1
N CHUNG V K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC
NH KT QU BÁN HÀNG TI CÁC DOANH NGHII
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V K TOÁN NH KT
QU BÁN HÀNG TI CÁC DOANH NGHII
1.1.1. m hong i và bán hàng trong doanh nghii
Ki là hochuyn hàng hoá trên th ng. L
chuyn hàng hóa là mt chui các hong bu t mua hàng hóa, d tr hàng hóa
n khi có th c ng vi hon hàng hóa là
hon vc th hi: T - H - kinh
i b vn bng ti nhc vn b vn
kinh doanh ca v i s chuyn hóa t hình thc vn bng
hàng hóa sang vn bng tin và hình thành kt qu i.
i phc v cho nhi c vi nhiu loi hàng hóa.
Nhng hàng hóa này có th tn ti dng vt cht liu phc v cho
sn xut, nhu yu phi tiêu dùng, các thit b gii trít
chch v internet, truy
i gm: Bán buôn
và bán l.
Có th i theo phm vi hong gm: Kinh doanh
i ni quc t c gi là ngo
M i là tha mãn nhu cu tiêu dùng trên th
ng, phc v cho quá trình tái sn xut xã hi và vi doanh nghic li
nhun vu.
Xét trên tng nn kinh t th ng chuyn
dng hic, to ra vic làm gii quyt v an sinh xã
hng cung-cu trên th
Mt trong nhng hong chính ci
vi xã hng nhu cu tiêu dùng xã hi, chu s u ti
phu tit th c th hin qua vic cân bng li ích
gia mi quan h sn xut - phân phi - tiêu dùng. Doanh nghip sn xut phi sn
xut ra sn phm có chng cao, giá thành h, tha mãn nhu cu ci tiêu
dùng thì mi tu kin cho doanh nghic nhiu hàng hóa.
2
Nh c hàng hóa mà h cn vi giá tr hp lý
c xác l cân bng cung - cu, ci ln nhau gia các
doanh nghip có cùng kh p mt loi hàng hóa. Doanh nghi
my mà không ngng nâng cao kh ng nhu cu xã hi, cung
cp hàng hóa vi giá cnh tranh mà vm bo mc tiêu ti ích ca ch
doanh nghip.
1.1.2. Mt s khái nim n n k toán nh kt
qu bán hàng
1.1.2.1. Doanh thu bán hàng và cung cp dch v
- Doanh thu bán hàng và cung cp dch v: Là khon giá tr c t vic bán
hàng hóa, cung cp lao v, dch v cho khách hàng. Ngoài ra, doanh thu bán hàng còn
bao gm các khon ph thu, phí thu phát sinh thêm ngoài giá bán theo tha thun gia
ng hp hàng hóa s d biu tng, thanh toán công
n, tiêu dùng ni bng cho nhân viên, các khon tr giá ca
ng hn phi hch toán doanh thu bán hàng.
- u kin ghi : Theo chun m s 14 thì doanh
c ghi nhng thi thu kin sau:
+
+
+
+
+
1.1.2.2. Mt s khon gim tr doanh thu
- Chit khi: Là khon thanh toán hoc gim tr công n cho khách hàng
nhm khuyn khích khách hàng mua hàng hóa vi s ng ln trong mt mua
hot khong thc tha thun trong hng kinh t.
Nnh mc trong mt ln mua, chit khi s gim tr
ng ca
c tr chit khi.
Nu khách hàng mua nhiu ln trong mt khong thi gian và tng hàng mua
nh mng chit kh mi, chit khi s gim tr vào
Thang Long University Library
3
khoi cùng ho
riêng l thanh toán vi khách hàng.
- Hàng bán b tr li: Là s nh là tiêu th b i mua tr li
do vi phu kin tha thun trong hng kinh t ng loi,
hàng kém chng
- Gim giá hàng bán: Là khon gim tr i bán chp nhn trên giá tha thun do
vi phm v thi gian giao hàng, phm cách hàng hóa.
