GIÁO TRÌNH SỬA CHỮA VÀ BẢO DƯỠNG CẦU CHỦ ĐỘNG.Doc

Bộ LAO ĐộNG - THƯƠNG BINH Và Xã HộI
TổNG CụC DạY NGHề
Chủ biên - biên soạn: Diệp minh hạnh
Giáo trình
sửa chữa và bảo dỡng
cầu chủ động
NGHề: SửA CHữA ô tô
trình độ: lành nghề

Dự án giáo dục kỹ thuật và dạy nghề (VTEP)
Hà Nội - 2008
1
114-2008/CXB/29-12/LĐXH
Mã số:
0122
1229



2
Tuyên bố bản quyền :
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình.
Cho nên các nguồn thông tin có thể đợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho
các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi
mục đích khác có ý đồ lệch lạc hoặc sử
dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Tổng cục Dạy nghề sẽ làm mọi cách để
bảo vệ bản quyền của mình.
Tổng cục Dạy nghề cám ơn và hoan

nghênh các thông tin giúp cho việc tu sửa
và hoàn thiện tốt hơn tài liệu này.
Địa chỉ liên hệ:
Tổng cục Dạy nghề
37B Nguyễn Bỉnh Khiêm Hà Nội
Lời nói đầu
Giáo trình môđun Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động đợc xây dựng và biên
soạn trên cơ sở chơng trình khung đào tạo nghề Sửa chữa ôtô đã đợc Giám đốc Dự án
Giáo dục kỹ thuật và Dạy nghề quốc gia phê duyệt dựa vào năng lực thực hiện của ng-
ời kỹ thuật viên trình độ lành nghề.
Trên cơ sở phân tích nghề và phân tích công việc (theo phơng pháp DACUM) của
các cán bộ, kỹ thuật viên có nhiều kinh nghiệm, đang trực tiếp sản xuất cùng với các
chuyên gia đã tổ chức nhiều hoạt động hội thảo, lấy ý kiến.v.v, đồng thời căn cứ vào
tiêu chuẩn kiến thức, kỹ năng của nghề để biên soạn. Ban giáo trình môđun Sửa chữa
và bảo dỡng cầu chủ động do tập thể cán bộ, giảng viên, kỹ s của Trờng Cao đẳng
Công nghiệp Huế và các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm biên soạn. Ngoài ra có sự
đóng góp tích cực của các giảng viên Trờng Đại học Bách khoa Hà Nội và cán bộ kỹ
thuật thuộc Công ty Cơ khí Phú Xuân, Công ty Ô tô Thống Nhất, Công ty sản xuất vật
liệu xây dựng Long Thọ.
Ban biên soạn xin chân thành cảm ơn Trờng Đại học Bách khoa Hà Nội, Trung
tâm kiểm định ô tô Thừa Thiên Huế, Công ty ô tô Thống Nhất, Trờng Cao đẳng Công
nghệ Đà Nẵng và trờng Trung học Giao thông Vận tải Thừa Thiên Huế, Ban quản lý
dự án GDKT&DN và các chuyên gia của Dự án đã công tác, tạo điều kiện giúp đỡ
trong việc biên soạn giáo trình. Trong quá trình thực hiện, Ban biên soạn đã nhận đợc
nhiều ý kiến đóng góp thẳng thắn, khoa học và trách nhiệm của nhiều chuyên gia,
công nhân bậc cao trong lĩnh vực nghề Sửa chữa ô tô. Song do điều kiện về thời gian,
mặt khác đây là lần đầu tiên biên soạn giáo trình dựa trên năng lực thực hiện, nên
không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong nhận đợc những ý kiến đóng
góp để giáo trình môđun Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động đợc hoàn thiện hơn, đáp
ứng đợc yêu cầu của thực tế sản xuất của các doanh nghiệp hiện tại và trong tơng lai.

Giáo trình môđun Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động đợc biên soạn theo các
nguyên tắc: Tính định hớng thị trờng lao động; Tính hệ thống và khoa học; Tính ổn
định và linh hoạt; Hớng tới liên thông, chuẩn đào tạo nghề khu vực và thế giới; Tính
hiện đại và sát thực với sản xuất.
Giáo trình môđun Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động cấp trình độ Lành nghề đã
đợc Hội đồng thẩm định Quốc gia nghiệm thu và nhất trí đa vào sử dụng và đợc dùng
làm giáo trình cho học viên trong các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc cho công nhân kỹ
thuật, các nhà quản lý và ngời sử dụng nhân lực tham khảo.
Đây là tài liệu thử nghiệm sẽ đợc hoàn chỉnh để trở thành giáo trình chính thức
trong hệ thống dạy nghề.
Ngày 15 tháng 4 năm 2008
Hiệu trởng
Bùi Quang Chuyện
3
Giới thiệu về mô đun
Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun:
Cầu chủ động của ô tô là cụm chi tiết đặt ngang dới gầm xe, dùng làm giá đỡ
cho phần lớn trọng tải xe. Cầu chủ động bao gồm: cụm vỏ cầu, truyền lực chính, bộ vi
sai, các bán trục, moayơ và bánh xe chủ động. Cầu chủ động dùng để biến đổi và
truyền mô men xoắn từ truyền động các đăng đến các bánh xe chủ động.
Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động là một công việc thờng xuyên, nặng nhọc
và quan trọng đối với nghề sửa chữa ô tô, nhằm nâng cao tuổi thọ ô tô và đảm bảo an
toàn cho ngời lái và hành khách đi trên xe. Công việc sửa chữa cầu chủ động không
chỉ cần những kiến thức cơ học ứng dụng và kỹ năng sửa chữa cơ khí, mà nó còn đòi
hỏi sự yêu nghề của ngời thợ sửa chữa ô tô. Vì vậy công việc sửa chữa và bảo dỡng
cầu chủ động đã trở thành một nghiệp vụ suốt đời của ngời thợ sửa chữa ô tô.
Mục tiêu của mô đun:
Nhằm đào tạo cho học viên có đầy đủ kiến thức về cấu tạo, nhiệm vụ và nguyên
tắc hoạt đông các bộ phận của cầu chủ động ô tô. Đồng thời có đủ kỹ năng phân định
để tiến hành bảo dỡng và kiểm tra, sửa chữa các h hỏng của các bộ phận cầu chủ

