Tiểu luận môn phương pháp nghiên cứu khoa học CÁC PHƯƠNG PHÁP, NGUYÊN TẮC SÁNG TẠO KHOA HỌC & ỨNG DỤNG TRONG QUÁ TRÌNH THIẾT KẾ FIREWALL

GVHD:GS-TSKH Hoàng Kiếm HV: Huỳnh Thanh Việt – CH08


Đầu tiên, em xin chân thành cám ơn thầy GS-TSKH Hoàng Kiếm đã truyền đạt hết
sức nhiệt tình cho chúng em những kiến thức quý báu trong môn Phương pháp nghiên
cứu khoa học và tư suy sáng tạo để em hoàn thành đề tài này.
Em cũng xin gửi lời cám ơn chân thành đến các thầy cô trong trường Đại học Công
Nghệ Thông Tin đã tận tình giúp đỡ em trong thời gian học vừa qua.
Xin cảm ơn tất bạn bè đã và đang động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
hoàn thành đề tài này.
TPHCM, ngày 04 tháng 05 năm 2014
Lớp CH08
Học viên thực hiện

2
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

Cuộc sống của chúng ta luôn có rất nhiều vấn đề được đặt ra đòi hỏi ta cần phải
giải quyết. Vì vậy khi giải quyết một vấn đề trong cuộc sống hay giải một bài toán nào
đó, ta đều cần có một phương pháp lập luận , suy diễn một cách khoa học và sáng tạo để
vấn đề được giải quyết một cách nhanh chóng và triệt để nhất.
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo không chỉ áp dụng trong
toán học, trong tin học hay các vấn đề khoa học mà nó được dùng đến thường xuyên
ngay trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Sau khi hoàn thành môn học Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng
tạo của thầy Hoàng Kiếm, em đã nắm bắt được một số kiến thức quan trọng. Sau đây em
xin trình bày một số vấn đề trong quá trình học tập nghiên cứu được và những vấn đề
diễn ra trong cuộc sống vận dụng kiến thức môn Phương pháp nghiên cứu khoa học và
tư duy sáng tạo để giải quyết, qua đó cho thấy tầm quan trọng của việc làm việc có sáng
tạo và khoa học trong cuộc sống.
3

Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
I. 
1.  !"#$
Từ “khoa học” xuất phát từ tiếng Latin “Scienta”, nghĩa là tri thức. Theo Webter’s
New Collegiste Dictionary, “Khoa học” được định nghĩa là “những tri thức đạt được
qua kinh nghiệm thực tế và nghiên cứu”.
Hệ thống tri thức bao gồm hai loại: tri thức kinh nghiệm và tri thức khoa học:
Tri thức kinh nghiệm là những hiểu biết được tích lũy qua những hoạt động sống hàng
ngày trong mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, giữa con người với con người
và giữa các sự vật hiện tượng trong tự nhiên với nhau.
Tri thức khoa học là những tri thức được tích lũy qua hoạt động nghiên cứu khoa
học qua kết quả của việc quan sát, thí nghiệm… các sự kiện, hoạt động sảy ra trong
hoạt động xã hội và trong tự nhiên.
Khoa học nói một cách đơn giản bao gồm những tính toán và thử nghiệm các giả
thuyết dựa trên những bằng chứng và thí nghiệm được quan sát là quan trọng và có
thể ứng dụng.
2. "%&' !"#$
Nghiên cứu khoa học là hành động tìm hiểu, quan sát, thí nghiệm … dựa trên
những số liệu, dữ liệu, tài liệu thu thập được để phát hiện ra bản chất, quy luật chung
của sự vật, hiện tượng, tìm ra những kiến thức mới (đây là hướng nghiên cứu hàn
lâm) hoặc tìm ra những ứng dụng kỹ thuật mới, những mô hình mới có ý nghĩa thực
tiễn (đây là hướng nghiên cứu ứng dụng).
Người muốn làm nghiên cứu khoa học phải có những kiến thức nhất định về lĩnh
vực nghiên cứu nhưng chủ yếu là phải rèn luyện cách làm việc tự lực và có phương
pháp. Do đó, là sinh viên với những kiến thức hạn chế thực hiện nghiên cứu khoa học
càng phải phát huy khả năng tự học để trau dồi những kiến thức cần thiết, đồng thời
việc lựa chọn đề tài nên phù hợp với khả năng của mình (bao gồm sự phụ hợp về kiến
thức, thời gian, tài lực … ).
4
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

II. ()*+,-(./(01234(
1. "5%6789
“ Mọi bài toán đều có thể chia ra thành một bài toán nhỏ hơn”. Đó là nguyên tắc
đầu tiên được nói đến. Có lẽ “nguyên tắc phân nhỏ” là nguyên tắc phổ biến nhất, dễ
hiểu nhất, do đó nó luôn được trình bày đầu tiên trong các nguyên tắc sáng tạo.
• Nguyên tắc phân nhỏ làm giảm sự phức tạp của một đối tượng
• Phân chia chúng thành những thành phần độc lập, nhờ đó có thể giải quyết
từng phần một một cách dễ dàng.
• Nguyên tắc phân nhỏ thường được sử dụng kết hợp với nguyên tắc “2_tách
khỏi”,”3_Phẩm chất cục bộ”,”5_kết hợp”,”6_vạn năng”…
 Ví dụ :
• Khi thiết kế một hệ thống mạng cho một công ty. Cần đưa ra các bước thực
hiện sơ bộ như : yêu cầu của khách hàng, sơ đổ cấu trúc tòa nhà, sơ đồ vật lý,
sơ đồ logic, phần cứng, phần mềm, kế hoạch thi công và chi phí của dự án.
Nhằm đáp ứng cho khách hàng về tổng quan của dự án.
• Khi tiến hành làm một project nào đó, cần phải phân tích thiết kế hệ thống
nhằm đưa ra các bước cần thực hiện sơ bộ, như là : khi xây dựng một trang
web trực tuyến cần phải đưa ra sơ bộ các yêu cầu như : hiện trang xây dựng
web, web trực tuyến có cần không, yêu cầu một trang web trực tuyến tốt là như
thế nào. Có các sơ đồ chức năng : Business Function Diagram,Sơ đồ dòng dữ
liệu DFD (Data Flow Diagram), Mô hình dữ liệu thực thể ERD (Entity
Relationship Diagram), Mô hình quan hệ và mô tả tiến trình…
2. "5%6':;7
Hầu như bất cứ một bài toán nào, một vấn đề nào trong thực tế cũng cần đến
nguyên tắc kết hợp.
• Kết hợp các đối tượng đồng nhất hoặc các đối tượng dành cho các đối tượng kế
cận.
• Kết hợp về mặt thời gian các hoạt động đồng nhất hoặc kế cận.
5
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

