Một số giải pháp phát nhằm triển đa dạng hoá sản phẩm ở công ty cổ phần dược TRAPHACO

5 | P a g e
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, nền kinh tế nước ta đã có những
thay đổi to lớn về nhiều mặt. Sự chuyển hướng phát triển nền kinh tế
đất nước từ cơ chế kế hoạch hoá tập trung bao cấp sang cơ chế thị
trường là nền tảng cho những thay đổi tích cực đó.
Kinh tế thị trường đã đặt ra trước mắt các doanh nghiệp nhiều
thử thách nhưng cũng mang tới những cơ hội để doanh nghiệp có thể
tự khẳng định mình. Sự phát triển của nền kinh tế đòi hỏi các doanh
nghiệp cũng phải biết áp dụng những kiến thức mới về quản trị doanh
nghiệp vào thực tiễn hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
Đa dạng hoá sản phẩm là một khuynh hướng phát triển ngày
càng phổ biến của doanh nghiệp công nghiệp và là điều kiện để
doanh nghiệp thích ứng và phát triển trong môi trường kinh doanh
đầy biến động.
Trong những khó khăn chung của nền kinh tế mới phát triển, nhiều
doanh nghiệp đã vươn lên từ sức mạnh nội lực, luôn duy trì được sản
xuất và đảm bảo thu nhập ổn định cho người lao động. Công ty cổ
phần Dược và thiết bị vật tư y tế TRAPHACO là một doanh nghiệp

6 | P a g e
như vậy. Có được thành công này là do doanh nghiệp đã chọn cho
mình một hướng đi đúng đắn "Đa dạng hoá sản phẩm mang tính
chiến lược tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trên thương
trường "
Trong quá trình thực tập tại công ty, cùng với những lý luận được
trang bị trong quá trình học tập nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế
quốc dân và xuất phát từ thực tế tại công ty, em đã chọn đề tài:
"Phân tích đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp phát nhằm
triển đa dạng hoá sản phẩm ở Công ty CP Dược và TBVTYT Bộ
GTVT TRAPHACO " để thực hiện chuyên đề thực tập tốt nghiệp của

mình.
Nội dung chuyên đề gồm các phần chính sau :
Phần I : Những vần đề cơ bản về đa dạng hoá sản phẩm trong
doanh nghiệp công nghiệp.
Phần II : Thực trạng đa dạng hoá sản phẩm tại công ty
TRAPHACO
Phần III : Một số giải pháp về đa dạng hoá sản phẩm ở công ty
TRAPHACO

7 | P a g e
Phần I: Những vấn đề cơ bản về đa dạng hoá sản phẩm
trong doanh nghiệp công nghiệp.
I . Thực chất của đa dạng hoá:
1. Sản phẩm :
1.1. Khái niệm sản phẩm công nghiệp :
Sản phẩm công nghiệp hiểu theo cách đơn giản nhất chính là yếu
tố đầu ra của doanh nghiệp, là kết quả của quá trình biến đổi các yếu
tố đầu vào dưới sự tác động của tư liệu sản xuất.
Theo quan niệm cổ điển, sản phẩm công nghiệp là tổng hợp các
đặc trưng vật lý hoá học có thể quan sát và được tập hợp trong một
hình thức đồng nhất là vật mang giá trị sử dụng.
Trong nền kinh tế hàng hoá cùng với sự phát triển của các quan
hệ trao đổi buôn bán, sản phẩm công nghiệp còn chứa đựng các thuộc
tính hàng hoá, không chỉ là vật mang giá trị sử dụng mà còn mang giá
trị trao đổi hay giá trị.
Theo quan điểm Marketing, sản phẩm được định nghĩa là " mọi
thứ có thể chào bán trên thị trường để chú ý, mua, sử dụng hay tiêu
dùng, có thể thoả mãn được một mong muốn hay nhu cầu ".

