Quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
PJICO Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex
WTO Tổ chức thương mại thế giới
BTC Bộ Tài chính
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của PJICO giai đoạn 2007 – 2011 Error:
Reference source not found
Bảng 2.2: Danh sách các vụ tổn thất điển hình PJICO đã bồi thường giai đoạn 2007-2011
Error: Reference source not found
Bảng 2.3: Doanh thu và bồi thường theo nghiệp vụ của PJICO giai đoạn 2009 - 2011
Error: Reference source not found
Bảng 2.4: Doanh thu và bồi thường của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
giai đoạn 2009 - 2011 Error: Reference source not found
Bảng 2.5: Bản Câu Hỏi Đánh Giá Rủi ro hỏa hoạn & Rủi ro Đặc biệt khác Error:
Reference source not found
Bảng 2.6: Tỷ lệ doanh thu phí bảo hiểm được đánh giá rủi ro trên tổng doanh thu
của PJICO giai đoạn 2009 - 2011 Error: Reference source not found
Bảng 2.7: Tỷ lệ chi phí đánh giá rủi ro đối tượng bảo hiểm của PJICO giai đoạn
2007-2011 Error: Reference source not found
Bảng 2.8: Chi phí đề phòng hạn chế tổn thất của PJICO giai đoạn 2007-2011. Error:
Reference source not found
Bảng 2.9: Dự phòng nghiệp vụ của PJICO giai đoạn 2007-2011 Error: Reference
source not found
Bảng 2.10: Chi phí tái bảo hiểm của PJICO giai đoạn 2007-2011 Error: Reference
source not found

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
SƠ ĐỒ
Bảng 2.5: Bản câu hỏi đánh giá Rủi ro hỏa hoạn & Rủi ro Đặc biệt khác 50
LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, quá trình hội
nhập của các doanh nghiệp trong các nền kinh tế diễn ra nhanh hơn rất nhiều so với
trước đây và biến đối sâu sắc toàn cảnh bức tranh của các nền kinh tế. Các thay đổi
đã và đang tác động đến thực tiễn kinh doanh của các doanh nghiệp. Dù hoạt động
trong bất cứ lĩnh vực nào thì hàng ngày các doanh nghiệp thường xuyên phải đối
mặt với hàng loạt các rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình. Các rủi ro có thể
đem lại lợi ích, là cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp nhưng cũng có thể đem lại
thiệt hại làm ảnh hưởng xấu tới kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Quản lý tốt
rủi ro giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro trong tương lai và có thể giúp
quản lý tốt hậu quả do rủi ro gây ra. Quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp có thể tối
đa hóa được lợi nhuận thông qua việc giảm thiểu khả năng xảy ra của rủi ro và tối
thiểu hóa các tổn thất của rủi ro, giảm thiểu được chi phí phát sinh cho doanh
nghiệp. Xét trên những lợi ích mang lại thì thực hiện tốt công tác quản lý rủi ro sẽ
mang lại lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp ứng phó tốt
với các rủi ro bất lợi.
Trong bối cảnh mở cửa thị trường theo các cam kết với WTO và khủng
hoảng tài chính như hiện nay, các doanh nghiệp Việt nam đang phải đứng trước
những biến động bất ổn lớn của thị trường. Nếu các doanh nghiệp Việt nam
không lường trước được những biến động của thị trường, có chương trình quản
lý rủi ro thích hợp và đẩy quản lý rủi ro lên thành hành động bản năng của mình
trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, họ sẽ phải thực sự đối mặt với những khó
khăn lớn, đặc biệt là với các doanh nghiệp nước ngoài vốn có truyền thống ngăn
ngừa rủi ro từ lâu đời và có hệ thống quản lý rủi ro tốt hơn rất nhiều so với các
doanh nghiệp Việt nam.
Cũng như các tổ chức kinh tế khác, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh
vực bảo hiểm cũng phải chịu tác động của hàng loạt các rủi ro do môi trường kinh
1
doanh mang lại. Do đặc thù hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm là
hoạt động theo cơ chế chuyển giao rủi ro, chấp nhận rủi ro là nguồn duy nhất mang

lại lợi nhuận cho doanh nghiệp bảo hiểm. Một lĩnh vực hoạt động nhạy cảm và tiềm
ẩn rất nhiều rủi ro. Vì vậy, quản lý tốt rủi ro đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với
sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp bảo hiểm. Quản lý rủi ro được coi là hoạt
động cấp thiết và như là bản năng đối với các doanh nghiệp bảo hiểm lớn trên thế
giới và càng trở nên đặc biệt cấp thiết đối với các doanh nghiệp bảo hiểm Việt nam
trong môi trường kinh doanh hiện nay.
Do xuất phát điểm của các doanh nghiệp bảo hiểm Việt nam khá thấp so với
các nước trong khu vực và trên thế giới nên việc tập trung phát triển doanh thu được
xem là ưu tiên, hiệu quả kinh doanh chưa được đặt lên là ưu tiên số một. Chính vì
thế, mặc dù quản lý rủi ro là hoạt động cấp thiết nhưng hệ thống quản lý rủi ro
dường như vẫn đang bị bỏ ngỏ, chưa được đầu tư xây dựng một cách chuyên nghiệp
dẫn đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm chưa thực sự đạt hiệu
quả như lẽ ra nó phải có. Trước thực tế này việc nhận thức và đưa quản lý rủi ro về
đúng với vai trò thực sự của nó là vấn đề cấp thiết đối với các doanh nghiệp bảo
hiểm Việt Nam. Đề tài “Quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ tại Công ty cổ phần
bảo hiểm Petrolimex ” đã được lựa chọn để nghiên cứu, góp phần giải quyết những
vấn đề mà thực tiễn hoạt động kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ nói chung và hoạt
động kinh doanh tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex nói riêng đã đặt ra.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài:
- Làm rõ cơ sở lý luận của quản lý rủi ro trong hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ.
- Đánh giá thực trạng quản lý rủi ro đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm
phi nhân thọ của Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex giai đoạn năm 2007 đến
năm 2011.
- Đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân
thọ tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex đến năm 2015.
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề về cơ
sở lý luận quản lý rủi ro trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ. Về mặt