• “Kế cận“ở đây không nên chỉ hiểu là gần nhau về mặt vị trí hay chức năng, mà
nên hiểu là có quan hệ với nhau, bổ xung cho nhau… Do vậy có thể kết hợp
các đối tượng “ngược nhau”
• Đối tượng mới được tạo nên do sự kết hợp, thường có những tính chất, khả
năng mà đối tượng riêng rẽ chưa từng có. Điều này có nguyên nhân sâu xa là
lượng đổi thì chất cũng đổi và do tạo được sự thống nhất của các mặt đối lập.
• Nguyên tắc kết hợp thường hay sử dụng với 1.Nguyên tắc phân nhỏ,3. Nguyên
tắc phẩm chất cục bộ…
 Ví dụ :
• Sau khi xong tiến độ, kết hợp lại làm ra một phần mềm hoàn chỉnh.
• Kết hợp các thiết bị như Router, Firewall, IDS để xây dựng hệ thống mạng an
toàn.
3. "5%6<'9
Tách phần duy nhất cần thiết ra khỏi đối tượng. Trong cuộc sống hằng ngày áp
dụng nguyên tắc này rất nhiều.
• Đối tượng thông thường, có nhiếu phần (tính chất, khía cạnh, chức năng…),
trong khi đó, người ta chỉ thực sự cần một trong những số đó. Vậy không nên
dùng cả đối tượng vì sẽ tốn thêm chi phí. Phải nghĩ cách tách phần cần thiết
riêng ra để dùng. Tương tự như vậy đối với phần phiền phức, để khắc phục
nhược điểm có trong đối tượng.
• Nguyên tắc tách khỏi thường hay dùng với các nguyên tắc : 1.Phân nhỏ, 3.
Phẩm chất cục bộ, 5. Kết hợp, 6. Vạn năng, 15. Nguyên tắc linh động …
• Ví dụ :
• Để một trang web hoàn thiện, tốt , và bề ngoài đẹp, sinh động, người ta tách ra
từng phần như : những người viết code thì làm riêng, không ảnh hưởng, đụng
chạm công việc với những người thiết kế web.
• Nguyên tắc tách khỏi trong học tập được các trường chuyên áp dụng vào việc
phân ban hay các lớp chuyên. Ví dụ các lớp chuyên Toán học sâu về môn toán,
6
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

các lớp chuyên tin tập trung vào lập trình, ngoài ra các lớp chuyên ban A
học tập trung các môn Toán, Lý, Hóa, chuyên ban C học Văn, Sử, Địa
4. "5%67=>?@&"
• Chuyển đối tượng có tính chất đối xứng thành không đối xứng ( nói chung
giảm bậc đối xứng)
• Giảm bậc đối xứng, ví dụ, chuyển từ hình tròn sang hình ôvan, hình vuông
sang hình chữ nhật
• Thủ thuật này rất có tác dụng trong việc khắc phục tính ì tâm lý, cho rằng các
đối tượng phải có tính đối xứng.
• Khi đối tượng chuyển sang dạng ít đối xứng hơn, có thể làm xuất hiện những
tính chất mới lới hơn. Ví dụ tận dụng hơn về nguồn tài nguyên, không gian …
• Nguyên tắc đối xứng, có thể nói là trường hợp riêng của 3. nguyên tắc phẩm
chất cục bộ.
 Ví dụ :
• Trong hội họa, đôi khi người ta sử dụng nguyên tắc đối xứng nhưng đôi khi
người ta lại sử dụng tính chất phản đối xứng tạo nên sự tương phản và khác
biệt cho bức họa.
• Kiểu biến số nguyên (byte, word, unsigned int) chỉ bao gồm các số nguyên
dương, không có tính đối xứng (có cả âm lẫn dương,như dùng kiểu integer hay
longint), nhưng trong thực tế rất nhiều lúc ta chỉ làm việc trên những số dương,
rõ rang khai báo kiểu này ta đã tiết kiệm được bộ nhớ và làm cho chương trình
trong sáng và linh động hơn
5. "5%6ABCDE
• Thực hiện trước sự thay đổi cần có, hoàn toàn hoặc từng phần, đối với đối
tượng.
• Cần sắp xếp đối tượng trước, sao cho chúng có thể hoạt động từ vị trí thuận
lợi nhất, không mất thời gian dịch chuyển.
 Ví dụ :
• Khi thiết kế một hệ thống mạng cho một công ty. Cần đưa ra các bước thực
hiện sơ bộ như : yêu cầu của khách hàng, sơ đổ cấu trúc tòa nhà, sơ đồ vật lý,

7
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
sơ đồ logic, phần cứng, phần mềm, kế hoạch thi công và chi phí của dự án.
Nhằm đáp ứng cho khách hàng về tổng quan của dự án.
• Khi tiến hành làm một project nào đó, cần phải phân tích thiết kế hệ thống
nhằm đưa ra các bước cần thực hiện sơ bộ, như là : khi xây dựng một trang
web trực tuyến cần phải đưa ra sơ bộ các yêu cầu như : hiện trang xây dựng
web, web trực tuyến có cần không, yêu cầu một trang web trực tuyến tốt là
như thế nào. Có các sơ đồ chức năng : Business Function Diagram,Sơ đồ
dòng dữ liệu DFD (Data Flow Diagram), Mô hình dữ liệu thực thể ERD
(Entity Relationship Diagram), Mô hình quan hệ và mô tả tiến trình…
6. "5%6FGH"
Tưởng chừng nó mâu thuẫn với nguyên tắc kết hợp, nguyên tắc vạn năng thực
chất bổ sung và là một trường hợp riêng của nguyên tắc kết hợp
• Đặc điểm của nguyên tắc vạn năng là một đối tượng có thể thực hiện một số
chức năng khác nhau, do đó, không cần sự tham gia của các đối tượng khác
• Nguyên tắc vạn năng thường hay dùng với 20. Nguyên tắc liên tục có ích
• Nguyên tắc vạn năng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế, chế tạo, dự báo …,
vì nó phản ánh khuynh hướng phát triển, tăng số chức năng mà đối tượng có
thể thực hiện được.
 Ví dụ :
• Trong tin học quy tắc vạn năng cũng được sử dụng không ít. Máy tính xách tay
ngày nay càng ngày càng được cải tiến để phục vụ nhiều hơn nữa các tiện ích
như wifi, bluetooth
• Điện thoại di động cũng ngày càng được cải tiến để có thể lướt web, nghe
nhạc, chơi game, bluetooth thay thế dần các chức năng của laptop. Như vậy
có thể trong tương lai gần, mặt hàng laptop sẽ không còn được ưa chuộng như
hiện nay vì đã có điện thoại với đầy đủ các chức năng giống như laptop.
7. "5%6I&J"K
• Một đối tượng được đặt bên trong đối tượng khác và bản thân nó lại chứa đối

