luận văn kiểm toán Hoàn thiện kiểm toán khoản mục Tài sản cố định trong kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BCTC Báo cáo tài chính
TSCĐ Tài sản cố định
TSCĐHH Tài sản cố định hữu hình
TSCĐVH Tài sản cố định vô hình
XDCBDD Xây dựng cơ bản dở dang
HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ
KTV Kiểm toán viên
PM Mức trọng yếu
TE Sai sót có thể bỏ qua
SAD Tổng giá trị các sai lệch có thể chấp nhận được
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG CHUYÊN
ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Bảng biểu
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Bảng 1: Tìm hiểu HTKSNB đối với các nghiệp vụ về TSCĐ tại công ty ABC
Bảng 2: Xác địch PM, TE VÀ SAD tại công ty ABC
Bảng 3: Xác định các nghiệp vụ kinh tế quan trọng và các sai sót có thể bỏ
qua tại công ty ABC.
Bảng 4: Đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty ABC
Bảng 5: Chương trình kiểm toán TSCĐ áp dụng cho công ty ABC
Bảng 6: Thực hiện Thử nghiệm kiểm soát khoản mục TSCĐ tại công ty ABC
Bảng 7: Phân tích tình hình biến động của TSCĐ
Bảng 8: Phân tích tình hình biến động của giá trị hao mòn TSCĐ
Bảng 9: Bảng tổng hợp tình hình biến động TSCĐHH của công ty ABC
Bảng 10: Bảng tổng hợp tình hình tăng TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng 11: Sử dụng phần mểm MicroSTART xác định số lượng mẫu chọn
Bảng 12: Sử dụng chương trình U Random xác định mẫu chọn
Bảng 13: Kiểm tra các nghiệp vụ tăng TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng 14: Kiểm tra các nghiệp vụ giảm TSCĐHH tại công ty ABC

Bảng15: Bảng tổng hợp biến động TSCĐVH tại công ty ABC
Bảng 16: Bảng tổng hợp biến động TSCĐ thuê tài chính tại công ty ABC
Bảng 17: Bảng kiểm tra khấu hao TSCĐHH tại công ty ABC
Bảng18: Bảng kiểm tra khấu hao TSCĐVH tại công ty ABC
Bảng 19: Tổng hợp chi phí XDCBDD tại công ty ABC
Bảng 20: Kiểm tra chi tiết các chi phí XDCB tăng trong kỳ của công ty ABC
Bảng 21: Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ giảm chi phí XDCB tại công ty ABC
Bảng 22: Bảng tổng hợp TSCĐ toàn công ty ABC
LỜI MỞ ĐẦU
Tài sản cố định (TSCĐ) là cơ sở vật chất không thể thiếu được trên
bình diện cả nền kinh tế nói chung và đối với một doanh nghiệp sản xuất kinh
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
doanh nói riêng. TSCĐ là cở sở để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh
doanh, đặc biệt trong các doanh nghiệp sản xuất TSCĐ phản ánh năng lực tạo
ra sản phẩm để cung cấp ra thị trường của đơn vị, khoản mục TSCĐ chiếm
một tỷ lệ lớn trong tổng tài sản của đơn vị. Do thực tiễn đó kiểm toán khoản
mục TSCĐ là một phần quan trọng trong kiểm toán báo cáo tài chính. Kiểm
toán TSCĐ một mặt góp phần phát hiện những sai phạm và gian lận làm cơ sở
cho việc đưa ra ý kiến kiểm toán, một mặt còn góp phần nâng cao hiệu quả
cho công tác quản lý TSCĐ trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
Nhận thức được tầm quan trọng của kiểm toán khoản mục TSCĐ trong
kiểm toán báo cáo tài chính, được sự giúp đỡ nhiệt tình, đầy đủ của giảng viên
hướng dẫn-thầy giáo, tiến sĩ Phan Trung Kiên, em đã có được một cách tiếp
cận hợp lý để tìm hiểu đầy đủ thong tin và quy trình kiểm toán của công ty
TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars nơi em thực tập. Cùng với sự giúp đỡ của
anh chị trong công ty, em đã hoàn thành chuyên đề thực tập về công ty với
nhan đề: “ Hoàn thiện kiểm toán khoản mục Tài sản cố định trong kiểm

toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars”
Nội dung của chuyên đề gồm 2 phần:
Chương1: Thực trạng kiểm toán khoản mục tài sản cố định trong quy
trình kiểm toán BCTC do công ty TNHH Kiểm toán Quốc tế Unistars thực
hiện.
Chương2: Hoàn thiện công tác kiểm toán khoản mục Tài sản có định
trong quy trình kiểm toán BCTC tại công ty TNHH Kiểm toán quốc tê
Unistars.
Tuy nhiên kiểm toán là một lĩnh vực còn rất mới mẻ ở Việt Nam, do
còn nhiều hạn chế về kinh nghiệm và chuyên môn nên bài viết của em còn có
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
nhiều thiếu sót do vậy em mong được sự góp ý của các thầy cô để bài viết của
em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo hướng dẫn, các thầy Phan Trung
Kiên cùng ban giám đốc công ty TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars.
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
CHƯƠNG I
THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC TÀI SẢN CỐ ĐỊNH TẠI
CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN QUỐC TẾ UNISTARS
1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA PHẦN HÀNH KIỂM TOÁN TÀI SẢN CỐ
ĐỊNH.
Chương trình kiểm toán phần hành tài sản cố định của Công ty
TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars.
Để giúp cho công việc kiểm toán được thực hiện một cách hiệu quả

