Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
LỜI NÓI ĐẦU
Năm 2010 đánh dấu nhiều biến động của thị trường vàng thế giới nói
chung và thị trường vàng Việt Nam nói riêng. Tháng 11/2010, lần đầu tiên trong
lịch sử, giá vàng tiến tới kỉ lục 38,2 triệu đồng / lượng.Ở Việt Nam, vàng được
coi là một công cụ đầu tư cất giữ truyền thống. Việc các tài sản lớn như bất
động sản đều được định giá bằng vàng. Do vậy, giá vàng tăng dẫn đến sự gia
tăng của không ít các hàng hóa khác, mở đường cho việc lạm phát tăng cao, ảnh
hưởng trực tiếp đến nền kinh tế quốc dân. Vậy thực chất năm 2010 giá vàng đã
biến động như thế nào ? Sự biến động vàng như thế cụ thể có tác động gì tới
việc điều hành chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương và hoạt động của
các ngân hàng thương mại? Các nhà điều hành chính sách tiền tệ có phản ứng
như thế nào trước những lên xuống bất thường của thị trường vàng?
Xuất phát từ những tham vấn đó, chúng tôi xin phép được trình bày
nghiên cứu với đề tài “ Tác động của thị trường vàng 2010 đến chính sách
tiền tệ và đến hoạt động của của các ngân hàng thương mại”.
Bố cục của đề tài gồm 4 phần:
I. Biến động giá vàng năm 2010 và nguyên nhân của sự biến động.
II. Tác động của giá vàng đến nền kinh tế và hoạt động của các NHTM.
III. Chính sách của Chính phủ tác động đến việc bình ổn thị trường và hoạt
động kinh doanh của các NHTM.
IV.Một số đề xuất.
Trong khuôn khổ thời gian nghiên cứu và kiến thức có hạn, bài viết
không thể tránh khỏi còn thiếu sót về mặt lý luận và nhận thức thực tế.Nhóm
tiểu luận kính mong thày cô đóng góp ý kiến quý báu giúp nhóm hoàn thành bài
nghiên cứu và kiến thức của bản thân.
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 1
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
I/ Sự biến động của giá vàng năm 2010 và nguyên nhân của sự biến động.
1.1 Sự biến động giá vàng năm 2010.
Những năm trở lại đây, giá vàng có xu hướng tăng mạnh và năm 2010 có
thể được coi là năm của những mức giá kỷ lục trên thị trường vàng. Năm 2010
thị trường vàng (TTV) biến động bất thường với những mức giá kỷ lục liên tiếp
được thiết lập. Tháng 11/2010 người dân đã chứng kiến giá vàng trong nước đạt
mức giá 38 triệu đồng/lượng. Từ cuối năm 2009 đến ngày 21/12/2010 giá vàng
quốc tế tăng 26%, giá vàng trong nước tăng 46%. Sự biến động của giá vàng
trong năm 2010 gây ngạc nhiên cho cả giới chuyên môn lẫn giới đầu tư, bởi giá
tăng với tốc độ "phi mã".
Năm 2009, khi mức giá 29,3 triệu đồng/lượng của vàng đã bị coi là "ngày
đen tối", người dân "lũ lượt" đi mua theo tâm lý đám đông, rồi lại xếp hàng chờ
bán chỉ sau đó vài giờ đồng hồ khi giá mất hàng triệu đồng/lượng, thì "đỉnh"
trên 38 triệu đồng/lượng của năm 2010 thêm một lần khiến giới chuyên gia lẫn
nhà đầu tư giật mình.