8 | P a g e

Như vậy khái niệm về sản phẩm hàng hoá mang tính chất phức
tạp bởi lẽ mỗi sản phẩm đều có những nét đặc trưng về vật chất và
tâm lý như: chất lượng, mầu sắc, nhãn mác, cách sử dụng, giao hàng
và thực hiện thanh toán, dịch vụ sau bán hàng Sản phẩm với những
nhãn hiệu cụ thể tạo ra cho người tiêu dùng một hình ảnh, một tín
hiệu để nhận biết về doanh nghiệp và xác nhận sự hiện diện của
doanh nghiệp trên thị trường .
Mỗi sản phẩm hàng hoá của doanh nghiệp phải đáp ứng một nhu
cầu, vì đó là lời hứa hẹn với khách hàng hay người tiêu dùng. Người
mua thường quan niệm sản phẩm hàng hoá là của cải vật chất hay
dịch vụ mà họ mua để thoả mãn nhu cầu của mình do đó mỗi sản
phẩm được coi là lời giải đáp cho một nhu cầu đã tìm thấy trên thị
trường, doanh nghiệp phải bán cái mà khách hàng cần chứ không
phải cái mình có.
Nghiên cứu sản phẩm về thực chất là tìm hiểu thái độ chấp nhận
của khách hàng đối với sản phẩm của mình.
1.2. Phân loại sản phẩm :

9 | P a g e
Các doanh nghiệp tạo ra sản phẩm hàng hoá là để bán và do sản
phẩm hàng hoá của doanh nghiệp mang tính chất đa dạng nên phải
phân loại để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kinh doanh. Trong
thực tiễn người ta phân loại sản phẩm theo rất nhiều cách khác nhau
nhưng để phục vụ cho việc tìm hiểu về đa dạng hoá có thể xem xét
một số cách phân loại chủ yếu sau.
1.2.1. Phân loại theo tính chất sử dụng :
Theo cách phân loại này, sản phẩm công nghiệp bao gồm: sản
phẩm công cộng và sản phẩm cá nhân.
- Sản phẩm công cộng là sản phẩm mà việc tiêu dùng của người
này không làm ảnh hưởng đến việc tiêu dùng của người khác như

đường xá, cầu cống, các công trình văn hoá, các di tích lịch sử
- Sản phẩm cá nhân là sản phẩm mà khi một người đã tiêu dùng
thì người khác không thể tiêu dùng sản phẩm đó .Ví dụ như quần áo,
thực phẩm
Sản phẩm cá nhân có tính cạnh tranh mạnh mẽ còn sản phẩm
công cộng không có tính cạnh tranh.
1.2.2. Phân loại sản phẩm theo mối quan hệ với thu nhập :

10 | P a g e
Theo cách phân loại này, sản phẩm công nghiệp bao gồm hàng
hóa thông thường và hàng xa xỉ.
- Hàng thông thường là những sản phẩm mà mọi tầng lớp trong
xã hội có thể tiêu dùng một cách bình thường như giày dép, chất
đốt
- Hàng xa xỉ là những sản phẩm dành cho các đối tượng có thu
nhập cao trong xã hội như kim cương, áo lông thú
1.2.3. Phân loại sản phẩm theo khả năng thay thế lẫn nhau:
Theo cách phân loại này, sản phẩm công nghiệp bao gồm: hàng
hoá bổ sung và hàng hoá thay thế
- Hàng hoá bổ sung là hàng hoá khi tiêu dùng phải theo một cơ
cấu và đồng bộ nhau, không thể tách rời nhau được như: ô tô và
xăng, thuốc lá và bật lửa
- Hàng hoá thay thế là hàng hoá tiêu dùng độc lập với nhau và
khi cần có thể thay thế cho nhau như: bếp điện và bếp ga, dầu và
than
1.2.4. Phân loại sản phẩm theo tuổi thọ của sản phẩm:

11 | P a g e
- Hàng hoá lâu bền là hàng hoá có thể sử dụng được trong một
thời gian dài như ô tô, xe máy, nhà cửa

- Hàng hoá không lâu bền như những vật rẻ tiền nhanh hỏng: đũa
tre, guốc mộc
1.2.5. Phân loại sản phẩm theo tần số mua:
- Hàng mua thường xuyên: là hàng hoá rất cần thiết cho cuộc
sống hàng ngày mà người tiêu dùng phải sử dụng thường xuyên như
quần áo, giày dép
- Hàng mua không thường xuyên: là loại hàng hoá mà người tiêu
dùng không tiêu dùng chúng thường xuyên như quần áo cưới
1.2.6. Phân loại sản phẩm theo mức độ chế biến sản phẩm:
- Sản phẩm trung gian: là những sản phẩm còn phải trải qua một
số bước chế biến nữa mới trở thành sản phẩm hoàn chỉnh phục vụ
cho tiêu dùng như sợi để dệt vải, vải để may quần áo
- Sản phẩm cuối cùng là những sản phẩm hoàn chỉnh có thể phục
vụ cho tiêu dùng như xe máy, văn phòng phẩm
1.3. Năm mức độ của sản phẩm:

