Kiểm soát an ninh tài chính nhằm giảm thiểu rủi ro quốc gia trong tiến trình hội nhập kinh tế của Việt Nam

B<)
GIAO Dl)C VA DAO TAO
TRVONG DAI
HOC KINH TE TP.HO CHi MINH
TS. PHAN
THI
BICH NGUYET
. .
KIEM
SOAT AN NINH
TAl
CHINH
NHAM
GIAM
THIEU
RiJl
RO
QU6C
GIA
TRONG
TIEN
TRINH
HOI
NHAP
• •
KINH
TE
CUA VIET NAM
. .
DS
Uti

nghien cuu khoa
hQc
cAp
B()
,
Ma
so: B2005 - 22 -
82
Thanh vien
d~
tai:
TS. NGUYEN THl LIEN HOA
TS. NGUYEN
NGQC DJNH
TS. NGUYEN THl UYEN UYEN
ThS. TRAN THl THUY
LINH
ThS.
VO
Vll~T
QUANG
ThS. DVONG KHA
ThS. LE DAT CHi
TP.HO
CHi
MINH
Nam 2006
BQ
GIAO
Dl)C

VA
DAO
V.O
TRUClNG
DH
KINH
T~
TP.HCM
THU
VI:¢N
? ~
MODAU
1.
Tinh
ca' p thie't
M()t
ht%
thO'ng
tai chinh
6n
djnh c6
th~
trd
nen
khong
6n
djnh vl
nhi~u
nguyen
nhan, do

tung ly do tac d()ng
ho~c
do
tac
d()ng kep. C6
nhi~u
nguyen
nhan
ti~m
ffn
cua
slf ba't
6n
ati
chinh la
nhan
tO'
trong nuoc
ho~c
tu
nuoc ngoai
d~n
de'n
vit%c
dS
bj t6n thudng va
lam
cho khung
hoang
lan r()ng. M()t

sO'
nguyen
nhan
gay ra ba't
6n
tai
chinh bao g6m:
Cac
chinh sach kinh te' vi
mo
khong
b~n
vii'ng,
cac
thoa
thu~n
dan
xe'p
v~
ty gia thie'u tinh tin
c~y.
giam
sat
tai chinh ye'u kern,
dap
ung tinh minh
b~ch
tai chinh khong
d~y
du ky

lu~t
thj tru'ong trong khu vlfc
ngan
hang
va doanh
nghit%p
long leo. Muo'n
dam
bao
an
ninh tai
chinh, chung ta
dn
phai
nam
bat
du'<;jc
cac
nguyen
nhan
sau
xa
gay
ra
ba't
6n
tai
chinh
d~
tu d6 c6

th~
ap
dt,mg
hang
lo~t
cac
giai
phap
m()t
each
c6
ht%
thO'ng
va lien
tl;lC.
Cac
giai
phap
nay
CO
mO'i
quan
ch~t
che
VOi
nhau
Va
d~U
nh~m
ffil;lC

tieu
giii'
Vii'ng
Slj
6n
djnh, an
toan va vii'ng
m~nh
dO'i
voi
ht%
thO'ng
tai
chinh, tuc la
dam
bao
an ninh tai chinh,
trit%t
tieu
cac nguyen nhan,
ngan
ngua
cac
nguy cd
gay
t6n
h~i
cho
ht%
thO'ng

tai chinh trong
di~u
kit%n
toan
du
h6a, h()i
nh~p
kinh te' qu6c te'
giam
thi~u
rui ro qu6c gia.
Xua't
phat
tu
nhii'ng ly do
tren
chung
toi da chqn
d~
tai
"Kiim
soat
an
ninh
tai
chinh
nh~m
giam
thiiu
rui

ro
quo'c
gia
trong
tie'n
trlnh
hc')i
nh~p
kinh
te'
cua
Vi~t
Nam
".
2.
Ml}c
dich
va
ph~m
vi
nghien
cuu
cua
d~
tai
D~
tai nghien cuu
nh~m
d~t
du'<;jc

nhii'ng
IDl;lC
dich sau:
• Xay dtjng
ht%
thO'ng
ly
lu~n
v~
an ninh
tai
chinh.
A.nh
hu'dng an ninh tai chinh toi
nh
ro qu6c gia.
• Phan tich tac d()ng
cua
an
ninh
tai
chinh va
ki~m
soat
an ninh
tai
chinh thlfc te' thoi
gian qua ciing nhu' nhii'ng nguy
cd
ti~m

ffn
cua
vit%c
buong
long
ki~m
soat
an ninh tai
chinh.
•
Ph~m
vi
lu~n
an
chi
nghien
cuu va'n
d~
an ninh tai chinh va
ki~m
soat
an ninh tai
chinh
nh~m
giam
thi~u
rui ro qu6c gia trong tie'n trlnh h()i
nh~p.
Tu
nhii'ng va'n

d~
mang tinh
ly
lu~n
ciing
nhu
thlfc tiSn chung toi
se
xay
dlfng mo hlnh
canh
bao
sam
ngan
ngua
khung
hoang
ki~m
soat
du'<;jc
rui ro.
3.
Phudng
phap
nghien
cuu
La m()t
d~
tai
mang

tinh
khoa
hqc
va ung
d1:1ng
trong thlfc tiSn
nen
trong qua trlnh nghien
cuu
d~
tai, chung toi
sii'
dl;lng
phu'dng
phap
duy
v~t
bit%n
chung
va duy
v~t
lich
sii'.
E>6ng
thoi ke't
h<Jp
voi
vit%c
phan
tich t6ng

h<Jp
cac
phudng
phap
suy diSn, phudng
phap
thO'ng
ke ta't ca
cac
phu'dng
phap
tren
d~u
c6 lien quan,
b6
sung cho nhau va trong qua trlnh
ii
nghien
CUll
d~
ati tuy
tung
tntong hqp
Cl;l
thS rna m6i phttdng
phap
dttqc
v~n
dl;lng
nhi~u

hay
it
nh~m
d;:tt
dttqc ke't
qua
tot
nha't.
£>~
tai
g6m
3 phfin
khong
k€
phfin
mC1
dfiu va ke't
Iu~n:
Chtidng
I:
"T6'ng quan
v~
an
ninh
tai
chfnh va hqi
nh~p
kinh te' quo'c
te'"
Chtidng

II
: "Thtfc
tr~ng
an
ninh
tai
chfnh va
ki@'m
soat
an
ninh
tai
chfnh"
Chtidng
III:
"Ki@'m
soat
an
ninh
tai
chfnh trong tie'n
trinh
hqi
nh~p
kinh te' quo'c te'
cua
Vi~t
Nam"
Voi thai gian khong
qua

dai
ke't
h!Jp
vdi tinh tn.mg thong tin chua
thl;l'c
slf
d~y
du, thie'u
tinh minh
b;:tch
cua
n~n
kinh te'.
Nhom
d~
tai
da
co
g~ng
hoan
thanh
n<)i
dung
d~
tai noi
tren.
Tuy
nhien
co thS kh6ng tranh khoi nhung thie'u
sot

nha't djnh chung t6i ra't mong
nh~n
dttqc
sl;l'
dong
gop
cua
qui vi.
iii
, ? ' '
DANH
Ml)C
CAC BANG
VA
HINH
Danh
ml}.C
cac
bang
Bang
2.1:
T6c
d(>
tang
t6ng
san
phffm trong nu'oc 5
nam
2001-2005
(Ddn vi: %)

Bang
2.2:
Can
can
tai
kh6a
Vit$t
Nam
1997-
2005
(b~ng%
cua
GOP)
Bang
2.3: Tlnh hlnh
dl,l'
trfi'
ngo~i
ho'i
cua
Vit$t
Nam
tu
1997-
2006 (Dvt: Tri?u USD)
Bang
2.4: Tlnh hlnh
n<;J
cua
m(>t

so' qu6c gia trong khu
vl,l'c
Bang
2.5:
Cd
ca'u
N<;J
nu'oc
ngoai
cua
Vit$t
Nam
(DVT: Trit$u USO)
Bang
2.6:
Cac
chi
tieu
v~
Nq
vay nu'oc
ngoai
cua
Vit$t
Nam
Bang
2.7:
Ty
lt$
tie't

kit$m-
dffu
tu'
so voi GDP
Danh
ml}.C
cac
hinh
. Hlnh 2.1:
Can
can
thanh
toan
(PhAn
tram cua GDP)
Hlnh 2.2:
D~u
tu'
va tie't kit$m
n(>i
dia
(PhAn
tram cua GOP)
Hlnh
2.3:
Ol,l'
trfi'
ngo~i
ho'i (DVT: trit$u USO)
Hlnh

2.4: Ty gia ho'i
doai
hit$u
ll,l'c
Hlnh 2.5: Tlnh hlnh
vay
Nq
nu'oc ngoai
cua
Vit$t
Nam
(DVT:
trifu
USD)
ffinh 2.6:
T6ng
dich vv
nq
phai
tra theo
cam
ke't Vit$t
Nam
Hlnh 2.7:
Cd
ca'u nq
nam
2001
Hinh 2.8: Ty trQng
cac

1o~i
ti~n
trong
nq
dai
h~n
Vit$t
Nam
Hinh 2.9: Ty
lt$
tie't
kit$m-
dffu
tu'
so voi GOP
Hlnh 2.10:
Uii
sua't vay
n<;l
nu'oc ngoai
cua
Vit$t
Nam
tinh theo
sl,l'
thay d6i
cua
TGHD
Hlnh 2.11:
Ty

1~
l?m
phat
Vi~t
Nam,
Thai
Lan, Trung Qu6c
Hlnh
2.12:
Uii
sua't
LIBOR
nam
1996-2005
ffinh 2.13:
T6ng
kho'i 1u'qng giao djch
nam
2005 theo do'i tu'qng nha
d~u
tu'
ADB:
DAC:
FDI:
GDP:
JBIC:
NSNN:
ODA:
UNDP:
WB:

WTO:
IMF:
NHTM:
NHNN:
CSTT:
TGHD:
DTNN:
TCTD:
VND:
LIB
OR:
SIBOR:
NHTMQD:
DNNN:
TTTC:
TTCK:
TTGDCK:
GNP:
GSNH:
iv
DANH
Ml)C
CAC
TU
VIET
TAT
Ngan
hang
Phat
tri~n

Chau
A (Asian Development Bank)
Uy
Ban
Vit$n
tr<;f
phat
tri~n
(Development
Aid
Committee)
Dfiu
tu'
tn,tc tie'p nude ngoai (Foreign Direct Investment)
T6ng
san
phffm quo'c n()i (Gross Domestic Product)
Ngan
hang
H<;Jp
tac quo'c
te
Nh~t
Ban
(Japan International
Cooperation Agency)
Ngan
sach
Nha nude.
H6

tr<;f
phat
tri~n
chinh thuc (Official Development Assistance)
Chu'dng trlnh
h<;Jp
tac
phat
tri~n
Lien
hit$p
Qu6c (United Nations
Development Programmes)
Ngan
hang
The
gidi (World Bank)
T6
chuc
Thu'dng
M~i
The
Gidi (World Trading Organization)
Quy
ti~n
tt$
quo'c te' (International Monetary Fund)
Ngan
hang
thu'dng

m~i
Ngan
hang
nha nude
Chinh
sach
ti~n
tt$
Ty
gia ho'i
doai
Dfiu
tu'
nude
ngoai
T6
chuc
tin
dl;lng
Vit$t
nam
d6ng
Lai
sua't
tren
thi
tru'C1ng
lien ngan
hang
London (London Interbank

Offered Rate)
Lai
sua't
tren
thi lien
ngan
hang Singapore (Sing(Jpore Interbank
Offered Rate)
Ngan
hang
thu'dng
m~i
quo'c doanh
Doanh
nghit$p nha nude
T6
chuc
tai chinh
Thi
tru'C1ng
chung
khoan
Trung
tam
giao dich chung khoan
T6ng
san
phffm quo'c
dan
(Gross nation product)