Thời điểm từ đầu năm đến khoảng cuối tháng 8-2010, giá vàng chỉ loanh
quanh ngưỡng 28 triệu đồng/lượng, nhưng kể từ tháng 9 đến nay, giá liên tục
"nhảy múa" với tốc độ chóng mặt. Sự biến động của giá vàng vượt qua dự báo
của các chuyên gia. Nếu như trước đây tăng rồi lại giảm, thì nay giá cứ "thẳng
tiến", có giảm cũng không giảm mạnh. Mặc dù giá vàng trong nước diễn biến
cùng chiều với giá thế giới, song điều đáng ngạc nhiên là tốc độ tăng của giá
trong nước thường vượt xa thế giới. Sự "chênh lệch" quá lớn giữa giá trong
nước và giá thế giới, cộng với những thay đổi đột ngột của giá ngoại tệ, đặc biệt
là USD, cùng với những "tin đồn" không mấy thiện chí, một lần nữa đẩy người
dân vào "cái bẫy" từng xảy ra năm 2009, "đổ xô" đi mua vàng để tích trữ. Quá
nhiều người mua khiến thị trường "khan hàng", theo lý giải của các doanh
nghiệp kinh doanh mặt hàng này, đã khiến họ phải đẩy giá lên cao, vượt qua giá
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 2
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
thế giới hàng triệu đồng, thậm chí là hơn 2 triệu đồng/lượng. Thay vì bình tĩnh
để cân nhắc, tìm hiểu, người dân vẫn không ngừng "đổ tiền" vào vàng khiến giá
được đẩy lên trên 38 triệu đồng/lượng, bất chấp giá thế giới hầu như không điều
chỉnh. Nhiều người thêm một lần "ăn quả đắng" khi giá giảm nhiệt, mất hàng
triệu đồng/lượng trong vài giờ, song lại giúp những kẻ đầu cơ kiếm lời không ít.
Có chuyên gia nhận định, chưa bao giờ giá vàng lại có nhiều "cơn sốt"
đến như vậy. Giá vàng được coi là kênh đem lại lợi nhuận nhiều nhất, bởi tính
bài toán đơn giản nếu mua khi ở dưới ngưỡng 28 triệu đồng/lượng, chỉ sau vài
tháng, mức lãi lên tới hàng chục triệu đồng/lượng. Song ngược lại, vàng cũng có
thể khiến nhà đầu tư chịu rủi ro nhiều nhất nếu mua lúc giá cao rồi bán với giá
thấp vì biên độ dao động của giá vàng quá lớn.
Trong bối cảnh "sức khỏe" của nền kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn khi
cuộc khủng hoảng nợ ở châu Âu vẫn "treo lơ lửng", nền kinh tế đầu tàu thế giới
Mỹ chưa thực sự khả quan thì vàng khó có thể "rơi" mạnh như mong đợi của
nhiều người. Nhiều chuyên gia nhận định, khả năng giảm xuống 35 triệu
đồng/lượng với vàng là khó. Tuy nhiên, vấn đề là ở chỗ, khi giá thế giới tăng,
giá vàng trong nước điều chỉnh theo mức nào mới là hợp lý? Nếu giá trong nước
"bỏ rơi" giá thế giới hàng triệu đồng, thậm chí vài triệu đồng/lượng sẽ tác động
mạnh tới tâm lý của giới đầu tư. Sẽ thật có lý khi nói thị trường, đặc biệt là vàng
vận hành theo quy luật của "niềm tin". "Niềm tin" đó sẽ bị lung lay bởi sự thiếu
thông tin, hoặc thông tin chung chung. Vàng là một loại hàng hóa đặc biệt, song
cũng đã đến lúc cơ quan chức năng cần có những biện pháp, chế tài đủ mạnh
trong quản lý kinh doanh vàng để thị trường này không phải chịu những cơn
"rung động" và người dân tránh được những rủi ro không đáng có.
1.2. Nguyên nhân sự biến động giá vàng năm 2010.
Sự biến động của TTV đã tác động không nhỏ đến nền kinh tế đặc biệt
trong bối cảnh khủng hoảng. Bài toán vàng, lạm phát lại một lần nữa thách thức
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 3
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
các nhà điều hành chính sách tiền tệ. Vậy những nguyên nhân nào khiến giá
vàng trong nước tăng đột biến?
