Đặc trưng thể chế kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị trường hiện đại ở Việt Nam Lương Xuân Quỳ. - TP.HCM Trường Đại Học Kinh Tế

CHUONG TRiNH KHOA HQC CAP NHA NUOC KX01/06-10
DE TAl KX01.12/06-10
"Vai tro cua Nha nlfdc Vi~t Nam trong qua trinh chuy~n sang
kinh te th! trlfetng djnh hlfCing xa h9i chu nghia va h9i nh~p kinh te quoc te"

-I

'y£U-H.. L1HAO KHOA HQC l..A~LTHU HAL
()
~
?

_KY

,

Die TRUNG THE CHfKINH TfcUA NHA NlrOc
•
Jl.

~

I

.

'

A

t

A

TRONG NEN KINH TE THI•TRUONG HIEN DAI 0 VIET NRM
• •
•

BAN BIEN TAP:

GS. TSKH. Ludng ?{uan Quy
GS. TS. Da Ditc Binh
TS. H6 Thj Hlli Ye'n
Ths. Trjnh Mai Van

BQ GIAO DVC DAO TAO
TRUONG D~l HQC KINH TE TP.HCM

THUVIEN

C:l

~;a

TP HO CHI MINH, 25/06/2009


a

HQi thao KH f)~c tn.mg the che kinh te cua Nha nuttc trong nen kinh te tht tnrang hi~n clQi Vi~t Nam"
II

. .

Muc luc
,---·-·-·-·-·-·-----·---------------------·-·-------·-----------------·-·---·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·r·-·-·-·-·-·-·1i
i

I

i

Ten bai va hie ghi

\ Trang \

i

i

i D€ dfin h9i thao

i

i

i-~-- ---------------------------------------------------------------------------------------------------L-------------1

i

i

3

i

i

rvari-r~>-ciianii1-illi&c-iroili-i1eil-kiiih-ifili!"irub1ig-ctfiih-liufuig)aicN·r·------------~

! va h<)i nh~p kinh t€ 6 Vi~t Nam

!

I

I

6

!I!

!
PGS. TS Nguy~n Van Cong !
!
i----------------------,.-----------------------------------T!l!f!.l_lK!!!!L~2.ll.Kl1_1_f!_~!Q_~§.t;_~~~-~-------------i
j Nhtlng cam ~et gja nh~P, WTO cua Vi~t Nam va tac d<)ng cua n6 den j
j
j thgc tr~mg the che kinh te 6 Vi~t N am
j
24

;
I

,

,

I

I

j

GS.TS Dfi Dfrc Binh

j

;

j

j

j

1

TS .'Nguyen II- Th' .i1
: .:
tru

ao

L .________ .,. _________ .,. __________________________________ Ttlf.i'!.l_l.K:!!!!~ -~2:ll:'!ftf_l_f!~~l!2_~All, ~i!.~ ______________ j
___
l
The che kinh te cua nha nu&c va nhtlng van de d~t ra trong kinh te thi
j truong hi~n d~i 6 Vi~t Narn

;

i

32

j
1

;

j________________________________________________ ]f~~~l?_!!~~!!i1.~-~~f_l-~_~lf~~~~-~~[-~!!!~.l-------------!

iVai tro cua nha nu&c Vi~t Nam trong nen kinh te thi truang dinh i
i
j huang XHCN va h9i nh~p qu6c t€: Nh~n thuc va thgc ti€n
j
50
;
!
TS. Ph~m Chao Thanh i
.

i_ _____r----- 7 ----------- 7 -------------------------------!.r_~i!_f!g_9_f!~_t!§.tJK.~~'!-~-~!PA~.'!8f!9:~.l. ____________ )
! The che kinh te cua nha nu6c trong nen kinh te thi truong 6 Vi~t 1
1
! Nam t6n t~i va giai phap
! 57
I

I

I

I

PGS.TS !'htrong NgQc Th~ch j

j

,

i--------------------.,---------------------f.~!_lf.!iJ!!!_t!.~-~!!_~_lfj!!ft.~(l!~!l!!:4!!_/j_!_f.!f~M-~-------------!
Thi truang bat dong san du&i tac d<)ng cua chinh sach
i
i
I
·
•
I
70
I
j

Th~c si~ NCS. Ng!ly~n, Cao Tri \
\
i

l-------------------.-----.----"'·-----------------.!~P_,(.fJ'__c;!_!!~':'_!¥_!!1!!.2~.!!!.tJ.!!!.~!!!~.l.------------!

10 nQi dung de xuat ve chinh sach cho nen kinh te thi truemg hi~n dc,ti a i
; Viet Nam
;
I
•
;
i
PGS.TS.Le Thanh Sinh i

i

j

79

;
I

i
I
,
,
I
I

j_ _______________________________________________ !!~~G_!!9.l}P.~.!S~'!!!J~.!~._!f~_£ftL~!!!!.l-------------!
Bai hQC tU khun~ hoang, kinh te toan cau, xac dinh ro han trach
i

i
j

j

!

nhi~m giam sat nen kinh te thi

truang.

j

GS. TrAn Dinh But

85

i

I

·-·-·-·-·-y-·-·-·-·-·-·---~-·-·-·-·-·7·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·-·---·~·-·-·-r-·-·-·-·-·-·-r-·-·-·-·r·-·-·-·-----·,

M9t so quan diem chien luqc hoan thi~n the che kinh te cua i
Nha nu&c Vi~t Nam trong qua trinh chuy€n sang kinh t€ thi truemg j
djnh huang xa h9i chu nghia va h9i nh~p qu6c t€

!
I

;

93

j
I

----------------------------------------------------------------9-~!!~~~~~~g-~~~~-Q-~:t.L _____________ j

£>~ tili KXO 1. 12/06-1 0

2


HQi thao KH f)ac tnmg thd che kinh te cua Nha ntJ{Jc trong nen kinh te thl twang hi~n dai aVi~t Nam"
II

DE DAN H<)I TIIAO
Cong eu()e d6i m&i a nu&e ta den nay da di€n ra duqe han 22 nam. Trong
nhfmg nam gdn day, n~n kinh te Vi~t Nam dang tiep we ehuyen sang n~n kinh te
thi tru(mg, rna efra Va hQi nh~p ngay eang SaU fQng VaO n~n kinh te khu Vl,l'e Va
toan edu. Cling v&i qua trinh nay, h~ th6ng the ehe n6i ehung, the ehe kinh te ella
Nha nu&e a Vi~t Nam n6i rieng duqe xay dl,l'llg va hoan thi~n theo huang ngay
eang ddy dll va d6ng b() han. Tren m()t mue d() nh~t dinh, h~ th6ng the ehe nay
da eQ nhfmg tae d(}ng tieh el,l'e VaO eae lfuh Vl,l'e ella dai s6ng kinh te, van hoa,
ehinh tri, xa h()i ella d~t nu&e, tUng bu&e t~o ra hanh lang phap ly, san ehai binh
d~ng, minh b~eh han eho eae ehll the kinh te, eae nha san xu~t kinh doanh tl,l' do

phat trien va sang t~o. Tuy nhien, so v&i eae yeu edu ella n~n kinh te thi truoog
va h()i nh~p qu6e te, h~ th6ng the ehe kinh te ella Nha nu&e ta dang b()e 19 khong
it b~t e~p, doi hoi phai·tiep we nghien et'ru, thao ga nh~m phat huy e6 hi~u ll,l'e,
hi~u qua quan ly ella Nha nu&e trong di~u ki~n m&i.

Thl,l'e hi~n yeu edu nay, d~ tai NCKH e~p Nha nu&e KX01.12/06-10 duqe
giao nhi~m V\l nghien et'ru de d~ xu~t nhfmg kien nghi v~ "vai tro ella Nha nu&e
Vi~t Nam trong qua trinh ehuyen d6i sang kinh te thi truoog dinh huang XHCN

va h()i nh~p Kinh te qu6e te". Thang 4/2009, Ban ehll nhi~m d~ tai t6 ehue eu()e
h()i thao IAn thu nh~t t~i Ha N()i v~ "Thl,l'e tn;mg the ehe kinh te ella Nha nu&e
Vi~t Nam". Hom nay t~i Thanh ph6 H6 Chi Minh Ban ehll nhi~m d~ tai t6 ehue
h()i thao Jdn thu 2 v&i ehll d~ "B~e trung the ehe kinh te ella Nha nu&e trong n~n
kinh te thi tru(mg hi~n d~i a Vi~t Nam". f)~ tai da nh~n duqe 09 bai viet eua eae
nha khoa hQe. Trong eae bai viet nay, eae nha khoa hQC da di vao nghien ct'ru va
lam ro nhi~u khia qmh khae nhau lien quan den the che kinh te eua Nha nu&c.
Bola:
Thll' nhftt, ly thuyet v~ vai tro kinh te ella Nha nu&c trong n~n kinh te thi
truerng va gqi rna eho

Vi~t

Nam.