- Thu xut khu: Là khon thu t ln duy nh
t khng np thu xut kh kinh t thc hin
xut khu trc tip hoc xut khu y thác. Thu xut khu là khon thu c
hoàn li dn làm gim tr doanh thu bán hàng.
- Thu tiêu th : Là khon thu t ln duy nht vào hàng hóa,
dch v thuc dic khuyn khích sn xut kinh doanh và nhp
khu bia, m phn tThu n thu làm gim
tr doanh thu bán hàng
- Thu c tip: Thu GTGT là khon thu c
tính trên phn giá tr a hàng hóa. i vi doanh nghip kê khai và np
thu GTGT theo c tip, phn thu GTGT phi np ngân sách Nhà
c là khon thu làm gim tr doanh thu bán hàng
1.1.2.3. Giá vn hàng bán
- Giá vn hàng bán: Là tr giá vn ca sn phm, v, dch v,
trong ki vi sn phm, lao v, dch v tiêu th, giá vn hàng
bán là giá thành sn xung) hay chi phí sn xut. Vi v
vn hàng bán là giá thc t ghi si vi hàng hóa, giá vn hàng bán bao gm tr
giá mua hàng cng vi chi phí thu mua phân b cho hàng tiêu th.
1.1.2.4. Chi phí qun lý kinh doanh
- Chi phí qun lý kinh doanh: Là các khon hao phí v ng sng vt
hóa và các khon chi phí cn thit khác phát sinh trong quá trình bán hàng và qun lý
doanh nghip. Các khon chi phí này bao gm:
- Chi phí v , các khon ph cp có tính ch: Phn
cp và các khoi tr ng
4
- Chi phí vt liu bao bì: Phn ánh giá tr các loi vt liu bao bì s dng trong quá
trình bo qun, tiêu th t lit liu s dng
trong sa cha, bo qun, vn chuyn hàng hóa.
- Chi phí công c dng c: Phn ánh chi phí công c dng c s dng trong quá trình
bán hàng ng, công c tính toán,
- Chi phí kh: Phn ánh chi phí khu hao ct b
gói, kho bãi, ca hàng, thit b bc d, thit b vn chuyn, thit b kim nghi
- Chi phí dch v mua ngoài: Phn ánh các kho
ngoài sa cha b phn bán hàng và qun lý doanh nghip, chi phí thuê kho
bãi, ca hàng, phí hoa hng phi tr i lý, hoa hng tr nhn y thác
xut nhp kh
- : Phn ánh khoo hành, chi phí tip
khách b phn khách hàng, chi phí hi ngh khách hàng, chi phí chào hàng, tip th
sn phm, qu
1.1.2.5. Kt qu bán hàng
- : L
.
ra và doanh thu u doanh thu
bán hàng là lãi, doanh thu
Kt qu bán hàng
=
Li nhun gp
-
Chi phí qun lý kinh doanh
Doanh thu thun
=
Doanh thu bán hàng và cung cp dch v
-
Gim tr doanh thu
Li nhun gp
=
Doanh thu thun - GVHB
ng thc bán hàng
1.2.3.1. c bán buôn
c bán hàng hóa vi s ng ln, có th theo lô cho các
i, các doanh nghip sn xut. m ca hàng hoá bán buôn là
Thang Long University Library
5
hàng hoá vn n và
giá tr s dng c c thc hin. c chia thành hai
c: Bán buôn qua kho và bán buôn vn chuyn thng
a, Bán buôn qua kho: c xut ra t kho bo
qun ca doanh nghic này có hai hình thc:
- Bán buôn qua kho theo thc giao hàng trc tip: Theo hình thc này,
doanh nghii xut kho và bàn giao trc tip hàng hóa cho khách hàng ti
kho doanh nghip. Sau khi khách hàng kim nh s ng hàng hóa và chp nhn
nh là tiêu th.
