Giáo trình mô đun sản xuất cây giống bằng chiết, ghép

BӜ NÔNG NGHIӊP VÀ PHÁT TRIӆN NÔNG THÔN




GIÁO TRÌNH MÔ ĈUN
SҦN XUҨT CÂY GIӔNG BҴNG
CHIӂT, GHÉP
MĈ:04

NGHӄ SҦN XUҨT KINH DOANH
CÂY GIӔNG LÂM NGHIӊP
Trình ÿӝ: Sѫ cҩp nghӅ















1

TUYÊN BӔ BҦN QUYӄN
Giáo trình ÿѭӧc biên soҥn phөc vө mөc ÿích ÿào tҥo nghӅ cho nông dân nên
các thông tin trong giáo trình có thӇ ÿѭӧc phép dùng nguyên bҧn hoһc trích dùng
cho các mөc ÿích vӅ ÿào tҥo và tham khҧo
Mӑi ÿөc ÿích khác mang tính lӋch lҥc hoһc sӱ dөng vӟi mөc ÿích kinh
doanh thiӃu lành mҥnh sӁ bӏ nghiêm cҩm.

MÃ TÀI LIӊU: MĈ 04

2

LӠI GIӞI THIӊU
Trong nhӳng năm gҫn ÿây, hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt cây giӕng lâm nghiӋp ÿã giúp
cho nhiӅu bà con nông dân miӅn núi xóa ÿѭӧc ÿói, giҧm ÿѭӧc nghèo. Tuy nhiên
viӋc sҧn xuҩt cây giӕng cӫa bà con còn nhӓ, sӱ dөng giӕng không rõ xuҩt xӭ,
không ÿăng ký sҧn xuҩt kinh doanh, thiӃt kӃ vѭӡn ѭѫm chѭa ÿáp ӭng ÿѭӧc yêu cҫu
sҧn xuҩt, sҧn xuҩt chӫ yӃu dӵa vào kinh nghiӋm, các kӻ thuұt nhân giӕng tiӃn tiӃn
chѭa ÿѭӧc áp dөng dүn ÿӃn chât lѭӧng, năng xuҩt cây giӕng t
hҩp. Tӯ nhu cҫu thӵc
tiӉn trên, viӋc biên soҥn Giáo trình hѭӟng dүn bà con sҧn xuҩt kinh doanh cây
giӕng lâm nghiӋp là hӃt sӭc cҫn thiӃt.
Ĉѭӧc sӵ hӛ trӧ cӫa Vө Tә chӭc Cán bӝ - Bӝ Nông nghiӋp và Phát triӇn
Nông thôn, Trѭӡng Cao ÿҷng nghӅ Công nghӋ và Nông lâm Phú Thӑ ÿã tiӃn hành
biên soҥn Giáo trình “S̫n xṷt kinh doanh cây gi͙ng lâm nghi͏p” phөc vө cho

các khoá ÿào tҥo nghӅ trình ÿӝ sѫ cҩp và dҥy nghӅ dѭӟi 3 tháng, trѭӟc hӃt là các
khoá ÿào tҥo phөc vө cho ĈӅ án ÿào tҥo nghӅ cho lao ÿӝng nông thôn ÿӃn năm
2020.
Giáo trình mô ÿun “S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng chi͇t, ghép” là giáo trình mô ÿun
thӭ hai trong sáu giáo trình mô ÿun cӫa nghӅ Sҧn xuҩt kinh doanh cây giӕng l
âm
nghiӋp. Giáo trình có 03 bài, mӛi bài hӑc ÿѭӧc chia làm 04 phҫn, cө thӇ là: mөc
tiêu bài hӑc, nӝi dung bài hӑc, câu hӓi và bài tұp thӵc hành, ghi nhӟ. Các bài dҥy
ÿѭӧc biên soҥn mӝt cách ngҳn gӑn, kӃt cҩu hӧp lý giӳa lý thuyӃt và thӵc hành
nhҵm cung cҩp nhӳng kiӃn thӭc, kӻ năng vӅ sҧn xuҩt cây giӕng bҵng chiӃt, ghép
cho ngѭӡi hӑc.
Giáo trình ÿѭӧc biên soҥn bӣi mӝt nhóm các giáo viên có kiӃn thӭc, kinh

nghiӋm vӅ lƭnh vӵc sҧn xuҩt cây giӕng lâm
nghiӋp và nhұn ÿѭӧc rҩt nhiӅu ý kiӃn
ÿóng góp cӫa các nhà chuyên môn ÿӃn tӯ ba miӅn cӫa ÿҩt nѭӟc.Trong quá trình
biên soҥn nhóm tác giҧ tiӃn hành biên soҥn nӝi dung các bài hӑc theo trình tӵ các
bѭӟc thӵc hiӋn công viӋc cӫa nghӅ và lӗng ghép các kiӃn thӭc cҫn thiӃt theo logíc
hành nghӅ.
Trong quá trình biên soҥn chúng tôi ÿã nhұn ÿѭӧc rҩt nhiӅu sӵ giúp ÿӥ cӫa
các cán bӝ khuyӃn nông cӫa các tӍnh Tuyên Quang, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái,
Phú Thӑ.
Mһc dù ÿã hӃt sӭc cӕ gҳng, nhѭng do nhӳng nguyên nhân chӫ quan và khách
quan nên viӋc biên soҥn còn nhiӅu thiӃu sót, rҩt m
ong nhұn ÿѭӧc nhӳng ý kiӃn
ÿóng góp cӫa các ÿӗng nghiӋp, bҥn ÿӑc ÿӇ Giáo trình ÿѭӧc hoàn thiӋn hѫn

Tham gia biên soҥn
1. KͿ s˱: Ph̩m Hͷu Hân ( chͯ biên )
2. KͿ s˱: Lê Th͓ Tình
3. Th̩c sͿ: D˱˯ng Danh Công


3


MӨC LӨC
Ĉӄ MӨC TRANG

LӠI GIӞI THIӊU 2
MӨC LӨC 3
GIӞI THIӊU MÔ ĈUN 4
BÀI 1: KHÁI QUÁT Vӄ SҦN XUҨT CÂY GIӔNG BҴNG CHIӂT, GHÉP 4

Mөc tiêu: 4
A. Nӝi dung 4
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành 5
C. Ghi nhӟ: 5
BÀI 2: CHIӂT CÀNH 6
Mөc tiêu: 6
A. Nӝi dung 6
C. Ghi nhӟ 12
BÀI 3: GHÉP 13
Mөc tiêu: 13
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành 20
C. Ghi nhӟ 20
HѬӞNG DҮN GIҦNG DҤY MÔ ĈUN/MÔN HӐC 21
I. Vӏ trí, tính chҩt cӫa mô ÿun: 21
II. Mөc tiêu: 21
III. Nӝi dung chính cӫa mô ÿun: 21
IV. Hѭӟng dүn thӵc hiӋn bài tұp, bài thӵc hành 21
V. Yêu cҫu vӅ ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp 23
IV. Tài liӋu tham khҧo 24

4

MÔ ĈUN: SҦN XUҨT CÂY GIӔNG BҴNG CHIӂT,GHÉP
Mã mô ÿun: MĈ 04
GIӞI THIӊU MÔ ĈUN
Mô ÿun này trang bӏ cho ngѭӡi hӑc nhӳng kiӃn thӭc, kӻ năng vӅ chiӃt, ghép
Quá trình giҧng dҥy mô ÿun này chӫ yӃu tiӃn hành tҥi vѭӡn ѭѫm cӫa cѫ sӣ
ÿào tҥo, nên bӕ trí trùng vӟi thӡi ÿiӇm nhân giӕng các loҥi cây lâm nghiӋp bҵng
chiӃt, ghép nhѭ trám, tre mămg.
ViӋc ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp cӫa hӑc viên thông qua quá trình thӵc hiӋn các
bài thӵc hành sҧn xuҩt giӕng bҵng chiӃt, ghép và ÿánh giá sҧn phҭm thӵc hành.