Thll' hai, thl,l'e tr~ng thl,l'c hi~n vai tro quan ly kinh te ella Nha nu&c trong
n~n kinh te thi truoog dinh huang XHCN va trong thai ky h()i nh~p & khung

hoang va suy thoai kinh te hi~n nay.
£)~ tal KXO 1. 12/06-1 0

3


HQi thao KH "fJac tnmg thd che kinh te cua Nha nuoc trong nen kinh te th1 truang hi~n c1c;Ji aVietNam"
Thrr ba, th\l'c tqmg th€ che kinh te cua Nha nu6c Vi~t Nam g~n v6i hi~n

tr~ng xay d\l'llg va v?n hanh d€ thuc dfty tang tru&ng kinh te, phat tri€n cac yeu t6

thi truemg, cac lo~i thi truemg (trong d6 c6 thi trubng b~t d()ng san, d~c bi~t Ia
d~t dai - day Ia thi truemg dang c6 nhieu v~n de n6i c()m gay ra nhieu buc xuc

trong xa h()i).
Thrr tll', gqi rna quan di€m, phuang huang va giai phap hoan thi~n th€ che

kinh te cua Nha nu6c 6 nu6c ta n6i chung, tren dja bfm tinh, thanh ph6 n6i rieng.
D€ lam ro vai tro cua Nha nu6c ta thong qua cac th€ che kinh te duqc xay
d\l'llg va v?n hanh hi~n t~i cling nhu trong nhfrng nam t6i, chung toi de nghi cac
quy vj d~i bi€u, CUC nha khoa hQC t?p~trung VaO thao lu?n Va lam r5 them_d~c
trung cua th€ che kinh te cua Nha nu6c ta trong tuang lai thong qua nhfrng v~n
de sau day:
M(}t

Ia, chi ra d~c trung cua th€ che kinh te cua Nha nu6c Vi~t N am trong

tuang lai.
Hai

Ia, ve cac chuc nang cua Nha nu6c trong nen kinh te thi truemg dinh

huang XHCN 6 Vi~t Nam. Trong dieu ki~n m6i cua kinh te thi truemg va h()i

nh?p kinh te qu6c te, Nha nu6c ta phai th\l'c hi~n d6ng thai nhieu chuc nang nhu
dinh hu6ng phat tri€n kinh te d~t nu6c; t~o l?p khuon kh6 phap ly; cung ung
hang hoa cong c()ng va cac dich V\l xa h()i; dam bao moi truemg kinh te vi mo 6n
djnh, g~n phat tri€n kinh te v6i 6n dinh xa h()i va bao v~ moi truemg, tai nguyen
va phat tri€n ben vfrng. Ngoai nhfrng chuc nang nay, Nha nu6c con c6 them
chuc nang nao? va trong cac chuc nang cua Nha nu6c thi cfin chu y dac biet den
nhung chuc nang nao? Dieu kien dam bao d€ thuc hi en cac chuc nang d6?.
Ba

Ia, ve nhfrng t6n t~i, yeu kern cua th€ che kinh te cua Nha nu6c 6 nu6c

ta, g~n v6i nhung dieu ki~n cua nen kinh te chuy€n d6i, cua vi~c xay d\l'ng m()t
Nha nu6c phap quyen XHCN, cua nhilng cam ket h()i nh?p KTQT cua Vi~t
Nam, ... c6 th€ li~t ke ra khong it lien quan den tu duy nh?n thuc va quan di€m
xay d\l'ng th€ che, quy trinh xay d\l'ng ban hanh th€ che, C(J che v?n hanh th\l'C thi

£>t\ tal KXO 1. 12/06-1 0

4


HQi tMo KH f)~c tnmg th€ che kinh te cua Nha nL!Ctc trong nen kinh te thJ tl1fang hi~n d9i (; Vi~t Nam"
II

th~ ch~, tfnh d~y du va d6ng b() cua th~ ch~, v. v. . . Theo cac quy vi, nhfrng t6n
t~i y~u kern nao Ia chu y~u cua th~ ch~ kinh t~ hi~n hanh 6 nu&c ta? Nguyen

nhan khach quan, chu quan cua Sl,l' t6n t~i y~u kern nay Ia gi?

BBn

Ia,

d~ dam bao cho nen kinh t~ thi tru(mg 6 nu&c ta phat tri~n m()t

each ben vfrng, d~c bi~t Ia ngay ca trong tru(mg hqp kinh t~ th~ gi&i va trong
nu&c dang bi suy thoai, c~n hoan thi~n th~ ch~ kinh t~ cua Nha nu&c Vi~t Nam
theo huang nao? Cac quan di~m hoan thi~n cv th~ ra sao va c6 nen quan ni~m
th~ ch~ kinh t~ Ia dieu ki~n, Ia d()ng Ivc thuc dAy qua trinh phat tri~n m()t each
bai ban sau khi Vi~t Nam da Ia thanh vien cua WTO?
Nam Ht, c~n phai th\fc hi~n cac giai phap t6ng th~ nao d~ ti~p tvc d6i

m&i vai tro cua Nha mr&c va hoan thi~n th~ ch~ kinh t~ cua Nha nu&c Vi~t
Nam cho phu hqp v&i nen kinh t~ thi tru(mg dinh huang XHCN va h()i nh~p
kinh t~ qu6c t~?
Sau

Ia, c~n phai xu ly m6i quan h~ (rang bu()c, tuy thu()c va tfnh d()c l~p)

gifra th~ ch~ kinh t~ v&i th~ ch~ chfnh tri va cac thi~t ch~ van hoa 6 nu&c ta nhu
th~ nao d~ vira phu hqp v&i xu huang h()i nh~p, vira phu hqp v&i tfnh dinh huang
XHCN, vai tro cua m()t xa h()i dan S\l' den muc nao va n~m 6 dau trong qua trinh
hinh thanh th~ ch~ kinh t~ cua Nha nu&c ta?
Kfnh thua quy vi d~i bi~u, cac nha quan ly va cac nha khoa h<;>c, nhfrng
vAn de neu tren Ia h~t sue Ian va m()t s6 vAn de c6 tfnh nh~y cam. Nhung chung
t6i cho r~ng n~u kh6ng c6 nhfrng thay d6i m~nh me c6 can cu khoa h<;>c, thi kh6
c6 th~ phat tri~n c6 hi~u qua nen kinh t~ thi tru(mg 6 nu&c ta trong nhfrng nam
t&i, khi rna chung ta h()i nh~p ngay cang sau vao nen kinh t~ cac qu6c gia trong
khu V\fC va toan c~u. Chfnh vi v~y, d~ c6 nhfrng ki~n nghi hfru ich d6i v&i Bang
va Nha nu&c, chung t6i kfnh mong nh~n duqc nhieu y ki~n d6ng g6p quy bau

cua cac quy vi. Thay m~t Ban t6 chuc h()i thao, Ban chu nhi~m de tai, t6i xin
chan thanh cam on toan th~ cac quy vj d~i bi~u, cac nha khoa hQC da d~n d\f h(}i
thao hom nay. Chuc h()i thao thanh c6ng t6t d~p.

TP. HJ Chi Minh, ngay 25/06/2009
I>~ tai KX01-12/06-10

£>6 tal KXO 1. 12/06-1 0

5


a

Hoi th8o KH "Dac tnmg thd che kinh te cua Nha mtac trong nen kinh te tht tntang hien dai VietNam"

VAI TRO CUA NHA NUOC TRONG
NEN KINH TE THI TRUONG DINH HUONG XHCN
vA HOI NHAP KINH TE (1 VIETNAM
.

.

.

PGS. TS Nguy~n Van Cong
Trll'ilng lJfli h(Jc Kinh

d Quae dan

Th€ ky 20 da ch(mg ki€n cu9c dua tranh giua hai h~ th6ng kinh t€, n6i
dung han la gifra hai giai phap kinh t€ Vi mo d6i l~p nhau: mo hinh kc§ hO?Ch hoa
t~p trung va kinh t€ thi truemg. Th€ nhung chi d€n cu6i th€ ky 20 thi diu tra lai

cho S\f phan tranh th~ng b?i n6i tren m&i tr6 nen ro rang: mo hinh kc§ hO?Ch hoa
t~p trung da th~t b?i trong vi~c duy tri tang tru6ng nhanh, t?o ra S\1' ph6n vinh va

dam bfm phuc h;ri kinh t~ cao cho rrguai dan. Trong khi d6, mo hinh kinh t€ thi
truemg to ra r~t thanh cong trong cac n€n kinh t€ da d?ng, tu nhung nu&c c6
truy€n th6ng thi truemg nhu Tay Au va B~c

My,

d€n nhung nu&c di sau 6 chau

A hay My Latinh.
Th\fc t€ cho th~y ban tay vo hinh cua thi truemg t\1' do thuemg to ra c6 uu
th€ vuqt tr9i so v&i ban tay hfru hinh cua Nha nu&c trong vi~c phan b6 cac
ngu6n l\fc khan hi€m cua xa h9i. Song trong m9t s6 truemg hqp, ban tay vo hinh
khong v~n hanh t6t. Khi d6, s\f can thi~p cua Nha nu&c vao thi truemg c6 th~
nang cao duqc hi~u qua ho?t d9ng chung cua n€n kinh t€. H~u h€t cac nu&c tren
th€ gi&i hi~n nay d€u v~n hanh thea m6 hinh kinh

ti h6n h9]J. Trang n€n kinh t€

h6n hqp hi~n d?i, ca Nha nu&c va thi truemg cung di€u ti€t cac ho?t d9ng kinh t€.
Nha nu&c dong vai tro quan tr<,mg chu khong chi dan thu~n gi6ng nhu "m9t canh
Sat giao thong" giam sat va ki~m tra hO?t dQng CUa khu V\fC kinh t€ tu nhan.
Tren ca

sa cac nguyen ly chung bai vi€t nay se d€ c~p d€n vai tro cua Nha

nu&c trong n€n kinh t€ thi truemg dinh hu&ng xa h9i chu nghia va h9i nh~p kinh
t~ 6 Vi~t Nam.

I. VAl TRO CUA NHA NUOC VE KINH TE TRONG NEN KINH TE

THlTRVONG
Kinh t€ thj truang da c6 qua trinh hinh thanh va phat tri~n lau dai. Ngay nay,
kinh t€ thi truang khong chi la hinh thuc t6 chuc san xu~t ph6 bi€n 6 cac nu&c phat
£)~

tai KXO 1. 12/06-10

6


a

HQi thao KH E>ac trung thd che kinh te ciia Nha nlfC!c trong nen kinh te tht fru'&ng hi~n cl?i Vi~t Nam"
II

tri~n, rna con Ian dfui sang cac nu6c dang phat tri~n, co fu1h hu6ng to 16n d~n dai

s6ng kinh t~ - xa h9i ella th~ gi6i noi chung, ella tUng qu6c gia noi rieng.
Co th~ hi~u n~n kinh t~ thi tnremg la n~n kinh t~ trong d6 cac quan h~ thi truemg
quy~t dinh S\1' phan b6 ngu6n ll,l'C thong qua h~ th6ng gia ca. Trong n~n kinh t~ thi

tnremg, cac ca nhan duqc t1,l' do ra quy~t dinh kinh t~. H9 khong bi bu()c phai lam di~u
rna h9 cho la khong c6 lqi. H9 duqc t1,l' do t1,l' ll,l'a ch9n vi~c lam, tham gia cong doan va

quy~t dinh ong chll cho minh; t1,l' do quy~t dinh chi bao nhieu thu nh~p cho tieu dting
hi~n ~i va chi vao hang hoa va dich V\l nao; danh bao nhieu d~ tich luy cho tuong lai va

phan b6 tai san hi~n co vao cac danh ffi\lC dfiu tu khac nhau. Cac doanh nghi~p duqc t1,l'
do h,ra_chQn nganh ngh~ kinh doanh, ll,l'a chQn qui mo, cong ngh~ san xu~t va thue cac
y~u t6 dfiu vao; t1,l' do ll,l'a chQn dia di~m va phuong thCrc phan ph6i san phfun t~o ra...

