Báo cáo kết quả thực tập CTXH với cá nhân

Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
PHẦN I : BÁO CÁO THU HOẠCH ĐỢT THỰC
TẬP CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI CÁ NHÂN
I. PHẦN THÔNG TIN CÁ NHÂN

II. VÀI NÉT VỀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NƠI THỰC TẬP
1. Tên cơ quan : Trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa
2. Địa chỉ : Thôn Thanh Oai, xã Hữu Hòa, Thanh Trì, Hà Nội
3. Lịch sử hình thành và phát triển của trung tâm
Trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa, tiền thân là Cơ sở 4 Quỳnh
Hoa thuộc Trung tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội có bề dày lịch sử phát triển
đã nhiều năm nay.
Được sự quan tâm giúp đỡ và năng động của Ban chấp hành Trung
tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội. Cơ sở 4 Quỳnh Hoa được thành lập ngày 28
tháng 8 năm 2007. Địa chỉ: thôn Thanh Oai, xã Hữu Hòa, huyện Thanh Trì,
TP Hà Nội.
Ngay sau buổi thành lập, đã có hơn 20 em thiệt thòi được các gia
đình tình nguyện đưa con đến xin vào Cơ sở 4 Quỳnh Hoa. Các em đều
thuộc diện nhiễm chất độc màu da cam, người khuyết tật, trẻ mồ côi không
nơi nương tựa. Tính đến nay trung tâm đã có 112 em đã học và làm ở trung
tâm. Nhiều người sau một thời gian học nghề đã có thể tự mình mở cửa
hàng hay xin đi làm cho các công ty, xí nghiệp phù hợp. Hiện tại, có 55 đối
tượng đang ở và làm tại trung tâm (30 nội trú - 19 nữ và 11 nam, và 25
ngoại trú).
Hệ thống tổ chức bộ máy của trung tâm gồm : 1 giám đốc ( Bà Đoàn
Thị Hoa), 2 phó giám đốc, 3 giáo viên, 1 người nấu ăn, 1 bảo vệ. Trung tâm
có diện tích rộng 1000m
2
, 2 xưởng làm việc (1 xưởng may và 1 xưởng làm
thủ công), 2 nhà kho, 1 phòng bảo vệ, 1 phòng tiếp khách, 2 cổng ra vào, 1

sân chơi. Nhà ở có 3 phòng cho nữ và 1 phòng cho nam. Vốn của trung tâm
hoàn toàn là do cá nhân chi trả và có một số do các hội từ thiện đóng góp
ủng hộ, cùng với số tiền bán được sản phẩm để duy trì hoạt động của trung
tâm. Về chế độ, mỗi cá nhân làm ra sản phẩm thì được hưởng tiền lương
theo số lượng sản phẩm mình tự làm ra và hàng tháng đóng cho trung tâm
300.000 nghìn/ tháng tiền ăn. Các khoản chi phí dành cho cá nhân trung
Bạch Minh Ngọc Hiền 1 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
tâm chịu. Mỗi năm được đi du lịch một lần, Tết Nguyên đán được nghỉ 15
ngày, trong tuần được nghỉ làm ngày chủ nhật (ai nhà gần có thể về nhà
hoặc ở lại trung tâm). Trung tâm có sổ bảo hiểm y tế cấp cho mỗi người.
Giờ làm : ca sáng từ 8 giờ đến 11 giờ 45, ca chiều từ 14 giờ đến 17 giờ (tùy
theo điều kiện sức khỏe của từng người mà có thể nghỉ ngơi hợp lý, không
bó buộc).
Mục tiêu và nhiệm vụ của trung tâm là tạo cho các em có công việc
phù hợp với sức khỏe và có thu nhập để nuôi sống được bản thân, tự tin hòa
nhập cộng đồng. Trung tâm đã trải qua làm các nghề như : may công
nghiệp, làm hàng mây tre đan, làm vàng mã, làm tranh và con giống bằng
giấy, Sau nhiều tháng gian nan vất vả, tìm tòi học hỏi. Được sự động viên
của Ban chấp hành Trung tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội và được sự ủng hộ
của nhân dân địa phương cùng chính quyền các cấp, Cơ sở 4 Quỳnh Hoa đã
dần ổn định cuộc sống và đi vào quy củ.
Sản phẩm của các em ở trung tâm đã được giới thiệu và được xã hội
yêu thích. Bởi vậy, chỉ sau 3 năm từ 2007 đến 2010, cơ sở Quỳnh Hoa đã
lớn mạnh, cơ sở vật chất có đủ chỗ ăn ở và sinh hoạt thuận tiện cho các em.
Các em đến Quỳnh Hoa được học nghề miễn phí, được hỗ trợ tiền ăn và
không phải đóng góp bất cứ chi phí sinh hoạt nào khác. Ở Quỳnh Hoa
thường xuyên có từ 25 đến 30 em ăn ở nội trú và 15 đến 20 em ngoại trú.
Sau khi học xong, những em có tay nghề thành thạo đã xin được việc làm