Giam
sat
ngan
hang
v
Ml)C
Ll)C
CHUONG
1:
TONG QUAN VE
AN
NINH
TAl
CHINH v A
HOI
NH!P
KINH
TE
QUOC
TE
1
11
T
,:!
~
• h
'.
h'
h 1
. . ong quan ve

an
n1n
ta1
c
In


1.1.1.
Khai
ni~m
v~
An
ninh
tai
chfnh 1
,:!
?
1.1.2.
On
dinh va da'u
hi~u
cua
st;t
6n
dinh
tai
chfnh 2
1.1.3.
Ba't
6n

dinh
tai
chfnh 3
1 1
4
N
~
h~
~
b""
,:!
'.
h'
h 5
. . .
guyen
n
an
gay
ra
at
on
tat
c
In
.
1.1.5.Can
thi~p
cua
chfnh

phu
6
1 1 6 C
, .
~
h
,:!
h?
.
~
d,
h . , . h ' .
h'
h 6
. . .
ac
tieu
c
uan,
c 1
tleu
an
gta
an
mn
tat
c m .
1.2.
Hc}i
nhlj.p kinh te' quo'c te' va srf

dn
thie't
cua
ki~m
soat
an
ninh
tai
chinh
trong
tie'n
t
' h
hA
0
hA
k'
h
tA'
_,-
t"' 9
r1n
QI
n
~
p In e quoc e

121
Kh
,.

't
)>hA"
hA
k"
ht""
_,-
t""
9
. . .
at
qua
ve
91
n ~p In e
quoc
e .
1.2.2.
Ki~m
soat
an
ninh
tai
chfnh trong tie'n trlnh
hQi
nh~p
kinh te'
qu6c
te' 10
1.2.2.1. Ddi
wYi

tf:(
do hod thfi(Jng
mg;i

11
1.2.2.2.Tf:(do hod
tili
chinh
12
1.3. Kinh
nghi~m
ki~m
soat
an
ninh
tai
chinh
trong
tie'n
trlnh
hc}i
nhlj.p kinh te' quo'c te'
~
A
, ,
, ,
0
t A
thA'
0

"''
15
d
mqt
so quoc
g1a
ren
e
g1o1
.
1.3.1. Kinh
nghi~m
cua
Trung
Quo'c :
15
1.3.2. Kinh
nghi~m
cua
New
Zealand

16
1.3.3. Kinh
nghi~m
cua
Han
Qu6c
va
Thai

lan
va
Hong
Kong
17
1.3.4.
Co
che'
giam
sat
ASEAN
v~
an
toan
tai
chfnh
19
Ke't
lulj.n
chu'dng 1

~
20
CHUONG
II: THl}C
TR~NG
AN
NINH
TAl
CHINH

VA
KIEM
SOAT
AN
NINH
TAl
CHINH
21
2.1.
T<i'ng
quan tinh
hlnh
kinh te'
vi~t
nam 2001-2005
21
2.1.1. Nhii'ng
thanh
tt;tu

21
2.1.2.
H~n
che' va nhii'ng t6n
t~i
22
2.2. Thrfc
tr~ng
ki~m
soat

an
ninh
tai
chinh
Vi~t
Nam 22
vi
2.2.1. Chinh
sach
Uti
kh6a
23
2.2.2. Chinh
sach
ti~n
t~
26
2.2.2.1.
v~
di~u
hiinh !iii
suii.'t.
26
2.2.2.2.
DI!
tnl
bdt
bui)c
28
2.2.2.3. Chinh sdch ty gid 29

2.2.3. Nq nuoc ngoai 30
2.2.3.1. Cd
ci{u
n(f vay nude ngoiii 32
2.2.3.2.
Phdn tich khd nang chju df!ng n(i cuu
Vi~t
Nam
thOng
qua cdc chl tieu
vi
1u;1
••
35
2.2.3.3. Nguy
cd
mang
lg,i
tit nhllng khodn n(f gia tang 37
2.3.
ThQ"c
tr~ng
ho~t
dt}ng
cua
cac
djnh che'
tai
chinh
trung

gian 43
2.3.1.
Ho~t
d9ng
cua
h~
th6ng
ngan
hang
43
2.3.2.
Tinh hlnh
cac
quy dffu tli
t~i
Vi~t
Nam 45
2.3.3.
Tinh hlnh
ho~t
d9ng
cua
thi truong
chung
khoan
Vi~t
Nam: : 46
2.4.
H~
tho'ng giam

sat
tai
chinh

47
Ke't
lu~n
chtidng 2
49
CHu'ONG 3:
KIEM
SOAT
AN NINH
TAl
CHINH
TRONG
TIEN
TRINH
HOI
NH!P
KINH
TE
QUOC
TE
CUA VI.¢T NAM , 50
3.1.
Ki~m
soat
an
ninh

tai
chinh
trong
mO'i
quan
h~
vOi
ml}c
tieu
ht}i
nh~p
50
3 .1.1.
Thai
cd
va
thach
thuc khi
Vi~t
N am h9i
nM
p tai chinh 50
3.1.1.1. Thai
cd

50
3.1.1.2. Nhllng thdch thac
51
3.1.2. MtJc
tieu

hQi
nMp
tai
chinh
cua
Vi~t
Nam

~
52
3.2. Xay
dQ"ng
mo
hlnh
dt!
bao
khung
hoang
tai
chinh 53
3.3.
Cac
giai
phap
ki~m
soat
an
ninh
tai
chinh

quO'c
gia
62
3.3.1. Chinh
sach
ki~m
soat
an
ninh tai chinh
cua
Chinh
phu
62
3.3.1.1. Vai fro cua nhii nude trong
kiim
sodt an ninh tiii chinh
62
3.3.1.2.
Hog,ch
djnh chinh sdch tiii kh6a . 64
3.3.1.3. Chinh
sdch
tiin
t~
66
332K
.~?
,
"h'"h'h
h~h~

~h'
71
. . . tern
soat
an
mn
tat
c m
qua
t::
t
ong
ngan
ang
.
3
3 3
C
,
0
?
0
h,
dj! d? b? kh?
~
•
~
hA
,
'•

73
. . . ac
g1a1
p
ap
e
am
ao
a nang tlep n
~n
n<;1
nlioc ngoa1. .
vii
3.3.3.l.Tiing
truong kinh
te'

73
3.3.3.2. Muc
df:(
tril ngo{li
t¢
qu(Jc
gia 74
3.3.3.3.
Cdc gidi
phdp
lam gidm chi
phi
n(/ vay

74
3.3.3.4. Hoim thi¢n chfnh sdch
Cd
che' qudn
ly
vay, sit
dt;tng
va hoan trd von vay nude
ngoai

75
3.3.3.5. Cdc bi¢n
phdp
qudn
ly
n(/ vay nude ngoai 76
3.3.3.6.
Xdc dtnh
muc
dun(/
vay tang them 78
Ke't
luij.n
cht.idng
3 79
KET
LU!N

80
TAl

LI~U
THAM KHAO
Sl
PH{) Ll)C
Ph1;111;1c:
Rui ro
quO'c
gia
Ph1;111;1c:
Giai
thkh
thu~t
ngu
Ph~
l~c:
S6li<%u
kinh te'
Vi<%t
Nam
Ph1;111;1c:
SO'li<%u
nq cua cac qu6c gia
Ph1;111;1c:
Ban
v~
tham nhiing
Ph1:1lvc:
Ke't hqp
v~n
dvng

ke't qua nghien cuu tren the' gioi
Ph~
lvc: M6 hlnh
Hii
sua't
can
bang
Ph1;1l1;1c:
Xe'p
h<;lng
tin
nhi<%m
cua
Vi<%t
Nam
Ph1;111;1c:
Vay nq nu'oc ngoai: vai tro va rui ro
1
CHUONG I:
A'
~
' , '
TONG QUAN VE AN NINH
TAl
CHINH
VA
A "
"'
""
"'

HOI
NH~P
KINH
TE
QUOC
TE
An ninh tai chinh la
mot
khai
ni~m
kha
mdi
va chu'a
du'QC
nghien
cuu
mot
each
d~y
dii,
c6
h~
thong,
d~c
bi~t
la
an ninh
tai
chinh trong diSu
ki~n

kinh te'
mdi
- toan
du
h6a
va
h()i
nh~p
kinh te' qu6c te' nhu'
hi~n
nay.
~
~
' ,
1.1.
TONG
QUAN VE
ANNINH
TAl
CHINH
1.1.1.
Khai
ni~m
v~
An
ninh
tai
chinh
Khi nhclc tdi an ninh ngu'oi ta thu'ong nghi ngay de'n an ninh chinh tri,
quan

slf va xa
h()i.
Nhu'ng nhii'ng
nam
g~n
day,
khai
ni~m
an ninh da
du'(lc
sii'
dt,mg
ra't nhiSu va rna
r()ng
sang
cac
linh
VlfC
khac
nhau
k€
ca
linh
VtfC
kinh
tS-
tai chinh.
Trong
tu
di€n Tie'ng

Vi~t:
An ninh
(tr~t
ttf xa h()i, tlnh hlnh chlnh tri)
du'(lc
dinh nghia
la
"yen
6n, khong Ion xon, khong nguy hi€m
".
Theo
tu
di€n
Le
Petit
Larousse
ciia Phap: an ninh la tlnh
tr<.J.ng
trong d6
mot
ngu'oi
ho~c
v~t
ho~c
stf
vi~c
khong
bj nguy hi€m,
n.H
ro, bj ta'n cong, bj tai

n<.J.n,
bj ba't
ngo
hay bi suy thoai.
Rieng ngu'oi Trung Qu6c khong dung
"an
ninh" trong
C\lm
tu
an ninh
tai
chinh hay an
ninh kinh
te' nhu'
chung
ta thu'ong dich rna thay vao d6 la
tu
"an
to~m,
hay
"bao
dam,
vdi nghia an toan la
khong
rui
ro, khong bj nguy hi€m, trong d6
n.H
ro
Ia
nguy

cd
c6
kha
nang
xay
ra.
Tom
l<.J.i,
du nhii'ng djnh nghia c6 stf
khac
nhau nha't djnh nhu'ng
t~p
trung
l<.ti
d~u
thO'ng
nha't a
mot
quan
di€m
"an
ninh,
la chi m()t tlnh
tr<_J.ng
hay
tr<_J.ng
thai khong bj nguy
hi€m,
khong
c6 nH ro, la tlnh

tr<.J.ng
an toan,
yen
6n, c6
bao
dam.
Tit
do
co the' dtta ra
khai
ni~m
vi
an ninh tai chinh
ta
de'
chl mi)t finh
trf!,ng
tai chinh
iln dtnh, an toan va vilng
miJ.nh.
An ninh tai chinh trong qua trlnh hoi
nh~p
Ia
diSu
ki~n
thie't ye'u
d€
6n
dinh va
phat

tri€n
n~n
tai
chinh n6i rieng,
dam
bao
an ninh kinh
te' va
pha
t tri€n
b~n
vung
n6i chung.
Nhu
v~y
va'n
d~
d~t
ra a
day
Ia
chung ta
phai
phan
tich stf
6n
djnh va da'u
hi~u
ciia stf
6n

djnh
tai
chinh.
2
1.1.2.
On
djnh va da'u
hi~u
ciia stj fin djnh
tai
chinh
Dau
hi~u
cua
stf
6n
dinh
du'QC
the
hi~n
a stf
6n
d!nh
cua
thi tru'ong ti€n
t~
va thi tru'ong
tai
chinh.
on

dinh thi truong ti€n
t~
d~n
de'n gia
ca
6n dinh; stf
6n
dinh
cua
thi truong
tai
chlnh d§n de'n
Stf
6n
djnh
cong
ClJ
tai
chinh
Va
do do thj tru'ong
CO
the
l~p
nen
h~
th6ng
tai
chinh da
d~ng

va
6n
dinh
de
h6 trq. Nhung
dau
hi~u
nay
se
du'qc
phan
chia
thanh
hai
h~
th6ng
chinh
sach: chinh
sach
ti€n
t~
va chinh sach
tai
khoa.
Stf
6n
dinh thi tru'ong ti€n
t~
anh
huang

de'n stf
6n
djnh
tai
chlnh. Trong qua trlnh
nghien
cuu
dn
xem
xet
6n
dinh
tai
chinh trong
m9t
cd
che' d()ng, di€u
nay
c6 nghia
Ia
ffilJC
tieu chinh khong
phai
la
kiem
soat
l~m
phat
a muc t6t nhat.
Van

d€
dn
xem
xet
a day la c6 the
chap
nh~n
m9t
muc
l<;1m
phat
a
ty
1~
nhat
djnh
nao
d6. Tuy nhien khi
l~m
phat
Vu'Qt
qua
ffiQt
ffiUC
dQ
nhat
d!nh
nao
do thl
phai