động ô tô. Với việc sử dụng đúng và hợp lý các trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo đúng
quy trình yêu cầu kỹ thuật, an toàn và năng suất cao.
Mục tiêu thực hiện của mô đun:
1. Trình bày đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ, phân loại của các bộ phận: truyền
lực chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
2. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các bộ phận: truyền lực
chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
3. Giải thich đúng những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng các bộ phận: truyền
lực chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
4. Trình bày đúng phơng pháp kiểm tra, sữa chữa và bảo dỡng những h hỏng
của các bộ phận: truyền lực chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh
xe.
5. Tháo lắp, kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa các chi tiết của các bộ phận:
truyền lực chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe đúng quy trình,
quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa.
6. Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa đảm bảo
chính xác và an toàn.
Nội dung chính của mô đun:
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của các bộ phân: truyền lực chính, bộ vi sai,
bán trục và moayơ bánh xe.
2. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của: truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.
3. Những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo dỡng, kiểm tra,
sửa chữa các chi tiết, bộ phận của: truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.
4
4. B¶o dìng, th¸o l¾p, kiÓm tra vµ söa ch÷a c¸c bé phËn: truyÒn lùc chÝnh, bé vi
sai, b¸n trôc vµ moay¬ b¸nh xe.
5
HAR 01 01

Điện kỹ
thuật
HAR 01 19
SC-BD phần cố
định động cơ
HAR 01 18
KT về động cơ
đốt trong
HAR 0108
Kỹ thuật
đIện tử
HAR 0110
Vật liệu
cơ khí
HAR 01 11
D Sai lắp
ghép,ĐLKT
HAR 01 12
Vẽ kỹ thuật
HAR 01 13
An toàn
HAR 01 17
Nhập môn
nghề scôtô
HAR 01 14
T. H nghề
bổ trợ
HAR 01 20
SC- BD phần
C/động động cơ

HAR 01 21
SC-BD Cơ cấu
phân phối khí
HAR 01 22
SC-BD Hệ thống
bôi trơn
HAR 01 23
SC-BD Hệ
thống làm mát
HAR 01 24
SC-BD
HT N L xăng
HAR01 25
SC BD
HT NL diesel
HAR 01 26
SC-BD
HT khởi động
HAR 01 27
SC-BD
HT đánh lửa
HAR 0128
SC BD
Tr TB điện ôtô
HAR 01 29
SC-BD
HT truyền lự c
HAR 01 30
SC-BD
Cầu chủ động

HAR 01 31
SC-BD
HT di chuyển
HAR 01 32
SC-BD
H thng lái
HAR 01 33
SC-BD
HT phanh
HAR 01 35
SC Pan ô tô
HAR 01 34
K.tra tình trạng
KT Đ cơ và ôtô
HAR 01 36
nâng cao hiệu
quả công việc
Bằng
công
nhận
lành
nghề
( II)
HAR 02 06
Xác suất
thống kê
HAR 02 07
KT. điều khiển
bằng điện tử
HAR 02 08

Vẽ Auto CAD
HAR0219
Tổ chức
quản lý và
S.xuất
Chứng
chỉ nghề
bậc cao
HAR 02 11
Chẩn đoán
động cơ
ô tô
HAR 02 12
Chẩn đoán
HT truyền
động ô tô
HAR 02 14
SC-BD bộ
tăng áp
HAR 0215
SC-BD HT
phun xăng
điện tử
HAR 02 16
SC-BD BCA
điều khiển
bằng đ. từ
HAR 02 17
SC-BD HT
đ/khiển =

khí nén
Bằng
công
nhận
bậc
cao (III)
Chứng
chỉ
nghề
HAR 01 09
Cơ kỹ thuật
HAR 02 13
C. nghệ phục hồi
chi tiết trong SC
HAR 02 09
CN khí nén Thuỷ
lực ứng dụng
HAR 02 10
Nhiệt kỹ thuật
HAR 0218
SC-BD Li
hợp, hộp
số thủy lực
Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề

6
Các hình thức học tập chính trong mô đun
1. Học trên lớp về:
- Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của các bộ phân: truyền lực chính, bộ vi sai,
bán trục và moayơ bánh xe.

- Cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của: truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.
2. Học tại phòng học chuyên môn hoá về:
- Hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của: truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.
- Quy trình bảo dỡng và tháo lắp: truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ
bánh xe.
- Phơng pháp kiểm tra, sửa chữa và bảo dỡng các bộ phận của: truyền lực chính,
bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe.
3. Thực tập tại xởng trờng về
- Thực hành tháo lắp, bảo dỡng, kiểm tra và sửa chữa các bộ phận của truyền
lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe trong các xởng sửa chữa ô tô.
4. Tham quan thực tế về:
- Bảo dỡng và sửa chữa truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh
xe.trong cơ sở sửa chữa ô tô hiện đại.
5. Tự nghiên cứu và làm bài tập về:
- Các tài liệu tham khảo về bộ phận của cầu chủ động ô tô.
- Vẽ sơ đồ cấu tạo, trình bày đợc nguyên tắc hoạt động và các hiện tợng h hỏng
của truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe.
7
Bài Danh mục các bài học
Lý
thuyết
Thực
hành
Các hoạt
động khác
Bài 1 Cấu tạo truyền lực chính 5 24
Bài 2 Sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính 2 24
Bài 3 Cấu tạo bộ vi sai 2 16

Bài 4 Sửa chữa và bảo dỡng bộ vi sai 2 16
Bài 5 Sửa chữa và bảo dỡng bán trục 4 16
Bài 6 Sửa chữa và bảo dỡng moayơ 3 20
Bài 7 Sửa chữa và bảo dỡng bánh xe 3 16
Cộng 21 132
8
Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun
1. Kiến thức:
- Trình bày đợc đầy đủ các nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo và nguyên tắc hoạt
động các bộ phận của truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe
- Giải thích đúng những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo d-
ỡng, kiểm tra, sữa chữa các bộ phận của cầu chủ động ô tô.
2. Kỹ năng:
- Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng, sửa chữa đợc các h hỏng chi tiết, bộ phận
của truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe đúng quy trình,
quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa.
- Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa đảm bảo
chính xác và an toàn.
- Chuẩn bị, bố trí và sắp xếp nơi làm việc vệ sinh, an toàn và hợp lý.
3. Thái độ:
- Chấp hành nghiêm túc các quy định về kỹ thuật, an toàn và tiết kiệm trong
bảo dỡng, sửa chữa cầu chủ động ô tô.
- Có tinh thần trách nhiệm hoàn thành công việc đảm bảo chất lợng và đúng
thời gian.
- Cẩn thận, chu đáo trong công việc luôn quan tâm đúng, đủ không để xảy ra
sai sót.
9
Bài 1
Cấu tạo truyền lực chính
Mã bài: HAR.01 30 01

Giới thiệu:
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ô tô đựơc lắp trong cầu chủ
động. Truyền lực chính bao gồm cụm bánh răng côn hoặc bánh răng trụ dùng để
truyền động, giảm tốc (tăng mô men) từ truyền động các đăng đến các bán trục, thông
qua lực truyền của các cặp bánh răng và then hoa. Điều kiện làm việc của truyền lực
chính luôn chịu lực lớn và nhiệt độ cao nên các chi tiết dễ bị h hỏng cần đợc tiến hành
kiểm tra, điều chỉnh thờng xuyên và bảo dỡng, sửa chữa kịp thời để đảm bảo các yêu
cầu kỹ thuật và nâng cao tuổi thọ của truyền lực chính ô tô.
Mục tiêu thực hiện:
1. Phát biểu đúng yêu cầu, nhiệm vụ và phân loại của truyền lực chính.
2. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính.
3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng đợc truyền lực chính đúng yêu cầu kỹ thuật.
Nội dung chính:
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại truyền lực chính.
2. Cấu tạo và hoạt động của truyền lực chính.
3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng các loại truyền lực chính ô tô.
10
học trên lớp
I. Giới thiệu chung về cầu chủ động
1. Sơ đồ cấu tạo chung về cầu chủ động

Hình 1-1: Sơ đồ cấu tạo chung cầu chủ động ô tô
Cụm cầu chủ động ô tô bao gồm: truyền lực chính, bộ vi sai, bán truc, moayơ và
bánh xe chủ động đợc lắp thành một cụm chi tiết bên trong vỏ cầu.
2 . Giới thiệu về truyền lực chính
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ô tô đựơc lắp trong cầu chủ
động. Truyền lực chính bao gồm cụm bánh răng côn hoặc bánh răng trụ và các ổ bi,
dùng để truyền động giảm tốc (tăng mô men) từ truyền động các đăng đến các bán
trục.
II. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại truyền lực chính