BÀI 1: NHҰN THӬC CHUNG Vӄ SҦN XUҨT CÂY GIӔNG BҴNG CHIӂT,
GHÉP
Mã bài: M4-01
Mөc tiêu:
- Trình bày ÿѭӧc khái niӋm,
ѭu nhѭӧc ÿiӇm và mӝt sӕ chú ý khi sҧn xuҩt cây giӕng
bҵng chiӃt, ghép

A. Nӝi dung

1. S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng c
hi͇t cành

1.1. Khái niӋm
S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng chi͇t cành là quá trình s͵ dͭng m͡t s͙ bi͏n pháp kͿ
thu̵t tác ÿ͡ng vào cành cây ḿ ÿ͋ t̩o ra b͡ r͍ cho cây con tr˱ͣc khi tách kh͗i c˯
th͋ cây ḿ

1.2. Ѭu, nhѭӧc ÿiӇm cӫa chiӃt cành
1.2.1. Ѭu ÿiӇm:
ViӋc sҧn xuҩt cây giӕng bҵng chiӃt cành có nhӳng ѭu ÿiӇm s
au:
+ Cây con vүn giӳ ÿѭӧc nhӳng ÿһc tính tӕt cӫa cây mҽ
+ Cây con sinh trѭӣng phát triӇn nhanh, sӟm thành thөc sinh trѭӣng, thӡi gian tҥo
ra mӝt cây giӕng ngҳn
1.2.2. Nhѭӧc ÿiӇm
ViӋc sҧn xuҩt cây giӕng bҵng hom cành có mӝt sӕ nhѭӧc ÿiӇm sau
+ HӋ sӕ nhân giӕng thҩp hѫn so vӟi nhân giӕng bҵng hҥt
+ Giá thành cây giӕng cao.
+ NӃu chiӃt nhiӅu ҧnh hѭӣng ÿӃn quá trình sinh trѭӣng cӫa cây mҽ
+ Mӝt sӕ loài cây không sӱ dөng ÿѭӧc p
hѭѫng pháp này do tӹ lӋ ra rӉ rҩt thҩp

2. S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng ghép
2.1. Khái niӋm


5

S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng ghép là quá trình k͇t hͫp m͡t b͡ ph̵n cͯa cây này
vͣi m͡t b͡ ph̵n cͯa cây khác ÿ͋ t̩o thành m͡t cây mͣi mà v̳n giͷ ÿ˱ͫc ÿ̿c tính
ban ÿ̯u cͯa cây ḿ.

Các bӝ phұn sӱ dөng ÿӇ ghép gӗm: gӕc ghép, cành ghép, mҳt ghép
2.2. Ѭu, nhѭӧc ÿiӇm cӫa sҧn xuҩt cây giӕng bҵng ghép
2.2.1. Ѭu ÿiӇm
ViӋc sҧn xuҩt cây giӕng bҵng ghép có
mӝt sӕ ѭu ÿiӇm sau:
- Cây ghép sinh trѭӣng khӓe mҥnh hѫn cây chiӃt do gӕc ghép có bӝ rӉ cӑc ăn sâu
- Cây sinh trѭӣng khӓe và thành thөc sӟm.
- Cây giӕng vүn giӳ ÿѭӧc ÿһc tính tӕt cӫa cây mҽ
- HӋ sӕ nhân giӕng cao và ít ҧnh hѭӣng tӟi sinh trѭӣng cӫa cây mҽ
2.2.2 Nhѭӧc ÿiӇm
ViӋc sҧn xuҩt cây giӕng bҵng ghép có mӝt sӕ nhѭӧc ÿiӇm sau

- Khi sҧn xuҩt cây giӕng bҵng ghép yêu cҫu ngѭӡi sҧn xuҩt phҧi có kӻ thuұt cao.
- Chu kǤ tҥo ra mӝt cây mӟi thѭӡng lâu hѫn so vӟi phѭѫng pháp chiӃt, giâm cành.
2.3. Mӝt sӕ chú ý khi ghép cây.
ĈӇ cây ghép có thӇ sinh trѭӣng và phát triӇn tӕt, chúng ta cҫn chú ý ÿӃn mӝt
sӕ vҩn ÿӅ sau ÿây:
- Gӕc ghép;
- Mҳt ghép, cành ghép;
- Thӡi vө ghép
Tùy ÿiӅu kiӋn khí hұu, thӡi tiӃt tӯng vùng, mӛi giӕng, mӛi phѭѫng pháp
ghép khác nhau cҫn xác ÿӏnh thӡi vө ghép cho phù hӧp. Ĉa sӕ các loài cây lâm
nghiӋp có thӇ tiӃn hành ghép vào hai vө chính là:
+ Vө xuân, tiӃn hành ghép tӕt nhҩt là vào tháng 3 – 4, lúc này trӡi ÿã ҩm, có mѭa
ҭm v
ì vұy các giӕng cây bҳt ÿҫu sinh trѭӣng mҥnh
+ Vө thu, tiӃn hành ghép vào tháng 8 -9, nhiӋt ÿӝ cao, mѭa nhiӅu là thӡi ÿiӇm các
loài cây sinh trѭӣng mҥnh

B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành

Câu hӓi sӕ 1.
Theo Anh (chӏ) chúng ta nên áp dөng phѭѫng pháp sҧn xuҩt cây
giӕng bҵng chiӃt ghép trong nhӳng trѭӡng hӧp nào?

C. Ghi nhӟ:
- S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng chi͇t cành là quá trình sӱ dөng mӝt sӕ biӋn pháp kӻ
thuұt tác ÿӝng vào cành cây mҽ ÿӇ tҥo ra bӝ rӉ cho cây con trѭӟc khi tách khӓi cѫ
thӇ cây mҽ
- S̫n xṷt cây gi͙ng b̹ng ghép là quá trình kӃt hӧp mӝt bӝ phұn cӫa cây này vӟi
mӝt bӝ phұn cӫa cây khác ÿӇ tҥo thành mӝt cây mӟi mà vүn giӳ ÿѭӧc ÿһc tính ban
ÿҫu cӫa cây mҽ.



