Khuôn mẫu lý thuyết Kiểm soát nội bộ Phần 1 (Môn Kiểm Soát Nội Bộ)

Khuôn mẫu lý thuyết
Kiểm soát nội bộ
GV: Ngô Ngọc Linh
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TPHCM
2
Mục tiêu
• Sau khi nghiên cứu xong chương này, người học có
thể:
– Giải thích tầm quan trọng và các nhân tố thuộc môi trường
kiểm soát.
– Nêu vai trò và các nội dung cơ bản của việc đánh giá rủi
ro, bao gồm việc nhận dạng, phân tích rủi ro và quản trị sự
thay đổi.
– Trình bày mục đích và các nội dung của các hoạt động
kiểm soát cơ bản trong tổ chức.
– Giải thích vai trò và các nội dung của thông tin và truyền
thông.
– Trình bày các hoạt động giám sát trong tổ chức.
– Nêu những đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong
việc tổ chức và duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ.

3
Nội dung
• Môi trường kiểm soát
• Đánh giá rủi ro
• Các hoạt động kiểm soát
• Thông tin và truyền thông
• Giám sát
MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT
Phần 1
5

Khái niệm
• Môi trường kiểm soát
phản ảnh sắc thái chung
của một tổ chức, tác động
đến ý thức của mọi người
trong đơn vị, là nền tảng
cho các bộ phận khác
trong hệ thống kiểm soát
nội bộ.

6
Ý thức
Quy định
Môi trường
kiểm soát
Các hoạt
động kiểm
soát
7
Các nhân tố
• Tính trung thực và các giá trị đạo đức
• Cam kết về năng lực
• Hội đồng quản trị và Ủy ban Kiểm toán
• Triết lý quản lý và phong cách điều hành
• Cơ cấu tổ chức
• Phân định quyền hạn và trách nhiệm
• Chính sách nhân sự


8

Tính trung thực và các giá trị đạo đức
• Trung thực và các giá trị đạo đức giúp:
– Mang lại uy tín cho doanh nghiệp.
– Giúp doanh nghiệp phát triển bền vững khi giải quyết hài
hòa lợi ích với xã hội và các bên khác.
– Tác động đến việc thực hiện các hoạt động kiểm soát trong
tổ chức.
• Trung thực và các giá trị đạo đức cần:
– Loại trừ các áp lực (động cơ) và cơ hội dẫn đến gian lận
– Xây dựng và hướng dẫn về đạo đức


9
Tại sao anh ta gian lận?
Áp lực
Mục tiêu phi thực tế
Tiền thưởng theo
công việc…
Điều chỉnh mục tiêu
Khen thưởng hợp lý
Kiểm soát yếu kém
Kỷ luật không
nghiêm minh…
Tăng cường kiểm soát
Kỷ luật nghiêm minh
Cơ hội
Nghĩ như vậy là tốt
Không biết cách xử
lý sự mâu thuẫn lợi
ích

Ban hành hướng dẫn
Làm gương cho NV
Thiếu hiểu biết
10
Điều lệ về đạo đức kinh doanh
CÔNG TY XYZ
• Sự xác thực và đầy đủ của sổ sách và báo cáo kế toán
• Mâu thuẫn quyền lợi
• Ưng xử với viên chức Nhà nước, khách hàng và nhà
cung cấp
• Đóng góp chính trị
• Quy định về thực hiện
11
Cam kết về năng lực
• Cam kết về năng lực là người quản lý đặt yêu
cầu các nhân viên đủ năng lực cho công việc
được giao.
• Cam kết về năng lực giúp:
– Đáp ứng mục tiêu KSNB
– Đảm bảo thực hiện các yêu cầu của thủ tục kiểm soát
• Cam kết về năng lực cần:
– Phải cụ thể hóa năng lực thành các yêu cầu về kiến
thức và kỹ năng cho mỗi công việc cụ thể
– Cần cân bằng giữa chi phí và lợi ích

12
Các thủ tục kiểm soát chỉ thực hiện được khi nhân
viên đủ năng lực
13
Triết lý quản lý & phong cách điều hành

Triết lý quản lý
Quan điểm của nhà quản lý về:
1/ Mức độ chấp nhận rủi ro
2/ Báo cáo tài chính
3/ Lựa chọn chính sách kế
toán…
Phong cách điều hành
Cách thức nhà quản lý:
1/ Tổ chức kênh thông tin
2/ Thay đổi nhân sự quản lý…