1. Nhiệm vụ
Truyền lực chính có nhiệm vụ:
Truyền mô men xoắn và giảm tốc từ truyền động các đăng đến các bán trục và
bánh xe chủ động.
2. Yêu cầu
- Đảm bảo tỷ số truyền cần thiết và tạo nên chiều quay thích hợp giữa bánh xe
và truyền động các đăng.
- Kích thớc, trọng lợng nhỏ, đảm bảo phù hợp với khoảng sáng gầm xe.
- Đảm bảo vận hành êm và có độ bền cao.
3. Phân loại:
a- Theo số cặp bánh răng ăn khớp gồm có:
- Truyền lực chính đơn (1 cấp).
- Truyền lực chính kép (2 cấp).
b- Theo loại bánh răng gồm có:
- Truyền lực chính loại côn xoắn.
- Truyền lực chính loại bánh răng trụ (dùng cho xe có động cơ đặt nằm ngang).
- Truyền lực chính hypôit (đợc sử dụng nhiều trên các loại ô tô).
II. Cấu tạo và hoạt động của truyền lực chính
Truyền lực chính và vi sai
Ô bi
Bán trục
Đai ốc hãm
Vỏ cầu chủ động
Trục bánh xe
Tang trống
Moayơ
11
1. Cấu tạo: (hình 1-2 )
a) Trục và bánh răng chủ động (loại bánh răng côn)
- Trục và bánh răng chủ động đặt trên hai ổ bi côn, một đầu có then hoa để lắp

với ống then hoa có mặt bích nối với truyền động các đăng, đầu còn lại có bánh răng
côn chủ động. Trục và bánh răng chủ động đợc lắp với bánh răng bị động bên trong
vỏ cầu chủ động và có các đệm điều chỉnh (loại hypôit lắp lệch tâm về phía dới gầm
xe, hạ thấp trọng tâm và nâng cao tính ổ định của ô tô).
b) Bánh răng bị động
- Bánh răng bị động (vành chậu) chế tạo rời đợc lắp chặt lên vỏ vi sai bằng các
bu lông và lắp lên vỏ cầu bằng hai ổ bi côn.





Hình 1-2: Sơ đồ cấu tạo chung truyền lực chính
Bánh răng chủ động
Bánh răng bị động
Bánh răng trung gian
Bán trục
Bộ vi sai
Bánh răng chủ động
Ô bi côn
Bánh răng bị động
Đai ốc điều chỉnh
Vỏ truyền lực chính
Ô bi côn
12
c) Vỏ truyền lực chính làm bằng thép đợc chế tạo liền với vỏ cầu chủ động (hoặc
rời hai nữa), dùng để chứa các chi tiết và bộ phận của cầu chủ động. Phần ở giữa nhô
lớn để lắp truyền lực chính và chứa dầu bôi trơn, phần hai bên dùng để lắp hai bán
trục và moayơ.
2- Nguyên tắc hoạt động:

- Khi xe ô tô hoạt động mô men xoắc đợc truyền từ truyền động các đăng thông
qua mặt bích đến trục bánh răng chủ động làm cho bánh răng côn xoắn quay dọc
theo trục các đăng và làm cho bánh răng bị động, bộ vi sai, bán trục và bánh xe quay
theo.
- Do cấu tạo của hai bánh răng chủ động và bị động là côn xoắn, nên chuyển
động quay dọc theo xe (theo trục các đăng) sẽ biến thành chuyển động quay ngang
của bánh răng bị động và bán trục làm cho xe chuyển động.
- Kích thớc và số răng của bánh răng bị động lớn hơn bánh răng chủ động nhiều
lần
(tỉ số truyền = 4 - 8) do đó sẽ làm giảm tốc (tăng mô men) cho ô tô hoạt động
đảm bảo công suất và an toàn.
3. Nguyên lý hoạt động
Khi truyền động các đăng quay mômen xoắn đợc truyền đến trục và bánh răng
chủ động của truyền lực chính, làm cho cặp bánh răng chủ động, bánh răng bị động
quay và truyền mômen xoắn đến các bán trục của bánh xe chủ động.
Do cấu tạo đờng kính của bánh răng chủ động nhỏ hơn đờng kính của bánh răng
bị động nhiều lần nên tốc độ quay của bánh răng bị động giảm nhiều (giảm tốc) và
tăng mômen kéo so với bánh răng chủ động.
- Đối với ô tô có động cơ đặt ngang, cấu tạo truyền lực chính làm bằng bánh
răng trụ.
- Đối với ô tô có động cơ đặt dọc xe, cấu tạo truyền lực chính làm bằng bánh
răng côn, để biến chuyển động quay dọc của truyền động các đăng thành chuyển
động quay ngang của các bán trục.
IV. Nội dung bảo dỡng truyền lực chính
1. Làm sạch bên ngoài và xả dầu bôi trơn.
2. Tháo rời các chi tiết, bộ phận và làm sạch.
3. Kiểm tra h hỏng chi tiết và thay thế chi tiết theo định kỳ ( joăng, đệm, các ổ bi).
4. Lắp các chi tiết và bôi trơn truyền lực chính.
5. Thay dầu bôi trơn.
6. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp.