thực tiễn, luận văn nghiên cứu và đánh giá thực trạng quản lý rủi ro đối với hoạt
động kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ của Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex,
đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ tại
Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex cho giai đoạn đến năm 2015.
- Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ tại
Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex dưới giác độ tác nghiệp.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện việc nghiên cứu theo các mục tiêu đã đặt ra, luận văn sử dụng
các phương pháp nghiên khoa học như: tổng hợp, phân tích so sánh, đối chiếu dựa
trên cơ sở phân tích thực tế để làm sáng tỏ quan điểm của mình về vấn đề nghiên
cứu đã đặt ra.
Luận văn chủ yếu sử dụng nguồn số liệu thứ cấp của Công ty cổ phần bảo
hiểm Petrolimex và Bộ Tài chính.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống các khái niệm và thực tiễn hoạt
động quản lý rủi ro trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ, luận văn sẽ
làm rõ hơn nhận thức về tính cấp thiết của quản lý rủi ro trong thực tiễn hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ.
Luận văn trình bày rõ ràng thực trạng quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex trong thời gian qua. Trên cơ sở đó đánh
giá được những kết quả và đưa ra những nguyên nhân gây ra hạn chế trong công tác
quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ từ đó có những giải pháp phù hợp làm hoàn
thiện hơn cho công tác quản lý rủi ro tại Công ty.
3
6. Bố cục của luận văn
Nội dung nghiên cứu ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo luận văn được trình bày làm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Chương 2: Phân tích thực trạng quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ tại
Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro bảo hiểm
phi nhân thọ tại Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex
4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO
BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ

1.1 Bảo hiểm phi nhân thọ
1.1.1 Khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ
Bảo hiểm có nguồn gốc từ rất xa xưa trong lịch sử nền văn minh nhân loại và
thậm chí cho tời giờ người ta vẫn chưa xác định được bảo hiểm xuất hiện từ khi
nào. Vào cuối thế kỷ XV khi châu Âu thực hiện những chuyến đi khai phá tới châu
Á và châu Mỹ, mở đường cho cái gọi là “cuộc cách mạng thương mại”, ý tưởng về
rủi ro và thành lập một quỹ chung để đề phòng và xử lý cho những trường hợp xấu,
hay khẩn cấp xẩy ra đã xuất hiện cùng một lúc. Nếu một đội tàu nhỏ tìm cách đi từ
châu Âu sang châu Á giao thương mua bán hàng hoá và trở về với nhiều loại hàng
hoá hấp dẫn, nhưng lại có nhiều rủi ro là một số tàu sẽ không thể hoàn thành chuyến
trở về vì có thể tàu bị chìm do bão tố, lạc đường, bị cướp, đội thuỷ thủ bị chết do
bệnh tật . . .Những người tham gia đầu tư vào những chuyến đi đó cảm thấy rất mạo
hiểm và sự cần thiết phải cùng nhau chia sẻ rủi ro để tránh tình trạng một số người
đầu tư bị mất trắng khoản đầu tư của mình do một rủi ro ngẫu nhiên xẩy đến với
con tàu. Người ta đã tìm ra hai cách nhằm đáp ứng nhu cầu này. Cách thứ nhất là
thành lập một liên doanh có vốn góp cổ phần theo đó một nhóm những người cùng
tham gia đầu tư vào một đội tàu chở hàng chung, cùng chia sẻ rủi ro khi xẩy ra tổn
thất và cùng phân chia lợi nhuận mà liên doanh thu được. Cách thứ hai là bảo hiểm,
một hệ thống mà theo đó chủ hàng hay chủ tàu đề nghị trả một số tiền mặt (gọi là
phí) cho những người khác nếu những người này đồng ý sẽ bồi thường cho các chủ
hàng thuộc con tàu đã nêu tên không thể hoàn thành một chuyến đi cụ thể nào đó.
Theo cách thức này, thay cho việc phát triển trong cạnh tranh và rủi ro, việc chung
vốn và bảo hiểm đã bổ sung cho nhau. Một số người (hay Công ty) thu phí bảo

hiểm bằng tiền mặt để đổi lấy một cam kết sẽ bồi thường cho cho chủ tàu trong
5
trường hợp tàu bị tổn thất. Những bảo hiểm này đã tạo lập một quỹ chung mà họ
cam kết sử dụng để thanh toán cho người được bảo hiểm khi xẩy ra tổn thất. Người
ta soạn ra một văn bản nêu rõ rủi ro (sự kiện được bảo hiểm, hoàn cảnh xẩy ra rủi
ro, thời gian bảo hiểm) và người nhận bảo hiểm ghi ở rõ những điều khoản liệt kê
này và tỷ lệ rủi ro mà người đó sẵn sàng nhận bảo hiểm.
Một số người nhanh chóng nhận ra rằng rất nhiều thành viên trong cộng
đồng những người nhận bảo hiểm không muốn một mình nhận bảo hiểm cho những
rủi ro lớn. Vì vậy người ta kêu gọi mọi người mua cổ phần của các Công ty bảo
hiểm và Công ty bảo hiểm sẽ thuê các chuyên gia để lựa chọn các rủi ro có thể bảo
hiểm và bồi thường cho người được bảo hiểm bằng số tiền trích ra từ quỹ chung khi
rủi ro xẩy ra. Quỹ chung này được xây dựng trên cơ sở số tiền mà Công ty thu được
sau khi bán cổ phần cho các cổ đông, phí bảo hiểm do người được bảo hiểm nộp
cộng với thu nhập nhờ đầu tư quỹ.
Như vậy, bảo hiểm là sự chuyển giao rủi ro, hoạt động kinh doanh bảo hiểm
là hoạt động kiếm tìm lợi nhuận từ rủi ro mà khách hàng phải đối mặt, chấp nhận
rủi ro là nguồn duy nhất mang lại lợi nhuận cho người nhận bảo hiểm.
Bảo hiểm không chỉ là chuyển giao rủi ro mà còn có khả năng làm giảm rủi
ro do người nhận bảo hiểm có thể tập trung một số lớn các rủi ro cho phép có thể
tiên đoán về các tổn thất khi chúng xảy ra và quy luật đặc thù của hoạt động kinh
doanh bảo hiểm là quy luật “số đông bù số ít”.
Trong thực tế có nhiều quan niệm về bảo hiểm khác nhau tuỳ thuộc vào việc
nhìn nhận bảo hiểm ở các góc độ và cách thức tiếp cận khác nhau. Trên phương
diện lý thuyết cơ bản, Bảo hiểm là một nghiệp vụ, qua đó một bên là người được
bảo hiểm chấp nhận trả một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm cho chính mình hoặc
cho người thứ ba khác để trong trường hợp có rủi ro xảy ra nằm trong phạm vi bảo
hiểm sẽ được trả một khoản bồi thường từ người bảo hiểm, là người chịu trách
nhiệm đối với những rủi ro đã cam kết và đền bù thiệt hại.
Theo điều 3 Luật kinh doanh bảo hiểm Việt Nam: Bảo hiểm là hoạt động

