn
khác lin k cng chu tác đng ngay v mt giá c.
+Ngoài ra hàng hóa bt đng sn còn chu s chi phi mnh m ca các chính sách
pháp lut và kinh t ca Nhà nc, đc đim này cng xut phát t đc đim hàng
hóa đt đai là tài sn quan trng ca mi quc gia, các giao dch v bt đng sn
đu tác đng mnh đn các hot đng kinh t-xã hi khác, do đó, vn đ v đt đai,
nhà , vt kin trúc và các công trình gn lin vi đt phi chu s chi phi ca nhà
nc nhm làm gim đn mc thp nht nhng tác đng xu đn nn kinh t, đng
thi cng có th phát huy đn mc ti đa nhng ngun lc có đc hoc sinh ra t
th trng bt đng sn.
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
14
1.1.5.3. Giá c ca hàng hóa bt đng sn, các yu t tác đng và vn đ đnh giá
bt đng sn.
Cng nh các loi hàng hoá khác, giá c hàng hoá bt đng sn đc hình thành
trên c s quan h cung - cu bt đng sn. Tuy nhiên do bt đng sn là loi hàng
hóa đc bit nên giá c hàng hoá bt đng sn cng có nhiu khác bit so vi hàng
hóa khác nh: giá c bt đng s
n mang tính khu vc sâu sc, giá c thay đi nhanh
chóng theo thi gian, theo các yu t ca din bin th trng. Thông thng giá
bt đng sn bao gm các loi sau: giá mua, giá bán, giá chuyn nhng, giá bán
ca nhà nc quy đnh, giá thc t th trng, giá hch toán trong kinh doanh bt
đng sn.
1.1.5.4. Các ch th tham gia th trng.
- Nhà nc: đi vi th trng bt đng sn, Nhà nc đm nhim vai trò rt quan
trng trong vic ban hành các quy đnh v qun lý bt đng sn, v các ngha v tài
chính có liên quan đn quyn s dng đt, kinh doanh bt đng sn, cng nh vch
ra các quy hoch v đt, kin trúc, c s h tng,… bên cnh đó, Nhà nc còn có
trách nhim trong vic qun lý, x lý, đ ra k hoch s dng ngun tài sn công, là
ngun cung hàng hoá bt đng sn quan trng trên th trng.
- Nhà đu t: Trong th trng bt đng sn không th không có mt các nhà đu t
(bao gm các cá nhân và các t chc kinh t) thuc ngành kinh doanh bt đng sn
và không thuc ngành ngh kinh doanh bt đng sn.
- Ngi mua - ngi bán thông thng: là nhng ngi có nhu cu mua hoc bán
bt đng sn vì rt nhiu lý do riêng, h có th là nhng ngi mua bt đng sn
phc v cho nhu cu c trú, hoc là ngi bán bt đng sn đ chuyn hoá thành
vn dùng vào vic khác, hoc h mua bán bt đng sn vì thay đi ni c trú,….
- Các t chc trung gian: là t chc làm cu ni gia ngi mua và ngi bán bt
đng sn, đây là các t chc có vn hay nghip v chuyên môn cao v bt đng sn.
Giao dch trên th trng bt đng sn liên quan nhiu đ
n vn, cng nh rt cn
đn các loi hình t vn và đnh giá chuyên nghip vì bt đng sn là hàng hóa có
Lun Vn Thc S Kinh T GVHD: PGS-TS. Phm Vn Nng
HVTH: La Hoàng Nht Trang
15
giá tr ln. Mt khác, giá c bt đng sn chu nh hng rt nhiu yu t phc tp,
thông tin th trng bt đng sn thì thng không hoàn ho.
1.1.6. Tác đng ca th trng bt đng sn đi vi nn kinh t.
Th trng bt đng sn đóng vai trò rt quan trng đi vi nn kinh t quc dân.
Nó ch
u nh hng ca tc đ tng trng kinh t cng nh chu nh hng ca các
th trng khác trong nn kinh t, nhng đng thi nó tác đng ngc tr li cng
không nh.
- Th trng bt đng sn có tác đng đn s tng trng ca nn kinh t bi vì xét
trong mi quan h tích ly và tiêu dùng thì tng tích ly tài sn c đnh luôn cao
hn tng tích ly tài sn lu đng, mà trong tích ly tài sn c đnh thì bt đng sn
chim t trng rt ln. Do đó bt đng sn là yu t hàng đu tác đng đn s tng
gim tng tích ly ca nn kinh t. Vi đc tính này, bt đng sn tr thành mt
trong nhng yu t quan trng ca tng sn phm quc dân. Vì vy th trng bt
đng sn phát trin mnh hay yu đu tác đng đn s tng trng ca nn kinh t.
- Th trng bt đng sn là th trng không th tách ri h thng các th trng
nên nó tác đng đn tt c các loi th trng trong nn kinh t. Vi t cách là th
trng đu vào ca các ngành sn xut kinh doanh và dch v các hàng hóa thông
thng khác, th trng bt đng sn góp phn không nh vào chi phí sn xut kinh
doanh ca các hàng hóa đó. Ngoài ra, do tính cht không b hao mòn trong s dng
và có th tái to li, hàng hoá bt đng sn là đt đai s dng vào quá trình sn xut
kinh doanh đóng vai trò quan trng trong vic to ra giá tr gia tng cho ngành sn
xut nói riêng, và cho toàn b nn kinh t nói chung.
i vi các th trng to lp hàng hoá bt đng sn nh th trng máy móc thit
b xây dng, vt liu xây dng, trang trí ni tht…thì khi th trng bt đng sn
phát trin sôi đng s kéo các th trng này phát trin theo. Th trng bt đng
sn còn tác đng trc tip vào th trng lao đng do vic s dng đt cho các hot
đng trng trt, chn nuôi, xây dng các công trình nhà ki
n trúc,…luôn đòi hi
có s tham gia ca lc lng lao đng. Khi cu bt đng sn tng đòi hi cung hàng
hoá bt đng sn tng s trông ch vào vic to lp thêm nhng hàng hoá bt đng