nhất, chương trình kiểm toán Tại Công ty TNHH Kiểm toán quốc tế Unistars
(Công ty) được lập dựa vào một mẫu chung thống nhất. Trên thực tế khi áp
dụng cho các khách hàng khác nhau, chương trình được xây dựng cụ thể với
những điểm chung và cả những điểm khác biệt riêng cho phù hợp với đặc
điểm của từng khách hàng. Kiểm toán phần hành tài sản cố định được chia
như sau:
- Kiểm toán các khoản mục làm tăng Tài sản cố định
- Kiểm toán các khoản mục làm giảm Tài sản cố định
- Kiểm toán khấu hao tài sản cố định
Điều này được dựa vào quy trình tổ chức chứng từ Tài sản cố định:
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
1
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Quy trình tổ chức chứng từ Tài sản cố định
o Công việc kiểm toán là việc thu thập các bằng chứng kiểm toán
hỗ trợ cho ý kiến kiểm toán. Dựa trên sự hỗ trợ đáng tin cậy của
các phần mềm kiểm toán ,Công ty TNHH Kiểm toán quốc tế
Unistars thực hiện kiểm toán. Để bao quát được hết các vấn đề
liên quan tới phần hành/ chu trình, tại mỗi phần hành/ chu trình,
kiểm toán viên thu thập bằng chứng dựa trên việc trả lời các câu
hỏi. Trong đó, các câu hỏi được thiết lập dựa trên các cơ sở dẫn
liệu/ mục tiêu kiểm toán cụ thể:
• Tính đầy đủ (completeness).
• Tính đúng kỳ (cut off).
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
Xây dựng, mua sắm hoặc
nhượng bán, thanh lý

Quyết định tăng hoặc
giảm TSCĐ
Hợp đồng giao nhận,
thanh lý TSCĐ
Chứng từ tăng, giảm tài
sản (các loại)
Kế toán TSCĐ
Lập thẻ TSCĐ (huỷ thẻ),
ghi sổ TSCĐ
(1) (2)
(3)
2
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
• Tính hiện hữu/ phát sinh (Existence/ Occurrence).
• Tính giá trị (Value Gross).
• Tính giá trị (Value Net).
• Quyền và nghĩa vụ (Rights and Obligations).
• Trình bày và khai báo (Presentation and Disclosure).
1 Mục tiêu kiểm toán:
• Mọi thu nhập từ việc mua, bán tài sản cố định được hạch toán
một cách chính xác (mục tiêu chính xác, đầy đủ).
• Thu nhập phải được hạch toán trên cơ sở các nguyên tắc chính
xác, phù hợp, dựa trên các quy định hiện hành (tính chính xác)
và cơ sở các chuẩn mực kế toán.
• Khi ghi sổ các nghiệp vụ được chia cắt niên độ một cách chính
xác (tính đúng kỳ).
• Theo các quy định hiện hành giá trị các tài sản được ghi nhận
một cách hợp lý (Tính giá trị)
• Các tài sản được ghi nhận trên sổ sách của kế toán phải thuộc

quyền sở hữu hoặc kiểm soát của đơn vị (Quyền và nghĩa vụ).
• Các khoản mục tài sản cố định được trình bày đầy đủ, chính xác
với số tài sản cố định thuộc đơn vị nắm giữ dễ hiểu, và được
thuyết minh cụ thể trong thuyết minh báo cáo tài chính (Trình
bày và khai báo)
2 Thủ tục phân tích:
• Nếu có những biến động bất thường. kiểm toán viên phải iến
hành so sánh tổng tài sản cố định cũng như từng loại tài sản của
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
3
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
kỳ này với các kỳ trước nhằm xem xét sự biến động và tìm hiểu
nguyên nhân.
• Để đánh giá tình hình tài trợ tài sản của đơn vị KTV so sánh tỉ
trọng tài sản cố định trên tổng tài sản và tài sản cố định trên
nguồn vốn chủ sở hữu.
• Cần xem xét quan hệ đối ứng các tài khoản để phát hiện các quan
hệ bất thường.
• Phận tích theo dõi tỉ trọng của từng loại tài sản trên tổng Tài sản
cố định để phân tích sự biến động của các chỉ tiêu này.
• Phân tích, so sánh hiệu quả sử dụng tài sản của đơn vị để xem xét
sự, tìm ra các thay đổi cũng như biến động bất thường và nguyên
nhân của các biến động đó.
3 Thủ tục kiểm soát
Dựa vào các quy định hiện hanh và quy định của đơn vị, xem xét quy
trình mua, thanh lý, nhượng bán tài sản cố định có tuân thủ theo các quy định,
thủ tục hay không: quy trình, phân tách trách nhiệm, phê chuẩn các nghiệp vụ
liên quan tới Tài sản cố định, ghi nhận tài sản, chứng từ kèm theo, phân loại