6

BÀI 2: CHIӂT CÀNH
Mã bài: M4-02
Mөc tiêu:
- Lӵa chӑn ÿѭӧc cây mҽ, cành chiӃt ÿҧm bҧo yêu cҫu kӻ thuұt
- Chuҭn bӏ ÿҫy ÿӫ vұt tѭ dөng cө phөc vө công tác chiӃt cành
- Thӵc hiӋn viӋc chiӃt cành ÿúng yêu cҫu kӻ thuұt
- Cҳt, giâm và chăm sóc cành chiӃt ÿҧm bҧo yêu cҫu kӻ thuұt

A. Nӝi dung

1. Chu̱n b͓ v̵t t˱, dͭng cͭ chi͇t
- Dao chiӃt
- Cѭa tay

- Nylon
- Ĉҩt, nѭӟc, trҩu, mùn cѭa, rѫm rác phân chuӗng
- Hӛn hӧp ruӝt bҫu:
Dùng ÿҩt bùn ao phѫi khô ÿұp nhӓ hoһc sӱ dөng ÿҩt thӏt nhҽ, không nên
dùng ÿҩt thӏt nһng ,ÿҩt cát. Trӝn ÿҩt ÿã ÿұp nhӓ vӟi mӝt trong các nguyên liӋu mùn
cѭa, trҩu bәi hay rѫm rác băm nhӓ, sau ÿó trӝn vӟi phân chuӗng mөc theo tӍ lӋ 1/3
ÿҩt +1/3 mùn rác +1/3 phân chuӗng ÿã ӫ hoai.
Dùng nѭӟc sҥch ÿӇ pha trӝn c
ho ÿӫ ҭm,ÿӝ ҭm bҫu khoҧng 70% không ѭӟt
quá và cNJng không khô quá, nҳm hӛn hӧp ÿã trӝn trong tay khi bӓ tay ra không
chҧy nѭӟc trong tay hoһc hӛn hӧp không bӏ tѫi tҧ ra, nҳm ÿҩt nҵm trên lòng bàn tay
hình nhӳng ngón tay là ÿҥt yêu cҫu

2. Chi͇t cành
2.1. Tiêu chuҭn lӵa chӑn cây mҽ và cành chiӃt
- Chӑn nhӳng cây mҽ ÿã thành
thөc, sinh trѭӣng khoҿ, không sâu bӋnh. Năng suҩt
cao әn ÿӏnh.
- Chӑn nhӳng cành bánh tҿ, màu nâu hoһc màu xanh tѭѫi, lѭng chӯng tán, không
chiӃt cành la, cành vѭӧt. Kích thѭӟc tuǤ loài cây nhѭng thѭӡng có chiӅu dài 40-60
cm, ÿѭӡng kính gӕc tӯ 1-2 cm
- Trong nhân giӕng cây lâm nghiӋp, phѭѫng pháp chiӃt ÿѭӧc sӱ dөng rӝng rãi nhҩt
vӟi nhân giӕng mӝt sӕ loài tre lҩy măng nhѭ: tre Bát ÿӝ, luӗng, lөc trúc, ÿiӅn trúc
Tiêu chuҭn cӫa cây
tre lҩy giӕng chӍ lҩy cây tӯ 1- 2 tuәi ( không non, già quá),
nhӳng cây không gүy cөt ngon, không sâu bӋnh, bӏ khuy. Chӑn nhӳng cành giӳa
thân, nhӳng cành ÿã bong mo.


7

Hình 1: L͹a ch͕n cành chi͇t tre măng

2.2. Kӻ thuұt khoanh, bóc vӓ
- Chӑn nhӳng ngày có thӡi tiӃt tӕt, dùng dao sҳc khoanh vӓ cách gӕc cành 10-15
cm, chiӅu dài khoanh vӓ tӕt nhҩt bҵng 1,5- 2 lҫn ÿѭӡng kính gӕc cành chiӃt (2-3
cm). Bóc lӟp vӓ ngoài, dùng dao cҥo sҥch lӟp vӓ trҳng cho tӟi gӛ.
- Ĉӕi vӟi nhӳng cây tѭѫng ÿӕi dӉ ra rӉ có thӇ bó bҫu ngay hoһc bӕ trí khoanh vӓ
buәi sáng ÿӃn chiӅu bó bҫu. Ĉӕi vӟi nhӳng cây có nhӵa mӫ sau khi khoanh vӓ cҫn
phѫi vӃt cҳt 5-7 ngày trѭӟc khi bó dùng dao cҥo sҥch lӟp nhӵa khô quanh vӃt cҳt
sau ÿó mӟi bó bҫu.

Hình 2: Khoanh, bóc v͗ Hình 3: C̩o lͣp v͗ tr̷ng tͣi g͟
- ViӋc chiӃt cây giӕng lâm nghiӋp ngѭӡi ta chӫ yӃu áp dөng ÿӕi vӟi cây tre măng,
luӗng. Ĉӕi vӟi nhӳng loài cây này ngѭӡi ta không khoanh vӓ bóc bҫu mà tiӃn nhѭ
sau:


8

Dùng dao sҳc phát cành chӍ ÿӇ lҥi 3 ÿӕt, sau ÿó dùng cѭa hҥt mѭӟp cҳt cành
tӯ trên xuӕng giӳa gӕc cành và thân cây cҳt sâu 2/3, sau ÿó ÿҧo chiӅu cѭa cҳt tӯ
dѭӟi lên vào phía thân cây mҽ 1/3

Hình 4 : C̷t cành chi͇t ch͑ ÿ͋ 3 ÿ͙t Hình 5: C˱a cành chi͇t tͳ trên xu͙ng

Hình 6 : C˱a cành chi͇t tͳ d˱ͣi lên
2.3. Kӻ thuұt bó bҫu
- Cách bó bҫu : Khi ÿã có hӛn hӧp ÿã pha trӝn ÿӫ ҭm nҳm sҹn dàn ÿӅu xung quanh

cành, phӫ chӡm ra 2 ÿҫu ÿã cҥo vӓ, nҳm chһt lҥi ӣ phҫn vӃt khoanh vӓ, bҫu chiӃt
trӑng lѭӧng khoҧng 300g, kích thѭӟc ÿѭӡng kính 7 -8 cm.
- Sӱ dөng nilon màu trҳng bӑc phía ngoài cӫa bҫu chiӃt buӝc chһt 2 ÿҫu bҵng dây
lynon hay lҥt giang, ÿӇ hҥn chӃ viӋc xoay bҫu buӝc thêm mӝt lҥt vào giӳa bҫu.



9


Hình 7: Bó b̯u chi͇t thông th˱ͥng


Hình 8: Bó b̯u chi͇t cây tre măng

3. C̷t và giâm cành chi͇t
3.1. Cҳt cành chiӃt
- Sau khi chiӃt tӯ 40-60 ngày tuǤ mùa vө tuǤ giӕng cây. RӉ sӁ mӑc ra và sau 3-4
tháng khi cành có rӉ cҩp 2 chyӇn tӯ màu trҳng nõn sang màu vàng ngà hoһc hѫi
xanh có thӇ cҳt cành chiӃt ÿem trӗng hoһc giâm.
- Khi cҳt cành chiӃt nên tӍa bӟt nhӳng cành lá rѭӡm rà, bӏ sâu, lá non và cҳt ÿi 1/2
sӕ lá hoһc mӛi lá cҳt ÿi 1/2 vì nӃu ÿӇ toàn bӝ lá sӁ thoát hѫi nѭӟc mҥnh trong khi rӉ
chѭa ÿӫ ÿӝ thuҫn thөc ÿӇ hút ÿӫ nѭӟc, gây ra sӵ mҩt cân ÿӕi giӳa hút và thoát làm
cành lá khô và bҫu dӉ chӃt.
- Vӟi cành tre măng: Cҳt phҫn ngӑn cành ÿӇ lҥi 2 ÿӃn 3 mҳt trên cành chiӃt,
cành
chiӃt có ÿӝ dài 30-40 cm Sau ÿó tiӃn hành tách cành chiӃt ra khӓi cây mҽ bҵng
cách mӝt tay cҫm cành chiӃt, mӝt tay ÿӥ bҫu cành chiӃt, vít nhҽ cành chiӃt vӅ phía
dѭӟi mһt ÿҩt.