- c gi hàng ch chp nhn: Theo hình thc
này, doanh nghii xu gi bán cho khách hàng bng
tin vn chuyn ca doanh nghip hay thuê ngoài, chuyn giao cho khách
hàng theo tha thun ht, chi phí vn chuyn cho doanh nghip hoc
khách hàng da theo tha thuc. Hàng hóa sau khi gi bán vn thuc quyn s
hu ca doanh nghip i. S nh là tiêu th khi doanh
nghip nhc tin do khách hàng thanh toán hoc chp nhn thanh toán.
b, Bán buôn vn chuyn thng: c hàng hóa mua v không qua nhp
kho mà c vn chuyn thng cho khách hàng. Pc thc hin qua
hai hình thc:
- Bán buôn vn chuyn thng có tham gia thanh toán: Doanh nghip i
thc hin song song hai vai trò cp va
phi t chc quá trình mua hàng, thanh toán tin mua hàng vi nhà cung cp, ln bán
hàng, thanh toán tin bán hàng vi khách hàng. Bán buôn vn chuyn thng có tham
gia thanh toán bao gm 2 loi:
+ Bán buôn vn chuyn thng có tham gia thanh toán theo hình thc trc tip
(bán giao tay ba): Doanh nghip ti sau khi mua hàng t nhà cung cp, s giao
trc tip hàng cho khách hàng ti kho doanh nghip. Sau khi giao nhn, khách hàng ký
nh hàng và thanh toán tin hàng hoc chp nhn n .
+ Bán buôn vn chuyn thng có tham gia thanh toán theo hình thc gi bán:
Doanh nghip sau khi mua hàng t nhà cung cp, s chuyn thng s hàng hóa này ti
m bên khách hàng yêu cu. Hàng hóa gng hp này vn thuc
quyn s hu ca doanh nghip cho ti khi khách hàng nhc hàng và chp nhn
c coi là tiêu th.
6
- Bán buôn vn chuyn thng không tham gia thanh toán: V bn cht, doanh
nghii không tham gia trc tip vào quá trình mua bán hàng hóa mà ch
thc hin ch trung gian môi gii gia bên bán và bên mua. Tùy thuc vào hp
a thun, hoa hng môi gii doanh nghic nhn có th do bên bán
hoc bên mua tr cho doanh nghip.
1.2.3.2. c gi lý
Theo hình thc này, doanh nghii không trc tip bán hàng hóa mà bán
i lý. oanh nghii giao hàng
i lý trc tip bán hàng. Bên nhi lý s ng hoa
hng hoc chênh lch giá trên s hàng bán ra. S hàng giao cho c gi là tiêu
th i lý chp nhn thanh toán tin hàng cho doanh nghip.
1.2.3.3c bán l
Bán l c bán hàng vi s ng nh trc tip ti tiêu
m ca bán l i qu
trình và giá tr s dng cc thc hin. Bán
l c hoc bán vi s ng nh, ng chng loi, giá
ng nh.
- Bán l thu tin trc tip: Nhân viên bán hàng thc hing thi ch
hàng và chi ca bán hàng, nhân viên bán hàng tin hành kim
hàng hóa ti quy, kim tin và lp báo cáo bán hàng, phiu np tin và np tin cho
th qu. K toán da trên các chng t lp ti qu ghi s.
- Bán l thu tin tp trung: c này th hin s chuyên môn hóa trong bán
hàng khi phân tách ch bán hàng và ch thu ngân. Nhân viên thu ngân
ch thc hin vic xu, thu tin khách hàng, trong khi nhân viên bán
hàng ch thc hin ch. Kt thúc ca, nhân viên thu ngân kim tin, lp
giy np tin và np tin lên th qu; nhân viên bán hàng kim kê hàng tn kho, hàng
xut bán và lp báo cáo bán hàng.
- : Bán hàng theo p
tài chính Thông
ngay khi khách
Thang Long University Library
7
1.1.4. nh giá vn hàng bán ti doanh nghip hch toán hàng
t
i vi doanh nghip hch toán hàng t toán
có th la chc t (thc t c giá gi nh
c tính tr giá v giá vn hàng bán có th có s
chênh lch gi toán ch c s dng mt
giá vn thng nht, xuyên sut quá trình hch toán GVHB.