theo đó doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận rủi ro của người được bảo hiểm, trên cơ
6
sở bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo
hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự
kiện bảo hiểm.
Căn cứ vào nguồn gốc rủi ro được bảo hiểm thì bảo hiểm được chia làm 02
loại: Bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm nhân thọ.
Bảo hiểm phi nhân thọ được sử dụng như một khái niệm tổng hợp mang ý
nghĩa hàm chứa tất cả các nghiệp vụ bảo hiểm thiệt hại( bảo hiểm tài sản, bảo
hiểm trách nhiệm dân sự) và các nghiệp vụ bảo hiểm con người không thuộc bảo
hiểm nhân thọ(bảo hiểm tai nạn, bảo hiểm bệnh tật, ốm đau ). Theo Luật kinh
doanh bảo hiểm Việt Nam thì thuật ngữ bảo hiểm phi nhân thọ được hiểu như sau:
Bảo hiểm phi nhân thọ là nghiệp vụ bảo hiểm tài sản, bảo hiểm trách nhiệm dân sự
và các nghiệp vụ bảo hiểm khác không thuộc bảo hiểm nhân thọ.
Bảo hiểm nhân thọ là loại nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được
bảo hiểm sống hoặc chết.
Bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ có một điểm khác nhau cơ bản
là hầu hết các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ đều mang ý nghĩa sự sống và ý nghĩa
tiết kiệm đầu tư đảm bảo tài chính cho họ hoặc người thân của họ khi gặp rủi ro
hoặc khi không gặp rủi ro và tham gia bảo hiểm nhân thọ mang tính chất tiết kiệm
có hiệu quả mà mình vừa được bảo hiểm.Còn bảo hiểm phi nhân thọ thì người được
bảo hiểm chỉ được nhận tiền bảo hiểm khi gặp rủi ro còn khi không gặp rủi ro thì
không được nhận lại tiền đã đóng. Đó là sự khác nhau cơ bản và một điều khác
nhau nữa là phí bảo hiểm đóng trong trường hợp phi nhân thọ thì thấp hơn rất nhiều
so với bảo hiểm nhân thọ. 1 loại hình là bảo hiểm cho con người & 1 loại hình bảo
hiểm cho đồ đạc vật chất.
Luận văn này chỉ nghiên cứu và phân tích loại hình bảo hiểm phi nhân thọ
1.1.2 Vai trò của bảo hiểm phi nhân thọ trong nền kinh tế
Có thể nói các công ty bảo hiểm phi nhân thọ đóng một vai trò quan trọng
đối với mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội:

7
Phân tán rủi ro: Quỹ bảo hiểm phi nhân thọ được hình thành từ số tiền mà
Công ty thu được sau khi bán cổ phần cho các cổ đông, phí bảo hiểm do người được
bảo hiểm nộp cộng với thu nhập nhờ đầu tư quỹ được sử dụng để bồi thường, chi trả
quyền lợi cho người được bảo hiểm khi tổn thất xẩy ra. Nhờ vậy những rủi ro thay
vì một người phải gánh chịu thì qua bảo hiểm sẽ được chia sẻ, phân tán cho số đông
người tham gia bảo hiểm
Bảo vệ: Với khách hàng tham gia bảo hiểm phi nhân thọ thì qua việc thanh
toán tiền bảo hiểm, tiền bồi thường, công ty bảo hiểm gánh bớt gánh nặng tài chính
cho khách hàng khi xảy ra rủi ro, giúp ổn định cuộc sống cho mỗi cá nhân, gia đình.
Với tổ chức, doanh nghiệp, với việc thanh toán tiền bồi thường, công ty bảo
hiểm phi nhân thọ giúp các tổ chức, doanh nghiệp nhanh chóng ổn định tình hình tài
chính và sản xuất kinh doanh.
Ổn định đời sống kinh tế xã hội: Khi tổn thất xẩy ra, hậu quả và chi phí của
nó nhiều khi vượt qua khả năng tài chính của mỗi cá thể. Nhưng nếu các cá thể này
tham gia bảo hiểm, thì người tham gia bảo hiểm chỉ đóng cho người nhận bảo hiểm
một khoản phí rất nhỏ so với số tiền mà họ nhận được khi tổn thất xẩy ra, và số tiền
này giúp họ có thể nhanh chóng ổn định đời sống, kinh doanh của mình.
Tạo sự an tâm về mặt tinh thần cho người tham gia bảo hiểm: Khi được
bảo hiểm họ đã chuyển mọi rủi ro tiềm ẩn thường đe doạ xung quanh mình cho
người nhận bảo hiểm, nhờ đó tạo nên tâm lý an tâm về mặt tinh thần là bản thân, gia
đình, tài sản . . . của mình luôn được an toàn, tập trung vào việc phát triển sản xuất
kinh doanh.
Tạo công ăn việc làm cho người lao động: Sự ra đời và phát triển của
người nhận bảo hiểm (các công ty bảo hiểm) đã thu hút một lực lượng lao động
đông đảo tham gia vào các vị trí là nhân viên, đại lý, cộng tác viên . . . với mức thu
nhập khá hấp dẫn.
Các công ty bảo hiểm cũng có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế:
Qua việc giúp các doanh nghiệp khắc phục hậu quả khi xảy ra rủi ro,
đảm bảo ổn định tình hình tài chính, tránh được tình trạng gián đoạn sản xuất

