Phòng ngừa rủi ro trong quá trình tự do hóa tài chính ở Việt Nam

t
·-'
. .

. ;
'.1 " .
B(l
GIAO
DVC
VA DAO T
~0
TRUONG
D~I
HQC
KINH
TE
TP.HO
CHi
MINH
DS
tai
KCKH
cap
Trtrcrng:
.
PBONG
NGUA
RUI
RO TRONG QUA TRINH

TV
no
no
A TAI
cniNH
a
vi~T
NAM
Ma s6:
cs
- 2006 -
07
Chu
nhi~m
d8
tai:
•
BQ
GIAO
DVC
eAo
T~O
!
TRLIONG
D~l
HQC
KINH
TE
TP.HCM.
THUVIEN

I
)/16/f-J3 .
THS. NGUYEN KHAC QUOC
BAO·
Thanh vien:

"' "'
THS.
HO
QUOC TUAN
DH. Kinh
tJ
TP.HCM
THS. TON THAT DIEN KHOA
NH
TMCP Xudt Nh(lp Khdu - EXIMBANK Vi?t Nam
TP.
I-Ib
Chi Minh
2007
C6
th~
d~
dang
nh~n
thdy
r~ng
hi~rt
nay
Vi~t

N
am
dang
&
trong
cao
di~m
cua
19
trinh
h9i
nh~p
kinh
t~
qu6c
t~,.
d~c
bi~t
hi
qua
trinh
tv'
do
h6a
tfti
chinh.
"M&
cua"
nghia
la

d6n
nh~n
nhung
ca
h9i
m6i
nhung
di
kern
la
nhung
rui
ro
tang
len.
Cac
ly
thuy~t
kinh
di~n
vS
tv
do
h6a
tai
chinh
dSu
cho
r~ng
cac

h~
th6ng
tai
chinh
c6
tinh
tv
do
h6a
cang
cao
se
cang
lam
tang
tinh
"d~
bj
t6n
thuang".
Nghia
la
cac
nSn
kinh
t~
d6
sed~
hdp
thu

nhllng
cu
s6c
tir
thj
trucmg
ben
ngoai
va
bj
khu~ch
d~i
b&i
nhung
y~u
kern
hay
thdt
b~i
tir
chinh
sach
kinh
t~
vi
mo
trong
nu6c,
d~n
d~n

nhung
cu9c
d6
va
hay
khung
hoang
tai
chinh
nhu
da
xay
ra
&
Chau
A
nam
1997.
Cac
tai
li~u
va
cong
trinh
nghien
c(ru
v€
tv
do
h6a

cho
d~n
khung
tai
chinh,
du6i
nhi~u
g6c
d9
ti~p
c~n
khac
nhau
ca
trong
nu6c
va
th~
gi6i
c6
kha
nhiSu
va
rdt
phong
phu
v€
m~t
n9i
dung.

Tuy
nhien
vfin
cAn
c6
m9t
cong
trinh
di
sau
vao
nghien
c(ru
m9t
each
c6
h~
th6ng
cac
vv
d6
va
trong
qua
trlnh
tv'
do
h6a
tai
chinh

da
xay
ra
tren
th~
gi6i
d~
c6
th8
khai
quat
thanh
nhfrng bai
hQC
kinh
nghi~m,
Ca
thanh
cong
l~n
thdt
b~i
trong
chinh
sach
kinh
te
vi
mo
d~

dua
ra
nhfrng
giai
phap
phong
ngira
rui
ro
trong
qua
trinh
tv
do
h6a
tai
chinh
cua
Vi~t
Nam. Quan
trQng
la hO'llla
nhfrng
giai
phap
d6
se
gop
phftn
lam

n€n
tang
d~
xay
dl,lng
m9t
19
trinh
tv'
do
h6a
va
phat
tri~n
thi
truemg
tai
chinh
6n
djnh
va
hi~u
qua.
Dl,fa
vao
y
tu&ng
t6ng
hqp
cac

bai
nghien
c(ru,
bao
cao
va
tai
li~u
chuyen
vS
tv
do
h6a
tai
chinh
cua
cac
t6
chl'rc
kinh
t~
qu6c
t~
nhu
Ngan hang
th~
gi6i,
Quy
tiSn
t~

th~
gi6i,
Ngan
hang
phat
tri~n
Chau
A,
Chuapg
trinh
phat
tri~n
cua
Lien
Hi~p
Qu6c;
dbng
thai
l~t
l~i
cac
cu9c
khung
Uti
chinh
da
tung
xay
ra
trong

ljch
sir
nhu
khung
hoang
&
Chau
My
Latin
nam
1994,
a
Nga
va
Brazil
nam
1998,
Khung
hoang
tai
chinh
Chau
A
nam
1997,
khung
hoang
&
Achentina
nam

2002
va
gftn
nhdt
Ia
cu9c
khung
hoang
tinh
thanh
khoan
tren
thi
truang
tin
dvng
thfr
cdp
cua
My
nam
2007
d~
rut
ra
nhung
bai
h9c
kinh
nghi~m,

ca
thanh
cong
1~n
thfit
b~i;
trong
khi
d6,
d\fa
vao
nhung
phan
tich,
danh
gia
v€
thvc
tr~ng
kinh
t~
hi~n
t~i
cua
Vi~t
N
am
d~t
trong xu
huang h9i

nh~p
va
to
an
cftu
h6a
11
kinh
t~
rna
chu
y~u
la
19
trinh
tl,l'
do
h6a
tai
chinh
cua
Vi~t
Narn
d~
dua
ra
nhung
dv
bao
vS

nhfrng
rlii
ro
va
xay
dl,l'ng
h~
th6ng
giai
phap
phong
ngira,
d6ng
thai
dua
ra
rn<)t
s6
gqi
y
v8
rn~t
chinh
sach
kinh
t~
la
rn\lc dich
nghien
c(ru

cua
chung toi
khi
thl,l'c
hi~n
d8
tai
nghien
cfru
khoa
hQc
cAp
Truong:
''PHONG
NGUARIDRO
TRONG
QUA
TRiNH
WOO
HOA
TAl
CHiNH
Ovq:TNAM''
DS
tai
ngoai
phdn
rna
ddu,
k~t

lu~n
va
ph\1
1\lC
bao
g6rn
7 5
trang,
dugc
b6
C\}C
thanh
4
chuang
nhu
sau:
Chuang
1
(18
trang)
:
Khung
nghien
cU'u
vJ
fl!
do
h6a
ted
chfnh

Chuang
2
(1
0
trang)
:
Rid
ro
trong
qua
trinh
fl!
do
h6a
tai
chfnh
-Itch
sic
va
kinh
nghi~m
Chuang
3
(29
trang)
:
Dt!
bao
rid
ro

fl!
do
h6a
tai
chfnh
tic
th11c
trc;zng
kinh
ti
Vi~t
Nam
Chuang
4
(23
trang):
Phong
ngita
rili
ro
trong
qua
trinh
(lfdo
h6a
tai
chfnh
a
Vi~t
Nam

111
MUCLUC
•
•
'
Lai
rna
dau

i
Mvc
Ivc

111
Danh
ffi\}C
cac
hinh
v
Danh
ffi\}C
cac
bang

vi
,
'
Danh
ffi\lC
cac

tir
viet
tat

vii
Chtr«ng
1:
Khung
nghien
cll'u
v~
tt.r
do
h6a
tai
chinh

1
1.1
Kim
ham
tai
chinh
va
t\I
do
h6a
tai
chinh
1

1.1.1
Kim
ham
tai
chinh


.





.

.


.


.

.





.

1
1.1.2
Chi~u
sau
tfli
chinh

2
1.1.3
Cac
n()i
dung
ca
ban
cua
tl,I
do
h6a
tai
chinh

3
1.2
Tl,I
do
h6a
tai
chinh
va

nhftng
rui
ro
ti~m
An

4
1.2.1
T~i
sao
khung
ho{mg
tfti
chinh
thubng
theo
sau
tl,I
do
h6a
tai
chinh?

4
1.2.2
Tl,I
do
h6a
tai
chinh

va
S\f
mong
manh
v~
tai
chinh

6
1.2.3
Cang
th~ng
tai
.chinh

:·

7
1.2.4
Khai
ni~m
va
cac
ca
ch~
truy~n
d()ng
khung
hoang
tai

chinh

9
1.2.5
Nguyen
nhan cua
khung
hoang
tai
chinh

14
1.2.6
Cac
h~u
qua
cua
khung
hoang
tai
chinh

15
ChtrO'ng
2:
Rui
ro
trong
qua
t~inh

tl}'
do
h6a
tai
chinh
-lfch
sti'
va
kinh
nghi~m

19
2.1
Nhftng
V\1
d6
va
trong;
qua
trinh
tl,I
do
h6a
tai
chinh
tren
th~
gi6i

19

2.1.1
Mexico
1994

19
2.1.2
ChauA
1997
19
2.1.3
Nga
va
Brazil
1998

19
2.1.4
Achentina
2002

22
2.1.5
Khung
hoang
thi
trubng
til)
d\lng
thu
clip

My
nam
2007

23
2.2
Muai
bai
h<;>c
kinh
nghi~m
cho
Vi~t
Nam
tir
cac
cu()c
khung
hoang

26
ChtrO'ng
3 :
D\I'
bao
rui
ro
t\r
do
h6a

tai
chinh
tir
tht.rc
tr~ng
kinh
t~
Vi~t
Nam

29
3.1
Thl,Ic
tr~ng
kinh
t~
Vi~t
Nam
giai
do~n
2001
-
2007

29
3
.1.1 Tang
tnr&ng
kinh
t~

va
l~m
phat

29
3.1.2
Chinh
sach
tai kh6a
va
tham
h\lt
ngan
sach

30
iv
3
.1.3 Chinh
sach
lai
sudt

. . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . . . . 3 5

3 1 4 T
·
· '
ho.:.
·
do'·
'
'
"
t'
·
kho
·
-
1
·
37
. . y
g1a
1
m
va
can
can
m
an
vang
a1

.

3.1.5
Chinh
sach
ki~m
soat
v6n

40
3.1.6
"Sue
khoe"
cua
h~
th6ng
ngan
hfmg

44
3.2
Nhfrng
nii
ro
trong
qua
trinh
tt;r
do
h6a
Uti
chinh

6
Vi~t
Nam

45
'
,
3.2.1
Rui
ro
til'
"sue
khoe"
cua
nen
kinh
te

45
3.2.2.
Rui
ro
til'
tinh
bdt
6n
cua
TTCK

49

323R

t'
"1"
h'"
" '
't'
hh"'nh"
51
•
.
UI
ro
u
S\f
ay
n
1em
cua
qua
rm
91
~p

.
Chll'O'ng
4:
Phong
ngira
rrd

ro
trong
qua
trinh
tv
do
boa
tai
chinh
lr
Vi~t
Nam

53
4.1
Quan
di~m
v~
19
trinh
t¥
do
h6a
t~ti
chinh
va
h9i
nh~p
kinh
te

54
4.2
T¥
do
h6a
tai
chinh
theo
m9t
19
trinh
th~n
trQng
va
an
toan

59
7
•
•
"
''
,
kh
9
,,
'
)

'
•
,
/
•
4.3
Ca1
thi¥n
sue
oe
cua
nen
ta1
chmh
quoc
g1a

60
, '
'
d/
, . ,
1'\
/
,
4.3.1
Dam
bao
an
toan

01
VOl
cac
can
dm1on

60
4.3.2
Chinh
sach
tai
kh6a

61
4.3.3
Chfnh
sach
vay
nq

62
4.3.4
Cai
each
h~
th6ng
ngan
hang
va
cac

dinh
che
tai
chinh
trung
gian

62
4.3.5
Ki~m
soat
thi
trubng
tai
chinh

63
4.4
Xay
d¥ng
cache
giam
sat
tai
chinh

63
4.4.1
Giam
sat

ho~t
d9ng
cua
h~
th6ng
trung
gian
tai
chinh

64
4 4 2
a·,
a
,
·
h'
h
·
;\
:.
-
"
64
. .
tams
t
ta1
c
In

t1en
t¥
VI
mo


4.5
M9t
s6
gqi
y
v~
m~t
chinh
sach

67
Ket
1u~n



75
Danh
mvc
tai
li~u
tham
khao

~:

76
Ph1,1
11,1c
1:
Minh
hQa
th\fc
te
m6i
quan
h~
gifra
t¥
do
h6a
tai
chinh
va
khung
hoang
tai
chinh
a
cac
nu&c
tren
the
gi&i

79
.
'
Phvl\lc
2:
Nhfrng
bai
hQc
cho
Chau
A
til'
khung
hoang
Mehico

84
Ph1,11vc
3:
Muai
bai
hQc
kinh
nghi~m
tieu
c\fc
cho
Vi~t
Nam

rut
ra
tu
cac
cu9c
khung
hoang
tai
chinh

90
v
DANH
MUC
CAC
HINH
•
Hinh
1.1:
Mo
hinh
khung
hmlng
ti€n
t~
thS
h~
thu
nhftt

10
Hinh
1.2:
Mo
hinh
khung
hoang
ti€n
t~
thS
h~
thu
hai
(Mo
hinh
ky
vQng
xoay
vong)

11
Hinh
1.3:
Mo
hinh
khung
hoang
ti€n
t~
thS

h~
thu
ba

12
Hinh
3.1:
Ca
cftu
GDP
Vi~t
Nam
nam
2006

30
Hinh
3.2:
Di~n
biSn
l~m
phat
a
Vi~t
Nam
giai
do~n
2003-2006

30

Hinh
3.3:
Di~n
biSn
l~m
phat
trong
nam
2007
(TAng
c1,1c
Th6ng
Ke)

31
Hinh
3.4:
Di~n
biSn
lai
sufit
giai
do~n
2000-2004

35
Hinh
3.5:
Di~n
biSn

lai
sufit
tren thi
tru6ng
lien
NH
trong
nam
2007
36
Hinh
3.6:
Di~n
biSn
ty
gia
USD/VND
trong
nam
2007

37
Hinh
3.7:
Tai
khoan
vang lai
Vi~t
Nam
2004-

2006

38
Hinh
3.8:
Dt!
tru
ngo~i
h6i
cua
Vi~t
Nam
tinh
dSn
dAu
nam
2007

40
Hinh
3.9:
Danh
gia
v€
th~
chS
chinh
sach
qu6c
gia

46
Hinh
3.10:
Di~n
biSn
chi
s6
VN-Index
tir
nam
2004
dSn
nay

49
Vl
DANH MUC cAc BANG
•
Bimg
1.1:
Chi phi tai ca
cAu
khu vvc tai chinh va cac khoan cho vay
khong c6
IQ'i
tuc .

.