12 | P a g e
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, khi lập kế hoạch sản phẩm
của mình nhà kinh doanh cần suy nghĩ đầy đủ về năm mức độ của
sản phẩm.
Mức độ cơ bản nhất chính là ích lợi cốt lõi, chính là dịch vụ hay
lợi ích cơ bản mà khách hàng thực sự mua. Ngưòi kinh doanh phải
luôn coi mình là người cung ứng ích lợi. Ví dụ như trong trường hợp
khách sạn, người khách nghỉ đêm mua " sự nghỉ ngơi và giấc ngủ ".
ở mức độ thứ hai, người kinh doanh phải biến lợi ích cốt lõi
thành sản phẩm chung chính là dạng cơ bản của sản phẩm đó vì thế
khách sạn phải là một toà nhà có các phòng để cho thuê.
ở mức độ thứ ba, ngưòi kinh doanh chuẩn bị một sản phẩm
mong đợi, tức là tập hợp các thuộc tính và điều kiện người mua
thường mong đợi và chấp nhận khi họ mua sản phẩm đó. Ví dụ như

khách đến khách sạn mong đợi một cái giường sạch sẽ, xà bông, khăn
tắm và một mức độ yên tĩnh tương đối. Vì hầu hết các khách sạn có
thể đáp ứng được mong muốn tối thiểu này nên khách du lịch thường
không có thiên vị đối với khách sạn nào mà họ sẽ vào bất kì khách
sạn nào thuận tiện nhất .

13 | P a g e
ở mức độ thứ tư, người kinh doanh chuẩn bị một sản phẩm hoàn
thiện thêm tức là sản phẩm bao gồm những dịch vụ và ích lợi phụ
thêm làm cho sản phẩm của công ty khác với sản phẩm của đối thủ
cạnh tranh. Ví dụ khách sạn có thể hoàn thiện thêm sản phẩm của
mình bằng cách đăng kí khách nhanh chóng, bổ sung sữa tắm, bữa ăn
ngon và phục vụ tốt v.v Cuộc cạnh tranh của các doanh nghiệp ngày
nay chủ yếu ở mức độ hoàn thiện sản phẩm.
ở mức độ thứ năm là sản phẩm tiềm ẩn, tức là những sự hoàn
thiện và biến đổi mà sản phẩm đó cuối cùng có thể nhận được trong
tương lai. Trong khi sản phẩm hoàn thiện thể hiện những gì đã được
đưa vào sản phẩm ngày hôm nay thì sản phẩm tiềm ẩn lại chỉ nêu ra
hướng phát triển khả dĩ của nó. Đây chính là nơi các công ty tìm
kiếm tích cực những cách thức mới để thoả mãn khách hàng và tạo sự
khác biệt cho sản phẩm của mình. Sự xuất hiện của một số khách sạn
thượng hạng mà ở đó khách có thể ở nhiều phòng là một sự đổi mới
khách sạn truyền thống.
Một số công ty đã bổ sung cho sản phẩm của mình những ích
lợi không những thoả mãn mà còn làm cho khách hàng vui lòng bằng

14 | P a g e
cách mang đến những sự ngạc nhiên bất ngờ cho họ khi tiêu dùng sản
phẩm của công ty mình
1.4. Danh mục sản phẩm :

Một danh mục sản phẩm là tập hợp tất cả những loại sản phẩm và
mặt hàng mà một người bán cụ thể đưa ra để bán cho người mua.
Danh mục sản phẩm của một công ty sẽ có chiều rộng, chiều dài,
chiều sâu và một mật độ nhất định
Chiều rộng danh mục sản phẩm thể hiện công ty có bao nhiêu
loại sản phẩm khác nhau.
Chiều dài danh mục sản phẩm là tổng số mặt hàng của công ty .
Chiều sâu danh mục thể hiện có bao nhiêu phương án của mỗi
sản phẩm trong một loại.
Mật độ của danh mục sản phẩm thể hiện mối quan hệ mật thiết
đến mức độ nào giữa các loại sản phẩm khác nhau xét theo cách sử
dụng cuối cùng, thiết bị sản xuất hay kênh phân phối nào khác.
Bốn chiều này của danh mục sản phẩm tạo nên những căn cứ để
xây dựng chiến lược sản phẩm của công ty. Công ty có thể khuyếch
trương doanh nghiệp của mình theo nhiều cách. Công ty có thể mở