trong các doanh nghiệp lớn, nhiều em có điều kiện mở cửa hàng riêng tại
gia đình. Số còn lại các em đều có công việc tại Cơ sở và có thu nhập. Như
năm 2008, thu nhập bình quân từ 200.000 nghìn đồng đến 500.000 nghìn
đồng/người/tháng. Năm 2009, thu nhập từ 300.000 nghìn đồng đến 900.000
nghìn đồng/người/tháng. Vì sức khỏe các em không đồng đều, có nhiều em
quá yếu nên thu nhập của các em có khác nhau. Song tất cả các em đã tự tin
vươn lên chính mình, hòa nhập cộng đồng, xóa đi bước rào mặc cảm ngăn
cách giữa người khuyết tật và người bình thường. Đó là mục đích lớn lao
mà Cơ sở 4 Quỳnh Hoa đã đạt được. Ngoài ra, trung tâm còn tạo điều kiện
cho em Hoàng Văn Thái - 12 tuổi là trẻ mồ côi được đi học ở trường Tiểu
học xã Hữu Hòa. Em đã cố gắng liên tục đạt danh hiệu học sinh giỏi 3 năm
của trường không phụ lòng tin của mọi người.
Để đạt được những thành công này, ngoài sự cố gắng hết mình của
thầy trò trong cơ sở, trung tâm đã thường xuyên nhận được sự động viên
của Ban chấp hành Trung tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội, của Tổ chức Hỗ
Bạch Minh Ngọc Hiền 2 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
trợ giáo dục trẻ em thiệt thòi Việt Nam, của tập thể cá nhân và các tổ chức
từ thiện trong và ngoài nước động viên giúp đỡ. Như năm 2009, thường
xuyên có các thầy trụ trì chùa Quán Sứ, chùa Pháp Vân, chùa Bằng, Ban
biên tập Báo Công an nhân dân, thầy trò Công ty Amway, sinh viên các
trường đại học và nhiều tập thể cá nhân khác động viên giúp đỡ. Ngoài ra
còn nhận được quà của bà Nguyễn Thanh Sơn - ủy viên BCH Chi hội chữ
thập đỏ Tán trợ 5 - TP Hà Nội, đã đạt mua một chiếc xe lắc, trị giá
1.700.000 ngàn đồng để phục vụ đi lại cho các em yếu.
Trung tâm còn thường xuyên tham gia bán hàng tại các hội trợ như ở
Giảng Võ, Vân Hồ, Cung văn hóa thiếu nhi tổ chức và các em trong trung
tâm còn đi thao tác trình diễn dạy nghề cho các đơn vị bạn tại Viện Bảo
tàng dân tộc học Việt Nam.

Ngoài việc chăm lo đời sống, thực hiện mục tiêu nhiệm vụ của Trung
tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội, cán bộ trong Cơ sở 4 Quỳnh Hoa còn là một
thành viên trong Chi hội chữ thập đỏ Tán trợ 5 - TP Hà Nội. Đã thường
xuyên tham gia mọi hoạt động của Chi hội, đóng góp đầy đủ chỉ tiêu mỗi
khi chi hội phát động. Trong năm 2005, bà Đoàn Thị Hoa - giám đốc trung
tâm, cùng các đồng chí trong BCH Trung tâm dạy nghề từ thiện Hà Nội đi
thăm và học tập các đơn vị nhân đạo ở các tỉnh phía nam.
Tuy nhiên, ngoài những thành tích đã đạt được Trung tâm còn có
những khó khăn như: cuộc sống trong Cơ sở vẫn là tự sản tự tiêu chưa được
sự hỗ trợ quỹ cho người khuyết tật của Nhà nước; Chính sách dạy nghề cho
người khuyết tật vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa thực sự tạo điều kiện giúp
người khuyết tật phát huy hết khả năng của mình; Quá trình tiêu thụ sản
phẩm vẫn chưa được ổn định vì Quỳnh Hoa vẫn chưa có được một gian
hàng cố định trong thành phố để giới thiệu và bán sản phẩm; v.v
Sau 3 năm hoạt động và phát triển. Được sự dìu dắt, quan tâm, giúp
đỡ của Tổ chức Hỗ trợ giáo dục trẻ em thiệt thòi (OSEDC) Việt Nam nên
ngày 04 tháng 4 năm 2010, Cơ sở 4 Quỳnh Hoa đã được nhận quyết định
thành lập : Trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa của Tổ chức Hỗ trợ
giáo dục trẻ em thiệt thòi (OSEDC) Việt Nam. Từ đó đến nay, mọi cái đã
thay đổi nhiều so với những năm trước. Trung tâm dạy nghề từ thiện
Quỳnh Hoa đã một phần nhỏ nào đó giúp đỡ cho những con người có số
phận éo le, hoàn cảnh khó khăn có nghị lực vượt lên chính mình, tự tin hòa
nhập cuộc sống, đóng góp một phần sức lực nhỏ bé của mình cho xã hội.
Bạch Minh Ngọc Hiền 3 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
III. THỜI GIAN THỰC TẬP
Từ ngày 24/10/2011 đến ngày 2/12/2011
IV. NỘI DUNG THỰC TẬP
1. Nhận thức, mục đích, mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ thực tập

1.1. Nhận thức về tầm quan trọng của đợt thực tập
Đây là đợt thực tập lần 1 của khóa học chúng em diễn ra trong vòng
6 tuần. Đợt thực tập này đối với chúng em là rất quan trọng, vì đây là lần
đầu tiên chúng em được đi thực tế để tiếp xúc với thân chủ, nhận diện vấn
đề mà thân chủ của mình đang gặp phải là gì trên thực tế chứ không phải
trong sách vở và ví dụ trên lý thuyết.
Qua đợt thực tập này chúng em có thể tích lũy cho bản thân mình
những kinh nghệm nghề nghiệp, có thêm kỹ năng và kiến thức thực hành và
mỗi một sinh viên có thể tự mình áp dụng được những lý thuyết mà mình
đã được học vào trong thực hành để đối chiếu giữa lý thuyết và thực hành
trong thực tế, biết được khả năng của mình đến đâu để tiếp cận, nhận diện,
và giải quyết được vấn đề của thân chủ một cách tốt nhất.
1.2. Mục đích, mục tiêu thực tập
* Mục đích :
Mục đích của đợt thực tập này là tạo cơ hội cho sinh viên áp dụng,
phát triển lý thuyết CTXH với cá nhân thông qua làm việc với thân chủ.
Giúp sinh viên hiểu rõ vai trò của người làm CTXH trong việc cung cấp
dịch vụ, nắm vững các chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn trong công việc
từ đó hình thành đạo đức nghề nghiệp bản thân, thúc đẩy quá trình tự rèn
luyện theo yêu cầu của nghề nghiệp và chuyên ngành đào tạo. Cung cấp cơ
hội cho sinh viên để vận dụng những kiến thức và kỹ năng trong CTXH cá
nhân vào thực tế đa dạng.
Đợt thực tập này nhằm giúp sinh viên tiếp cận dần với môi trường
làm việc, để từ đó đối chiếu với việc học lý thuyết và thực hành. Đây là cơ
hội để sinh viên vận dụng được những kiến cơ sở như : tâm lý học xã hội,
gia đình học, tham vấn; kiến thức chuyên ngành như : nhập môn CTXH,
CTXH với cá nhân
* Mục tiêu :
Trong đợt thực tập này, sinh viên phải nắm được địa điểm, tình hình
nơi thực tập, có quan hệ tốt với cơ sở thực tập từ đó mỗi sinh viên sẽ tìm