.




16
Bimg
1.2:
Thi~t
h?i
v~
san
luQ'llg
do khung hoang
so
v6ixu
hu6ng tang tru6ng
17
Bang
1.3:
Ty

1~
thAt
nghi~p
t?i cac nu6c Dong
NamA
nam
1997-
1998
18
Bang
1.4:
Ngheo kh6 tang do khung hoang
18
Bang 3.1: T6c
d()
tang tru6ng GDP giai do?n
2001-2006
(Dan vj:
%)
29
Bang 3.2: Can
din
tai kh6a
Vi~t
Nam giai do?n
2001-2007
(dan
vj:%
GDP)
33

Bang 3.3:
Bu
d~p
b()i
chi NSNN (Dan vi: ty d6ng) 34
Bang 4.1:
L()
trinh
tv
do h6a tai chinh
d~
xuAt
cho
Vi~tNam
;
58
Vll
DANH
MUC
C

t\c
TUVIET
TAT
•
ADB
:
Ngan
hang
phat

tri~n
Chau
A
DNNN
:
Doanh
nghi~p
nha
nu6c
DTNN
:
Dfiu
tu
nu6c
ngoai
FDI
:
D~u
tu
trgc
tiSp
nu6c
ngoai
GDP
:
TBng
thu
nh~p
qudc
dan

IMF
:
Quy
tiSn
t~
thS
gi6i
NAFTA
:
Khu
vgc
m~u
djch
tg
do
B~c
My
NHNN
:
Ngan
hang
nha
nu6c
NHTM
:
Ngan
hang
thuang
m~i
NHTW

:
Ngan
hang
trung
uang
NSNN
:
Ngan
sach
nha
nu6c
TTCK
:
Thi
truang
ch(rng
khoan
UNDP
:
Chuang
trinh
phat
tri~n
cua
Lien
Hi~p
Qudc
UBCKNN
:
Uy

ban
ch(rng
khoan
Nha
nu6c
VND
:
Vi~t
Nam
dbng
WB
:
Ngan
hang
th8
gi6i
WTO
:
TB
chuc
thuang
m~i
th8
gi6i
PhOng
ngira rui ro trong qua trinh f\r
do
h6a
Uti
chinh a

Vi~t
Nam
Chuung
t··
Khung
nghien
cuu
v~
tu·do
hoa
tai
chfnh
•
1
"
Vi?c
toim cdu hoa dii
din
khong co nghia
lit
chimg ta chi
vi?c ngbi nhin trong lite bdy de thit huy di?t chitng ta

Thach
tht'rc
cho Chau A khong phai
lit
giai
quyit
khai ni?m toitn

cdu hoa hi?n nay nhu
thi
nito mit la lam cho no
wJn
hanh va
huang l(li tit
no.
Thach thuc cho Chau
Ala
tt;to
anh huang len
tu
duy vJ toan cdu hoa, tai dtnh hinh
no,
giam thiiu kha nang
no di sai l?ch va
phd
huy nJn kinh ti cua cdc qu6c gia

" (I)
"

Di
bi?n h9 cho nhung tri hoiin trong
tiin
trinh a6i mai va
h9i
nh(ip,
cdc
l(ip

lu(in thuang la "phai
a&i
mai va h9i nh(ip
theo kidu
Vi?t
Nam
".
Kidu
tu
duy nay vo cimg bdt
l(li.
D6i
m&i
ad h(li nh(ip vao nJn kinh ti toan cdu phai tuan thu nhilng quy
tdc
{rng
XU
chung
CUa
san chai khu
VlfC
va
thi
giai

" (
2
)
1.1
Kim

ham
titi
chinh
va
trr
do boa tai chinh
•
Hftu
h€t die nha kinh
t€
hQc
di
tien phong trong linh
V\fC
nghien c(ru
v~
tl,l
do
h6a tai
chinh
d~u
chQn
each ti€p
c~n
vfin
d~
tir
khia
qmh
nguqc

l~i,
cai rna
hQ
gQi
la "kim hiim
tili
chinh" (J).
Thu~t
ngu kim ham tai chinh
mangy
nghia tuang phfm v6i
tl,l
do
h6a tai
chinh. N€u
xettheo
nghia d6 thi tl,l
do
h6a tai chinh la qua trinh x6a bo nhung kim ham
va rang bu()c
v~
m~t
tai chinh, hay n6i each khac
tl,l
do h6a tai chinh la qua trinh
d~
cho
cac cong
C\1
ctla chinh sach

ti~n
t~
duqc
v~
hanh thea
ca
ch€ thi truang. Vi
v~y,
chung
toi cling
ch<;>n
each ti€p
c~n
vftn
d~
la
di
tir
kim ham tai chinh d€n
tg
do h6a tai chinh va
khung hoang tai chinh.
1.1.1 Kim ham tai chinh
Edward Shaw va McKinnon (1973)
daly
giai cho
thu~t
ngu kim ham tai chinh hay con
gQi
la ap che tai chinh

r~ng:
N€u Chinh phu cac nu6c danh thu€
ho~c
bop meo thi
truang v6n
b~ng
each sir dvng cac cong
C\1
nhu
t)r
1~
dl,l
trfr
b~t
bu()c
cao, cac
t6
chuc tin
dl,lng
duqc chuyen mon h6a va ap
dl,lng
muc
trftn
lai suftt
ti~n
giri va cho vay v.v. thi
n~n
kinh
t€
nu6c d6 duqc coi la

hi
kim ham ve
m~t
tai chinh.
2
Mahathir Mohamad

nguyen Thu tucrng Malaysia, trich trong bai
diSn
van phat biau
t~i
DiSn
dan Kinh
t~
Th~
gicri
(World Economic Forum), New York, 03/02/2002.
PGS.TS. Trdn Ng9c Tha, "Kinh
t~
Vi~t
Nam tren duemg h9i
nh~p-
Qmin
ly
qua trinh
tv
do
h6a
tai chinh", NXB Th6ng Ke, 03/2005.
Nhu

McKinnon (1973), Edward Shaw (1973), Fry (1988) va Roland Clark (1996).
PhOng
ngira
nii
ro
trong
qua
trinh
tt.r
do
h6a
Uti
chinh
a
Vi~t
Nam
2
Theo
McKinnon,
h~
th6ng
Uti
chinh
bi
kim
ham
b6'i
ba
kh6i
chinh:

Khlii
thll'
nhdt,
B<)
Uti
chinh
thong
qua
h~
th6ng
ngan
hang
d~
bu
d~p
cho
cac
thi~u
hvt
trong
ngan
sach
b~ng
each
bu()c
cac
t6
chtrc nay
mua
nhi~u

cong
trai chinh
phu
Hii
suAt
thAp
du&i
danh
nghia
ho~c
ban
cong
trai
cho
ngan
hang
trung
uang
d~
lAy
ti~n
tlV'c
ti~p.
KhtJi
thll'
hai,
NHTW
v6i
nhi~m
V\l

huy
d()ng
v6n
t~p
trung
nh~m
dap
trng
nhu
cAu
v~
v6n
tai
trq
cua
kh6i
thtr
nhAt.
Nhi~m
V\l
nay
duqc
th1,1'C
thi
b~ng
hai
each:
(
1)
danh

thu~
vao nhu
cAu
gui
ti~~
hay
cac
tai
khmin
ti~n
gui
thong
qua
mire
dg
trfr
b~t
bu()c
cao;
(2)
danh
thw~
vao nhu
cAu
gift
ti~n
m~t
thong
qua
thu~

l;;tm
phat
(phat
hanh
ti~n
thua trong
luu
thong).
KhtJi
thll'
ba,
cac
NHTM
va
cac t6
chtrc
huy
d()ng
ti~n
ti~t
ki~m
huy
d()ng
v6n
ti~t
ki~m
trong
dan,
nh~m
th1,1'c

hi~n
nhi~m
vv
kep:
(1)
t;;to
nen
ngu6n
thu
thu~
qua
d6
NHTW
c6
th~
danh
thu~
vao
cac
tai
khoan
ti~n
gui;
(2)
ti~n
hanh
cho
vay
tin
dvng

d€
t6n
t;;ti.
Cac
k~t
qua
nghien
c1ru
cho
thAy
nhi~u
nu&c
dang
phat
tri~n,
thubng
Ia
cac
nu6c
Chau
My
La-tinh,
Chau
A
va
Chau
Phi
da
th1,1'c
hi~n

cac
chinh
sach
kim
ham
tai
chinh.
Edward
Shaw
va
McKinnon
da
due
k~t
cac
tac
d()ng
tieu
cgc
cua
kim
ham
tai
chinh
nhu:
can
tr6'
s·lf
phat
tri€n

cua
h~
th6ng
tai
chinh
theo
chi~u
sau,
khong
lam
tang
tru6'ng
v6n
ddu
tu
vi
kha
nang
huy
d()ng
ti~t
ki~m
bi
h;;tn
ch~,
ti~n
t~
bAt
6n
dinh

va
cac tai
si'm
tai
chinh
khong
c6
tinh
thanh
khoi'm
v.v.
Va
hai
ong
cling
da
di
tien
phong
trong
vi~c
cung
cAp
m()t
ca
sa
ly
thuy~t
ro rang
cho

nhung
lu~n
di€m
ling
h()
r~ng
t\1'
do
h6a
tfti
chinh
Ia
m()t
bu&c
di
tAt
y~u
cua
qua
trinh
phat
tri~n
kinh
t~.
1.1.2
Chi~u
san
tai
chinh
McKinnon

dad~
c~p
nhi~u
d~n
thu~t
ngu
"chiiu
siiu
titi
chinh"
(financial
deepening)
khi
nghien
c1ru
v~
t1,1'
do
h6a
tai
chinh.
Theo
ong,
chi~u
sau
tai
chinh
la
thu~t
ngu

dung
d~
chi
qua
trinh
phat
tri~n
cac
trung
gian
tai
chinh,
ch~ng
nhfrng
bao
g6m
ca
qua
trinh
t1,1'
do
h6a
khu
V\l'C
ngan
hang
rna
con
cao
han

th~
nfra,
thu~t
ngfr
chi~u
sau
tai
chinh
con
lien
quan
d~n
vi~c
phat
tri~n
m()t
thi
trubng
c6
phi~u
va
trai
phi~u
nang
d()ng.
McKinnon
da
chung
minh
r~ng

qua
trinh
t1,1'
do
h6a
tai
chinh
va
vi~c
ap
dvng
lai
suAt
th1,1'c
duang
la
nguyen
nhan
ddn
d~n
chi~u
sau
tai
chinh
thong
qua
vi~c
phan
tich
ty

s6
M3/GNP
(M3:
la
cung
ti~n
m&
r()ng),
ty
s6
M3/GNP
cang
cao
thi
chi~u
sau
tai
chinh
cang
dang
k~

Ty
s6
M3/GNP
cao
cho
thAy
m()t
dong

v6n
th1,1'c
sg
cua
cac
quy
c6
kha
nang
cho
vay
trong
nu&c
dung
d~
tai
trq
cho
cac
dg
an
dAu
tu
m&i.
Tuy
nhien,
v~
m~t
ly
lu~n

l~n
th1,1'c
ti~n
vdn
con
t6n
t;;ti
m()t
cau
hoi,
chi~u
sau tai
chinh
la
nguyen
nhan
ddn
d~n
k€t
qua
trong
tang
tru6'ng
GDP
hay
nguqc
l;;ti
chi~u
sau
Uti

chinh
dan gian
chi
la
k€t
qua
sau
d6
cua
ty
~~
tang
truang
trong
san
luqng
th1,1'C
rna
ty
~~
tang
truang
trong
san
luqng
thvc
l;;ti
la
k~t
qua

6'
dau
d6
tu
nhung
chinh
sach
kinh
t~
vi
mo
khac
cua
Chinh
phu.
vAn
d~
nay
t;;tm
thai
duqc
ly
giai
phAn
nao
thong
qua
phan
tich
h6i

quy
cua
Fry
vao
nam
1988
v&i
k~t
qua
lai
suAt
thvc
tang
1%
se
dfin
d~n
GDP
thgc
tang
2,592%
<
4
).
4
Chu
y
r~ng
m6i
lien