1.2.1 Giá vàng Việt Nam chịu tác động của giá vàng thế giới.
Giá vàng thế giới đã có những bước ngảy vọt chưa từng có, lần đầu tiên
trong vòng 10 năm qua, đạt cao nhất vào năm 2010, tăng gấp 5 lần. Vào trung
tuần tháng 10/2010, giá vàng thế giới đã lập kỷ lục 1.379,1$/oune, tăng 22% so
với đầu năm. Vàng đã trở thành tài sản đặc biệt, không chỉ các Ngân hàng trung
ương (NHTW) mà các quỹ đầu tư nhỏ lẻ rất quan tâm. Giá vàng thế giới tăng do
3 nguyên nhân chính:
Thứ nhất: Khủng hoảng tài chính toàn cầu khiến nhà đầu tư tìm đến vàng
như một chỗ trú ẩn an toà. Nhân tố chính kích động giá vàng là lạm phát hoành
hành các nền kinh tế. Trong hai năm qua, cùng với các chiến dịch kích thích
tăng trưởng kinh tế, các NHTW của Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản và
nhiều nước khác đã tìm cách tăng chi tiêu đồng thời in thêm tiền mặt. Hàng
nghìn tỷ USD được bơm vào nền kinh tế toàn cầu, khiến lạm phát gia tăng.
Mặt khác, các yếu tố quốc tế đầy rủi ro sau khủng hoảng khiến vàng trở thành
tài sản được ưa chuộng để tích trữ. Chiến dịch nới lỏng chính sách tiền tệ đã
không thể thúc đẩy nền kinh tế và giảm thất nghiệp ở các nước như mong
muốn. Thay vào đó, luồng "tiền nóng" chảy sang các nền kinh tế đang nổi, nơi
chúng được đổ vào các mặt hàng giữ giá như vàng.
Tại Mỹ, sự mất lòng tin vào đồng USD khiến giá trái phiếu chính phủ Mỹ
giảm mạnh và lãi suất tăng vọt. Cứ 18 ngày, Mỹ lại phát hành các loại giấy tờ
ghi nợ tương đương giá trị sản lượng vàng khai thác 1 năm và mỗi năm nước
Mỹ vay nợ tương tương 1/3 tổng số lượng vàng hiện có trên thế giới. Tại Châu
Âu, nợ xấu tại một số quốc gia có biểu hiện ngày một trầm trọng hơn, thúc đẩy
nhà đầu tư tìm đến kênh đầu tư vàng…
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 4
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
Thứ hai: Cung yếu. Bất chấp giá vàng đang ở mức cao kỷ lục, các Công
ty khai thác vàng không thể đáp ứng đủ mức cầu. Dưới góc độ kinh tế, mỗi khi
cầu tăng thì cung sẽ tăng theo, qua đó giữ giá ổn định. Tuy nhiên điều này
không xảy ra với vàng, đơn giản vì không có nguồn quặng mới đủ để tăng sản
lượng khai thác và thay thế lượng vàng đi vào tiêu dùng. Trong năm qua, sản
lượng vàng thế giới chỉ tăng được 3%, trong khi giá vàng tăng hơn 20%.
Thứ ba: Cầu bùng nổ. Bên cạnh các yếu tố cơ bản khiến giá vàng luôn
theo xu thế đi lên như: nhu cầu vàng trang sức và vàng công nghiệp ngày càng
tăng; tâm lý ưa chuộng vàng của một số quốc gia (điển hình là Trung Quốc và
Ấn Độ), thì động thái găm giữ vàng của các nhà đầu tư, các chính phủ đã khiến
nhu cầu vàng năm 2010 tăng vọt. Theo Hội đồng vàng toàn cầu, tổng giá trị
đầu tư vào vàng trong quý 3/2010 tăng lên mức kỷ lục 9,6 tỷ USD, tăng 60%
so với cùng kỳ năm 2009. Đồng thời, các nhà đầu tư và một số NHTW, chủ
yếu ở Trung Đông và châu Á, cũng chuyển sang dự trữ vàng. Trong năm 2009-
2010, các NHTW của Ấn Độ, Sri Lanka và Cộng hòa Mauritius mua 212 tấn,
Bangladesh mua 10 tấn. Iran đã tuyên bố chuyển 45 tỷ USD dự trữ sang đồng
Euro và vàng. Một số quốc gia Trung Đông khác cũng chuyển 200.000 thùng
dầu thô/ngày sang vàng, tương đương 140 tấn vàng/năm (nếu tính theo tỷ giá
vàng/dầu thô hiện nay).