13
V. Câu hỏi và bài tập
1. Truyền lực chính loại bánh răng côn và bánh răng trụ dùng trên các loại ô tô nào?
2. Nhiệm vụ của truyền lực chính ?
3. (Bài tập) Vẽ sơ đồ cấu tạo và nêu nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính
của truyền lực chính có 2 cấp.
tHựC tập tháo lắp và bảo dỡng truyền lực chính
I. tổ chức chuẩn bị nơi làm việc
1. Mục đích:
- Rèn luyện kỹ năng tháo lắp truyền lực chính.
- Nhận dạng các bộ phận chính của truyền lực chính.
2. Yêu cầu:
- Tháo, lắp thành thạo, đúng quy trình và đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Nhận dạng đợc các bộ phận của truyền lực chính.
- Sử dụng dụng cụ hợp lý, chính xác.
- Đảm bảo an toàn trong quá trình tháo, lắp.
- Tổ chức nơi làm việc khoa học, ngăn nắp, gọn gàng.
3. Chuẩn bị:
a. Dụng cụ:
- Dụng cụ tháo lắp truyền lực chính.
- Cảo tháo ổ bi và khay đựng dụng cụ, chi tiết.
- Đồng hồ so.
- Pan me, thớc cặp.
b. Vật t:
- Giẻ sạch.
- Giấy nhám.
- Nhiên liệu, dầu bôi trơn.
- Roăng đệm và keo dán
- Tài liệu phát tay về các quy trình và tra cứu các yêu cầu kỹ thuật sửa chữa.
- Bố trí nơi làm việc cho 4 nhóm học viên đủ diện tích, ánh sáng và thông gió.

II. THáO LắP truyền lực chính
A. Quy trình tháo rời truyền lực chính
1. Tháo các bán trục
- Dùng bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ô tô tháo các đai ốc hãm.
- Lấy bán trục ra ngoài.
2.Tháo nắp cầu chủ động và xả dầu bôi trơn
- Xả dầu bôi trơn.
- Tháo các bu lông hãm nắp.
3.Tháo bánh răng bị động (Hình 1-4)
- Dùng đục sắt vạch dấu ổ lắp bi.
- Tháo các bu lông hãm.
- Tháo bánh răng bị động.
Hình 1-3: Tháo cụm bánh răng bị động của truyền lực chính
Vạch dấu
Bánh răng bị độngNắp ổ bi
Bộ vi sai
14
4. Tháo bánh răng chủ động (Hình.1-4)
- Tháo đai ốc hãm và mặt bích then hoa.
- Dùng trục chuyên dùng và búa đóng bánh răng chủ động ra khỏi vỏ cầu.

Hình 1-4: Tháo bánh răng chủ động của truyền lực chính
Dụng cụ hãm
Bánh răng chủ độngVỏ cầu
Nắp truyền lực chính
15
5. Tháo rời ổ bi trên bánh răng chủ động và bị động (Hình.1-5)
- Dùng cảo và trục chuyên dùng để ép và tháo các ổ bi ra khỏi bánh răng.
6. Tháo rời các ca bi trong vỏ cầu
- Dùng cảo và trục chuyên dùng để ép và tháo các ổ bi ra khỏi vỏ cầu.

7. Làm sạch và kiểm tra các chi tiết

B- Quy trình lắp: Ngợc lại quy trình tháo (sau khi sửa chữa và thay thế các chi tiết h
hỏng)



Hình 1-5: Tháo rời các chi tiết của truyền lực chính
Trục bậc
Bàn ép ổ bi
Cảo tháo ổ bi
Tháo vành răng
Hình 1-6: Cấu tạo truyền lực chính
Hình 1-7: Tháo rời và bảo d ỡng truyền lực chính
Bánh răng bị động
Bánh răng chủ động
Vỏ truyền lực chính
Đai ốc hãm
Bộ vi sai
16
Các chú ý
- Kê kích, giá nâng cầu xe an toàn.
- Thay dầu đúng loại và tra mỡ bôi trơn các chi tiết: ổ bi, then hoa và bánh
răng.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ bảo dỡng.
- Lắp đúng vị trí các dấu ổ lắp bi và điêù chỉnh vết tiếp xúc truyền lực chính
đúng yêu cầu kỹ thuật.
III. quy trình bảo dỡng truyền lực chính
1. Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
- Giá đỡ, pa lăng và bàn tháo lắp cầu chủ động.

- Bộ dụng cụ tay tháo lắp truyền lực chính và các bộ vam, cảo ổ bi.
- Mỡ bôi trơn và dung dịch rửa.
2. Tháo rời và làm sạch truyền lực chính
- Xả dầu bôi trơn và tháo nắp.
- Tháo bánh răng bánh răng bị động và bánh răng chủ động.
- Dùng dung dịch rửa, bơm hơi, giẻ sạch để làm sạch, khô bên ngoài các chi tiết.
3. Kiểm tra bên ngoài các chi tiết
- Kính phóng đại và mắt thờng.
- Quan sát bên ngoài các bánh răng, vỏ và các ổ bi.
4. Lắp và bôi trơn các chi tiết
- Tra mỡ bôi trơn.
- Lắp các chi tiết.
5. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp
- Vệ sinh dụng cụ và nơi bảo dỡng.
Các chú ý
- Kê chèn truyền lực chính ( vỏ cầu chủ động ) lên giá bàn tháo lắp an toàn và
chắc chắn
- Kiểm tra và quan sát kỹ các chi tiết bị nứt và chờn hỏng ren.
- Sử dụng dụng cụ đúng loại và vặn chặt đủ lực quy định.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ và bị h hỏng.
- Lắp đủ và đúng số đệm của các bánh răng.

Các bài tập mở rộng và nâng cao
I. Tên bài tập
Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của Truyền lực chính:
1. Truyền lực chính đơn.
2. Truyền lực chính kép.
17
II. Yêu cầu
1. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của Truyền lực hypôit.