M
tucrng
quan
nay
khong
nhfit
thi~t
phai
la
m6i
quan
h~
nhan
qua.
Phong
ngira
rui
ro
trong
qua
trinh
tv'
do
h6a
tl1i
chfnh
a
Vi~t
Nam
3

Theo
McKinnon
va
Shaw
thi
n€u
nhu
nhfrng
kim
ham
tai
chinh
duqc
thao
gO',
hay
n6i
each
khac
hai
ong
am
chi
r~ng
t\1'
do
h6a
tai
chinh
dUQ'C

th\l'C
hi~n
cling
v6i
S\l'
V~n
hanh
hi~u
qua
cua
h~
th6ng
ngan
hang
thi
se
lam
gia
tang
chi~u
sau
tai
chinh.
1.1.3
Cac
n{)i
dung
CO'
ban
cua

tl}'
do
h6a
tai
chinh
T\l'
do
tai
chinh
la
qua
trinh
chuy~n
d6i
tu
h~
th6ng
tai
chinh
duqc
di~u
ti€t
ml)t
each
ch~t
che
va
cung
nh~c
b~ng

cac
cong
C\1
hanh
chinh
m~nh
l~nh
la
chu
y€u
sang
h~
th6ng
tai
chfnh
dUQ'C
di~u
ti€t
linh
hoc;tt
b~ng
cac
cong
C\1
kinh
t€,
dlJa
tren
cac
y€u

t6
CUa
C<J
ch6
thi
truang;
v&i
S\l'
chuy~n
d6i
·nhu
th€
se
tc;to
ra
ml)t
n~n
tai
chinh
hoc;tt
dl)ng
rna
khong
c6,
ho?c
c6
rAt
it
S\l'
can

thi~p
trlJc
ti€p
cua
chinh
phil
rna
thay vao d6
la
chju
S\l'
chi
ph6i
va
tac
dl)ng
cila
cac
y€u
t6
thi
truang.
M?c
du
vdn
con
nhi~u
tranh
lu~n
xoay

quanh
nl)i
dung
cila
W
do
h6a
tai
chinh
nhung
linh
hbn
cila
W
do
h6a
tai
chinh
vdn
laW
do
h6a
lai
sufit.
Ngoai
ra,
t\l'
do
h6a
tai

chinh
trong
b6i
cfmh
hl)i
nh~p
con
bao
gbm
vi~c
mer
cira
thi
truang
v6n
trong
nu&c
nh~m
tranh
thu
cac
C<J
hl)i
khai
thac
dong
v6n
qu6c
t~.
Xet

(y
g6c
dl)
mer
cira
thi
tru(mg
trong
qua
trinh
hl)i
nh~p
a
tfim
muc
qu6c
t€
thi
W
do
h6a
tai
chinh
la
hl)i
nh~p
tai
chinh.
Thea
d6,

t1J
do
h6a
tai
chinh
se
bao
gbm
nhfrng
nl)i
dung
ca
bfm
sau
day.
Tv
do
boa
H'ii
sufit.
Tv
do
h6a
lai
sufit
la
Nha
nu&c
khong
fin

djnh
cac
muc
lai
sufit
(lai
sufit
ti~n
giri,
ti~t
ki~m,
cho
vay,

)
d6ng
thai
khong
kh6ng
ch€
lai
sufit
(lai
sufit
tdn
va
lai
sudt
san)
rna

d~
cho
lai
sufit
W
hinh
thanh
thea
ca
ch~
thi
truang
va
c6
SlJ
tac
dl)ng
gian
ti€p
cua
NHTW.
Cac
NHTM
duqc
quy~n
xac
djnh
va
cong
b6

lai
sufit kinh
doanh
d~
ap
d1,mg
trong
cac
nghi~p
V\1
huy
dl)ng
v6n
va
cho
vay.
Lai
suAt
hinh
thanh
thea
cac
y~u
t6
cila
thj
truang
d1,1·a
tren
CO'

SCr
cila
cung
cfiu
V~
v6n,
ffilrC
ti~t
ki~m,
thu
nh~p
va
chi
tieu
cila
ca
nhan
va
t6
chtrc
va
cac
nhan
t6
khac.
T\l'
do
h6a
lai
suAt

duqc
coila
h~t
nhan,
la
vAn
d€
c6t
15i
cila
t\l'
do
h6a
tai
chinh.
N6
c6
tfim
quan
tr<;mg
rAt
l&n
b&i
nha
d6
rna
lam
cho
cac
Iu6ng

tai
chinh
v~n
hanh
ml)t
each
thong
su6t.
Tv
do
h6a
lai
suAt
n6i
rieng
va
t\l'
do
h6a
tai
chinh
n6i
chung
la
ml)t
xu
th~
khach
quan.
Tuy

nhien,
qua
trinh
W
do
h6a
lai
suAt
phai
la
ml)t
qua
trinh
chuy~n
d6i
tung
bu&c
d~
khong
gay
tac
dl)ng
dl)t
bi8n
cho
n6n
kinh
t~
-
xa

hl)i.
Tv
do
boa
cy
ghi
hcli
<loai.
T\1'
do
h6a
tY
gia
h6i
doai
gbm
hai
cAp
dl)
la
W
do
h6a
hoan
to
an
va
t1,1'
do
h6a

c6
quan
ly.
T\1'
do
h6a
tY
gia
h6i
doai
holm
tmln
g~n
li~n
v&i
ca
ch€
ty
gia
tha
n6i,
nghia
1ft
d~
cho
cy
gia
tren
thi
truang

v~n
h~mh
ml)t
each
t\l'
do
rna
khong
c6
sv
can
thi~p
cila
Chinh
phil.
Tuy
nhien,
chung
ta
d~u
hi~u
r~ng
thvc
t€
khong ml)t
ca
ch€
cila
chinh
phil

mlo
v~
quan
ly
ngo~i
h6i
va
ty
gia
l~d
tha
n6i
hoan
to
an
vi
nhu
v~y
vai
tro
·
di6u
ti~t
vi
mo
cila
Chinh
phil
se
bi

tri~t
tieu.
Tv
do
h6a
ty
gia
tha
n6i
c6
quan
ly
g~n
Ii€n
v&i
ca
ch~
ty
gia
h6i
doai
linh
ho~t,
tuc
la
tha
nbi
cy
gia
nhung

khong
phai
tha
n6i
hoan
toan
rna
c6
sv
can
thi~p
ctia
Chinh
phil
ml)t
each
hqp
ly
va
linh
hoc;tt.
Day
la
ca
ch~
duqc
rAt
nhi€u
nu&c
ap

d1,1ng,
n6
th~
hi~n
S\1'
ton
trQng
cac
quy
Iu~t
Gtta
thi
truang nhung
d6ng
thai
khong
bo qua
vai tro
quan
ly
vr
Phong ngira rui
ro
trong qua trinh
1\1'
do
h6a
t!ii
chfnh
a

Vi~t
Nam
4
mo cua Chinh phti.
Tv
do
h6a ty gia h6i doai con
g~n
li€n v6i
vi~c
n6i long va di
d~n
x6a
bo
cac
gi&i
h1;1n
vs
ngo1;1i
h6i, cac lubng v6n vao va Iubng v6n ra qua bien
gi&i
va
cac giao djch vang lai.
Tv
do
h6a tai
khoan
vAn.
Tl,l do h6a tai khmin v6n phim anh cac khoan thu chi do
Sl,l'

v~n
d<)ng
ctia v6n, bao gbm v6n
dfiu
tu trvc
ti~p
nu6c ngoai (FDI), v6n vay ctia chinh
phti du6i hinh thuc h6
trq phat tri€n chinh thuc (ODA) v.v. Tai khoan v6n,
do
tinh chdt
quan
trQng
cua n6 d6i v6i
sv
6n dinh va phat tri€n
bSn
vfrng ctia
nSn
kinh
t~
mQt
qu6c
gia nen thong thu6ng la khong the chuyen sang
ca
ch~
tv
do hoan toan ngay duqc rna
n6 se
g~n

li~n
v6i
m<)t
h~
th6ng cac
bi~n
phap kiem soat v6n cua Chinh phti. Tuy nhien
di cung v6i
tv
do h6a tai chinh thi cac
bi~n
phap ki€m soat v6n nay se theo xu huang la
se
dfrn
duqc n6i long va se
ti~n
t6i
rna
cira hoan toan tai khoan v6n khi da
hQi
du cac
diSu
ki~n
nhu
h~
th6ng tai chinh ngan hang trong nu6c
th~t
m1;1nh
va 6n dinh, dv tlii'
ngo~i

h6i
16n
va vfrng
ch~c.
Tv
do
h6a cac djch
V\1
tai chinh.
tv
do
h6a cac djch
V\1
tai chinh la
vi~c
rna
cira thi
tru6ng
ho~c
bai bo nhfrng rao can trong
vi~c
tham
nh~p
thi tru6ng d6i v6i nhfrng nha
cung d.p djch
V\1
nu6c ngoai trong linh
V\fC
ngan hang, bao hi€m, chung khoan va quan
ly

quy.
N6 doi hoi
sv
d6i dai cong
b~ng
d6i v6i nhfrng nha cung
cftp
dich
V\1
trong nu6c
va
nhung nha cung
·cfrp
djch
V\1
nu6c ngoai.
Tv
do
h6a cac djch
V\1
tai chinh chti
y~u
di~n
ra
trong cac linh
VVC:
• Djch vp biio
hilm
va cdc djch
vplien

quan
d~n
bao hi€m nhu bao hi€m nhan
of
')
? , , '
thQ,
bao hiem phi nhan
thQ,
tai bao hiem, trung gian bao hiem, tu van, thong
ke~
danh gia rui ro, giai
quy~t
tranh
chftp
v.v. .
• Djch vp nglin
hang
va cdc djch vp tai chinh khac nhu cac hinh thuc tin
dl,lng,
ti€n giri
ti~t
ki~m,
cho thue tai chinh, cac djch
V\1
thanh toan va chuy€n ti€n; biw
lanh
va
cam
k~t,

phat hanh chung khoan, moi gi6i tien
t~,
quan
ly
tai san, tu vdn
dfiu
tu v.v.
1.2 T\f do hoa
tai
chinh va nhfrng rtii
ro
ti~m
in
1.2.1
T~i
sao
khiing
hoang
tai
chinh
thll'irng
theo
sau
tv
do
h6a
tai
chinh?(s)
Nhu
da

n6i t\r do hoa tai chinh la
svlo1;1i
bo cac rang
bu<)c
vS
tai chinh ctia thi tru6ng tai
chinh trong nu6c
va
them vao
d6
thuang bao gbm ca
t1,l
do hoa ngoai nu6c.
Tv
do
hoa
'
;'
, - ,
tai chinh bao gom
tv
do hoa m9t phan
ho~c
toan b9 tai khoan von, dan den kha nang
tang them tinh luu
d<)ng
ctia cac dong v6n
ng~n
h1;1n
va dong v6n

dfiu
tu tf\lc
ti~p
nu6c
ngoai. Ngoai
vi~c
lo1;1i
bo nhfrng quy dinh ctia chinh phti trong cac
ho1;1t
d<)ng
tai chinh
trong va ngoai nu6c,
tv
do
hoa tai chinh duqc mong dqi se lam cho thi tru6ng tai chinh
them
hi~u
qua va do d6 tang ngubn quy c6 the cho vay de
dfiu
tu vao cac
doanh-nghi~p.
5
Xem ph\t
h,1c
1 : Minh h9a thvc
tS
cho
m6i
quan M giua
1\1'

do
h6a
Uti
chfnh
va khung
hming
tai
chfnh
& cac
mr6'c
tren
th€
gi6'i.
Phong ngira nii
ro
trong qua trinh
t\1
do h6a tili chinh a
Vi~tNam
5
Vi
d\1
nhu cac ngan
hfmg
c6 th€
d€
dang han trong
vi~c
thu hut cac
khofm

ti~n
giri
sau
khi
lo~i
bo
Hii
suAt
trdn va
ti~p
c~n
t6t han v6i thi trubng v6n qu6c
t~.
Tuang
t\1',
ngan
hang se
s~n
sang cung
cAp
cac khmin vay
n~u
nhu
h~n
ch~
v~
Uii
suAt
dugc
lo~i

bo va
tfnh
c~nh
tranh cua thi truang tai chinh trong nu6c tang len.
S\1'
6n dinh tai chinh
se
tang
len cung v6i
tl)'
do hoa tai chinh va cac trung gian tai chinh se tr6 nen
hi~u
qua han.
M9t chu y quan
tr<;mg
la
S\1'
lo~i
bo cac quy dinh
v~
tai chinh se dem
l~i
nhllng lqi ich
kinh
t~
ng~n
h~n
va
do d6 se
xuAt

hi~n
nhllng tri€n
VQng
l~c
quan. Nhllng ca
h()i
ddu
tu
m6i cung v6i nhllng tri€n
VQng
l~c
quan
v~
tuang lai cua cac qu6c gia m6i
h()i
nh~p
se
thu
hut
m~nh
me lubng v6n chay vao.
N~u
qua trinh nay
cu
ti~p
di€n, chung
c6
th€
lam
tang kh6i

ti~n
t~
thong qua cac khoan
kY
giri cua cac dinh
ch~
tai chinh.
Di~u
nay
c6
th€
dftn
d~n
vi~c
cho vay khong
th~n
trQng
va gay ra nhllng
mfim
m6ng cho
m()t
cu()c
khung hoang trong tuang lai.
Khi
thi
truang
tai chinh trong nu6c duqc
t\1'
do han, tin d\lng duqc m6
r()ng,