8
kinh doanh, các công ty bảo hiểm phi nhân thọ giúp nền kinh tế phát triển ổn
định hơn.
Hơn nữa, việc tham gia bảo hiểm phi nhân thọ cho phép chủ công ty
chuyển giao được một phần, một số rủi ro nhất định sang cho công ty bảo hiểm,
từ đó thúc đẩy các công ty mạnh dạn hơn trong việc đầu tư tài chính vào kinh
doanh, gián tiếp góp phần làm tăng sản lượng hàng hoá, giảm thất nghiệp, thúc
đẩy nền kinh tế phát triển.
Bên cạnh đó, công ty bảo hiểm phi nhân thọ cũng góp phần vào việc hạn chế
rủi ro, giảm bớt tổn thất của cải cho xã hội. Công tác đề phòng hạn chế tổn thất là
một mặt hoạt động quan trọng, cần thiết đối với các công ty bảo hiểm phi nhân. Đặc
điểm kinh doanh bảo hiểm đòi hỏi các công ty bảo hiểm phải thực hiện nghiên cứu
rủi ro, thống kê tai nạn, tổn thất, xác định nguyên nhân và đề ra các biện pháp kiểm
soát, ngăn ngừa, giảm thiểu rủi ro, từ đó làm giảm chi phí bồi thường của công ty,
nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh bảo hiểm, đồng thời mang lại hiệu quả về
mặt xã hội.
Vì vậy, các công ty bảo hiểm phi nhân thọ trên thế giới thường tìm kiếm
những chuyên gia tài giỏi có trình độ khoa học kỹ thuật cao, tổ chức những cuộc
nghiên cứu ứng dụng thực tế trợ giúp, tư vấn, hướng dẫn cho các khách hàng tham
gia bảo hiểm về các biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro. Các công ty bảo hiểm
phi nhân thọ cũng dành một khoản kinh phí đáng kể hỗ trợ xây dựng các công trình
nhằm giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra đối với đối tượng bảo hiểm, góp phần làm hạn
chế các tổn thất có thể xảy ra cho mỗi cá nhân, công ty cũng như toàn xã hội.
Các công ty bảo hiểm cũng đóng vai trò là những trung gian tài chính quan
trọng. Qua hoạt động bảo hiểm gốc, mỗi cá nhân, tổ chức cùng đóng góp tạo nên
một quỹ chung để sử dụng khi xảy ra tổn thất. Như vậy, công ty bảo hiểm có một
nguốn vốn tạm thời nhàn rỗi khá lớn. Do đặc điểm hoạt động kinh doanh bảo hiểm
là có một khoảng thời gian khá dài từ khi thu được phí bảo hiểm đến khi phải thanh
toán tiền bảo hiểm (đối với bảo hiểm nhân thọ) hoặc khi phải thanh toán khiếu nại
nếu tổn thất xảy ra, phần lớn nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi này sẽ được các công ty

9
bảo hiểm sử dụng để đầu tư tài chính vào các loại hình khác nhau nhằm mục tiêu
sinh lợi. Công ty bảo hiểm có thể đầu tư trực tiếp hoặc cho vay với chính phủ, các
tổ chức quốc tế hoặc các công ty, các tổ chức tài chính thông qua việc cho vay trực
tiếp hoặc mua trái phiếu, tín phiếu,… do các tổ chức này phát hành. Hoạt động đầu
tư này đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế.
- Đối với chính phủ, các công ty bảo hiểm có đóng góp khá lớn cho ngân
sách quốc gia. Với quy mô hoạt động lớn, hiệu quả cao, số tiền thuế các công ty bảo
hiểm nộp cho chính phủ là một con số không nhỏ.
Đồng thời họ cũng đóng vai trò là người cho vay quan trọng đối với chính
phủ qua việc mua một lượng lớn trái phiếu chính phủ. Một số công trình kinh tế
trọng điểm được đầu tư bằng vốn vay của công ty bảo hiểm.
Góp phần thúc đẩy mạnh quá trình hội nhập kinh tế quốc tế: Thông qua
hoạt động đồng bảo hiểm hoặc hoạt động tái bảo hiểm giữa các nước với nhau đã
góp phần mở rộng mối quan hệ kinh tế với nước ngoài.
Như vậy, công ty bảo hiểm phi nhân thọ có vai trò rất to lớn đối với toàn xã
hội nói chung. Họ giúp các cá nhân ổn định cuộc sống, giúp các công ty ổn định sản
xuất kinh doanh khi có rủi ro xảy ra, đóng góp vào nguồn thu của ngân sách nhà
nước, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế, thúc đẩy nền kinh
tế hoạt động có hiệu quả và ngày càng phát triển nền kinh tế, đóng vai trò quan
trọng trong cuộc sống kinh tế xã hội của mỗi quốc gia.
1.1.3 Đặc điểm của bảo hiểm phi nhân thọ
- Bảo hiểm phi nhân thọ là công cụ để đảm bảo bù đắp những thiệt hại tổn
thất khi sự kiện bảo hiểm xảy ra. Đây là mục đích chính và duy nhất của bảo hiểm
phi nhân thọ.
- Nếu sự kiện bảo hiểm không xảy ra thì người bảo hiểm không phải trả bất
cứ một khoản tiền nào hay hoàn phí cho người tham gia bảo hiểm.
- Nếu sự kiện bảo hiểm xảy ra trong thời gian bảo hiểm, người được bảo
hiểm sẽ nhận được tối đa là giá trị tổn thất từ người bảo hiểm.
10

- Thời gian bảo hiểm của nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ thường ngắn hơn
rất nhiều so với các nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ, thông thường thời gian bảo hiểm
các nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ là một năm hoặc ngắn hơn tùy vào từng hợp
đồng. Chính vì thế bảo phí của loại hình này thường đóng một lần.
- Đối tượng được bảo hiểm rất đa dạng là tài sản, trách nhiệm dân sự, sức
khỏe, tai nạn con người. Bên cạnh đó đối tượng của bảo hiểm phi nhân thọ có thể
được sữa chữa thay thế và có thể luôn luôn duy trì tình trạng tốt và có thể xem là
không đổi theo thời gian.
- Trong bảo hiểm phi nhân thọ nguyên tắc bồi thường và thế quyền được
thực hiện khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.
- Bảo hiểm phi nhân thọ là sản phẩm không mong đợi: Việc xẩy ra rủi ro gây
tổn thất cho người được bảo hiểm là ngẫu nhiên và không mong muồn của cả hai
bên bán và mua bảo hiểm. Nói cách khác, sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ là sản
phẩm “của nhu cầu thụ động” và được xếp vào nhóm sản phẩm được bán chứ
không phải được mua.
- Bảo hiểm phi nhân thọ khó xác định hiệu quả kinh doanh: Do việc bồi
thường chỉ diễn ra khi có rủi ro xẩy ra gây tổn thất. Trong suốt thời hạn hiệu lực của
hợp đồng bảo hiểm rủi ro có thể xẩy ra cũng có thể không xẩy ra, vì vậy khó có thể
đánh giá hiệu quả kinh doanh của sản phẩm ngay khi bán mà chỉ có thể đánh giá sau
khi hợp đồng hết thời hạn hiệu lực.
- Bảo hiểm phi nhân thọ là sản phẩm của “chu trình kinh doanh ngược”:
Không như sản phẩm của các lĩnh vực khác, giá của sản phẩm được tính căn cứ trên
cơ sở chi phí sản xuất thực tế phát sinh, trong lĩnh vực bảo hiểm, giá của sản phẩm
(phí bảo hiểm) được xác định trên cơ sở số liệu thống kê tổn thất trong quá khứ và
ước tính tương lai.
1.2 Rủi ro trong bảo hiểm phi nhân thọ
1 2.1 Khái niệm rủi ro trong bảo hiểm phi nhân thọ
Khái niệm rủi ro trong bảo hiểm phi nhân thọ được hiểu là sự bất trắc có thể
đo lường được, vừa mang tính tích cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang
11