tài sản, quản lý tài sản theo mã kết hợp với kiểm kê tài sản cố định, …
4 Kiểm tra chi tiết
• Đối chiếu số liệu trên sổ tổng hợp, sổ chi tiết, sổ/ thẻ đăng ký tài
sản cố định,các số liệu trên Bảng cân đối kế toán với Bảng cân
đối thử.
• Kiểm tra các phát sinh tăng Tài sản cố định:
Yêu cầu về tính hợp lý chung: các nghiệp vụ tăng TSCĐ trong năm đều
phải được ghi chép hợp lý:
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
4
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
• Đánh giá các khoản mục làm tăng TSCĐ có hợp lý với công việc
kinh doanh của doanh nghiệp hay không (đặc biệt các nghiệp vụ
có giá trị lớn, bất thường và vào thời điểm đầu, kết thúc niên độ).
• So sánh tổng số nguyên giá TSCĐ tăng của năm trước với số
phát sinh tăng TSCĐ.
• Đánh giá tổng các khoản mua vào, đầu tư, tiếp nhận… có nhận
xét biến động về kinh doanh và các điều kiện kinh tế
Yêu cầu về tính giá: nguyên giá TSCĐ được ghi sổ và tính toán đúng.
• Dựa vào biên bản giao nhận TSCĐ, hợp đồng kinh tế, hoá đơn
bán hàng kiêm vận đơn…Kiểm tra hoá đơn của người bán và
chứng từ gốc liên quan đến tăng TSCĐ.
• Kiểm tra các điều khoản của hợp đồng thuê tài chính liên quan
đến xác định nguyên giá TSCĐ đi thuê (nếu có).
Yêu cầu về tính hiệu lực: Các trường hợp tăng TSCĐ đều có thật
• Kiểm tra các hoá đơn của người bán, các biên bản giao nhận
TSCĐ, biên bản giao nhận vốn, bản quyết toán công trình đầu tư
xây dựng cơ bản….

• Kiểm kê cụ thể TSCĐ hữu hình.
• Kiểm tra chi phí đề hình thành TSCĐ, quá trình mua sắm TSCĐ.
Yêu cầu về tính trọn vẹn: Ghi chép đầy đủ các trường hợp tăng TSCĐ.
• Cần chú ý xem xét các hoá đơn của người bán, các chứng từ tăng
TSCĐ, các chi phí sửa chữa TSCĐ để phát hiện ra các trường
hợp quên ghi sổ TSCĐ hoặc ghi TSCĐ thành chi phí sản xuất
kinh doanh.
• Kiểm tra các hợp đồng thuê TSCĐ.
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
5
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Yêu cầu về quyền và nghĩa vụ: Các TSCĐ trên Bảng Cân đối kế toán,
đều phải thuộc sở hữu hoặc thuộc quyền kiểm soát, sử dụng lâu dài của đơn
vị
• Kiểm tra các hoá đơn của người bán và các chứng từ khác về
tăng TSCĐ
• Kiểm tra điều khoản của hợp đồng thuê tài chính.
• Xem xét doanh nghiệp có phải bỏ chi phí ra để mua TSCĐ hoặc
các TSCĐ có được hình thành bằng tiền của doanh nghiệp hay
không.
Yêu cầu về tính chính xác máy móc: Tính toán đúng các nghiệp vụ tăng
TSCĐ.
• Cộng bảng liệt kê mua sắm, đầu tư, cấp phát.
• Đối chiếu số tổng cộng trong sổ cái sổ tổng hợp
Yêu cầu về tính phân loại và trình bày: Các trường hợp tăng TSCĐ
được ghi chép theo đúng sự phân loại TSCĐ
• Kiểm tra các chứng từ tăng TSCĐ và các bút toán trong sổ kế
toán căn cứ vào các quy định hạch toán của hệ thống kế toán

hiện hành
Yêu cầu về tính kịp thời: Các trường hợp tăng TSCĐ được ghi sổ đúng
kỳ.
• Kiểm tra rà soát nghiệp vụ tăng TSCĐ vào gần ngày lập Báo cáo
kế toán để kiểm tra việc ghi sổ có đúng kỳ hay không.
• Kiểm tra số phát sinh giảm TSCĐ (thanh lý, nhượng bán TSCĐ)
Kiểm toán viên cần lập Bảng kê các nghiệp vụ giảm Tài sản cố định,
chi phí và các thu nhập có liên quan, sau đó đối chiếu với sổ sách, chứng từ,
các quyết định có liên quan, sử dụng bảng kê như phương tiện kiểm toán.
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
6
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
• Xem xét mối quan hệ giữa biến động TSCĐ với doanh thu từ
hoạt động sản xuất kinh doanh với biến động TSCĐ. Qua đó
phát hiện khả năng có TSCĐ đã được thanh lý, nhượng bán, điều
chuyển nhưng vẫn chưa ghi trên sổ.
• Có thể tìm ra những điểm bất hợp lý trong việc tính toán lại
những thu nhập và chi phí của nghiệp vụ thanh lý, nhượng bán.
• Kiểm tra tính đúng đắn của việc ghi chép các nghiệp vụ tăng,
giảm TSCĐ khi phân tích lại các chỉ tiêu giá trị hao mòn luỹ kế.
• So sánh chi phí liên quan đến việc giảm tài sản và mức khấu hao
luỹ kế trong các sổ kế toán chi tiết.
• Xem xét quá trình sử dụng TSCĐ để tính toán mức hao mòn của
từng loại tài sản.
• Kiểm tra chi tiết số dư các tài khoản TSCĐ.
• Đối chiếu số đầu kỳ so với số kiểm toán năm trước, nếu không
có kiểm toán năm trước kiểm toán viên cần kiểm tra từng bộ
phận nhỏ của TSCĐ,đối chiếu với sổ chi tiết, sổ tổng hợp để

