Phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học phần mềm word trên phòng máy tính

Page |1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Tin học là một ngành khoa học được ứng dụng hầu hết trong
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội (như học tập, nghiên cứu, quản
lí, kinh danh,…).Bởi vậy Đảng và nhà nước ta xem CNTT là một
ngành mũi nhọn để đầu tư, cho nên tin học được đưa vào giảng
dạy ở các trường THPT, nhằm trang bị cho các em học sinh có
được kiến thức cơ bản để phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu và
lao động sau này.
Trong chương trình tin học phổ thơng có trang bị cho các em
học sinh một số phần mềm ứng dụng rất bổ ích như Word, Excel,
…Để học tốt phần mền ứng dụng các em cần phải nhìn thấy trực
quan cụ thể trên giao diện của phần mềm và thao tác thực hành
hiều trên phần mềm đó, bởi trên giao diện có nhiều cơng cụ hổ trợ
thơng qua bảng chọn bằng tiếng Anh và nút lệnh rất khó nhớ. Nếu
như tổ chức dạy học trên bảng hay dùng máy chiếu tại lớp mà các
em không được thao tác cụ thể trên phần mềm đó trục tiếp thì tơi
nghĩ kết quả học tập của học sinh khơng cao. Vì thế cho nên tôi đã


Page |2

tổ chức dạy học soạn thảo văn bản Microsoft Word ở chương trình
lớp 10 trực tiếp trên phịng máy thực hành có máy chiếu nhằm gây
được hứng thú cho học sinh khi thao tác trực tiếp trên phần mềm
để tiếp thu bài tốt hơn.
Để xem việc tổ chức dạy học soạn thảo văn bản Microsoft
Word ở chương trình lớp 10 trực tiếp trên phịng máy thực hành có
máy chiếu có làm tăng kết quả học tập của học sinh hay không tôi
đã tiến hành nghiên cứu trên hai lớp học sinh cơ bản đang dạy tại

trường THPT Tần Phú.
Khi tiến hành nghiên cứu, tôi đã thực hiện trên hai nhóm
tương đương là lớp 10A9 chọn làm lớp thực nghiệm và lớp 10A8
làm lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm chọn giải pháp thay thế khi
dạy phần: làm quen với Microsoft Word, định dạng văn bản. Kết
quả cho thấy tác động có ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả học tập của
học sinh. Lớp thực nghiệm đạt kết quả cao hơn lớp đối chứng.
Điểm kiểm tra của lớp thực nghiệm có giá trị trung bình là
8.0; điểm kiểm tra của lớp đối chứng là 7.4. Kết quả kiểm chứng
TTEST cho thấy P < 0.05 có nghĩa là có sự khác biệt lớn giữa


Page |3

điểm trung bình của hai lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Điều
đố chứng minh rằng việc tổ chức dạy học soạn thảo văn bản
Microsoft Word ở chương trình lớp 10 trực tiếp trên phịng máy
thực hành có máy chiếu có làm tăng kết quả học tập của học sinh.


Page |4

I.GIỚI THIỆU
1.HIỆN TRẠNG.

Thông thường việc tổ chức dạy học cho học sinh là tại lớp
học kết hợp giữa bảng với đồ dùng dạy học và các thiết bị hổ trợ
khác. Tuy nhiên cũng tùy theo đặc thù của từng bộ môn ứng với
nội dung cụ thể mà giáo viên có thể tổ chức dạy học ở nơi phù hợp
để nâng cao kết quả học tập cho học sinh.

Cụ thể đối với bộn môn Tin học, đặc biệt ở phần soạn thảo
văn bản Word chương trình lớp 10. Qua nhiều năm giảng dạy tôi
thấy phần nội dung này dù tổ chức giảng dạy tại lớp có sử dụng
hình ảnh trực quan hay máy chiếu trên giao diện phần mềm cụ thể
nhưng khi lên thực hành học sinh rất lúng túng khi thao tác với
chuột, bàn phím, bảng chọn, nút lệnh,…vì học sinh chưa thao tác
trên máy cũng như trên phần mềm cụ thể. Vì vậy hiệu quả học tập
của học sinh là không cao.