Bạch Minh Ngọc Hiền 4 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
cho mình một thân chủ cụ thể, một cá nhân cụ thể, tiếp cận và làm việc với
đối tượng đó. Phải nhận diện được vấn đề của thân chủ đang gặp phải, hiểu
được hoàn cảnh của thân chủ thông qua đó vận dụng được các lý thuyết,
môn liên quan đặc biệt là kỹ năng của CTXH với cá nhân, biết thiết lập các
mối quan hệ nghề nghiệp, những kỹ năng cơ bản để hiểu rõ và giải quyết
các nhu cầu của thân chủ, giúp thân chủ thấy được sức mạnh của bản thân
họ.
1.3. Nhiệm vụ thực tập
Sinh viên sau mỗi lần xuống cơ sở thực tập sẽ ghi lại những hoạt
động mà mình tham gia vào 1 cuốn sổ nhật ký của riêng mình, ghi lại
những thông tin mà mình khai thác được từ thân chủ, đồng thời ghi lại
những thuận lợi và khó khăn trong lúc tiếp xúc với thân chủ. Tiếp cận thân
chủ và xác định vấn đề của thân chủ. Viết báo cáo thực tập và báo cáo nhận
diện thân chủ. Đánh giá kết quả của đợt thực tập.
1.4. Nội dung thực tập
Đợt thực tập này, mỗi sinh viên phải nhận thức rõ được vai trò và
nhiệm vụ của mình, thật sự hiểu rõ mình là ai ? Mình đang ở đâu ? Mình
đang làm gì? Sinh viên phải hiểu được mình không phải là người đóng vai
trò là sự hỗ trợ, là chất xúc tác, là cầu nối giúp thân chủ của mình vượt qua
khó khăn mà họ đang gặp phải. Điều quan trọng là chúng ta phải phát hiện
được vấn đề đang cản trở sự phát triển của thân chủ, ngăn cản cuộc sống
của thân chủ, làm giảm hoặc mất đi một vài chức năng xã hội của thân chủ.
Sinh viên phải vận dụng tất cả những kiến thức đã học để tạo ra được sự
tương tác giữa mình và thân chủ, thông qua tương tác để thu thập thông tin
về thân chủ. Càng thông qua tương tác bao nhiêu càng nhận diện thân chủ
đầy đủ bấy nhiêu. Đồng thời cũng thông qua tương tác để thiết lập mối
quan hệ với thân chủ, mối quan hệ đối với những người liên quan đến thân

chủ, để hiểu rõ chính xác bệnh lý mà thân chủ của mình đang gặp phải.
Sinh viên phải mô tả được cuộc đời của thân chủ nghĩa là mô tả được
bối cảnh của thân chủ trước khi rơi vào tình trạng khó khăn đó, khi rơi vào
tình trạng đó và đamg tồn tại trong tình trạng khó khăn đó như thế nào ?
Nhu cầu thoát khỏi tình trạng đó ra sao ?
Qua đó chúng ta xem thân chủ bị thiếu hụt, mất mát chức năng xã
hội nào để từ đó ta lên kế hoạch khôi phục, trị liệu cho thân chủ. Sinh viên
Bạch Minh Ngọc Hiền 5 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
phải đánh giá được nhu cầu, lợi ích, giá trị và phải thấy được điểm mạnh
của thân chủ. Muốn vậy, đòi hỏi mỗi sinh viên trong quá trình thực tập phải
biết vận dụng những kiến thức đã học để khai thác thông tin và phát hiện
vấn đề của thân chủ. Phải thực sự làm việc như một nhân viên công tác xã
hội chuyên nghiệp, phải thể hiện được bản lĩnh, bản chất nghề nghiệp của
mình. Đồng thời phải thực hiện theo yêu cầu, nội dung mà khoa đề ra.
2. Những suy nghĩ của sinh viên trước và khi đi thực tập
2.1. Những suy nghĩ trước khi đi thực tập
Đây là đợt thực tập đầu tiên của khóa học chúng em. Đợt thực tập
này diễn ra trong vòng 6 tuần (từ 24/10/2011 đến 2/12/2011), với kế hoạch
dự tính mà nhóm em đưa ra là sẽ đi xuống trung tâm từ 3 đến 4 buổi trên
tuần. Thời gian thực tế không có nhiều, vì thế đặt ra cho chúng em rất nhiều
thử thách.
Theo kế hoạch thì tuần đầu tiên chúng em sẽ được các thầy cô giáo
trong khoa hướng dẫn thực tập trên lớp, chia nhóm thực tập (từ 5 đến 7
người). Sau đó các nhóm tự đi liên hệ trung tâm thực tập theo sự hướng dẫn
của khoa.
Vì đây là lần đầu tiên chúng em xuống cơ sở, được trực tiếp tìm hiểu
và tiếp xúc với thân chủ, thu thập và phân tích thông tin có liên quan, xác
định vấn đề của thân chủ, lên kế hoạch và tổ chức các biện pháp can thiệp.