15 | P a g e
rộng danh mục sản phẩm bằng cách bổ sung những sản phẩm mới.
Công ty có thể kéo dài từng loại sản phẩm. Công ty có thể bổ sung
thêm các phương án sản phẩm cho từng sản phẩm và tăng chiều sâu
của danh mục. Cuối cùng công ty có thể tiếp tục tăng hay giảm mật
độ của loại sản phẩm tùy theo ý đồ của công ty muốn có uy tín vững
chắc trong một lĩnh vực hay tham gia vào nhiều lĩnh vực.
Việc lập kế hoạch danh mục sản phẩm chủ yếu tùy thuộc vào
trách nhiệm của những người hoạch định chiến lược của công ty căn
cứ vào những thông tin do người làm công tác marketing của công ty
cung cấp. Họ phải đánh giá những loại sản phẩm cần phát triển, cần
duy trì, cần thu hoạch và cần loại bỏ.
2. Đa dạng hoá sản phẩm và sự cần thiết của đa dạng hoá sản
phẩm trong doanh nghiệp công nghiệp :

2.1. Thực chất của đa dạng hoá sản phẩm:
Trong hệ thống mục tiêu kinh tế - xã hội của mỗi doanh nghiệp
có hai mục tiêu được coi là cơ bản, tạo tiền đề cho các mục tiêu khác
đó là việc tạo ra sản phẩm với chất lượng cao phù hợp với nhu cầu
của thị trường và xã hội và việc đạt được lợi nhuận tối đa sau mỗi

16 | P a g e
chu kỳ kinh doanh trên cơ sở nâng cao hiệu quả của các hoạt động
sản xuất kinh doanh. Để thực hiện có hiệu quả hệ thống mục tiêu
kinh tế-xã hội nói chung và hai mục tiêu nói riêng mỗi doanh nghiệp
phải xác định được cơ cấu sản phẩm hợp lý của mình. Tính hợp lý
của mỗi cơ cấu sản phẩm chỉ thích ứng với những điều kiện nhất định
trong mỗi kỳ kinh doanh do đó khi những điều kiện ấy có sự thay đổi
thì cơ cấu sản phẩm cũng phải thay đổi để đạt tính hợp lý mới điều đó
có nghĩa là cơ cấu sản phẩm của công ty phải mang tính " động " để
thích ứng với nền kinh tế thị trường cạnh tranh sôi động.
Sự hoàn thiện và đổi mới cơ cấu sản phẩm của doanh nghiệp
được thực hiện theo nhiều cách khác nhau như :
- Thu hẹp danh mục sản phẩm bằng cách loại bỏ những sản phẩm
lỗi thời, những sản phẩm kém sức cạnh tranh và những sản phẩm
không có khả năng tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.
- Giữ nguyên chủng loại sản phẩm đang sản xuất nhưng cải tiến,
hoàn thiện những sản phẩm ấy về hình thức, về nội dung, tạo thêm
nhiều kiểu dáng và thế hệ sản phẩm mới .

17 | P a g e
- Bổ sung thêm vào danh mục sản phẩm những sản phẩm mới
phù hợp với nhu cầu thị trường và xu hướng phát triển của khoa học,
công nghệ.
- Chuyển hoá vị trí các sản phẩm trong cơ cấu sản phẩm của

doanh nghiệp, đưa những sản phẩm ở vị trí hàng thứ lên vị trí hàng
đầu hoặc ngược lại bằng cách thay đổi định lượng sản xuất mỗi loại.
Trong thực tế, các hướng trên đây được thực hiện xen kẽ lẫn
nhau. Nếu cơ cấu sản phẩm của doanh nghiệp thay đổi theo hướng
thu hẹp lại, đảm bảo sự tập trung cao hơn về sản xuất thì doanh
nghiệp phát triển theo hướng chuyên môn hoá. Ngược lại cơ cấu sản
phẩm được mở rộng ra, doanh nghiệp phát triển theo hướng đa dạng
hoá Trong những thời kì nhất định và trên một thị trường nhất định
doanh nghiệp có thể thực hiện đa dạng hoá thông qua hình thức cải
tiến , hoàn thiện sản phẩm đã có hoặc là đưa ra những sản phẩm mới
hoàn toàn có thể cùng loại hoặc khác biệt so với những sản phẩm cũ
nhưng doanh nghiệp cũng có thể kết hợp cả hai hình thức trên nhằm
thỏa mãn đáp ứng cao nhất nhu cầu của thị trường.