CO
nhung
tac
d{)ng
nhat
d!nh
de
tra v€
tr<;1ng
thai
6n
djnh.
M9t
van d€
dn
xern
xet
rn9t
each
nghiem
tuc la: stf thie'u
v~n
d9ng
cua
gia
ca
(gia
ca
khong thay d6i, gia
ca

kern linh d()ng) chinh
Ia
nguy
cd
Ian
r()ng stf
bat
6n
dinh
cua
n€n
kinh te'. Gia
ca
thay d6i
phan
anh
stf thay d6i
cd
ban
cua
n€n
kinh te'. Chi khi
nao
gia
ca
trong thi tru'ong
tai
chlnh thay
d6i
qua rnuc

se
gay
nen
nhung
thi~t
h<;li
v€ kinh te',
va
n€n
kinh te'
se
bi rdi
vao
tlnh
tqng
mat
6n
dinh hay con
gQi
Ia
"khung
hoang"
h~
th6ng
tai
chinh.
C6
hai
van
d€

dn
lu'u
y khi
nghien
cuu: Tffrn quan trQng
cua
ngan
hang
va nhung
cong
ClJ
tai
chinh
nao
"du
m(;lnh
de
gay
ra
SlJP
d6".
C6 hai ly do chung rninh cho
vi~c
sii'
dt;Ing
nhung giay to c6 gia
cua
ngan
hang
la phu'dng

phap
d~c
bi~t
de
duy trl
6n
dinh
tai
chinh.
Tntuc tien Trong tru'ong
hqp
tai
san
cua
ngan
hang c6 tinh thanh
khoan
kern (kh6
chuyen
nhu'<jng),
ngan
hang
cam
ke't tra
m9t
phffn ti€n theo
yeu
du
(mua
l(;li

tai san).
Do
d6
se
lam
cho
cac
tai
san
c6 tinh thanh
khoan
cao
hdn trong tru'ong
hqp
tai
san kh6
chuyen
nhu'<jng
hay
doanh
nghi~p
dang trong tlnh
tr(;lng
pha san.
Thu
hai la
lien
quan
de'n
h~

thO'ng
thanh
toan
cua
ngan hang. Rui ro
se
xay
ra ne'u c6
slf trl
tr~
trong
h~
thO'ng
thanh
toan
cua
ngan
hang.
Ca
2ly
do
nay
d€u
c6
tac
d()ng
rat
IOn
rn~c
du muc d9 c6

khac
nhau. Khi nhung khoan
n<j
phai tra c6 tinh
thanh
khoan
kern
se
lam
cho gia tri
c6
phie'u
cua
ngan
hang
khong
6n
d!nh, gia
c6
phie'u thi tru'ong tang.
Do
d6,
de
t<;1o
uy tin
tren
thi tru'ong
ngan
hang c6
the

yeu
du
cac
quy ti€n
t~
va
cac
t6 chuc phi ngan
hang
tie'n
hanh
tai
chie't kha'u theo
yeu
du.
Do d6,
ngan
hang
v§n
giu
vai tro
kiem
soat
h~
thO'ng
thanh toan, va stf ye'u
kern
cua
ngan
hang

se
du'<jc
b9c
19
r6 khi xua't
hi~n
stf suy ye'u
cua
h~
thO'hg
thanh
toan.
M9t
ye'u
tO'
mang
nguy
cd
ti€rn
in
d§n de'n rui ro trong
h~
thO'ng
thanh toan ngan
3
h~mg
la ty gia ho'i
doai.
Nhu'
v~y

slf ba't
6n
trong
h<$
tho'ng
ngan
hang
anh
hu'dng quan
tr<;mg
de'n slf ba't
6n
cua
h<$
tho'ng tai chinh, trong d6
d~c
bi<$t
la slf
kh6ng
6n
dinh trong
chinh
sach
cua
h<$
tho'ng
ngan
hang
la m()t ye'u
tO'

clfc ky quan tn;mg
M()t va'n
d~
dn
phai
giai
quye't d6 la: gia ca
tren
thi
tntong
phan
anh
muc
d()
ba't
6n
cua
thi tn.tong nhu' the'
nao
va voi thi tru'ong nao. Khi gia
ca
thay
d6i
qua
muc
se
d~n
de'n m()t ke't qua la slf ba't
6n
dinh.

E>i~u
nay
lam
cho
cac
nha
d~u
tu'
se
ra't
th~n
tr<;>ng
khi thlfc
hi<$n
nhii'ng
h<;fp
d6ng
mang
tinh
dai
h<;tn,
se
la ye'u to'
ngan
can
slf tie't
ki<$m
cua
n~n
kinh te' do'i

voi
thi tru'ong tai chinh.
£>6ng
thai, slf thay
d6i
gia m()t
each
m<;tnh
me
va d()t ng()t
c6
the
dem
de'n nhii'ng t6n tha't cho
n~n
kinh te'.
Qua
nghien
cuu
ciing
nhti thlfc te'
da
chung
minh, ta tha'y thi tru'dng
tai
chinh
c6
nhii'ng
tac
d()ng

mang
tinh
quye't djnh de'n slf ba't
6n
cua
n~n
kinh te' hdn la thi tru'ong
tai
san.
BC1i
vi
dlfa
tren
thi
tru'ong
tai
chinh
cac
nha
d~u
tu'
c6
cd
sd
de
du'a ra quye't dinh tie't
ki<$m
va
d~u
tu',

thi
tru'ong
tai
chinh
c6
ti~m
nang
anh
hu'dng IOn de'n blnh
di<$n
vi
m6
hdn la ye'u
tO'
v~
Slf
phat
trien
cua
thi tru'ong
hang
h6a
va dich Vl;l. Nhii'ng
anh
hu'dng
nay
c6
the
tac
d()ng

de'n tai
san,
cfing nhu' slf thay
d6i
gia
ca
tai
san
tai chinh;
anh
hu'dng de'n slf thay
d6i
thu
nh~p
mong
d<;1i
tren
tie't
ki<$m
va
d~u
tu'.
Ngoai ra chung ta cfing
dn
quan
Him
de'n
muc
d()
lay

Ian, tac d()ng,
gay
ba't
6n
tren thi
tru'ong
tai
chinh khi m()t thi tru'ong
nao
d6
g~p
ba't 6n. Kinh
nghi<$m
cho tha'y
rAng
chi
dn
m()t slf thay
d6i
m()t
each
d()t ng()t
cua
m()t thi tru'ong
nao
d6
thll~p
tuc c6
th€
gay

ma't
6n
djnh
cua
thi tru'ong khac.
1.1.3.
Ba't
lin
dfnh
tai chinh
Ba't
6n
dinh
tai
chinh
d~
c~p
de'n nhii'ng
thi<$t
h<;ti
ho~c
nguy
cd
thi<$t
h<;ti
trong thi
tru'ong
tai
chinh,
thong

qua
tac
d()ng
cua
chung
de'n
qua
trlnh
ho<;tt
d()ng
cua
h<$
thO'ng
tai
chinh. Slf ba't
6n
c6
the
xay
ra
tu
nhii'ng cu so'c
phat
sinh trong
h<$
tho'ng
tai
chinh r6i
tU
d6

Hiy
Ian
kh~p
h<$
tho'ng. Slf ba't
6n
djnh
gay
thi<$t
h<;ti
cho
qua
trlnh
ho<;tt
d()ng
cua
n~n
kinh te' bAng
nhi~u
each
khac
nhau
nhu:
Lam
suy ye'u tlnh
tr<;tng
tai chinh
cua
nhii'ng t6
chuc

phi
tai
chinh,
cac
doanh
nghi<$p
va
chinh
phu
lam
cho
dong
thu chi
tai
chinh
cua
h<;>
bi suy giam.
Lam
gian
do<;tn
ho<;tt
d()ng
cua
nhii'ng
the
che'
tai
chinh va thi tru'ong
tai

chinh.
Nhii'ng
de
d<;>a
de'n
6n
djnh
tai
chinh c6
nhi~u
ngu6n go'c
khac
nhau
nhu': slf trl
hoan
thanh
toan
trai
phie'u
cua
chinh
phu; tlnh
tr<;tng
ma't
kha
nang
thanh
toan
cua
nhii'ng

ngan
hang
nho, nhii'ng bie'n d()ng
tren
thi tru'ong
ngo<;ti
ho'i; va cho de'n
ngay
ca
va'n
d~
hu' hong
h<$
tho'ng
may
chu
t<;ti
m()t
ngan
hang
IOn
hay
nhii'ng ho<;tt.d()ng
vay
mu'<;fn
khong
minh
b<;tch
cua
m()t

ngan
hang
nho

4
• Dijc
diim
ciia
stf.
ba't fin djnh
B!t
6n
tai chfnh
khong
chi ddn thuffn la nhii'ng thay d6i lien
tl_JC
blnh thu'ong rna
b!t
6n
dinh tai chinh
pht.J
thuoc
vao
muc do tac dong ciia
cac
y€u t6
len
kha nang san
xu!t
hang

hoa va dich
Vl.J
ciia nSn kinh t€.
B!t
ky cu
s6c
nao
anh
hu'dng d€n linh vlfc tai
chfnh tdi muc
lam
suy y€u
mot
each
dang
k~
d€n nang
su!t
san
xu!t
lien
tt.Jc
ciia nSn
kinh
t€
co
th~
du'<;fc
gQi
la

di;ic
tinh ciia
b!t
6n djnh tai chfnh.
Luon co m6i
quan
h~
hii'u
cd
giii'a slf
b!t
6n tai chinh va
bat
6n kinh
t€
vi mo. Slf
bat
6n
djnh
vS
kinh
t€
vi
mo la
yeu
t6 quan trQng gay kho khan
tai
chinh, bdi vl khi nSn
kinh
t€

b!t
6n djnh thl khong
md
rong tin
dt.Jng.
Tin
dt.Jng
giam
dfrn
d€n tlnh
tr~ng
"bong
bong"
d6i
vdi
tai
san tai chinh va gia tri
b!t
dong
san
(dong vai tro tai san
dam
bao) la nhan t6
gop
phffn
t~o
nen
quy
lu~t
do,

di;ic
bi~t
phffn ldn nhii'ng ngu'oi di vay
thu'ong
sii'
dt.Jng
tiSn vay
vao
mt.Jc
dfch kinh doanh
b!t
dong
san
hoi;ic
tai san tai chinh,
do
do trong mot
thai
gian gia
b!t
dong
san
va tai san tai chinh tang
len
nhanh chong.
Khi
h~
th6ng tai chinh
phai
du'dng

dffu
vdi nhii'ng kho khan, diSu
nay
co
th~
lam
cho
tlnh
tr~ng
kinh
t€
bi
x!
u di nhanh chong.
Tren
cd
sd
giii' vii'ng
6n
djnh ciia
cac
djnh
ch€
tai chfnh trung gian, n€u ngu'oi
gii'i
tiSn
bi
m{t
long tin
vao

kha
nang
ti€p
lt.JC
6n djnh
CUa
cac djnh
ch€
tai chinh thi
hQ
thu'ong
chQn
tieu dung hdn la ti€t
ki~m.
hoi;ic
chuy~n
ti€t
ki~m
vao dffu
tu'
trlfc ti€p san
xu!t
cong
nghi~p
hoi;ic
nhii'ng tai
san
an toan (nhtt kim
lo~i
quy). N€u diSu do xay ra, slf

dong gop ciia nhii'ng djnh
ch€
tai chinh
t~o
ra nhii'ng giai
phap
djnh gia rui ro va
quan
ly rui ro, va tang tinh thanh khoan cho nhii'ng khoan tin
dl_Jng,
va nhii'ng khoan tin
dl_Jng
khong du nang llfc
tai
chinh
se
bi
giam
dffn. Nhu'
v~y.
Slf
khung
hoang
ali chinh la
nguyen
nhan pha vo thi trttong tai chinh, luc do thi tru'ong tai chinh khong con cung
c!p
ngu6n v6n
hi~u
qua

cho nhii'ng ngu'oi co
cd
hoi
dffu
tu'
trlfc ti€p
vao
san
xu!t.
•
Stf.
ba't fin djnh ciia thi truiing
tai
chinh
thi
hi~n
tren
cac
thi truiing
nhu
sao
Trliuc tien la thi tru'ong
ngo~i
h6i. Slf
b!t
·6n
djnh hlnh thanh do
cac
chinh sach can
thi~p

vao
ty gia h6i doai.
Cac
bi~n
phap
c6
djnh
ty
gia nhiSu khi
Ia
nguyen nhan
dfrn
d€n slf
b!t
fin
djnh.
Thu
hai la slf
b!t
6n
djnh trong thi tru'ong v6n co
th~
cilng
anh
hu'dng d€n
cac
thi
tru'ong khac. Tinh thanh khoan
cua
thi trttong chung khoan co

th~
dlfa tren slf 6n djnh
cua
cac
djnh
che
tai
chinh (nhii'ng t6 chuc co anh hu'dng trlfc ti€p
hoi;ic
khong trlfc ti€p
d€n gia
c6
phi€u) va
n€u
gia
giam
mot
each
dot ngot,
ch~c
ch~n
se
gay
nen
anh
hu'dng
co
h~i.
Luc do dffu
tu'

vao
c6
phi€u se trd
nen
co
h~i.
va co slf djch
chuy~n
ldn trong
ho~t
dong
dffu
tu'
lam
tang
tiSm nang gay ra t6n
th!t
trong nSn kinh t€.
5
Thu ba
h't
stf thay
d6i
trong thi tn.tong tnii phie'u. Stf thay
d6i
nay
v€
Hiu
dai
co thS xay

ra
tlnh
tr~ng
l~m
phat
cua
ngan hang trung u'dng, nhu'ng gia
cua
trai phie'u cfing chi
thay d6i trong
mot
khoan
giOi
h~n
nha't dinh.
Thu
tli
la
tai
san
thtfc (ba't dong
san
dung
lam
tai
san
dam
bao).
Tlnh
tr~ng