xem tính chính xác của các.
• Với số dư cuối kỳ, trên cơ sở kiểm toán số dư đầu kỳ và các
nghiệp vụ phát sinh tăng, giảm trong kỳ để xác định ra số dư cuối
kỳ.
• Kiểm tra chi phí khấu hao TSCĐ:
• Xem xét bảng đăng ký trích khấu hao TSCĐ của Doanh nghiệp
trong đó có xét duyệt của các cấp có thẩm quyền
• Đối chiếu trích khấu hao thực tế đăng ký trên
• Xem xét việc phân bổ chi phí khấu hao TSCĐ cho các bộ phận
trong doanh nghiệp
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
7
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
5 Kết luận
• Đưa ra những vấn đề được đề cập trong thư quản lý và các bút
toàn điều chỉnh.
• Dựa trên kết quả công việc đã thực hiện, lập kết luận kiểm toán.
• Nếu có sự điều chỉnh của kiểm toán lập lại thuyết minh chi tiết .
2.1 Kiểm toán Tài sản cố định tại công ty ABC
2.1.1 Lập kế hoạch và xác định rủi ro kiểm toán
2.1.1.1 Tìm hiểu tình hình kinh doanh của ABC, hệ thống kế toán và
các chính sách về Tài sản cố định qua tài liệu công ty cung cấp
Đây là công việc đóng vai trò rất quan trọng bởi mang lại cái nhìn tổng
quan nhất về doanh nghiệp và quyết định công việc sau này. Vì vậy, nó đòi
hỏi những người có giàu kinh nghiệm và trình độ nên thường là nhiệm vụ của
trưởng nhóm.
 Tìm hiểu tình hình kinh doanh của công ty ABC
Công ty ABC là công ty cổ phần được thành lập theo giấy phép đăng kí

kinh doanh số 09342/GP do Bộ kế hoạch và đầu tư cấp ngày 14/02/1997.
Công ty ABC là doanh nghiệp hoạt động lâu năm và uy tín trong lĩnh vực sản
xuất giấy bìa carton, bao bì sản phẩm và dịch vụ in ấn bao bì, nhãn mác.
Đối thủ cạnh tranh chủ yếu: Công ty đang hoạt động trong ngành sản xuất
giấy bìa carton rất cạnh tranh. Với mục đích phát triển, công ty đang áp dụng
chính sách giảm giá thành phẩm và bán chịu ưu đãi hấp dẫn với các khách
hàng lớn để tối đa doanh số.
Khách hàng chính:các công ty máy tính, công ty máy ảnh kĩ thuật số và một
số công ty sản xuất điện gia dụng.
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
8
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Nguồn tài chính chủ yếu: công ty phụ thuộc lớn vào nguồn vốn vay dài hạn,
vốn góp của các thành viên.
Vấn đề Thuế ảnh hưởng đến kinh doanh: Công ty có tình trạng khai tăng chi
phí và khai giảm doanh thu để giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và VAT phải
nộp.
 Hệ thống kế toán và chính sách về TSCĐ của công ty CP ABC
Các chính sách kế toán chủ yếu:
- Căn cứ vào Luật kế toán Việt Nam, Chế độ và chuẩn mực kế toán Việt
Nam, các nguyên tắc kế toán được chấp nhận rộng rãi tại Việt Nam lập ra
bảng cân đốii.
- Hình thức sổ kế toán áp dụng: Nhật ký chung
- Đơn vị tiền tệ: VND
- Niên độ kế toán từ 01/01/2009 đến 31/12/2009.
Chính sách kế toán về tài sản cố định:
- Kế toán TSCĐ và các vấn đề liên quan tuân theo Quyết định
206/2003/QĐ-BTC