Hli
suAt
thl)'c
tang. Tinh thanh khoan cao han se lam tang ddu
tu
vao doanh
nghi~p.
Cung v6i
Hli
suAt
thl)'c
cao va
m6
r()ng tin d\lng, se c6
nhi~u
ngubn v6n duqc thu hut tir nu6c ngm\i.
Dong v6n chay vao tang se
dftn
t6i
S\1'
tang gia tri
ti~n,
do d6 thu hut them cang
nhi~u
v6n. Dong v6n qu6c
t~
c6 th€ ung
xu
nhu
m()t

tAm
guang ph6ng
d~i
cua
n~n
kinh
t~
trong nu6c: chung
khuy~ch
d~i
lqi ich cua nhllng chuang trinh cai t6 hqp ly nhung
l~i
lam tang them
thi~t
h~i
do nhung chinh sach va ca
ch~
kinh
t~
y~u
kern. Dong chay v6n
ao ?t cang lam tang them nguy ca
d€
bi t6n thuang cua
n~n
kinh
t~.
Khi cac nha
ddu
tu

thieu
ni~m
tin vao chinh sach vr mo,
S\1'
dao nguqc dong v6n la m6i de
dQa
16n
cho cac
nu6c trong giai do?n h9i
nh~p.
Dbng
n{)i
t~
duqc dirth gia cao se giup cho
vi~c
thu hut dong v6n chay vao b6i ky
vQng
l~c
quan
v~
tuang
lai cua
n~n
kinh·t~,
cling luc
d6
se lam suy giam
ho~t
d()ng
cua khu

vl)'c
kinh
t~
thl)'c.
D~c
bi~t;
ti~n
t~
djnh gia cao la
m()t
trong nhllng nhan t6 g6p phdn lam
tang
S\1'
khac
bi~t
gilla
n~n
kinh
t~
tai chfnh va
n~n
kinh
t~
thl)'c.
N()i
t~
duqc dinh gia
cao
lam
tang gia hang

xuAt
khfiu
va do d6 lam cho
n~n
kinh
t~
thl)'c
suy giam
ho~t
d()ng
them, trong khi d6
l~i
khuy~n
khich nhllng nha
ddu
tu
trong nu6c vay muqn
b~ng
ngo~i
t~
nhiSu han. Tuy
nhh~n
vi~c
dinh gia cao
n()i
t~
keo dai se lam cho dong v6n chay ra
tang them.
D&
tranh dong v6n chay ra 6

~t,
cac nha
ho~ch
djnh chinh sach
ti~n
t~
phai
c6
duy tri
vi~c
dinh
gii.i
cao
n()i
t~
b~ng
each dung
d\1'
tru ngan sach
ho~c
b~ng
chinh
sach
ti~n
t~
th~t
ch~t.
Khi
d\1'
trll ngay cang suy

y~u
ho~c
n~n
kinh
t~
thl)'c
suy giam
ho~t
d()ng,
Sl)'
pha ghi
ti~n
t~
la khong tranh khoi. Nhllng nha ddu tu qu6c
t~
se bi khich
1~
rut
v6n, cac khoan vay
nq
ngo~i
t~
cang kh6 hoan
l~i,
do
d6
t~o
ra thu
h¥p
tin

d\}ng
va xa
han
nfra
la
n~n
kinh
t~
se suy
S\Jp.
"
T\1'
do
hoa tai chinh
lfun
cho
n~n
kinh
t~
cua
m()t
qu6c gia
h()i
nh~p
v6i cac xu hu6ng
qu6c
t8,
de
dang
ti~p

c~n
v6i dong v6n cua cac nha ddu
tu
nu6c ngoai. Tuy nhien
h()i
nh~p
tai
chinh
c6
th&
lam tang tinh
bAt
6n dinh theo hai each: (
1)
c6 th€
m6
toang
n~n
kinh
t8
cua cac mr6c dang phat
tri&n
lam cho
n~n
kinh
t~
ti~p
c~n
trl)'c
di~n

v6i nhllng
ngubn g6c
m6·i
cua nhfrng cu s6c trong kinh
t~
qu6c
t~
va (2)
khuy~ch
d~i
va lam
trAm
trQng
them nhllng cu s6c trong nu6'c. Cac qu6c gia dang phat
tri&n
rAt
de bj t6n thuang
Phong ngira nii
ro
trong qua trinh
t\1
do
h6a
t!li
chfnh
iJ
Vi~t
Nam
6
bai

nhfrng
CU
sac thvc (do thay d6i
di~u
ki~n
m~u
djch nhu
SV
thay d6i trong gia ca
nhien
li~u
qu6c
tS,
sv
thay d6i trong co
cAu
sfm
phAm
xuAt
khAu
va
nh~p
khAu,
ty ghi
hai doai thvc duqc dinh gia cao lam
xAu
di
can
din
tai khoan vang lai) va cu sac chinh

sach han la nhung
nu&c
phat tri6n va
dSn
luqt n6 nhfrng thay d6i nay
ll;ti
gay ra nhung
bAt
6n
16n
han
trong dong van, gia ca cua tai san va ty
suAt
sinh lqi tren tai san. Them
vao
d6,
ciing c6 m()t vai
d~c
di~m
a cac
nu&c
dang phat
tri~n
c6
th~
khuySch
d~i
nhfrng
cu
sac n9i dia va quae

t8
trong thai ky
dfiu
cua h9i
nh~p.
a cac
nu&c
dang phat
tri~n,
h~
th6ng thong tin
bAt
hoan·hao va
mAt
can xung ciing
nhu
sv
ySu
kern
v~
th~
chS
tac
d()ng
m~nh
me d8n thi truang van va thi truang tai chinh
han
la nhung nu6c phat
tri~n.
Trong moi truang nay,

xu
hu&ng
bfty
dan cua nha
dftu
tu
Ion
han
va nhung nha
dftu
tu
trong
nu&c
c6
th~
bi anh
huang
b&i
nhfrng nha
dftu
tu
nu&c
ngoai,
dfrn
dSn
sv
bAt
6n
cang
16n

han.
T6m
l~i,
c6
th~
n6i m9t
n~n
kinh
tS
dang trong qua trinh
tv
do h6a tai chinh se dung
tru&c m9t tinh
tr~ng
rna cac nha kinh
tS
hQc
gQi
la "sf/ mong manh
vi
tili
chfnh".
1.2.2
T1}'
do
boa
tai
chinh
va
S\f

mong
manh
v~
tai
chinh
Theo cong trinh nghien cuu cua A.D.Kunt va E.Detragiache, trong ba
th~p
nien cu6i
vira qua,
m()t
sa
quae gia
phat
tri~n
va dang phat
tri~n
da thvc
hi~n
qua trinh
tv
do h6a
h~
th6ng tai chinh cua minh. Nhung quae gia nay da tung
bu&c
n&i
long
ho~c
xoa b6
cac
quy

dinh
v~
muc trfin lai
suAt,
h~
thAp
muc dv tru
b~t
bu9c va cac hang rao ngan
can cac doanh
nghi~p
m&i
gia
nh~p
thi truang, giam
thi~u
sv
can
thi~p
cua Chinh phil
vao cac quy8t dinh phan b6 tin
dt.mg
va tu nhan hoa
nhi~u
ngan hang va cac cong ty bao
hi6m. D6ng thai,
m()t
sa
quae gia ciing da tich eve
dAy

m~nh
sv
phat
tri~n
cua thi
truang chung khoan trong
nu&c
va khuySn khich
sv
gia
nh~p
thi truang cua cac t6 chuc
Uti
chinh trung gian nu6c ngoai.
Tuy nhien, quan
di~m
tich eve
v~
tv
do
hoa tai chinh phdn nao bi luu rna bai
sv
gia
tang
r5
r~t
tinh
tr~ng
m6ng manh
v~

tai chinh khi rna cac quae gia phat
tri~n
va dang
phat tri6n trong
th~p
nien 80 va
90
d~u
da trai qua. Ca
bi~t,
khu
V\fC
ngan hang tren toan
thS
gi&i
da bj chdn d()ng bai cac
tr\l.c
tr~c
nghiem
trQng,
rna
m()t
sa trong d6 da
chuy~n
thanh nhfrng
cu()c
khung hoang.mang tinh
h~
thang nhu da duqc
dfrn

chung
bftng
tu
li~u
trong cac nghien cuu sau
.r9ri~
cua Caprio va Kliengebiel (1995), Lindgren, Garcia
va
Saal (1996).
KSt qua chung
d~t
duqc ia: khung hoang ngan hang qua
th~t
da xay ra
nhi~u
han
t~i
nhung quae gia c6
tv
do
hmi
tfti
chinh, ngay ca khi cac ySu ta khac (nhu lai
suAt
thvc)
vfrn
duqc Chinh phil
ki~m
soat.
sa

li~u
thvc
nghi~m
ciing ung h9 cho
sv
ph6ng doan la
khi
moi
truang
th~
chS
ySu
kern se lam cho
vi~c
tv
do hoa c6 kha nang se
dfrn
dSn
khung hoang ngan hang cao han;
d~c
bi~t
la
t~i
nhung quae gia c6
sv
quan ly
bftng
phap
lu~t
ySu

kern, tham nhfing tran Ian,
n~n
quan lieu
dfrn
dSn
ho~t
d()ng quan
ly
nha
nu&c
kern
hi~u
qua va
CO'
chS cu5ng
chS
thi hanh hqp d6ng khong hfru
hi~u
va do
d6
tv
do
hoa tai chinh c6 khuynh hu&ng tac
d()ng
d~c
bi~t
16n
dai
v&i
xac sudt xay ra khung

hoang ngan hang.
Nhu
v~y,
da c6 nhung
b~ng
chung r5
r~t
v~
tv
do hoa tai chinh se lam
Phong
ngira
rui
ro
trong
qua
trinh
tv
do
h6a
tai
chinh
a
Vi~t
Nam
7
tang
tinh
tqmg mong
manh

vS
Uti
chinh
t~i
nhung
qu6c
gia
dang
phat
tri~n,
nai
rna
nhung
th~
che
c~n
thiet
d~
h6
trq
cho
m(>t
h~
th6ng
tai
chinh
v~n
hanh
hi~u
qua

vfin
chua
duqc
thiet
l~p
hoan
chinh.
Nhfrng
kham
pha
nay
lam
phat
sinh
diu
hoi:
phai
chang
nhilng
l9'i
fch
cua
tl!
do
hoa
ted
chfnh
vbn
tfU(J'C
ghi

nhqn
n6i
bqt
trong
ted
fi?u
nghien
Clru
se
khong
au
ad
bu
adp
cho
cai gia
phai
tra
cua
tinh
trc;mg
dl
bj
t6n
thucmg
truac
cac
cu(Jc
khung
hoang

ngan
hemg?
Lai
giai
dap
dAy
du
va
ro
rang
cho
diu
hoi
phuc
t~p
nay
vuQ't
ra
ngoai
ph~m
vi
cua
nhung nghien
ctru
hi~n
nay
tren
thS
gi6i.
Tuy

nhien,
b~ng
sir
dvng
t~p
hqp
s6
li~u,
Kunt
va
Detragiache
da
c6
g~ng
lam
sang
to
doi
chut
m9t
khia
c~nh
cv
th~
cua
vAn
d8,
d6
la
imh

huang
cua
w
do
h6a
tai
chinh
va
khung
hoang
ngan
hang
d6i v6i
phat
tri~n
tai
chinh
va
tang
truang:
Thu
nhAt,
hQ
da
chung
minh
r~ng
phat
tri~n
tai chinh c6

tuong
quan
d6ng
bien
v6i
tang
truang
san
luqng
trong
mfiu
quan
sat
cua
hQ,
kh~ng
dinh
cac
kSt
qua
cua
King
va
Levine
(1993).
Thu
hai,
hQ
da
nh~n

thAy
r~ng
dva tren
di8u
ki~n
la
khong
c6
khung
hoang
ngan hang,
nhfrng
qu6c
gia
rna
a
d6
CaC
thj
truang
tai
chinh
dUQ'C
t\1'
do
hoa
Se
CO
S\f
phat

tri~n
tai
chinh
cao
hon
so
v6i
nhfrng
qu6c
gia
rna
thi
truang
tai
chinh
bi
ki~m
soat
bai
Chinh
phu.
Tuy
nhien,
nhfrng
qu6c
gia
vira
c6
tv
do

h6a
tai
chinh
vira
c6
khung
hoang
ngan
hang
thi
se
c6
muc
d9
phat
tri~n
tai
chinh
g~n
nhu
khong
khac
v6i
nhfrng
qu6c
gia
khong
tv
do
hoa

tai
chinh
d6ng
thai
cling
khong
c6
khung
hoang
ngan
hang.
Nhu
v~y,
fmh
huang
rong
d6i
v6i tang
truang
kinh
tS
thong
qua
phat
tri~n
tai
chinh
trong
truang
hqp

tren
se
g~n
nhu
la
b~ng
khong
v8
m~t
y
nghia
th6ng
ke.
D~
tim
hi~u
vAn
dS
nay
m9t
each
tri~t
d~
han
nfra,
A.D.
Kunt
va
E.
Detragiache

chia
mfiu
phan
tich
ra
thanh
nhfrng
qu6c
gia
bi
kim
ham
tai
chinh
m~nh
vao
thai
di~m
tv
do
h6a
va
nhfing
nu6c
bi
kim
ham
tai
chinh
ySu