Tác động khác nhau đến việc thực hiện các hoạt động kiểm
soát
14
Bài tập
• Hùng nhận tư vấn tổ chức hệ thống KSNB
cho công ty ABC. Dựa trên hệ thống này
tại công ty X đã áp dụng rất thành công,
Hùng đưa vào công ty ABC và hoàn toàn
thất bại. Công ty X và công ty ABC cùng
ngành nghề kinh doanh và quy mô tương
đương.
• Tại sao?
15
Hội đồng quản trị & UB kiểm toán
• HĐQT và UBKT giúp:
– Tạo lập môi trường kiểm soát tốt
– Giám sát ban quản lý
• HĐQT và UBKT cần:
– Năng lực và tận tâm

– Có một số hợp lý các thành viên bên ngoài
(không phải là nhà quản lý)
16
Cơ cấu tổ chức
• Cơ cấu tổ chức giúp:
– Cung cấp khuôn khổ trong đó hoạt động của tổ chức được lập
kế hoạch, thực hiện, kiểm soát và giám sát.
• Cơ cấu tổ chức cần:
– Xác định rõ quyền hạn và trách nhiệm chủ yếu đối với từng hoạt
động, xác định cấp bậc cần báo cáo thích hợp.
• Cơ cấu tổ chức khác nhau tùy theo quy mô và đặc điểm
của tổ chức
• Cơ cấu tổ chức thúc đẩy hoặc hạn chế việc thực hiện
các hoạt động kiểm soát.
17
Sơ đồ tổ chức
GĐ Tài chính
Kế toán trưởng
PTGĐ Tài chính
PTGĐ Kinh doanh
QĐ PX A
QĐ PX B
TP Kỹ thuật
PT Kho
GĐ Nhà máy A
GĐ Nhà máy B
GĐ KSCL
GĐ Mua hàng
PTGĐ Sản xuất
Trưởng KTNB

Tổng Giám đốc
Ban kiểm soát
Hội đồng quản trò
18
Bài tập
• Bạn nghĩ sao nếu sơ đồ tổ chức ở slide
trước được thay đổi như sau:
– Bộ phận Kiểm toán nội bộ trực thuộc Hội
đồng quản trị.
– Kế toán trưởng có trách nhiệm báo cáo cho
Giám đốc kinh doanh
19
Phân định quyền hạn và trách nhiệm
• Là việc xác định mức độ tự chủ, quyền hạn của từng
cá nhân hay từng nhóm trong việc đề xuất và giải
quyết vấn đề, trách nhiệm báo cáo đối với các cấp có
liên quan.
• Có hai khuynh hướng là tập quyền và phân quyền,
mỗi phương hướng đều có ưu nhược điểm, ảnh
hưởng đến KSNB.
20
Tập quyền
Ưu điểm


Nhược điểm



Phân quyền

Ưu điểm


Nhược điểm



Giải pháp?





Giải pháp?





21
Chính sách nhân sự
• Chính sách nhân sự là thông điệp của doanh
nghiệp về: tính trung thực, hành vi đạo đức và
năng lực mà doanh nghiệp mong đợi từ nhân
viên
• Biểu hiện qua: tuyển dụng, hướng nghiệp, đào
tạo, đánh giá, tư vấn, động viên, khen thưởng
và kỷ luật.

22

Bài tập
Sự trung thực và các
giá trị đạo đức
Cam kết về năng lực
Triết lý quản lý và
phong cách điều
hành
Chính sách nhân sự
23
Áp dụng cho tổ chức vừa hoặc nhỏ
Tự suy nghĩ
1. Việc duy trì môi trường kiểm
soát có cần thiết cho tổ chức
có quy mô vừa hoặc nhỏ?
2. Các nhân tố của môi trường
kiểm soát có gì thay đổi khi
áp dụng cho tổ chức có quy
mô vừa hoặc nhỏ?
ĐÁNH GIÁ RỦI RO
Phần 2
25
Đánh giá rủi ro
• Đánh giá rủi ro là
quá trình nhận
dạng và phân tích
những rủi ro ảnh
hưởng đến việc
đạt được mục tiêu,
từ đó có thể quản
trị được rủi ro.