"bong
bong"
cua
tai
san
thtfc (thi truong ba't
dong
san) co thS
anh
huong ra't
IOn
lam
xao
tron
de'n
chinh
sach
ti€n
t<$
qu6c
gia, va co co thS
but
pha nhung quy
lu~t
rang
buoc dS
d~n
de'n tlnh
tr~ng
khung

hoang
rna o
Thai
Lan
nam
1997 la
mot
minh chung.
Tom
h,ti,
ne'u co xu hu'ong ma't
can
b~ng
trong thi truong
tai
chinh
hay
mot
lo~i
thi
tru'ong
nao
khac,
va
ne'u gia d co tinh thanh khoan
cao
thl xu hu'ong
nay
se
t~o

ra
nhung
anh
hu'ong Ian rong. Nhu'
v~y.
di€u do da noi
len
r~ng
stf
6n
dinh v€ gia chinh la
nhung diSm
quan trQng nha't dS 6n dinh thi tru'ong
tai
chfnh. Nhii'ng
chinh
sach 6n dinh
gia
tai
san
tai chinh la trQng
tam
dS
xay
dtfng chinh
sach
nh~m
thtfc
hi<$n
6n

dinh
tai
chinh hdn la rihung
hanh
dong
trtfc tie'p dS
h~n
che' nhung stf thay d6i v€ gia.
1.1.4.
Nguyen
nhan
gay
ra
ba't
6n
tai
chinh
Qua
nghien
cuu
chung
t6i
du'a
ra
mot
s6
nguyen
nhan
gay
ra ba't

6n
tai
chinh nhu' sau:
Ttf do
hoa
khu vtfc
tai
chinh qua
nhanh
rna khong co
cac
bi<$n
phap
khuye'n khich
quan
tri rui ro
th~n
trQng h6 tr(j.
Cac
chinh
sach
kinh te' vi mo khong b€n vung: chinh
sach
ti€n
t<$
noi long va chi
tieu ngan
sach
qua
muc

-
cac
chinh
sach
nhu
v~y
co thS gop phffn
vao
stf bie'n
dong
tha't thu'ong ciia gia
tai
san
va tie'p do la
vi<$c
xoi
mon
cua
cha't
lu'<:jng
tai
san
trong
h<$
th6ng
tai
chinh.
Cac
thoa
thu~n

dan
xe'p v€
ty
gia thie'u tinh tin
c~y.
bao
g6m
d
de
che' do ty gia
c6
dinh khong b€n vung - di€u nay
d~c
bi<$t
quan trQng khi cac dinh che' tai chinh
va
cac
cong
ty
da
tro
nen
dtfa
d~m
vao
che' do
ty
gia
c6
dinh va khong phong

ngii.'a
riii ro v€ ti€n
t<$,
va chi con
nh~n
la'y thua
16
khi che' do ty gia
c6
dinh
sl;lp
deS.
Giam
sat
tai
chinh
ye'u kern.
Chuffn
bi
minh
b~ch
tai
chinh khong dffy du, bao
g6m
cac
chuffn
muc
ke' toan va
kiSm
toan

co cha't
lu'<:jng
kern
Ky
lu~t
thi tru'ong trong khu vtfc
ngan
hang
va doanh
nghi<$p
long
leo,
lam
giam
dong
ltfc
quan
tri
rui
ro voi cha't
lu'<:jng
cao ciia ngan hang.
6
l.l.S.Can
thi~p
cua
chinh phil
M<)t
h~
thcSng

tai
chinh
6n
djnh
c6
th~
trC1
nen
khong
6n
djnh
vi
nhieu
nguyen
nhan.
Nhfi'ng
nguyen
nhan
nay
c6
th~
la
nhan
tO'
trong
nu'dc
ho~c
ngoai
nu'dc
d~n

de'n
vi~c
d~
hi
t6n
thu'ong
lam
cho
khung
hoang
Ian
r<)ng.
Ba't
6n
djnh
c6
th~
dem
de'n nhfi'ng ke't
qua
thi~t
hc;ti
nhu':
dn
phai
c6
chi
phi
d~
dam

bao
nhfi'ng
rui
ro,
lam
thi~t
hc;ti
de'n
GNP
thl;I'c,
tc;to
nen
sl;I'
khung
hoang
ctia
h~
thcSng
ngan
hang
va
tien
t~.
Yeu
dud~
tc;to
nen
slf
6n
djnh

la
phai
lam
linh
hoc;tt
nhfi'ng ye'u
tO'
kern
linh
hoc;tt.
Ghi cii thi tru'ong chi
du'qc
phep
thay
d6i
theo
quan
h~
cung
du.
Cong
ClJ
tai
chinh
khong
dttqc
phep
ngan
can
va

gay
kh6
khan
d~
nha
d~u
tu'
tc;to
ra
lqi
nhu~n.
Va
nhi~m
Vl}
ctia
chinh
phu
la
ph;ii
can
thi~p
nh~m
tc;to
slf
phat
tri~n
lam
tien
de
cho

6n
dinh
tai
chinh.
1.1.6.
Cac
tieu
chufi'n, chi
tieu
danh
gia
an
ninh
tai
chinh
E>O'i
vdi
tung
va'n
de,
linh
vlfc
khac
nhau
anh
hu'dng de'n tlnh
hlnh
an
ninh
tai

chinh,
chung
ta
se
c6
cac
tieu
chuffn
va
chi
tieu
khac
nhau
d~
danh
gia
ve
an
ninh
tai
chinh.
Sau
day
la
m<)t
sO'
tieu
chuffn
va
chi tieu:

• Chi
tieu
v~
n«!
m.i8c
ngoai ciia quo'c gia
Chi
tieu
ve
nq
nu'oc
ngoai
ctia
qu6c
gia la
can
ell'
danh
gia
thl;I'c
trc;tng
an ninh
tai
chinh
qu6c
gia
trong linh vtfc vay
ncj
va
d~

cac
chuyen
gia
tinh
toan
va
hoc;tch
dinh chie'n
lttqc
vay
nq
cua
qu6c
gia.
Ngoai
ra
con
la
co
sC1
giup
cac
nude
vay
nq
tranh
du'qc
nhfi'ng
rui
ro

ma't
kha
nang
thanh
toan,
WB
va
m<)t
s6
t6
chuc
tai
chinh
qu6c
te' thu'ong
dung
m<)t
h~
th6ng
cac
chi
tieu
xac
djnh
"gidi
hc;tn
an
toan"
trong
vay

nq
nu'dc ngoai.
ve
khach
quan,
ngu'oi ta thu'ong
sll'
dl}ng
cac
chi
tieu
sau
d~
xem
xet
muc
d<)
ncj
cua
m<)t
qu6c
gia
c6
hqp
ly
hay
khong?
Cac
chi
tieu

nq
nude
ngoai
d~
m<)t
nu'dc
c6
muc
d<)
nq
blnh
thu'ong,
c6
th~
dam
bao
du'qc
an
ninh
tai
chinh
la:
•
T6ng
nq/GDP
<
50%,
•
T6ng
nq/xua't khffu

hang
h6a,
dich
VlJ
< 25%,
•
Ty
1~
ganh
chiu
nq
khong
vu'qt
qua
60%,
•
Muc
ph~;~
thu<)c
nq
(Nq
tinh
theo
nam/Chi
tieu
tai
chinh
theo
nam)
khong

vu'qt
qua
20%,
•
Ty
1~
tra
nq
(Ty
1~
tra
nq/Thu
ngan
sach)
khong
vu'qt
qua
10%.
Ngoai
ra,
cac
nha
quan
ly
nq
co
th~
tham
khao
them

m<)t
s6
chi
tieu
hfi'u
dl}ng
khac
nhu': ty
1~
% dlf trfi'
ngoc;ti
t~
qu6c
gia
so
vdi
t6ng
nq
nu'dc
ngoai,
ty
1~
% gifi'a
t6ng
dlf
trfi'
ngoc;ti
t~
qu6c
gia

so
vdi
nghia
v~;~
trii
nq,
Hii
sua't
blnh
quan
cua
nq
nude
ngoai,
ky
7
h<;1n
vay binh quan, ty
1~
gia tri
hi~n
t<;1i
rong (NPV) ciia
cac
khoan
n<;1
so voi xuat
kh~u.
ty
1~

NPV ciia
cac
khoan
n<;1
so voi thu
ngan
sach

Phan
tich
va
xem
xet
riii
ro
n<;1
khong the'
xem
nh(f
cac
khoan
n<;1
mang
tinh
chat
trong
nu'oc ciia Chinh phii
m~c
du chung khong thS
hi~n

1a
n<;1
qu6c gia
nhu':
ch~m
tra
1u'dng,
cac
khoan
tai
chinh
con
treo
n<;1,
chi
dam
bao
xa
hQi
trong tu'dng
1ai,
nhii'ng khoan
nay
tren
thtfc te'
d~u
t(;lO
thanh
n<;1
Chinh phii.

Van
d~
dn
du'QC
nghien
cuu
d6
1a
quy mo
ciia
Trai
phie'u Chinh phii. Chi tieu dS
danh
gia quy mo ciia
Trai
phie'u Chinh phii chii
ye'u
c6 3 tieu thuc:
Thu nh5t muc d9
t6n
t<;1i
ciia trai phie'u Chinh phii:
1a
ty
1~
ciia
sO'
tra·i phie'u Chinh
phii
phat

hanh
trong
nam,
chie'm ty
1~
bao nhieu trong t6ng chi tai chinh ciia
nam
d6. d
day
1<;li
bao
g6m
2 chi tieu:
Ty
1~
ciia
sO'
trai
phie'u Chinh phii
pha
t hanh, chie'm trong
sO'
chi
tai
chinh ciia
d nu'oc,
Ty
1~
ciia
sO'

trai
phie'u Chinh phii chie'm trong
sO'
chi ciia chinh phii.
Kinh
nghi~m
qu6c te',
muc
dQ
t6n
t<;1i
v~
cong
n<;1
ciia
tai
chinh nha nu'oc la:
15%-
20%, voi chi chinh phii
1a:
25%-
30%.
Thu hai ty
suat
tra
n<;1
ciia trai phie'u Chinh phii:
1a
ty tn;mg ciia
sO'

ti~n
tra
n<;1
v6n
g6c
va
1ai
chie'm trong
sO'
thu
nh~p
tai chinh d nam.
Thong
thu'ong ngu'oi ta cho
r~ng
dn
kh6ng che'
(J
muc
10%.
Thu ba
ty
1~
ganh
chiu
v~
trai phie'u Chinh phii:
1a
ty
tn;mg ciia

sO'
liiy ke'
v~
trai
phie'u
Chinh phii chie'm trong t6ng gia tri san
ph~m
trong nu'oc, theo
Hi~p
u'oc
Maastricht quy dinh
1a
60%.
• Kha nang
d~
khang cua doanh
nghi~p
An ninh tai chinh ciia
doanh
nghi~p
c6
anh
hu'dng quan trQng
d6i
vdi
an
ninh tai chinh
qu6c gia.
Vi
v~y.