hay
duqc
tv
do
hoa
vS
tai
chinh
hon.
Trong
d6,
tinh
tr~ng
kim
ham
tai
chinh
m~nh
duqc
xac
dinh
bai
lai
su~t
tht,rc
am,
con
tinh
tr~ng
kim

ham
tai
chinh
ySu
duqc
xac
dinh
bai
lai
suAt
thvc
duang
trong
giai
do~n
tru6c
khi
tv
do
h6a.
Sau
d6
A.D.
Kunt
va
E.
Detragiache
thvc
hi~n
nhung

ki~m
djnh
gi6ng
nhu
mo
ta
tren
day
cho
hai
m~u
nay.
D6i
v6i
nh6m
qu6c
gia
bi
kim
ham
tai chinh
ySu,
ket
qua
tuang
tt,r
nhu
kSt
qua
nguyen

thuy
tru6c
khi
duqc
chia lam
hai.
Nguqc
l~i,
nhfrng
nu6c
bi.
kim
ham
tai
chinh
m~nh,
tg
do
h6a
tai
chinh
se
di
kern
v6i
phat
tri~n
tai
chinh cao
hon,

ngay
ca
lc.hi
c6
m(lt
cu<)c
khung
hoang
ngan
hang
dien
ra.
Cac
phat
hi~n
nay
da
cho
thAy:
"Ti!
do
h6a
ted
chfnh
co
thd
co
m9t
tac
a(Jng

tfch
qrc
tlbi
vai
tang
truang
kinh
ti
thong
qua
phat
tridn
tili
chfnh
tgi
nhfmg
nuac
tlu(J'c
tl(lc
trung
bai
s{t
kim
ham
ted
chfnh
mgnh,
cho.
d1'J
chting

c6
thd
lam
gia
tang
them
tinh
trgng
m6ng
manh
vJ
tai
chfnh".
·
1.2.3
Cang
thing
titi
chinh
D~
c6
m<)t
citi
nhin
t6ng
quan
han
v8
khung
hoang

tai
chinh,
chung
ta
hay
l~t
nguqc
thai gian
l~i
giai
do~n
tru6c
khi
xay
ra
khung
hoang tai
chinh.
RAt
nhi8u
nghien
ciru
PhOng
ngira
rui
ro
trong
qua
trinh
t\I

do
h6a
Uti
chinh
a
Vi~t
Nam
8
tlwc
nghi~rn
chung
rninh
rilng
trong
gian
dol;ln
nay
thi
trubng
tai
chinh
cua
cac
qu6c
gia
dang
(J
trong
tinh
trl;lng

"ciing
thlmg
tlti
chinh".
V~y
ding
thing
tai
chinh
la
gi?
D6
la
hi~n
tuqng
rna
h~
th6ng
ngan
hang
vdn
ti~p
tt,tc
rn6
cfra
hol;lt
d{)ng
nh~n
ti~n
gfri

va
tni
ti~n
rut
cho
nguai
gfri
ti~n,
d6ng
thai
cho vay
theo
thong
I~
nhung
th\Ic
chAt
la
ngan
hang
da
mAt
kha
nang
tra
nq
rna
khach
hang
chua

nh~n
ra,
tuc
la
t6ng
tai
san
cua
ngan
hang
nh6
han
t6ng
ngu6n
v6n
d6i
v6i
nhfrng
nguai
gfri
ti~n.
V
a
dau
la
nguyen
nhan
gay
ra
hi~n

tuqng
tren?
Thti'
nhdt,
ttidu
kifn
kinh
ti
vi
mo
xiiu
dido
chu
kjJ
kinh
ti
va
nhtrng
cu
sJc
til'
ben
ngoai
gay
ra
cho
khu
v{l'c
siin
xuiit

hang
hoa
va
djch
v{l.
Trong
giai
dol;ln
"di
len"
cua
chu
ky
kinh
t~,
khi ddu
tu
Va
san
luqng
gia
tang,
ky
VQng
V~
lqi
t(rc
ddu
tu
tang

theo
nen
nhi~u
nha
ddu
tu
s~n
sang
ddu
tu
vao
cac
d\f
an
c6
d{)
rui
ro
cao
va
s~n
sang
dung
cac
khoan
vay
ng~n
hl;ln
dS
tai

trq
cho
nhung
d\I
an
dai
hl;ln.
Tir
d6
cang
c6
them
nhi~u
nguai
di
vay
nhim
trang
trai
cho
cac
khoan
nq
hi~n
tl;li
cua
minh.
Tuy
nhien,
khi

gdn
dl;lt
d~n
dinh
cua
chu
ky kinh
t~,
Uti
suAt
se
tang,
m{)t
phdn
do
cdu
tin
dt,mg
it
nhi~u
khong
co
gian theo
Hli
suAt
va
phdn
khac
la
do

du
cdu
tin
dt,mg.
K~t
qua,
nhi~u
nguai
thfty
khong
con
kha nang
tra
nq,
hQ
b~t
ddu
g~p
kh6
khan
v~
dong
ti~n
cua
minh
va
keo
deli
thai
hl;ln

tra
nq
cho
nhung
nha
ddu
tu
khac,
gay
ra
hi~n
tuqng
kh6
khan
tai
chinh
tren
di~n
r{)ng.
Han
nua,
trong
giai
dol;ln
"di
len"
cua
chu
ky
kinh

t€,
gia
tai
san
nhu
d§.t
dai
hay
c6
phi~u
tang
nhanh.
Di~u
nay
lam
tang
gia tri
cua
cac
khoan
th€
chAp
v6n
vay.
Dbng
thai
dlng
gay
ra
hi~n

tuqng
bung
n6
ddu
ca
vi nhung
khoan
Uii
v6n
c6
duqc
do
so
hilu
cac
Uti
san
vuqt
xa
lqi
nhu~n
tir
hol;lt
d{)ng
san
xuAt
kinh
doanh.
Do
d6

nhfrng
nguai
di
vay
s~n
sang
b6
v6n
vay
vao
cac
hol;lt
d{)ng
ddu
ca
nay
ngay
ca
khi
Hii
suAt
di
vay
vuqt
xa
Hii
suAt
c6
thS
c6

trong
khu
V\fC
san
xuAt
hang
h6a.
D€n
khi
giai
dol;ln
"di
xu6ng"
cua
elm
ky
kinh
t~,
gia
cac
tai
san
CO
XU
huang
giam
va
ngay
cang
giam

ml;lnh,
nq
khe
dQng
se
ddn
ddn
ch6ng
chAt.
Ngan
hang
se
lam
vao
tinh
trl;lng
"cang
thing
tai
chinh"
va
b~t
ddu
th~t
ch~t
cac
khoan
cho
vay,
di~u

nay
cang
gop
phdn
lam
giam
san
luqng,
vi~c
lam
va
tang
them
kh6
khan
cho
kha
nang
tra
nq
cua
nha
ddu
tu.
Nhu
v~y,
kha
nang
d~
d6

va
cua
thi
trubng
tai
chinh
khi
c6
cac
cu
s6c
ben
trong
hay
ben
ngoai
tac
dQng
tuy
thu{)c
rAt
16n
vao
phan
(rng
cua
ngan
hang
va
cua

cac
CO'
quan
c6
ch(rc
nang
giam
sat
tru6c
muc
dQ
rui
ro
ngay
m{)t
Ian
han
cua
nguai
di
vay,
c{)ng
v6i
S\I
bung
n6
gia tai
san
do
hOI;lt

d{)ng
ddu
CO'.
Thti'
hai,
CO'
ciiu
va
/tanh
vi
cua
thj
tnrllng
tin
d{lng,
do
/a
cdc
khuyit
tQi
cua
tltj
trzrllng
vi
hifn
ttr(fng
/{fa
chpn
ngtr(fc
va

l(fi
d{lng
b.iio
liinh,
cJ
y
/am
liiu.
Khi
nha
ddu
tu
vay
nq
g~p
kh6
khan
tra
nq,
lam
tang
rui
ro
tin
dt,mg
nhung
ngan
hang
vdn
ti~p

tvc
cho
hQ
vay
6
rnuc
lfii
suAt
cao
v6i-
ky
v<;mg
la
r6t
cu{)c
hQ
c6
the h6i
phvc
va
tra
duqc
nq.
Han
nfra,
ngan
hang
cling
khong
mu6n

cho
ben
ngoai
bi€t
la
ngan
hang
c6
nhfrng
m6n
nq
khong
thu
h6i
duqc,
lam
giam
kha
nang
thanh
toan
cua
ngan
hang,
gay
ra
tam
trl;lng
lo
sq

cho
nguai
gfri
ti~n.
Di~u
nay
di
nguqc
v6i
nguyen
t~c
phan
tan
rui
ro
trong
hol;lt
dQng
cua
ngan
hang
va
iam
cho
nhfrng
nha
ddu
tu
lanh
rnl;lnh

khong
vay
duqc
v6n
ho~c
hQ
khong
chAp
nh~n
vay
v6i
Hii
suAt
qua
cao
do
ngan
hang
dua
ra vi ngan hang
khong
the phan
bi~t
duqc
dau
la
khach hang
lam
an t6t
va dau

la khach
hang
dang
g~p
Phong
ngira
rui
ro
trong
qua
trinh
tv'
do
h6a
tlii
chfnh
&
Vi~t
Nam
9
kh6
lilian
tai
chinh.
K~t
qua,
dfin
d~n
hi~n
tuqng

t~p
trung
v6n
vay
trong
tay nhfrng
ngm)'i
vay
v6n
hi~n
t~i
khong
c6
kha
nang
tn't
nq.
Cu
nhu
v~y,
vi~c
"phan
b6
tin
dvng
sai"
rai
vao
cai
vong

lfin
qudn ngay
cang
nghien
trQng
han.
D6ng
thai,
khi
nguai
di
vay
dang
kh6
khan
tai
chinh
vay
v6i
H'ii
suit
cao
thi
hQ
se
hanh
d<)ng
theo
each
ngay

cang
li~u
linh
vi
mu6n
thu
v~
lqi
rue
16n
han
nh~m
trang
tn'ti
cho
nhung
khoan
Hii
ngay
cang
ch6ng
chit.
Nhu
v~y,
quy~t
dinh
cho
vay
sai
va

vi~c
sir
d\lng
v6n
vay
li~u
linh,
sai
m\}e
dich
da
dfin
d~n
tinh
tr~ng
cang
thAng
tai
chinh
cho
h~
th6ng
ngan
hang.
Thtr
ba,
S(l'
thay
a6i
chinh

sdch.
N~u
NHTW
th~t
ch~t
cung
ti~n
qua
mfrc,
thi
NHTM
se
thi~u
h\lt
d\1'
tru
so
v&i
muc
b~t
bu<)c,
do
d6
hQ
phcli
ban
b6t
tai
san
va

vi
th~
ghi
tai
sim
se
giam
va lai
suit
tang,
ni~m
tin
vao
h~
th6ng
ngan
hang
se
bi
tbn
thuang.
1.2.4
Khai
ni~m
va
cac
CO'
ch~
truy~n
d(>ng

khting
hoang
tai
chinh
Nhu
v~y
qua·
hai
n<)i
dung
vira
trinh
bay
a
tren,
sv
mong
manh
v~
tai
chinh
va
cang
thAng
tai
chinh,
c6
th~
n6i
d6

la
nhfrng
dfru
hi~u
hay
ngu6n
g6c
cua
di~u
t6i
t~
nhit,
khung
hoang
tai
chinh;
Khung
hoang
tai
chinh,
m<)t
each
tbng
quat
duqc
hi~u
la
sv
xfru
di

m<)t
each
ro
rang va
nhanh
chong
cua
tit
ca
hay
h~u
h~t
cac
nh6m
chi
tieu
tai
chinh
cua
m<)t
n~n
kinh
t~
qu6c
gia
nhu
lai
suit
ng~n
h~n,

gia
tri
tai
san,
tinh
tqmg
khong
tra
duqc
nq
va
nhfrng
thit
b~i
cua
cac
dinh
ch~
tai
chinh.
Khung
hm'tng
tai
chinh
c6
th8
duqc
bi~u
hi~n
du6i

m<)t
s6
d~ng
khung
hoang
d~c
thu
sau
day:
·
Khiing
hoant~
ti~n
t~
(Currency
crisis),
con
duqc
gQi
la
khung
hoang
cy
gia
h6i
doai
hay
khung
hoang
can

can
thanh
toan
nb
ra
khi
ho~t
d<)ng
ddu
ca
ti~n
t~
dfin
d~n
sv
giarh
gia
m(lt
each
d<)t
ng<)t
cua
dAng
n<)i
t~
ho~c
truemg
hqp
bu<)c
cac

ca
quan c6
trach
nhi~m
phai
bao
v~
dbng
ti~n
cua
nu6c
minh
b~ng
each
nang
cao
lai
sudt
hay
chi
ra
m<)t
kh6i
luQ'llg
16n
d\1'
tru
ngo~i
h6i.
Paul