Mặc dù giá vàng lên rất cao nhưng theo tính toán của các nhà đầu tư, thị
trường này vẫn còn nhiều tiềm năng. Kết quả phân tích biểu đồ chu kỳ giá vàng
cho thấy, tại thời điểm ngay sau khi giá mặt hàng này chạm đỉnh, tỷ trọng cổ
phiếu vàng chiếm 26% tổng giá trị cổ phiếu đầu tư toàn cầu. So với năm 2009,
tỷ trọng này chỉ chiếm 0,8% - một con số không đáng kể. Do đó, các Quỹ đầu
tư, đặc biệt là quỹ SPDR vẫn tiếp tục mua vàng với khối lượng lớn để canh giá
cao bán ra kiếm lời. Hoạt động đầu tư vàng riêng lẻ của tư nhân cũng phát triển
rất mạnh ở nhiều nước
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 5
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
1.2.2.Tâm lý giữ vàng của người dân.
Vàng là một công cụ đầu tư, cất trữ truyền thống của người Việt Nam.
Việc quy đổi tài sản theo giá trị của vàng đã trở thành thói quen lâu đời và đã
được người Việt Nam lựa chọn là phương tiện đo lường, trao đổi từ thế kỷ này
sang thế kỷ khác. Trước những đợt biến động giá vàng trong thời gian gần đây,
nhiều tổ chức và cá nhân đã đổ xô đi mua vàng. Có thể thấy vàng đã len lỏi vào
định giá hàng hoá, dự trữ và dẫn đến “vàng hoá”. Trên thực tế, Việt Nam cũng
nằm trong những nước nhập khẩu vàng lớn trên thế giới (Năm 2006, nhập 91
tấn vàng, năm 2007 nhập 51 tấn vàng, năm 2008 nhập 90,5 tấn vàng).
Mặt khác, cùng với khủng hoảng kinh tế, lạm phát, năm 2010 việc đầu tư vào
các chứng khoán và bất động sản đều hạn chế, thậm chí thua lỗ đã khiến các
nhà đầu tư Việt Nam tập trung vào vàng. Theo tính toán sơ bộ, lượng vàng dự
trữ (chủ yếu trong dân cư) của Việt Nam đã tăng liên tục trong nhiều năm qua
và đạt mức cao nhất 1.000 tấn vào cuối năm 2009 với tổng trị giá lên tới 45 tỉ
USD, bằng 50% GDP của Việt Nam cùng thời điểm và sang năm 2010 lượng
vàng trong dân cũng tăng cao. Do đó, việc nhìn nhận vai trò của vàng đối với
hệ thống tài chính là hết sức quan trọng.
1.2.3 Cung vàng trong nước được kiểm soát chặt chẽ.
Trong khi cầu vàng trong nước tăng đột biến thì cung lại rất hạn chế.
Khoảng 95% lượng vàng tiêu thụ tại Việt Nam được nhập khẩu, tuy nhiên hoạt
động nhập khẩu vàng được quản lý rất chặt chẽ, các doanh nghiệp kinh doanh
vàng muốn nhập khẩu phải xin hạn ngạch từ NHNN. Tháng 5/2008, để làm dịu
áp lực lạm phát và bình ổn nền kinh tế, NHNN ngừng cấp phép nhập khẩu
vàng. Điều này hạn chế lượng ngoại hối dùng để nhập vàng, nhưng lại tạo ra ít
nhất là ý niệm khan hiếm vàng. Khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế
giới tăng cao, không được phép nhập khẩu qua đường chính thức, nhà đầu cơ
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 6
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
đẩy mạnh mua USD để nhập lậu vàng, tạo áp lực khan hiếm đồng USD và đẩy
giá USD lên cao.
1.2.4 Thứ tư: tỷ giá hối đoái tăng cao.
Giá vàng hiện chủ yếu được yết bằng USD, do vậy khi USD bị đẩy lên
cao, đến lượt nó lại ảnh hưởng trực tiếp đến giá vàng. Theo đó, khi giá USD
tăng, giá vàng sẽ tăng tương ứng. Giá vàng tăng trong khi cầu về vàng vượt quá
cung khiến nhu cầu mua USD để nhập khẩu vàng tăng, lúc này, giá vàng đã tác
động ngược trở lại giá USD, tạo vòng xoáy giữa vàng, USD.
II. Tác động của sự biến động giá vàng đến chính sách tiền tệ và hoạt
động của NHTM.