dS
danh
gia an ninh
tai
chinh ciia
mQt
nu'dc ciing
dn
phiii
xem
xet
de'n an ninh tai chinh ciia
cac
doanh
nghi~p
dang
ho<;1t
d9ng, t6n
t<;1i
tren
dat
nude d6.
Ho<;1t
d9ng
kinh doanh ciia
cac
doanh
nghi~p
1uon
chua

dtfng nhii'ng riii ro
ti~m ~n
(riii
ro
v~
gia
d,
riii ro
v~
1ai suat, riii ro
v~
ty gia h6i doai, riii ro
v~
cong
ngh~
- ky
thu~t ),
cac
riii ro
nay
tac
dQng tieu
qtc
tdi
tai
chinh doanh
nghi~p
tu
cac
g6c

dQ
khac
nhau vdi nhung
muc
dQ
khac
nhau do nhung nguyen
nhan
khac
nhau.
Muc
d9
anh
hu'dng
cua
cac
1o(;li
nli
ro de'n
tai
chinh doanh
nghi~p
khong chi
phl;l
thUQC
vao
muc
dQ
8
tac

dt)ng
cua
cac
rui
ro
rna
con
phl} thut)c ra't
IOn
vao
kha
nang
tl}'
bao
v<$
cua
doanh
nghi<$p:
Ne'u
khcl
nang
d€
khang
cua
doanh
nghi<$p
IOn
hdn
ho~c
bAng

muc
d9
anh
hudng
CUa
cac
rui
ro:
tai
chinh
doanh
nghi<$p gifi'
du'QC
an
toan,
dam
bao
du'QC
an
ninh
tai
chinh
doanh
nghi<$p.
Ne'u
kha
nang
d€
khang
cua

doanh
nghi<$p
nho hdn
muc
dt) iinh hu'dng
cua
cac
rui
ro:
tai
chinh
doanh
nghi<$p
khong
giii'
du'<;fc
an
toan,
dam
bao
du'<;fc
an
ninh
tai
chinh
doanh
nghi<$p.
•
Muc
rui

ro
trong
ho~t
d(}ng
cua
h~
tho'ng
ngan
hang
D€
danh
gia
muc
dt)
rui
ro
trong
ho<.tt
dt)ng
ngan
hang,
ngu'oi
ta
sii' dl}ng
cac
chi
s6
ty
I<$
n<;f

qua
h<.tn,
ty
1<$
v6n
t6i
thi~u,
chi
s6
v€ tinh
thanh
khoan

Ngoai
ra
d~
danh
gia
kha
nang
t6n
t<.ti
cua
ngan
hang
theo
Standard
&
Poor's
Ia

mt)t
chu
y
hi<$n
nay.
Vi<$c
thl}'c
hi<$n
nghJa
Vl}
CO
dung
thoi
h<_ln
hay
khong?

.Vi<$c
danh
gia
kha
nang
tBn
t<_li
CUa
ngan
hang
lien
quan
de'n

vi<$c
xe'p
h<.tng
tin dl,lng,
n6i
mt)t
each
t6ng
quat
c6
th~
ngang
bAng
hay
cao
hdn
each
xe'p
h<.tng
tin dl,lng.
Kha
nang
t6n
t<_li
cua
ngan
hang
du'QC
danh
gia

tha'p
khong
c6
nghia
rAng
ngan
hang
d~c
bi<$t
nao
d6
c6
th~
suy
ye'u, rna
n6
cho
tha'y
kha
nang
d~
bi
ta'n
cong
bdi-
cac
d6i
thu
C<_lnh
tranh

va
CO
th~
tac
dt)ng de'n
nang
ll}'c
cua
ngan
hang
khi
thl}'c
hien
nhfi'ng
cam
ke't
v€
tai
chinh
dung
thai
h<.tn,
khong
k~
de'n nhii'ng
tlnh
hu6ng
d~c
bi<$t
rna mt)t

ngan
hang
ch~c
ch~n
c6
th€
tie'p
tl}c
ho<.tt
dt)ng
trong
nhii'ng
sl}'
c6
nhu'
v~y.
So
sanh
vdi
vi<$c
xe'p
h<.tng
tin dl,lng,vi<$c
danh
gia
kha
nang
t6n
t<.ti
cua

ngan
hang
se
t~p
trung
vao
nhii'ng ye'u t6 nhu' sau:
Vi
tri
cua
Ngan
hang
trong
h<$
th6ng
Ngan
hang
d
nude
Tht
tru'ong rna
Ngan
hang
chie'm
linh
Sue
m<_lnh
tai
chinh
Nhii'ng

vai
tro
d~c
bi<$t
cua
Ngan
hang
Ph~n
sd
hii'u
cua
chinh
phu
Ngu6n
nt)i
ll}'c
m<_lnh.
Vi<$c
danh
gia
kha
nang
t6n
t<.ti
nhu'
v~y
chi
t~p
trung
vao

nhii'ng
Ngan
hang
ch~c
ch~n
ngay
d
khi
nhung
Ngan
hang
nay
c6
mt)t
s6
ye'u
kern
trong
vi<$c
thanh
toan
cac
nghia
Vl}
tai
chinh
dung
ky
h<_ln.
Va

do
d6,
ne'u
dn
thie't
nen
du'QC
nAm
trong
vong
ki~m
soat
cua
chinh
phiL
9
•
Tac
d()ng cua thi tru'ong
tai
chinh
Slj ba't 6n djnh
cua
cac
djnh che'
Uti
chinh dao d()ng trong
bien
d()
c6

tht
cha'p
nh~n
du'<;fc
c6
thS la diSu
ki~n
quan
trQng dS
du'a
ra
cac
chfnh
sach
cua
chfnh phu. Tuy
nhien,
stf can
thi~p
cua
chinh
phu
c6
th€
h<;tn
che' stf thay
d6i
binh thu'ong
cua
thi

tru'ong
ch~ng
h<;tn
do
chinh
phu
c6
nhung
bi~n
phap
h<;tn
che'
va
ngan ngua
tinh
tr<;tng
. d()c quySn. Ngay
l~p
tUc
thi tru'ong
tai
chinh
xay
ra ba't 6n djnh va
t<;to
ra
nhung
anh
hu'dng ba't
l<;Ji

lay Ian de'n
cac
djnh che'
tai
chinh.
Stf ba't 6n djnh,
anh
hu'dng
gay
xao
tr()n tinh
tr<;tng
gia ca thong thu'ong la d()ng ltfc lien
quan trtfc tie'p
t<;to
ra
nhung
thay d6i. Trong m()t nSn kinh te'
tang
tru'dng, rna ngu'oi
d~u
tu'
tren
cd
sd
l<;Ji
nhu~n
bien
te' cao,
t<;to

ra nhung giao djch binh quan
tang
them, dftn toi
vi~c
tie'p tl)c
dffy
gia
len
cao hdn, tang tinh thanh khoan cua tai san. DiSu
ngu'<;fc
l<;ti
se
lam
cho thi truong thay d6i theo chiSu
huang
giam
sut,
giam
tinh thanh khoan ciia tai
san
dO'i
voi ngu'oi
n~m
giu.
Slf ba't 6n dinh ra't
kh6 d€ c6 th€ xac dinh
ch~c
ch~n
tren nSn
tang

cac thong tin c6 san.
Ch~ng
h<;tn
nhu'
vi~c
giam
sut
d()t ng()t gia
c6
phie'u. Stf thay d6i trong ty gia
hO'i
doai c6
th€
t<;to
sue
ep
ra't r5
len
thi tru'ong tiSn
t~.
khung hoang tiSn
t~
bung
n6
la m()t ke't qua
do
vi~c
duy trl m()t che'
d()
ty gia

hO'i
doai
cO'
djnh voi nhung tieu chuiln khong thay d6i.
Tinh linh
ho<;tt
cua
gia
ca
tai
san
tai chinh
Ia
d()ng
cd
d€
t<;to
nen
anh
hu'dng de'n nhiSu
linh vtfc khac.
D~u
tien
(va c6
le
quan trQng nha't) la
tang
them
kh6
khan

trong
vi~c
xay
dtfng
nhung
chinh
sach
tai
chinh trong nSn kinh te'
vi
mo. Stf thay
d6i
trong gia
ca
tai
san
tai
chinh
lam
khai
thong
dong
chay
vO'n
dO'i
voi
nhung
chinh
sach
tai chinh

quO'c
gia,
d~n
tai
nhung
anh
huC1ng
de'n nSn kinh te',
lai
sua't
cd
ban,
ty gia
hO'i
doai
v.v Hdn
the
nua,
n6
ciing
c6
anh
hu'dng de'n
cac
chinh
sach
quO'c
gia
khac.
M<?t

va'n dS c6 th€
d~n
tdi stf ba't
6n
tren
thi tru'ong
tai
chinh d6 la slf ba't
6n
cua
chinh
cac
cong
Cl)
tai chinh.
Cong
Cl)
tai
chinh
du'<;fc
bao
dam
bdi
tai
san
thljc hay
b~ng
m()t
ngo<;ti
t~

nao
d6, nhu'
v~y
ne'u c6 nhung thay d6i trong gia
ca
cua
tai
san
thtfc hay
nhung
bie'n d()ng trong ty gia thi c6 th€
gay
ra
tinh
tr<;tng
thay d6i d()t ng()t tinh thanh
khoan hay
tang
them
cac
chi phi
d€
bao
dam
cho cong
Cl)
tai chinh.
" ,
, ,
, ,

, ,
,.
~
, , ? ,:? ,
1.2. HOI
NH~P
KINH TE QUOC TE
VA
Sl)' CAN
THIET
CUA
KIEM
SOAT
AN
NINH
TAl
CHiNH
TRONG TIEN TRINH HOI
NH!P
KINH
TE
QUOC
TE
1.2.1. Khai
quat
v~
h()i
nh~p
kinh te'
quo'c

te'
"H9i
nhlj.p
kinh
tf
quo'c
tf"
voi
the' gidi la qua trinh
md
r()ng, giao lu'u kinh te', h6
tr<;f
nhau
cung
phat
triSn,
tung
buoc
xoa
bo
nhung
can
trC1,
tie'n
tai
ttf do
h6a
hoan
toan
10

trong
cac
linh
VljC
thu'dng
m~i,
dffu
tu'
Va
djch
Vl,l
tai chinh giii'a
cac
llli'OC
trong khu
VljC
va
tren
the' giOi.
Vi<$t
Nam
dang
chuy€n
d6i
theo
hai
httong
cd
ban:
chuy€n

d6i
sang
cd
che' thi
tntong
va
chuy€n
d6i
phu
h<;fp
voi
xu the'
h<)i
nh~p
vao
khu vljc va qu6c te', trong d6, tlj do
h6a
tai chinh Ia
m<)t
xu httong
IOn,
chi
ph6i
ho~t
d<)ng
ciia
ca
hai
qua
trlnh

n6i
tren
va
phai
du'qc coi
Ut
phu'dng
ti<$n,
Ia
khau
d<)t
pha
va
du'<;fc
tie'n
hanh
tru'oc
m<)t
bu'oc trong tie'n
trlnh
d6i
moi
Cd
che'
quan
ly kinh te',
phl,IC
Vl,l
cho
h<)i

nh~p
Va
phat
tri€n
CUa
da't
nu'OC.
Tlf
do
h6a
tai
chinh
Ia
qua
trlnh
d€
cho
cd
che' tai chinh
phat
tri€n tlj do theo nhii'ng
nguyen
t~c
ciia thi tru'ong. Tt! do
h6a
tai
chinh trong
b6i
canh
h<)i

nh~p
con
c6
nghia Ia
md
cii'a thi tru'ong
v6n
trong nu'oc
nh~m
tranh thii
cd
h<)i
tir
vi<$c
khai
thac
cac
dong v6n
quoc te'.
Xet
d g6c
d<)
md
cii'a thi tru'ong trong
qua
trinh
h<)i
nh~p,
tlj do
h6a

tai
chinh d
tffm
muc
qu6c te'
chinh
Ia
h<)i
nh~p
tai
chinh. Tt! do
h6a
tai
chinh
se
tang
ngu6n von
nhan
r6i
bilng
each
huy
d<)ng
tich liiy trong nu'oc.
1.2.2.
Kiim
smit
an
ninh
tai

chinh
trong
tie'n
trinh
h()i nhl)p kinh te'
quo'c
te'
Theo
cac
nha
kinh te'
Trung
Qu6c, giii'a an
ninh
tai chinh va
an
ninh kinh te'
c6
m6i
lien
h~
voi nhau. Dttoi
anh
httdng ciia
toan
du
h6a,
h<)i
nh~p
kinh