Krugman
(1979)
va
sau
d6
I
a
Flood
&
Garber
(
1984)
da
giai
thich
ca
ch~
truy~n
d<)ng
cua
khung
hoang
ti~n
t~
dl,l'a
vao
mo
hinh
ti~n
t~

dan
gian
v6i
ten
gQi
ly
thuy~t
khung
hoang
th~
h~
thu
nhdt.
Khung
hoang
ti~n
t~
(hay
khung
hoang
can
can
thanh
toan)
lien
quan
den
vi~c
Chinh
phil

khong
con du
d\1'
trfr
ngo~i
t~
d~
dap
ung
nhu
c~u
sir
d\lng
ngo~i
t~
cua
cac
khu
V\fC
khac
nhau
trong
n~n
kinh
t€
va
bu(lc
phai
pha
gia

d6ng
n<)i
t~.
MQi
chuy~n
thuemg
b~t
d~u
tir
vi~c
Chinh
phu
duy
tri
ca
ch€
ty
gia
h6i
doai
c6
dinh.
Chinh
phu
c6
th~
bao
v~
ty
gia

nay
b~ng
each
can
thi~p
vao
thi
truang
ngo~i
h6i
(tf\l'c
ti€p
mua
ho~c
ban
ngo~i
t~).
N€u
c6
m(lt
thi
truang
tai
chinh
phat
tri~n,
nghi~p
V\1
nay
c6

th~
duqc
thvc
hi~n
b~ng
cac
ho~t
d<)ng
thi
truemg
rna
hay
can
thi~p
vao
thi
truang
ngo~i
h6i
Icy
h~n.
Tuy
nhien,
vi~c
bao
v~
ty
gia
cling
c6

gi6i
h~n
cua
n6.
Tru6c
sue
ep
giam
gia tri
n<)i
t~
(thuemg la
do
Chinh
phu
in
ti~n
d~
bu
d~p
tham
h\lt
ngan
sach),
Chinh phu
phai ban
ngo~i
t~
d~
bao

v~
cy
gia.
Dv
trfr
ngo~i
h6i
gH'tm
va
cu6i
cung
Chinh
phu
bu<)c
phai
chfim
dlrt
ty
gia
c6
dinh
va
chuy~n
sang
tha
nbi
ty
gia.
Di~m
d~c

bi~t
la
ngay
tru6c
khi
dv
trfr
c~n
ki~t,
sv
suy
y€u
cua
cac
y€u
t6
kinh
t~
vi
mo
can
ban
tr&
thanh
tin
hi~u
cho
cac
cu<)c
tdn

cong
mang
tinh
d~u
ca
vao
d6ng
n<)i
t~
va
ddy
nhanh
khung hoang.
Phong ngira nii
ro
trong qua trinh
tg
do'h6a tai chinh a
Vi~t
Nam
Hinh 1.1:
Mo
hinh khtiilg hoang
ti~n
t~
th~
h~
thti'
nhfit
Tham

hl,lt
ngan sach ·
Tai
trq
b~ng
each phat
hanh them
ti~n
Sue ep len ty gia h6i
doai c6 djnh
Xucit
phat di€m I a cac chinh
sach kinh
t~
vi
mo khong 6n
djnh va duy tri
ch~
d()
ty gia
h6i doai c6 djnh
NHTW
b{m d\f trfr
ngo~i
h6i
d€
duy tri
cy
gia h6i doai c6 dinh
D\1'

trfr
Tcin
ngo~i
cong
h6isuy
ddu
. , .
gmm
CO'
10
Khung
hofmg
ti~n
t~
D\fa tren mo hinh
ti~n
t~
don gifm,
ly
thuy~t
cua Krugman da ghii thich
ti~n
trinh
d~n
d8n khung hoang
ti~n
t~
khi Chinh phu c6 dinh ty gia h6i doai va theo du6i chinh sach
kinh
t8

vi
mo khong mang tinh
b~n
vfrng. Di€m then ch6t la
vi~c
co
ch~
ty gia c6 djnh
s1,1p
db
va
duqc
thay
b~ng
ty gia tha n6i la
m()t
S\1'
ki~n
tcit
y8u xay ra sau m()t cu()c
tcin
cong mang tinh ddu ca tru6c khi
d\1'
trfr
ngo~i
t~
c~n
ki~t.
Tuy
v~y,

phan tich 6 tren c6 di€m y8u la d\fa vao mo hinh
vi
mo
dan
gian, trong d6 gia
dinh
m<;>i
d6i
tuqng
c6 kha nang
d\1'
doan hoan hao.
Vi~c
gia dinh hai
lo~i
tai
san la
n()i
t~
va
ngo~i
t~
c6 nghia la Chinh phu chi c6 th€ bao
v~
ty gia c6 dinh kh6i bi pha gia
b~ng
each
tr\fC
ti~p
ban d\f trfr

ngo~i
t~.
Nhfrng gia dinh
dan
gian cua mo hinh cho phep
ta
mo
ta
kha
C\1
th€ qua trinh di€n ra khung hoang nhung ro rang
nhi~u
y~u
t6 gay ra
khung hoang (
chu
khong chi
latham
hl,lt
ngan sach)
da
bi b6 qua.
Mo
hinh khung hoang
ti~n
t~
cua Krugman (1979) dua
ra
m()t each giai thich kha
thuy~t

phl,lc
v~
qua trinh
S\IP
d6 cua ty gia h6i doai c6 dinh khi d\f
tru
ngo~i
t~
c~n
ki~t.
Tuy
v~y,
trong
rcit
nhi~u
cu()c khung
hoa~g
ti~n
t~
(d~c
bi~t
d6i v6i nhfrng
n~n
kinh
t8
phat
tri€n), Chinh phu ro rang c6 du
d\1'
trfr
d€

bao
v~
ty gia, nhung da khong lam
nhu
v~y.
Nguqc
l~i,
do nhfrng m6i quan
ng~i
v~
tac d()ng lai
sucit
cao
va
thcit
nghi~p
nen Chinh
phu
nhi~u
nu6c
da tha n6i ty gia khi bi cac nha ddu
co
tcin
cong.
Vi
v~y,
Obsfdd
da
phat tri€n mo hinh khung hoang
ti~n

t~
th8
h~
thu hai (mo hinh
kY
v9ng xoay vong). Theo ong,
vi~c
quy8t dinh bao
v~
ty gia h6i doai c6 djnh c6 ca lqi ich
va
chi phi. D(rng tru6c
sue
ep phai tha n6i
cy
gia, n8u Chinh
phu
quy8t dinh bao
v~
ty
Phong
ngira
nii
ro
trong
qua
trinh
t\1'
do
h6a

tai
chinh
a
Vi~t
Nam
11
gia
c6
djnh
thi
lqi
ich
c6
duqc
se
la
uy
tin
v€
chinh
sach
trong
dai
h~n.
Nhung
vi~c
bao
v~
ty
gia

t~o
ra
nhung
tac
d<)ng
tieu
ClJC
t6i
n€n
kinh
t~
n<)i
dja
vi
thubng
thi
Hli
suftt
phai
tang
len.
Lai
suftt
tang,
tru6c
het lam
suy
giam
tang
truang

kinh
te
va
gay
ra
thftt
nghi~p.
Tac
d<)ng
nfra
la
d6i
v6i
h~
th6ng
ngan
hang,
lai suftt
cao
bu<)c
cac
ngan
hang
phai
tra
Hli
cao
hon
cho
ti€n girL

Nhung
d6i
tuqng vay
nq
theo
lai
suftt
tha
nbi
se
g~p
kh6
khan
v€
kha
nang
thanh
toan.
Ty
1~
nq
kh6
doi
va
tinh
tr~ng
va
nq
vi the
gia

tang
lam
anh
huang
t&i
kha
nang
vfrng
m~nh
v€
m~t
tai
chinh
cua
ca
h~
th6ng
ngan
hang.
Hinh
1.2:
Mo
hinh khung:
hoang
ti~n
t~
th~
h~
thll'
hai

(Mo
hinh
ky
vQng
xoay
vong)
Ky
v(mg
thj
tnrifng:
Chinh
phu
c6
the
rai
bo
ty
gia
c6
djnh
de
thvc
hi~n
chinh
sach
kinh
te
khac
(nhu
giam

thftt
nghi~p)
KY
VQNG
XOA
Y
VONG
a+ ~~
TAn
cong
xay
ra
t!;\O
ky
VQng
dbng
n{)i
t~
c6
th8
hi
pha
gia
va
lam
tang
lai
sufit
Chinh phu
thfty

lai
suAt
tang
len
gayanh
huang
xAu
den
tang
truang
va
tinh
tr~ng
thAt
nghi~p
nen
tha
nbi
ty
gia
Dung
tru&c
sv
can
d6i
gifra
lqi
ich
va
chi

phi,
Chinh
phu
c6
the
ll,la
chQn
bao
v~
ty
gia
h6i
doai
hay
tha
nbi
ty
gia.
Cac
nha
d~u
c6
cilng
c6
hai
Iva
chQn:
ho~c
la
tAn

cong
vao
dong
n<)i
t~
ho~c
la
khong.
Neu
thAy
t~i
m<)t
thai
diem nao
d6,
vi~c
bao
v~
cy
gia
c6
dinh
t~o
nen
nhfrng
chi
phi
kinh
te
qua

l&n
thi
cac
nha
d~u
ca
c6
the
suy
doan
rdng
Chinh
phu
se
tha
nbi
ty
gia
de
c6
the
giam
lai
suAt
va
thuc
dfty
S\T
tang
truang

kinh
te.
Ky
VQng
nay
lam
cac
nha
d~u
CO'
va
ca
nhi€u
nha
d~u
tu
khac
d6ng
lo~t
ban
d6ng
n<)i
t~
de
c6
the
mua
ngo~i
t~.
Diem

then
ch6t
trong
mo
hinh
cua Obsfeld
la
da
can bdng
·
c6
the
t6n
t~i
va
khung
hoang
c6 the
mang
tinh
tl,l
phat
sinh.
Ky
VQng
ban
d~u
c6
phv
thu<)c

vao
vi~c
suy
doan
v€
phart
irng
ctia
Chinh
phu
nhung
phan
ung
cua
Chinh
phu
l~i
phv
thu<)c
vao
vi~c
thay
dbi
gia
ca
va
chi
s6
kinh
te

khac
tac
d<)ng
nhu
th~
nao
t&i
tinh
hinh
kinh
t~
va
chinh
tri
nhung
nhung
thay
dbi
v€
gia
ca
va
cac
chi
s6
kinh
te
l~i
c6
the

xay
ra
dan
gian
la
vi
ky
vQng
cua
cac
nha
d~u
tu.
Nhfrng
yeu
t6 va
tac
d<)ng
xoay
vong
nay
c6
the
t~o
ra
m<)t
CUQC
khting
hoang
rna

le
ra
khong
the
xay
ra
nhung
l~i
xay
ra
khi
cac
d6i
tuqng
c6
cung
m<)t
kY
VQng
nhu
v~y.
Mo
hinh
thu
hai
bi
phe
phan
la
kh6

giai
thich
nhfrng
sv
nhay
vQt
cua
n€n
kinh
t~
gifra
cac
tr~ng
thai
can bdng.
Thong
thuang,
phai
mAt
m<)t
thai
gian
nhftt dinh thi lai suftt
trong
nu&c
m&i
anh
hu6ng bdt lqi
t&i
thAt

nghi~p
va ngan sach. Do
d6, mo hinh
c6
the
Phong
ngua
nii
ro
trong
qua
trinh
tl,l'
do
h6a
tai
chinh
a
Vi~t
Nam
12
khong
giai
thich
duqc
t~i
sao
khung
hoang
tt,r

phat
l~i
xay
ra
trong
thai
gian
ng~n
nhu
v~y.
Ben
c~nh
d6,
mo
hinh
cfing
khong
th~
giai
thich
duqc
t~i
sao
cac
nha
ddu
tu
l~i
dbng
lo~t

di~u
chinh
dl,l'
dmin
cua
hQ
gay
ra
nhfrng
chuy~n
d9ng
cua
n~n
kinh
te
gifra
cac
di~m
can
b~ng.
Mo
hinh
nay
chi
c6
th~
giai
thich
t6t
tinh

hu6ng
trong
d6
nha
ddu
tu
ho~c
nha
ddu
ca
l&n
tbn
t~i
tren
thi
truang
nhung
khong
th~
giai
thich
duqc
tinh
hu6ng
rna
6
d6
cdn
Sl,l'
ph6i

hqp
gifra
cac
nha
ddu
tu
d~
tl;lO
ra
nhfrng
CUQC
tfrn
cong
t1,l'
phat.
Cu<)c
khung
hoang
6
Chau
A
nam
.1997
cfing
khong
th~
giai
thich
t6t
b6i

mo
hinh
th~
h~
thu
hai.
Cac
nu&c
Chau
A
khong
c6
vAn
d~
thAt
nghi~p
hay
nq
Chinh
phu
nao
dang
k~
tru&c
khi
khung
hoang
xay
ra
nen

khong
cdn
phai
lo~i
bo
chinh
sach
cy
gia
h6i
doai
c6
dinh
d~
thl,l'c
thi
chfnh
siich
ti~n
t~
m6
rQng.
Vi
v~y,
Krugman,
Radelet
va
Sachs
(1998)
da

dua
ra
rna
hinh
khung
hoimg
the
h~
thu
ba.
Hinh
1.3:
Mo
hinh
khiing
hoang
ti~n
t~
th~
h~
thll'
ba
H~
thfing
tili
chinh
n{)i
dja:
T~p
trung

vao
ngan
hang
Ghim
sat
y€u
kern
Tam
ly
y
l~i
l
Phan
b6
vfin
sai
1(\ch:
f)fru
tu
qua
muc
Bong
bong
gia
tai
san
Thamnhiing
Dong
vBn
nU'<rc

ngoai
chay
vao:
Nq
c6
m~nh
gia
bing
ngo~i
t~
va
ky
h<;m
ng~n
gia
tang
Tinh
hinh
tai
chinh
Ty
1~
nq
kh6
doi
cao
Mfit
din
xung
vS

ky
~
h~n
gifra tai
san
nq
va
tai
san
c6
Chinh
sach
kinh
tS
vi
mo:
Ty
gia
h6i
doai
c6
dinh
Tinh
hinh
kinh
tS
vi
mo
Ty
ghi

h6i
doai
thvc
bi
nang
cao
Tham
hvt
thuang
m~i
gia
tang
KHUNGHOANG
Tfin
cong
ddu
ca
v6n
chay
ra
ngoai
Ngan
hang
va
doanh
nghi~p
pha
sim
Khiing
hoang

ngan
hang
(Banking
Crisis).
Nguqc
l~i
v&i
mo
hinh
khung
hoang
ti~n
t~,
duqc
xay
dl,l'ng
chu
yeu
dl,l'a
tren
nhfrng
gh1
dinh
v~
thong
tin
can
xung,
nhfrng ly
thuy~t

v~
khung
hoang
ngan
hang
l~i
cho
r~ng
tinh
bfrt
6n
(d€
d6
va)
cua
h~
th6ng
ngan
hang
b~t
ngu6n
tir
nhfrng
thong
tin
bfrt
can
tuong
xung,
Ia

tinh
tr~ng
khi
m<)t
ben
trong
m6i
quan
h~
kinh
te
hay
giao
dich c6
it
thong tin
v~
phia
ben
kia,
di~u
nay
dfrn
t&i
ba
vdn
d~
ca
ban
sau:

