Văn bản quê hương

GV: Đoàn Anh Tuấn

BÀI 19: VĂN BẢN
TẾ HANH
:
Tiết 77: Đọc - hiểu văn bản

I. Đọc - tiếp xúc văn bản
•
Tác giả, tác phẩm:
? Nêu hiểu biết của em về tác
giả Tế Hanh ?
TẾ HANH
-
Tế Hanh tên khai sinh là Trần
Tế Hanh, sinh năm 1921 tại một
làng chài ven biển tỉnh Quảng
Ngãi.
-
Quê hương là nguồn cảm
hứng lớn nhất trong suốt cuộc
đời của tác giả.
-
Ông được Nhà nước trao giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn
học nghệ thuật.
Những tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Tế Hanh
BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG

* Tác giả, tác phẩm:

I. Đọc - tiếp xúc văn bản
* Đọc:
* Từ khó:
* Cấu trúc văn bản
Bài thơ thuộc thể thơ gì?
Em hãy nêu bố cục của bài
thơ ? Nội dung chính của
từng phần ?
- Bố cục: 4 phần
- 2 câu mở đầu: Giới thiệu
chung về làng quê tác giả.
- 6 câu tiếp theo: Cảnh thuyền
chài ra khơi đánh cá.
- 8 câu tiếp theo: Cảnh thuyền
cá trở về bến.
- 4 câu thơ cuối: Nỗi nhớ làng
khôn nguôi của tác giả.
BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
- Bài thơ thuộc thể thơ 8 chữ

I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
? Mở đầu bài thơ tác giả đã giới
thiệu với người đọc hình ảnh quê
hương. Hình ảnh ấy hiện lên với
những đặc điểm nào ?
Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới :

Nước bao vây, cách biển nửa ngày sông.
-
Nghề của làng: Làm nghề chài
lưới.
- Vị trí của làng: Sống chung với
nước.
? Nhận xét của em về lời giới
thiệu của tác giả ?
- Lời giới thiệu mộc mạc giản dị
BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG

Khi trời trong gió nhẹ sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.
? Đoàn thuyền đánh cá ra đi trong một khung cảnh như thế
nào ?
? Em có cảm nhận gì về khung cảnh đó ?
- Bầu trời cao rộng, trong trẻo, nhuốm nắng hồng bình minh
Nổi bật lên hình ảnh đoàn thuyền băng mình ra khơi.
? Hình ảnh dân chài lưới bơi thuyền đi đánh cá được hiện lên
qua những câu thơ nào ?
? Cách miêu tả và cách sử dụng từ ngữ của tác giả có gì đặc
biệt nhằm diễn tả điều gì ?

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi

thuyền đi đánh cá.
-
Hình ảnh so sánh
-
Động từ hăng, phăng, vượt.
⇒
Diễn tả khí thế băng đến dũng
mãnh của con thuyền
=> Phong cảnh thiên nhiên tươi
sáng, bức tranh lao động đầy hứng
khởi và dạt dào sức sống.
? Bốn câu thơ đầu của khổ 2 đã
giúp cho người đọc hình dung
được điều gì ?

QUÊ HƯƠNG
Tế Hanh
I. Đọc - tìm hiểu chú thích
II. Tìm hiểu văn bản

1. Hình ảnh quê hương
trong tâm trí tác giả

Trong khổ thơ 2, hình
ảnh so sánh nào độc
đáo, bất ngờ nhất ?
So sánh, nhân hóa,
động từ mạnh.
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió.

? Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong hai câu thơ
trên ? Em hãy phân tích cái hay của nghệ thuật đó ?
- So sánh, nhân hóa độc đáo với hình ảnh quen thuộc => Cánh
buồm là biểu tượng của linh hồn làng chài.

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
? Cảnh đoàn thuyền trở về được
miêu tả qua những câu thơ nào?
Ngày hôm sau, ồn ào trên bến đỗ
Khắp dân làng tấp nập đón ghe về.
“Nhờ ơn trời biển lặng cá đầy ghe,”
-

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
-
=> Gợi lên không khí vui tươi,
sầm uất, mãn nguyện vì đoàn
thuyền cập bến thắng lợi.