Hfiu h~t cac quy~t dinh do khong xu~t phat ill d()ng ca d6ng gop cho phuc lqi chung ella
toan xa h9i rna xu~t phat tlr l¢ ich rieng. Gia ca dong vai tro la cong C\1 phat tin hi~u d~
lien k~t nhfrng quy~t dinh phan tan do va lam cho ca h~ th6ng an kh6p v6i nhau.
Gi6ng nhu m9t him tay vo hinh (thu~t ngfr n6i ti~ng ella Adam Smith), h~
th6ng gia ca lien k~t hanh d()ng ella cac ca nhan ra quy~t dinh rieng re chi tim ki~m
lqi ich rieng cho ban than h9. Nhung trong khi di tim lqi ich rieng m9t each vi ky, thi
chinh him tay vo hinh cua thi truang se dful cllit h9 t~o nen m9t k~t qua n~m ngoai d\1'
ki~n la dem l~i lqi ich cho xa h9i t6t han ngay ca khi h9 chll d()ng dinh lam nhu v~y.

Chinh vi v~y, h~ th6ng thi truang to ra uu vi~t han h~n h~ th6ng k~ ho~ch hoa t~p
trung: no phan b6 cac ngu6n ll,l'c m9t each hi~u qua theo nghia cho phep t6i da hoa
phuc lqi cua toan xa h()i.
Cau hoi d~t ra la n~u thi truang t1,l' do cho phep phan b6 cac ngu6n ll,l'c m9t
each hi~u qua thi t~i sao Nha nu6c l~i cfin can thi~p vao cac ho~t d()ng kinh t~.
T~i

sao ca.c nu6c khong thl,l'c

hi~n

m9t chinh sach hoan toan tl,l' do (laisser-fair)

d~ m~c tu nhan kinh doanh? Tra lai cau hoi nay, cac nha kinh t~ da kh~ng dinh

m~c du khong th~ thay th~ thi truang, nhung Nha nu6c c6 th~ hoan thi~n cac
ho~t

d()ng thi truang.

D6 tai KX01.12/06-10

7


a

HQi thao KH "EJ~c tnmg th€ che kinh te cua Nha mtOc trong nen kinh te tht tntang hi~n dai Vi~t Nam"

Ngay trong h9c thuyit bcm tay vo hznh cua minh, Adam Smith khong h€
phu nh~n S\f t6n t?i khach quan cua Nha nu&c trong n€n kinh t~ thi truang.
Trong tac phdm Cua cai cua cac dan t9c, ong da gi&i h?n vai tro cua Nha nu&c
trong m()t n€n kinh t~ thi truang vao ba chuc nang:
- Xay d\fng va bao dam moi truang hoa binh, khong d~ xay ra n()i chi~n,
ngo?i xam.
- Th\fc hi~n duqc vai tro la trQng tai, dem l?i quy€n tl,l' do, binh d~ng cho
mQi thanh vien. Vai tro nay g~n v&i hai nhi~u V\1 C\1 th~: Thu nhdt, b&ng h~ th6ng
phap lu~t cua minh, Nha nu&c phai dam bao quy€n can ban cua mQi cong dan
matru&c h~t, d6 Ja quy€n tu hfru (sa huu ca nhan) g~n v&i nhfrng di€u.ki~n c6
tinh n€n tang d6 la nhi€u quy€n thi~t y~u khac nhu: W do kinh t~, ngon lu~n, tin
ngu5ng, chinh tri, W do

kY

k~t hqp d6ng, W do cu tru... do d6, Nha nu&c phai

t?o ra di€u ki~n, moi truang mang tinh th~ ch~; Thu hai, Nha nu&c phai thong
qua h~ th6ng phap lu~t, dung n6 d~ di€u chinh cac quan h~ kinh t~- xa h()i, h?n
ch~ va kh~c ph\lC nhfrng thu do?n C?nh tranh phi kinh t~, phi d?O due ...

- Cung c~p, duy tri va phat tri~n hang hoa cong c()ng. Day la nhfrng di€u
ki~n d~c bi~t c~n thi~t trong ho?t d()ng kinh t~, thi~u n6 khong th~ t6 chuc cac

ho?t d()ng kinh t~.
Ngoai ba chuc nang C(J ban d6, theo A. Smith, t~t ca cac v~n d€ con l?i
d€u c6 th~ duqc giai quy~t m()t each 6n thoa va nhip nhang bai ban tay vo hinh.
Tuy nhien, chi k~ tir khi xu~t ban tac phdm

Ly thuyit t6ng quat v~ vi?c

lam, ti~n t? va ltii sudt cua J. M. Keynes (1936), quan di~m ung h() Nha nu6c c6
vai tro can thi~p vao thi truang m&i duqc ch~p nh~n m()t each r()ng rai. Ljch

su

cling da ch(rng minh cac n€n kinh t~ thi truang thanh cong d€u khong phat tri~n
m<)t each t\1 phat rna khong c6 S\1' can thi~p va h6 trq cua Chinh phu. M()t ly do la

ban tay vo hinh c~n duqc Chinh phu bao v~ bai vi thi truang chi v~n hanh t6t
n~u nhu quy€n sa hfru duqc ton trQng.

a~ tai KX01.12/06-10

8

Hoi th8o KH f)~c tnmg thd che kinh te cua Nha nutfc trong nen kinh te thl fru'ang hi~n d?i a Vi~t Nam"
II

M9t ly do khac d.n d€n Chinh phu la m~c du thi truemg thuemg la IDQt
phuang thuc t6t d€

tb chuc ho~t d()ng kinh t€, nhung quy t~c cling c6 vai ngo~i

1~ quan trQng. Trong m9t s6 truemg hqp, ban than thi truemg khong th€ mang l~i

nhfrng k~t qua dang mong mu6n cho toan xa h()i. Khi di~u nay xay ra, cac nha
kinh t€ n6i r~ng thi truimg ali thdt br;zi. Cac ly thuy€t ung hQ S\f can thi~p cua
Chinh phu vao n~n kinh t€ thuemg d~u tim each giai thich cac nhan t6 gay ra thdt

br;zi thj truimg.
Thu~t ngu thdt br;zi duqc d~ c~p

atren c6 th€ de gay hi€u nhdm. Thdt br;zi thi

truimg khong CO nghza fa khong CO ai€u gi t6t a(!p aUtJC thlfC hi?n, ma no chi ham y
rling nhfmg Jdt qua t6t nhdt fe ra CO thd agt aU(JC fr;ti khong t/ut;JC thl!C hi?n.
Thu~t ngfr "thdt b~i thi truemg" thuemg duqc sir dt,mg trong hai tinh hu6ng.

Thu nhdt, thdt b~i thi truemg xudt hi~n do thi truimg khong thd phdn b6 cite
ngudn ll!C cua xii h9i m9t each hi?u qua. Thu hai, thdt b~i thi truemg duqc th€
hi~n

anhfrng h~n ch€ trong vi~c thl!c hi?n cite m7:tc tieu xii h9i ben qmh m1,1c tieu

hi~u qua kinh t€.

C6 b6n nguyen nhan chinh lam cho thi truemg v~n hanh khong hi~u qua,
d6Ia:

1. C~nh tranh khong hoan hao (ch~ng h~n, do d9c quy~n ho~c ban d()c
quy~n c6 th€ dinh do~t duqc gia ca);

2. S\1' c§.n thi€t phai CO hang hoa cong CQng (tire la hang hoa rna khi CO

nguai tieu dung, nguai khac vdn c6 th€ tieu dung, va khong th€ (ho~c v6i phi tbn
eve ky cao d€ c6 th€) lo~i tru ai d6 khong duqc tieu dung), rna thi truemg tu nhan
khong mu6n cung cdp;
3. Ngo~i irng. N€u thi€u S\1' di~u ti€t thich hqp cua nha nu6c, cac ho~t

d()ng thj truemg CO tac d()ng

ngo~i

vi tieu C\l'C se 'bung phat' qua dang, con cac

ho~t d()ng c6 tac d9ng ngo~i vi tich eve se bi giam thi€u it nhi~u;

4. Cac vdn d~ v~ thong tin khong thich hqp va ddy du.

a~ tal KX01.12/06-10

9

a

HQi tMo KH f)~c tnmg thd che kinh te cua Nha mr{Jc trong ne'n kinh te thJ tnrang hi~n clai VietNam"
II

Chu kY kinh t€ (hung thinh va suy thoai), thAt nghi~p (s6 tuy~t d6i va mfrc
dao dc)ng), l~m phat trong m9t n€n kinh t€ thi truemg ciing Ia nhiing vAn d€ gay
tranh lu~n v€ tinh hiiu ich cua can thi~p nha nu6c.
Vu di~m n6i b~t cua h~ th6ng thi truemg tv do Ia cho phep phan b6 cac
ngu6n Ivc m9t each c6 hi~u qua. Thi truemg c6 th~ lam t6t di€u d6 vi thong tin
cAn thi€t d~ thi truemg v~n hanh troi chay duqc ti€p nh~n

tu nhfrng ca nhan luon

tim each t6i da hoa lqi ich ca nhan. Tuy nhien, thi truemg khong th~ ho~t dc)ng
troi chay khi thvc hi~n cac m1,1c tieu xa h9i bao quat han. M9t s6 m1,1c tieu phAn
nao mang tinh kinh t€, ch~ng h~n nhu phan ph6i thu nh~p m9t each cong b~ng.
M9t s6 m1,1c tieu khac hoan toan phi kinh t€, d~c bi~t Ia cac gia trj rna m<;>i nguai
cAn chia se, ch~ng h~n nhu long yeu nu6c ho~c ni€m tin vao tv do. Trang m6i
truerng hqp neu tren, thi truang kh6ng phai Ia each c6

hi~u

qua vi

ffil,lC

tieu duqc

dua ra khong phai Ia nhiing thu c6 th~ trao d6i gifra cac ca nhan.