1.1c t
c áp dng khi hànc qun lý nhp, xu
chic hoc tng lô. K toán có th nh chc chn giá tr lô hàng t lúc nhp cho
ti lúc xut bán. Giá tr nh s gi nguyên t lúc nhp cho ti khi
xui cao v công tác qung ch áp dng
vi hàng hóa có giá tr cao, có tính cht tách bi
m: K nh và ghi nhn tr giá vn ngay vào k phát sinh doanh thu.
Ngoài ra, giá tr hàng tc ph giá tr thc t ca nó.
phù hp vi doanh nghip có ít chng loi hàng
hóa, hàng tn kho có tính nh và giá tr cao.
1.1n
- n c k d tr:
bình quân.
=
+
.
- n sau mi ln nhp: Sau mi ln nhp kho,
k toán s nh li giá tr thc ca hàng t bình quân. Công
th bình quân sau mi ln nh
=
8
+
giá
+
1.1c, xuc (FIFO)
àng.
1.1p sau xut c (LIFO)
+
+
1.1.5. nh giá vn hàng bán ti doanh nghip hch toán hàng
t
hàng bán
=
+
-
hàng
Thang Long University Library
9
1.2. K TOÁN BÁN HÀNG
1.2.1. Chng t k toán s dng
Theo quynh 48-BTC ca B tài chính v ch k toán doanh nghip
va và nh, các biu mu chng t c áp dng trong k toán bán hàng bao gm:
- Phiu xut kho (Mu s 02 - VT)
- Phiu xut kho kiêm vn chuyn ni b (Mu s 03 PXK - 3LL)
- Phiu xut kho hàng gi lý (Mu s 04 HDL - 3LL)
- ng (Mu s 02 GTTT - 3LL): S dng i vi doanh
nghip np thu c tip hoc kinh doanh nhng mt hàng
không thui ng chu thu GTGT.
- - 3LL):
.
- - BH)
- - BH)
- y hàng (2 - BH)
- 1 - BH)
- - TT)
- Giy báo có
-
- n, àng ngày.
-
.
- Các chng t khác có liên quan
1.2.2. Tài khon s dng
Theo quynh 48-BTC , các tài kho c s dng trong k toán bán
hàng bao gm: TK156, TK157, TK611, TK131, TK511, TK512, TK521, TK632 và
mt s tài khon có liên quan khác
- TK 156 -: Phn ánh giá tr hin có và tình hình bim các
loi hàng hoá ca doanh nghip bao gm hàng hoá ti các kho hàng, quy hàng, hàng
hoá bng sn.
10
TK156
- Tr giá mua vào ca hàng hoá
m các
loi thu c hoàn li).
- Chi phí thu mua hàng hoá
- Tr giá ca hàng hoá thuê ngoài
gia công (gm giá mua vào và chi phí
gia công).
- Tr i
mua tr l nhp kho.
- Tr giá hàng hoá phát hin tha
khi kim kê.
- Kt chuyn tr giá hàng hoá tn
kho cui k ng hp doanh nghip
k toán hàng t
kinh k).
- Tr giá hàng hoá b ng sn
mua vào hoc chuyn t b ng sn
- Tr giá ca hàng hoá xut kho
ph thuc; thuê ngoài gia công, hoc
s dng cho sn xut, kinh doanh.
- Chit kh i hàng
ng.
- Các khon gim giá hàng mua
ng.
- Tr giá hàng hoá tr li cho
i bán.
- Tr giá hàng hoá phát hin thiu
khi kim kê.
- Kt chuyn tr giá hàng hoá tn
u k ng hp doanh nghip
k toán hàng t
pháp kinh k).
Thang Long University Library
11
- TK 157 - :
Kt cu và ni dung TK
TK157
- Tr giá hàng hóa, thành phm
i cho khách hàng, hoc gi bán
i lý, ký gi; g cp
i hch toán ph thuc.
- Tr giá dch v p cho
c xác
- Cui k kt chuyn tr giá hàng
hóa, thành phc
i k ng hp
doanh nghip k toán hàng tn kho
nh k).