tượng thứ ba
• Một đối tượng chuyển động xuyên suốt bên trong đối tượng khác.
8
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
 Ví dụ :
• Các hacker hay lợi dụng việc gửi những email có virus nhằm tấn công các nạn
nhân.
• Để tạo hệ thống mạng ảo trong một máy tính, ta có thể cho chạy các máy ảo
bên trong các máy thật.
• Hệ điều hành của các microsoft luôn có chứa các soft nhỏ, cần thiết như :
paint, notepad, calculator…
• Các server mail, web server… luôn được đặt trong một vùng an toàn, vùng
DMZ. Đảm bảo dữ liệu, hạn chế các cuộc tấn công của hacker.
8. "5%6BL7M75N
• Thay vì sử dụng những cái không được ph‚p, phức tạp, đắt tiền, không tiện lợi
hoặc dễ vỡ, sử dụng bản sao.
• Thay thế đối tượng hoặc hệ các đối tượng bằng bản sao quang học (ảnh, hình
vẽ) với các tƒ lệ cần thiết.
• Nếu không thể sử dụng bản sao quang học ở vùng bi„u kiến (vùng ánh sáng
nhìn thấy được bằng mắt thường), chuyển sang sử dụng các bản sao hồng
ngoại hoặc tử ngoại.
 Ví dụ :
• Các hệ điều hành luôn cung cấp cơ chế sao ch‚p (copy) data,
• Từ các bản vẽ, bản in mạch, các công ty phần cứng có thể tạo ra các sản phẩm
như phần cứng, các board mạch…như nhau .
9. "5%67OPQRDE
• Nguyên tắc phẩm chất cục bộ là chuyển đối tượng (hay môi trường bên ngoài,
tác động bên ngoài) có cấu trúc đồng nhất thành không đồng nhất.
• Các phần khác nhau của đối tượng phải có các chức năng khác nhau và mỗi
phần của đối tượng phải có các điều kiện thích hợp nhất với công việc.

• Nguyên tắc phẩm chất cục bộ phản ánh nguyên tắc từ đơn giản đến phức tạp,
từ đơn điệu sang đa dạng.
• Nó rất quan trọng trong việc xử lý thông tin trong mọi lĩnh vực : không phải
thông tin nào cũng có giá trị như thông tin nào, không thể có chung một cách
tiếp cận và xử lý chúng.
 Ví dụ :
9
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Chẳng hạn cùng là thông tin dự báo thời tiết nhưng những người nông dân thì
quan tâm hơn công nhân. Vì thời tiết ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến nông
nghiệp.
• Dựa vào đặc tính của từng loại rác thải, kỹ sư đồ họa Yvan Hoesttler ( Thụy
Sĩ) sáng chế ra chiếc túi đựng rác nhiều ngăn phân loại rác, lọc ra những thứ có
thể tái chế được trước khi cho chúng vào thùng rác công cộng.
• Trong tin học, ví dụ trong một bài toán in ra các số nguyên tố nhỏ hơn 1000
theo hàng, mỗi hàng 5 số. Như vậy việc kiểm tra đầu tiên cho chương trình
dừng lại hoặc khi có lỗi cốt lõi không phải ở việc in ra bao nhiêu hàng, mà ở
việc kiểm tra số đó có phải là nguyên tố hay không, và có nhỏ hơn 1000 hay
không.
10."5%6>S":
• Thay đổi điều kiện làm việc để không phải nâng lên hay hạ xuống các đối
tượng.
• Tinh thần chung của nguyên tắc này là : phải đạt được kết quả cần thiết với
năng lượng, chi phí ít nhất. Điều này có nguồn gốc sâu xa là nhu cấu của con
người về sự tồn tại.
 Ví dụ :
• Chuyện vui về nhà Bác học NewTon : Vào một hôm Newton có bạn đến thăm
nhà. 2 người nói chuyện với nhau một lúc và biết rõ tính cách của Newton là
bác học nên rất bận rộn với công việc. Người bạn liền nấu cơm và dọn cơm ra
ăn một mình sau đó ra về và vẫn để nguyên bát đũa đợi sau khi Newton làm

việc xong thì ra ăn. Đến khi làm việc đã khá mệt mỏi Newton thấy đói bụng và
mò ra bàn ăn. Đến lúc thấy trên bàn ăn còn bát đĩa vẫn chưa rửa Newton nghĩ
bụng " Mình đãng trí thật . Mình đã ăn rồi mà không nhớ " Sau đó Nuiton
đi vào trong phòng và làm việc tiếp.
11."5%6TMJUNV
• Sử dụng các con lăn, viên bi, hình xoắn.
• Chuyển sang chuyển động quay, sử dụng lực ly tâm.
• Việc tạo ra các chuyển động quay trong kỹ thuật không khó, nên các công cụ
làm việc muốn cơ khí hóa được tốt, cần chuyển sang dạng tròn, trụ, cầu.
10
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
 Ví dụ :
• Các hội nghị liên hiệp quốc ngồi bàn oval để thể hiện vai trò của các nước trên
thế giới là bình đẳng như nhau.
• Không phải ngẫu nhiên mà các đĩa dữ liệu DVD, CD, VCD được chế tạo thành
hình tròn. Nó nhằm mục đích ghi dữ liệu trên trừng track
12."5%67=J" W;"
• Gây ứng suất trước đối với đối tượng để chống lại ứng suất không cho ph‚p
hoặc không mong muốn khi đối tượng làm việc (hoặc gây ứng suất trước để
khi làm việc sẽ dùng ứng suất ngược lại).
• Từ “ứng suất” cần phải hiểu theo nghĩa rộng, không chỉ đơn thuần là sự n‚n, sự
k‚o căng cơ học … mà bất kỳ lọai ảnh hưởng , tác động nào.
• Nguyên tắc này thường dùng cùng với 10. Nguyên tắc thực hiện sơ bộ,
11.Nguyên tắc dự phòng , nó phản ánh sự thống nhất của quá khứ, hiện tại và
tương lai.
 Ví dụ :
• Để chuẩn bị cho những cuộc tranh đấu thì phải tập trận trước để chuẩn bị tinh
thần và kỹ năng để đối kháng với k„ thù, có như vậy mới có niềm tin và sức
mạnh để vượt qua được k„ thù.
• Trong thương trường, trước khi bàn với đối tác làm ăn cũng phải chuẩn bị tình