anhfrng nu6c dang phat tri~n, cac lu~n CU ling he) S\1' can thi~p rc)ng kh~p
cua nha nu6c con nhAn m~nh vao cac cAu true kinh t€ d~c thu cua cac xa h9i l~c
h~u, nai thi truemg chua phat tri~n va thi€u v~ng cac nha quan ly gioi. Trang b6i

canh do, cac nu&c nay khong th~ b~t dAu qua trinh phat tri~n b€n vung n€u
khong c6 sv can thi~p va di€u ph6i cua nha nu6c.
II. VAl TRO CUA NHA NVOC TRONG NEN KINH TE THl TRUONG
DlNH HVONG XHCN VA He) I NMP KINH TE

aVI$T NAM

Phan tich & phAn I cho thAy ngay nay nguai ta khong con phai ban d€n vai
tro kinh t€ cua Nha nu6c. Nguai ta coi vai tro kinh t€ cua Nha nu6c nhu m9t
thvc t€ hi~n nhien. vAn d€ Ia & ch6 d~c di~m, tinh chAt va trinh d9 cua cac n€n
kinh t€ khac nhau quy dinh ph~m vi, mfrc d9 va each thfrc tac d(>ng khac nhau
cua Nha nu6c d€n n€n kinh t€. Vi~t Nam dang trong qua trinh xay d\l'llg n€n kinh
t€ thi truemg dinh huang xa h9i chu nghia (XHCN), chu d9ng m& ctra, h9i nh~p
kinh t€ v6i khu

V\l'C

va th€ gi6i tAt y€u phai c6 nhiing net d~c thu v€ n9i dung va

each thfrc quan ly cua Nha nu6c d6i v6i n€n kinh t€. PhAn nay ban v€ vai tro cua

£)~ tal KXO 1. 12/06-1 0

10

HQi thao KH "fJac trung thd che kinh te cua Nha nuac trong nen kinh te tht truang hi~n df}i aVi~t Nam"

Nha nu&c trong qua trinh xay d1,01 n€n kinh t€ thi truemg dinh hu&ng XHCN va
h<)i nh~p kinh t€ 6 Vi~t N am.

1. Vai net v~ n~n kinh t~ thj tnrimg djnh htr6ng XHCN {J Vi~t Nam
N€rt kinh t€ thi truang dinh hu&ng XHCN la mo hinh kinh t€ duqc hinh
thanh trong cong cu<)c d6i m&i

a Vi~t Nam do Dang C<)ng san Vi~t Nam kh&i

xu&ng va lanh d~o thgc hi~n. N6 la k€t qua sau nhi€u nam nghien diu, tim toi,
thu nghi~m trong thgc ti€n va la bu&c phat tri€n m&i v€ tu duy ly lu~n cua Dang
C<)ng san Vi~t N am.
Kh&i d~u cua mo hinh nay la vi~c thua nh~n n€n kinh t€ nhi€u thanh ph~n,
-phat tri€n san-:-xudthang:hoa, choosan xudt "bung ra" t~i H<)i nghi l~n thu sau
BCH Trung uong Dang khoa IV (nam 1979). Ti€p d€n la D~i h<)i VI (12-1986),
tren ca sa t6ng k€t thvc ti€n, da kh~ng dinh: "Qua lrinh chuyin lir sim xud1 nho

tli len sim xud1 l6n

a nuac Ia Ia qua lrinh chuyin hoa n~n kinh ti con nhi~u linh

chd1 11! cdp, 11! luc, lhanh n~n kinh

ti hang hoa" 1• Thai di€m nay vfin chua thvc

sv coi tn;mg ca ch€ thi truemg, tinh k€ ho~ch vfrn la d~c trung s6 m<)t, con quan
h~ hang hoa-ti€n t~ 6 vi tri thu hai. Ti€p theo D~i h<)i, m<)t s6 H<)i nghi Trung

uong ti€n hanh trong nam 1987 da phat tri€n nhi€u khai ni~m then ch6t va d~t
n€n m6ng cho m<)t lo~t quy€t sach b~t d~u duqc ban hanh vao cu6i nam. Nhfrng
quy€t sach d6 bao ttum len cac linh VlJC quan trQng nhu d~u tu nu&c ngoai, ddt
dai, ngo~i thuong, quan ly cong nghi~p qu6c doanh, khu VlJC tu nhan, Ca nhan Va
gia dinh. Sv chuy€n hu&ng mang tinh quy€t dinh ra khoi h~ tu tu&ng k€ ho~ch
hoa t~p trung duqc di€n d~t theo I6i An d\1, Nha nu&c nhu m<)t nh~c tru6ng cua
dan nh~c qu6c gia, chu khong phai Ia nguai ki€m so at c6 may kinh t€ 2 .
D~i h<)i VII (6-1991) ti€n them m<)t bu&c v€ nh~n thuc ly lu~n b&ng vi~c

xac dinh: "Ca chi vgn hanh n~n kinh

huang XHCN Ia ca chi lhi lruirng c6

ti hang hoa nhi~u lhanh phtm lheo tltnh
Slf

quim ly cita Nha nuac biing phap lucjl,

ki ho(lch, chinh sach va cac cong c~ khac" 3 .
1

2
3

Dimg CQng sim Vi~t Nam: Van ki¢n agi h9i agi biJu toim qudc /dn tht'r VI, NXB Sl,f th~t, 1987.
Adam Fforde (1997): "Tu K€ ho~ch d€n thi truem~. Sl! chuy€n d6i kinh t€ a Vi~t Nam"
Dimg cQng sim Vi~t Nam: Van ki?n agi h9i agi bieu tocm qu6c Jdn thu VII, NXB CTQG, 1991.

D~ tili KXO 1. 12/06·1 0

11


a

Hoi thao KH "f)?c tn.mg thd che kinh te cua Nha ntl&c trong nen kinh te tht tnrang hi~n af)i VietNam"
D~i h()i VIII (6-1996), tren cas& t6ng k~t 10 nam d6i m6i, da kh~ng dinh:

"Scm xudt hcmg haa khong a6i lgp vai CNXH, rna Ia thanh tl:fU phat tridn cua nJn
van minh nhan lar;zi, tdn tc;zi khach quan, cdn thih cha cong cu9c xay dlPlg
CNXH va ca khi CNXH da au(J'c xay d1Plg" 4 . Tu d6 Dfmg dua ra chu truang:
".. .phat tridn nJn kinh
Sl!

ti nhiJu thanh phdn,

vgn hanh thea ca chi thj truirng c6

quem ly cua Nha nuac thea djnh huang XHCN' 5• T6i hie d6, Dang m6i n6i

d~n n€n kinh t~ hang hmi, ca ch~ thi truemg, rna chua sir dvng khai ni~m "kinh t~

thi truemg".
Phai d~n D~i h()i IX (4-2001) Dang ta m6i chinh thuc dua ra khai ni~m

"kinh ti thi trnimg djnh huang XHCN''. D~i h()i kh~ng dinh: phat tri~n kinh t~ thi
trucmg dinh huang XHCN la duemg I6i chi~n luqc nhfit quan, la mo hinh kinh t~
t6ng quat trong su6t thai ky qua d9 di len CNXH & Vi~t Nam.
Nhu v~y, kinh t~ thi truemg dinh huang XHCN chinh la mo hinh kinh t~

trong thai ky qua d9 di len chu nghia xa h()i. Day la m9t ki~u kinh t~ thi truemg
m6i trong lich sir phat tri~n. Kinh t~ thi truemg dinh huang XHCN vira mang
nhfrng d~c di~m chung cua kinh t~ thi truemg hi~n d~i da va dang t6n t~i va phat
tri~n & cac nu6c tren th~ gi6i, vira c6 nhfrng d~c di~m rieng phu hqp v6i di€u
ki~n va d~c di~m cv th~ cua Vi~t N am. Xet v€ ban chfit, n6 la m()t mo hinh t6

ch(rc kinh t~ vtra tuan theo nhfrng quy lu~t cua kinh t~ thi truemg, vua dt,ra tren

ca sa va duqc dfin d~t, chi ph6i b&i cac nguyen t~c va ban chfit cua CNXH.

2. Qua trinh h()i nh~p kinh t~ ir Vi~t Nam
Toan cAu hoa va khu

V\fC

hoa da tr& thanh m()t trong nhfrng xu th~ phat

tri~n chu y~u cua cac quan h~ kinh t~ qu6c t~ hi~n d~i. Nhfrng ti~n b<) nhanh

chong v€ khoa hQc

kY

thu~t cung v6i vai tro ngay cang tang cua cac cong ty da

qu6c gia da thuc dAy m~nh me qua trinh chuyen mon hoa va hqp tac giua cac qu6c
gia, lam cho ll,lc luqng san xufit duqc qu6c t~ hoa cao d(). Tfit ca cac nu6c tren th~
giai d€u di€u chinh chinh sach theo huang rna cira: giam dAn va ti~n tai da bo hang
4

5

Dang CQng san Vi~t Nam: Van ki~n d~i hQi d~i bi€u toan qu6c lftn th(r VIII, NXB, 1996, tr.97.
Dang CQng san Vi~t Nam: Viin ki¢n tl{li h9i tl{li biiu tocm qu6c /Jn thU VII!, NXB, 1996, tr. 82.

£>~ tili KXO 1. 12/06-1 0

12


a

HQi thao KH f)ac tnmg th€ che kinh te cua Nha m.I(Jc trong ne'n kinh te tht fnlang hien 09i VietNam"
II

rao thue quan va phi thue quan, lam cho vi~c trao d6i hang hoa, luan chuyen cac
yeu t6 san xudt nhu v6n, lao d()ng va kY thu~t tren the gi6i ngay cang thong thoang
hon.

De khong bj g~t ra ngoai 1~ cua s\f phat tri€n, cac qu6c gia d~u phai n6 l\fc h()i

nh~p vao xu the chung d6 va tang cuemg sue c~nh tranh kinh te.