đến những tổn thất mất mát cho con người nhưng cũng có thể mang lại những lợi
ích, những cơ hội cho doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ.
Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nghiên cứu rủi ro để có thể tìm ra
những biện pháp phòng ngừa, hạn chế những rủi ro tiêu cực, đón nhận những cơ hội
mang lại kết quả kinh doanh tốt cho doanh nghiệp bảo hiểm.
Như vậy có thể hiểu rủi ro dùng ám chỉ một sự không chắc chắn về kết quả
của một tình huống nhất định và sự không chắc chắn lại luôn hiện hữu và tồn tại
đâu đó quanh chúng ta, liên quan đến bất kỳ một hoạt động của một lĩnh vực, một
cá nhân hay một tổ chức nào.
Một cách đặc trưng, rủi ro nào cũng đều tồn tại hai yếu tố thuần tuý và suy
đoán: Rủi ro thuần tuý tồn tại khi có một nguy cơ tổn thất nhưng không có cơ hội
kiếm lời; Rủi ro suy đoán tồn tại khi trong nó có một cơ hội kiếm lời được cũng như
một nguy cơ tổn thất.
Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ luôn tồn
tại cả rủi ro thuần tuý và rủi ro suy đoán. Do đặc tính của rủi ro là sự bất định không
thể đoán trước được nên rủi ro và sự bất định của nó có ảnh hưởng rất quan trọng
đối với hầu hết mọi người, mọi tổ chức do chúng luôn đòi hỏi một chi phí. Vì vậy
tìm cách quản lý rủi ro để giới hạn sự không chắc chắn ngày càng được quan
tâm, từ đó làm nảy sinh quản trị rủi ro nhằm giảm đến mức thấp nhất những chi
phí rủi ro và làm tăng tối đa những lợi ích của rủi ro.
1.2.2 Các loại rủi ro trong bảo hiểm phi nhân thọ
Rủi ro thị trường: Bảo hiểm phi nhân thọ cũng như các doanh nghiệp kinh
doanh khác đều chịu tác động của các rủi ro mà thị trường kinh doanh đem lại,
nhưng vì là lĩnh vực kinh doanh đặc thù nên bảo hiểm chịu tác động từ thị trường
lớn hơn rất nhiều các lĩnh vực kinh doanh khác. Bởi vì, kinh doanh bảo hiểm không
chỉ phụ thuộc vào năng lực của bản thân doanh nghiệp bảo hiểm mà còn phụ thuộc
rất lớn vào văn hoá, tập quán kinh doanh, trình độ phát triển của nền kinh tế.
Nhu cầu của xã hội là điều kiện vô cùng cần thiết để các doanh nghiệp kinh
doanh tồn tại và phát triển, lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm cũng không nằm ngoài
12

quy luật này. Tuy vậy, do bảo hiểm có đặc thù riêng, sản phẩm khá khác biệt so với
sản phẩm của các lĩnh vực kinh doanh khác ở chỗ, sản phẩm bảo hiểm là công cụ tài
trợ rủi ro, được các cá nhân, tổ chức sử dụng để ứng phó với rủi ro có tổn thất. Do
đó, mặc dù nhu cầu bảo hiểm của xã hội là rất lớn, nhưng sản phẩm bảo hiểm có
được xã hội sử dụng đúng với nhu cầu hiện có hay không lại phụ thuộc vào vấn đề
văn hoá, tập quán kinh doanh và nhận thức của xã hội đối với rủi ro. Ví dụ, tập
quán kinh doanh đối với hoạt động xuất nhập khẩu của Việt nam hiện nay phần lớn
vẫn đang ngược lại với thông lệ quốc tế, tức là khi nhập khẩu, hàng hoá giao theo
giá CIF – giá giao hàng trên tàu của người bán tại cảng Việt nam; khi xuất khẩu,
hàng hoá giao theo giá FOB – giá giao hàng trên tàu của ngưòi mua hàng tại cảng
Việt nam.Tập quán kinh doanh này đã làm cho các doanh nghiệp bảo hiểm phi
nhân thọ của Việt nam mất đi phần lớn thị phần bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu.
Sản phẩm bảo hiểm là vô hình, quy trình kinh doanh bảo hiểm là quy trình
ngược, do đó trình độ phát triển của nền kinh tế, nhận thức của xã hội đối với
công cụ tài trợ rủi ro - bảo hiểm có tác động lớn tới khả năng mở rộng thị trường,
phát triển doanh thu của các doanh nghiệp bảo hiểm. Khi nền kinh tế phát triển,
của cải trong xã hội ngày càng nhiều lên, thu nhập của người dân tăng cao, đời
sống vật chất cũng như tinh thần được quan tâm nhiều hơn, nhu cầu tìm kiếm sự
an toàn cho tài sản, sinh mạng của mỗi cá nhân, tổ chức trong xã hội sẽ ngày
càng lớn và là thị trường rộng lớn cho doanh nghiệp bảo hiểm mở rộng hoạt
động kinh doanh của mình.
Rủi ro tái bảo hiểm: Tái bảo hiểm là hoạt động chia sẻ, phân tán rủi ro để
chuyển một phần rủi ro nhận bảo hiểm từ doanh nghiệp bảo hiểm này sang doanh
nghiệp bảo hiểm hoặc doanh nghiệp tái bảo hiểm khác nhằm đảm bảo cân đối, ổn
định tài chính trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
Tái báo hiểm là công cụ mà các doanh nghiệp bảo hiểm sử dụng để kiểm
soát rủi ro của các hợp đồng bảo hiểm doanh nghiệp đã ký kết, các rủi ro và điều
kiện, điểu khoản bảo hiểm doanh nghiệp dự định ký kết, đảm bảo rủi ro mà doanh
nghiệp bảo hiểm nắm giữ không vượt quá khả năng chấp nhận của doanh nghiệp.
13