10


Hình 9: R͍ cành chi͇t tre măng ÿͯ tiêu chu̱n c̷t Hình 10: Tách cành chi͇t tre măng

3.2. Giâm cành chiӃt
- Mөc ÿích cӫa viӋc giâm là ÿӇ cho bӝ rӉ cӫa cây phát triӇn tӕt, ÿҧm bҧo cây ít bӏ
chӃt khi trӗng.
- Ngѭӡi ta có thӇ giâm trên luӕng vӟi khoҧng cách 30-30 cm, không nên giâm quá
dày vì rӉ và mҫm cành không phát triӇn ÿѭӧc hoһc rӉ sӁ ăn xiên vào nhau khi bӭng
ÿi trӗng gһp khó khăn, cây dӉ bӏ chӝt hoһc chӃt. Mӝt cách nӳa thѭӡng ÿѭӧc sӱ
dөng là giâm trӵc tiӃp vào rӑ tre, nӭa.
- Trѭӟc khi giâm
lӝt bӓ vӓ bҫu vùi ÿҩt cách cә bҫu 3-4 cm, tѭӟi ÿүm nѭӟc, tѭӟi ѭӟt
cҧ lá duy trì ҭm ÿӝ không khí 80%, che bӟt 50% ánh sáng.
- Chú ý môi trѭӡng giâm cành chiӃt phҧi tѫi xӕp, ÿҫy ÿӫ dinh dѭӥng
- Vӟi tre măng: Chuҭn bӏ bҫu giâm ÿѭӡng kính 10 -12 cm, chiӅu cao 14 – 17 cm.
Hӛn hӧp ruӝt bҫu: 89% ÿҩt cát pha + 10 % phân chuӗng hoai + 1% su pe lân, ÿһt
cành chiӃt vào bҫu giâm ngay ngҳn thҷng hàng theo luӕng


Hình 11: Chu̱n b͓ h͟n hͫp b̯u giâm cành chi͇t Hình 12: Giâm cành chi͇t vào b̯u


11


Hình 13: X͇p cành chi͇t theo lu͙ng
4. Chăm sóc và xṷt v˱ͥn cành chi͇t.

a. Chăm sóc cành chiӃt
- Tѭӟi nѭӟc: Ngày tѭӟi 2 lҫn, sau 5-10 ngày chuyӇn sang chӃ ÿӝ tѭӟi 1-2 ngày 1
lҫn tuǤ vào ҭm ÿӝ.
- Sau 10-15 ngày bӓ hӃt mái che nҳng ÿӇ cây quen dҫn vӟi ánh sáng sau 30-45 ngày
có thӇ ÿem trӗng.
- Tѭӟi phân bә sung: NPK pha 100 g + 10 lít nѭӟc tѭӟi cho 500 bҫu.

Hình 14: T˱ͣi n˱ͣc cho chi͇t


12

- Phân loҥi cành chiӃt
Sau khi giâm cành ra vѭӡn 3 - 4 tuҫn phҧi tiӃn hành tuyӇn chӑn và phân loҥi
cành giâm ÿӇ có chӃ ÿӝ chăm sóc thích hӧp cho cây phát triӇn ÿӗng ÿӅu. Mӛi cành
cҫn loҥi bӓ nhӳng chӗi yӃu hoһc chӗi mҧnh ÿӇ tұp trung chăm sóc cho cành giâm
phát triӇn tӕt.

b. Xuҩt vѭӡn cành chiӃt
Tùy loài cây, thӡi vө khác nhau mà thӡi gian chăm sóc ÿӇ cây chiӃt ÿӫ tiêu
chuҭn xuҩt vѭӡn là khác nhau. Ĉӕi vӟi c
ây tre măng thӡi gian chăm sóc tӯ 3 ÿӃn 6
tháng. Khi xuҩt vѭӡn, cây chiӃt có 2 ÿӃn 3 lӟp lá mӟi, bҫu nhiӅu rӉ


Hình 15: Cây tre măng ÿ̩t tiêu chu̱n xṷt v˱ͥn
B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
1. Câu h͗i
Câu hӓi sӕ 2.
Hãy cho biӃt tiêu chuҭn lӵa chӑn cành chiӃt

Câu hӓi sӕ 3
. Kӻ thuұt chiӃt cành gӗm mҩy bѭӟc và sҧn phҭm cӫa mӛi bѭӟc
2. Bài t̵p th͹c hành;
Bài tұp thӵc hành sӕ 1
: ChiӃt tre măng
- Chuҭn bӏ hӛn hӧp bó bҫu chiӃt tre măng
- Lӵa chӑn cành chiӃt tre măng
- ChiӃt cành tre măng
- Giâm và chăm sóc cây chiӃt tre măng
C. Ghi nhӟ
- Tiêu chu̱n ch͕n cây ḿ chi͇t cành: Có phҭm chҩt ѭu viӋt theo mөc ÿích chӑn
giӕng; không sâu bӋnh, ÿang ӣ ÿӝ tuәi sinh trѭӣng mҥnh.
- Tiêu chu̱n ch͕n cành chi͇t: Cành bánh tҿ ӣ giӳa tҫng tán vѭѫn ra ngoài ánh
sáng; ÿѭӡng kính tӯ 1 cm trӣ lên; không sâu bӋnh; sinh trѭӣng phát triӇn tӕt.
- Vӟi cây tre lҩy măng: Tuәi cây lҩy giӕng tӯ 1-2 tuәi, lҩy nhӳng cành giӳa thân


13

BÀI 3: GHÉP
Mã bài: M4-03

Mөc tiêu:
- LiӋt kê ÿѭӧc các phѭѫng pháp ghép
- Lӵa chӑn ÿѭӧc các phѭѫng pháp ghép phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn thӵc tӃ sҧn xuҩt
- Thӵc hiӋn ghép và chăm sóc cây ghép ÿҧm bҧo ÿúng yêu cҫu kӻ thuұt

A. Nӝi dung

1. Chu̱n b͓ dͭng cͭ và v̵t li͏u ghép

Hình 5: Dͭng cͭ ghép

- Dao cҳt: ĈӇ cҳt cành ghép và gӕc ghép khi ghép.
- Dao ghép mҫm: ĈӇ cҳt ghép mҳt và tách vӓ miӋng vӃt ghép. Cán dao ghép làm
bҵng sӯng ÿӇ không phҧn ӭng vӟi ta-nanh trong vӓ cây, cán dao ÿӇ tách vӓ miӋng
vӃt ghép.
- Dao cҳt cành: ĈӇ cҳt cành ghép và gӕc ghép.
- Cѭa tay: ĈӇ cѭa gӕc ghép to.
- Kéo: Dùng ÿӇ cҳt ngӑn gӕc ghép hoһc cành ghép.
-Vұt liӋu buӝc: Chӫ yӃu là dây ni lông và không ÿѭӧc dҫy quá 0,2mm.

2. Ch͕n cây g͙c ghép
Ĉây là khâu quan trӑng, có ҧnh hѭӣng lӟn ÿӃn tӹ lӋ ghép sӕng vàh iӋu quҧ
kinh tӃ sau này cӫa cây ghép.
Tӕt nhҩt vүn là cây gӕc ghép bҧn ÿӏa, có tӯ lâu ÿӡi ӣ ÿӏa p
hѭѫng ÿã thích
nghi vӟi ÿiӅu kiӋn sinh thái cӫa ÿӏa phѭѫng.