H()i nh~p kinh te la m()t thanh ph~n khong the tach roi cua qua trinh d6i
m6i va xay d\lflg n~n kinh te thi truemg dinh huang XHCN

anu6c ta. H()i nh~p

kinh te la ket qua cua d6i m&i, d6ng thai cung la tac nhan dAy nhanh va lam cho
qua trinh d6i m6i dien ra viing ch&c. D~i h()i Dang C()ng san Vi~t nam l~n thu

VII v&i chu truang da phuang hoa, da d~ng hoa quan h~ kinh te da danh ddu
bu6c khai d~u cho tien trinh h()i nh~p cua Vi~t Nam. Nghi quyet Trung uang 3
ngay 29/6/1992 v~ chinh sach d6i ngo~i chu truang khai thong quan h~ v6i cac
t6 chuc tai chinh- ti~n t~ qu6c te nhu Qui Ti~n t~ Qu6c te (IMF), Ngan hang the

A (ADB) ... , ma r()ng quan h~ v6i cac t6
chuc hqp tac khu V\l'C, tru6c het la a Chau A - Thai binh duang. D~i h()i Dang
gi6i (WB), Ngan hang Phat trien Chau

l~n thu VIII kh~ng dinh phai dAy nhanh qua trinh h()i nh~p kinh te khu V\fC va

the gi6i. Nghi quyet Trung uang 4 (1997) dua ra nguyen t&c h()i nh~p cua Vi~t
nam la "tren ca sa phat huy n9i hrc thvc hi~n nhdt quan, !au dai chinh sach thu

hut cite ngu6n lvc ben ngaai", trong d6 nhfrng bi~n phap quan tn;mg hang d~u la
c~n tiep 1\lc t~o di~u ki~n thu~n lqi han nfra cho cac nha d~u tu nu6c ngoai, "tich

eve va chu tf9ng tham nh(ip varna r9ng tht truimg qu6c ti", va "khuydn khich va
tga t/iJu ki~n thu(in l(Ji nhdt cha xudt khtlu". Nghi quyet ciing nhdn m~nh nhi~m
Vl,l: chu d()ng chuAn bi cac di~u ki~n c~n thiet v~ can b(), lu~t phap va nhdt la xac
djnh nhfrng san phAm rna Vi~t nam c6 kha nang c~nh tranh de tham ·gia vao thi
truang khu V\fC va the gi6i. D~i h()i Dang l~n thu IX tiep 1\IC kh~ng djnh h()i
nh~p kinh te qu6c te Ia m()t n()i dung 16n trong duong I6i kinh te, duong I6i d6i
ngo~i cua Dang va Nha nu6c ta: "Chu tl9ng h9i nh(ip kinh

d qu6c d va khu Vl!C

thea tinh thdn phat huy t6i tla n9i lvc; nang caa hi~u qua h9P tac qu6c td, baa
tlam tl9c l(ip

t~r chu

va tltnh huang xii h9i chu ngh'la, baa v~ l(Ji ich dan t9c va an

ninh qu6c gia, giu gin ban s&c van haa dan t9c, baa v~ moi truimg" (9;120).

£)t\ tai KX01.12/06·10

13


HQi thao KH EJ?c tnmg thd che kinh te cua NhB nutJc trong nen kinh te thl fru'C!ng hien d~i (J VietNam"
II

Gfin hai th?p

kY

qua, Vi~t Nam da Ifin lugt gia nh?p cac t6 chuc kinh t€

qu6c t€ va khu vvc: khoi phl)C quan h~ binh thu(mg v6i Ngan hang th€ gi6i
(WB), Quy ti€n t~ qufic t€ (IMF) va Ngan hang phat tri€n chau a (ADB), tr6
thanh thanh vien cua ASEAN, APEC, thgc hi~n Chuang trinh CEPT, d6ng sang
l?p ASEM va la thanh vien cua T6 chuc Thuang m~i Th€ gi6i (WTO). Trong
quan h~ kinh t€- thuang m~i song phuang d€n nay, Vi~t Nam da ky 81 hi~p
dinh thuang m~i va dfiu tu song phuang, gfin 40 hi~p djnh khuy€n khich va bao
h9 dfiu tu v6i cac nu6c va vling lanh th6; trong d6 dam phan kY k€t va phe chufin
Hi~p

m~i

djnh Thuang

Vi~t

Nam - Hoa ky la m9t n9i dung 16n.

M9t s6 diem m6c trong ti€n trinh hQi nh?p kinh t€ qu6c t€ cua Vi~t Nam:
1. Binh thu(mg hoa quan h~ v6i cac t6 chuc tai chinh-ti€n t~ qu6c t~:
Ngan hang th€ gi6i (WB), Quy ti€n t~ qufic t€ (IMF) va Ngan hang phat tri€n
chauA (ADB)
2. 7/1995: Ky Hi~p djnh khung v€ Hgp tac kinh t€ v6i Lien minh Chau
Au ( EU).
3. 7/1995 Gia nh?p ASEAN.
4. 111996 Thvc hi~n Chuang trinh CEPT nh~m ti€n t6i Khu V\l'C Thuang
m~i

tv do ASEAN ( AFTA).
5. 3/1996: tham gia sang l?p Di~n dan A- Au (ASEM).
6. 11/1998 gia nh?p Di~n dan Hgp tac kinh t€ Chau a-Thai Binh Duang

(APEC): 21 thanh vien.
7. 7/2000: Ky
c6

hi~u

Hi~p

dinh Thuang

m~i

song phuang

Vi~t

Nam -Hoa Ky;

Ivc thi hanh ill 10/12/2001.

8. Ngay 11 thang 1 nam 2007,

Vi~t

Nam chinh thuc tr6 thanh thanh vien

thu 150 cua T6 chuc Thuang m~i Th€ gi6i (WTO).
Vi~c gia nh?p WTO da t~o nhfrng ti€n d€ quan tr<;mg cho· nu6c ta ti€p tl)c

phat tri€n va h9i nh?p sau vao n€n kinh t€ toan cfiu. Vi~c m6 cua thi tru(mg theo

£>~ tili KXO 1. 12/06-1 0

14


a

H()i thao KH f)ac trung thd che kinh te cua Nha nu'Cic trong nen kinh te tht truemg hi~n df)i VietNam"

II

nghia V\1 thanh vien ciing khi~n thi truemg Vi~t N am chiu tac d<)ng tiVc ti~p tir
thi trubng th~ gi6i Dieu d6 vira Ia ca h<)i vira Ia thach thuc. Vi th~ Vi~t Nam ti~p
t1.1c duqc nang len tren tnremg qu6c t~. H<)i nh~p da
tnremg xuftt khfiu, thu hut dfiu tu nu6c ngoai,

rna

ra ca h<)i

rna

r<)ng thi

rna r<)ng sv tham gia cua cac thanh

phfin vao m<;>i Irnh V\fC cua nen kinh t~. Cac doanh nghi~p c6 ca h<)i phat trien
m6i lien k~t, hqp tac v6i cac doanh nghi~p nu6c ngoai de hinh thanh cac chu6i
gia tri, chu6i cung ilng, ti~p thu chuyen giao cong ngh~, nhanh chong lam quen
v6i "lu~t chai'' m6i va tich luy kinh nghi~m. Ma cua thi tnremg d6ng nghia v6i
vi~c vai tro va ho~t d<)ng cua cac doanh nghi~p c6 S\1' thay dbi din blm. Doanh
nghi~p tra thanh d<)ng Ivc cua nen kinh t~ va tiVC ti~p d6i dfiu v6i cac vftn de cua
c~nhtranh qu6c t~.

H<)i nh~p d~t ra m<)t thach thuc rftt Ian d6i v6i cac doanh nghi~p Vi~t
N am.

L9 trinh gia nh~p

hoan to an vao WTO doi hoi chung ta phai cam k~t m&

Clra ngay cang SaU, r<)ng CaC llnh V\fC thuang m~i, djch V\1; dang Va SC t~O nen S\f
c~nh

tranh ngay cang manh

li~t

tren thi truemg

Vi~t

Nam. Tr& thanh thanh vien

cua WTO, khi tftt ca cac qu6c gia thanh vien deu da

rna

cua thi nang Ivc qmh

tranh y~u cua doanh nghi~p Vi~t Nam cang b<)c 19 ro khi "c9 sat" v6i cac doanh
nghi~p qu6c t~. Cac doanh nghi~p phiii c~nh tranh trong khi ca cftu kinh t~ th~

gi6i da thay dbi nhanh, m~nh; kinh t~ tri th(rc Va dich V\1 m6i da phat trien rftt
nhanh trong khi cac doanh nghi~p Vi~t N am con thi~u ki~n thuc va kinh nghi~m
ho~t d<)ng trong nen kinh t~ thi tnremg toan cfiu.

3. Cac chll'c nang cua Nha mr6'c trong n~n kinh t~ thj trll'(mg djnh
htr6'ng XHCN va h{}i nhip kinh t~ qu6c t~ 0' Vi~t Nam

D6i v6i nu6c ta hi~n nay dang & giai do~n dfiu cua qua trinh xay dvng m<)t
nen kinh t~ thi tnremg dinh huang XHCN thi xu huang Ia Nha nu6c ngay cang
phai thoat ly khoi cac ho~t d<)ng kinh doanh, nhung vai tro quan ly kinh t~ cua
Nha nu6c khong he giam slit. Nha nu6c khong chi c6 trach nlii~m de cho va lam
cho thj truemg ho~t d<)ng hi~u qua, rna con phai SU d\lng kinh t~ thi tru(mg ph\lC
V\1 cho m\lC tieu cua chu nghia xa h<)i. Dieu nay doi hoi Nha nu6c phai lam t6t
vai tro quan ly nen kinh t~, the hi~n qua cac chile nang sau:
E>t} tit I KXO 1. 12/06-10

15


a

Hoi tMo KH "fJ~c tnmg th€ che kinh te cua Nhil nuac trong nen kinh te tht tn.rang hien dai Vi~t Nam"

- Dna n€n kinh t€ di dung qui d~o ti€n len chu nghia xa h9i chu khong phai

t\1 phat di theo con duoog tu ban chu nghia va thvc hi~n th~ng lqi cac mvc tieu do
Dimg va Nha nu&c d€ ra trong mfli thai

kY. Nha nu&c phai c6 vai tro quan tn,mg

trong vi~c dinh huang phat tri~n kinh t€ ddt nu&c. Cong cv cua vi~c dinh huang
phat tri~n kinh t€- xa h9i cua Nha nu&c bao g6m nhi€u lo~i, trong d6 chu y€u la:
ho~ch dinh chi€n luqc phat tri~n, qui ho~ch phat tri~n, k€ ho~ch phat tri~n.

Lfrn dfru tien t~i Vi~t Nam, hai chi€n luqc phat tri~n kinh t€- xa h9i, da lfrn
luqt duqc ra dai trong ti€n trinh cong CUQC D6i m&i, d6 la chi€n luqc 6n dinh va
phat tri~n kinh t€ - xa h9i 1o nam 1991- 2000 va chi€n luqc dAy m~nh cong

nghi~p

hoa,

hi~n d~i

hoa theo dinh huang XHCN 10 nam 2001-2010.