Lại không có thầy cô giáo hướng dẫn đi cùng, cũng như không biết được
trung tâm và thân chủ của mình đến thực tập sẽ như thế nào, thời gian thực
tập lại có hạn (chỉ có 6 tuần, tính cả thời gian hướng dẫn trên lớp) nên em
cảm thấy rất lo lắng, không biết là mình có thể hoàn thành tốt được đợt
thực tập lần này hay không. Liệu khi đưa ra kế hoạch trị liệu có thể thực
hiện được hay không? Và nếu thực hiện được thì có đạt được kết quả như
mình mong muốn không?
Trung tâm có 55 đối tượng vừa học và làm, trong khi đó nhóm sinh
viên của chúng em chỉ có 6 người nên mỗi sinh viên không thể chăm chăm
và chơi với mỗi thân chủ của mình. Nhưng nếu chơi với tất cả mọi người
thì thời gian nói chuyện với thân chủ cảu mình sẽ bị hạn chế và rút ngắn.
Sinh viên tự đi lại, tự chủ động phương tiện xuống trung tâm. Trong
khi đó, địa điểm thực tập cách chỗ chúng em khá xa (hơn 10km), lại đi đi
về về trong ngày, phương tiện đi lại lại chủ yếu bằng xe buýt và xe đạp nên
cũng rất khó khăn với nhóm chúng em. Vì vậy chúng em phải lên một kế
Bạch Minh Ngọc Hiền 6 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
hoạch cụ thể để làm thế nào cho cả nhóm có thể hoàn thành tốt được đợt
thực tập lần này.
Nhưng với những kiến thức mà chúng em đã được học và được sự
hướng dẫn của thầy cô giáo trên lớp em hi vọng là em và các bạn sẽ hoàn
thành và đạt kết quả tốt trong đợt thực tập lần này.
2.2. Những suy nghĩ trong khi đi thực tập
Trong khi đi thực tập, điều mà chúng em băn khoăn, lo lắng nhất
trước khi đi thực tập đã không như chúng em nghĩ. Khi xuống trung tâm,
mọi người ở đây rất vui tính và niềm nở. Cô Hoa giám đốc trung tâm cũng
rất thoải mái và nhiệt tình. Cô rất tạo điều kiện cho nhóm để nhóm có thể
trò chuyện, thu thập thông tin từ thân chủ. Có chỗ nào không rõ cô sẵn sàng
cung cấp thông tin và chia sẻ cho cả nhóm biết.

Trong quá trình thực tập chúng em đã học hỏi được rất nhiều điều có
ích cho ngành nghề của mình sau này. Những kiến thức mà chỉ có trên thực
tế, hoặc chúng em chưa được học. Khi xuống trung tâm thực tập cả nhóm
rất đoàn kết và kỷ luật cao. Dù chặng đường đi xuống chỗ thực tập rất xa và
khó đi nhưng tất cả các bạn trong nhóm vẫn luôn đúng giờ, chủ động trong
việc đi lại. Cộng với việc khi đến với trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh
Hoa chúng em được chào đón rất nhiệt tình, mọi người luôn thân thiện. Vì
thế quãng đường xa xôi, gồ ghề, đầy bụi và nắng không thể làm cho chúng
em nản trí. Mà càng khiến cho chúng em quyết tâm xuống với trung tâm,
xuống với thân chủ của mình hơn. Và đó cũng là một kết quả mà em cho là
khá tốt và chúng em dường như đã một phần nào đó thành công trong đợt
thực tập lần 1 này. Tuy vẫn còn nhiều thiếu sót vì kiến thức và thời gian
của chúng em còn có hạn. Nhưng em hi vọng là với những gì mình làm
được qua lần thực tập này mình có thể hoàn thành tốt được bản báo và nó
sẽ giúp ích cho chúng em rất nhiều trong công việc sau này.
3. Những khó khăn, thuận lợi khi đi thực tập
* Khó khăn :
- Địa điểm thực tập khá xa, đường đi lại khó khăn, phương tiện đi lại
không có đầy đủ nên chúng em rất khó khăn trong việc đi lại.
- Trong quá trình thực tập chúng em không có giáo viên đi cùng cũng
như kiểm huấn viên theo dõi, hướng dẫn khi chúng em gặp khó khăn trong
quá trình thực tập tại địa bàn.
Bạch Minh Ngọc Hiền 7 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
- Thời gian thực tập thì có hơn một tháng, mỗi tuần chúng em chỉ có
thể xuống trung tâm thực tập được từ 3 đến 4 buổi, kiến thức thì có hạn mà
công việc chúng em phải làm có phần hơi quá sức so với khả năng của
chúng em. Nên chúng em không biết có thể hoàn thành tốt được bài tập
được giao hay không?