14

Yêu cҫu vӅ gӕc ghép nhѭ sau:
- Có khҧ năng hòa nhұp cao vӟi phҫn ghép.
- Sinh trѭӣng phát triӇn tӕt, tuәi thӑ kéo dài.
- Có bӝ rӉ phát triӇn tӕt khoҿ, thích ӭng vӟi ÿiӅu kiӋn khí hұu ÿҩt ÿai cӫa tӯng ÿӏa
phѭѫng chӏu hҥn, úng, lҥnh, mһn, kiӅm

- Có sӭc chӕng chӏu sâu bӋnh.
- Có nguӗn phong phú, dӉ nhân giӕng.
- Có khҧ năng tiӃp xúc tӕt vӟi thân cành g
hép
- Gӕc ghép: gӕc ghép nên ÿҧm bҧo ÿѭӧc các yêu cҫu sau:

3. Ch͕n cành ghép
Cành ghép tӕt nhҩt ÿѭӧc lҩy trên cây mҽ có năng suҩt cao әn ÿӏnh, phҭm
chҩt tӕt và không nhiӉm bӋnh là nhӳng cành bánh tҿ, màu xanh xen kӁ nhӳng vҥch
nâu, lá to, mҫm ngӫ to. Cҳt cành loҥi bӓ lá nhѭng giӳ lҥi cuӕng lá tӕt nhҩt là ÿem
ghép ngay, nӃu chѭa ghép cҫn có biӋn pháp bҧo quҧn thích hӧp (Dùng rҿ ѭӟt, bҽ
chuӕi)

4. Các ph˱˯ng pháp ghép
4.1. Ph˱˯ng pháp ghép m̷t
Ghép mҳt là phѭѫng pháp ghép ÿѫn giҧn và rҩt phә biӃn cho hҫu hӃt các loҥi
cây vӟi ѭu ÿiӇm dӉ làm
, dӉ sӕng, hӋ sӕ nhân cao và ít bӏ nhiӉm bӋnh.
Mҳt ghép là chӗi non nhú trên nách lá. Cành lҩy mҳt ghép là nhӳng cành
“bánh tҿ” ÿѭӡng kính gӕc cành tӯ 6 - 10 mm tùy mùa ghép và tùy theo giӕng loài.
Mӛi cành có tӯ 6-8 mҫn ngӫ ӣ các nách lá to. Chú ý chӑn nhӳng cành ngoài bìa tán
không có sâu bӋnh và ӣ các cҩp cành cao. VӋ sinh chăn sóc và chuҭn bӏ gӕc ghé
p
nhѭ ӣ phѭѫng pháp ghép ÿoҥn cành.
Trong ghép mҳt ngѭӡi ta chia ra mӝt sӕ kiӇu ghép sau:
4.1.1. Ghép chӳ T:
- Thѭӡng áp dөng cho nhӳng cây non, vӓ mӓng, gӕc ghép phҧi ÿang lên nhӵa mӟi
thӵc hiӋn ÿѭӧc.
- Trên gӕc ghép tính tӯ mһt ÿҩt trӣ lên khoҧng 10-12 cm rҥch mӝt ÿѭӡng dӑc theo
thân dài 2,5 cm trên ÿӍnh rҥch mӝt ÿѭӡng ngang dài 1 cm vuông góc vӟi vӃt rҥch

trѭӟc tҥo thành hình chӳ T, dùng mNJi dao mӣ nhҽ th
eo chiӅu dӑc vӃt cҳt.
- C̷t m̷t : Tay trái cҫm cành ngӑn quay ra ngoài, tay phҧi dùng dao ÿһt vào vӏ trí
ÿӏnh cҳt, kéo lѭӥi dao vào trong lòng mҳt ghép dài 2,2 cm (Mҫm nҵm giӳa). Sau ÿó
tách rӡi lõi gӛ vӟi phҫn vӓ (Ĉӕi vӟi hӑ cây có múi không ÿѭӧc bóc lõi gӛ) mҳt có
kèm theo cuӕng lá, vӃt cҳt ngӑt tránh dұp nát.



15

- Ѭu ÿiӇm cӫa ghép áp là Thao tác nhanh, dӉ ghép, tӹ lӋ sӕng cao khi chӑn ÿúng tә
hӧp ghép, nhanh bұt mҫn ӣ cành ghép, sӭc sӕng cӫa cành ghép tӕt. Vì vұy nó
thѭӡng dùng ӣ lƭnh vӵc cây ăn quҧ.
- Nhѭӧc ÿiӇm cӫa ghép áp là vӏ trí ghép thѭӡng nәi lên các vӃt sҫn không ÿҽp nên
ít ÿѭӧc sӱ dөng trong lƭnh vӵc làm cây bonsai.

Hình 4: C̷t m̷t ghép
- Thao tác ghép : Tay trái dùng mNJi dao nâng nhҽ, tay phҧi cҫm cuӕng lá gài mҳt
ghép vào khe dӑc chӳ T ÿã mӣ, ÿҭy nhҽ cuӕng lá xuӕng, dùng dây nilon buӝc chһt
kín vӃt ghép.
- Tùy theo mùa vө và giӕng loài cây mà sau ghép 15-20 ngày có thӇ mӣ dây buӝc,
kiӇm tra sӭc sӕng cӫa mҳt ghép. NӃu mҳt ghép xanh, cuӕng lá vàng và rөng ÿi là
chҳc sӕng. Tӯ sau 7-10 ngày sau khi mӣ dây buӝc có thӇ cҳt ngӑn gӕc ghép.



Hình 5: Trình t͹ các b˱ͣc ghép chͷ T
1- Ḽy m̷t ghép; 2- Tách v͗ hình chͷ T trên g͙c ghép; 3- Ĉ̿t m̷t ghép vào g͙c ghép; 4-
Qṷn l̩i b̹ng dây ni lon; 5- K͇t qu̫ sau khi m̷t ghép phát tri͋n t͙t.

Chú ý:



16

- Mҳt ghép có thӇ lҩy ӣ cành bánh tҿ hoһc ӣ nhӳng cành còn non nhӓ, trong trѭӡng
hӧp này không ÿѭӧc bóc lõi gӛ.
- Khi trích dao vào gӕc ghép cҫn cҭn thұn, khéo léo tránh chҥm vào lӟp mҥch gӛ sӁ
làm cho cây bӏ tәn thѭѫng.