M9t trong nhilng djnh huang quan trQng nhdt cua chi€n luqc 6n djnh va
phat tri~n kinh t€ 10 nam 1991-2000 la dua ddt nu&c thoat ra kh6i cu9c khung
hoang kinh t€ - xa h9i da keo dai nhi€u nam tru&c d6. Tinh quan trQng 6 day la 6
ch6 IAn dfru tien dam nhin th~ng vao sv th~t, Nha nu&c da thua nh~n n€n kinh t€
- xa h9i c6 khung hoimg vao thai gian d6.

Tu d6, cac ca quan quan ly Nha nu&c

da xac djnh trung cac ffil,lC tieu, cong Cl,l, bi~n phap Cl,l th~, t~O di€u ki~n cho cac
nganh, linh Vl,l'c, t6 chuc kinh t€ thoat ra kh6i khung hoang. K€t qua la Vi~t Nam
da thanh cong trong vi~c thvc hi~n v€ ca him mvc tieu thoat ra kh6i khung hoang
vao nam 1996. Khi k€t thuc chi€n luqc nay vao nam 2000 thi GDP da tang
107,4% (binh quan 1 nam tang 7,57%); trong khi GDP binh quan dfru nguai tang
76,3% (binh quan 1 nam tang 5,84%) so v&i nam 1990.
Hi~n t~i, chi€n luqc cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa theo djnh huang

XHCN da di duqc 4/5 ti€n trinh va da g~t hai duqc nhi€u thanh cong. M9t trong
nhung dinh huang quan trQng nhdt cua chi€n luqc nay la dua nu&c ta ra kh6i
tinh tr~ng kern phat tri~n, c6 GDP nam 2010 cao gdp doi nam 2000, t~o n€n tang
d~ d€n nam 2020 Vi~t N am ca ban tr6 thanh m9t nu&c cong nghi~p theo huang
hi~n d~i.

- Cung ung hang hoa cong CQng, nhii'ng hang hoa va dich Vl,l rna thi tru(mg
khong cung ll'ng hay cung (mg khong dfry du, d~c bi~t la k€t cdu h~ tAng kinh t€

£>1! tai KXO 1. 12/06-10

16


a

Hoi th8o KH f)ac tn.mg the? che kinh te ctla Nha mf{Jc trong nen kinh te tht truang hi~n d9i VietNam"
II

va xa h()i. Bay Ia chuc nang ca him nhfit cua Nha nu6c trong cac n€n kinh t~ thi
tru(mg n6i chung, d~c bi~t d6i v6i Vi~t Nam nai rna ca s6 h~ tAng kinh t~ va xa
h9i dugc danh gia Ia hi tvt

h~u

so v6i muc trung binh cua cac nu6c c6 thu

nh~p

thfip. BAu tu cua Nha nu6c vao k~t cfiu h~ tAng kinh t~ va xa h()i c6 ca anh
hu6ng tich eve l~n tieu eve d~n tang tru6ng. Anh hu6ng tieu qrc phat sinh do
tinh tr~ng Ifin at ti~t ki~m va dAu tu tu nhan thong qua vi~c thu thu~ hay vay ti€n
tren thi tru(mg v6n trong nu6c d~ tai trg cho dAu tu vao k~t cfiu h~ tAng cong
c()ng. Cac anh hu6ng tich

Cl,l'C

xufit phat tir tac d()ng cua k~t cfiu h~ tAng cong

c()ng len sufit sinh lgi va ti€m nang gia tang

cy

1~ dAu tu cho cac ho~t d()ng san

xufit kinh doanh, dugc gQi Ia "anh huang khuy~n khich". Cac b~ng chung thvc
nghi~m cho they cac- "anh hu6ng-khuy~n khich" nay Ia rfit Ian trong di€u ki~n
hi~n t~i

cua Vi~t N am.

- Cung cfip cac dich vv xa h()i Ia m()t trach nhi~m t6i cao khac cua Nha
nu6c. Nha nu6c cAn tang chi tieu cho ca giao dvc, y t~, va cac djch vv xa h()i
khac; d6ng thai phai dam bao hl mQi nguai dugc binh d~ng trong vi~c ti~p c~n
v6i cac dich V\1 d6. Chinh phu cAn tham gia cung ung cac dich V\1 nay do cac
dich V\1 nay c6 tac d()ng tich eve ra ben ngoai, ttrc Ia c6 lgi fch xa h()i 16n han lgi
ich ca nhan va do d6 khu V\l'C tu nhan khong cung cfip dAy du.
Theo kinh nghi~m qu6c t~ Nha nu6c c6 th~ khai thong ti€m nang cua khu
vvc tu nhan, khong phai v6i tu each Ia m()t ngu6n thay th~, rna la m()t ngu6n b6
sung cho Nha nu6c trong vi~c cung trng k~t cfiu hc.t tAng va cac dich V\l xa h()i.
Khu vvc tu nhan c6 th~ d6ng g6p theo hai each. Tht't nhdt, tu nhan c6 th~ tham
gia trvc ti~p vao cung trng dich vv k~t cfiu h~ tAng d~ Nha nu6c ranh tay t~p
trung vao nhfrng ho~t d()ng c6 lgi th~ so sanh. Thu hai, khu vvc tu nhan c6 th~
d6ng g6p gian ti~p vao vi~c cung ung k~t cfiu h~ tAng thong qua vi~c d6ng thu~
va Chinh phu se phai danh m()t

tY 1~ 16n han trong ngan sach d~ dAu tu vao k~t

cfiu h~ tAng va cung ung cac djch V\1 xa h()i. N~u khong c6 m()t khu

Vl,l'C

tu nhan

16n han, nang d()ng han va c6 kha nang d6ng thu~ thi cac ngu6n thu cua Chinh
phu se khong th~ dap ung dugc nhu cAu ngay cang tang v€ cac dich V\1 k~t cfiu
h~ tAng kinh t~ va xa h9i.
£>~ tili KXO 1. 12/06-1 0

17


a

Hoi thao KH "fJac trung th€ che kinh te cua Nha nuac trong ne'n kinh te tht tnrC!ng hien d9i Vi?t Nam"

- Cung c~p m9t khung phap ly dfiy du, d6ng bQ, nh~t quan, minh b~ch va
viing ch~c, khong chi la mQt h~ th6ng lu~t 1~ va qui dpm, rna con bao ham cac djnh
che cdn thiet d~ thl,lC hi~n va CUOng che Vi~c thi hanh phap lu~t va giai quy€t tranh
ch~p, bao g6m toa an va cac C(J quan cu5ng ch€ thi hanh lu~t. Trong cac n€n kinh t€

thi truquyen SO hiiu dUQ'C ro rang Va C(J che CUOng b(rc thi hanh lu~t V~ hanh t6t thi chi
phi ho~t dQng kinh doanh th~p han va thi tru6ng v~ hanh hi~u qua han.
Trong thai Icy ke ho~ch hoa ~P trung, Nha nu&c quan ly kinh te chu y€u bfulg
cong q1 ke ho~ch. Khi chuy~n sang quan ly n€n kinh te thi tru6ng dinh hu6ng

XHCN, vi~c ban hanh khung kh6 phap lu~t cho s\f ho~t d9ng cua n€n kinh te chuy~n
dbi nay tr6' thanh mQt doi hoi wa r~t c~p bach tru&c m~t, wa r~t ca ban lau dai,
trong d6 c6 nhfrng thu c6 th~ sua d6i, b6 sung tlr h~ th6ng phap lu~t da c6 m~c du dt
it (nhu Hi€n phap), c6 nhfrng thu (s6 nay chiem d~i b9 ph~) hoan toan m&i, phai
lam tlr ddu, chua c6 ti€n 1~ (nhu Lu~t ddu tu nu&c ngoai).
- Thl,lc hi~n nh~t quan chinh sach phat tri~n kinh te nhi€u thanh phdn,
trong d6 c6 ca kinh te Nha nu&c, kinh te t~p th~, kinh te tu nhan va kinh t€ h6n
hcho mQi ca nhan, t6 chuc khong phan bi~t thanh phdn kinh te va hinh thuc

sa

hiiu trong Vi~c SU d1,mg cac ngufJn ll,lC phat tri~n, ll,la chQn vi~c lam va tham gia
vao cac

ho~t

d9ng kinh doanh la m9t chuc nang quan trQng khac cua Nha nu&c

trong n€n kinh te thi truang djnh hu6ng XHCN. Kinh nghi~m qu6c te cho th~y 6'
t~t ca cac nu&c k~ Ca dang phat tri~n va phat tri~n, khu V\fC tU nhan luon la dQng

h,rc chu yeu cua qua trinh tang tru6'ng va phat tri~n ben vfrng. MQt d~c di~m n6i
b~t cua cac n€n kinh te trong giai do~n ddu cua qua trinh chuy~n d6i tu mo hinh

ke ho~ch hoa t~p trung sang cac n€n kinh te theo djnh hu6ng thi trucmg la tinh
tr~ng dQC quyen va phan bi~t d6i XU gifra cac thanh phdn kinh t€, gifra doanh

nghi~p Nha nu&c v&i doanh nghi~p tu nhan. Vi tri d9c quy€n cua doanh nghi~p

hdu h€t deu do Nha nu&c quyet dinh theo phuang thuc hanh chinh nhu c~m ho~c
h~n che cac doanh nghi~p khac khong duqc kinh doanh chu khong phai hinh
£>~ tai KXO 1. 12/06-10

18


a

HQi thao KH f)ac trung thd che kinh te cua NhB mt{Jc trong nen kinh te tht tntang hi~n d~i Vi~t Nam"
II

thfmh nha hi~u qua kinh doanh thong qua con duang t~p trung, tich
Trong b6i canh do,

tt.r do

wv6n.

hmi thuang m~i va tg do gia nh~p nganh, bai bo cac

hang rao bao hQ se }a nhfrng bi~n phap hfru hi~u d6 h~n ch€ S\1' b~t cong va phi
hi~u qua g~n Ii€n v&i d()c quy€n.