Page |5

Cho nên tôi nghĩ rằng việc dạy các phần mềm ứng dụng nói
chung và phần mền soạn thảo văn bản Microsoft Word nói riêng
cần phải tổ chức dạy học, giáo viên hướng dẫn trực tiếp trên giao
diện phần mềm cụ thể thơng qua máy chiếu cịn học sinh thao tác
theo trên chính máy tính của mình. Để làm được điều đó giáo viên
cần tổ chức dạy học trực tiếp tại phịng máy thực hành có máy
chiếu, việc này nhiều trung tâm tin học cúng đã thực hiện nhưng
liệu nó có mang lại kết quả hay khơng.
Trong thực tế học sinh của trường THPT Trần Phú đa số học
sinh vùng nơng thơn chưa có điều kiện làm quen với máy tính nên
trong q trình dạy học giáo viên cần chủ động tăng thời gian thực
hành cho học sinh đến mức tối đa nếu có thể kể cả trong khi dạy
lúy thuyết. Chính vì điều đó tơi tổ chức dạy học phần nội dung
soạn thảo văn bản Microsoft Word trong chương trình lớp 10 trực
tiếp trên phịng máy thực hành có máy chiếu và tiến hành nghiên
cứu việc tổ chức dạy học word tại phịng máy có nâng cao kết quả
học tập cho học sinh hay không?

Page |6

2.GIẢI PHÁP THAY THẾ
Tổ chức giảng dạy nội dung soạn thảo văn bản Microsoft
Word trong chương trình lớp 10 trực tiếp tại phịng máy có máy
chiếu thay vì dạy tại lớp.
Phương tiện tổ chức giảng dạy: phòng máy đa chức năng hay
phịng máy có máy chiếu và có cài đặt các phần mềm hổ trợ.

3.VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU,GIẢ THIẾT NGHIÊN CỨU.
a.Vấn đề nghiên cứu: “Phân tích thực trạng và đề xuất giải
pháp nâng cao hiệu quả dạy học phần mềm word trên phịng
máy tính
b.Giả thiết nghiên cứu: Việc tổ chức dạy học phần mềm
Word trên phịng máy có làm tăng thêm kết quả học tập cho học
sinh.

III.PHƯƠNG PHÁP
a.Khách thể nghiên cứu:


Page |7

*Giáo viên: Hai giáo viên có tuổi đời tương đương
nhau có lịng nhiệt tình và trách nhiệm cao trong công tác giảng
dạy và giáo dục học sinh.
1.Nguyễn Ngọc Sơn-Giáo viên dạy tin lớp 10A9(lớp
đốichứng).
2.Phan Nhật Biên Cương-Giáo viên dạy tin 10A8(lớp

thực nghiệm).
Học sinh hai lớp cơ bản:
*Học sinh: Học sinh hai lớp chọn tham gia nghiên cứu
có nhiều điểm tương đồng nhau về giới tính, dân tộc.
Bảng1. Thơng tin học sinh hai lớp:
Số học sinh
Tổng
Nam
số
Lớp 10A8 43
21
Lớp 10A9 42
21

Dân tộc
Nữ

Kinh

22
21

x
x

-Ý thức học tập hai lớp : Tích cực và có ý thức hợp tác.
-Kết quả học tập của hai lớp: Học kì 1 là tương đương
nhau.

Page |8

b.Thiết kế:
Chọn tất cả học sinh hai lớp 10A8 và 10A9 thuộc ban
cơ bản của trường THPT Trần Phú để khảo sát. Lấy điểm
trung bình học kì 1 làm bài kiểm tra trước tác động.Dùng
phép kiểm chứng Ttest để kiểm chứng sự chênh lệch giữa
điểm số trung bình của hai lớp trước khi tác động:
Bảng 2.So sánh điểm trung bình bài kiểm tra trước tác động.

Điểm trung bình
p

Lớp đối chứng
Lớp thực nghiệm
7.1
7.0
0.869

P=0.869> 0.05, nên chênh lệch điểm trung bình của lớp thực
nghiệm và lớp đối chứng là khơng có ý nghĩa, vậy hai lớp được
xem là tương đương nhau.

Thiết kế nghiên cứu:
Bảng 3.


Page |9

Kiểm tra

Kiểm tra sau
Lớp

trước tác

Tác động
tác động.

động.
Thực

Tổ chức dạy học tại phòng
O1

O3

nghiệm
Đối chứng
O2
( TTEST độc lập )

máy.
Tổ chức dạy học tại lớp.

O4

c.Quy trình nghiên cứu
*Chuẩn bị của giáo viên:
-Thầy Cương dạy lớp đối chứng dùng máy chiếu tổ
chức dạy học tại lớp.