thần xử lý tất cả những tình huống có thể xảy ra để có thể đạt được kết quả
đàm phán mang lại lợi nhuận cao nhất cho công ty.
• Trong tin học, trước khi ra ngoài làm việc thì sinh viên chuyên ngành lập trình
đã được đào tạo khá nhiều kỹ năng về lập trình, các ngôn ngữ ứng dụng
13."5%6A7RFR
Đối tượng phải tự phục vụ bằng cách thực hiện các thao tác phụ trợ, sửa chữa.
Sử dụng phế liệu, chát thải, năng lượng dư.
 Ví dụ :
Các máy tính có khả năng, cơ chế tự phục vụ vận hành. Như máy tính luôn có
bộ tản nhiệt được tích hợp, gắn liền vào máy mục đích làm mát cho CPU,
Mainboard.
14. "5%6BXYR"J""
Sử dụng đối tượng trung gian, chuyển tiếp
11
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
 Ví dụ :
• Các hacker sử dụng các trojan, virus… để lấy các thông tin, hay phá hoại hệ
thống dữ liệu của nạn nhân.
• Để an toàn cho hệ thống mạng bên trong, các Firewall, Proxy, Router có tích
hợp cơ chế NAT server. Bên trong dùng các địa chỉ IP của các thiết bị này đi ra
ngoài mạng.
15."5%6YA7U"
• Bù đắp độ tin cậy không lớn của đối tượng bằng cách chuẩn bị các phuơng tiện
báo động, ứng cứu, an toàn.
• Ít có cộng việc nào có thể thực hiện với độ tin cậy tuyệt đối. Đấy là chưa kể
điều kiện, mội trường, hoàn cảnh với thời gian cũng thay đổi. Do vậy cần phải
tiên liệu trước những mạo hiểm, rủi ro, tai nạn, ốm đau, bệnh tật, thiên tai có
thể xảy ra mà có phương pháp phòng ngừa từ trước.
• Có thể nói, chi phí dự phòng là chi phí thêm, không mong muốn. khuynh
hướng phát triển là tăng độ tin cậy của đối tượng, công việc. Để làm điều đó

cần sử dụng các vật liệu mớI, các hiệu ứng mớI, cách tổ chức mới …
• Tinh thần chung của nguyên tắc này là cảnh giác và chuẩn bị biện pháp đối phó
từ trước.
 Ví dụ :
• Trong các công ty lớn hoạt động không thiểu thiếu điện. Ví dụ như Bưu chính
viễn thông hay Ngân hàng thường có máy phát điện để đề phòng trường hợp
mất điện thì mọi hoạt động kinh doanh vẫn có thể diễn ra bình thường.
• Trong tin học, chúng ta khi làm bài cần phải lưu lại sau một khoảng thời gian
chứ không thể để làm xong bài mới lưu vì nếu mất điện đột ngột sẽ mất tất cả
công sức bỏ ra từ đầu.
• UPS : Dùng cho việc dự phòng khi cúp điện đột ngột, thì lúc đó máy vẫn làm
việc bình thường trong một khoảng thời gian nhật định nào đó đủ để chúng ta
có những thao tác : Như lưu dữ liệu, tắt máy đúng qui trình … tránh những lỗi
gây ra do tắt máy đột ngột.
16."5%6>="W;
12
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Thay vì hành động theo nhu cầu của bài toán, hành động ngược lại (ví dụ
không làm nóng mà làm lạnh đối tượng).
• Làm phần chuyển động của đối tượng (hay mội trường bên ngoài) thành đứng
yên và ngược lại phần đứng yên thành chuyển động.
• Lật ngược đối tượng
• Việc x‚t khả năng lật ngược vấn đề, trên thật tế là xem x‚t “nửa kia” của hiện
thực khách nhằm mục đích tăng tính bao quát, toàn diện, đầy đủ và khắc phục
tính ì tâm lý.
• Về mặt suy nghĩ, khi giải bài toán cho trước (bài toán thuận), người giải nên
xem x‚t giải quyết bài toán ngược và khả năng đem lại lợi ích của việc giải
ngược trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể nào, để tận dụng nó.
 Ví dụ :
• Trong việc giải bài toán về chu trình Halmiton. Không có một nguyên tắc hay

một tính chất nào để chứng minh rằng một đồ thị không có chu trình. Việc
chứng minh nó không có chu trình chỉ có thể thực hiện bằng cách đảo ngược
vấn đề, sau đó tìm ra điểm vô lý của bài toán.
17."5%6H">E"
• Cần thay đổi các đặc trưng của đối tượng hay môi trường bên ngoài sao cho
chúng tối ưu trên từng giai đoạn công việc.
• Phân chia đối tượng thành từng phần có khả năng dịch chuyển đối với nhau.
• Thông thường công việc là quá trình xảy ra trong một khoảng thời gian nhất
định, gốm các giai đoạn với các tình huống khác nhau. Nguyên tắc linh động
đòi hỏi phải có cái nhìn bao quát của cả qiúa trình để làm đối tượng hoạt động
tối ưu trong từng giai đoạn. Muốn thế đối tượng không thể ở dạng cố định,
cứng nhắc mà phải trở nên điều khiển được. X‚t về mặt cấu trúc các mối liên
kết trong đối tượng phải “mềm d„o”, “có nhiều trạng thái”, để từng phần đối
tượng có khả năng “dịch chuyển” (hiểu theo nghĩa rộng) đối với nhau.
• Tinh thần chung của nguyên tắc linh động là, đốit ượng phải có những đa dạng
phù hợp với sự thay đổi đa dạng ở bên ngoài để đem lại hiệu suất cao nhất.
13
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Nguyên tắc linh động phản ánh khuynh hướng phát triển cho nên nó có tính
định hướng cao, dùng rất có ích trong trường hợp đặt bài toán, phê bình cái đã
có và dự báo.
• Về mặt tư duy tránh được tính ì tâm lý, sao cho ý nghĩ, cách tiếp cận linh động
không cứng nhắc.
 Ví dụ :
• Một sinh viên khi ra trường có thể làm việc không đúng lĩnh vực mình học, tuy
nhiên nó cũng có liên quan ít nhiều. Ví dụ một sinh viên kỹ thuật nếu có thể
linh động trong hoạt động giao tiếp và quản lý thì sẽ có lợi thế dễ thăng chức
hơn so với các nhân viên khác.
• Trong tin học, máy tính xách tay cũng là một phát minh quan trọng, nó giúp
người ta có thể dễ dàng mang dữ liệu di chuyển, có thể truy cập wifi

• Dữ liệu số trong một bài toán với các kiểu như Integer, Real, có thể linh
động chuyển sang kiểu String.
18."5%6BAY>E"C
• Làm cho đối tượng dao động
• Nếu đã có dao động tăng tần suất dao động
• Sử dụng tần số cộng hưởng
• Thay vì sử dụng các bộ phận rung cơ học, dùng các bộ rung áp điện
• Sử dụng siêu âm kết hợp với trường điện từ.
 Ví dụ :
• Người ta phát minh ra cách để làm sạch 100% các ống dẫn khi nói chung bằng
cách dùng sóng hạ âm để chải sạch các chất đọng, hồ bóng. Để làm được điều
đó, người ta đưa vào bên trong ống khói máy phát sóng hạ âm và ống thổi
không khí n‚n.
• Công ty “ Piezo Electric Production” (Mỹ) chế tạo ra loại quạt dùng làm nguội
các mạch điện. Quạt gồm nhiều bản mỏng xếp lại và được giữ chặt một phía.
Người ta làm dao động các bản này nhờ các tinh thể áp điện. Khác với các loại
quạt dùng động cơ, loại quạt này chỉ tiêu thụ vài milioat năng lượng đủ làm tản
vài oát nhiệt lượng.
19."5%6"=<>E"I:KZI[K
• Nếu như khó nhận 100% hiệu quả cần thiết, nên nhận ít hơn hay nhiều hơn
“một chút”. Lúc đó bài toán có thể trở nên đơn giản hơn.
14
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Từ “một chút“ở đây phải hiểu linh động, không nhất định phải quá nhỏ,
“không đáng kể”, miễn sao bài toán trở nên dễ giải hơn.
• Tinh thần chung của nguyên tắc này là không nên quá cầu toàn, chờ đợi các
điều kiện lý tưởng.
• Về cách tiếp cận, nếu giải chính bài toán thì quá khó, khi đó ta có thể giảm bớt
yêu cầu để bài toán dễ giải hơn, mặc dù kết quả không hoàn toàn như mong
muốn.