- Tr giá hàng hóa, thành phm
g ch v c
- Tr giá hàng hóa, thành phm,
dch v khách hàng tr l
- u k kt chuyn tr giá hàng
hóa, thành phch v
u
k ng hp doanh nghip k toán
hàng t m
nh k).
giá hàng hóa, thành
ph ch v p
.
12
- TK 511 -: T
.
Kt cu và ni dung TK:
TK511
-
-
-
sang TK 911
-
+ - Doanh thu bán hàng hoá:
+ -
+ -
+ -
- TK 512 - :
i dung TK 512 ()
:
+ TK5121 - Doanh thu bán hàng hoá
Thang Long University Library
13
+ TK5122 -
+ TK5123 -
- TK 521 - ánh
doanh thu
Kt cu và ni dung TK:
TK521
-
-
-
sai quy
Kt chuyn toàn b
p
cung cp dch v nh doanh
thu thun ca k báo cáo.
:
+ TK 5211 -
+ TK 5212 -
+ TK5213 -
- TK 632 -: d
14
Kt cu và ni dung TK 632
TK632
-
-
-
-
1.2.3. Trình t k toán nghip v bán hàng
i doanh nghip hch toán hàng t
pháp ng xuyên (KKTX)
tình hình
- -
,
a,
Thang Long University Library
15
- K toán bc giao hàng trc tip
K toán bán buôn qua kho c giao hàng trc tip
- án b hàng
K toán bán buôn qua kho c gi hàng ch chp nhn
TK156
TK632
TK911
TK511
TK111,112,131
TK521
GVHB
doanh thu
doanh thu
doanh thu
TK157
TK3331
TK3331
Hà
kho khách hàng
TK156
TK157
TK632
TK911
TK 511
TK111,112,131
TK521
Ghi n
doanh thu
bán hàng hóa
GVHB
GVHB
doanh thu
doanh thu
TK3331
TK3331
kho khách hàng
16
-
(Giao tay ba)
1.3.n chuyn th theo hình
thc trc tip (Giao tay ba)
-
hàng
1.4.n chuyn th theo hình
thc gi hàng
TK111,112,331
TK632
TK911
TK511
TK111,112,131
TK521
TK133
G
GVHB
doanh thu
doanh thu
doanh thu
TK156
TK157
TK3331
TK3331
T
TK111,112,331
TK133
TK632
TK911
TK511
TK111,112,131
TK521
GVHB
doanh thu
doanh thu
doanh thu
TK157
TK156
TK3331
TK3331
Thang Long University Library
17
- không
n chuyn th
- K toán bán hàng
TK111,112,331
TK6421
TK911
TK511
TK111,112,131
Chi phí
chi phí bán hàng
doanh thu
doanh thu
TK133
TK3331
TK111,112,331
TK157
TK632
TK911
TK511
TK131
TK6421
Mua hàng
GVHB
GVHB
doanh thu
doanh thu
TK133
TK3331
TK133
TK156
TK111,112
thanh toán
18
- K
-
1.8.