2. Vẽ đúng sơ đồ cấu tạo và giải thích nguyên tắc hoạt động của truyền lực
chính kép.
3. Tháo lắp nhận dạng và bảo dỡng đợc các loại truyền lực chính của ô tô.
III. Thời gian
- Sau 2 tuần nộp đủ các bài tập.

18
Bài 2
sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính
Mã bài: HAR.01 30 01
Giới thiệu:
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ô tô lắp trong vỏ cầu chủ
động. Truyền lực chính bao gồm cụm bánh răng côn hoặc bánh răng trụ dùng để
truyền động, giảm tốc (tăng mô men) từ truyền động các đăng đến các bán trục, thông
qua lực truyền của các cặp bánh răng và then hoa.
Điều kiện làm việc của truyền lực chính luôn chịu lực lớn và nhiệt độ cao nên các
chi tiết dễ bị h hỏng cần đợc tiến hành kiểm tra, điều chỉnh thờng xuyên và bảo dỡng,
sửa chữa kịp thời để đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và nâng cao tuổi thọ của truyền
lực chính ô tô.
Mục tiêu thực hiện:
1. Giải thích đúng các hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính.
2. Trình bày đợc các phơng pháp kiểm tra bảo dỡng, sửa chữa truyền lực chính.
3.Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng sửa chữa đợc truyền lực chính đúng yêu cầu
kỹ thuật.
Nội dung chính:
1. Các hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính.
2. Phơng pháp kiểm tra bảo dỡng và sửa chữa truyền lực chính.
.3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng sửa chữa các chi tiét của truyền lực chính.
Học tại phòng học chuyên môn hoá
I. Hiện tợng và nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính

A. Các Hiện tợng và nguyên nhân h hỏng
1. Truyền lực chính hoạt động có tiếng ồn lớn (hú)
a) Hiện tợng
Khi ô tô hoạt động nghe tiếng ồn ở cụm truyền lực chính, tốc độ càng lớn tiếng
ồn càng tăng.
b) Nguyên nhân
- Bánh răng chủ động, bị động và các ổ bi: mòn, rỗ nhiều, thiếu dầu bôi trơn.
- Điều chỉnh sai ( quá lớn) khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc của hai bánh răng.
2. Vỏ truyền lực chính chảy rỉ dầu
a) Hiện tợng
- Bên ngoài vỏ cầu luôn có vết bẩn, chảy rỉ dầu bôi trơn.
b) Nguyên nhân
- Vỏ bị nứt
19
- Vênh bề mặt lắp ghép (loại vỏ rời).
- Nứt giá đỡ ổ bi.
B. Kiểm tra truyền lực chính
1. Kiểm tra khi vận hành
- Khi vận hành ô tô chú ý nghe tiếng ồn khác thờng ở cụm truyền lực chính,
nếu có tiếng ồn cần kiểm tra và sửa chữa kịp thời.
2. Kiểm tra bên ngoài truyền lực chính
- Dùng kính phóng đại hoặc mắt để quan sát các vết nứt bên ngoài vỏ truyền
lực chính.
II. Phơng pháp bảo dỡng truyền lực chính
1 . Làm sạch bên ngoài và xả dầu bôi trơn.
2. Tháo rời các chi tiết, bộ phận và làm sạch.
3. Kiểm tra h hỏng chi tiết và thay thế chi tiết theo định kỳ (joăng, đệm, các ổ bi).
4. Kiểm tra và điều chỉnh khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc.
5. Lắp các chi tiết và bộ phận.
6. Thay dầu bôi trơn.

7. Kiểm tra tổng thể và vệ sinh công nghiệp.
IV. Câu hỏi và bài tập
1- Trình bày các nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính khi làm việc có
tiếng ồn khác thờng ?
2. (Bài tập) Trình bày phơng pháp kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa truyền lực
chính.
20
tHựC tập sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính
I. tổ chức chuẩn bị nơi làm việc
1. Mục đích:
- Rèn luyện kỹ năng tháo lắp truyền lực chính.
- Nhận dạng các bộ phận chính của truyền lực chính.
2. Yêu cầu:
- Tháo, lắp thành thạo, đúng quy trình và đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Nhận dạng đợc các bộ phận của truyền lực chính.
- Sử dụng dụng cụ hợp lý, chính xác.
- Đảm bảo an toàn trong quá trình tháo, lắp.
- Tổ chức nơi làm việc khoa học, ngăn nắp, gọn gàng.
3. Chuẩn bị:
a) Dụng cụ:
- Dụng cụ tháo lắp truyền lực chính.
- Cảo tháo ổ bi và khay đựng dụng cụ, chi tiết.
- Giá nâng cầu xe, kích nâng.
- Đồng hồ so.
- Pan me, thớc cặp.
b) Vật t:
- Giẻ sạch.
- Giấy nhám.
- Nhiên liệu, dầu bôi trơn.
- Roăng đệm và keo dán.