)
Phong ngira
nii
ro trong qua trinh
tl,f
do h6a tai chinh &
Vi~t
Nam
13
Sf!
llfa
clt{Jn
alii
nghjch:
Lva
chQn
d6i nghjch I a
vAn
de thong tin
bAt
tuong xung
xuAt
hi~n
tru6c khi giao djch thvc
hi~n,
khi cac nha
ddu
tu
da tham gia vao nhil'ng
dv

an
chua dgng nhieu nii ro dang tim kiem
m{)t
each chu
d{)ng
nhung khoan cho vay.
Vi
v~y,
nhfrng
ngum
di
vay dua ra
nhfrng
ket
qua khong nhu
mong
dQi
I~
hdu
nhu duqc lga
chQn.
Riti
ro
v€
il(lo
iluc:
Rlli
rove
d~o
due

xuAt
hi~n
sau khi giao djch duqc thgc
hi~n.
Dung
tren quan di8m ella nguai cho vay,
hQ
se quan
Him
t6i
vi~c
khmin vay c6 duqc
sir
dt.mg
dung mvc dich hay khong. Rlli ro ve
d~o
due
c6
th8 xay ra khi nguai di vay sir
dt,mg
tiSn
d8
ddu
tu
vao nhfmg dv an nii ro cao. Neu dv an thanh cong,
hQ
se
nh~n
duqc
nhung lqi ich

Ian.
Nguqc
l~i
khi
sg
dt.r
an
thAt
b~i,
nguai cho vay phai la nguai ganh
chiu
hdu
het
h~u
qua.
M~t
khac, rlli
ro
d~o
due con la
vi~c
nguai di vay sir dvng tien
vay
cho
mvc dich chi dung ca nhan hay thvc
hi~n
nhung dv an khong c6 kha nang sinh
lai
rna
chi

nh~m
vao
vi~c
tang vi the hay quyen Ivc.
Tam
ly
hdy
ilim:
Nhung nguai cho. vay thuang
c6
gAng
theo sv
d~n
dAt
ella ngu6i
rna
hQ
tin tu6ng la se c6 nhung thong tin t6t hon. Hanh vi bdy dan c6 th8
xuAt
hi~n
khi cac
nha
ddu
tu
thieu thong tin
v€
kha nang ella nhung nguai quan
ly
quy ella minh. Nhung
nguai quan

ly
quy kha nang kern se
nh~n
thAy
Ia
hqp
ly
khi thvc
hi~n
theo nhung quyet
djnh ella nhung nha ddu
tu
khac
d8
khong bi phat
hi~n.
Va tinh bdy
danIa
hqp ly khi
ket
qua
d6i
v6'i
m{)t
chll th8 theo. sau
m{)t
hanh
d{)ng
gia tang bai vi nhieu chll
th8

khac
cling thgc
hi~n
cung hanh
d{)ng:
Trong the gi6i tai chinh
d~c
tnrng b6i thong tin
bAt
tuong xung, nhung nha cung
cAp
quy
g~p
kh6 khan trong
vi~c
quan ly cac trung gian tai chinh. Cac tb chuc nay cling
g~p
nhung kh6 khan tuang
tv
d6i v6i nhung ngub'i sir
dt,mg
quy. Vi
v~y,
trong khi nhfrng tai
san
cua
ngan hang
d~c
trung b6i tinh kh6 chuy8n dbi va khong
d~

djnh gia tren thi
truang, nhung ngan hang v6i nhung khoan
nq
ella minh chll yeu duqc
cAu
thanh b6i
nhu
cfiu
tiSn giri
rAt
d~
bi tbn thuang d6i
v&i
vi~c
danh gia
l~i
ky
VQng.
DiSu nay g6p
phdn vao tinh
d~
db
va
v6n c6 ella ngan hang.
D~
dang nh?n
thAy,
v6i
sv
hi~n

di~n
ella
nhil'ng thong
tin khong tuong xung hay khong
dfiy
dll, nha ddu
tu
se thvc
hi~n
nhung
hanh
d{)ng
qua d6 c6 th8 khuyech
d~i
nhung bien
d{)ng
ve
gia
va gay ra nhung
cu{)c
khllng khoang
bAt
nga.
Nhung nhan t6, nguyen nhan
d~n
den khllng hoang ngan hang khong chi
Ia
nhung
vAn
de ve

bAt
tuong xung rna con duqc
gAn
ket vao
SlJ
bien
d{)ng
co tinh chu ky, nhung cu
s6c
bdt
lqi ben ngoai va
11,1'
do h6a tai chinh. Tuy nhien,
nha
vao
ly
lu~n
ve
vi~c
phan
tich thong tin
bAt
tuang xung 6 tren,
vi~c
gia tang trong lai
suAt
va gia tang tinh khong
chAc
chAn
la nhung nguyen nhan chit yeu lam tang

sg
db
va
ella ngan hang va c6 th€
d~n
t6i sv pha san. Miskin da them vao hai nguyen nhan tiem
An
lam cho khllng hoang
ngan hang
d~
xay ra 6 cac nu6c dang phat tri8n hon. D6 la:
Thu
nhAt,
die
nu6'c dang phat
tri~n
thuang la nhung nai san
xuAt
hang h6a tho,
d~
bi tac
d{)ng
b6i nhung cu s6c ben thuang
m~i.
Dieu nay
c6
th8 pha hong bang can d6i ke toan
ella ngan hang, duqc
cfiu
thanh chll yeu b6i khoan cho vay den cac doanh

nghi~p
trong
nu6c. Sg thieu tinh da
d~ng
hoa ben ngoai
c6
th8 dua t6i nhung
vAn
de trdm
trQng
6
Phong ngira rui
ro
trong qua trinh
tl)'
do h6a tai chinh a
Vi~t
Nam
14
nhfrng qu6c gia dang phat
tri~n
hon
lei
nhfrng qu6c gia phat
tri~n
c6
sl)'
da
d~ng
hoa t6t 6

nhiSunu&c.
Thu
hai, cac ngan hang a nhfrng
nu&c
dang phat
tri~n
huy
d<)ng
cac quy
v&i
nhfrng
khoim
nQ'
b~ng
ngo~i
t~.
Vi
v~y,
m<)t
SlJ
S\lt
giam gia tr! d6ng
n<)i
t~
c6
th~
gia tang tinh
tr~ng
nq
nAn,

trong khi gia trj tai san cua ngan hang khang tang. K€t qua la
dfin
d~n
SlJ
x~u
di
cua v6n chu
sa
hfru se lam gia tang kha nang pha san cua ngan hang.
Khiing hoang kep (Twin crisis). Khung hoang kep xay ra khi khung hoang tiSn
t~
va
khung hoang ngan hang xay ra d6ng thai
v&i
nhau.
1.2.5 Nguyen nhan ctia khting hoang
tai
chinh
Nhfrng y€u t6 gay
m~t
can d6i va nguy
hi~m
cho
ho~t
d<)ng
tai chinh c6
th~
chia ra cac
nh6m: kinh t€ vi rna khang 6n djnh,
SlJ

y€u kern trong
co
c~u
tai chinh,
diSu
ki~n
tai
chinh toan
c~u,
ch€
d<)
ty gia
va
m~t
6n dinh chinh tri. Them vao d6, ban than
ho~t
d<)ng
kinh
t~
c6 xu hu&ng dao
d<)ng,
lam tang tinh
nh~y
cam cua thi truang g6p
phAn
tang
ap
lvc len
h~
th6ng tai chinh.

Tinh
tr~ng
b~t
6n djnh kinh
t~
vi
rna la nguyen nhan sau xa quan trQng trong nhiSu
cu<)c
khung hoang. Chinh
sach
rna
·r<)ng
tiSn
t~
va tai chinh thai qua gay nen
SlJ
bung n6 cho
vay tin dvng, tbng s6
nq
tang len dang
k~.
DAu
tu
qua
nhi~u
vao
b~t
d<)ng
san dua gia c6
phi€u va

b~t
d<)ng
sim d€n tinh
tr~ng b~t
6n djnh. Khi
l~m
phat xay ra, chinh phu phai
ap
d\}ng
th~t
ch~t
cac chinh sach
nh~m
kim gifr
l~m
phat, khuy€n khich
di~u
chinh kha
nang thanh toan
v&i
ben ngoai
c<)ng
v&i
nhfrng
di~u
chinh v€ gia
b~t
d<)ng
san. Tir
d6

dua
d~n
tinh
tr~ng
giiun sut trong
ho~t
d<)ng
kinh
t~,
kh6 khan trong thanh toan nq, giam
gia tri cac tai san th€
ch~p
va lam. tang cac khoan cho vay tin d\lng khang c6 lqi tire.
Nhfrng nguyen nhan kinh
t€
vr
mo,
nh~t
la bung n6 tin d\lng d6ng vai tro quan
trQng
trong
vi~c
t~o
ra klm
vl)'c
tai chinh y€u kern a nhiSu
nu&c
My
Latinh cling nhu a hang
lo~t

thi
truang
m&i
n6i. · ·
Co
du
cac lu6ng v6n vao
cun·g
la
m<)t
nguyen nhan quan trQng trong nhiSu
cu<)c
khung
hoang
t~i
cac thi truang
m&i
n6i. Trong ca hai CUQC khung hoang
t~i
Thai Lan va
Mexico nam
1994-
1995,
SlJ
1~
thu<)c
qua
l&n
vao cac khoan vay
ng~n h~n

d~
bu
d~p
nhfrng tham hvt tai khoan vang lai
Ia
m<)t
nhan t6 c6t y€u gay nen khung hoang. Chinh
sach rna
r<)ng
tiSn
t~
va tin dvng thu hut
m<)t
s6
luqng
I&n
cac Iu6ng v6n chay vao.
Dong v6n chay vao quy rna
l&n
se san sinh ra
S\1'
dinh gia cao tiSn
t~
va
khich
d<)ng
SlJ
bung
n6
dAu

co
tai chinh,
dfin
t&i
khung hoang.
Vi~c
ap
d\lng chinh sach ty gia phu hqp
v&i
d~c
di~m
nSn kinh t€
m<)t
qu6c gia cung la
diSu
ki~n
cAn
thi€t
d~
giam
b&t
kha nang xay ra khung hoang. Khi lu6ng v6n vao ngay
cang tang, m()t chinh sach neo ty gia se lam cho tiSn
t~
trong
nu&c
bi dinh gia cao. TiSn
t~
dinh gia cao lam tang gia hang xudt khdu, lam cho khu
vvc

kinh
t€
thvc suy giam
ho~t
d<)ng.
Tuy nhien
l~i
kich thich nhfrng nha cho vay vay
muQ'll
b~ng
ngo~i
t~
nhiSu
hon. Cac nha
ho~ch
d!nh chinh sach tiSn
t~
c6 duy trl
vi~c
djnh gia cao tiSn
t~
b~ng
each
Phong ngira nii
ro
trong qua trinh
t1,r
do h6a tai chinh &
Vi~t
Nam