te' qu6c te' va
d.;ic
bi<$t
Ia
tlj
do
h6a
ati chinh,
cac
nttoc
phai
d6i
m.;it
voi rui ro
tai
chinh
ngay
cang
IOn
va khiing
hoang
tai chinh
da
trd
thanh
m6i
de
d9a
chii ye'u de'n
an

ninh kinh te' the' giOi. Thlfc te'
khiing
hoang
tai
chinh
khu
vljc vira qua
cang
cho tha'y tffm
quan
trQng ciia va'n d€ nay.
Ngoai
ra, slj gia
tang
h<)i
nh~p
tai
chinh va
phl,l
thu<)c
vao
dong
v6n
tu'
nhan
c6
th€
lam
cho nhii'ng nttoc
dang

phat
tri€n
d~
ma't
6n
dinh do
slf
dao
ngtt<;fc
ciia
dong
v6n,
d.;ic
bi~t
d6i
VOi
nhii'ng qu6c
gia
CO
chinh
sach
tai
kh6a
ye'u,
h<$
th6ng
ngan
hang
du'QC
bao

v~
qua
muc
dn
thie't ho.;ic
quan
Iy
ye'u
kern
ke't
h<;1p
voi
m<)t
thi tru'ong von
n<)i
dia
l~i
bib6p
meo
cao
d<).
Nhi€u tru'ong
h<;1p
cac
qu6c
gia
tren
the' giOi rdi
vao
tinh

tr~ng
khung
hoang
tai chinh
do
qua trlnh tlj do
h6a
thu'dng
m~i
va tlj do
h6a
tai chinh di
qua
nhanh
so voi slj
phat
tri€n trong nu'oc v€
cd
sd
h~
tfing, v€
lu~t
phap,
h<$
th6ng
quan
ly
th~n
trQng va
cac

quy dinh v€
phat
tri€n
th€
che' thi tru'ong khac.
Chung
ta
c6
th€
xem
xet
Cl,l
th€
hdn
m.;tt
tac
d<)ng
tieu cljc ciia qua trlnh
h<)i
nh~p
kinh
te
qu6c
te
anh
hu'dng nhu' the'
nao
de'n
n€n
kinh te' ciia

m<)t
qu6c gia,
d.;tc
bi<$t
Ia
tac
d('>ng
ciia tlf do
h6a
thttong
m~i
va tlf do
h6a
tai chinh
d€
tir do tha'y
dtt<;1c
tffm
quan
trQng, slj
dn
thie't ciia
vi~c
ki€m
soat
an
ninh tai chinh
n6i
rieng
va an ninh kinh

te
n6i
chung trong
tie'n trlnh
h<)i
nh~p
kinh te' quoc te'
hi<$n
nay.
11
1.2.2.1. Blfi
vOi
tlj do hoti thlldng ml)i J
Trong
dic:;u
ki~n
cac
qu6c
gia
c6
muc
l<_tm
phat
thap, ty gia
va
cung
tic:;n
6n
dinh,
khong

md
cii'a
tai
chinh
d6ng
thoi
vdi
md
cii'a thu'dng
m<_ti,
v~n
hanh
theo
cd
che' thi
tru'ong dinh httdng
xa
h<)i
chil nghia, tt! do
h6a
thu'dng
m<_ti
se
tac
d<)ng
de'n
an
ninh
tai
chinh va

tang
tru'dng
kinh
te'
tren
m<)t
sO'
mi;it
sau:
•
Dol
vOi
ngudn
thu
Ngan
sach
Nha mioc
E>O'i
vdi
cac
nttdc
cong
nghi~p
phat
triSn,
mO'i
lien
h~
giua
cac

chinh
sach
tai khoa,
ti€n
t~
va
chinh
sach
thu'dng
m<_ti
khong
th~t
st!
khang
khit,
c6
nghia
la
chinh phil
c6
thS
vay
dS bu difp
Ngan
sach
rna
khong
dn
de'n
cuu

canh
cua
Ngan
hang
Trung
u'dng,
ngu6n
thu
tu
thue'
nh~p
khfiu
khong
phai
la
ngu6n
thu
quan
tn;mg cila Chinh
phil.
Ngu'<;lc
l<_ti
d
cac
nu'dc
dang
phat
triSn, chinh
sach
tic:;n

t~
va
ali
chinh
c6
lien
quan
chi;it
che
vdi
nhau
hdn
bdi
kha
nang
tai
tr<;l
tham
hl;lt
Ngan
sach
la
h<_tn
che', hdn nii'a
t<_ti
cac
nu'dc
nay
(trong d6
c6

Vi~t
Nam),
thue'
xuat
nh~p
khfiu
dtt<;lc
coila
ngu6n
thu
dang
kS
cho
NSNN.
Nhln
chung
trong ngifn
h<_tn,
tt! do
h6a
thu'dng
m<_ti
c6
nhii'ng
tac
d<)ng
tieu
ct~c
len
thu

Ngan
sach
nhu' sau:
Trong
thoi
gian
d~u
vi~c
dt
giam
thue'
xuat
nh~p
khfiu
se
lam
giam
dang
kS
ngu6n
thu
Ngan
sach,
di;ic
bi~t
tu
thue'
nh~p
khfiu.
Tt!

do
h6a
thu'dng
m<_ti
thu'ong
gay
ra
ch~ch
httdng
thu'dng
m<_ti
lam
giam
ngu6n
thu
Ngan
sach.
Muc
that
thu
tu
thue'
nh~p
khfiu do
tac
d<)ng
nay
c6
xu
hu'dng

giam
d~n
theo
qua
trlnh gia
nh~p
vao
cac
khO'i,
cac
lien
minh
kinh te'
ldn
hdn
vdi
sO'
thanh
vien
ngay
cang
nhic:;u.
Ngu6n
thu thue'
tu
cac
doanh
nghi~p
lam
an

c6
Hii
tu
khu
Vt!C
cong
nghi~p
san
xuat
thay the'
hang
nh~p
khfiu
se
giam
slit
Va
St!
tham
hl;lt
nay
chu'a
du'QC
bu difp
tuc
thoi
tu
cac
doanh
nghi~p

xuat
khfiu
mdi
lam
an
hi~u
qua.
Vi~c
thua
16
cila
cac
doanh
nghi~p
nha
nu'dc trong khu
Vt!C
thay the'
hang
nh~p
khfiu
se
keo
theo
st!
suy
giam
NSNN,
di;ic
bi~t

la khi
cac
doanh
nghi~p
cO'
keo
dai
khong
giam
muc
lu'dng tht!c te'
hoi;ic
tr<;l
cap
cho
cong
nhan.
•
Dol
voi
can
can
vang
lai (thu chi ngo:Ji
t~)
Cac
ho<_tt
d<)ng
cila
qua

trlnh tt! do
h6a
thu'dng
m<_ti
h~u
he't
du'<;lc
phan
anh
trong
cac
h<_tng
ffi\}C cila
can
can
vang
lai,
di;ic
bi~t
la
can
can
thu'dng
m<_ti.
M<)t
khi
hang
rao
phi
thue'

quan
bi
do
bo,
kha
nang
chiu dt!ng
tham
hl;lt
cila
can
can
vang
lai
se
phl;l
thu<)c
chil ye'u
vao
tlnh
tr<_tng
can can
thttdng
m<_ti,
di;it
bi~t
dO'i
vdi
cac
nttdc

dang
phat
triSn.
Can
can
thu'dng
m<_ti
m<)t
qu6c
gia
se
tham
hl;lt
hay thi;ing du'
ph\1
thu<)c chil ye'u
vao
12
kha
nang
c~nh
tranh
cua
hang
h6a
xua't
nh~p
kh~u
hay
Ia

gia qu6c te'
cua
hang
h6a
xua't
nh~p
kh~u,
chinh
sach
ty gia
h6i
doai, chinh
sach
Hii sua't, chinh
sach
thttdng
m~i
cua
Chinh phiL Khi
can can
thttdng
m~i
gay
ra
tham
ht;tt
can
can
vang
lai

m<)t
each
tr~m
tn~ng,
tri€n
mien
thl
h~u
qua
lam
gia
tang
ganh
n~ng
n<;f
nttoc ngoai,
d~
bung
phat
khung
hoang
can can
vang
lai.
Nhtt
v~y
tif do
h6a
thttdng
m~i

c6
tac
d<)ng
dang
k~
len
can
can
thttdng
m~i
va
can can
vang lai,
c6
th~
gay
nen
tham
ht;tt
hay
th~ng
dtt qua d6
gay
ra
sif
tang
gia
cua
d6ng
ban

t~
va
c6
th~
tang
ganh
n~ng
n<;f
nttoc
ngoai
gay
ra
thi~t
h~i
khacnhau
cho Ngan
sach.
Muc
tham
ht;tt
!au
dai
voi
muc
d<)
IOn
d~
gay
ra khung
hoang

can
can
vang
lai,
nguy
h~i
tOi
an ninh
tai
chinh qu6c gia.
1.2.2.2.
Tl/
do hoti tili
chfnh
H<)i
nh~p
tai
chinh
c6
vai
tro quan tn.mg
d~
dam
bao
cho sif thanh cong
cua
qua trlnh
h<)i
nh~p
kinh te' qu6c te'

cua
da't nttoc.
H<)i
nh~p
tai chinh
c6
th~
lam
tang tinh ba't 6n theo
hai
each:
C6
th~
md toang n€n kinh te' cua cac nttoc dang
phat
tri~n
lam
cho n€n kinh te' tie'p
c~n
trifc
di~n
voi nhii'ng ngu6n g6c moi cua nhii'ng eli s6c trong kinh te' qu6c
te';
Khue'ch
d~i
va
lam
tdm
tn;mg
them

nhii'ng eli s6c trong nttoc.
Tif
do h6a tai chinh
chua
difng ra't nhi€u nhii'ng nguy
cd
ba't
6n
sau cu()c khung hoang
ti€n
t~
Dong
Nam
A,
ngttoi ta ngay
cang
coi tn,mg va'n d€ an ninh ti€n
t~
trong chie'n
lttqc
an ninh qu6c gia,
d6ng
thai da dtta ra hang
lo~t
cac
bi~n
phap va
cd
che'
nhAm

phong ngua rui ro ti€n
t~.
Nhtt
v~y,
an ninh tai chinh ciing la n€n tang quan tn;mg trong
h~
th6ng an ninh qu6c gia, do d6 trong chie'n lttqc an ninh tai chinh
dn
coi
tn;mg
va
phong tranh rui
ro
tai
chinh.
Chung
ta thttong hay
bAt
g~p
nhii'ng rui ro tai chinh
di~n
hlnh sau:
• Riii
ro
tai
chinh dol vdi cac
khoan
nf/ nude ngoai khong
kiim
soat