Theo báo cáo của Hội đồng Vàng thế giới, lượng vàng hiện có tại Việt
Nam (lấy lượng vàng nhập khẩu trừ đi số đã xuất khẩu) khoảng 1.000 tấn, tương
đương với 45 tỷ USD. Tuy con số này chưa được công nhận, nhưng chắc chắn
một lượng vàng rất lớn đang được người dân nắm giữ, đang trở thành luồng vốn
hoạt động không chính thức, gây sức ép không nhỏ đến chính sách tiền tệ, tăng
trưởng kinh tế nói chung và hoạt động của các NHTM nói riêng.
Mặt khác, giá vàng tăng cao gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả của chính sách
tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô trong trung hạn. Xét từ quan hệ ảnh hưởng từ
trực tiếp đến gián tiếp có thể thấy tác động của giá vàng tăng như sau:
2.1 Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng huy động nguồn vốn của khu vực tài
chính.
Khi giá vàng tăng người dân rút tiết kiệm để đầu tư vàng thay vì gửi tiết
kiệm tại ngân hàng. Đồng thời vốn rút ra lại loanh quanh ở TTV và ngoại tệ dẫn
đến khả năng huy động vốn của các NHTM bị giảm sút, ảnh hưởng đến hoạt
động kinh doanh của hệ thống ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung.
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 7
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
2.2 Thị trường ngoại tệ tự do bành trướng.
Tình trạng đô la hóa ở Việt Nam không chỉ biểu hiện bằng tỉ lệ tiền gửi
ngoại tệ/tổng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng mà còn là khối lượng ngoại tệ
lưu hành ngoài hệ thống tài chính. Khi giá vàng tăng làm cho nhu cầu mua USD
trên thị trường tự do để nhập khẩu vàng lậu lớn dẫn đến tỷ giá USD tăng, khó
kiểm soát.
2.3 Nguy cơ lạm phát.
Tuy chưa thống kê được quy luật cụ thể cho mối liên quan chặt chẽ giữa
vàng và lạm phát. Tuy nhiên, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế dẫn đến hiện
tượng dùng vàng để định giá các tài sản lớn, điển hình là giá bất động sản. Khi
vàng trở thành thước đo giá trị, việc vàng tăng giá kéo giá bất động sản và các
loại hàng hóa khác tăng theo, gây nguy cơ lạm phát.
2.4 Thâm hụt cán cân thương mại.
Khi giá vàng tăng thì nhập khẩu vàng tăng và nhu cầu ngoại tệ để nhập
khẩu càng lớn. Với khối lượng vàng cất trữ rất lớn và gia tăng nhanh chóng
những năm gần đây giải thích vì sao thâm hụt cán cân thương mại.
2.5 Ảnh hưởng đến điều hành chính sách tiền tệ.
Với số liệu trên cho thấy tỉ trọng vàng trên GDP ở Việt Nam rất lớn.
Điều này ảnh hưởng khá lớn đến điều hành chính sách tiền tệ. Đơn cử, với tổng
phương tiện thanh toán không kể vàng (M2) thì hệ số nhân tiền theo tính toán
của các chuyên gia khoảng 4,8. Nhưng nếu tính gộp M2 + vàng thì hệ số này
chỉ còn 2,0. Rõ ràng rằng có rất nhiều vấn đề đối với hệ thống tiền tệ đang bị chi
phối bởi khối lượng vàng và TTV đang bành trướng hiện nay.
Như vậy, vàng không còn là vấn đề nhỏ của các nhà kinh doanh, mà đang
thực sự trở thành một lực lượng thị trường có khả năng chi phối cả tiết kiệm,
đầu tư, cán cân thanh toán, dự trữ ngoại tệ và hiệu quả sử dụng vốn của nền
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 8
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
kinh tế. Vì vậy, việc quản lý TTV, vấn đề vàng hóa và đô la hóa cần phải được
nghiên cứu toàn diện hơn để có chiến lược và chính sách hợp lý.
III. Chính sách của Chính phủ tác động đến việc bình ổn thị trường và hoạt
động kinh doanh của các NHTM.