Ngày

thực

Tiết
Môn

hiện

theo
Tên bài dạy

PPCT
Làm quen với Microsoft

15,16/1/2013
30/1/2013

Tin
Tin

41-42
46

Word
Định dạng văn bản


P a g e | 10

-Thầy Sơn dạy lớp thực nghiệm dùng máy chiếu tổ
chức dạy học trực tiếp phần mềm Word trên phịng máy.
Ngày

thực

Tiết
Mơn

hiện

theo
Tên bài dạy

PPCT
Làm quen với Microsoft

15,19/1/2013
02/2/2013

Tin
Tin

41-42
46

Word
Định dạng văn bản

d.Đo lường:
-Bài kiểm tra trước tác động được lấy điểm trung bình mơn
học kỳ 1.
-Bài kiểm tra sau tác động là bài kiểm tra sau khi học xong
hai bài: ‘Làm quen với Microsoft Word’ và ‘Định dạng văn bản’,
cùng thống nhất và tiến hành ra đề cho một tiết thực hành tai
phịng máy.

IV.PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ
Bảng 4.So sánh điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động.


P a g e | 11

Lớp
Điểm trung bình
Độ lệch chuẩn
Giá trị P của T-Test
Chênh lệch giá trị TB chuẩn

chứng
7.4
0.70

đối Lớp

thực

nghiệm
8.0

0.80
0.0005
0.9

( SMD)
BÀN LUẬN
Ta thấy hai lớp trước tác động tương đương nhau về điểm
trung bình, nhưng sau khi tác động kiểm chứng chênh lệch điểm
trung bình bằng hàm TTEST cho giá trị P = 0.0005. Do đó chênh
lệch điểm trung bình của hai lớp thực nghiệm và lớp đối chứng là
rất có ý nghĩa, tức là chênh lệch về điểm trung bình của lớp thực
nghiệm cao hơn điểm trung bình của lớp đối chứng là không ngẫu
nhiên là do kết quả của việc tác động tổ chức dạy học trực tiếp tại
phòng máy thực hành.

Cụ thể như sau:


P a g e | 12

Chênh lệch giá trị trung bình SMD = (8 – 7.4)/0.7 = 0.9

Theo bảng tiêu chí của Cohen, chênh lệch giá trị trung bình
chuẩn SMD =0.9 cho thấy mức độ ảnh hưởng của việc tổ chức dạy
học trực tiếp trên phòng máy thực hành đến kết quả học tập của
hai lớp là lớn.
Vì vậy giả thiết nghiên cứu: “Tổ chức dạy học soạn thảo văn
bản Microsoft Word Tin học 10 trực tiếp trên phòng máy thực
hànhcó máy chiếu có nâng cao kết quả học tập cho học sinh” đã
được kiểm chứng.

Biểu đồ


P a g e | 13

Biểu đồ so sánh điểm trung bình trước tác động và sau tác
động của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng.

Nhận xét chung


P a g e | 14

Kết quả của bài kiểm tra sau tác động của lớp thực nghiệm có
điểm trung bình bằng 8.0, kết quả bài kiểm tra của lớp đối chứng
có điểm trung bình bằng 7.4.

Độ lệch điểm số của hai nhóm sau tác động là │O4 – O3│=
0.6. Điều đó cho thấy điểm trung bình của lớp đối chứng và lớp
thực nghiệm có sự khác nhau lớn. Lớp được tác động có điểm
trung bình cao hơn lớp đối chứng.

Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn SMD = 0.9.Điều này cho
thấy mức độ ảnh hưởng của việc tác động là rất lớn.

Phép kiểm chứng TTEST về điểm trung bình bài kiểm tra sau
tác động của hai lớp là: P = 0.0005 < 0.001. Kết quả này một lần
nữa khẳng định sự chênh lệch về điểm trung bình của hai lớp
không phải là do ngẫu nhiên mà là do tác động, thiên về lớp thực

nghiệm.


P a g e | 15

Hạng chế

Để thực hiện nghiên cứu khoa học này, bản thân người thực
hiện phải sáo tạo và linh hoạt một cách thực sự cần thiết:
-

Lên kế hoạch hợp l í để đăng ký phịng máy tổ chức
dạy học trực tiếp tại phòng máy.

-

Đây là phương pháp nghiên cứu mới nên gặp khơng ít
khó khăng trong việc nghiên cứu tài liệu, thu thập và
xử lí số liệu.