Tài sản cố định được thể hiện theo nguyên giá trừ đi giá trị hao mòn lũy kế
- Phương pháp tính khấu hao: theo đường thẳng và phân bổ khấu hao theo
mục đích sử dụng của TS
- Máy móc thiết bị : 1 – 8 năm
- Nhà cửa: 6 – 18 năm
- Thiết bị văn phòng: 3 – 5 năm
- Thiết bị khác: 5 năm
- Phương tiện vận chuyển: 6 năm
2.1.1.2 Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng đối với kế
toán khoản mục TSCĐ.
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
9
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Trong giai đoạn này, trưởng nhóm kiểm toán sẽ dựa vào những tài liệu mà
khách hàng cung cấp để có những hiểu biết về quy trình kế toán cũng như
HTKSNB đối với kế toán TSCĐ.
Cụ thể, quy trình kế toán TSCĐ tại công ty ABC như sau:
Bảng 1: Tìm hiểu HTKSNB đối với các nghiệp vụ về TSCĐ tại công ty
ABC
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện: TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra: NSH
TÌM HIỂU HTKSNB ĐỐI VỚI CÁC NGHIỆP VỤ VỀ TSCĐ TẠI CÔNG TY
ABC
Quy trình nghiệp vụ Người thực hiện Sử dụng
hệ thống
IT
Nghiệp vụ mua (thuê) TSCĐ

Lập Phiếu yêu cầu mua (thuê)
TSCĐ
Trưởng bộ phận có nhu cầu
mua TSCĐ: Bộ phận sản
xuất, Bộ phận hành chính,
…
Không
Kiểm tra và kí hợp đồng Giám đốc Không
Nhận và kiểm tra TSCĐ Kỹ thuật viên và trưởng bộ
phận sản xuất có liên quan
Không
Lập Biên bản bàn giao TSCĐ và
lập thẻ TSCĐ
Kế toán TSCĐ Không
Ghi nhận TSCĐ vào sổ đăng ký
TSCĐ và Sổ cái
Kế toán TSCĐ Có
Thanh toán tiền mua TSCĐ Kế toán thanh toán Có
Nghiệp vụ thanh lý TSCĐ
Kiểm tra và phê duyệt Yêu cầu Giám đốc (Anh Hưng) Không
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
10
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
thanh lý và lập Quyết định thanh lý
TSCĐ
Lập Hợp đồng thanh lý TSCĐ và
xử lý nghiệp vụ thanh lý TSCĐ
Kế toán TSCĐ (Chị Mai) Có

2.1.1.3 Xác định mức trọng yếu (PM), sai sót có thể bỏ qua (TE) và
tổng giá trị các sai lệch có thể chấp nhận được (SAD)
Vì đây là một trong những công việc quan trọng nhất trong quá trình lập
kế hoạch nên chỉ được thực hiện bởi các kiểm toán viên cao cấp. Cơ sở xác
định mức trọng yếu có thể là doanh thu thuần, tổng tài sản, lợi nhuận trước
thuế, sau thuế, nguồn vốn chủ sở hữu. Việc lựa chọn cơ sở tính mức trọng yếu
phụ thuộc rất nhiều vào tình hình sản xuất kinh doanh, lĩnh vực, ngành nghề
hoặc hình thức sở hữu…
Công ty ABC hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, tình hình doanh khá tốt
và đây là khách hàng lâu năm của Unistars vì vậy cơ sở xác định PM là lợi
nhuận trước thuế. Từ PM được xác định ở trên, kiểm toán viên sẽ tính giá trị
TE và SAD.
Bảng 2: Xác địch PM, TE VÀ SAD tại công ty ABC
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện: TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra: NSH
XÁC ĐỊNH PM, TE, SAD.
PM được tính toán dựa trên Báo cáo tài chính của công ty ABC vào ngày
31/12/2009
PM TE SAD
PM = 5% Lợi nhuận trước
thuế
PM = 5.000.000.000
TE = 50% PM
TE = 2.500.000.000
SAD = 5% TE
SAD = 125.000.000
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
11

Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Cơ sở xác định PM: Lợi nhuận trước thuế
PM = 5 % Lợi nhuận trước thuế
2.1.1.4 Xác định các nghiệp vụ quan trọng và các sai sót có thể xảy ra
Từ đó, xác định các sai sót có khả năng xảy và điểm yếu trong quy trình
xử lí nghiệp vụ từ đó thiết lập bảng gồm có các trường hợp sau:
Bảng 3: Xác định các nghiệp vụ kinh tế quan trọng và các sai sót có
thể bỏ qua tại công ty ABC.
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện:
TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra:
NSH
XÁC ĐỊNH NGHIỆP VỤ KINH TẾ QUAN TRỌNG VÀ SAI SÓT CÓ
THỂ XẢY RA
Các nghiệp vụ kinh tế quan trọng của công ty ABC trong năm tài chính
2009:
- Nhập khẩu dây chuyền sản xuất trị giá 400.000 USD từ nước ngoài
- Triển khai xây dựng khu nhà xưởng số 4
- Kí kết hợp đồng thuê tài chính với công ty cho thuê tài chính ngân hàng
BIDV.
- Thanh lý một số máy móc thiết bị đã lỗi thời
Xác định các sai sót có thể xảy ra
Các sai sót có thể xảy ra Cơ sở dẫn liệu bị ảnh hưởng
Ex/Oc Co Va/Me R&O P&D
Phân loại TSCĐ không chính xác:
- Giữa TSCĐ và công cụ,dụng cụ
X
=============================================================

Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
12
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
- Giữa các loại TSCĐ
Các nghiệp vụ về mua sắm được
ghi nhận 2 lần, không đúng kì,
không có thật hoặc không được
ghi nhận
x x x
Tài sản xây dựng đã hoàn thành,
chuyển giao cho sản xuất kinh
doanh không đúng kì
x x x
Các nghiệp vụ giảm TSCĐ:
- Thanh lý, xóa sổ được ghi
nhận 2 lần, không có thật hoặc
không được ghi nhận
- Lãi/lỗ từ nghiệp vụ thanh lý
không ghi nhận chính xác
x x
x
x
Tài sản cố định thuê tài chính ghi
nhận thành TSCĐ hữu hình
x x
Về khấu hao TSCĐ:
- Phương pháp tính khấu hao
không thích hợp, không nhất
quán

- Ghi nhận sai chi phí khấu hao
- Phân bổ sai chi phí khấu hao
X
X
x x
Ex/Oc: Hiện hữu hoặc phát sinh Co: Đầy đủ
Va/Me: Tính giá và đo lường R&O: Quyền và nghĩa
vụ
P&D: Trình bày và khai báo
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
13
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
2.1.1.5 Đánh giá rủi ro kiểm toán đối với khoản mục TSCĐ
Việc đánh giá rủi ro kiểm toán đã được thực hiện ở lần kiểm toán trước.
KTV xem xét những thay đổi trong năm 2009 để điều chỉnh nếu cần thiết. Đối
với công ty ABC, KTV đánh giá mức rủi ro như sau:
Bảng 4: Đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty ABC
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện:
TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra:
NSH
ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN
Cơ sở dẫn liệu: Hiện hữu hoặc phát sinh, đầy đủ, Quyền và nghĩa vụ, Tính
giá hoặc đo lường, Phân loại và trình bày
Cơ sở dẫn liệu IR CR CAR Mở
rộng thử
nghiệm

Thấp Cao Cao Trung
bình
Cao
Hiện hữu/Phát sinh X X X Có
Đầy đủ X X X Có
Tính giá/Đo lường X X X Không
Quyền và nghĩa vụ X X X Có
Phân loại và trình
bày
X X x Có
IR: Rủi ro tiềm tàng; CR: rủi ro kiểm soát; CAR: rủi ro kiểm toán kết hợp
2.1.1.6 Thiết kế chương trình kiểm toán
a. Thiết kế thử nghiệm kiểm soát:
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
14
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
Dựa trên hướng dẫn chuẩn và các hoạt động kiểm soát cụ thể của khách
hang, KTV thiết kế thử nghiệm kiểm soát. Thời gian thực hiện, quy mô, bản
chất tùy thuộc và CRA.
Đối với khách hàng cũ, công ty không lập kế hoạch cụ thể về thử nghiệm
kiểm soát mà dựa vào kết quả của các năm trước. Tuy nhiên, công ty ABC có
sự thay đổi về HTKSNB đối với quá trình xây dựng cơ bản vì vậy, KTV thực
hiện thiết kế thử nghiệm kiểm soát bổ sung dựa trên các thay đổi này:
- Kiểm tra sự phê duyệt đối với kế hoạch xây dựng cơ bản
- Xác minh các hoạt động kiểm soát hàng tháng
b. Thiết kế thử nghiệm cơ bản: thủ tục phân tích và thủ tục kiểm tra
chi tiết về số dư.
kiểm toán toàn cầu

Theo đúng mẫu chuẩn của phương pháp kiểm toán toàn cầu viêc thiết kế thử
nghiệm cơ bản được thể hiện qua bảng sau:
Bảng 5: Chương trình kiểm toán TSCĐ áp dụng cho công ty ABC
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện: TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra: NSH
CHƯƠNG TRÌNH KIỂM TOÁN TSCĐ
TT Áp
dụng
Thử nghiệm cơ bản Ex/
Oc
Co Va/
Me
R&O P&D
Thời gian thực hiện các thử nghiệm cơ bản,bản chất và quy mô tùy thuộc vào rủi ro
kiểm toán kết hợp CRA (Xem chi tiết phương pháp kiểm toán áp dụng toàn cầu
GAM)
Thử nghiệm cơ bản ban đầu
1 Có Thu thập các tài liệu liên quan đến
TSCĐ như khấu hao nghiệp vụ tăng,
giảm TS, sổ chi tiết TS thuê tài chính …
và đối chiếu với Bảng cân đối tài khoản,
X X X
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
15
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
sổ tổng hợp…
2 Có Kiểm tra hoá đơn, hợp đồng mua bán,

phê duyệt của cấp có thẩm quyền, hợp
đồng thuê TSCĐ.
X X X X X
3 Có Thu thập Biên bản kiểm kê TSCĐ cuối
năm
X X X X
4 Có Kiểm tra phương pháp tính khấu hao
TSCĐ
X
Thủ tục phân tích
5 Có So sánh từng mục TSCĐ với năm trước
Tìm hiểu về sự thay đổi không như dự
kiến.
X X X
6 Có Tính toán lại để kiểm tra tính chính xác
của chi phí khấu hao và khớp với các tài
khoản trên sổ tổng hợp hoặc thực hiện
thủ tục phân tích.
X X X X
7 Có Đánh giá tính hợp lý của chi phí khấu
hao kì này so với kì trước cụ thể theo tài
sản tăng và giảm.
X
Thủ tục kiểm tra chi tiết
8 Có Kiểm tra tính chính xác số học của
nguyên giá và giá trị hao mòn của TSCĐ
trên sổ sách Đối chiếu từ sổ tổng hợp tới
các sổ chi tiết có liên quan; Điều tra các
khoản mục tạo ra sự khác biệt trên.
X X