Trước tình hình tăng phi mã của giá vàng trên thế giới và trong nước,
trong những năm qua Chính phủ đã thực thi nhiều chính sách nhằm bình ổn tình
hình thị trường.Cụ thể:
3.1 Để hạn chế lượng ngoại hối nhập vàng, giảm bớt thâm hụt thương mại,
tháng 5/2008, NHNN ngừng cấp phép nhập khẩu vàng.
Tuy nhiên việc ngừng cấp phép chỉ là giải pháp tình thế. Trên thực tế, giải
pháp này đã có những tác động ngược đến tỷ giá và lạm phát ở mức độ nhất
định và cần phải có sự điều chỉnh phù hợp. Từ đó đến nay, NHNN đã một số lần
phải nới lỏng hạn ngạch nhập khẩu vàng, cho phép doanh nghiệp nhập khẩu khi
giá vàng trong nước tăng quá nóng.
3.2 Đóng cửa các sàn vàng trong nước và bãi bỏ việc kinh doanh vàng trên
tài khoản ở nước ngoài của các NHTM.
Trên cơ sở đánh giá hoạt động kinh doanh sàn vàng cho thấy: hoạt động
này không tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế mà còn ảnh hưởng đến nguồn
vốn cho sản xuất kinh doanh và tiềm ẩn một số yếu tố có thể gây bất ổn kinh tế -
xã hội, NHNN đã yêu cầu bãi bỏ kinh doanh vàng trên tài khoản ở trong nước
dưới mọi hình thức. Đồng thời, NHNN cũng huỷ bỏ quy định về việc kinh
doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài của các NHTM vì mức rủi ro của hoạt
động này rất cao khi giá vàng thế giới có những biến động mạnh, lên xuống thất
thường với biên độ lớn.
3.3 NHNN thực hiện hạn chế các hoạt động huy động và cho vay vàng của
NHTM trong nước.
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 9
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
Sau các biện phát siết chặt nguồn cung “vàng thật” và cấm kinh doanh
“vàng ảo”, NHNN thực hiện hạn chế các hoạt động huy động và cho vay vàng
của NHTM trong nước. Tháng 10/2010 NHNN ban hành Thông tư số
22/2010/TT-NHNN với mục tiêu hạn chế các hoạt động huy động và cho vay
vàng của các tổ chức tín dụng (TCTD): chỉ cho phép các TCTD huy động vốn
bằng vàng thông qua phát hành giấy tờ có giá, cho vay vốn bằng vàng để sản
xuất (chế tác) và kinh doanh vàng trang sức (không được cho vay để sản xuất và
kinh doanh vàng miếng); TCTD không được chuyển đổi vốn huy động bằng
vàng thành VND và các hình thức bằng tiền khác.
Với mục tiêu làm giảm sức hấp dẫn của kênh đầu tư vàng, loại bỏ dần
việc vàng hóa, NHNN hy vọng Thông tư 22 sẽ khiến các NHTM bán lượng
vàng đang nắm giữ, làm giảm sức nóng của thị trường. Mặt khác, cơ chế mới sẽ
khắc phục rủi ro về kỳ hạn, thanh khoản và lãi suất đối với TCTD huy động và
cho vay bằng vàng. Qua đó tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ổn
định thị trường ngoại hối, thị trường tiền tệ. Hiệu quả của Thông tư cần phải có
thời gian để đánh giá, tuy nhiên sau những biện pháp can thiệp nói trên, giá
vàng trong nước không còn có những biến động bất thường như thời gian trước
nữa.
IV. Một số đề xuất.
Trên cơ sở nghiên cứu tác động của tăng giá vàng đến các yếu tố kinh tế
vĩ mô và hoạt động của các ngân hàng thương mại, người viết xin đưa ra một số
đề xuất sau đây nhằm góp phần bình ổn thị trường, giảm tác động tiêu cực của
việc giá vàng tăng kỷ lục:
Thứ nhất; Lạm phát chính là nguyên nhân căn bản của cơn sốt giá vàng,
bởi vậy cần có những biện pháp giảm lạm phát để tăng niềm tin vào đồng nội tệ,
bớt đổ xô vào gom giữ vàng và ngoại tệ. Để kiềm chế lạm phát, chính phủ cần
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 10
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, kiểm soát, nâng cao hiệu quả chi tiêu
công, triệt để thực hành tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dung…
Thứ hai; Không nên thực hiện các biện pháp cắt giảm đột ngột, ngăn
cấm mua bán vàng, bởi như vậy sẽ càng làm vàng ra khỏi kênh chính thức.