- Thân chủ của em tuy rất ngoan, nhanh nhẹn nhưng em lại chậm
phát triển và có phần hay quên nên có đôi lúc cũng gặp khó khăn trong việc
khai thác thông tin, không biết những thông tin mà em khai thác được từ
thân chủ của mình có chính xác hay không vì thân chủ của em cũng mới
vào trung tâm nên những thông tin về em ấy cũng không có nhiều lắm.
- Những kiến thức và kỹ năng được học trên lớp em vẫn chưa thực sự
áp dụng được triệt để vào trong quá trình tiếp cận và khai thác thông tin từ
thân chủ.
* Thuận lợi :
- Mọi người trong trung tâm, từ giám đốc trung tâm đến các anh, chị,
các em, của trung tâm rất vui vẻ và nhiệt tình giúp đỡ nên chúng em cảm
thấy mình được tạo điều kiện rất nhiều. Các cô thuộc Hội chữ thập đỏ đang
làm tại trung tâm cũng chia sẻ cho chúng em rất nhiều những kinh nghiệm
quý báu khi tìm hiểu và tạo sự tin tưởng của thân chủ cũng như các đối
tượng trong trung tâm.
- Các thành viên trong nhóm đều có ý thức, tinh thần trách nhiệm cao
trong quá trình thực tập, có sự hỗ trợ, trao đổi, chia sẻ lẫn nhau những lúc
gặp khó khăn trong việc tiếp cận thân chủ và khai thác thông tin.
- Vào các buổi chủ nhật hàng tuần trung tâm đều có 1 nhóm các bạn
sinh viên của trường Kinh tế Quốc dân sang làm tình nguyện, quét dọn vệ
sinh, xung quanh trung tâm. Chúng em đã được giao lưu với các bạn để
trao đổi kinh nghiệm, những khó khăn và thuận lợi. Ở trung tâm hàng tháng
vào một buổi chủ nhật nào đó trong tháng, trung tâm có mời sư thầy từ
chùa về làm lễ, tu cho những ai mới vào trung tâm. Điều đó cũng giúp cho
chúng em học hỏi được rất nhiều điều hữu ích phục vụ cho nghề nghiệp của
chúng em sau này.
- Thân chủ của em là Nguyễn Thị Hiền - 17 tuổi. Là một em rất
ngoan, dễ gần, thân thiện. Hiền mới vào trung tâm được hơn 2 tháng nhưng
em được mọi người rất yêu quý. Tuy Hiền 17 tuổi nhưng em chậm phát
triển, cơ thể của em chỉ bằng một em bé học lớp 4, trí tuệ thì chỉ bằng một

Bạch Minh Ngọc Hiền 8 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
em bé 8 tuổi. Bố mẹ em đều đã mất, em sống với bà nội và chị gái thứ 4.
Hiền có sự ổn định về tâm lý, ngoan nên khi tiếp xúc có hiệu quả cao hơn.
4. Đóng góp cho khoa chủ quản
Qua lần thực tập đầu tiên này em mong muốn các thầy cô giáo trong
khoa có thể giúp đỡ những sinh viên thực tập lần đầu như chúng em nhiều
hơn. Vì đây là lần đầu tiên đi thực tập tại cơ sở chúng em gặp đôi chút khó
khăn trong việc liên hệ thực tập. Tuy đã có giấy giới thiệu của khoa cho các
nhóm, nhưng khi xuống một số trung tâm họ yêu cầu phải có thầy cô giáo
trong khoa đưa đi. Một số trung tâm rất khó khăn và ngặt nghèo trong việc
cho sinh viên tiếp cận với đối tượng thân chủ của mình, họ không muốn có
bất cứ tác động bên ngoài nào vào các đối tượng trong trung tâm mình.
Trong quá thình thực tập, nhất là thực tập về kỹ năng chúng em rất
cần sự hỗ trợ từ phía các thầy cô hướng dẫn. Giáo viên trong khoa không
nhiều nên việc từng giáo viên hướng dẫn, phụ trách xuống tận cơ sở thực
tập kiểm tra, xem xét, giúp đỡ và hỗ trợ kiến thức, tay nghề cho sinh viên là
không có.
Trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa là của cá nhân lập ra trên
tinh thần từ thiện là chính. Vì thế, trong lần thực tập này chúng em không
có kiểm huấn viên hướng dẫn, quan sát và giúp đỡ khi thực tập. Em hy
vọng trong những lần thực tập tiếp theo mỗi nhóm chúng em sẽ có một
kiểm huấn viên.
Các thầy cô trong khoa nên quan tâm nhiều hơn nữa đến sinh viên.
Các thầy cô giáo nên có một vài buổi xuống cơ sở nơi sinh viên thực tập để
kiểm tra, đôn đốc, giúp đỡ, hỗ trợ cho sinh viên trong quá trình tiếp cận
thân chủ, khai thác thông tin và lập kế hoạch can thiệp cho phù hợp. Đồng
thời, sự có mặt của các thầy cô giáo tại nơi thực tập sẽ làm cho cơ sở thấy
được tầm quan trọng của công việc mà chúng em đang làm ở đây nên sẽ

nhiệt tình hơn trong việc hỗ trợ, giúp đỡ sinh viên.
Trong đợt thự tập, các thầy cô nên tổ chức khoảng 1, 2 buổi sinh
hoạt, rút kinh nghiệm giữa các nhóm, nhận xét ưu, nhược điểm của từng
nhóm giúp sinh viên thấy còn hạn chế gì để kịp thời bổ sung.
V. NHỮNG KIẾN THỨC CƠ SỞ, CHUYÊN NGÀNH ĐƯỢC VẬN
DỤNG TRONG ĐỢT THỰC TẬP
Bạch Minh Ngọc Hiền 9 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
1. Những kiến thức, kỹ năng đã được vận dụng và vận dụng có hiệu
quả
Trong những kiến thức cơ sở, kiến thức chuyên ngành đã học thì em
vận dụng một số kiến thức của các môn như : tham vấn, tâm lý học, gia
đình học, các kỹ năng cơ bản trong môn công tác xã hội với cá nhân, nhập
môn công tác xã hội và các lý thuyết liên quan.
1.1. Kiến thức cơ sở :
a. Môn Tâm lý học
Trạng thái tâm lý của con người vô cùng phức tạp và phụ thuộc vào
nhiều yếu tố như : gia đình, làng xóm, các mối quan hệ trong cuộc sống,
Để hiểu được một con người thì cần phải có một quá trình, bởi nếu chỉ nhìn
bề ngoài thì không thể đánh giá được chính xác về người đó, mà cần phải
nắm được bản chất, nội tâm của người đó. Cuộc sống của con người luôn
luôn vận động và thay đổi, do đó con người cũng có những diễn biến tâm lý
hết sức phức tạp, nó phụ thuộc vào hoàn cảnh riêng. Hơn nữa, ở mỗi lứa
tuổi của mỗi con người, mỗi giới tính khác nhau lại mang trong mình một
trạng thái tâm lý khác nhau. Vì vậy, muốn nắm bắt được thế giới nội tâm
của nhân vật đòi hỏi chúng ta phải có thời gian và kiến thức.
Trong quá trình tiếp cận thân chủ em đã vận dụng được một số các
kiến thức đã học ở môn tâm lý. Trong các giai đoạn của cuộc đời mỗi con
người thì tuổi thiếu niên là tuổi mà đứa trẻ đang có sự thay đổi mạnh mẽ về