? Vì sao câu thơ thứ 3 lại được đặt
trong dấu ngoặc kép ?
- Câu thơ trong dấu ngoặc kép là
lời cảm tạ chân thành trời đất đã
sóng yên biển lặng để người dân
chài trở về an toàn với cá đầy ghe.

Những con cá tươi ngon thân bạc trắng
Dân chài lưới làn da ngăm rám nắng,
Cả thân hình nồng thở vị xa xăm;
? Nêu cảm nhận của em về hình ảnh dân chài qua chi tiết “làn da
ngăm rám nắng-nồng thở vị xa xăm”
- Hình ảnh sáng tạo: Nước da ngăm đen nhuộm nắng gió, thân
hình vạm vỡ, thấm đượm vị mặn mòi của biển.

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
-
=> Gợi lên không khí vui tươi,
sầm uất, mãn nguyện vì đoàn
thuyền cập bến thắng lợi.
- Hình ảnh người dân chài hiện lên
vừa chân thực vừa lãng mạn với
tầm vóc phi thường.

? Hình ảnh con thuyền trong đoạn thơ được miêu tả như thế nào ?
Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm
Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ
? Hai câu thơ tả con thuyền nằm im trên bến sau chuyến đi dài gợi cho
em cảm xúc gì?
- Con thuyền nằm im nghỉ ngơi trên bến sau chuyến ra khơi.

CON THUYỀN
Lần xuất hiện thứ nhất Lần xuất hiện thứ hai
Hăng, phăng
Sôi nổi, hứng khởi
Nằm, nghe
Nghỉ ngơi, thư giãn
Con thuyền là một thành viên của làng chài
-> Biểu tượng của người dân chài.
Em hãy so sánh hình ảnh con thuyền qua hai
lần xuất hiện ?

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
-
? Có gì đặc sắc về nghệ thuật
trong lời thơ: Chiếc thuyền im
bến mỏi trở về nằm-nghe chất
muối thấm dần trong thớ vỏ ?

Phân tích nét độc đáo trong biện
pháp nghệ thuật trên ?
-
Dùng phép nghệ thuật nhân hóa.
-
Tác giả không chỉ thấy con
thuyền đang nằm im trên bến mà
còn cảm thấy sự mệt mỏi.
- Con thuyền vô tri đã trở nên có
hồn qua nghệ thuật nhân hóa.

BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
I. Đọc - tiếp xúc văn bản
II. Đọc hiểu văn bản
1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
-
3. Nỗi nhớ làng quê của tác giả
? Trong xa cách lòng tác giả luôn
nhớ tới những điều gì nơi quê nhà ?
Nay xa cách lòng tôi luôn tưởng nhớ
Màu nước xanh, cá bạc, chiếc buồm vôi,
Thoáng con thuyền rẽ sóng chạy ra khơi.
Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá ?
? Tại sao tác giả lại nhớ nhất cái mùi nồng mặn ấy ?
? Qua đó em hiểu gì về tấm lòng của tác giả đối với quê hương ?

I. Đọc - tiếp xúc văn bản

1. Tám câu đầu: Giới thiệu cảnh
làng quê và cảnh dân chài bơi
thuyền đi đánh cá.
2. Cảnh thuyền cá trở về
BÀI 19: VĂN BẢN: QUÊ HƯƠNG
II. Đọc hiểu văn bản
3. Nỗi nhớ làng quê của tác giả
- Nỗi nhớ quê hương chân thành,
tha diết. Sự gắn bó thủy chung
mặc dù trong xa cách.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
? Nêu những giá trị đặc sắc nghệ
thuật của bài thơ ?
? Phương thức biểu đạt chính của bài
thơ là gì ?
2. Nội dung:
? Nội dung nổi bật của bài thơ là gì ?
* Ghi nhớ
IV. Luyện Tập



Câu hỏi trắc nghiệm:
? Theo em, bài thơ được viết theo phương
thức nào?
A.Miêu tả.
B. Biểu cảm.
C. Trữ tình.
D. Miêu tả, biểu cảm và trữ tình.