4.1.2. Ghép cӱa sә:
- Thѭӡng áp dөng ÿӕi vӟi nhӳng cây to, vӓ dày và già
- Trên gӕc ghép cách mһt ÿҩt 10-15 cm rҥch 2 ÿѭӡng dӑc thân cách nhau 1 cm sau
ÿó cҳt mӝt ÿѭӡng ngang và dùng mNJi dao mӣ mím mӝt góc.
- Ḽy m̷t : ViӋc chӑn cành lҩy mҳt giӕng nhѭ ghép chӳ T nhѭng chú ý khi cҳt mҳt
lҩy mӝt ÿҫu bҵng và phҧi lӝt phҫn gӛ ÿӇ mҳt ghép dӉ tiӃp xúc vӟi gӕc ghép hѫn.
Hình 6: Trình t͹ ghép c͵a s͝
1- C̷t v͗ trên g͙c ghép; 2- Ḽy m̷t ghép; 3- Ĉ̿t m̷t ghép vào g͙c ghép; 4- Qṷn ch̿t
l̩i b̹ng dây nilon (chͳa ÿ͑nh sinh tr˱ͧng cͯa m̷t ghép)

- Thao tác ghép : Dùng dao ghép mӣ “cӱa sә” trên thân gӕc ghép, cách mһt ÿҩt tӯ
10-20 cm. NӃu ÿҩt ҭm thì mӣ cӱa sә cao, ÿҩt khô cҫn ghép thҩp hѫn. Kích thѭӟc
miӋng ghép ”cӱa sә” 1 x 2 cm. Bóc mӝt miӃng vӓ trên cành ghép ÿã mӣ, ÿһt mҳt
ghép vào “cӱa sә” ÿã mӣ cӫa gӕc ghép, ÿҥy cӱa sә lҥi và quҩn dây nilon mӓng cho
thұt chһt. – Chăm sóc cây ghép: Trong vài ngày ÿҫu không nên tѭӟi nѭӟc vì có thӇ
làm úng và hӓng mҳt ghép. Sau ghép 15-20 ngày có thӇ mӣ dây buӝc và cҳt miӃng
vӓ ÿұy ngoài cӫa gӕc ghép, nӃu có nhӵa hàn kín, chӭng tӓ viӋc ghép ÿã thành công.

- Cҳt ngӑn gӕc ghép cách vӃt ghép 2 cm
và nghiêng mӝt góc 45
o
vӅ phía ngѭӧc
chiӅu vӟi mҳt ghép. Ghép cӱa sә là mӝt trong nhӳng phѭѫng pháp ghép có tӹ lӋ
sӕng cao nhҩt.
Phѭѫng pháp ghép trên ÿây ngѭӡi ta gӑi là phѭѫng pháp cӱa sә lұt, ngoài ra
còn có mӝt phѭѫng pháp cӱa sә khác gӑi là cӱa sә mӣ ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu trong
cây ăn quҧ

4.1.3.Ghép mҳt nhӓ có gӛ:


17

Phѭѫng pháp này có thao tác rҩt ÿѫn giҧn, ghép ÿѭӧc ӣ nhiӅu thӡi vө và vӟi
nhiӅu loài cây hѫn nӳa lҥi tұn dөng ÿѭӧc mҳt ghép. NӃu thành thҥo trong kӻ thuұt
thì tӍ lӋ sӕng khá cao và ít tӕn thӡi gian.
-Trên gӕc ghép cách mһt ÿҩt 15 cm dùng dao vát mӝt lát hình lѭӥi gà tӯ trên xuӕng
dѭӟi có ÿӝ dҫy gӛ bҵng1/5 ÿѭӡng kính gӕc ghép, (NӃu ÿѭӡng kính cành ghép nhӓ
hѫn gӕc ghép thì lát cҳt mӓng hѫn) chiӅu dài ӣ miӋng ghép 1,2 cm
.
- Tiêu chuҭn cành lҩy mҳt ghép : CNJng giӕng nhѭ vӟi ghép chӳ T cành còn màu
xanh hoһc bҳt ÿҫu tròn mình. Dùng dao cҳt mӝt lát tѭѫng tӵ nhѭ ӣ gӕc ghép có
cuӕng lá và mҫm ngӫ, ÿһt nhanh vào vӃt ghép, buӝc chһt và kín bҵng dây nilon sau
18-20 ngày có thӇ mӣ dây buӝc kiӇm tra mҳt và cҳt ngӑn cách vӃt ghép 1,5-2 cm.

4.2. Ph˱˯ng pháp ghép cành
Phѭѫng pháp này ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu ÿӕi vӟi nhӳng loài cây khó lҩy mҳt (vӓ
mӓng, dòn, khó bóc) hoһc trong vө ÿông nhiӋt ÿӝ ҭm ÿӝ thҩp cây vұn chuyӇn nhӵa

kém
.
Giӕng nhѭ các phѭѫng pháp ghép khác khi gӕc ghép ÿӫ tiêu chuҭn ghép, tiӃn
hành làm vӋ sinh gӕc ghép, cҳt cành phө, gai, làm cӓ, bón phân, tѭӟi nѭӟc trѭӟc 8-
10 ngày.
Sӱ dөng dao sҳc hay kéo cҳt cành dài tӯ 10 -15, cҳt gӕc ghép cách mһt ÿҩt
10-15 cm, vӃt cҳt cҫn mӏn tránh xây xѭӟc.
TiӃn hành ghép: Có nhiӅu cách khác nhau và thѭӡng sӱ dөng nhiӅu nhҩt là:
ghép nӕi ngӑn; ghép nêm
, ghép luӗn vӓ và ghép áp

4.2.1.Ghép nӕi ngӑn:
- Ghép nӕi ngӑn còn có tên gӑi khác là ghép ÿoҥn cành
Hình 7: Trình t͹ ghép n͙i ng͕n

- Chӑn cành ghép có 2-3 mҫm ngӫ cùng ÿѭӡng kính vӟi gӕc ghép, dùng dao sҳc vát
1 ÿoҥn dài 1,5-2 cm ӣ cҧ cành ghép và gӕc ghép sao cho khi ÿһt chúng lên nhau
phҧi chӗng khít (Tѭӧng tҫng phҧi tiӃp xúc vӟi nhau). Dùng nylon buӝc chһt sau ÿó


18

chөp lên ÿoҥn cành ghép mӝt túi nylon nhӓ và buӝc lҥi ӣ dѭӟi chӛ ghép 2 cm ÿӇ
tránh sӵ mҩt nѭӟc cӫa cành ghép (Có thӇ cҳt gӕc ghép và cành ghép thành hình
lѭӥi gà hay yên ngӵa ÿӇ gài cho chҳc).
- Sau khi ghép 30-35 ngày có thӇ mӣ dây buӝc ÿӇ kiӇm tra, nӃu cành nào chӃt tiӃn
hành ghép lҥi ngay, chú ý tѭӟi nѭӟc ÿӫ ҭm cho vѭӡn gӕc ghép.

4.2.2. Ghép nêm:
Dùng dao chҿ gӕc ghép mӝt ÿoҥn 2 cm, cành ghép ÿѭӧc vát 2 bên thành nêm

và cҳm vào gӕc ghép sao cho lӟp vӓ cӫa cành ghé
p phҧi chӗng khít lên lӟp vӓ cӫa
gӕc ghép. (NӃu cành nhӓ ta có thӇ ghép chҿ bên)

Hình 8: Trình t͹ ghép nêm

4.2.3. Ghép luӗn vӓ (dѭӟi vӓ):
- Sӱ dөng dao ghép rҥch 1 ÿѭӡng dӑc theo thân cây dài 2 cm, dùng mNJi dao tách
nhҽ lӟp vӓ vӅ 2 phía.
- Cành ghép ÿѭӧc cҳt vát nhѭ ghép nӕi ngӑn sau ÿó ÿѭӧc luӗn vào dѭӟi lӟp vӓ cӫa
gӕc ghép ÿҧm bҧo phҫn tѭӧng tҫng tiӃp xúc nhau. Dùng dây buӝc chһt và túm bao
cành ghép nhѭ ghép nêm.