Tái bảo hiểm là công cụ luôn đòi hỏi một chi phí lớn, chi phí tái bảo hiểm
nằm trong nhóm các khoản chi phí kinh doanh lớn nhất của doanh nghiệp bảo hiểm.
Tái bảo hiểm chuyển giao một phần rủi ro và cũng chia sẻ cả một phần phí bảo
hiểm tương ứng mà doanh nghiệp nhận được từ người được bảo hiểm.
Do đó, rủi ro có nguồn gốc từ tái bảo hiểm có tác động rất lớn tới hoạt
động của doanh nghiệp bảo hiểm, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận của doanh
nghiệp bảo hiểm.
Rủi ro tái bảo hiểm gồm: Rủi ro về kỹ thuật hợp đồng như điều kiện, điều
khoản của hợp đồng tái bảo hiểm chưa tương thích với các điều kiện, điều khoản
phát sinh của các hợp đồng bảo hiểm gốc; không xác định đúng mức giữ lại của
doanh nghiệp; các rủi ro phát sinh từ đàm phán tái bảo hiểm; bỏ quên, bỏ sót các
hợp đồng bảo hiểm ( các rủi ro ) khi tác nghiệp của nhân viên tái bảo hiểm . . .
1.3 Quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
1.3.1 Khái niệm quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ là quá trình nhận dạng, đo lường, đánh
giá và thực hiện các biện pháp kiểm soát, giảm thiểu rủi ro một cách có chủ đích, có
tổ chức của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, nhằm giúp doanh nghiệp bảo
hiểm đạt được mục đích, mục tiêu một cách có hiệu quả cao và bền vững trong điều
kiện môi trường kinh doanh rủi ro đầy bất trắc.
Sự cần thiết phải quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ không chỉ xuất phát từ
đặc thù riêng ở trên của doanh nghiệp bảo hiểm, mà nó còn xuất phát từ nhu cầu
bảo vệ lợi ích của các chủ thể liên quan tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
bảo hiểm.
Quản lý rủi ro liên quan đến việc ứng dụng các khái niệm quản trị chung
trong một lĩnh vực cụ thể. Quản lý rủi ro là một chức năng quản lý chung của doanh
nghiệp bảo hiểm để nhận ra, đánh giá và ứng phó với những nguyên nhân, hậu quả
về tính bất định của rủi ro mà doanh nghiệp bảo hiểm phải đối mặt.
Chức năng của quản lý rủi ro chính là việc tạo ra sự an toàn cho tài sản, con
người chống lại các rủi ro có thể xảy ra và giúp con người tránh khỏi các nguy hiểm
14

hay rắc rối do trách nhiệm pháp lý phát sinh trong cuộc sống và hoạt động kinh
doanh hàng ngày.
Nhiệm vụ của quản lý rủi ro là giúp cho tổ chức, cá nhân nhận dạng được
rủi ro; thực hiện các chương trình ngăn chặn và kiểm soát tổn thất trên cơ sở lựa
chọn các công cụ quản lý rủi ro phù hợp. Nhằm mục đích là cho phép một tổ
chức, cá nhân tiến đến những mục đích của mình bằng con đường gián tiếp, có
hiệu quả nhất.
1.3.2. Mục tiêu quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Mục tiêu của quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ là duy trì hoạt động của
doanh nghiệp bảo hiểm tức là duy trì các chi phí ở mức đảm bảo sự sống và phát
triển của doanh nghiệp; kết hợp các mục tiêu khác nhau để giữ tổng chi phí quản lý
rủi ro ở mức thực tế là thấp nhất; giữ sự ổn định của các khoản thu nhập cho doanh
nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ; duy trì các hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn
và duy trì sự tăng trưởng của doanh nghiệp.
Kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ là hoạt động chấp nhận rủi ro để tìm kiếm
lợi nhuận hoặc để cung cấp dịch vụ, do đó để làm được điều này một cách hiệu quả
nhất, doanh nghiệp cần tối đa hoá các cơ hội có thể xẩy ra và tối thiếu hoá khía cạnh
tiêu cực của rủi ro có thể ảnh hưởng tới sự tồn tại của doanh nghiệp bảo hiểm phi
nhân thọ. Quản lý rủi ro giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu này, vì vậy quản lý
rủi ro trở thành yếu tố sống còn, quyết định tới sự tồn tại trong tương lai của doanh
nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ.
1.3.3 Vai trò của quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Quản lý rủi ro góp phần tạo ra quản lý doanh nghiệp bảo hiểm tốt bằng cách
bảo đảm mục tiêu của doanh nghiệp sẽ đạt được trong phạm vi rủi ro có thể chấp
nhận được.
Quản lý rủi ro hữu hiệu, theo đúng quy trình, tiêu chuẩn đặt ra. Khi đó doanh
nghiệp bảo hiểm sẽ được bảo vệ qua việc kiểm soát rủi ro để kết quả xấu sẽ không
nghiêm trọng như lẽ ra nó phải thế và góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp.
15