- Tài liệu phát tay về các quy trình và tra cứu các yêu cầu kỹ thuật sửa chữa.
- Bố trí nơi làm việc cho 4 nhóm học viên đủ diện tích, ánh sáng và thông gió.
21
II. tháo lắp truyền lực chính
A. Quy trình Tháo truyền lực chính trên xe ô tô
1.Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
- Bộ dụng cụ tay nghề tháo lắp
- Kích giá nâng cầu xe và dây treo các
2. Làm sạch bên ngoài cụm cầu chủ
động
- Dùng bơm nớc áp suất cao và
phun nớc rửa sạch các cặn bẩn bên
ngoài gầm ô tô.
- Kích, nâng khung xe chắc chắn
và kéo hãm phanh tay
- Dùng bơm hơi và thổi khí nén làm
sạch cặn bẩn và nớc bám bên ngoài
cụm truyền động các đăng
3. Tháo trụyền động các đăng và xả
dầu bôi trơn
- Dùng dây chuyên dùng và treo
hai đầu trục các đăng lên khung xe
- Vạch dấu giữa hai phần then hoa
của trục các đăng và giữa hai đầu nạng
của khớp nối
- Tháo các bu lông ở hai đầu khớp
các đăng
- Xả dầu vỏ cầu
4. Tháo các bu lông quang nhíp và
các bộ phận bên ngoài liên quan với

cầu chủ động.
- Tháo các bánh xe.
- Tháo các ống dẫn dầu phanh và
đay dẫn đến cầu chủ động.
- Tháo giảm xóc.
- Tháo các đai ốc quang nhíp và
chốt nhíp.
5. Đa cầu chủ động ra khỏi xe
- Hạ cầu xe lên bàn đẩy chuyên
dùng.
- Đa cầu xe ra khỏi ô tô.
6. Làm sạch bên ngoài và tháo rời cụm cầu chủ động
B. Quy trình tháo rời truyền lực chính
( Đã học trong bài 1)
C. Quy trình lắp
Ngợc lại quy trình tháo (sau khi sửa chữa và thay thế các chi tiết h hỏng)

Hình 2 -1: Tháo cầu chủ động từ ôtô
Trục các đăng
Vỏ cầu chủ động
Nhíp xe
Đai ốc quang nhíp
Bánh xeKích nâng
Vạch dấu
22
Các chú ý
- Kích, giá nâng cầu xe an toàn.
- Thay dầu đúng loại và tra mỡ bôi trơn các chi tiết: ổ bi, then hoa và bánh răng.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ bảo dỡng.
- Lắp đúng vị trí các dấu ổ lắp bi, dấu các đăng và điêù chỉnh khe hở, vết tiếp

xúc truyền lực chính đúng yêu cầu kỹ thuật.
III. bảo dỡng truyền lực chính
A. quy trình bảo dỡng
1. Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
- Giá đỡ, pa lăng và bàn tháo lắp cầu chủ động.
- Bộ dụng cụ tay tháo lắp truyền lực chính và các bộ vam, cảo ổ bi.
- Mỡ bôi trơn và dung dịch rửa.
2. Tháo rời và làm sạch truyền lực chính
- Xả dầu bôi trơn và tháo nắp.
- Tháo bánh răng bị động và bánh răng chủ động.
- Dùng dung dịch rửa, bơm hơi, giẻ sạch để làm sạch, khô bên ngoài các chi tiết.
3. Kiểm tra bên ngoài các chi tiết
- Kính phóng đại và mắt thờng.
- Qua sát bên ngoài các bánh răng, các ổ bi.
4. Lắp và bôi trơn các chi tiết
-Tra mỡ bôi trơn.
- Lắp các chi tiết.
5. Điều chỉnh truyền lực chính
- Dùng cân lực, các đệm để kiểm tra, điều chỉnh độ rơ của bánh răng chủ động
và khe hở giữa bánh răng chủ động và bánh răng bị động.
- Dùng bột màu để kiểm tra vết ăn khớp của bánh răng chủ đông với bánh răng bị
động và điều chỉnh các đệm của bánh răng chủ động và bị động
6. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp
- Vệ sinh dụng cụ và nơi bảo dỡng sạch sẽ, gọn gàng.
* Các chú ý
- Kê chèn ô tô và cầu chủ động lên giá, bàn tháo lắp an toàn và chắc chắn.
- Kiểm tra và quan sát kỹ các chi tiết bị nứt và chờn hỏng ren.
- Sử dụng dụng cụ đúng loại và vặn chặt đủ lực quy định.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ và bị h hỏng.
- Lắp đủ và đúng số đệm của các bánh răng.

- Điều chỉnh đúng độ rơ và vết tiếp xúc của hai bánh răng truyền lực chính.
B. Điều chỉnh truyền lực chính
23
1. Kiểm tra và điều chỉnh bánh răng
chủ động (hình 2- 2)
- Kiểm tra: sau khi lắp đầy đủ bánh
răng chủ động, các ổ bi côn, ống phân
cách, các vòng đệm, mặt bích then hoa vào
vỏ truyền lực chính (cha lắp bánh răng bị
động) và vặn chặt đai ốc hãm mặt bích đủ
lực quy định. Dùng lực kế móc kéo mặt bích
quay với một lực đúng quy định, nếu không
đúng tiêu chuẩn cần điều chỉnh các vòng
đệm.
- Điều chỉnh: Nếu lực quay mặt bích
nhỏ hơn tiêu chuẩn cần thêm đệm điều
chỉnh, lực quay lớn hơn cần tháo bớt đệm
điều chỉnh.
2. Kiểm tra và điều khe hở bên của
bánh răng bị động (hình 2- 3)
- Kiểm tra: Sau khi lắp đầy
đủ bánh răng chủ động và bánh
răng bị động vào vỏ truyền lực
chính, vặn vừa chặt một bu lông
hãm nắp của đai ốc điều chỉnh hai
bên bánh răng bị động ở vị trí chéo
nhau, để dễ xoay đai ốc điều chỉnh.
Gắn cố định đồng hồ so và tựa đầu
kim lên bề mặt cạnh của vành răng,
xoay hai đai ốc điều chỉnh ở vị trí