nhận thức, trí tuệ, nhân cách cũng như sự phát triển của cơ thể. Thân chủ
của em tuy đã 17 tuổi nhưng trí tuệ của em chỉ phát triển giống như một
đứa trẻ 8 tuổi, 9 tuổi. Cơ thể của em chỉ lớn bằng một đứa bé học lớp 4, lớp
5. Thân chủ của em lại sống xa gia đình, thiếu thốn sự quan tâm, chăm sóc
của bố mẹ từ bé ( bố mẹ mất sớm ). Nên tâm lý biểu hiện rõ ràng của thân
chủ là thiếu sự yêu thương, chăm sóc của những người thân yêu trong gia
đình. Phần nào đó có sự cô đơn trong sâu thẳm tâm hồn nhỏ bé còn thơ
ngây, trong sáng của em.
Ở độ tuổi như thân chủ của em thì luôn thích được quan tâm, chăm
sóc, được che chở, thích được chú ý đến. Hiểu được tâm lý này nên khi tiếp
xúc với thân chủ của mình em đã cố gắng quan tâm, thân mật, tạo được
lòng tin với thân chủ chỉ bằng những hành động nhỏ, giúp đỡ em ấy trong
công việc, những câu nói quan tâm như hỏi thăm : “ sức khỏe của em hôm
nay có tốt không? Hôm nay em có làm được nhiều thiếp hay có khó khăn gì
Bạch Minh Ngọc Hiền 10 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
trong công việc không? Chị có thể giúp được gì cho em khi làm thiếp
nào?”, khen ngợi khi thân chủ làm tốt một điều gì đó, em chia sẻ với thân
chủ của mình những điều mà khi em ấy nói mọi người xung quanh đều
không để ý đến và cho đó là điều dở hơi dỗi việc, vô hình chung em đã
tạo được sự tin tưởng, quý mến từ thân chủ của mình.
b. Môn gia đình học
Gia đình học cung cấp cho em những kiến thức cơ sở để em hiểu
thêm về thân chủ của mình. Trước hết, em hiểu được gia đình là nơi sinh ra
mỗi người, là môi trường xã hội hóa đầu tiên hình thành nhân cách con
người. Vì vậy, trong quá trình tiếp xúc em luôn đặt thân chủ trong mối quan
hệ với gia đình, thấy được tầm quan trọng của gia đình trong cuộc đời của
thân chủ. Trong khi nói chuyện em luôn nhắc đến gia đình để thân chủ thấy
được vị trí của mình trong gia đình, đồng thời để em ấy thấy được trách

nhiệm của em ấy với gia đình mình là gì. Một lợi thế đối với thân chủ của
em là vẫn còn có bà nội, có anh, chị luôn quan tâm đến em. Với kiến thức
đã học ở môn gia đình học, em cũng đạt thân chủ của mình ở một vị thế là
thành viên trong gia đình và không thể tách rời gia đình. Khi trò chuyện thì
thân chủ của em thường nhắc đến người chị thứ 4 và bà nội, rất ít nói đến 3
người anh, chị còn lại cũng như là bố mẹ đã mất của mình. Em đã cố gắng
đi sâu vào sợi dây tình cảm gia đình để thân chủ của mình có thêm động lực
vượt qua những khó khăn trước mắt.
c. Tham vấn
Trong quá trình thực tập thì môn tham vấn đã giúp em rất nhiều
trong việc khai thác thông tin từ thân chủ, tạo ra yếu tố tự quyết cho thân
chủ, lắng nghe và tạo cơ hội cho thân chủ giải tỏa về mặt tâm lý. Trong
suốt quá trình tiếp cận thân chủ thì tất cả các kỹ năng trong tham vấn đều
được em sử dụng nhưng mức độ vận dụng các kỹ năng và kết quả đạt được
là khác nhau. Các kỹ năng quan sát, kỹ năng lắng nghe tích cực, kỹ năng
thấu cảm và kỹ năng đặt câu hỏi là được em sử dụng nhiều và có hiệu quả
nhất.
- Kỹ năng quan sát : Khi tiếp xúc với thân chủ, em không chỉ lắng nghe
thân chủ nói mà còn quan sát từng cử chỉ, hành động, nét mặt, thái độ của
thân chủ như thế nào. Đồng thời rút ra ra được những nét cơ bản trong tính
cách của đối tượng mà mình đang tiếp cận. Bên cạnh đó òn giúp em nhận ra
được thái độ của thân chủ như thế nào khi nhắc đến những người thân trong
gia đình, bạn bè, hàng xóm, những người cùng sống với em trong trung
Bạch Minh Ngọc Hiền 11 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
tâm, Khi nhắc đến gia đình em thường chỉ nói đến người chị gái thứ 4 và
bà nội của mình, còn người anh trai đầu và 2 chị gái còn lại em rất ít nói
đến và khi nói đến thì thường tỏ thái độ không vui. Em cũng không nói
nhiều về bố mẹ vì bố mẹ em đã mất khi em còn nhỏ nên những ấn tượng về