9 Có Đối chiếu sổ đăng ký tài sản với số dư
trên bảng cân đối kế toán .
X X
10 Có Chuẩn bị hoặc thu thập bảng tổng hợp
tăng giảm TSCĐ trong năm (Bao gồm
TSCĐ thuê tài chính).
X X
11 Có Với những nghiệp vụ tăng TSCĐ lớn X X X X
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
16
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
hơn SAD, kiểm tra chứng từ kèm theo:
hợp đồng mua bán, hóa đơn mua hàng…
để xác minh nguyên giá. Xác định thời
gian sử dụng hữu ích của tài sản
12 Có Tính toán lại khoản lãi/lỗ từ hoạt động
thanh lý và đối chiếu với số tiền trên sổ
cái. Đối với các tài sản giảm trong năm
có giá trị còn lại lớn hơn SAD, kiểm tra
các chứng từ kèm theo để xác minh
nghiệp vụ và tính chính xác của bút toán
xóa sổ.
X X X
13 Kiểm tra tính hợp lý của chi phí phát
sinh đặc biệt là các chi phí được vốn hóa
đối với nghiệp vụ sửa chữa, nâng cấp
TSCĐ, So sánh với số năm trước và tập
trung kiểm tra đối với các khoản thay

đổi lớn, hoặc không thay đổi.
X X X
14 Có Thảo luận về tỉ lệ trích khấu hao TSCĐ
và kiểm tra việc áp dụng nhất quán tỉ lệ
này.
X X
14 Có Kiểm tra việc tính toán khấu hao, tính
thích hợp của phương pháp khấu hao và
thời gian sử dụng hữu ích của tài sản
X
16 Có Kiểm kê toàn bộ hoặc chọn mẫu TSCĐ X X
17 Có Kiểm tra trên sổ kế toán các tài khoản
TSCĐ và các tài khoản có liên quan và
điều tra các khoản mục bất thường
X X
18 Có Kiểm tra thư xác nhận nhận từ ngân
hàng và người mua, biên bản, hợp đồng,
X X
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
17
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
và các tài liệu khác liên quan đến hoạt
động thế chấp, cầm cố, phong tỏa tài
sản. Xác minh với trường hợp này công
ty đã khai báo đầy đủ
19 Có So sánh giá trị tài sản hình thành từ xây
dựng cơ bản với giá thị trường hoặc giá
dự toán để kiểm tra tính hợp lý

X X
20 Có Kiểm tra chi phí lãi vay được vốn hóa X
21 Có Kiểm tra TSCĐ có được ghi nhận đúng
với quy tắc, chuẩn mực kế toán được
chấp nhận và trình bày, khai báo trên
BCTC có chính xác hay không
X
2.1.1.7 Lập bảng phân công công việc và thời gian thực hiện từng
bước công việc của cuộc kiểm toán
Dựa vào bản chất, quy mô và thời gian thực hiện trưởng nhóm kiểm toán
sẽ các thử nghiệm kiểm toán để phân công công việc cho các thành viên trong
nhóm sau khi công việc thiết kế chương trình kiểm toán và các công việc bổ
sung khác đã hoàn thành. Mức độ rủi ro đối với phần hành TSCĐ này là trung
bình, công việc kiểm toán TSCĐ được giao cho kiểm toán viên cấp 1 (senior
1) thực hiện vì quy mô TSCĐ của công ty ABC tương đối lớn và phức tạp do
phát sinh nhiều loại nghiệp vụ.
2.1.2 Thực hiện kiểm toán TSCĐ tại công ty ABC
2.1.2.1 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát
Bình thưường, vào thời điểm 30/9/2009 thử nghiệm này được thực hiện
vào giai đoạn kiểm toán sơ bộ (Interim). Unistars đã kiểm toán cho năm tài
chính 2008 do công ty ABC là khách hang cũ, vì vậy thử nghiệm kiểm soát đã
được thực hiện ở hai năm trước. Qua theo dõi, HTKSNB của công ty ABC đã
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
18
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
có những thay đổi quan trọng và đáng kể. Năm 2008, khi chưa có bất kì thủ
tục chính thức để kiểm soát nghiệp vụ này công ty đã bắt đầu thực hiện xây
dựng nhà xưởng sản xuất bao bì số, quá trình xây dựng cơ bản. Công ty ABC