V.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.
a.Kết luận:
-Việc tổ chức dạy học soạn thảo văn bản Microsoft
Word trực tiếp trên phòng máy thực hành có máy chiếu thay thế
dạy học tại lớp đã nâng cao kết quả học tập cho học sinh.
-Đề tài có tính khoa học và sư phạm rất cao các số liệu
được minh chứng cụ thể và được xử lý dựa vào các hàm tính tốn,


P a g e | 16

khắc phục được các hạn chế của sáng kiến kinh nghiệm lâu nay
hay làm ở các trường THPT.
-Có thể áp dụng vào việc giảng dạy tất cả các phần
mềm ứng dụng chứ khơng riêng gì đối với Microsoft Word .
-Tổ chức dạy học này áp dụng vào việc giảng dạy ở tất
cả các trường trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học, đặc biệt
là ở các trung tâm tin học.

b.Khuyến nghị:
-Đầu tư và nâng cấp phịng máy vi tính ở các trường
THPT.
-Trang bị máy chiếu vào các phịng máy vi tính để phục
vụ cho việc tổ chức dạy học tại phịng máy.
-Khuyến khích giáo viên tổ chức dạy học trực tiếp tại
phòng máy cho các phần mềm ứng dụng.
-Giáo viên tin học cần sáng tạo ra phương pháp dạy học
khác để nâng cao kết quả học tập của học sinh tại trường mình.


P a g e | 17

VI.TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Tài liệu hướng dẫn nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng tại
mail chun mơn trường THPT Trần Phú..
2.TH.s Đồn Văn Tam “Bài giảng tập huấn nghiên cứu khoa học
sư phạm ứng dụng -tháng 12 “,Sở giáo dục Phú Yên tổ chức.
3.Các bài mẫu về nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng trên
mạng.

4.Sách giáo khoa tin học 10.
5.Chuẩn kiến thức môn tin học.

VII.PHỤ LỤC

1.KẾ HOẠCH GIẢNG DẠY

Tiết số: 41-42 ( Theo phân phối chương trình).


P a g e | 18

Bài 15: LÀM QUEN VỚI MICROSOFT WORD

I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
- Biết cách khởi động và kết thúc hệ soạn thảo văn bản.
- Biết một số thành phần chính trên màn hình làm việc
của hệ soạn thảo văn

bản.

- Biết cách soạn thảo văn bản đơn giản: Tạo văn bản
mới, mở văn bản đã có, lưu văn bản trên đĩa.
2.Kỹ năng:
- Thao tác trực tiếp được trên giao diện của hệ soạn
thảo.
- Tạo được văn bản đơn giản.
3.Thái độ:
- Gây được hứng thú, khả năng khám phá,cần cù cho

học sinh.

II. CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN ĐỂ DẠY HỌC


P a g e | 19

1.Chuẩn bị của học sinh: SGK, xem trước bài học.
2.Chuẩn bị giáo viên: SGK, phòng máy thực hành có máy
chiếu.

III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1.Ổn định lớp.
2.Giới thiệu bài.
3.Trình bày bài.


P a g e | 20

Nội dung
1.Màn hình làm việc của Word
Khởi động Word:

Hoạt động của thầy và trò
GV:KHởi động máy chiếu,
chiếu máy GV lê nàm ảnh

-Khởi động Word có hai cách cơ rộng trước phòng máy và
bản sau:

hướng dẫn HS khởi động

C1:Nháy đúp chuột lên biểu tượng máy của mình
của Word trên màn hình mền.
C2:Từ

HS:Khởi động máy tính lên

Start→All Programs → để thao tác theo GV.

Microsoft Word.

GV: Để làm việc với Word
đầu tiên ta phải khởi động
để vào phần mềm soạn thảo
Word. Vậy em nào biết
cách khởi động Word , mời
em khởi động hộ thầy?
HS: Lên khởi động phần
mềm Word, HS khác quan

Màn hình làm việc của Word.

sát.


P a g e | 21

GV: Em còn biết cách nào
khác để khởi động Word

a.Các thành phần chính trên nữa khơng? Nếu biết thì
màn hình.

thực hiện giúp thầy.

Thành phần chính trên màn GV: Hướng dẫn cụ thể lại
hình gồm có: Thanh tiêu đề, thanh hai cách khởi động Word
bảng chọn, thanh công cụ chuẩn, lên máy chiếu để HS quan
thanh công cụ định dạng, thanh sát và thao tác theo trên MT
công cụ vẽ, vùng soạn thảo, thanh của HS.
trạng thái,…

GV: Chiếu nội dung cách

b.Thanh bản chọn.

thực hiện để HS chép bài.

Thanh bảng chọn chứa tên các HS: Tự thao tác lại trên
bản chọn: File, Edit, View, Insert, máy.
Format,…

GV: Chiếu và giới thiệu
đến các em về các thành
phần chính trên màn hình

c.Thang cơng cụ : (SGK trang nền và chức năng của
101).

chúng.