bố mẹ mình trong em gần như đã mờ nhạt theo thời gian.
Có đôi lúc em quan sát thấy thân chủ thường ngồi một mình, cặm cụi
làm việc của mình được giao và ít nói chuyện. Nhưng thái độ mà em
thường thấy và quan sát được nhiều nhất ở thân chủ của mình là em ấy luôn
vui vẻ, cười nói, hay giúp đỡ mọi người khi có ai nhờ em làm giúp việc gì
đó và em luôn hòa đồng với mọi người xung quanh, được mọi người quý
mến.
- Kỹ năng đặt câu hỏi : Đây là kỹ năng thường xuyên được sử dụng trong
quá trình thu thập và khai thác thông tin, muốn thu thập thông tin một cách
trực tiếp thì phải hỏi, nhưng việc đặt câu hỏi không hề đơn giản. Hỏi không
chỉ để khai thác những thông tin bề nổi mà còn khai thác những thông tin
ẩn chứa đằng sau sự kiện của thân chủ. Hay nói cách khác câu hỏi khi đưa
ra đòi hỏi sự sắc sảo nhằm làm cho thân chủ nói hết ra những cảm xúc thật
của mình, không những thế còn nói ra cả những điều tưởng trừng như họ đã
quên. Câu hỏi đặt ra với thân chủ phải đúng lúc, đúng nơi, theo đúng tâm
trạng của thân chủ. Như vậy hiệu quả đạt được sẽ cao hơn.
Trong quá trình đặt câu hỏi em thường đặt câu hỏi mang tính gợi mở
để thân chủ dễ trả lời cũng như không nói thẳng vấn đề của thân chủ để em
ấy cảm thấy mình được chia sẻ nhiều hơn, tránh dùng những từ ngữ gây sự
phán xét đối với thân chủ, không xoáy sâu vào nỗi đau của thân chủ. Thông
qua việc đặt câu hỏi với thân chủ của mình đã giúp em thu thập được những
thông tin cũng như cảm nhận được suy nghĩ của thân chủ.
- Kỹ năng lắng nghe tích cực : Khi tiếp xúc với thân chủ để thu thập
thông tin, em đã vận dụng kỹ năng lắng nghe tích cực một cách triệt để.
Một nhân viên công tác xã hội khi tiếp xúc với thân chủ không chỉ là lắng
nghe bằng tai, bằng óc mà phải nghe cả bằng trái tim của mình. Sự lắng
nghe của mình sẽ tạo ra hứng thú cho thân chủ khi nói chuyện, truyền đạt
thông tin, tạo cho thân chủ có được cảm giác đang được tôn trọng để thân
chủ thoải mái bộc bạch hoàn cảnh của mình.
Việc lắng nghe tích cực sẽ giúp em có thể chủ động trong cách nói

chuyện mà không làm cho thân chủ phật ý. Thân chủ của em còn nhỏ và
suy nghĩ rất đơn giản, em ấy hồn nhiên và vô tư, nhìn mọi chuyện thường
Bạch Minh Ngọc Hiền 12 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
theo hướng đơn giản nên tình cảm vui buồn rất rõ ràng. Điều đó cũng giúp
em có những hành động kịp thời để thân chủ thấy mình đang được chia sẻ.
Sau mỗi buổi nói chuyện em đều ghi lại những không tin mình nghe được
và những thông tin nào em chưa thực sự biết rõ hay thân chủ của mình
không muốn tiết lộ em sẽ tìm hiểu và hỏi thêm những người xung quanh
hoặc qua hồ sơ của thân chủ.
- Kỹ năng thấu cảm : Đây là một kỹ năng quan trọng trong tham vấn.
Thấu cảm là quá trình hiểu rõ về thân chủ không chỉ bằng tư duy mà cả
bằng tình cảm. Khi tiếp cận lấy thông tin từ thân chủ em đã vận dụng kỹ
năng thấu cảm để thân chủ thấy rằng mình đang được đồng cảm với hoàn
cảnh, vấn đề của em ấy bằng những cái gật đầu, với ánh mắt nhìn thiện
cảm, sự sẻ chia, những cử chỉ, hành động nhỏ, những câu nói mang tính
động viên khích lệ, khen ngợi như : “ Em đừng vội nản lòng như vậy chứ.
Chị thấy cái này em làm đẹp lắm. Em cố gắng lên, chị tin với sự chăm chỉ,
chịu khó học hỏi của em thì em sẽ làm được những cái đẹp hơn thế nữa.”
Thân chủ nhận ra được mình đang được tôn trọng, đang có người thông
cảm, sẻ chia với mình. Từ đó thân chủ thấy được vai trò cảu mình, tạo cảm
giác tin tưởng cho thân chủ, lấy lại niềm tin cho thân chủ.
1.2. Kiến thức chuyên ngành
a. Nhập môn công tác xã hội
Trong quá trình thực tập em đã vận dụng rất nhiều kiến thức của môn
học này, em luôn chú ý đến các đặc trưng của công tác xã hội, trong đó các
đặc trưng tự quyết, tương tác xã hội, quan hệ xã hội là then chốt được em
chú ý nhiều hơn cả.
- Đặc trưng tự quyết : Khi xác định vấn đề của thân chủ em đã ý thức