 Ví dụ :
• Việc phát hành CD hay in ấn sách ở lần đầu không thể chọn một con số chính
xác được mà có thể “thiếu” hoặc “ thừa “ một con số nhỏ nào đó. Với con số
nhỏ này sẽ không ảnh hưởng đến doanh thu của công ty.
• Việc mua khăn trải bàn, không thể mua theo chính xác diện tích mặt bàn mà
phải mua thừa ra.
• Ví dụ khi tính diện tích của hình tròn ta không thể tính chính xác được mà chỉ
tính một cách tương đối gần đúng vì số là số vô tỉ. Tuy nhiên việc sai lệch này
không đáng kể.
20."5%6<>E"\'
• Chuyển tác động liên tục thành tác động chu kỳ (xung)
• Nếu đã có tác động chu kỳ, hãy thay đổi chu kỳ
• Sử dụng thời gian giữa các xung để thực hiện tác động khác
• Từ “ tác động” cần hiểu rộng, không nhất thiết phải là lực vật lý mà có thể là
bất kỳ ảnh hưởng nào
• Nguyên tắc tác động theo chu kỳ còn có ý nghĩa đối với con người chứ không
chỉ riêng với máy móc.
 Ví dụ :
• Người ta phát hiện ra rằng con người có chu kỳ mệt mỏi theo một số ngày nhất
định. Có người chu kỳ mệt mỏi là 27 nhưng cũng có thể có người có chu kỳ
mệt mỏi 40 ngày. Nếu nhận biết được chu kỳ mệt mỏi của mình thì có thể
tránh những điều đáng tiếc xảy ra, ví dụ không lái xe hay chơi trò mạo hiểm
• Trong tin học, đặt lịch qu‚t virus theo chu kỳ ngày, hoặc tháng sẽ giúp chúng
ta làm sạch máy mà không cần phải ghi nhớ lúc nào cần qu‚t.
21."5%65]B"^'<
• Những khó khăn do chuyển động (hay sắp xếp) đối tượng theo đường (một
chiều) sẽ được khắc phục nếu cho đối tượng có khả năng di chuyển trên mặt
15
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
phẳng (hai chiều), tương tự những bài toán liên quan đến những chuyển động

(hay sắp xếp) các đối tượng trên mặt phẳng sẽ đơn giản hóa khi chuyển sang
không gian (ba chiều).
• Chuyển các đối tượng có kết cấu một tầng thành đa tầng
• Đặt đối tượng nằm nghiêng
• Sử dụng mặt sau của diện tích cho trước
• Sử dụng các luồng ánh sáng tới diện tích bên cạnh hoặc tới mặt sau của diện
tích cho trước.
• Từ “chiều” cần hiểu theo nghĩa rộng, không chỉ là chiều trong không gian
• “Chuyển chiều “ phản ánh khuynh hướng phát triển, thấy rõ nhất trong các lĩnh
vực xây dựng, giao thông vận tảI, không gian toán học, vật lý tinh thể, cấu trúc
các hợp chất …
 Ví dụ :
• Trong vật lý, có thể chọn gốc tọa độ tại điểm bắt đầu chuyển động để giải một
bài toán, tuy nhiên, có nhiều bài toán không chọn gốc tọa độ là điểm khởi đầu
mà chọn điểm chính giữa hoặc cách điểm bắt đầu một khoảng cách nào đó
• Phần mềm Autocad 3D : Áp dụng “chuyển chiều” từ 2D (bản vẽ tay trên giấy,
trên máy tính 2D) đã cải thiện đáng kể cho công việc thiết kế của các kiến trúc
sư, kỹ sư xây dựng do họ có thể quan sát ở mọi góc độ như thực tế và rất dễ
chỉnh sửa…
22."5%6 %R<<>E"V_
• Thực hiện công việc một cách liên tục (tất cả các phần của đối tượng cần luôn
làm việc ở chế độ đủ tải).
• Khắc phục vận hành không tải và trung gian
• Chuyển chuyển động tịnh tiến sang chuyển động quay.
• Máy móc sinh ra là để làm việc và đem lại lợi ích, vậy phải cải thiện sao cho
đến từng bộ phận của máy đều hoạt động đem lại lợi ích ở mức cao nhất nếu có
thể. Điều này thể hiện ở việc tăng năng suất, hiệu quả, tiết kiệm thời gian, tăng
tính tương hợp, độ bền, tuổi thọ …
16
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

• Nguyên tắc này hay được dùng với các nguyên tắc như : 1.Nguyên tắc phân
nhỏ, 2.Nguyên tắc tách khỏI, 3.Nguyên tắc phẩm chất cục bộ, 5.Nguyên tắc kết
hợp ….
 Ví dụ :
• Các nhà khoa học làm việc trên tàu vũ trụ lâu ngày và trong môi trường khá
chật chội, do đó việc ăn uống khó khăn. Họ phải uống thuốc dinh dưỡng, nó
cung cấp cho cơ thể năng lượng cần thiết để hoạt động, các nhà khoa học
không cần thiết phải ăn thức ăn như chúng ta.
• Trong tin học : đồng hồ của máy tính thực chất nhảy liên tục nhờ pin safe
mode, dù cho chúng ta có tắt máy tính thì nó vẫn chạy đúng giờ.
23."5%6D:G! ;
• Sử dụng các tác nhân có hại (ví dụ tác động có hại của môi trường) để thu
được hiệu ứng có lợI
• khắc phục tác nhân có hại bằng cách kết hợp với tác nhân có hại khác.
• Tăng cường tác nhân có hại đến khi nó không còn có hại nữa.
• “Lợi” và “hại” mang tính chủ quan và tương đối. Trên thực tế đậy chỉ là hai
mặt đối lập của hiện thực khách quan, vấn đề là làm sao trong cái hại tìm ra
được cái lợi phục vụ cho con người và hài hòa với thiên nhiên.
• Nguyên tắc này hay dùng với các nguyên tắc : 2. Nguyên tắc tách khỏI, 5.
Nguyên tắc kết hợp, 13. Nguyên tắc đảo ngược…
 Ví dụ :
• Kháng sinh là một chất độc và có hại cho cơ thể, tuy nhiên người ta dùng nó để
trị bệnh, gọi là “ lấy độc trị độc”.
• Trong tin học, người ta áp dụng dùng mã độc để chống lại chính những k„ đã
sáng tạo ra nó. Kế sách lấy độc trị độc liệu có hiệu quả trong trường hợp này.
Về bản chất một công cụ phần mềm như thế này không khác gì mã độc thường
được sử dụng trong vụ tấn công lừa đảo trực tuyến hoặc ăn cắp thông tin với
khả năng ghi lại các thao tác bàn phím, tên mật khẩu tài khoản đăng nhập
Các quan chức cảnh sát Đức hiện đang rất quan tâm tới ý tưởng thiết kế ra
công cụ phần mềm giúp họ giám sát máy tính của những đối tượng bị tình nghi