18 | P a g e
Như vậy đa dạng hoá sản phẩm của doanh nghiệp là việc mở
rộng danh mục sản phẩm, nó gắn liền với quá trình đổi mới và hoàn
thiện cơ cấu sản phẩm, nhằm đảm bảo doanh nghiệp thích ứng được
với sự biến động của môi trường kinh doanh.
Đa dạng hoá sản phẩm là một nội dung cụ thể của đa dạng hoá
sản xuất và đa dạng hoá kinh doanh công nghiệp. Khi thực hiện đa
dạng hoá sản phẩm, doanh nghiệp chỉ mở rộng danh mục các sản
phẩm công nghiệp của mình, nghĩa là hoạt động của doanh nghiệp
vẫn chỉ giới hạn trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Khi thực hiện
đa dạng hoá sản xuất, thì ngoài lĩnh vực truyền thống là sản xuất
công nghiệp, doanh nghiệp còn có thể thâm nhập sang các lĩnh vực
sản xuất khác. Chẳng hạn, thâm nhập sang các lĩnh vực sản xuất công
nghiệp không phải truyền thống, sang lĩnh vực nông, lâm, ngư
nghiệp, xây dựng cơ bản Còn khi thực hiện đa dạng hoá kinh doanh
( hay kinh doanh tổng hợp ) doanh nghiệp có thể phát triển sang cả

lĩnh vực thương mại, dịch vụ
Mối quan hệ giữa đa dạng hoá sản phẩm và kế hoạch hoá sản
xuất - kinh doanh được thể hiện ở chỗ khi xác định phương án đa

19 | P a g e
dạng hoá sản phẩm đòi hỏi doanh nghiệp phải xác định rõ chủng loại
sản phẩm, khối lượng sản phẩm của mỗi loại, thị trường tiêu thụ, khả
năng đảm bảo các yếu tố đầu vào, khả năng huy động vốn đầu tư và
dự kiến lợi nhuận sẽ đạt được.
Đa dạng hoá sản phẩm là một khuynh hướng phát triển ngày
càng phổ biến trong các doanh nghiệp công nghiệp. Các tổ chức kinh
tế lớn như tập đoàn kinh doanh thực hiện đa dạng hoá sản phẩm, kinh
doanh đa ngành và đa lĩnh vực hoạt động. Số lượng và chủng loại
hàng hoá lưu thông trên thị trường thực chất cũng là một chỉ tiêu
đánh giá mức độ phát triển của mỗi doanh nghiệp cũng như của nền
kinh tế nói chung. Nhiều doanh nghiệp độc lập với các quy mô khác
nhau cũng thực hiện đa dạng hoá sản phẩm và trong thực tế việc thực
hiện đa dạng hoá sản phẩm đã không những giúp doanh nghiệp đạt
được các mục tiêu kinh tế và phi kinh tế như lợi nhuận hay thế lực
trên thị trường mà còn đóng góp rất lớn vào sự phát triển của toàn xã
hội nhờ tạo ra nhiều loại hàng hoá mang lại lợi ích và thỏa mãn tốt
nhất nhu cầu của người tiêu dùng.
2.2. Sự cần thiết phải đa dạng hoá :

20 | P a g e
2.2.1. Nhu cầu thị trường ngày càng phong phú, đa dạng và
thường xuyên biến đổi :
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, đời
sống xã hội cũng ngày càng được nâng cao về nhiều mặt. Trong cuộc
sống ngày nay, nhu cầu của con người không chỉ bó gọn ở mức độ

thấp như có ăn, có mặc mà phải là ăn ngon mặc đẹp ngoài ra còn có
nhu cầu vui chơi, giải trí, nhu cầu thẩm mĩ rất cao. Như vậy so với
trước kia trong thời kì kế hoạch hoá tập trung tự cung tự cấp, nhu
cầu thị trường mang tính cứng nhắc và bị áp đặt bởi chính các yếu tố
cung, giờ đây nhu cầu mới là nhân tố thực sự quyết định sự vận động
của thị trường. Các sản phẩm không thể đáp ứng được nhu cầu của
thị trường khi chúng chỉ mang " ích lợi cốt lõi " đơn thuần mà còn
phải mang tính thẩm mĩ, sự tiện nghi và phong phú về chủng loại.
Việc một loại sản phẩm có cùng giá trị sử dụng nhưng có thêm một
số đặc tính khác để thoả mãn từng đoạn thị trường nhất định chính là
một biểu hiện của hoạt động đa dạng hoá sản phẩm. Đa dạng hoá sản
phẩm tạo ra nhiều mặt hàng mới phong phú với chất lượng cao tăng
phương án sản phẩm để người tiêu dùng có nhiều cơ hội lựa chọn.