Cac
nttoc dang
phat
tri~n
voi n€n kinh te'
h~u
nhtt khong c6 tich liiy ra't
do
m<)t
lttqng
v6n Ion,
d~c
bi~t
la
v6n
ben
ngoai
d~
lam
d<)ng
life
phat
tri~n
kinh
te'-
xa
h<)i.
Huy
d<)ng
ngu6n

ngo~i
life
d~
phat
tri~n
la
m<)t
huang
di dung d6i
voi
cac
nttoc nay. Tuy
nhien,
n<;f
nttoc
ngoai
l~i
ti€m
~n
nhi€u
rui
ro tac
d<)ng
tieu
cifc de'n
an
ninh tai chinh
qu6c
gia. Va'n d€
d~t

ra d6i
voi
m<;>i
qu6c gia tren the' giOi,
d~c
bi~t
la nhii'ng nttoc
dang
phat
tri~n
Ia
phai
dam
bao
an ninh
tai
chinh qu6c gia trong IInh vifc vay
n<;f
nttoc
ngoai, tuc la
dam
bao
cho
tai
chinh
6n
dinh, an toan, vii'ng
m~nh
va
phat

tri~n,
c6 kha
nang tie'p
nh~n
sif di
chuy~n
cua
cac
Iu6ng v6n vay qu6c te'
tren
cd
sa
cac
Iu6ng v6n
dtiQC
thu
hut
h<;fp
ly,
sii'
dt;tng
hi~U
qua,
dam
bao
kha
nang
hoan
tra
OQ

ke't
h<;fp
VOi
Sif
13
dam
bao
qu6c gia
co
mot
can
can
thanh
toan
qu6c te' bSn vung, ty
gia
ho'i
doai
6n
dinh
va
dlf
tru
ngo<,ti
ho'i
dap
ung
yeu
du
dlf

phong
cua
nSn kinh te'.
Vay
n<;f
m.toc
ngoai
ne'u
khong
tinh he't nhu
du
thljc
ti~n,
kha
nang
hffp thl)
v6n,
cling
nhu'
kha
nang
tra
n<;f,
d6ng
thoi,
vit%c
quan
ly
l<,ti
long

leo,
chinh
sach
vay
n<;f
khong
h<;fp
ly,
vay
mu'<;fn
tran
Ian
se
d~n
de'n thfft thoat,
tham
nhling,
kinh
te'
kern
phat
tri~n,
nguy
cd
khong
con
kh:i
nang
tra
n<;f,

ngheo
doi
gia
tang,
mfft
6n
dinh
kinh te'
va
keo
theo
la
ma't
6n
d!nh chinh tri -
xa
hoi,
do
la chu'a
k~
de'n
vit%c
cac
nu'oc
chu
n<;f
gay
anh
huang
lam

cht%ch
hu'ong
phat
tri~n
kinh
te',
th~m
chi
thong
qua
kinh te'
d~
ap
d~t
chinh
sach
chuy~n
hoa
chinh
tri
nu'oc di vay.
Xu
the'
toan
du
hoa,
tlj
do
hoa
tai

chinh
gop
phffn
tang
m<,tnh
lu6ng
v6n
rot
vao
cac
nu'oc
dang
phat
tri~n
va
phan
b6
co
hit%u
qua
hdn
cac
khoan
tie't
kit%m
va dffu
tu'
tren
ph<,tm
vi

toan
du.
Tuy
nhien,
cd
che'
ki~m
soat
v6n thie'u
hit%u
qua,
khong
co
"van
an
toan"
b~ng
khuon
kh6
phap
ly
d6ng
bo
quy
dinh
muc
lai
sufft,
cd
che'

giam
sat
phan
lo<,ti
n<;f,
trich
l~p
quy
dlj
phong,
d~c
bit%t
la do'i
voi
v6n
tin dl)ng
tu'
nhan
va
cac
ngu6n
v6n
ng~n
h<,tn
se
lam
tang
nguy
cd
khung

hoang
tai
chinh
tiSn
tt%
khi
cac
nha dffu
tu'
dot
ngot
rut
v6n.
Do
qua
trinh tlj do
hoa
tai
chinh
va
rna
cti'a thi tru'ong
v6n
da
khuye'n
khich
qua
trinh
vay
n<;f

b~ng
ngo<,ti
tt%,
vllai
sufft thffp hdn,
va
muc
do
rui
ro
thffp hdn.
Thu
tl)C
vay
n<;f
cua
tu'
nhan
ph:ii
thong
qua
slj
bao
lanh
cua
Chinh
phu
ho~c
cac
t6

chuc
ngan
hang.
Tuy
nhien
do
thie'u
thong
tin
nen
Chinh
phu
khong
th~
ki~m
soat
n6i
n<;f
nu'oc
ngoai
cua
tu'
nhan,
do d6
cling
co
th~
xay
ra
cac

rui
ro
tai
chinh.
Ben
C<,tnh
cac
khoan
n<;f
nu'oc
ngoai
cua
tu'
nhan,
n<;f
nu'oc
ngoai
cua
Chinh
phu
ne'u
khong
co
kha
nang
tra
n<;f
cling c6
th~
du'a de'n

rui
ro va
cham
ngoi
cho
khung
hoang
tai
chinh.
Vit%c
dam
bao
an
ninh
tai
chinh
trong
vay
n<;f
nu'oc
ngoai
cua
Vit%t
Nam
hit%n
nay
dang
Ia
mot
vffn dS

thoi
slj.
Cac
cuoc
khung
hoang
kinh te'
n6
ra
lien
tie'p a
cac
nu'oc
dang
phat
tri~n
vua
qua
va
d~c
bit%t
la
khung
hoang
n<;f
a
Achentina
h6i
dffu
nam

2002
la
nhung
h6i
chuang
canh
bao
vS
yeu
du
dam
bao
an
ninh
vay
nuoc
ngoai.
Trong
khi
do, nSn
kinh
te'
Vit%t
Nam
dang
trong tie'n trinh
d6i
moi,
tung
buoc

hoi
nh~p
kinh te'
qu6c te', nhiSu
chinh
sach
kinh
te'-
tai
chinh
dang
dn
du<:fc
d6i
moi
cho
phu
h<:fp,
vit%c
nghien
cuu
chu
tru'dng,
chinh
sach,
bit%n
phap
dam
bao
an

ninh
vay
n<;f
nu'oc
ngoai
la
mot
yeu
du
ca"p
thie't
d~
phat
tri~n
nSn kinh te'
nuoc
ta
mot
each
bSn
vung.
14
•
Rui
ro
tai
chinh
trong
kinh
doanh

chung
khoan
Cling voi
vi~c
giam
slit
cua
gia
c6
phie'u
tren
thi tn.tong chti'ng
khoan,
keo
theo
vi~c
rut
von d()t ng()t
ra
khoi
cac
tai
san
dffu tu'
gian
tie'p
c6
th~
se
gay

ra
ap
llfc
doi
voi ty
gia
ngo~i
t~,
d~c
bi~t
khi
cac
nha
dffu
tu'
nu'oc
ngoai
phai
thlfc
hi~n
chuy~n
d6i
ti€n
t~
thu
du'<;1c
tu
ban
c6
phie'u

thanh
ngo~i
t~
m~nh.
Tinh
6n
dinh
cua
ho~t
d()ng
tai
chinh
trong
nu'oc
se
bj
de
dQa
ne'u nhu'
h~
thong tai chinh
nay
khong
c6
kha
nang
dam
bao
d~
chong

lc.li
cac
rui ro.
• Rui
ro
tai
chinh
t~p
trung
thi
hi~n
d
rui
ro
v~
cong nf/
Hi~n
tt1<;1ng
n<;1
qua
h~n
trong
cac
t6 chti'c tin
d1,mg;
hi~n
tu'<;Jng
cac
doanh
nghi~p

(ca
doanh
nghi~p
c6
v6n
dffu
tu'
nu'oc
ngoai)
ngay
cang
thua
16;
tlnh hinh
tai
chinh ciia
cac
t6 chti'c tin
dl;lng
va
cac
doanh
nghi~p
ye'u
kern
chua
dlfng
nguy
cd
ma't

kba
nang
thanh
toan;
hi~u
qua
sii'
dl;lng
von
vay
tha'p,
kh6
thu
h6i
von
d~
tra
n<;1;
n<;1
nu'oc
ngoai
so voi
GDP
vu'<;1t
mti'c d9
an
toan
cho
phep

Stf
ba't
6n
gay
tac
h~i
cho
qua
trinh
ho<.tt
d()ng
cua
n€n kinh te'
th~
hi~n
duoi
nhieu
g6c
d()
khac
nhau.
N6
c6
th~
lam
suy ye'u tinh
tr(_lng
tai chinh ciia
nhung
ddn vj phi tai

chinh nhu'
cac
h9
gia
dinh,
cac
doanh
nghi~p
va
cac
chinh phu de'n mti'c
dong
tai chinh
ciia
hQ
bj thu
hyp
l<.ti.
N6
cung
c6
th~
lam
gian
do<.tn
ho<.tt
d()ng ciia
nhung
th~
che' va

thi tru'ong
tai
chinh
d~c
bi~t
de'n n6i chting kh6 c6
th~
tie'p
tt;1c
ho<.tt
d()ng tai chinh
(J
phffn
con
l~i
cua
n€n
kinh
te'. M()t di€u
khong
tranh
khoi
d6 la
nhung
thay
d6i
trong
gia
ca
chti'ng

khoan
ho~c
HH
sua't
mang
l<;1i
ich cho m()t
vai
ngu'oi va ba't
l<;1i
cho ngu'oi
khac.
Nhu'ng trong
thay
d6i
ng~n
h<.tn
nho,
nhung
anh
hudng
nay
du<;1c
giOi
h<.tn
chii
ye'u
b(Ji
tac
d()ng

ciia
chting trong
vi~c
gia
tang
chi phi
tai
chinh
ciia
nguoi
vay.
Chung
anh
hu'dng m()t
it
len
nang
sua't
san
xua't
hang
h6a
va djch
Vl;J,
xac
djnh slf
V~n
hanh
tot
ciia toan

n€n
kinh te'
n6i
chung.
Ngoai
ra,
moi
de
dQa
ciia ba't
6n
djnh tai chinh c6
th~
d§n toi
nhung
phan
ling
phong
thii
~n
sau
slf
ho<.tt
d()ng ciia khu vlfc tai chinh.
Nhung nguy
cd
tren
c6
th~
d€

dang
chuy~n
h6a
thanh
cac
cu()c khiing
hoang
de
dQa
an
ninh
tai
chinh. Vi the' thie't
l~p
m()t
cd
che'
ki~m
soat
tai
chinh-
ti€n
t~
d~
phong
ngua,
phat
hi~n
kip
thai

va
ngan
ch~n
cac
da'u
hi~u
xa'u trong n€n kinh
te'-
tai
chinh la m()t
di€u he't sue
dn
thie't
hi~n
nay.
An ninh
tai chinh la
mt;1c
tieu
du'<;Jc
u'u
tien
cao
nha't ciia
qua
trinh h()i
nh~p,
tang cu'ong
an ninh tai chinh,
hoan

thi~n
va
cai
each
th~
che'
giam
sat
tai chinh
da
trd
thanh
n~i
dung chinh ciia an
ninh
kinh te'.
Tu
d6 c6
th~
tha'y
an
ninh
tai
chinh la m()t
khai
ni~m
cd
ban,
la
di€u

kit$n thie't ye'u
d~t
ra
cho
ta't
ca
cac
qu6c gia nha't la nhii'ng
quoc
gia
15
dang va
ch~m
phat
triSn
ds
giu
cho
n~n
tai
chinh t6n
t~i
va
phat
triSn
n6i
rieng,
dam
bao
an ninh kinh te' va

phat
triSn
b~n
vung n6i chung.
, , ? , ' , , , '
1.3. KINH
NGHI~M
KIEM
SOA
TAN
NINH
TAl
CHINH TRONG TIEN TRINH
1'\
A
, ,
A'
A'?
A
, ,
"'
A
A'
'
HQI
NH~P
KINH
TE
QUOC TE
(j

MQT
SO
QUOC GIA TREN THE GI(JI
Kinh
nghi<$m
ciia
cac
nuac
tie'n
hanh
ttf do
h6a
tai chinh
da
chi r5,
vi<$c
thtfc
hi<$n
ttf do
h6a tai chinh khi
chua
t~o
I~p
d~y
du
cac
di~u
ki<$n
va
ti~n

d~
dn
thie't co thS
gay
nen
nhung
h~u
qua khong
t6t
cho
n~n
kinh te',
tMm
chi c6 thS di de'n bi khiing hoang. Do
d6,
d6i
vai
Vi<$t
Nam, dS tranh
duQc
nhung riii ro,
h~n
che' duQc nhung
tac
d<)ng
tieu
qtc
co th€
xay
ra ciia

qua
trlnh h9i
nh~p
kinh te' qu6c te',
d~c
bi<$t
1a
tt!
do h6a tai chinh
de'n
n~n
kinh te'
nh~m
dam
bao
an ninh
tai
chfnh
th1
trong qua trlnh
ap
dt;mg
dn
phai
nghien cuu
m<)t
each
toan
di<$n
va ky Iuong nhung kinh

nghi<$m
va
bai
hQC
ciia the'
giai,
d~c
bi<$t
la
cac
nuac
c6
tl.nh
hl.nh
kinh te' tudng d6i gi6ng
vai
nuac
ta.
1.3.1. Kinh nghit;m
cua
Trung
QuO'c
Trung Qu6c da
thanh
l~p
b<)
may
giam
sat
tai

chfnh
g6m
2
b<)
ph~n:
giam
sat
ben
trong
va
giam
sat
ben
ngoai.
Giam
sat
ben
trong chii ye'u do
cd
quan
kiSm tra
giam
sat
n<)i
b<)
ciia
Nganh
tai
chinh thue' thtfc
hi<$n.