trung gian sau đó xoay lắc bánh
răng bị động ở các vị trí và quan sát
các trị số đo trên đồng hồ so để biết
khe hở bên và so với tiêu chuẩn
cho phép (0,13 - 0,18 mm) và tiến
hành điều chỉnh.
- Điều chỉnh: khi khe hở bên
không đúng tiêu chuẩn cho phép, tiến hành điều chỉnh xoay các đai ốc điều chỉnh
(một bên vặn vào thì bên kia phải vặn ra) sao cho khe hở đạt yêu cầu. Loại truyền lực
chính chỉ có các đệm điều chỉnh mà không có đai ốc điều chỉnh thì tiến hành thay đổi
số đệm từ bên này bánh răng qua bên kia bánh răng (tổng số đệm không đổi) cho đến
khi đạt khe hở yêu cầu. Sau đó vặn chặt các bu lông hãm đai ốc và ổ bi côn.
3. Kiểm tra và điều chỉnh khe hở và vết tiếp xúc của bánh răng chủ động và
bánh răng bị động (hình 2- 4)
a) Kiểm tra: ( tơng tự nh khi kiểm tra khe hở bên của bánh răng bị đông)
Sau khi lắp đầy đủ bánh răng chủ động và bánh răng bị động vào vỏ truyền lực
chính. Dùng dây chì có đờng kính 2 mm kẹp vào giữa hai bánh răng và quay hai bánh
răng, sau đố lấy dây chì ra kiểm tra độ dày so với tiêu chuẩn khe hở cho phép. Nếu
khe hở đúng tiêu chuẩn tiếp tục kiểm tra vết tiếp xúc giữa hai bánh răng, bằng cách
quét một lớp bột nhôm màu đỏ có pha dầu nhờn đặc lên bề mặt răng của bánh răng bị
động và quay bánh răng ăn khớp với bánh răng chủ động vài vòng sau đó quan sát
Hình 2 - 3. Kiểm tra và điều chỉnh
khe hở bên bánh răng bị động
Hình 2 - 2. Kiểm tra và điều chỉnh bánh răng
chủ động
Cân lực
Đai ốc điều chỉnh
24
vết tiếp xúc trên bề mặt răng của bánh răng bị động và so với tiêu chuẩn cho phép
(hình 2 -4) và tiến hành điều chỉnh.

b) Điều chỉnh (hình 2 4b): Khi khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc của bánh răng chủ
động và bị động không đúng tiêu chuẩn cho phép, tiến hành điều chỉnh thêm hoặc bớt
số đệm điều chỉnh của bánh răng chủ động và thay đổi số đệm của bánh răng bị động
(từ bên này bánh răng qua bên kia bánh răng) cho đến khi đạt khe hở và vết tiếp xúc
đạt yêu cầu.
III. SửA chữa truyền lực chính
1. Trục và bánh răng chủ động (bánh răng quả dứa)
a) H hỏng và kiểm tra
- H hỏng: nứt, mòn bề mặt lắp ổ bi côn và các răng côn xoắn, mòn phần then
hoa của trục và mặt bích.
- Kiểm tra: dùng dây chì, pan me, để đo độ mòn của bánh răng và phần then hoa
của trục (độ mòn của trục không lớn hơn 0,02 mm và khe hở giữa hai bánh răng chủ động,
bị động không lớn hơn 0,4 mm) và dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt.
b) Sửa chữa
- Trục và bánh răng chủ động: bị nứt, mòn bề mặt răng và phần then hoa quá
giới hạn cho phép cần đợc thay mới.
- Các cổ trục lắp bi, bề mặt răng bị rỗ nhẹ có thể phục hồi bằng mạ thép hoặc
hàn đắp sau đó gia công lại kích thớc danh định.
2. Bánh răng bị động (bánh răng vành chậu)
a) H hỏng và kiểm tra
- H hỏng bánh răng bị động: nứt, gãy răng, mòn rỗ bề mặt răng, vênh vành răng.
- Kiểm tra: dùng dây chì, đồng hồ so để đo độ mòn và vênh của vành bánh
răng và dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt.
- Bánh răng bị nứt, mòn suốt chiều dài răng, mặt đầu bị sứt mẻ phải đợc thay mới.
- Bánh răng bị nứt, mòn rỗ nhẹ về phía chân răng có thể phục hồi bằng hàn
đắp sau đó sửa nguội bằng đá mài đạt hình dạng ban đầu.


a) b)
Hình 2 - 4. Kiểm tra vết tiếp xúc bánh răng

a) Kiểm tra b) Điều chỉnh

Quét bột nhôm mầu
Kiểm tra vết tiếp xúc Vết tiếp xúc ch a đúng KT
Vết tiếp xúc ch a đúng KT
Vết tiếp xúc đúng KT
25