21 | P a g e
Theo quy luật tất yếu, thị trường luôn vận động và biến đổi không
ngừng làm nảy sinh những nhu cầu mới cao hơn, phong phú hơn tạo
ra những thách thức và cũng đồng thời mang đến những cơ hội kinh
doanh cho doanh nghiệp. Trong môi trường kinh doanh sôi động mà
người thành công là người biết " nắm lấy các cơ hội ", doanh nghiệp
phải luôn bám sát các diễn biến của quan hệ cung cầu trên thị trường,
xây dựng cơ cấu sản phẩm tối ưu thich ứng với sự linh hoạt của thị
trường. Thực tế cho thấy hiện nay các doanh nghiệp luôn cố gắng
làm mới và mở rộng danh mục sản phẩm của mình dựa trên sự hoàn
thiện không ngừng các sản phẩm hiện có song song với việc đưa vào
sản xuất những mặt hàng mới đón đầu nhu cầu thị trường, tạo thế chủ
động của doanh nghiệp trên thương trường. Sự phong phú và biến đổi
không ngừng của thị trường đã đòi hỏi các doanh nghiệp phải năng
động sáng tạo trong việc tạo ra một cơ cấu sản phẩm " động " thông
qua hoạt động đa dạng hoá sản phẩm mới có thể tồn tại và phát triển

trong sự cạnh tranh khốc liệt " thương trường là chiến trường ".
2.2.2. Do tiến bộ của khoa học công nghệ nên chu kỳ sống
của sản phẩm bị rút ngắn

22 | P a g e
Ngày nay cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra với
tốc độ nhanh như vũ bão. Một khối lượng đồ sộ các phát minh sáng
chế ra đời đã tạo ra ngày càng nhiều công nghệ, máy móc thiết bị,
nguyên liệu mới. Điều đặc biệt là hàm lượng tri thức hay tỷ trọng
phần mềm trong các công nghệ mới này là rất lớn chính vì vậy thời
gian tồn tại của các công nghệ này rất ngắn và điều này cũng đồng
nghĩa với việc sản phẩm của doanh nghiệp bị đào thải nhanh hơn.
Chu kỳ sống của một sản phẩm được chia ra 4 pha: bắt đầu, phát
triển, bão hoà, suy thoái. Các thành tựu khoa học công nghệ được áp
dụng ngày càng rộng rãi vào sản xuất làm cho giai đoạn bão hoà và
suy thoái của một sản phẩm đến nhanh hơn. Sự lạc hậu nhanh chóng
của công nghệ và sản phẩm không cho phép doanh nghiệp tự hài lòng
với những gì hiện có mà phải tranh thủ nắm bắt kịp thời những thành
tựu mới nhất của khoa học công nghệ và sử dụng những thành tựu ấy
như một lợi thế cạnh tranh. Vì vậy doanh nghiệp phải luôn xem xét,
đánh giá sản phẩm đang ở giai đoạn nào trong chu kỳ sống nếu đang
ở giai đoạn bão hoà doanh nghiệp sẽ tìm cách cải tiến sản phẩm đó để
kéo dài tuổi thọ của sản phẩm hoặc chuẩn bị nghiên cứu sản xuất sản

23 | P a g e
phẩm mới đáp ứng nhu cầu phong phú của thị trường. Sự xuất hiện
của các ngành công nghệ mới vừa tạo điều kiện vừa thúc đẩy doanh
nghiệp tạo ra nhiều sản phẩm mới, thực hiện đa dạng hoá sản phẩm
như một phương thức phát triển của doanh nghiệp.
2.2.3. Xu hướng chuyên môn hoá kết hợp với đa dạng hoá

trong sản xuất kinh doanh:
Việc nhận thức đúng đắn mối quan hệ giữa chuyên môn hoá và
đa dạng hoá sản phẩm của doanh nghiệp công nghiệp là cơ sở để xác
định đúng đắn con đường, phương hướng và điều kiện phát triển các
hình thức tổ chức sản xuất tương ứng.
Về hình thức, khi mức độ đa dạng hoá sản phẩm càng cao trình
độ chuyên môn hoá sản xuất của doanh nghiệp càng thấp nhưng xét
về nội dung đó không phải là hai quá trình độc lập mà có mối quan
hệ ràng buộc lẫn nhau.
Thứ nhất, bản thân sản phẩm chuyên môn hoá của doanh nghiệp
cũng phải được hoàn thiện, cải tiến về hình thức và nội dung, tăng
thêm kiểu cách, mẫu mã để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.