Giam
sat
ben
ngoai
chia
thanh
giam
sat
ciia Nha
nuac
(cd
quan
thi
hanh
vi<$c
giam
sat
Nha
nuac
chii ye'u la Cvc kiSm toan
Nha nuac) va
giam
sat
ciia xa
h<)i
(cd quan chii ye'u ciia
giam
sat
xa
h<)i

la
cac
cd quan
trung gian
xa
h<)i
nhu
Van
phong
ke' toan
d<)c
l~p).
Trung Qu6c cling
da
hQC
t~p
kinh
nghi<$m
qu6c te' va thtfc
hi<$n
hang
lo~t
cac
giai
phap
ciii
each
h<$
th6ng
giam

sat
tai
chinh ciia qu6c gia
ml.nh.
Cv thS nhu:
• ChuySn huang
trQng diSm cong tac ciia
eve
kiSm toan vao
vi<$c
kiSm toan thu chi
tai chinh ciia chinh
quy~n:
chii ye'u kiSm toan cac doanh
nghi<$p
tie'p
nh~n
tudng
d6i
nhi~u
h6
trQ
tai chfnh ciia nha nuac.
HQ
con
dem
trQng diSm cong tac kiSm
toan
d~t
vao

vi<$c
ki€m toan d6i
vai
thu chi tai chinh ciia nganh tai chinh va cac
nganh khac
thu<)c
chinh
quy~n.
•
Hoa
nh~p
qu6c
te', ciii
each
che'
d<)
ke'
toan
tai
chinh theo
huang
md
cii'a ciia da't
nuac
dS
mQi
nha
d~u
tu
trong va

ngoai
nuac
d~u
c6 thS hiSu, cha'p
nh~n
va
sii'
dvng du9c.
• ChuySn
trQng diSm kiSm toan ciia nha
nuac
tu
cac
doanh
nghi<$p
Nha
nuac sang
kiSm
toan
t!nh h!nh
tai
chinh ciia chinh
quy~n:
dem
vi<$c
giam
sat
vi mo rna
trQng diSm kiSm toan la'y thu chi
tai

chinh ciia doanh
nghi<$p
lam
d6i tuQng
chinh, chuySn
sang
stf
giam
sat
vi mo la'y
vi<$c
cha'p
hanh
Ngan
sach, thu chi
tai
16
chinh, slf
v~n
hanh
ciia
tai
san
Nha
nude,
vi~c
phan
ph6i
thu
nh~p

Qu6c
dan

lam
trQng diSm
cong
tac.
•
Ung
dt,mg
phu'dng
phap
khoa
hQc
ky
thu~t
cao ca'p dS
~ai
each
phu'dng thuc
giam
sat
truy€n th6ng:
nh~m
kiSm
soat
du'qc
cac
ho<;tt
d<)ng

tinh vi ciia
cac
ddn vi du'qc
kiSm
tra,
giam
sat.
1.3.2.
Kinh
nghi~m
cua
New
Zealand
Ngan
hang
Trung u'dng
New
Zealand
dii
du'a
ra
m<)t
cai
nhln
bao
quat
hdn v€
cac
va'n
d€ 6n dinh

tai
chinh trong
m<)t
vai
nam
nay va
ph~n
nao
di€u
nay
d~n
de'n slf thie't
l~p
(ry ban
giam
sat
h~
thO'ng
tai
chinh-
FSO
(nam
1996) dS gitim
sat
tren
ph<;tm
vi
r<)ng
v€
cac

va'n d€
lien
quan
tdi
sl,i
6n
dinh
tai
chinh.
Uy
ban FSO
bao
g6m
cac
tho'ng d6c
va
cac
nha quan ly ca'p
cao
til'
cac
phong
ban chinh
sach
nong
c6t
ciia
Ngan
hang, va
khach

hang
n9i b9
chinh
ye'u dS
phan
tich
tMn
trQng
vi
mo.
DS
tang
cu'ong
them
kha
nang
ciia
Ngan
hang
nh~m
phan
tich
cac
va'n d€ khiing
hoang
tai
chinh
bao
g6m
tinh ba't

6n
xoay
quanh
can
can
thanh
toan
va ca'u true ciia
cac
dong
v6n,
m<)t
b<)
ph~n
6n
dinh tai chinh vi mo (MFS)
dii
du'qc thie't
l~p
dS
nang
cao slf
am
hiSu ciia
hQ
v€
h~
thO'ng
tai
chinh va kiSm

soat
cac
ba't
6n
ti€m
tang
a
h~
tho'ng va a
ph<;tm
vi
toan
b<)
n€n kinh te'.
B<)
ph~n
MFS la
m<)t
ph~n
ciia
b<)
ph~n
thi
tn.tong
tai
chinh ciia
ngan
hang
nhu'ng vl
ban

cha't ra't
rieng
ciia
cong
vi~c,
m6i
quan
tam
ciia MFS bao
g6m
nhi€u
ho<;tt
d<)ng
va chiu
trach
nhi~m
d6i
vdi
3
b<)
ph~n
chinh
sach ciia MFS, do la:
b<)
ph~n
H~
thO'ng
ngan
hang,
b<)

ph~n
Kinh te'
va
b<)
ph~n
Thi
tru'ong
tai
chinh.
Vai
tro chii
d<;to
ciia
b<)
ph~n
H~
th6ng
ngan
hang
Ia
quan
ly
cac
ngan
hang,
nang
cao tinh
h<;ip
ly,
quan

tri
cd
che'
cong
khai minh
b<;tch
va duy trl
nang
llfc
phan
ung
vdi
cac
slf
ki~n
ki~t
qu~
tai chinh va khong thS chi tra ciia
Ngan
hang. Vai
tro ciia
b<)
ph~n
MFS
con
ldn hdn,
xet
a vai tro
giam
sat

toan
di~n
h~
thO'ng
tai
chinh,
du'a
cac
ye'u
to'
d€ bi
t6n
thu'dng
tu
ben
ngoai
vao
vi~c
phan
tich
m<)t
each
d~y
dii hdn,
va quan
tam
hdn de'n
m6i
quan
h~

giii'a thi tru'ong
tai
chinh va thi tru'ong
vi
mo.
New
Zealand
con
t~p
trung
vao
vi~c
thie't
l~p
m<)t
khuon kh6
t6
chuc
bao
cao
n<)i
b<)
v€
phan
tich
th~n
trQng
vi
mo. Trong giai
do<;tn

phat
triSn ban
d~u,
nghien
cuu
nay
t~p
trung
vao
vi~c
xac
dinh, thu
th~p
va thie't
l~p
cac
chi
sO'
th~n
trQng
vi
mo
phil
h<;1p.
Hai
u'U
tien
hang
d~u
la

tang
cu'ong hiSu bie't v€
h~
thO'ng
tai
chinh
New
Zealand
tren
quan
diSm
phan
tich
tMn
trQng vi mo, va
dem
l<;ti
tinh minh
b<;tch
ldn hdn
d6i
vdi
cac
chi
sO'
th~n
trQng
vi
mo.
Cac

chi
sO'
th~n
trQng
vi
mo
bao
g6m
cac
du
li~u
th~n
trQng vi mo
t6ng
h<;1p
(cac
dii'
li~u
th~n
trQng ciia
cac
dinh che'
rieng
It-;),
nhu'ng
ma
r<)ng
hdn dS bao
quat
m<)t

t~p
h<;ip
ldn
cac
chi so' giup
chung
ta
danh
gia tinh d€ hi t6n thu'dng ti€m
ffn
cua
h~
thO'ng
tai
chinh
d6i
vdi
m<)t
sO'
ldn
cac
cu s6c co thS co.
Cac
chi
sO'
du'qc tinh
17
toan tu
nhi~u
ngu6n, co thS la

tu
du
lit$u
cua
ht$
tho'ng ngan hang,
du
lit$u
til'
cac
dinh
che' tai
chfnh doanh nghit$p va phi ngan hang,
til'
dii'
lit$u
kinh te' vi mo va
dii'
lit$u
thi
tntong.
Cach
tie'p
c~n
cua
hQ
do'i voi
phan
tich
th~n

trQng vi mo la kiSm tra
cac
chi so'
tu
nhi~u
ngu6n va tlm
each
xac
dinh
cac
m~u
hlnh
v~
chi so' thS
hit$n
slf ma't
can
bling
dang tang
len
va
ti~m
nang
ma't
6n
dinh tai chfnh.
M9t
khfa
c~nh
quan trQng

cua
vit$c
phan tich la tfnh luon
ca
cac
thong tin dinh tfnh va cac thong tin mang tfnh ca'u true vao
trong phan tfch
th~n
trQng vi mo. Cac thong tin mang tfnh ca'u true giup
du'a
qui mo va
hlnh
d~ng
cua
ht$
tho'ng tai chinh
vao
trong tlnh huo'ng nghien cuu. Thong tin dinh tinh
cfing giup
di~u
chinh
vit$c
phan
tich, vi dv
cac
danh gia
v~
cha't lu'qng
ht$
tho'ng ngan

hang.
Hai
dii'
li~u
d~u
vao
nay
ra't quan tn;mg.
New
Zealand
c6
nhi~u
diSm khac
bit$t
quan trQng so voi
cac
quo'c gia khdi xuong
vit$c
nghien cuu chi so'
th~n
trQng vi mo.
N~n
kinh te' New
Zealand
ra't
ph1,1
thu9c
vao
vo'n
d~u

tu'
nude ngoai va mang
ganh
n~ng
n<;5
IOn
(va ngay
m9t
tang
len). Thi tru'ong tai
chfnh
cua
New
Zealand
tuy nho nhung c6 trlnh d9
phat
triSn cao va
di~u
khong blnh
thu'ong la
h~u
he't
cac
khoan
vay
d~u
du'qc phong ngua
rui
ro, vl
v~y

it
c6 d9
nh~y
cam
trq'c tie'p voi ty gia. Trong khu vlfc ngan hang,
cac
chi
nhanh
cua
t~p
doan ngan hang
da qu6c gia nude
ngoai
chie'm u'u the'.
Cac
ngan hang
n~m
giii'
h~u
he't cac khoan
n<;5
nu'oc ngoai
cua
khu
vq'c
tu'
nhan
(thu'ong du'oi
d~ng
tai

tr<;5
vo'n
til' phfa ngan hang
m~
).
Thong tin
v~
cd ca'u
sd
hii'u
cua
cac
dinh che', qui mo tu'dng do'i cua nganh,
cac
phan
khuc chinh cua
ht$
tho'ng tai chfnh, va nhii'ng d9
nh~y
cam
d~u
du'qc
du'a
vao mo hlnh
phan tich
th~n
tn;mg vi mo.
1.3.3.
Kinh
nghi~m

ciia
Han
Quo'c va
Thai
Lan
va
Hong
Kong
Chfnh phu
Han
Quo'c da chi
d~o
cac
ngan hang cho
cac
t~p
-doan Chaebol vay
vo'n
dS
d~u
tu'
cho nhii'ng
cd
sd
cong
nghit$p
n~ng
dn
nhi~u
vo'n. Chfnh

di~u
nay
da
du'a
Han
Qu6c di
tOi
bo
Vq'C
th~m
cua
CUQC
khung hoang tai chfnh
vao
gifi'a nhfi'ng
nam
1980.
Trong nhii'ng
nam
g~n
day,
m~c
du thi tru'ong tai chfnh
cua
Han
Quo'c da du'qc
tl;l'
do
hoa
ph~n

nao, song Chinh phu
v~n
tie'p tvc "hu'ong
d~n"
va thuye't phvc
cac
ngan
hang
trong nu'oc
cho
cac
t~p
doan
Chaebol vay
vo'n
ngay
ca
khi m9t so'
t~p
doan nay
to
ra kh6 c6 kha
nang
tra
n<;5.
Vit$c
cho vay v6n duoi slf chi
d~o
cua nha nude c6 thS
la

nguyen nhan
can
trd
sq'
phat
triSn nhii'ng ky nang nghit$p
Vl,l
ngan hang va tai chinh
cua
tu'
nhan.
Vi~c
cho
vay
vo'n
theo
srf chi
d~o
ciia
nha
nu'oc
to
ra
it
nguy
h~i
nha't,
th~m
chi
con

co
lqi
trong
m()t so' trtifJng
hQ'p,
khi
vi~c
chi
d~o
do
du'Q'c
thrfc
hi~n
phl}C
Vl}
cho
ffil}C
dich
tang
cu'fJng
va
phat
triin.
Trong m9t so' tru'ong hqp, bao lanh
cua nha nuoc khong duqc
neu
trong
h<;1p
d6ng, rna chi la
m9t

slf hiSu
ng~m
khong
, ;.:;.~ : ::.:: ;;;.;;:.;;;.; ;;.;.:.=~=,
nhu'
sl;l'
pha san cua cong ty
d~u
tu'
Peregrine c6