có dính líu đến các hoạt động bất hợp pháp.
24."5%6`7=a
17
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Thiết lập quan hệ phản hồi
• Nếu có quan hệ phản hồI, hãy thay đổi nó
• quan hệ phản hồi là khái niệm rất cơ bản của điều khiển học, có phạm vi ứng
dụng rất rộng. Có thể nói ở đậu có sự điều khiển (quản lý, ra quyết định) , ở đó
cần chú ý tới quan hệ phản hồi và hoàn thiện nó.
 Ví dụ :
• Trong kinh doanh, cung và cầu là hai vấn đề liên quan mật thiết và mang tính
phản hồi với nhau. Nhu cầu người dùng càng nhiều thì nhà sản xuất càng phải
sản xuất nhiều để tăng lợi nhuận. Tuy nhiên nếu sản xuất dư thừa tức là cung
lớn hơn cầu thì sẽ bị thua lỗ.
• Trong tin học, quy tắc phản hồi được áp dụng trong việc gửi mail. Bất kỳ một
dịch vụ mail nào cũng sẽ gửi mail phản hồi lại cho bạn nếu mail đó bị lỗi
không gửi tới người nhận được. Ngoài ra còn có dịch vụ đăng ký xem mail của
mình đã được xem hay chưa
25. "5%6"85&"@QBCDE
• Gây ứng suất trước đối với đối tượng để chống lại ứng suất không cho ph‚p
hoặc không mong muốn khi đối tượng làm việc (hoặc gây ứng suất trước để
khi làm việc sẽ dùng ứng suất ngược lại).
• Nếu theo điều kiện bài toán cần thực hiện tác động nào đó, cần thực hiện phản
tác động trước
 Ví dụ :
• Trong tin học, để có được những phát minh sáng chế, người ta phải nghĩ tới nó
trước, nghĩ tới những điều không thể để quyết tâm thực hiện những cái có thể.
Ví dụ như nếu không vì thương cha tính toán vất vả, Pascal muốn phát minh ra
một máy tính để tính toán thì ngày nay chúng ta sẽ khá vất vả trong việc tính
toán các con số khổng lồ.

26."5%6IJbK5I>6K
• Thay thế đối tượng đắt tiền bằng bộ các đối tượng r„ có chất lượng k‚m hơn.
• Các khái niệm “r„” và “đắt” ở đây cần hiểu theo nghĩa tương đối, so với nhau,
đối tượng sau khi cải tiến trở nên r„ hơn so với đối tượng tiền thân
• “R„” thay cho “đắt” một mặt , có phẩm chất k‚m hơn, nhưng mặt khắc có thể
có thêm những tính chất mới như có thể sản xuất nhanh, nhiều, thay đổi mẫu
18
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
mã, kiểu dáng nhanh chóng, đảm bảo các điều kiện vệ sinh, tránh lây lan bệnh
tật ( vì chỉ dùng một lần) mà đối tượng đắt tiền không có những tính chất đó.
• Nguyên tắc “r„” thay cho “đắt” thường áp dụng chung với các nguyên tắc như
2. Nguyên tắc tách khỏi, 24. Nguyên tắc sử dụng trung gian, 25. Nguyên tắc tự
phục vụ, 26. Nguyên tắc sao ch‚p
 Ví dụ :
• Các phần mềm với nhiều phiên bản khác nhau sẽ được bán với giá khác nhau.
Cùng một phần mềm nhưng phiên bản free sẽ dùng được trong thời gian ngắn
hạn hoặc ít tiện ích hơn. Tuy nhiên nó rất cần thiết cho những người không sử
dụng lâu dài, tiết kiệm chi phí mua bản quyền.
27."5%6IW;K
• Vượt qua những giai đoạn có hại hoặc nguy hiểm với vận tốc lớn
• Vượt nhanh để có được hiệu ứng cần thiết.
• Nếu tác động là có hại thì có thể làm cho nó không còn có hại nữa bằng cách
giảm thời gian tác động đến tối thiểu, hay nói cách khác phải vượt qua nó càng
nhanh càng tốt để có được độ an toàn cao.
• Nguyên tắc vượt nhanh thường sử dụng với các nguyên tắc: 19. Nguyên tắc
chuyển động theo chu kỳ, 28. Thay thế sơ đồ cơ học, 34. Nguyên tắc phân hủy
hay tái sinh, 36. Nguyên tắc chuyển pha
 Ví dụ :
• Trong tin học : Có một số chương trình game khi khởi động sẽ đi qua bước
Giới thiệu, nếu muốn nó qua nhanh thì nhấn phím ESC để bỏ qua.

• Hoặc trong bài lập trình, khi muốn thoát ra khỏi chương trình một cách nhanh
nhất khi đã x‚t hết các điều kiện ta dùng lệnh break
28.5:BC>aM':QNC
• Sử dụng điện trường, từ trường và điện từ trường trong tương tác đối với đối
tượng.
• Chuyển các trường đứng yên sang chuyển động, các trường cố định sang thay
đổi theo thời gian, các trường đồng nhất sang có cấu trúc nhất định.
• Sử dụng các trường kết hợp với các hạt sắt từ.
• Nguyên tắc này phản ánh khuynh hướng phát triển : những gì trước đây và
bây giờ còn là “cơ học” sẽ chuyển thành không cơ học (dùng điện,từ, điện từ,
ánh sáng…).
19
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
 Ví dụ :
• Ngày xưa người ta chế tạo đồng hồ hoạt động bằng cách lên dây cốt, còn bây
giờ trên thị trường đa số là các mặt hàng đồng hồ điện tử.
• Trước đây tàu hỏa chạy trên động cơ hơi nước, còn bây giờ thì chạy bằng xăng
dầu.
• Ngày xưa người ta chỉ lưu trữ sách bằng cách ch‚p vào sách, còn bây giờ đã có
ebook và ổ cứng, CD, USB để lưu dữ liệu.
• Trước kia có máy đánh chữ cơ học rất khó sử dụng, nếu đánh sai thì sẽ phải bỏ
đi và đánh lại từ đầu. Còn bây giờ việc đánh máy trên máy vi tính và in trở nên
dễ dàng và tiện ích hơn rất nhiều.
29.3XYR"<':Q'_F! 9"
• Thay cho các phần đối tượng ở thể rắn, sử dụng các chất khí và lỏng : nạp khí,
nạp chất lỏng, đệm không khí, thủy tĩnh, thủy phản lực.
• Thủ thuật này đòi hỏi người giải phải có những kiến thức cần thiết về các chất
khí và lỏng, vận dụng các hiệu ứng cần thiết, liên quan đến các chất khí và
lỏng trong các bài toán của mình.
• Sử dụng các kết cấu khí và lỏng, trên thực tế là khai thác những nguồn dự trữ