Theo chung toi, vi~c thua nh~n va cho phep t6n t~i va phat tri6n rn()t khu
V\fC kinh t€ tu nhan l&n han va nang d(}ng han khong CO nghia }a mau thudn v&i
chll truang d6 cho khu V\fC kinh t€ Nha nu&c dong vai tro chll d~o trong n€n kinh
t€. Ph~m tru kinh t€ Nha nu&c khong nen hi6u chi bao g6rn cac doanh nghi~p
Nha nu&c (doanh nghi~p kinh doanh va t6 chuc ho~t d()ng cong ich) rna con bao
_g6rn rn<;>i d6i tuC)'llg thu()c

sa htru toan dan nhu d~t dai, tai nguyen v.v ... Nhu v~y,

khu vgc kinh t€ Nha nu&c trong n€n kinh t€ thi truang dinh hu&ng XHCN vdn
chi ph6i nhfrng ngu6n lgc kh6ng 16 va bao quat cac nganh then ch6t va d6ng vai
tro la huy€t m~ch ella n€n kinh t€. Han th€ nua, trong n€n kinh t€ thi truang dinh
hu&ng XHCN, Nha nu&c dong rn()t vai tro d~c bi~t quan tr<;>ng, quy€t dinh sg
thanh b~i v€ phat tri6n kinh t€ va xa h()i ella d~t nu&c.
Trong b6i canh Vi~t Narn chll d()ng rna cua d6 h()i nh~p vao n€n kinh t€
khu V\fC Va the gi&i, chung ta cdn CO each tU duy rn&i v€ phat tri6n va each tU
duy rn&i v€ quan ly Nha nu&c d6i v&i n€n kinh t€ theo tu duy phat tri6n d6. Cv
th6 la n€u coi vi~c tim ki€rn ca ch€ nh~rn phat huy cac ngu6n lgc ella xa h()i d6
chung duqc su dvng rn()t each

hi~u

qua la quan tr<;>ng thi nen chang chung ta

khong nen m~t cong tranh lu~n nhi€u v€ m()t s6 ph~m tru kinh t€ d€ gay nhi€u
ldrn ldn v€ ti€p c~n phat tri6n trong di€u ki~n toan cdu hoa va h()i nh~p kinh t€
qu6c t€. M<;>i sg phat tri6n ella cac thanh phdn kinh t€ ngoai kinh t€ Nha nu&c va
kinh t€ t~p th6 n€u dong gop tich cgc vao vi~c thgc hi~n rnvc tieu phat tri6n theo
dung dinh hu&ng chung, khong

ch~nh

khoi quy

d~o

"dan giau, nu6'c mf;mh, xti

h9i c6ng b&ng, dan chit va van minh" cdn duqc coi la thanh cong ella quan ly
Nha nu&c v€ kinh t€. Vi~c ti€p c~n ban ch~t ella c6 phdn hoa; ella vai tro chll d~o
ella sa htru Nha nu&c; ella vi~c xac dinh th€ nao la kinh t€ tu ban tu nhan, kinh t€
tu nhan, kinh t€ dan doanh ... d€u nen nhin
£>~ tfli KXO 1. 12/06-1 0

a S\f dong g6p vao tang tru6ng, kha
19


HQi thao KH "D~c tnmg thd che kinh te cua Nha m!Cfc trong nen kinh te tht tnremg hien d~i aVi~t Nam"

nang t~o vi~c lam m6i va cAn duqc t~o di6u ki~n thu~n lqi cho S\1' phat tri~n cua
chung hon la xem chung theo huang ddi l~p v6i che d9 so hiiu Nha nu6c va t~p
th~ theo tu duy cua CNXH ki~u mo hinh Xo viet tru6c day.

Chu truong, chinh sach phat tri~n n6n kinh te nhi6u thanh phfrn da giai ph6ng
nhi6u nang h.rc san xufit bi ki6m che trong xa h()i. Chu truong, chinh sach nay cling
da va dang phat huy tac d1,mg trong vi~c s~p xep va d6i m6i h~ thdng doanh nghi~p
Nha nu6c, xoa bo hqp tac xa ki~u eli, xay d\l'llg hqp tac xa ki~u m6i.
- T~o moi trutruemg nhu thi trudai... nhfun giaiph6ngcl\fc luqng san xufit va th\fc hi~n vai tro t6 chuc, quan ly d~ cho
cac lo~i thi trunu6c chuy~n d6i tlr co· che ke ho~ch hoa ~p trung sang kinh te thi truNam, thi trucua Chinh phu t~o ra. Khi d6, di6u quan tr<.mg ddi v6i Chinh phu hi~n nay la quan
tam lo~i bo nhiing meo m6 cua thi tru

cho cac thi truh()i cho thi truCa che thi tru
d(}ng phan b6 cac ngu6n v6n vao cac khu V\fC, cac nganh kinh te, t\f d(}ng kfch thich
phat tri~n san xufit, tang tru6ng kinh te ca v6 chi6u r()ng ldn chi6u sau, chuyen mon
hoa san xufit. Chinh nha nhfing uu vi~t nay rna tir khi phat tri~n kinh te thi trunay, nu6c ta da ra khoi khting hoang kinh te - xa h()i, tich luy n()i bQ n6n kinh te tir
muc khong dang k~ len den gfrn 30% GDP hi~n nay. Tu tinh tr~g khan hiem hang
hoa nghiem tr9ng nua dfru th~p kY 1980, den nay san xufit da dap t'rng duqc cac nhu
cfru thiet yeu cua nhan dan. Xufit kh~u tang v6i t6c d() nhanh, hi~n da d~t tren 70%
GDP. Ca d.u kinh te c6 bu&c chuy~n dich tich C\fc: Ti trQng nang nghi~p trong GDP
giam tlr 38% nam 1986 xu6ng con 22% nam 2008, trong khi ti trQng cong nghi~p va
dich V\1 cung thai gian nay tang tlr 29 va 33 len tuong trng la 39,9 va 38,1%. f)(yi
s6ng dan cu lien we duqc cai thi~n.
£l~ tili KXO 1. 12/06-1 0

20


a

HQi thao KH f)ac tnmg the che kinh te cua Nha nuac trong nen kinh te th{ twang hi~n dai Vi~t Nam"
II

- GAn phat tri~n kinh t~ v&i bao v~ tfti nguyen, moi truemg va din b~ng
sinh thai, dam bao sl,l' phat tri~n ben vfing; phat tri~n kinh t~ di doi v&i thl,l'c hi~n
ti~n bQ Va cong b~ng Xa hQi d~ dam bao cho ca CQng d6ng deu dUQ'C lqi tU thanh
tl,l'U phat tri~n chung cua nen kinh t~, nhk phat huy sue m~nh d~i doan k~t toan

dan cung tham gia phat tri~n kinh t~.
D~ thl,l'c hi~n tang tru6ng ben vfing, Nha nu&c c6 vai tro khong th~ thay

th~ trong vi~c bao v~ moi truemg. ly thuy~t kinh t~ hi~n d~i da kh~g dinh thftt
b~i cua thi truemg trong vi~c bao v~ moi truemg bAt ngu6n tu thl,l'c t~ la san xufit

tu nhan gay ra tac d<)ng tieu cl,l'c d6i v&i moi truemg, va chi phi xa h9i khong
duqc phan_anh dAy du vao chi phi san xufit n~u chi thong qua cac ll,l'c luqng thi
trucmg. Do d6, luqng 6 nhi€m luon c6 khuynh hu&ng vuqt qua muc "t6i uu"
ho~c cac ngu6n tai nguyen thien nhien c6 th~ hi khai thac qua muc, lam giam

tiem nang tang tru6ng trong tuang lai. Nhu v~y, tang tru6ng cao hi~n t~i chua
h~n la dang mong mu6n b&i vi chftt luqng cu<)c s6ng thl,l'c ra c6 th~ khong duqc cai

thi~n n~u nhu phuc lqi v~t chftt c6 duqc tU tang tru6ng cao han kh6ng du bu dAp

cho t6n h~i do moi truemg sinh thai hi huy ho~i; ho~c la muc s6ng cao han cua cac
th~ h~ hi~n t~i duqc danh d6i b~ng phuc lqi thftp han cua cac th~ h~ tuang lai. Khi

d6 chung ta khong th~ n6i d~n tang tru6ng ben vfing duqc, va cang khong th~ n6i
d~n phat tri~n ben vfing duqc. Nha nu&c c6 th~ can thi~p b~ng die bi~n phap hanh

chinh ho~c kinh t~ d~ khAc phvc thfit b~i nay cua thi truemg.
Nha nu&c trong nen kinh t~ thi truemg djnh hu&ng XHCN la Nha nu&c
cua dan, do dan va vi dan. Ben c~nh mvc tieu thuc dAy tang tru6ng nhanh va ben
vfing, Nha nu&c con phai d6ng vai tro quan tr9ng trong

vi~c

thl,l'c

hi~n

mvc tieu

cong b~g xa h<)i, dam bao cho m9i nguoi chu khong phai chi m<)t s6 nguoi
duqc hu6ng lqi ru thanh qua tang tru6ng kinh t~ chung cua dftt nu&c. Day la vfin
de c6t loi cua nen kinh t~ thi truemg dinh hu&ng xa h9i chu nghia, m9t tieu chi
quan tr9ng b~c nhftt d~ phan dinh CNXH va CNTB. B&i vi nhu chung ta da bi~t
tu tu6ng ve xa h<)i xa h<)i chu nghia bAt ngu6n tU mong mu6n xmi b6 Sl,l' bftt binh
d~ng giua nguoi ngheo va nguoi giau, nguoi hi b6c 19t va nguoi b6c l<)t, nguoi
D~ till KXO 1. 12/06-1 0

21


a

HQi thao KH f)~c tn.mg thd che kinh te cua Nh8 nuac trong nen kinh te tht (rLfdng hien G?i VietNam"
II

hi th6ng tri va nguai th6ng tri trong cac xa h9i chi~m hfru no 1~, phong ki~n va
tu ban chu nghia. Vi c6 sv bdt binh d~ng trong cac xa h9i nay, con nguai rna u&c
t&i m9t xa h9i binh d~ng han, khong c6 sv b6c 19t va gQi d6 la xa h9i xa h9i chu
nghia, c9ng san chu nghia. Tu d6 da xudt hi~n cac tu tu6ng v€ chu nghia xa h9i
trong cac ch~ d9 xa h9i c6 nguai b6c 19t nguai d6.
- Dam bao m9t moi trub'ng kinh t~ vi mo 6n dinh. Chi tren CO'

sa m9t moi

trub'ng kinh t~, chinh tri, xa h9i 6n dinh va c6 th€ dl,I doan duqc, thi cac gia dinh
m6i yen tam dAu tu ti~t ki~m dai h~n cua minh vao thi truang tai chinh chinh
thuc va cac doanh nghi~p khong lo ng~i khi dAu tu vao cac ctv an co thai gian
thu h6i v6n dai. Nhfrng kinh nghi~m thanh cong nhdt v€ phat tri€n 6 Dong

