Bài giảng Kinh tế học vi mô Chương 6 - GV. Mai Văn Hùng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (859.67 KB, 35 trang )
Chương 6:
VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ
TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT MỘT
SỐ KHIẾM KHUYẾT CỦA THỊ
TRƯỜNG
•
!"#$"#%&$'#(
)*
+#,-./012#345/0
167%389%0 //01
:#; ##:#<#&;)(=>#
)?;@:#;:'#<#:#')/4.
@A%&$;"#$"#%&$'#()*
B
TIÊU CHUẨN HIỆU QUẢ CỦA THỊ TRƯỜNG
Khibànđếnhiệuquảcủathịtrường,cácnhàkinhtếchonhiềuý
kiếnkhácnhau.Kinhtếhọchiệnđạithườngsửdụngkháiniệm
hiệuquảParetomànhàkinhtếhọcngườiItaliaWilfredoPareto
1848-1923)đưaracóýnghĩaquantrọng.
Paretochorằng:“Mộtsựphânbổnguồnlựcđượccoilàcó
hiệuquả(tốiưu)khikhôngcókhảnăngphânbổlạicácnguồn
lựcđósaochocóthểlàmchomộtngườigiàulên(cólợihơn)
màkhônglàmchobấtcứaibịnghèođi(ítlợiíchhơn). Hay nói
cáchkhác,mọi cải thiện Pareto tiềmnăngđãđượckhaitháchết.
.%A%@
Công bằng
Đ
á
n
h
đ
ổ
i
g
i
ữ
a
H
i
ệ
u
q
u
ả
-
C
ô
n
g
b
ằ
n
g
Hình 6.1:Đánhđổicôngbằngvàhiệuquả.
Muốn có nhiều công bằng thì nói chung phải hy sinh một phần
hiệu quả.
C
D
E
F
G
,-H'I"#$
/J5#.%A%@+)K/$%L
•
8;&M NOP!8
•
-8Q#RM#9J5#/J5"#R
:#@J5#/
•
*"#;-(#.8
•
8S/##%T-7-H#:#<T-78
•
O8 3:#,:#!#%#T:#<##:
O%&)U8
•
K8Q#R,%5/V
Trái ngược với hiệu quả Pareto là Hiệu quả Kaldor – Hicks.
HiệuquảKaldor–Hicks:chấpnhậncóngườiđược,kẻmấtmiễn
làtổngphúclợixãhộilàmộtsốdương.
HiệuquảKaldor–Hicksngầmđịnhrằngnhữngngườiđượclợi
sẽcóthểbùđắpchonhữngngườibịthiệthạithôngquacácbiện
phápphânphốilại.
NêunhữngnhượcđiểmcủatiêuthứchiệuquảKaldor–Hicks?
B
Sự trục trặc của thị trường
Nhãm A (giÇu)
Nhãm B(nghÌo)
0
A
B
C
Thị trường
cạnh tranh
không hoàn
hảo
MC
D
MR
Q
0
P,C
C
Q*c
P*c
Q*d
D
P*d
P’
d
Tõ ®iÓm D=>C: CS thªm a1+b1;PS thªm a2 -b1
a1
a2
CS
b1
C
- Sự trục trặc của thị trường gây nên mất không
cho xã hội (DWL: Dead weight loss)
- Xuất hiện các chi phí không có lợi cho nền kinh tế:
quảng cáo, vận động hành lang
2. ảnh hưởng ngoại ứng (externality)
* Khi nào xuất hiện ảnh hưởng ngoại ứng: khi một
hoạt động tiêu dùng hay sản xuất có tác động đối với các
hoạt động tiêu dùng hay sản xuất khác.
* Có 2 loại ảnh hưởng ngoại ứng:
D
2.1. ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực:
* Ví dụ: xét ảnh hưởng ngoại ứng tiêu cực do ô
nhiễm từ việc sản xuất sơn tổng hợp (giả sử đây
là một ngành sản xuất trong thị trường CTHH).