Thay vào đó, cần có bước trung gian để thu hút vàng vào ngân hàng
Thứ ba; Cần có cơ chế để chu chuyển vàng thành VNĐ và giải pháp để
huy động số vàng hiện có trong dân để không lãng phí nguồn tài chính quan
trọng. NHNN nên cho phép các NHTM tái chiết khấu vàng để lấy VNĐ. Khi
đó, nhà nước sẽ thu hút được vàng trong dân, đưa lượng vàng lớn trong dân vào
lưu thông, giúp chu chuyển nguồn vốn bằng vàng.
Thứ tư; Nhà nước cần có chính sách quản lý thị trường vàng theo hướng
tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động sản xuất kinh doanh, trên tinh thần
tôn trọng quy luật thị trường. Sau khi hoàn thiện các cơ chế, biện pháp phòng
ngừa rủi ro thì nên tiếp tục cho phép kinh doanh vàng trên tài khoản nước ngoài.
Nghiệp vụ kinh doanh vàng trên tài khoản ở nước ngoài, giúp các NHTM và
DN cân đối trạng thái, qua đó phòng ngừa rủi ro biến động giá thông qua các
công cụ phái sinh mà không nhất thiết phải thực hiện XNK vàng. Do đó việc
xây dưng quy chế chặt chẽ đối với hoạt động này là rất cần thiết để đảm bảo cho
hoạt động kinh doanh vàng của các NHTM và các DN
Thứ năm; Cần thành lập mô hình quản lý TTV tập trung do Nhà nước
quản lý. Khi đó, Nhà nước có thể quản lý TTV hiệu quả, tránh những tác động
tiêu cực, còn người dân và nhà đầu tư có thêm những kênh lựa chọn để đầu tư
hay trao đổi loại hàng hóa đặc biệt này, tạo lập một thị trường giao dịch vàng
tập trung giống thị trường chứng khoán hiện nay. Hơn nữa, cần tăng cường tính
minh bạch, thông suốt của TTV, giảm tình trạng lũng đoạn và thao túng, góp
phần tạo trật tự khách quan cho TTV.
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 11
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
Thứ sáu; Về vấn đề xuất nhập khẩu vàng, cần giảm thuế xuất khẩu, tăng
thuế nhập khẩu. Mức thuế đối với hoạt động XNK vàng hiện nay theo quy định
mới được Bộ Tài chính ban hành là 0% đối với vàng NK và 10% đối với vàng
XK. Tuy nhiên mức thuế 10% được đánh giá là quá cao, trong khi tỉ suất lợi
nhuận của hoạt động kinh doanh vàng không vượt qua mức 1%. Bởi vậy, Với
mức thuế 10% thì có thể khẳng định không một DN nào có thể XK được và sẽ
càng làm cho hoạt động XK lậu vàng diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn.
Hơn nữa trong thời gian qua, hoạt động XNK vàng được cấp theo “quota” của
NHNN và trong một hạn mức thời gian. Cơ chế cấp giấy phép NK này chưa có
tác dụng bình ổn giá về lâu dài. Mà ngược lại, việc hạn chế NK vàng đã làm cho
giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới, dẫn tới hiện tượng mua gom USD tự
do nhập lậu vàng, từ đó tác động tới thị trường ngoại tệ và tỉ giá.