Ava

Trung Qu6c cho thdy sv 6n dinh kinh t~ vi mo c6 th€ duqc duy tri tren ca sa cac
y~u t6 nhu muc tham hvt ngan sach thdp, t6c d9 tang tru6ng ti€n t~ va tfn dJ,mg

hqp ly, cac khoan nQ' cua khu Vl,IC cong CQng duy tri 6 muc CO th€ quan ly dUQ'C,
lai sudt thvc duang va tranh d€ d6ng n9i t~ hi danh gia qua cao, ...
Trong giai do~n h~u WTO, Nha nu&c cAn xac dinh l~i vai tro va phuang
thuc can thi~p d6i v&i t6ng th€ n€n kinh t~ va d6i v6i m6i chu th€ kinh t~ sao cho
vua c6

hi~u

qua, vua khong trai nguqc v6i quy dinh cua WTO. Cac nu&c phat

tri€n tham gia WTO tU nhi€u nam nen da t~n dvng duqc mQi Sl,I linh ho~t duqc
phep trong khuon kh6 WTO d€ thvc chAt ti~p t\}c trq cdp, du la gian tiep cho
nong nghi~p, nong san cua hQ. Nha nu&c cAn hi~p sue v&i tung nganh, ngh€ d€
dv doan, xac dinh nhung m~t xich yeu, d€ hi t6n thuang nhdt tru&c sv gia tang
c~nh tranh kh6c li~t cfing nhu nhfrng linh vvc, m~t hang, thi trub'ng hua hvn

nhi€u tri€n VQng phat tri€n. Nhu v~y, vai tro cua Nha nu6c se phai vua mang
tinh chi~n luqc han, dinh hu&ng dai h~n han, vua cAn lo~i h~n tinh bao cdp, t~p
trung vao dung chuc nang vai tro, t~o di€u ki~n chung, don bfry va d9ng lvc.
T6m l~i, trong qua trinh xay dvng n€n kinh te thi trub'ng djnh hu6ng

XHCN va h9i nh~p qu6c te 6 Vi~t Nam, Nha nu&c cAn giam m~nh nhi~m vv san
xudt va phan ph6i hang hoa va dich vv. sv can thi~p cua Nha nu6c chi hqp ly 6
nhung linh vvc rna thi trub'ng khong cung cdp ho~c cung c~p khong hi~u qua.
£)~ tili KXO 1. 12/06-1 0

22


a

HQi thao KH f)~c tnmg thd che kinh te cua Nha nlf{Jc trong nen kinh te thJ tnrcmg hi~n dai Vi~t Nam"
II

Nha nu6c cAn h~n ch~
V\fC

S\f

ki~m smit tn.rc ti~p cac ho~t d9ng kinh doanh cua khu

tu nhan; thay vao d6 Nha nu6c nen t~p trung vao xay dl,fng ca sa h~ tAng, 6n

dinh kinh t~ vi mo va t~o dl,lllg m9t moi tnremg th~ ch~ va phap ly' khuy~n khich
c~nh tranh va t~o san chai binh dfulg cho mQi doanh nghi~p va ca nhan tham gia

vao cac ho~t d9ng kinh t~; va dam bao cho mQi nguai cimg duqc huang lqi tU
thanh qua phat tri~n chung cua n~n kinh t~./.

TAl LIEU THAM KHAO
1. Dang C9ng san Vi~t Nam, Van ki?n Dr;Ji h9i dr;1i bidu toan qu6c ldn thir

XL VIL VIII

va IX va X, Nxb Chinh tri Qu6c gia, Ha N9i.

2. Luang Xuan Quy, Quan Jy Nha nu&c trong n~n kinh t~ thi tnremg dinh
huang XHCN aVi~t Nam, Nha xu§t ban Ly lu~n Chinh tri, Ha N9i, 2006.
3. Komai, J., Con ducmg ddn tai nJn kinh

ti tht trucmg, H9i tin h9c Vi~t

Nam, Ha N9i, 2001.
4. Ngan hang th~ gi6i, Nha nuac trong m9t thi giai dang chuydn dbi, Nha
xu§t ban Chinh tri qu6c gia, Ha N9i, 1998.

£>~ tal KXO 1. 12/06-10

23


a

H(Ji thao KH f)ac tnmg thd che kinh te cua Nha nu'{Jc trong ne'n kinh te thJ tn.r<'Jng hien d?i Vi~t Nam"
II

NHUNG CAM KET GIA NHAP WTO z.
.
CUA VIETNAM VA TAC DONG CUA NO DEN
THUC TRANG THE CHE KINH TE (J VIET NAM
.
.

.
?

-

' ,

-

?

,

GS. TS DB Due Binh
Truifng lJfli h{Jc Kinh ti Quae dan
Vi~t

Nam da chinh thuc tra thanh thanh vien thu 150 cua WTO vao ngay

11/01/2007, di~u d6 ciing d6ng nghia v6i vi~c Vi~t Nam b~t d~u thvc thi cac
cam k~t cua minh v6i t6 chuc hgp tac da phuang nay. Nhung di~u d~c bi~t quan
trQng la vi~c thvc thi cac cam k~t da kY phai dung n9i dung, muc d9 va 19 trinh.
Bai vi~t nay khong di vao cac cam k~t C\l th6 cua Vi~t Nam d6i v6i WTO, rna
chi di vao cac trinh bay nhfing cam k~t chung v~ nguyen t~c lien quan d~n th6
ch~, chinh sach cua Vi~t N am va tac d9ng cua cam k~t d~n thvc tr~ng th6 ch~ n6i

chung, th6 ch~ kinh t~

aVi~t N am n6i rieng.

1. Nhfrng cam k~t v~ nguyen t~c lien guan d~n th~ ch~ chinh sach ctia
VietNam
Day la nhfing cam k~t v~ vi~c tuan thu cac hi~p dinh cua WTO ( 16 Hi~p
djnh da phuang), cac cam k~t v~ sua d6i quy dinh, chinh sach c6 phu hgp v6i
quy djnh cua WTO va m9t s6 cam k~t d~c thu cua Vi~t Nam. Cac cam k~t nay
duqc xay d\fllg tren n~n tang cua cac nguyen t~c duqc quy djnh b&i cac hi~p dinh
cua WTO - mang tinh rang bu9c d6i v6i tdt ca cac thanh vien, phu hgp v6i
chuAn mvc chung.
1.1

vi viec xily dung va thuc thi chinh sach thuO'ng mai:

D6i v6i vdn d~ nay, Vi~t Nam da cam k~t:
• Trong qua trinh phe chuAn cac van ki~n gia nh?p, Vi~t Nam se xac djnh
th6 thuc thvc thi cac cam k~t (ap d\lng trvc ti~p ho~c n9i dia hoa) va kh~ng dinh
nguyen t~c uu tien ap d\}ng cac di€u khoan trong cam k~t qu6c t~.
• Vi~t Nam ap d\lng th6ng nhdt cac cam k~t quy djnh cua WTO tren toan
lanh th6. Tdt ca cac lu?t, cac quy dinh du6i lu?t va cac bi~n phap cua chinh
quy€n dia phuang dua ra phai tuan thu cac quy djnh cua WTO.

at\ tai KXO 1. 12/06-1 0

24


a

HQi thao KH f)~c trung thd che kinh te cua Nh8 ntJCJc trong ne'n kinh te tht tnrang hien d?i Vi~t Nam"
II

• Cac ca quan tu phap (Toa an, Vi~n kit~m sat) se giu tu each doc l~p,
khach quan khi xet xu cac quy€t dinh hanh chinh thuoc cac linh

Vl,l'C

rna WTO

di€u chinh.

1.2

Cam kit thuc hien minh bach hoa chinh sach:

1.2.1 Quv tlinh cua WTO:
Sv minh b~ch hoa chinh sach la mot trong nhfrng nguyen t~c cua WTO
nh~m dam bao tinh fin dinh va d€ dl,l doan v€ moi truemg kinh doanh trong

thuang m~i qu6c t€.
Theo di€u X cua Hi~p dinh GATT 1994, di€u III cua Hi~p dinh GATS va
cac yeu c~u v€ minh b~ch hoa chinh sach thi:
• Cac lu~t, quy t~c, quy€t dinh phap lu~t va quy t~c hanh chinh co hi~u
lvc chung lien quan va anh huang d€n ho~t dong thuang m~i d€u phai duqc
cong b6 cong khai d6 cac Chinh phu va cac doanh nghi~p, doanh nhan bi€t.
• Cac thanh vien WTO phai nhanh chong cong b6 mQi bi~n phap co lien
quan ho~c tac dong d€n vi~c thi hanh Hi~p dinh GATT, ch~m nh~t tru6c khi cac
bi~n phap do co hi~u lvc thi hanh, trir nhiing truemg hqp khfrn c~p.

• Cac thanh vien phai nhanh chong va it nh~t m6i nam mot l~n thong bao cho
Hoi d6ng thuang m~i dich V\1 v€ cac van ban phap lu~t m6i ho~c b~t kY sua d6i nao
trong cac lu~t, cac quy dinh da ban hanh lien quan d€n cac cam k€t cua WTO.

• M6i thanh vien phai tra lai khong ch~m tr€ t~t ca cac yeu c~u ella b~t ky
thanh vien nao v€ nhfrng thong tin C\l th6 lien quan d€n vi~c thvc hi~n cac hi~p
dinh qu6c t€ da cam k€t.

1.2.2 Cam kit cua VietNam
K6 tir ngay gia nh~p, Vi~t Nam se thvc thi d~y du di€u X ella Hi~p dinh
GATT 1994, di€u III cua Hi~p dinh GATS va cac yeu c~u khac v€ minh b~ch
hoa chinh sach cua WTO, k6 ca cac yeu c~u v€ thong bao, binh lu~n va cong
khai. Vi~t N am cam k€t ngay tu khi gia nh~p se danh t6i thi6u 60 ngay cho vi~c
£>~ tal KXO 1. 12/06-1 0

25