Nghiên cứu về nội dung của hợp đồng lao động

Bài cá nhân tuần Luật lao động
Hợp đồng lao động là hình thức pháp lý thể hiện mối quan hệ gắn bó chặt chễ
giữa người lao động và người sử dụng lao động, là “luật” của các bên trong quan hệ
lao động, giá trị của hợp đồng lao động phụ thuộc rất nhiều và hình thức và nội dung
của hợp đồng do các bên ký kết, việc này cũng được quy định rất rõ trong các văn
bản pháp luật của nhà nước, vậy pháp luật hiện hành quy định vấn đề này như thế
nào và nó thể hiện ra sao?
Theo điều 26 BLLĐ 1994 (sữa đổi, bổ sung năm 2002, 2006, 2007) thì “Hợp
đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về
việc làm có trả công, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan
hệ lao động”. Ngoài ra hợp đồng lao động phải thỏa mãn các quy định của pháp luật
về hình thức và nội dung của hợp đồng, cụ thể:
Hình thức của hợp đồng lao động, theo quy định tại điều 28 BLLĐ 1994 thì
“hợp đồng lao động được ký kết bằng văn bản và phải được lập thành hai bản, mỗi
bên giữ một bản..” Cũng theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghi định 44/2003 NĐ-
CP ngày 9/5/2003 quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật lao
động về hợp đồng lao động thì “Hợp đồng lao động ký kết bằng văn bản, theo mẫu
quy định của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội” và hợp đồng này được ký kết
bằng văn bản, mỗi bên giữ một bản cụ thể, có các loại:
-Hợp đồng lao động không xác định thời hạn,
-Hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 3 tháng trở lên (điều 28 BLLĐ
-Hợp đồng với người coi giữ tài sản gia đình( Điều 139 BLLĐ)
-Hợp đồng làm việc với tư cách là vũ nữ, tiếp viên, nhân viên trong các cơ sở
dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, sàn nhảy…không phân biệt thời hạn thực hiện hợp
đồng lao động (Nghị định 87/CP/ ngày 12/12/1995 về tăng cường quản lý các hoạt
động văn hóa và dịch vụ văn hóa, đẩy mạnh, bài trừ một số tệ nạn nghiêm trọng)
Và các loại hợp đồng này phải được xây dựng theo mẫu thống nhất của Bộ lao
động thương binh và xã hội. Việc quy định những loại hợp đồng này phải được giao
kết bằng văn bản nhằm mục đích quản lý chặt chẽ hơn quan hệ lao động trong các
trường hợp này, bời vì đặc thù của các loại hợp đồng, đối với hợp đồng không xác
định thời hạn do không xác định được thời gian chấm dứt nên để bảo vệ lợi ích của

các bên trong quan hệ lao động, các vấn đề về tiền lương, các khoản trợ cấp khác nên
pháp luật quy định phải lập thành văn bản, coi đây là căn cứ pháp lý để giải quyết các
khiếu nại khi có tranh chấp xảy ra.
Đối với hợp đồng xác định thời hạn từ ba tháng trở lên sở dĩ pháp luật quy định
phải ký kết dưới hình thức bằng văn bản vì mặc dù loại hợp đồng này là hợp đồng xác
1
Bùi Văn Tuấn 342240
Bài cá nhân tuần Luật lao động
định thời hạn nhưng do thời gian làm việc dài nên để tiện cho quả lý và giải quyết các
tranh chấp phát sinh, giải quyết các lợi ích của người lao động nên pháp luật quy đinh
phai giao kết bằng văn bản là hợp lý
Đối với hợp đồng với người coi giữ tài sản gia đình thì theo quy định tại công
văn 1113 của Bộ lao động thương binh và xã hội ngày 19/4/2005 quy đinh “Khi ký
kết hợp đồng lao động, trong trường hợp có giao tài sản cho người lao động quản lý,
thì ngoài hợp đồng lao động hai bên có thể ký hợp đồng trách nhiệm về tài sản được
giao. Hợp đồng trách nhiệm về tài sản được giao là phụ lục của hợp đồng lao động.
Do đó, khi có tranh chấp về tài sản đã có hợp đồng trách nhiệm được xem là tranh
chấp lao động (tranh chấp về thực hiện hơp đồng lao động)”. Quy định của pháp luật
phải bắt buộc bằng văn bản và phải có nội dung về việc bàn giao tài sản coi giữ tài
sản, vì hợp đồng coi giữ tài sản là hợp đồng liên quan đến trách nhiệm tài sản của
các bên nên việc ký kết bằng văn bản là cơ sở pháp lý quan trong trong việc giải
quyết các tranh chấp phát sinh nếu xảy ra các tranh chấp giữa các bên trong hợp
đồng gửi giữ tài sản.
Đối với Hợp đồng làm việc với tư cách là vũ nữ, tiếp viên, nhân viên trong các
cơ sở dịch vụ như khách sạn, nhà hàng, sàn nhảy… do đặc thù của những công việc
này là những công việc nhạy cảm, cần được quản lý chặt chẽ, nên pháp luật quy định
phải ký kết bằng văn bản và phải đăng ký danh sách tiếp viên, nhân viên, vũ nữ với
công an phường sở tại, việc quy định như vậy nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan
chức năng quản lý tốt hơn các vấn đề về lao động trong những lĩnh vực này.
Hình thức miệng: “…Đối với một số công việc có tính chất tạm thời mà thời

