đổi mới văn hóa trong công cuộc thúc đẩy tiến bộ xã hội Việt Nam hiện nay

Đại học quốc gia Hà Nội
Trờng đại học khoa học xã hội và nhân văn
Khoa Đông phơng học
------
tiểu luận
Đề tài
:
đổi mới văn hoá trong công cuộc thúc đẩy
tiến bộ xã hội Việt Nam hiện nay
1
Trên con đờng xây dựng một đất nớc Việt Nam Xã hội chủ
nghĩa giàu đẹp, văn minh, dân chủ thì chính sách mở cửa, đổi mới và
hội nhập hiện nay đã thổi luồng sinh khí mới cho công cuộc thúc đẩy
tiến bộ xã hội này.
Với vốn hiểu biết nhỏ bé chúng tôi xin trình bày đề tài về Đổi
mới văn hoá trong công cuộc thúc đẩy tiến bộ xã hội Việt Nam hiện
nay theo cấu trúc sau :
I. Khái luận về tiến bộ xã hội và đổi mới văn hoá.
II. Những thắng lợi của công cuộc đổi mới văn hoá.
III. Những tiêu cực đã, đang nảy sinh và tồn tại trong đổi mới
văn hoá.
IV. Xu thế và triển vọng
2
I. Khái luận về tiến bộ x hội và đổi mới văn hoáã .
Theo cố Thủ tớng Phạm Văn Đồng thì :
Văn hoá và xã hội gắn bó hữu với nhau nh hình với bóng. Có
thể nói xã hội là bộ mặt của văn hoá, và văn hoá phải thông qua xã
hội, làm nên môi trờng xã hội, để tác động vào các lĩnh vực khác
trong cuộc sống của con ngời và cộng đồng con ngời.
[Phạm Văn Đồng - Văn hoá và xã hội
trong Văn hoá và đổi mới, Hà Nội, Nxb

CTQG 1994, trang 10].
Còn tiến bộ xã hội dới cái nhìn triết học là : một quá trình phát
triển lâu dài trong lịch sử.
Không phải mọi quan niệm đều đồng nhất và thống nhất với
nhau về sự tiến bộ. Có thể liệt kê ra đây các quan điểm bi quan,
những lập luận dẫn đến sự phủ nhận tiến bộ xã hội nh. Từ thời xa xa
đã xuất hiện các t tởng cho rằng quá khứ luôn tốt hơn hiện đại Con
ngời sinh ra đã mắc tội tổ tông sẽ bị chứng kiến ngày tận thế và chịu
sự phán xử cuối cùng, của Chúa (theo đạo Thiên chúa). Con ngời
sống gửi mà thác mới về (Theo tiết lý của đạo Phật). Ng ời ta
còn tìm nguyên nhân làm suy thoái con ngời, suy đồi văn hoá, đạo
đức xã hội chính là mặt trái của các tiến bộ vũ bão của khoa học kỹ
thuật và nó trở thành một căn bệnh trầm kha vô phơng cứu chữa.
Song chúng ta cần xem xét sự phát triển của xã hội, của văn hoá
dới ánh sáng của quan điểm macxit.
Trong tác phẩm Toàn tập C.Mac và Ph.Angghen, Angghen viết
rằng :
Mỗi một sự tiến bộ trong sự phát triển hữu cơ đồng thời lại là
sự thoái bộ vì nó củng cố sự phát triển hữu cơ đồng thời là sự thoái
3
bộ, vì nó củng cố sự phát triển phiến diện và loại trừ khả năng phát
triển theo nhiều khuynh hớng khác.
Theo lý luận nh trên kinh tế xã hội của học thuyết Mác thì tiến
bộ xã hội là một xu hớng khách quan của lịch sử.
Trong quá trình lịch sử văn hoá, quá trình phát triển các giá trị
văn hoá xã hội là những thành tự vĩ đại nhất của dân tộc ta. Quá khứ
làm nên hiện tại phong phú, hiện tại và quá khứ này sẽ làm nên cái
vốn giàu có nhất, quí báu nhất của một dân tộc.
II. Thắng lợi và thành đạt của công cuộc đổi
mới văn hoá.