Hình 9: Trình t͹ ghép lu͛n v͗


19


4.2.4. Ghép áp:
- Phѭѫng pháp ghép áp cành là mӝt phѭѫng pháp ÿѫn giҧn dӉ làm, tӹ lӋ sӕng cao
90-95%, nhѭng hӋ sӕ nhân giӕng không cao và ÿòi hӓi nhiӅu công sӭc hѫn.
Thѭӡng chӍ áp dөng ÿӕi vӟi mӝt sӕ giӕng cây ăn quҧ khó nhân giӕng bҵng các
phѭѫng pháp ghép khác nhѭ Xoài hoһc sӱ dөng nhân giӕng cây cҧnh.
- Các cây gӕc ghép ÿѭӧc trӗng trong túi bҫu hoһc chұu, chăm sóc khi cây ÿҥt tiêu
chuҭn (Tѭѫng ÿѭѫng cành ghép). Ngѭӡi ta treo các túi bҫu hoһc ÿһt chұu cây ӣ gҫn
vӏ trí cành ÿӏnh ghép. Trên cành cҳt hӃt cành tăm, cành gai ӣ vӏ trí ÿӏnh ghép sau ÿó
dùng dao sҳc vát mӝt m
iӃng nhӓ vӯa chӟm ÿӃn gӛ ӣ cҧ cành ghép và gӕc ghép (Dài
1,5-2 cm, rӝng 0,4-0,5 cm) áp 2 vӃt cҳt lҥi vӟi nhau, dùng nylon buӝc kín tә hӧp

ghép,
- Sau khi ghép 30-40 ngày vӃt sҽo liӅn có thӇ cҳt ngӑn gӕc ghép và gӕc cành ghép
cách chӛ buӝc 2 cm, vӟi nhӳng cây khó ghép có thӇ cҳt làm 2 lҫn (lҫn ÿҫu cҳt 1/2
ÿѭӡng kính sau 5-10 ngày cҳt ÿӭt hoàn toàn)

Hình 10: Trình t͹ ghép áp

- Ѭu ÿiӇm cӫa ghép áp là Thao tác nhanh, dӉ ghép, tӹ lӋ sӕng cao khi chӑn ÿúng tә
hӧp ghép, nhanh bұt mҫn ӣ cành ghép, sӭc sӕng cӫa cành ghép tӕt. Vì vұy nó
thѭӡng dùng ӣ lƭnh vӵc cây ăn quҧ.
- Nhѭӧc ÿiӇm cӫa ghép áp là vӏ trí ghép thѭӡng nәi lên các vӃt sҫn không ÿҽp nên
ít ÿѭӧc sӱ dөng trong lƭnh vӵc làm cây bonsai.

5. Chăm sóc và phân lo̩i cây ghép.
Sau khi cҳt ngӑn gӕc ghép cҫn chú ý các biӋn pháp chăm só
c nhѭ tѭӟi nѭӟc,
bón phân, xӟi xáo. ViӋc phun thuӕc trӯ sâu có thӇ tiӃn hành sӟm khi mҫm ghép


20

ÿѭӧc 2 cm, trong giai ÿoҥn này cҫn lѭu ý vһt bӓ nhӳng mҫm phө ӣ gӕc ghép và khi
cành ghép cao khoҧng 14 – 16 cm tiӃn hành làm cӓ và bón phân ÿӧt ÿҫu bҵng
dung dӏch pha loãng 0,1% ÿҥm + 0,1% ka li tѭӟi 2 tuҫn 1 lҫn hoһc 30 gam urê + 30
gam kali +120 suppe lân trong 12 lít nѭӟc ÿӇ tѭӟi cho 1000 cây. Cҫn thao tác nhҽ
nhàng tránh va chҥm vào cây ghép. NӃu xuҩt hiӋn sâu bӋnh phun thuӕc phòng trӯ
sâu bӋnh: Trӯ bӋnh dùng Anvil 0,2% hoһc Ridomin pha mӝt gói 100g trong 24 lít
nѭӟc. Trӯ sâu: Basudin, ofatox… ÿӇ phun.
Khi cây con ÿã ÿҥt tiêu chuҭn xuҩt vѭӡn (Cây có 2 -> 3 tҫng lӝc, tҫng lӝc
trên cùng có lá màu ÿӓ chuyӇn sang m

àu xanh) ta căn cӭ vào thӡi vө, ÿҩt ÿai ÿã
chuҭn bӏ ÿӇ bӭng cây con ÿi trӗng. Trѭӟc lúc ÿem trӗng cҫn tӍa nhӳng cành già, lá
sâu và các cành mӑc tӯ gӕc ghép. Phân loҥi cây ghép ÿӇ chăm sóc cho cây sinh
trѭӣng ÿӗng ÿӅu

B. Câu hӓi và bài tұp thӵc hành
Bài thӵc hành sӕ 2
: Ghép cây Trám
1. Lӵa chӑn cây Trám làm gӕc ghép
2. Ghép nӕi ngӑn cây trám
3. Chăm sóc cây trám sau ghép

C. Ghi nhӟ
- Tiêu chuҭn chӑn gӕc ghép: Có phҭm chҩt ѭu viӋt theo mөc ÿích chӑn giӕng;
không có bӋnh tұt, ÿang ӣ ÿӝ tuәi sinh trѭӣng mҥnh;.
- Tiêu chuҭn chӑn cành ghép : Cành bánh tҿ ӣ giӳa tҫng tán vѭѫn ra ngoài ánh
sáng; không sâu bӋnh; sinh trѭӣng phát triӇn tӕt; phҧi là cành có mҳt ngӫ
- Tiêu chuҭn cӫa tә hӧp ghép: Giӳa cành ghép và gӕc ghép phҧi trӗng khít lên nhau

21

HѬӞNG DҮN GIҦNG DҤY MÔ ĈUN/MÔN HӐC
I. Vӏ trí, tính chҩt cӫa mô ÿun:
Ĉây là mô ÿun ÿѭӧc bӕ trí giҧng dҥy sau khi các hӑc viên hӑc xong mô ÿun
ThiӃt lұp vѭӡn ѭѫm và có thӇ bӕ trí song song vӟi các mô ÿun Sҧn xuҩt cây giӕng
bҵng giâm hom; Sҧn xuҩt cây giӕng bҵng hҥt
Mô ÿun này cung cҩp cho ngѭӡi hӑc nhӳng kiӃn thӭc, kӻ năng sҧn xuҩt cây
giӕng bҵng chiӃt, ghép ӣ vѭӡn ѭѫm

II. Mөc tiêu:
- Trình bày ÿѭӧc khái niӋm,
ѭu nhѭӧc ÿiӇm và mӝt sӕ chú ý khi sҧn xuҩt cây giӕng
bҵng chiӃt, ghép
- Thӵc hiӋn viӋc sҧn xuҩt cây giӕng bҵng chiӃt, ghép ÿúng kӻ thuұt

III. Nӝi dung chính cӫa mô ÿun:
Mã bài Tên bài Loҥi
bài
dҥy
Ĉӏa ÿiӇm Thӡi lѭӧng
Tәng
sӕ
Lý
thuyӃt

Thӵc
hành
KiӇm
tra
MĈ 04-01
Giӟi thiӋu chung vӅ
Sҧn xuҩt cây giӕng
bҵng chiӃt, ghép
Lý
thuyӃt
Lӟp hӑc
2 2
MĈ 04-02
ChiӃt cành
Tích
hӧp
Lӟp hӑc,
Vѭӡn
ѭѫm
48 5 39 4
MĈ 04-03
Ghép
Tích
hӧp
Lӟp hӑc
Vѭӡn
ѭѫm
50 6 40 4

Ki͋m tra k͇t thúc mô ÿun

4 4

Tәng
104 13 79 12

* Ghi chú: Thͥi gian ki͋m tra ÿ˱ͫc tính vào giͥ th͹c hành.