bổ sung thêm thủ tục kiểm soát cho các nghiệp vụ liên quan đến xây dựng cơ
bản vào năm 2009 do vậy Unistars chỉ thực hiện sang năm 2009, công ty đã
sử dụng kết quả thử nghiệm kiểm soát của các năm trước và xây dựng thêm
một số quy định và thủ tục kiểm soát thử nghiệm kiểm soát đối với các nghiệp
vụ này. Do vậy, trên giấy tờ làm việc của năm nay kiểm toán viên đã bổ sung
vào phần mô tả HTKSNB của khách hang.
Bảng 6: Thực hiện Thử nghiệm kiểm soát khoản mục TSCĐ tại công ty ABC
UNISTARS
Khách hàng: Công ty ABC Người thực hiện:
TQA
Kết thúc niên độ: 31/12/2009 Người kiểm tra: NSH
Thực hiện thử nghiệm kiểm soát cho khoản mục TSCĐ tại công ty
ABC TSCĐ
Đối với thuê/mua
Hoạt động kiểm soát Thực
hiện
thực tế
Sử dụng
hệ
thống
IT
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
19
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
• Đối với mua sắm/thuê TSCĐ: để mua những tài
sản có giá trị lớn , bộ phận sử dụng phải lập
Phiếu đề nghị mua TSCĐ kèm theo Bản kế
hoạch và mục đích sử dụng tài sản cùng ít nhất

3 bảng báo giá trình lên Ban giám đốc
• Các giấy tờ này phải có chữ ký duyệt của
trưởng bộ phận yêu cầu và Phòng cung ứng.
Sau đó trình lên cho Giám đốc tài chính xem
xét, phê duyệt và lựa chọn nhà cung cấp.
• Thực
tế chỉ
có ít
nhất 2
bảng
báo
giá
• Có
Không
• Khi đã có đầy đủ chứng từ như Phiếu yêu cầu
mua TSCĐ, Hợp đồng, Hóa đơn, Biên bản bàn
giao, kế toán TSCĐ sẽ ghi nhận vào sổ đăng ký
TSCĐ, Thẻ TSCĐ và Sổ cái.
• Đối với trường hợp tài sản mua về cần qua giai
đoạn lắp đặt, chạy thử, kế toán sẽ ghi nhận vào
TK Chi phí xây dựng cơ bản dở dang và chuyển
thành TSCĐ khi việc lắp đặt đã hoàn thành và
đưa vào sử dụng, khi đó nhất thiết phải có Biên
bản bàn giao TSCĐ đưa vào sử dụng.
• Đối với TSCĐ đã nhận về nhưng chưa đủ
chứng từ kèm theo, giá trị tài sản này không
được ghi nhận vào nguyên giá mà sẽ được cộng
dồn lại trong báo cáo cuối năm.
Thực
hiện

đúng
Có
• Phiếu chi và lệnh chuyển tiền được kế toán tiền
chuẩn bị khi có đầy đủ các chứng từ như Phiếu
yêu cầu mua TSCĐ, Hợp đồng, Hóa đơn, Biên
bản bàn giao và trình lên cho kế toán trưởng
Thực
hiện
đúng
Có
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
20
Chuyên đề tốt nghiệp Đại học Kinh tế quốc dân
================================================================
phê duyệt trước khi thực hiện thanh toán.
• Hàng tháng, kế toán TSCĐ sẽ thực hiện việc
đối chiếu giữa sổ cái và sổ đăng ký tài sản cố
định và được kế toán trưởng kiểm tra.
Thực
hiện
đúng
Không
• Việc thanh lý TSCĐ chỉ được thực hiện khi có
quyết định thanh lý của Ban giám đốc. Kế toán
TSCĐ thực hiện xóa sổ tài sản khi có đầy đủ
các giấy tờ như: Hợp đồng thanh lý TSCĐ,
Biên bản đánh giá lại TSCĐ.
Thực
hiện

đúng
Không
• Cuối năm, công ty sẽ tiến hành kiểm kê TSCĐ
với sự tham gia của giám đốc, kế toán TSCĐ,
trưởng các bộ phận sử dụng TSCĐ đó và đối
chiếu với sổ sách của công ty.
Giám đốc
không
tham gia
kiểm kê
Không
Đối với tài sản hình thành từ xây dựng cơ bản
Hầu hết nhà xưởng hình thành từ xây dựng cơ bản do công nhân trong công
ty thực hiện do vậy thiếu những chứng từ, hóa đơn có liên quan
Hoạt động kiểm soát Thực
hiện
thực tế
Sử
dụng hệ
thống
IT
• Hội đồng quản trị bàn bạc và thống nhất xây
dựng chiến lược mở rộng phát triển dài hạn
• Phòng kế hoạch xây dựng bản kế hoạch chi tiết
về sản xuất kinh doanh và nhu cầu xây dựng
nhà xưởng mới
• Bản kế hoạch này phải được trình lên Giám đốc
và Hội đồng quản trị kiểm tra về tính khả thi và
phê duyệt
Thực

hiện
đúng
Không
• Trong quá trình xây dựng, Giám đốc và kỹ
thuật viên thường xuyên kiểm tra tiến độ thực
Thực
hiện
Không
=============================================================
Sinh viên: Lê Ngọc Huy Kiểm toán 48A
21