hạn dưới ba tháng hoặc đối với lao động giúp việc gia đình thì các bên có thể thỏa
thuận giao kết bằng miệng. Trong trường hợp giao kết bằng miệng, thì các bên đương
nhiên phải tuân theo quy định của pháp luật”(Điều 28 BLLĐ sửa đổi 2002). Quy định
này được áp dụng đối với những hợp đồng ký kết có thời hạn dưới 3 tháng vì với thời
hạn ký kết này thường chỉ áp dụng đối với những công việc có tính chất thời vụ, thời
hạn hoàn thành công việc trong thời gian ngắn, và được ký kết giữa những người có
mối quan hệ quen biết nên pháp luật quy định không nhất thiết phải ký kết dưới hình
thức bằng văn bản, các bên chỉ cần giao kết bằng miệng, tuy nhiên phải tuân theo các
quy định của pháp luật lao động.
Ngoài ra, hợp đồng lao động còn được ký kết dưới hình thức bằng hành vi
thể hiện thông qua các hành vi cụ thể của các chủ thể khi tham gia quan hệ. Hình
2
Bùi Văn Tuấn 342240
Bài cá nhân tuần Luật lao động
thức giao kết hợp đông lao động bằng hành vi là hợp đông thực tế, việc giao kết hợp
đồng được thực hiện thông qua hành vi giữa các chủ thể trong quan hệ lao động
Về nội dung của hợp đồng lao động: theo quy định tại Khoản 1, Điều 29
BLLĐ 1994 thì hợp đồng lao động có những nội dung chủ yếu sau: “Công việc phải
làm, thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, tiền lương, địa điểm làm việc, thời hạn
hợp đồng, điều kiện về an toàn lao động, vệ sinh lao động và bảo hiểm xã hội đối với
người lao động” cũng theo quy định tại Khoản 2 Điều 29 BLLĐ sửa đổi 2002 thì: “
trong trường hợp một phần hoặc toàn bộ nội dung của hợp đồng lao động quy định
quyền lợi của người lao động thấp hơn mức được quy định trong pháp luật lao động,
thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động đang áp dụng trong doanh nghiệp hoặc
hạn chế các quyền khác của người lao động thì một phần hoặc toàn bộ nội dung đó
phải được sửa đổi, bổ sung”
Theo đó nội dung của hợp đồng lao động được chi thành 2 loại điều khoản đó
là điều khoản cơ bản và điều khoản tùy nghi, việc ký kết hợp đồng phải có nội dung
phù hợp với các quy định của pháp luật lao động về các điều khoản cơ bản như:
thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, điều kiện về an toàn lao động, vệ sinh an

toàn lao động, bảo hiểm xã hội … các điều khoản quy định về những vấn đề này
phải phù hợp với quy định của pháp luật. Ngoài ra nội dung của hợp đồng lao động
ký kết giữa các bên trong quan hệ lao động cũng phải phù hợp với các quy định
trong thỏa ước lao động tập thể mà doanh nghiệp ký kết (nếu có). Còn những điều
khoản tùy nghi khác thì các bên có thể thỏa thuận với nhau, tuy nhiên việc thỏa
thuận này cũng không đươc trái với các quy định của thỏa ước lao động tập thể và
các quy định của pháp luật. Quy định của pháp luật về nội dung của hợp đồng lao
động có tác động tích cực trong việc quản lý vấn đề lao động trong tình hình hiện
nay, tránh việc ký kết hợp đồng gây bất lợi cho người lao động, do nhiều lý do khác
nhau mà người lao động phải ký hợp đồng không có lợi cho mình, vì vậy việc nhà
nước quy định và quản lý nội dung cơ bản của hợp đồng là thực sự cần thiết, góp
phần quản lý vấn đề lao động và thị trường lao động tôt hơn.
Có thể nói các quy định của pháp luật về hình thức và nội dung của hợp đồng
lao động là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý của nhà nước về vấn đề lao
động và sử dụng lao động, vấn đề hình thức và nội dung của hợp đồng trong những
chừng mực nhất định có giá trị là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc đánh giá tính
hợp pháp của hợp đồng lao động, bảo vệ quyền và lợi ích của các bên trong quan hệ
lao động.
3
Bùi Văn Tuấn 342240
Bài cá nhân tuần Luật lao động
Danh mục tài liệu tham khảo
1. Bộ luật lao động 1994 (sửa đổi, bổ sung 2002, 2006, 2007)
2. Nghi định 44/2003 NĐ-CP ngày 9/5/2003 quy định chi tiết hướng dẫn thi
hành một số điều của Bộ luật lao động về hợp đồng lao động
3. Nghị định 87/CP/ ngày 12/12/1995 về tăng cường quản lý các hoạt động văn
hóa và dịch vụ văn hóa, đẩy mạnh, bài trừ một số tệ nạn nghiêm trọng
4. Thông tư 21/2003/TT-BLĐTBXH ngày 22 tháng 9 năm 2003 hướng dẫn thi
hành một số điều của Nghị định 44/2003/NĐ-CP ngày 09 tháng 5 năm 2003
của chính phủ về hợp đồng lao động

5. Trường Đại Học Luật Hà Nội, Giáo trình luật lao động, Nxb CAND, Hà Nội,
2009
4
Bùi Văn Tuấn 342240