có sẵn trong hệ môi trường vì xung quanh chúng ta ở đâu cũng có chất khí và
lỏng, ít ra cũng dưới dạng không khí và nước các loại.
 Ví dụ :
• Các thấu kính lớn của các đài thiên văn, đặc biệt nhạy cảm với nhiệt độ, cho
nên, các hệ thống điều chỉnh nhiệt độ rất phức tạp. Để tránh điều đó, người ta
chế tạo vật kính cho kính thiên văn, không phải làm bằng thủy tinh hay gương
mà bằng khí. ống kính kim loại quay tạo ra hiệu ứng thấu kính.
• Công ty “Suspa” ( Áo) sản xuất ra loại ghế ngồi đặt biệt dành cho những người
làm việc với máy vi tính. Ghế khác với ghế giường ở chỗ , lò xo th‚p được
thay bằng khí Nito n‚n có áp suất không lớn. Lò xo khí này có ưu điểm không
bị gỉ s‚t và không làm oxy hóa ống kim loại chứa nó.
30.3XYR"F9YbF!P!"P9"
• sử dụng các vỏ d„o và màng mỏng thay cho các kết cấu khối.
• Cách ly đối tượng với môi trường ngoài bên ngoài bằng các vỏ d„o và màng
mỏng.
20
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Thủ thuật này liên quan đến bề mặt, lớp ngăn cách đối tượng, tại đó có những
yếu cầu mà kết cấu khối không đáp ứng được hay đáp ứng nhưng với mức độ
không cao. Vỏ d„o và màng mỏng có nhiều ưu điểm như nhẹ, linh động, chiểm
ít không gian, có chức năng bảo vệ tốt, dễ trang trí …
• Nguyên tắc này thường dùng với các nguyên tắc sau : 2. Nguyên tắc tách khỏI,
3. Nguyên tắc phẩm chất cục bộ, 11. Nguyên tắc dự phòng, 27 . Nguyên tắc r„
thay cho đắt …
Ứng dụng :
• Các dây dẫn điện trong một lõi dây dẫn điện được phủ một lớp chất cách điện
mỏng để tránh việc chúng bị nhiễu điện cho nhau.
• Bìa sách, bìa in báo cáo thường được phủ lớp nhựa mỏng để bảo vệ khỏi bẩn,
tăng độ bền và đẹp.
• Thay thế thúng chứa CPU bằng sắt thành nhựa vừa nhẹ vừa dễ tháo lắp

31.3XYR"<Fc ^ d
• Làm cho đối tượng có nhiều lỗ hoặc sử dụng thêm những chi tiết nhiều lỗ
(miếng đệm, tấm phủ …)
• Nếu đối tượng đã có nhiều lỗ, sơ bộ tẩm nó bằng chất nào.
• Vật liệu nhiều lỗ có nhiều ưu điểm như nhẹ, cách nhiệt, cách âm tốt, tiết kiệm
nguyên liệu, có thể dùng làm các thiết bị lọc, có thể tích nhỏ nhưng tống diện
tích các lỗ rất lớn …
• Nguyên tắc này thường dùng với các nguyên tắc như : 2. Nguyên tắc tách
khỏI, 3. Nguyên tắc phẩm chất cục bộ, 5. Nguyên tắc kết hợp …
Ứng dụng :
• Những chiếc rổ đựng rau quả thường có nhiều lỗ để ể tránh bị ứ nước, rau quả
đỡ bị hỏng, những chiếc đệm dùng cho cả 4 mùa, bề mặt của đệm có các lỗ
tròn nhỏ được phân bố đều, rộng khắp giúp gia tăng sự thông thoáng…
• Bao để laptop không chế tạo kín mà có nhiều lỗ nhỏ nhằm để không khí thông
vào, có thể giảm nhiệt lượng của máy.
• Máy laptop chế tạo phần dưới có nhiều lỗ nhỏ nhằm giúp cho máy tính không
bị nóng, giảm nhiệt độ của các bộ phận trong máy.
32."5%65>eP!B6
• Thay đổi màu sắc của đối tượng hay mội trường bên ngoài
• Thay đổi độ trong suốt của đối tượng hay môi trường bên ngoài.
21
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Để có thể quan sát được những đối tượng hay những quá trình, sử dụng các
chất phụ gia màu, huỳnh quang.
• Nếu các chất phụ gia đó đã được sử dụng, dùng các nguyên tử đánh dấu.
• Sử dụng các hình vẽ, ký hiệu thích hợp.
• Trong năm giác quan của con người thì thị giác đóng vai trò quan trọng nhất.
Hơn 90% thông tin nhận được từ thế giới bên ngoài thông qua giác quan này.
• Màu sắc có nhiều tránh việc chỉ dùng một màu nào đó. Cần quy ước mội loại
màu ứng với cái gì, trên cơ sở đó dễ bao quát, xử lý thông tin nhanh.

• Các hình vẽ, ký hiệu thích hợp rất có tác dụng, giúp cho suy nghĩ thoáng, thấy
trước cái mối liên hệ giữa các bộ phận. Nếu có thể nên vẽ sơ đồ khốI, chúng
giúp ta không chỉ thấy cây mà còn thấy rừng.
• Nguyên tắc này thường kết hợp với các nguyên tắc : 2. Nguyên tắc tách khỏI,
3. Nguyên tắc phẩm chất cục bộ, 10. Nguyên tắc thực hiện sơ bộ, 26. Nguyên
tắc sao ch‚p…
 Ví dụ :
• Con tắc kè thay đổi màu sắc của cơ thể sao cho phù hợp với màu của môi
trường nhằm tránh k„ thù và săn mồi thuận lợi.
• Trong tin học, vấn đề màu sắc còn mang tính thẫm mỹ. Một chương trình có
màu sắc đẹp thì sẽ được ưa chuộng hơn so với chương trình không màu.
• Màu sắc cũng được dùng trong các Form chương trình. Ví dụ màu xanh là
form dùng nhập, màu đỏ là không được nhập. Như vậy người sử dụng sẽ có thể
phân biệt được dễ dàng.
33."5%678f5Z<B<!7T
• Phần đối tượng đã hoàn thành nhiệm vụ hoặc trở nên không cần thiết phải tự
phân hủy (hoà tan,bay hơi…).
• Các phần mất mát của đối tượng phải được phục hồi trực tiếp trong quá trình
làm việc.
• Nguyên tắc này là trường hợp đặc biệt của hai nguyên tắc 15. Nguyên tắc linh
động , 20. Nguyên tắc liên tục tác động có ích : Khi không còn có ích nữa thì
phải linh động biến mất, ngược lại khi cần có tác động có ích thì phải linh động
xuất hiện. Như vậy mới thật tối ưu.
22
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
 Ví dụ :
• Tái sản xuất các loại chai nhựa, nhôm bằng việc thu vỏ chai, lon
• Trong tin học, Biến cục bộ trong module (hàm hay thủ tục) sẽ tạo ra khi cần
thiết để lưu giữ dữ liệu và mất khi kết thúc module.
• Các file temp được tạo ra phục vụ cho việc thực thi chương trình, sau khi đóng