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 12
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
KẾT LUẬN
Trên đây là bài nghiên cứu với đề tài “ Tác động của thị trường vàng
2010 đến chính sách tiền tệ và đến hoạt động của của các ngân hàng thương
mại”
Với tâm lý ưa chuộng lưu giữ của người dân Việt Nam,vàng đang trở
thành luồng vốn hoạt động không chính thức, gây sức ép không nhỏ đến chính
sách tiền tệ, tăng trưởng kinh tế nói chung và hoạt động của các NHTM nói
riêng. Thị trường vàng năm 2010 đầy biến động đã chỉ ra rằngvàng không còn
là vấn đề nhỏ của các nhà kinh doanh, mà đang thực sự trở thành một lực lượng
thị trường có khả năng chi phối cả tiết kiệm, đầu tư, cán cân thanh toán, dự trữ
ngoại tệ và hiệu quả sử dụng vốn của nền kinh tế. Trước tình hình đó, Chính
phủ đã có những biện pháp kịp thời tác động nhằm bình ổn thị trường và tăng
hiệu quả trong hoạt động của các NHTM. Tuy nhiên, các biện phát mà những
nhà điều hành đưa ra phần nhiều mang tính hành chính , do vậy chưa thực sự
hiệu quả trong việc đối phó với sự bất thường của vàng. Dấu hiệu cụ thể là thị
trường vàng năm 2011 tiếp tục lên xuống bất thường. Nếu không có những biện
phát kịp thời hiệu quả, việc tăng giá vàng có thể dẫn tới nguy cơ bùng nổ lạm
pháp . Do vậy, Nhà Nước cần tự xây dựng một thể chế quản lý chuyên nghiệp
đặc biệt đối với thị trường nhạy cảm này.
Nhóm nghiên cứu xin trân thành cảm ơn sự hướng dẫn ân cần của
PGS,TS Đặng Thị Nhàn.Trên cơ sở kiến thức và thời gian nghiên cứu còn có
hạn, bài viết không thể tránh khỏi còn thiếu sót.Nhóm nghiên cứ mong nhận
được ý kiến đóng góp của quý thầy cô để hoàn thiện đề tài này .
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 13
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
DANH SÁCH TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách tài chính quốc tế, Tác giả Nguyễn Văn Tiến, NXB Thống Kê.
2. Tiền tệ và tài chính quốc tế, Tác giả Dương Hữu Hạnh
3. Website : www. taichinh dientu.vn
4. Website : www.mof.gov.vn
5. Website : www. taichinh vietnam.com
6. Website: kinhdoanh.edu.vn
7. Website: vneconomy.vn
8. Website: baokinhte.vn
9. Website: www.kienthuctai chinh .com
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 14
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU……………………………………………………………… 1
1.1 Sự biến động giá vàng năm 2010 2
1.2. Nguyên nhân sự biến động giá vàng năm 2010 3
1.2.1 Giá vàng Việt Nam chịu tác động của giá vàng thế giới 4
1.2.2.Tâm lý giữ vàng của người dân 6
1.2.3 Cung vàng trong nước được kiểm soát chặt chẽ 6
1.2.4 Thứ tư\
tỷ giá hối đoái tăng cao 7
2.1 Ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng huy động nguồn vốn của khu vực tài chính 7
2.2 Thị trường ngoại tệ tự do bành trướng 8
2.3 Nguy cơ lạm phát 8
2.4 Thâm hụt cán cân thương mại 8
2.5 Ảnh hưởng đến điều hành chính sách tiền tệ 8
3.1 Để hạn chế lượng ngoại hối nhập vàng, giảm bớt thâm hụt thương mại, tháng 5/2008,
NHNN ngừng cấp phép nhập khẩu vàng 9
3.2 Đóng cửa các sàn vàng trong nước và bãi bỏ việc kinh doanh vàng trên tài khoản ở
nước ngoài của các NHTM 9
3.3 NHNN thực hiện hạn chế các hoạt động huy động và cho vay vàng của NHTM trong
nước 9
DANH SÁCH TÀI LIỆU THAM KHẢO 14
I/ Sự biến động của giá vàng năm 2010 và nguyên nhân của sự biến động 2
II. Tác động của sự biến động giá vàng đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM 7
III. Chính sách của Chính phủ tác động đến việc bình ổn thị trường và hoạt động kinh doanh
của các NHTM 9
IV. Một số đề xuất 10
KẾT LUẬN 13
LỜI NÓI ĐẦU 1
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 15
Biến động giá vàng năm 2010 đến chính sách tiền tệ và hoạt động của NHTM
Nguyễn Thị Thiên Hương
Dương Văn Khôi
Cao Phương Lan
Đỗ Thị Thu Phương
Trần Văn Thắng
Nguyễn Thị Phương Thảo
Tiểu luận môn Tài chính quốc tế - Nhóm 8 16