MSC: Marginal social cost- chi phí cận biên của xã hội
do có ảnh hưởng ngoại ứng
MEC: Marginal externality cost- chi phí cận biên ngoại
ứng
MSC=MC+MEC
E
MEC dốc lên từ 0 vì không sản xuất không có ảnh hưởng
Tại B chưa tính đến MEC nên sản xuất là Q2, P2;
Tại A có tính đến MEC => P = MSC, sản xuất Pe,Qe
MEC
MC
MSC
D
P
Q
0
A
Qe
Pe
B
Q2
P2
CP
C
F
1R#WO/#,,&)"#"#RM 3
#.:'#<#:#'-9%#(-HL
•
8X9Y8
•
-8X9Z8
•
8X98
•
O8X9S8
•
K8X9[
G
2.1. ảnh hưởng ngoại ứng tích cực:
* Ví dụ: hàng hoá công cộng, hoạt động quốc phòng, an
ninh, khu vui chơi công viên, vườn hoa công cộng,
Lợi ích cận biên của xã hội: MSB Marginal social benefit
là tổng lợi ích mà thực tế XH thu được từ hoạt động đó.
Lợi ích cận biên ngoại ứng: (MEB: Marginal externality
benefit) là ích lợi thu được từ thêm một đơn vị sử dụng
(VD thêm một nhà trồng hoa)
MSB = MU + MEB
CP cận biên(MC): CP để thêm một hộ gia đình trồng hoa
MEB
MU
MSB
MC
Pb
Q0
P,C
Qb
B
Qa
A
Pa
C
TạiAchưatínhđếnMEUsảnxuấttạiQa
TạiBđãtínhđếnMEUkhuyếnkhíchtăngQtừQa=>Qb
TamgiácABClàảnhhưởngngoạiứngtíchcựcmanglại
3. Sự tồn tại của hàng hóa công cộng (Public goods)
3.1.Hàng hoá tư nhân: (Private goods) Là các hàng hoá dịch
vụ được mua bán bình thường trên thị trường và việc tiêu
dùng của người này loại trừ việc tiêu dùng của người khác.
2 đặc điểm là: có thể loại bỏ (excludabitity)và có thể giảm bớt
(disminishability): cắt tóc, ti vi
3.2. Hàng hoá công cộng (Public goods): Hàng hoá công
cộng là những hàng hoá dịch vụ mà việc tiêu dùng của người
này không loại trừ sự tiêu dùng của người khác.
* Ví dụ: hoạt động quốc phòng, bảo vệ tầng ôzôn, công viên
Trục trặc do không đáp ứng được lợi ích riêng mà cho tất cả
Trục trặc 2 giá bằng 0 nên luợng tiêu dùng là vô cùng lớn
* Hàng hoá công cộng cũng gây nên một tình trạng là sự
trông chờ, ỷ nại vào Nhà nước của những kẻ ăn không,
không chịu đầu tư hoặc phá hoại hay sử dụng lãng phí
các hàng hoá công cộng.
* ví dụ: qui định không được phá hoại cây cối nhưng
nhiều người cứ đào hoa mang về nhà để trồng rồi lại để
Nhà nước mang hoa đến trồng lại.
=> Để khắc phục sự trục trặc này này cần có sự phối
hợp tập thể; sự hợp tác giữa các cá nhân và tập thể để có
thể đạt được các kết quả như mong muốn. Một xã hội
càng văn minh thì càng có nhiều hàng hoá công cộng.
B
II. Chức năng, cộng cụ, phương pháp điều tiết của CP
1. Chức năng. công cụ điều tiết của Chính phủ
2. Phương pháp điều tiết của Chính phủ
a. Điều tiết giá:
Điều tiết độc quyền tự nhiên (tính kinh tế theo qui
mô, hiệu suất theo qui mô)
LATC giảm khi Q tăng => đường LATC dốc xuống
từ trái sang phải
LMC nằm dưới LATC và dốc xuống từ trái sang phải
LMC
LATC
D
MR
P
Q
0
LN
A
Pa
Qa
B
Pb
Qb
C
C’
Pc
QcQ*
P*
D
D’
Phương pháp điều tiết của Chính phủ
C
•
Nếu không điều tiết thì hãng ĐQ sẽ sản xuất
tại mức sản lượng Qa (MR =LMC), và giá là
Pa=> A(Qa, Pa)
Khi duy trì ĐQ thì XH sẽ mất không
DWL)
=> Chính phủ cần điều tiết ĐQ tự nhiên
* Mục tiêu là hiệu quả sản xuất: đặt P = MC = Pc
lúc này DWL = 0 nhưng P < LATC (tổng lỗ =
CC’xQc). Muốn DN tiếp tục SX thì CP phải bù lỗ,
hoặc họ sẽ rút khỏi thị trường.