24 | P a g e
Theo nội dung này, sản phẩm chuyên môn hoá của doanh nghiệp
được đa dạng theo hình thức biến đổi chủng loại.
Thứ hai, với nhiều doanh nghiệp việc thực hiện các nhiệm vụ
chuyên môn hoá thường không sử dụng hết các nguồn lực sẵn có. Bởi
vậy trong khi coi nâng cao một cách hợp lý trình độ chuyên môn hoá
là phương hướng chủ đạo của phát triển doanh nghiệp, doanh nghiệp
vẫn cần mở rộng danh mục sản phẩm để tận dụng các nguồn lực sản
xuất. Với nội dung này, đa dạng hoá sản phẩm tạo thành " tuyến sản
phẩm " hỗ trợ quan trọng cho phát triển chuyên môn hoá.
Thứ ba, có rất nhiều phương thức thực hiện đa dạng hoá sản
phẩm nhưng đa dạng hóa sản phẩm dựa trên cơ sở nền tảng các điều
kiện vật chất kĩ thuật của chuyên môn hoá ban đầu mang lại, sẽ giảm
bớt được nhu cầu đầu tư. Đây chính là ràng buộc của chuyên môn
hoá đến việc thực hiện đa dạng hoá sản phẩm của doanh nghiệp.
Như vậy, để xây dựng cơ cấu sản phẩm động mang tính linh hoạt
thì bản thân sản phẩm chuyên môn hoá của doanh nghiệp cũng phải

được đa dạng hoá và đây được coi là xu hướng tất yếu đảm bảo cho

25 | P a g e
doanh nghiệp đứng vững trong môi trường kinh doanh thiên biến vạn
hoá.
2.2.4. Phân tán rủi ro, đảm bảo an toàn trong kinh doanh :
Mục tiêu chính của các doanh nghiệp khi tiến hành sản xuất kinh
doanh là lợi nhuận nhưng trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh
khốc liệt, sự thành công của doanh nghiệp bị đe dọa bởi rất nhiều yếu
tố chủ quan và khách quan. Một cơ hội kinh doanh có khả năng thu
lợi càng lớn thì mức độ rủi ro kinh doanh xảy ra đối với doanh nghiệp
càng cao. Các nguyên nhân gây ra rủi ro có thể đến từ các yếu tố nội
tại của doanh nghiệp như máy móc thiết bị không đồng bộ, công nghệ
lạc hậu, thiếu vốn hay từ môi trường kinh doanh như sự thay đổi
đột ngột nhu cầu, chính sách kinh tế của nhà nước, thiên tai Rủi ro
kinh doanh xảy ra có thể gây thiệt hại rất lớn cho doanh nghiệp về
nhiều mặt vì vậy khi xây dựng các phương án kinh doanh, doanh
nghiệp rất quan tâm đến việc ngăn ngừa rủi ro đảm bảo độ an toàn
cao nhất cho doanh nghiệp. Một trong những biện pháp giúp doanh
nghiệp giảm thiểu những rủi ro là thực hiện đa dạng hoá sản phẩm để
tạo ra các tuyến sản phẩm với nhiều thang, dòng bổ sung lẫn nhau

26 | P a g e
thay vì chỉ tập trung sản xuất một sản phẩm khi các yếu tố khách
quan biến động có thể dẫn đến sự phá sản của doanh nghiệp.
2.2.5. Đa dạng hoá góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh
của doanh nghiệp:
Hiệu quả sản xuất kinh doanh là phạm trù kinh tế biểu hiện tập
trung của sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai
thác các nguồn lực đó trong quá trình tái sản xuất nhằm đạt được các

mục tiêu kinh doanh. Một hiện tượng có tính phổ biến tồn tại trong
các doanh nghiệp hiện nay là các nguồn lực không được tận dụng hết
mức sản xuất thực tế mà thường nằm dưới đường giới hạn khả năng
sản xuất. Sự lãng phí nguồn lực có thể do: đầu tư không đúng mục
đích, đọng vốn lớn, không sử dụng hết công suất thiết bị máy móc
hay không tận dụng hết chất có ích của nguyên liệu Việc đa dạng
hoá sản phẩm trên cơ sở các nguồn lực sẵn có cho phép doanh nghiệp
tăng năng lực sản xuất, đạt được lợi nhuận tối đa ngoài ra còn tăng
thêm thu nhập cho người lao động, giải quyết việc làm và các mục
tiêu xã hội khác.