15
dung dl! trfr ngan sach
ho~c
chinh
s<ich
ti~n
t~
th~t
ch~t.
Khi dl! trfr ngay cang suy y€u
thi
vi~c
pha
gia
ti~n
t~
la khong tranh kh6i.
Ngoai nhfrng di6u
ki~n
kinh
t€
ben trong, di6u
ki~n
kinh
t€
ben ngoai ciing dong vai tro
quy€t djnh trong khung hofmg tai chinh,
d~c
bi~t
t~i

cac n6n kinh
t€
thi
tru<mg
m6i n6i.
Dang luu y
nhAt
la nhfrng thay d6i
16n,
d<)t
ng<)t
xay ra v6
di~u
ki~n
thuong
m~i
qu6c
t€
va
Hii
suAt
cua
th~
gi6i. Vi dv gia
xuAt
khfiu giam
bAt
nga c6
th~
lam giam kha nang tra

nQ'
cua cac cong ty trong nu6c va lam giam danh
ml,lC
cac khoan cho vay
dAu
tu phan
tan rui ro. Nhfrng
d<)ng
thai
v~
lai
suAt
tin
dt,mg
t~i
cac
nu6c
cong
nghi~p
phat
tri~n
chinh ngay cang
tr&
nen quan
trQng
d6i v6i cac
n~n
kinh
t€
thi tru<mg m6i n6i tren toan

th€
gi&i,
phan anh xu hu6ng lien k€t thi
tru<mg
v6n th€ gi6i
va
toan
cAu
hoa
dAu
tu
ngay
dmg
tang. Lai
suAt
tin dvng cua th€ gi6i giam lien tvc trong thai gian dai, khi€n dong
v6n chay vao cac thi
truang m6i
n&i
ngay cang tang len, trong khi cac nha
dAu
tu tai
chinh qu6c
t€
luon tim ki€m lqi
nh~n
dAu
tu
cao hon va
muc

d<)
an toan tin dvng dang
c6 lqi cho cac
nu6c
vay
nq
nu6c ngoai do lai suftt
thAp
han. Tuy nhien,
vi~c
cac nu6c
cong
nghi~p
phat
tri~n
d<)t
ng<)t
tang lai
suAt
c6
th~
ch~n
dung luflng tai chinh nu6c
ngoai chay vao cac
n~n
ldnh t€ thi
tru<mg
m6i
n&i,
lam tang chi phi cua cac ngan hang

trong nu6c
sir
dvng v6n ngoai nu6c, tang them m6i de
dQa
va
nguy
ca
svp d6
h~
th6ng
tai chinh. M9t s6 cong trinh nghien c(ru
gAn
day cho
thAy
SlJ
c6 khung hoang ngan hang
t~i
cac thi tru<mg m6i
n&i
c6 lien quan
m<)t
each
h~
th6ng t6i nhfrng thay d6i
v~
cac di6u
ki~n
tai chinh toan
cAu.
Nhung r6i

lo~n
trong khu
V\fC
tai chinh,
g~n
li~n
v6i
bAt
6n kinh t€
vi
mo la nh6m cac
nhan
t6
khac gay ra
nhi~u
cu<)c
khung hoang. Thu<mg nhung r6i
lo~n
nay nay sinh khi
vi~c
w do hoa
va
cai each tai chinh dien ra nhanh trong
di~u
ki~n
chinh sach giam sat
con
y€u
kern. Nhfrng chfnh sach
di~u

ti€t khong tuan thu quy
lu~t
trong moi truang tai
chinh duqc n6i long,
t~o
ra
SlJ
m~o
hi~m
v~
tam ly
b&i
chung khuy€n khich cac
th~
ch€
tai chinh c6 ty
1~
v6n thftp
chAp
nh~n
nhfrng rui ro thi€u can
nh~c.
Trong
m<)t
s6 tnrang
hqp,
vi~c
cho vay do than quen, cho vay chi djnh
va
ho~t

d<)ng
gian
l~n
da lam
xfiu
di
chAt
hrQ'llg
va
hi~u
qua phan tan rui ro. Nhfrng quy dinh v6
k€
toan, minh
b~ch
thong tin
va khung phap ly khong
dAy
.du
lam cho
vAn
d6
tr&
nen
trAm
trQng
them
b&i
n6 cho
phep cac ngan hang che
d~y

nhfrng kh6 khan m6i nay sinh. Cung v6i nhung
vAn
d~
neu
tren la cac chinh
phu
khong thi hanh ngay nhung
bi~n
phap dung
d~n
khi c6
vfin
d~
phat
sinh va
h~u
qua la nhfrng
thi~t
h~i
ngay cang
16n
hon va
tr&
nen kh6 giai quy€t.
1.2.6 Cac
h~u
qua
cua khung hoang tai chinh
Trong tac phfim:
"Hay

k€t to an
CUQC
sat
ph~t
",
Helen Hayward da vi€t: " cac cut)c
khimg hoang tili chinh tla lam tlao
lt)n
cut)c s6ng cua himg tri¢u con nguai. Cai gia a6i
WYi
con
nguai rdt nghiem tr9ng, co
le
khong thd nao tinh n6i va hqu qua cua khung
hoang win
tiip
tlj,C
GU(YC
phai
bay.
Nguai ngheo bi tac at)ng bai thdt nghi¢p, a6ng
luang bt giam, gia ca cac nhu
yiu
phdm tang cao va cac djch
Vlj,
xa
ht)i bt thu
hr;p.
Tre
em phai rai

ghi
nha truang, luang
th~c
va
th~c
phdm khan hiim,
nr;m
br;zo
hanh va
mr;zi
dam tang
len.
Thdt nghi¢p va
cr;znh
tranh sinh t6n lam cho ct)ng a6ng bt
rr;zn
nut, chinh
Ph6ng ngira rui ro trong qua trinh
t\f
do
h6a
tii
chinh a
Vi~t
Nam
16
trj
tr6'
nen bdt 6n, bqo tl9ng vi
thl!C

phdm
va
s&c
t9c tqi Indonesia, nang dan
phcnz
khcmg
6'
Thai
Lan
va
cong
nhan bdt binh
6'
Han Qu6c

"(
6
)
Khung hoimg tai chinh gay
ra
nhi~u
thi~t
h~i
(y
ca
khu
V\IC
kinh
t~
tai chinh

va
khu
V\l'C
kinh
t~
thl,l'c,
cdn r§t
nhi~u
thai
gian va chi phi
d~
giai
quy~t
h~u
qua
va
phvc h6i
n~ri
kinh
t~.
Them vao d6 la cac
h~u
qua
v~
m~t
xa h9i, lam dao
19n
cu9c s6ng cua hang
tri~u
con nguai.

H~u
qua
v~
kinh
t~.
D6i
v6i khu
VlJC
tai chinh, khung hoang tai chinh gay
thi~t
h~i
r§t
Ian, anh huemg len cac
ho~t
d9ng kinh
t~
do thi truemg tai chinh m§t
kha
nang
ho~t
d9ng
hi~u
qua. Chi phi cho
vi~c
giai
quy~t
h~u
qua
cua khung hoang ngan hang
chi~m

t6i 40% GDP (VD:
ChiLe
va
Argentina ddu
th~p
nien 80). Cac khmin tin dvng khong
duqc
sir
d1,1ng
len
t&i
30%
tbng s6 tin dvng (truemg
hqp
Malaysia 1988
va
cac ngan
hang qu6c doanh
cua
Srilanca ddu nhung nam 90).
Bang
1.1:
Chi
phi
tai
cO'
cAu
kim
vy.·c
tai chinh

va
cac
khoan
cho
vay
khong
co
IQi
tll'c
NU'6'C
Nam
Argentina 1980-1982
Brazil 1994-1996
Chile
1981-1985
Colombia
1982-1987
Indonesia 1994
Nh~tBim
Th~p
nien 90
Malaysia 1985-1988
Mexico
1994-1995
NaUy
1988-1992
Phillipine 1981-1987
TayBanNha
1977-1985
Srilanca

1989-1993.
Thvy
Di~n
1991-1993
Thai Lan 1997
Thi~t
h~i
v~
tai
chinh
va
co
tinh
chAt
tai
chinh
(%,
GDP)
13-55
4-10
19-14
5-6
2
3
5
12-
15
4
3-4·
15-17

9
4-5
I
Cac
khoan
cho
vay
khong
co
IQ'i
tll'c ·
9
9
16
25
10
33
11
9
35
11
15
Ngudn: Carpio va Klingabiel,
Thi~t
hqi cua cac
CUQC
khung
hoang
ngan hang, 1997
D6i

v&i
khu
V\l'C
kinh
t~
thl,l'c,
khimg hoimg
ti~n
t~
va
ngan hang
con
gay
ra
SlJ
phan b6
sai
va
sir
d't,mg
khong ddy du cac ngu6n
1\l'C
kinh
t~
va
do d6 ddn
t6'i
giam
SUt
san luqng

thl,l'c
t~.
D~
danh gia chinh xac nhung
thi~t
h~i
v~
san luqng, cdn phai so sanh t6c d9
tang
GDP sau khung hoang v&i'xu hu&ng tang truemg
cua
GDP.
Ta
cdn xem xet
hi~u
s6
giua
xu hu&ng tang truemg
va
t6c d9 tang truemg
thl,l'c
t~
cua cac nam sau khimg hoimg
cho t6i khi
muc
tang
th\l'C
t~
d~t
tr6'

l~i
m{rc
trung binh
cua
XU
huang
tang
tru<Jng.
6
Helen Hayward va Ducan Green, "D6ng v6n va trung
ph~t",
NXB Chinh tri qu6c gia, 05/2005.
PhOng
ngua
rtti
ro
trong
qua
trinh
t1,r
do
h6a
tai
chinh
a
Vi~t
Nam
17
Bang
1.2:

Thi~t
h~i
v~
san
ID'Q'ng
do
khung
hoang
so
v6'i
xu
hU'O'ng
tang
trU'O'ng
SBIAn
Thoigian
Mll'c
thi~t
h~i
s-<
"
Mll'c
thiet
hai
OCUQC
khung
ph1}ch6i
trungbinh
khoog
trung

b ;h
dBi
hoang
trung
bOi
mfli
CUQC
hoangc6
,
.
"'·
"
VOliDOICUQC
binh
khooghoang
"
khoog
hoang
co
gayra
(sBnam)
(%)
thi~th~i
gay
ra
thi~t
h~i
Khung
hoimg
tiSn

t~
158
1,6
4,3
61
7,1
Cac
nu6c
cong
nghi~p
42
1,9
3,1
55
5,6
Cac
thi
trubng
m6i
n6i
116
1,5
4,8
64
7,6
Svp
d6
ti~n
t~
55

2,0
7,1
71
10,1
Cac
nu6c
cong
nghi~p
13
2,1
5,0
62
8,0
Cac
nu6c
DPT
42
1,9
7,9
74
10,7
Khung
hoang
ngan
hfmg
54
3,1
11,6
82
14,2

Cac
nu6c
cong
nghi~p
12
4,1
10,2
67
15,2
Cac
thi
trubng
m6i
n6i
42
2,8
12,1
86
14,0
Khung
hoang
ti~n
t~
va
32
3,2
14,4
78
18,5
khung

hoang
ngan
hang
Cac
nu6c
cong
nghi~p
6
5,8
17,6
100
17,6
Thi
trubng
m<'Yi
nf>i
26
2,6
13,6
73
18,8
NguJn:
Carpio
va
Klingabiel,
Thi~t
hqi
cua
cdc
cu(k

khung
hocmg
ngiin
hang,
1997
D6i
v&i
khung
hm\ng
ti€n
t~,
trung
binh
cdn
m()t
nam
ruai
d~
muc
tang
tru6ng
d~t
tr6
l~i
xu
huang
tang
tru6ng
trung
binh

va
thi~t
h~i
do
m6i
cu()c
khung
hoang
gay
ra
la
4,3%.
V6i
nhung
cu()c
khung
hoang
nghiem
trQng,
thai
gian
phvc
h6i
va
muc
thi~t
h~i
trung
binh
tang

len
han
2
nam
va
8,25%.
Khung
hoang
ngan
hang
keo
dai
han
va
muc
d(}
thi~t
h~i
16n
han
khung
hoang
ti€n
t~:
trung
binh
cfrn
3
nam
d~

ph\lC
h6i
san
luqng
va
muc
thi~t
h~i
trung
binh
11
,5%.
Thai
gian
cdn
thi~t
d~
phvc
h6i
d6i
v&i
ca
khung
hoang
ngan
hang
l!n
khung
hoang
ti€n

t~
6
cac
n€n
kinh
t~
thi
truang
m6i
nfii
ng~n
han
thai
gian
6
cac
nu6c
cong
nghi~p
hi~n
d~i
nhung
thi~t
h~i
thi
n~ng
n€
han.
H~u
qua

v~
xa
hqi.
Theo
Tfi
chuc
Lao
d()ng
Qu6c
t~
(ILO),
u6c
tinh
cu()c
khung
hoang
da
lam
cho
s6
nguai
mAt
vi~c
tang
them
10
tri~u
nguai
tren
toan

th~
gi6i.
T~i
Indonesia
nam
1999,
theo
u6c
tinh
cua
Ngan
hang
phat
tri~n
Chau
A
(ADB),
ty
I~
nguai
thfit
nghi~p
khoang
6,6%.
T~i
Thai"Lan,
con
s6
d6
la

4%
con
6
Han
qu6c
la
8%.
Gia
nhu
y~u
phdm
nhu
luang
thvc
va
thu6c
chua
b~nh
leo
thang
di
kern
v6i
c~t
giam
luang
va
cac
djch
V\1

xa
h()i.
L~m
phat
phi
rna
lam
cho
d6ng
luang
thvc
t~
sut
giam,
nhi€u
nguai
rai
vao
canh
bdn
cling.
Trong
cu()c
khung
hoang
Chau
A,
s6
nguai
ngheo

trong
vling
tang
them
u6c
tinh
khoang
90
tri~u.
Chi
rieng
Indonesia,
cy
I~
nguai
ngheo
tang
len
chi~m
khoang
20%
s6
dan,
's6
nguai
ngheo
6
Thai
Lan
tang

len
d~n
6,
7
tri~u
nguai,
6
Han
Qu6c
Ia
5,5
tri~u
nguai.
0
Brazil,
~6
nguai
thdt
nghi~p
chi~m
khoang 7%
Ivc luqng
lao d()ng.