P a g e | 22

-Chứa các nút lệnh để thực hiện.

HS: Quan sát qua máy
chiếu kết hợp với giao diện

2.Kết thúc phiên làm việc với trên máy của mình.
Word.
a.Lưu nội dung văn bản: Để lưu GV:Giới thiệu HS tên các
nội dung văn bản thực hiện một bảng chọn trên thanh bảng
trong 3 cách cơ bản sau:
C1: Chọn File→ Save( Save as);

chọn cùng chức năng các
thành phần đến HS.

C2:Nháy chuột vào nút lệnh Save HS : Kích chọn tên các
trên thanh cơng cụ.
C3:Nhấn tổ hợp phím CTrl + S.

bảng chọn để quan sát các
thành phần.
GV: Tượng tự giới thiêu
thanh công cụ đến HS.
HS:quan sát và lắng nghe.
GV: Hướng dẫn HS 3 cách
để lưu nội dung văn bản

b.Dóng tệp văn bản. Để đóng tệp cũng như mở hộp thoại
văn bản ta thực hiện như sau: Save as để tiến hành lưu.


P a g e | 23

Chọn File→ Close hay kích nút
lệnh

trên thanh bảng chọn.

c.Thoát Word: Khi kết thúc phiên
làm việc ta thực hiện thoát Word HS: Được GV hướng dẫn
như sau: File → Exit hay kích nút mở hộp thoại Save as để gõ
lệnh

tên tệp văn bản vào File

trên thanh tiêu đề.

3.Soạn thảo văn bản đơn giản. Name và chọn thư mục để
( Tiết 2)

lưu ở Save in rồi kích nút

a. Mở tệp văn bản.

lệnh Save để lưu.

+Để mở tệp văn bản mới ta thực
hiện một trong 3 cách sau:
GV: Hướng dẫn HS để

C1:Chọn File → New;
C2:Kích nút lệnh New

trên đóng văn bản và thốt

thanh cơng cụ chuẩn ;

Word thơng qua máy chiếu.

C3:Nhấn tổ hợp phím Ctrl + N;

HS: quan sát làm theo sau

+ Để mở tệp văn bản đã lưu ta đó thực hiện lại trên máy và
thực hiện 1 trong 3 cách sau:
C1: Chọn File → Open;

chép bài.


P a g e | 24

C2: Kích vào nút lệnh Open
trên thanh công cụ;

GV: Hướng dẫn trực tiếp

trên máy chiếu 3 cách để

C3: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + mở tệp văn bản mới.
O;

HS: thực hiện theo trên

Từ hộp thoại Open chọn tệp cần chín máy của mình sau đó
mở rồi nhấn nút lệnh Open.

thao tác lại rồi chép bài.

b.Con trỏ văn bản con trỏ chuột:
- Di chuyển con trỏ văn bản:

GV:Hướng dẫn HS 3 cách

+ Dùng chuột: Di chuyển mở hộp thoại Open để mở
con trỏ chuột đến vị trí nháy tệp văn bản đã có.
chuột.
+ Dùng phím: Dùng các
phím mũi tên và Home, End, Page
up, Page Down, tổ hộp phím Ctrl
với các phím đó.
c.Gõ văn bản.
-Sử dụng kiểu gõ văn bản để tao
ra văn bản, trong đó có chế độ ghi

GV: Từ màn hình GV cho
các em thấy đâu là con trỏ

văn bản đâu là con trỏ
chuột và di chuyển con trỏ


P a g e | 25

chèn và ghi đè.

văn bản.

d.Các thao tác biên tập văn bản.

HS:Quan sát và thực hiện

+ Chọn văn bản: Có hai cách cơ theo.
bản để chọn văn bản:
C1: - Đặt con trỏ văn bản vào
vị trí bắt đầu chọn;
- Nhấn giữ phím Shift rồi GV:Hướng dẫn HS gõ đoạn
đặt con

trỏ văn bản vào văn bản.

vị trí kết thúc;

HS: Tiến hành gõ thông tin

C2:- Nháy chuột vào vị trí bắt bản thân mình.
đầu cần chọn;
-Kéo thả chuột trên phần GV: Hướng dẫn HS chọn

văn bản cần chọn.
+Xóa văn bản:

văn bản theo hai cách .
HS: Thực hiện chọn văn

-Phím Delete : Xóa kí tự bên bản trên văn bản đã soạn.
phải con trỏ hay văn bản đã
chọn.
-Phím Backspace : Xóa kí