IV. Hѭӟng dүn thӵc hiӋn bài tұp, bài thӵc hành
Bài tұp thӵc hành sӕ 1
: ChiӃt tre măng

- Giҧ ÿӏnh: Các hӑc viên ÿã ÿѭӧc hӑc vӅ kӻ thuұt sҧn xuҩt cây giӕng bҵng hom
- Nguӗn lӵc ÿӇ thӵc hiӋn bài tұp:


22

+ Vѭӡn ѭѫm cây mҽ tre măng: 1 vѭӡn
+ Ĉҩt ÿóng bҫu: 3 m
3
+ Rѫm: 10 kg
+ Cѭa: 5 chiӃc
+ Dao: 5 chiӃc
+ Bình ô doa: 5 chiӃc
+ Dây nilnon: 1 kg.
+ Luӕng giâm cành: 5 luӕng.
+ Cành tre măng ÿã chiӃt: ÿӫ ÿӇ giâm 1 luӕng
+ PhiӃu giao bài tұp
- Cách thӭc tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Chia lӟp thành các nhóm tӯ 5-7 ngѭӡi.

+ Các nhóm căn cӭ vào phiӃu giao bài tұp các nhóm tiӃn hành: Chuҭn bӏ hӛn hӧp
ruӝt bҫu, lӵa chӑn cành chiӃt, chiӃt cành, chăm sóc cành chiӃt ÿúng yêu cҫu kӻ
thuұt
- Thӡi gian thӵc hiӋn bài hӑc này: 39 giӡ
- Sҧn phҭm thӵc hành và tiêu chuҭn:
+ Mӛi nhóm hoàn thành 50 cành chiӃt, chăm s
óc mӝt luӕng cành chiӃt tre măng, cҧ
lӟp tiӃn hành giâm 1 luӕng cành tre măng chiӃt,

Bài thӵc hành sӕ 2
: Ghép cây Trám
- Giҧ ÿӏnh: Các hӑc viên ÿã ÿѭӧc hӑc vӅ kӻ thuұt sҧn xuҩt cây giӕng bҵng ghép
- Nguӗn lӵc ÿӇ thӵc hiӋn bài tұp:
+ Vѭӡn ѭѫm cây gӕc ghép (trám): 1 vѭӡn
+ Mҳt ghép: 120 mҳt

+ Dao ghép: 15 chiӃc
+ Bình ô doa: 5 chiӃc
+ Dây nilnon: 0,5 kg.
+ Luӕng cây sau ghép: 5 luӕng
+ PhiӃu giao bài tұp
- Cách thӭc tә chӭc thӵc hiӋn:
+ Giáo viên hѭӟng dүn cҧ lӟp ghép cây trám
+ Chia lӟp thành các nhóm tӯ 5-7 ngѭӡi.
+ Các nhóm căn cӭ vào phiӃu giao bài tұp các nhóm tiӃn hành: lӵa chӑn gӕc ghép,
ghép và chăm sóc cây sau ghép
- Thӡi gian thӵc hiӋn bài hӑc này: 40 giӡ
- Sҧn phҭm thӵc hành và tiêu chuҭn:
+ Mӛi nhóm hoàn thành 50 cây ghép, chăm sóc mӝt luӕng cây sau ghép ÿҥt yêu cҫu
kӻ thuұt,

23



V. Yêu cҫu vӅ ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp

Bài tұp 2: ChiӃt cành
Tiêu chí ÿánh giá Cách thӭc ÿánh giá
1. Chuҭn bӏ hӛ hӧp bҫu chiӃt
Ĉҩt bùn ao phѫi khô, ÿұp nhӓ Quan sát
Tӹ lӋ rѫm, phân chuӗng trong hӛn hӧp Quan sát
Ĉӝ ҩm hӛn hӧp KiӇm tra ÿӝ ҭm
2. Lӵa chӑn cành chiӃt
Trên cây mҽ thành thөc, khӓe mҥnh,әn ÿӏnh Quan sát
Cành bánh tҿ, giӳa tán Quan sát
Ĉѭӡng kính gӕc cành tӯ 1-2cm Quan sát
Trên cây mҽ 1-2 tuәi ( cây tre măng) Quan sát
3. ChiӃt cành
Vӏ trí chiӃt cách gӕc cành 10- 15cm Quan sát
Khoanh vӓ vӏ trí chiӃt dài 2-3cm Quan sát
Cҥo sҥch phҫn tѭӧng tҫng Quan sát
Ĉӝ dài, kính thѭӟc bҫu bó Quan sát
4. Giâm và chăm sóc cành chiӃt.
Khoҧng cách giâm cành Quan sát
Tӹ ánh sáng giàn che Quan sát

Ĉӝ ҭm luӕng giâm Quan sát


Bài 3: Ghép

Tiêu chí ÿánh giá Cách thӭc ÿánh giá
1. L͹a ch͕n cây g͙c ghép, cành ghép
Cây gӕc ghép khӓe mҥnh Quan sát
Ĉѭӡng kính gӕc ghép tӯ 0,8 – 1,5cm Quan sát
ChiӅu cao 50 cm trӣ lên Quan sát
Cành ghép giӳa tán không nhiӉm bӋnh
Cành bánh tҿ, có mҫm ngӫ
Quan sát
2. Ghép
Cҳt ngӑn gӕc ghép cách mһt ÿҩt 40- 50cm Quan sát
Chҿ ngӑn sau 1- 1,5 cm (ghép nӕi ngӑn) Quan sát
Mӣ miӋng cành ghép Quan sát
VӃt cҳt phҷng không dұp xѭӟc Quan sát
Cҳt bӓ phҫn cuӕng lá Quan sát


24

Cҳt vát vӃt cҳt dài 1-1,5cm Quan sát
Ĉһt cành ghép trӗng khít Quan sát
Cӕ ÿӏnh cành ghép Quan sát
3. Chăm sóc cây sau ghép
Tѭӟi ÿӫ ҭm cho cây sinh trѭӣng Quan sát
Bón phân ÿúng loҥi, liӅu lѭӧng Quan sát
Cҳt bӓ chӗi mӑc dѭӟi phҫn ghép Quan sát

Phun thuӕc phòng trӯ sâu bӋnh Quan sát


IV. Tài liӋu tham khҧo
1/ NguyӉn Văn Túy, VNJ Thӏ Lѭu, NguyӉn Thӏ YӃn, NguyӉn Hӳu Lӝc, VNJ Quang
Lѭӧng, VNJ Thӏ Hӗng, Phan Văn Cӫng, 1991. Giáo trình KͿ thu̵t lâm sinh. Trѭӡng
Công nhân kӻ thuұt lâm nghiӋp 4.
2/ PGS, TS NguyӉn Duy Minh, 2004. C̱m nang nhân gi͙ng cây. Nhà xuҩt bҧn
nông nghiӋp, Hà Nӝi
3/ NguyӉn Quang Ĉê, NguyӉn Hӳu Vƭnh, 1998. Giáo trính Trӗng rӯng. Nhà xuҩt
bҧn nông nghiӋp, Hà Nӝi
4/ VNJ Khҳc Nhѭӧng, VNJTrӑng Sѫn, Phҥm Kim
Oanh, 2001. Kӻ thuұt ghép cây ăn
quҧ. Nhà xuҩt bҧn nông nghiӋp Hà Nӝi
5/ Thông tin trên mҥng Internet