Nguyên nhân và các yếu tố làm nên thắng lợi có lẽ nằm chính ở
đặc điểm của con ngời Việt Nam. Chúng ta có quyền tự hào khi theo
suốt dòng lịch sử con ngời Việt Nam đã chứng minh đợc rằng họ luôn
phấn đấu nỗ lực không ngừng đã tồn tại, phát triển và tự khẳng định
mình ở những mức ngày càng cao hơn. Chúng ta luôn có mục tiêu
phấn đấu cao đẹp là chế độ xã hội chủ nghĩa gắn liền với độc lập dân
tộc, dân giàu, nớc mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh.
Các chỉ số tăng trởng về mọi mặt xã hội nh giáo dục, văn hoá,
kinh tế toàn là số dơng thậm chí so với thời gian trớc đó một vài thập
niên, là những con số đáng ao ớc. Thực sự công cuộc đổi mới đã
mang lại cho nền văn hoá nớc nhà, cho cộng đồng nhân dân, cho xã
hội và cho đất nớc những thành quả lớn lao, những kết quả đáng mừng
đã thay đổi diện mạo đất nớc một cách đáng kể theo xu hớng ngày
một tốt hơn. Dân ta thực sự không chỉ đợc ăn no mặc ấm và học hành
mà còn ở những bớc đầu đã tiến lên ăn ngon, mặc đẹp và đợc hởng
thu những thành quả giáo dục cao trong nớc và quốc tế.
Các tiến bộ khoa học và kỹ thuật giúp con ngời bao quát đợc cả
thế giới, nắm bắt thông tin, xử lý và tận dụng cơ hội ở khắp hoàn cầu
4
vào bất cứ thời điểm nào chỉ qua một vài thao tác đơn giản của máy
tính đã đợc kết nối mạng toàn cầu.
Nếu chỉ xét về mặt này thì quả thực con ngời và xã hội ta đã v-
ơn tới một mức độ phát triển văn hoá cao đã bớc vào ngỡng cửa thời
đại văn minh thông tin, văn minh hậu công nghiệp
Chúng ta biết rằng, quá khứ gắn với hiện tại và luôn hiểu trong
hiện tại. Đổi mới không có nghĩa là xoá bỏ quá khứ hay nã đại bác
vào quá khứ mà là làm sống lại cái quá khứ cần khôi phục, bảo tồn
song song với việc kết hợp với cái hiện đại một cách thích hợp.
Qua các di sản văn hoá của bao đời ngời Việt Nam truyền lại thì
đất nớc ta thật giàu có, con ngời ta thật đẹp đẽ, sống cuộc sống thực

đẹp, thật có ý nghĩa và mang những tâm hồn đẹp đẽ và trong sáng.
Những câu thành ngữ hay tục ngữ hay về công ơn cha mẹ, một phần
của chữ hiếu mà ngời Việt Nam rất tôn vinh, kính trọng và tuân theo
nh :
Công cha nh núi thái sơn
Nghĩa mẹ nh nớc trong nguồn chảy ra
hay về sức mạnh của tình vợ chồng thuận hoà, nền tảng của sức mạnh
gia đình - nhân tố của sức mạnh xã hội ;
Thuận vợ thuận chống tát bể Đông cũng cạn
hay sự công nhận và khuyến khích sự phát triển bắt nguồn ngay từ
trong tế bào của xã hội :
Con hơn cha là nhà có phúc .
Tính biện chứng và sự logic trong các câu thành ngữ, tục ngữ
này (một phần vô cùng nhỏ bé trong đại dơng di sản mênh mông của
Việt Nam ta) đã minh chứng đợc sự khôn ngoan trong cách xử sự, xử
thế, dẫn đến cách sống đẹp, nền văn hoá hay của một dân tộc.
5