Như vậy quản lý rủi ro tạo ra sự an toàn và phát triển cho doanh nghiệp bảo
hiểm thông qua những lợi ích mà nó mang lại.
Quản lý rủi ro: Kiểm soát chi phí, giảm bớt biến động tài chính, tăng
khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp bảo hiểm
Quản lý rủi ro hữu hiệu tạo điều kiện cho doanh nghiệp bảo hiểm có thể lựa
chọn cách thức tài trợ rủi ro thích hợp và hiệu quả như: Kiểm soát để giảm bớt, loại
trừ sai sót và tổn thất hoặc có thể chuyển giao tổn thất qua việc đồng bảo hiểm và
tái bảo hiểm, từ đó giảm thiểu được các chi phí liên hệ đến rủi ro góp phần giảm bớt
sự biến động tài chính trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo
hiểm, các chi phí về bồi thường khắc phục tổn thất cho khách hàng của doanh
nghiệp bảo hiểm sẽ thấp hơn, khi việc giảm bớt biến động tài chính có tác dụng
trong dài hạn thì quản lý rủi ro đã làm tăng khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp
bảo hiểm so với đối thủ của mình.
Quản lý rủi ro: Tăng giá trị cho sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp
Quản lý rủi ro hữu hiệu góp phần làm cho các chi phí khắc phục tổn thất và
bồi thường cho khách hàng của doanh nghiệp bảo hiểm thấp hơn từ đó làm cho sản
phẩm, dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp có giá trị tốt hơn, vẫn thoả mãn được các
yêu cầu của người tham gia bảo hiểm nhưng với chi phí thấp hơn, thông qua đó
quản lý rủi ro đã làm gia tăng giá trị của sản phẩm dịch vụ.
Quản lý rủi ro: Tăng giá trị cho các cổ đông và các chủ thể khác liên
quan đến hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm
Quản lý rủi ro hữu hiệu tạo điều kiện cho doanh nghiệp bảo hiểm kiểm soát
chi phí, giảm bớt biến động tài chính, tăng giá trị của sản phẩm dịch vụ, tăng khả
năng cạnh tranh của doanh nghiệp . . ., đó là những yếu tố tác động trực tiếp và gián
tiếp đến lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm, kiểm soát, giảm bớt sự
dễ thay đổi của luồng tiền, lợi nhuận của doanh nghiệp là làm tăng giá trị cho các cổ
đông và các chủ thể liên quan khác.
1.3.4. Nội dung quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ có thể được xem xét dưới hai giác độ:
16

giác độ chiến lược và giác độ tác nghiệp. Trong luận văn này tác giả chỉ xem xét
quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ dưới giác độ tác nghiệp của doanh nghiệp bảo
hiểm phi nhân thọ.
Một doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ dù lớn hay nhỏ, đều ngày càng
phải tập trung vào quản lý rủi ro. Quản lý rủi ro hiệu quả, các doanh nghiệp bảo
hiểm phi nhân thọ cần phải có một quy trình nhất quán trong đó đưa ra một khung
xây dựng và thực hiện các chính sách và thủ tục quản lý, cho phép doanh nghiệp xử
lý những rủi ro mình gặp phải.
Nội dung quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ trong doanh nghiệp bảo hiểm
cũng gồm các bước của nội dung quản lý rủi ro chung, đó là:
Thiết lập bối cảnh: Việc thiết lập hiệu quả bối cảnh quản lý rủi ro sẽ giúp
xác định được phạm vi cho toàn bộ quy trình quản lý rủi ro.
Là lĩnh vực kinh doanh đặc biệt - kinh doanh rủi ro, bối cảnh quản lý rủi ro
của doanh nghiệp bảo hiểm chính là việc xem xét cân nhắc các rủi ro mà doanh
nghiệp có thể phải đương đầu trong hoạt động kinh doanh của mình liên quan đến:
các loại rủi ro mà doanh nghiệp sẽ ký hợp đồng bảo hiểm; vấn đề đánh giá rủi ro
trước và trong khi bảo hiểm, tiêu chí phân loại hợp đồng bảo hiểm mà doanh nghiệp
đã ký kết; các điều kiện, điều khoản hợp đồng; mức rủi ro duy trì doanh nghiệp có
thể chấp nhận, rủi ro trong vấn đề nhận và nhượng bảo hiểm.
Nhận diện rủi ro: Là bước quan trọng nhất trong quy trình quản lý rủi ro,
doanh nghiệp sử dụng các phương pháp khác nhau để nhận diện được các rủi ro
tiềm tàng mà doanh nghiệp sẽ đối mặt cho dù rủi ro đó mang lại cơ hội hay gây ra
thiệt hại.
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm theo cơ chế chuyển giao
rủi ro, nên mỗi sản phẩm, dịch vụ doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng sẽ làm
tăng thêm sự tích tụ rủi ro cho doanh nghiệp. Ngoài ra cũng như các doanh nghiệp
thuộc các lĩnh vực kinh doanh khác, doanh nghiệp bảo hiểm cũng chịu sự tác động
của các loại rủi ro khác như rủi ro thị trường, rủi ro kinh tế, rủi ro pháp luật, rủi ro
thiên nhiên…
17

Nhận diện rủi ro thực hiện thông qua việc nghiên cứu nguồn gốc của rủi ro,
ảnh hưởng của rủi ro, để có cách thức quản lý phù hợp những ảnh hưởng của rủi ro
tới doanh nghiệp.
Doanh nghiệp bảo hiểm thường nhận diện rủi ro theo các quá trình công
việc sau:
Rủi ro trong khai thác bảo hiểm: (i)Giám định, mô tả rủi ro trước khi cấp
đơn bỏ sót, bỏ qua các yếu tố quan trọng dẫn tới nhận diện, xác định mức độ rủi ro
trước khi cấp đơn không chính xác; (ii) Rủi ro về định phí bảo hiểm thấp; (iii)Rủi ro
về đánh giá, thẩm định giá trị tài sản thực tế trước khi bảo hiểm; (iv)Rủi ro về điều
kiện, điều khoản bảo hiểm ghi nhận trong hợp đồng không rõ ràng gây tranh chấp;
(v) Rủi ro từ cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường; (vi)Rủi ro từ hành vi cấu
kết giữa nhân viên với khách hàng nhằm mục đích trục lợi; . . .
Rủi ro trong giám định bồi thường tổn thất:(i) Rủi ro từ khâu giám định: Rủi
ro về đánh giá nguyên nhân tổn thất; rủi ro trong xác định số lượng, mức độ của các
hạng mục; rủi ro trong xác định phương án xử lý, khôi phục các hạng mục tổn thất;
rủi ro từ công ty giám định độc lập; (ii) Rủi ro từ khâu bồi thường: Rủi ro tính toán
giá trị bồi thường lớn hơn tổn thất thực tế; rủi ro bồi thường những tổn thất không
thuộc phạm vi bảo hiểm; (iii)Rủi ro từ sự chưa hoàn thiện của quy trình giám định,
bồi thường tạo kẽ hở trong quản lý dẫn tới những hành động trục lợi bảo hiểm.
Rủi ro từ hoạt động tái bảo hiểm: Rủi ro về kỹ thuật hợp đồng như điều
kiện, điều khoản của hợp đồng tái bảo hiểm chưa tương thích với các điều kiện,
điều khoản phát sinh của các hợp đồng bảo hiểm gốc; Rủi ro từ phía đối tác
không thực hiện đúng các cam kết trong hợp đồng (an toàn tài chính, độ tin cậy
của đối tác); không xác định đúng mức giữ lại của công ty; các rủi ro phát sinh
từ đàm phán tái bảo hiểm; bỏ quên, bỏ sót các hợp đồng bảo hiểm (các rủi ro)
khi tác nghiệp của nhân viên tái bảo hiểm; Rủi ro từ sự không tuân thủ quy định,
hướng dẫn về tái bảo hiểm.
Nguồn gốc rủi ro: rủi ro tích tụ từ các hợp đồng bảo hiểm; rủi ro do thay đổi
chính sách vĩ mô của Nhà nước; rủi ro từ hoạt động quản lý kinh doanh; rủi ro từ
18