TK911
TK511
TK331
TK111,112,131
TK003
ý
doanh thu
bán hàng
TK3331
àng
TK111,112
Thanh toán cho
TK156
TK632
TK911
TK511
TK111,112
GVHB
GVHB
doanh thu
TK3331
TK1388
Thang Long University Library
19
-
b, Trình t hch toán k toán bán hàng ti doanh nghii tính thu
GTGT th trc tip hoc kinh doanh hàng hóa không thuc din
chu thu GTGT
Doanh nghip kinh doanh i tính thu c tip
hoc kinh doanh hàng hóa không thuc din chu thu GTGT thì quá trình hch toán
nghip v bán hàn ging vi doanh nghip tính thu
khu trm khác bit cm phn doanh thu. Doanh thu tính
m c thu ng vhch toán các
nghip v liên quan ti khon gim tr doanh thu, ngoài phn doanh thu b gim tr,
k toán phi ghi gim thu GTGT. Cui k, k nh thu GTGT phi np
c tip là khon gim tr doanh thu
N TK 511,512
Có TK3331
1.2.3.2. K toán bán hàng ti doanh nghip hch toán hàng t
pháp kinh k ()
K toán có th s d gim thiu khng ghi chép
ng ngày liên quan ti bim hàng tn kho. Tuy nhiên, khi áp dng
c k toán s b dn vào cui k dn t
Do k toán không nm bng xuyên tình hình nhp - xut - tn ca hàng hóa nên
c nhu cu s dng s liu ca nhà qun tr. Vì vy, nhà qun tr s
không th ra quynh kp thi khi có s i trong nhu cu hàng hóa trên th
TK1561
TK632
TK911
TK511
TK131
TK111,112
GVBH
GVBH
doanh thu
doanh thu
TK3331
TK515
TK3387
lãi
20
ng. ng áp dng các doanh nghip c qun lý
tt hàng tn kho, chuyên kinh doanh các mt hàng có giá tr thp, s ng ln, nhiu
chng lo
ti doanh nghip hch toán hàng tn kho theo
TK151,1561,157
TK611
TK151,1561,157
hàng
TK411,336,338,711
TK111,112,331
TK632
TK133
TK511
TK521
doanh thu
TK3331
TK3331
Thang Long University Library
21
1.3. K NH KT QU BÁN HÀNG
1.3.1. K toán chi phí qun lý kinh doanh
1.3.1.1. Chng t k toán s dng
Theo quynh 48-BTC ca B tài chính v ch k toán doanh
nghip va và nh, các biu mu chng t c áp dng trong k nh kt
qu bán hàng bao gm:
- Phiu xut kho (Mu s 02 - VT)
- ng (Mu s 02 GTTT - 3LL):
- (Mu s 01 GTKT - 3LL)
- Bng phân b tio him xã hi (Mu s 11 - LDTL)
- Bng phân b nguyên liu, vt liu, công c dng c (Mu s 07 - VT)
- Bng tính và phân b khu hao tài sn c nh (Mu s 06 -TSCD)
- Bng kê chi tin (Mu s 09-TT)
- Phiu chi (Mu s 02 - TT)
- Giy báo n.
1.3.1.2. Tài khon s dng
- TK 642 -: p
theo quynh 48-BTC. Tài khon này không có s i k.
Kt cu và ni dung TK
TK642
-
-
-
-
doanh
-
-
:
+ Tài khon 6421 - Chi phí bán hàng
22
+ Tài khon 6422 - Chi phí qun lý doanh nghip
1.3.1.3. Trình t k toán chi phí qun lý kinh doanh
TK334,338
TK642
TK111,112,331
p và các
TK152,153
TK142,242,335
TK531,532
TK214
TK 351,352
TK911
TK111,112,331
TK133
TK1592
Thang Long University Library
23
1.3.2. K nh kt qu bán hàng
1.3.2.1.Tài khon s dng
- TK 91-:
Kt cu và ni dung TK
TK911
-
- Chi phí hong tài chính, chi
phí thu thu nh
-
-
-
-
-
nh kt qu kinh doanh
TK632
TK911
TK511,512
TK642
k/
TK521
doanh thu
24
1.4. H THNG S K TOÁN S DNG TRONG CÔNG TÁC K TOÁN
NH KT QU BÁN HÀNG
S k toán là biu hin vt cht c th ci ng tài khon. Ghi chép
trên s k toán là s th hin nguyên lý c kép. T chc s k
toán là vic t chc vn dng ch ghi s tng hp và s chi tit cho t,
tng hch toán.
Theo quynh 48-BTC ca B tài chính, các hình thc s k c áp
dng cho các doanh nghip va và nh bao gm:
-
- -
-
- K toán trên máy vi tính
Trong bài khóa lun, em ch cp c th v hai hình thc s k toán là nht ký
chung và k toán trên máy vi tính
1.4
-
-
+
-
+
+
-
Trình t ghi s
Thang Long University Library
25
Trình t ghi s theo hình thc Nht ký chung
Chú thích:
Q
1.4.2. K toán trên máy vi tính
-
-
k toán
S nhc bit
S,
TK 511, 632,
Bng tng hp nhp -
xut - t
Báo cáo tài chính
Bi s
phát sinh