chương trình thì file temp cũng biến mất.
34."5%6>a"Q
• Những đối tượng, tương tác với các đối tượng cho trước, phải được làm từ
cùng vật liệu (hoặc từ vật liệu gần về các tính chất) với các vật liệu để tạo đối
tượng cho trước.
• Từ “đồng nhất” phải hiểu theo nghĩa rộng, không đơn thuần đồng nhất về mặt
vật liệu, như nghĩa đen của nguyên tắc này có thể hiếu là, phải làm sao đảm
bảo và tính tương hợp giữa những đối tượng tương tác với đối tượng cho trước.
• Để tạo sự tương hợp, trước hết phải chú ý khai thác những nguồn dự trữ có
sẵn trong đối tượng đặc biệt là những nguồn dự trữ trời cho không mất tiền.
 Ví dụ :
• Trong y học, phải truyền máu của những người có nhóm máu giống nhau thì
mới truyền được.
• Khi thay ram hoặc nâng cấp ram cho máy tính, phải chọn loại ram giống nhau
mới có thể thay được.
• Các cửa sổ trong window đều có chung một cấu trúc là có nút Minimize,
Maximize và Exit.
35.3XYR"5]7
• Sử dụng các hiện tượng, nảy sinh trong các quá trình chuyển pha như thay đổi
thể tích, tỏa hay hấp thu nhiệt lượng …
 Ví dụ :
• Người ta tiết kiệm điện bằng cách sử dụng năng lượng mặt trời, làm nóng nước
trong bồn chứa.
• Người Đức chế tạo ra một loại keo làm sạch đĩa, ngay cả những khe nhỏ nhất.
Khi dán lớp keo này lên đĩa, đợi khô và bóc ra sẽ làm cho đĩa sạch bụi bẩn và
khi nghe sẽ trở nên dễ chịu hơn.
36.3XYR"BAg
• Sử dụng sự nở hay co nhiệt của các vật liệu
23
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo

• Nếu đã sử dụng nở nhiệt, sử dụng vài vật liệu có các hệ số nở nhiệt khác nhau.
• Cần chú ý khai thác các nguồn tạo nhiệt hoặc hấp thu nhiệt có sẵn trong môi
trường xung quanh như ánh nắng mặt trời, nhiệt độ môi trường cùng các
hiệu ứng nhiệt liên quan.
 Ví dụ :
• Đường ray xe lửa vào mùa hè thường giãn ra, trong khi mùa đông chúng sẽ co
lại. Dựa vào đặc tính này người ta lắp đặt đường ray không liền nhau mà có
một khoảng cách nhỏ giữa hai đoạn nhất định. Như vậy đảm bảo đường ray sẽ
không bị chùn vào mùa hè và trong mùa đông khoảng cách hở ra giữa hai đoạn
không đáng kể, sẽ không ảnh hưởng đến an toàn tàu chạy.
37.3XYR"<Q/@5VPG
• Thay không khí thường bằng không khí giàu Oxy.
• Thay không khí giàu Oxy bằng chính Oxy.
• Dùng các bức xạ ion hóa tác động lên không khí hoặc oxy.
• Thay oxy giàu Ôzôn (hoặc ôxy bị ion hoá) bằng chính ôzôn.
 Ví dụ :
• Các trang sức r„ tiền làm bằng nhôm hay sắt dễ bị gỉ, do đó người ra thường xi
bạc lên để sáng được lâu.
• Các bệnh nhân khó thở cần hấp thu nhiều Oxy, do đó bác sĩ cho họ thở bằng
bình Oxy.
38.5>e<h"B?V if>?W;"
• Thay đổi trạng thái của đối tượng
• Thay đổi nồng độ hay độ đậm đặc
• Thay đổi độ d„o
• Thay đổi nhiệt độ, thể tích.
• Khi thay đổi các thông số cần chú ý thay đổi lượng – chất để có được những
giá trị định lượng hoặc tính chất là trước đây, đối tượng chưa có.
• Cần khắc phục tính ì tâm lý, quen nhìn đối tượng chỉ ở một trạng thái nào đó
hay bắt gặp.
• Việc sử dụng các trạng thái khác nhau của đối tượng chính là sự thể hiện cụ thể

“ khai thác các nguồn dự trữ có sẵn trong đối tượng”.
 Ví dụ :
• Các loại thực phẩm tươi sống như đồ biển, hoa quả nếu giữ ở nhiệt độ thấp
hoặc làm đông lạnh sẽ để được lâu, do đó, người ta chế tạo tủ lạnh và tủ đông
thức ăn nhằm bảo quản thực phẩm
24
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo
• Trong tin học, phần mềm Yodm3D thay đổi trạng thái màn hình destop bằng
cách nhấn tổ hợp các phiếm, mà hình sẽ xoay theo các chiều khác nhau, hoặc
có thể thu to, nhỏ lại trông rất đẹp mắt.
39.3XYR"<Fc ;7!
• Chuyển từ các vật liệu đồng nhất sang sử dụng các vật liệu hợp thành
(composite). Hay nói chung, sử dụng các loại vật liệu mới.
• Hướng nghiên cứu, chế tạo các loại vật liệu mới, có những tính chất độc đáo,
thõa mãn các nhu cầu phát triển luôn mang tính thời sự. Các vật liệu hợp thành,
do tạo được tính hệ thống mới, càng ngày càng sử dụng rộng rãi trong kỹ thuật
và đời sống.
• Tinh thần chung của nguyên tắc này là chú ý đến tính hệ thống ( tính chất
không thể quy về thành tính chất của từng yếu tố riêng l„) và tính ích lợi. Cần
khai thác những nguồn dự trữ có sẵn, bằng cách thay đổi cách sắp xếp, tổ chức
lại nhằm đạt được những tính chất mới.
 Ví dụ :
• Th‚p là hợp kim của Sắt và Cacbon với hàm lượng Cacbon khoảng 0.01 – 2%.
40.5>e>EJC
• Thay môi trường thông thường bằng môi trường trung hòa.
• Thực hiện quá trình trong chân không.
• Thay đổi độ trơ có thể dùng giải quyết các mâu thuẫn như ít mà nhiều, nhỏ mà
lớn
 Ví dụ :
• Các loại bóng đèn được hút chân không hoặc bơm các khí trơ để tránh ảnh

hưởng quá trình Oxy hóa có hại, tăng tuổi họ của bóng đèn.
• Trong y học, để bảo quản tốt thuốc, người ta thay không khí thường bằng CO
2

trong các bao bì.
25
Phương pháp nghiên cứu khoa học và tư duy sáng tạo