vấn đề công nghệ thông tin; rủi ro từ hành vi gian lận của con người . . . từ đó phân
loại rủi ro theo các nhóm riêng biệt.
Việc nhận dạng rủi ro cũng cần cân nhắc đến các ảnh hưởng của rủi ro tới lợi
nhuận, thương hiệu, trách nhiệm pháp lý, nguồn nhân lực của doanh nghiệp.
Phân tích rủi ro: Đây là khâu quan trọng trong qui trình quản lý rủi ro. Việc
phân tích rủi ro thường được thực hiện qua các công cụ thống kê nhằm lượng hoá
rủi ro, đo mức thiệt hại mà rủi ro mang lại.
Doanh nghiệp bảo hiểm lượng hoá rủi ro từ những tiêu chí phân loại rủi ro đã
được xác định trong khâu thiết lập bối cảnh và kết quả thu được từ khâu nhận diện
rủi ro để đưa ra mức thiệt hại doanh nghiệp có thể chịu được của từng nhóm, loại
rủi ro đồng chất.
Kết quả lượng hoá rủi ro giúp doanh nghiệp bảo hiểm đưa ra quyết định phù
hợp nhất, đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp không bị ảnh hưởng nhiều từ rủi ro
giữ lại, giữ sự ổn định của thu nhập, duy trì sự tăng trưởng trong tương lai.
Đánh giá rủi ro: Là xếp hạng từng rủi ro đã được nhận diện, phân tích và
đánh giá mức độ ưu tiên xử lý của từng rủi ro. Các rủi ro hoặc nhóm rủi ro có thể
được xếp loại theo nhóm ưu tiên xử lý để từ đó có biện pháp xử lý phù hợp và đảm
tối ưu hóa về chi phí và đạt hiệu quả về lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Xử lý rủi ro: Đối với doanh nghiệp bảo hiểm, vấn đề xử lý rủi ro được thực
hiện trên hai khía cạnh: kiểm soát rủi ro trên cơ sở đưa ra các biện pháp đề phòng
hạn chế tổn thất đối với các rủi ro đã chấp nhận bảo hiểm, thực hiện việc tài trợ rủi
ro thông qua việc xác định mức trích lập dự phòng của các quĩ một cách đầy đủ, thu
xếp tái bảo hiểm để chuyển bớt rủi ro được đánh giá vượt quá khả năng giữ lại của
doanh nghiệp.
1.3.5. Các công cụ tài trợ rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
Khác với các biện pháp kiểm soát rủi ro được thực hiện một cách chủ động
nhằm ngăn chặn giảm thiểu khả năng xẩy ra rủi ro hoặc giảm thiểu tổn thất, các
biện pháp tài trợ rủi ro thực hiện nhằm mục đích khắc phục hậu quả về tài chính mà
rủi ro gây ra.
19

Kinh doanh bảo hiểm là hoạt động vì mục đích lợi nhuận, rủi ro được bảo
hiểm là những rủi ro thuần tuý. Do rủi ro là tổng hợp những sự ngẫu nhiên có thể đo
lường được bằng xác suất vì vậy để đạt mục tiêu lợi nhuận, các doanh nghiệp bảo
hiểm sẽ vận dụng triệt để quy luật “số đông bù số ít”. Quy luật này mang tính tương
trợ, cùng san sẻ rủi ro trong cộng đồng những người tham gia bảo hiểm.
Các công cụ tài trợ rủi ro trong kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ gồm:
Công tác nhận tái và nhượng tái bảo hiểm sẽ giúp nâng cao năng lực khai
thác, đảm bảo an toàn tài chính cho doanh nghiệp.
Quản lý các quĩ hợp lý và hiệu quả: trích lập đầy đủ các quỹ dự phòng
nghiệp vụ sẽ đảm bảo khả năng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với khách hàng và các
đối tác của doanh nghiệp bảo hiểm, mặt khác nguồn tiền nhàn rỗi từ các quỹ được
doanh nghiệp phân bổ, sử dụng đầu tư hiệu quả sẽ đem lại nguồn lợi tài chính, là
nguồn lợi nhuận chính trong cơ cấu lợi nhuận của doanh nghiệp.
1.3.6. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý rủi ro bảo hiểm phi nhân thọ
1.3.6.1 Các yếu tố thuộc về doanh nghiệp
Định hướng, chiến lược phát triển của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ
sẽ là mục tiêu xuyên suốt trong mọi hoạt động của doanh nghiệp. Nếu doanh
nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ xây dựng chiến lược đẩy mạnh tăng trưởng doanh số
mà không quan tâm tới hiệu quả kinh doanh thì công tác quản lý rủi ro không được
coi trọng, nếu chiến lược của doanh nghiệp chú trọng nhiều hơn đến phát triển chiều
sâu, đến chất lượng của sự phát triển thì công tác quản lý rủi ro của doanh nghiệp
bảo hiểm phải được ưu tiên hàng đầu.
Chất lượng nhân sự của doanh nghiệp bảo hiểm là yếu tố then chốt quyết
định mọi thành công của doanh nghiệp.
Hệ thống công nghệ thông tin là công cụ hỗ trợ cho hoạt động quản lý, quản
trị Công ty và hoạt động tác nghiệp của các đơn vị, phòng ban nghiệp vụ của doanh
nghiệp bảo hiểm
Cơ chế kiểm tra, giám sát nội bộ được chú trọng nhằm đạt mục tiêu nâng cao
chất lượng khai thác, chú trọng công tác đánh giá rủi ro, công tác giám định bồi
20