27 | P a g e
Tóm lại, thực hiện đa dạng hóa sản phẩm được coi là một xu
hướng tất yếu khách quan đối với các doanh nghiệp công nghiệp giúp
doanh nghiệp tồn tại, phát triển vững chắc trong nền kinh tế thị
trường hiện hay.
II. Các hình thức đa dạng hoá và các nhân tố ảnh hưởng đến đa
dạng hoá sản phẩm :
1. Các hình thức đa dạng hoá sản phẩm :
Trong quá trình mở rộng kinh doanh các doanh nghiệp có thể
thực hiện đa dạng hoá sản phẩm với những hình thức khác nhau. Sau
đây là một số cách phân loại đa dạng hoá sản phẩm.
1.1. Xét theo sự biến đổi danh mục sản phẩm : có các hình thức đa
dạng hoá sau đây:
1.1.1. Biến đổi chủng loại :
Đó là quá trình hoàn thiện và cải tiến các loại sản phẩm đang sản
xuất đang sản xuất để giữ vững thị trường hiện tại và thâm nhập vào
thị trường mới, nhờ sự đa dạng về kiểu cách, cấp độ hoàn thiện của
sản phẩm thoả mãn thị hiếu, điều kiện sử dụng và khả năng thanh
toán của những khách hàng khác nhau. Sự hoàn thiện ấy có thể thuần

28 | P a g e
tuý về hình thức sản phẩm ( kiểu dáng, mẫu mã ) hoặc về nội dung
sản phẩm ( chất lượng, cấp độ hoàn thiện về kỹ thuật ) hoặc cả về
hình thức và nội dung sản phẩm.
1.1.2. Đổi mới chủng loại:
Loại bỏ những sản phẩm lỗi thời, những sản phẩm khó tiêu thụ
và bổ sung những sản phẩm mới vào danh mục sản phẩm của doanh
nghiệp. Những sản phẩm được bổ sung này có thể là sản phẩm mới
tuyệt đối ( đối với doanh nghiệp và với thị trường ) hoặc sản phẩm
mới tương đối ( mới với doanh nghiệp nhưng không mới với thị
trường ).
Việc thực hiện hình thức đa dạng hoá sản phẩm này gắn liền với
việc doanh nghiệp rời bỏ một số thị trường cũ và gia nhập những thị
trường mới.
1.1.3. Hình thức hỗn hợp:
Kết hợp một số nội dung của hình thức thứ nhất và thứ hai vừa
nêu. Nghĩa là doanh nghiệp vừa cải tiến, hoàn thiện một số sản phẩm
đang sản xuất, vừa loại bỏ những sản phẩm không sinh lợi, vừa bổ
sung những sản phẩm mới vào danh mục sản phẩm của mình.

29 | P a g e
1.2. Xét theo tính chất của nhu cầu sản phẩm:
1.2.1. Đa dạng hoá theo chiều sâu nhu cầu mỗi loại sản phẩm:
Đó là việc tăng thêm kiểu cách, mẫu mã của cùng một loại sản
phẩm để đáp ứng toàn diện nhu cầu của các đối tượng khác nhau về
cùng một loại sản phẩm. Ví dụ như doanh nghiệp sản xuất kem đánh
răng có thể có kem đánh răng chống sâu răng cho trẻ em, kem đánh
răng muối
Việc thực hiện hình thức đa dạng hoá sản phẩm này gắn liền với

việc phân đoạn thị trường sản phẩm.
1.2.2. Đa dạng hoá theo bề rộng nhu cầu các loại sản phẩm:
thể hiện ở việc doanh nghiệp chế tạo một số sản phẩm có kết cấu,
công nghệ sản xuất và giá trị sử dụng cụ thể khác nhau, để thoả mãn
đồng bộ một số nhu cầu có liên quan với nhau của một đối tượng tiêu
dùng. Ví dụ như doanh nghiệp không chỉ sản xuất kem đánh răng mà
còn sản xuất bàn chải đánh răng. Việc thực hiện hình thức đa dạng
hoá sản phẩm này đòi hỏi doanh nghiệp phải có tiềm lực lớn về tài
chính, công nghệ để xây dựng doanh nghiệp quy mô lớn, cơ cấu sản
xuất phức tạp.