được mình chỉ là cầu nối, là chất xúc tác, chỉ tạo ra điều kiện thuận lợi hơn
để thân chủ phát huy tiềm năng vốn có của mình, giúp thân chủ tự vươn lên
giải quyết các vấn đề của chính mình chứ không thể là người làm thay, làm
hộ thân chủ được. Thân chủ vừa là chủ thể, vừa là khách thể, nhân viên xã
hội phải tôn trọng thân chủ của mình, tin tưởng vào thân chủ, phải có cái
nhìn thiện cảm và không được áp đặt ý kiến chủ quan của mình cho thân
chủ. Để giải quyết được vấn đề của thân chủ thì thân chủ phải là người tự
quyết định lấy các phương án, kế hoạch mà thân chủ chọn là tối ưu và phù
hợp với mình nhất.
Bạch Minh Ngọc Hiền 13 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
- Đặc trưng tương tác xã hội : Trong khi tiếp cận với thân chủ, em đã tạo
tương tác thường xuyên và tích cực. Bởi càng tương tác được nhiều bao
nhiêu thì càng nhận diện được vấn đề của thân chủ đầy đủ bấy nhiêu và
thông qua tương tác thì công tác xã hội mới thực hiện được những chức
năng của mình.
- Đặc trưng quan hệ xã hội là then chốt : Do có điều kiện tương tác với
thân chủ nhiều nên em đã xây dựng được mối quan hệ 1 - 1 (giữa nhân viên
CTXH với thân chủ ) rất tốt. Qua mối quan hệ này em đã tạo được sự đồng
cảm và tin tưởng ở thân chủ. Nhờ đó mà em có thể phát hiện ra được vấn
đề thân chủ đang gặp phải.
Bên cạnh các đặc trưng trên thì em còn vận dụng theo 4 bước trong
công tác xã hội. Đó là :
- Bước 1 : Nhận diện được thân chủ
Ở bước này em đã tiếp cận thân chủ của mình, nhận diện đầy đủ về
thân chủ, xác định vấn đề thân chủ đang gặp phải. Nhưng trước khi xác
định được vấn đề ta cần phải thiết lập được mối quan hệ với thân chủ, và
bước đầu em đã tạo được thiện cảm và niềm tin đối với thân chủ. Em luôn
đặt thân chủ trong một hệ thống sinh thái : gia đình, bạn bè, cộng

đồng, của thân chủ để thu thập thông tin, phải phân tích hồ sơ, tài liệu về
thân chủ để có thông tin đầy đủ và chính xác.
Trong bước nhận diện thân chủ này, em đã tạo được mối quan hệ tốt
với thân chủ, tạo được sự tin tưởng từ phía thân chủ với ta. Khi có được
nhưngc thông tin từ phía thân chủ, em luôn kiểm chứng lại thông tin đó qua
hồ sơ của thân chủ, qua cô Hoa - giám đốc trung tâm và những người cùng
làm, cùng sống với thân chủ của em trong trung tâm.
Việc nhận diện vấn đề của thân chủ là rất quan trọng, bao gồm cả
phát hiện ra vấn đề của thân chủ, tìm ra nguyên nhân dẫn đến vấn đề đó,
đồng thời thấy được những điểm mạnh điểm yếu của thân chủ, phải xác
định được thân chủ của mình đang đứng trong hệ thống nào (gia đình, xã
hội, cộng đồng, ). Từ đó xác định vấn đề ưu tiên cần giải quyết.
Cụ thể là em đã nhận ra vấn đề mà thân chủ của em đang gặp phải là:
thiếu hụt tình cảm của gia đình (đặc biệt là của bố mẹ), cuộc sống gia đình
đặc biệt khó khăn, chậm phát triển, không được tiếp tục đi học.
- Bước 2 : Phân tích và xử lý thông tin
Khi có các nguồn thông tin từ phía thân chủ, từ giám đốc trung tâm
và những người sống cùng thân chủ trong trung tâm, cũng như hồ sơ của
Bạch Minh Ngọc Hiền 14 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
thân chủ trước và sau khi vào trung tâm, em đã ghi vào nhật ký. Sau đó em
đối chiếu các thông tin đó và phân tích, sắp xếp các thông tin theo trình tự
hợp lý, theo cấu trúc có mối quan hệ tương tác với nhau để thuận lợi cho
việc lên kế hoạch giải quyết vấn đề sau này. Đồng thời xác định những nhu
cầu và các yếu tố cản trở việc thực hiện nhu cầu của thân chủ. Có như vậy
thì việc phân tích thông tin mới chính xác và khách quan để giải quyết vấn
đề của thân chủ đáp ứng đúng nhu cầu của thân chủ.
- Bước 3 : Lên kế hoạch và giải quyết vấn đề
Khi xác định được các vấn đề mà thân chủ của mình đang gặp phải

thì em đã lên kế hoạch giải quyết vấn đề. Trước tiên cần xác định vấn đề ưu
tiên, vấn đề nào mình được phép giúp đỡ và vấn đề nào không.
Ví dụ : em nhận thấy rằng thân chủ của mình vẫn còn rất muốn được
tiếp tục đi học và sợ phải học môn toán. Em đã lên kế hoạch giúp thân chủ
hệ thống lại kiến thức đã được học từ đầu tới giờ và quan tâm nhiều đến
môn toán của em ấy. Vì thân chủ của mình rất sợ học toán và trí tuệ của em
chậm phát triển, không thể học ngay trong chốc lát được, nên em đã dùng
ngay những vật dụng đơn giản là những cái thiệp hay con giống, mà em
ấy làm được để làm phép tính, giúp em ấy học cách tính toán bằng trực
quan sinh động để cho em ấy dễ hiểu và tiếp thu nhanh hơn, tạo cảm giác
hứng thú và thích học môn toán hơn, không sợ tính toán nữa.
- Bước 4 : Đánh giá kết quả thực hiện
Qua những ngày xuống trung tâm, trò chuyện và tiếp xúc với thân
chủ, em nhận thấy rằng thân chủ ngày một cởi mở hơn, tâm sự với em
nhiều hơn. Em cảm nhận được niềm vui từ trong ánh mắt của thân chủ cũng
như những hành động dù là rất nhỏ thôi của thân chủ giành cho em khi nhìn
thấy em đến.
Thực sự việc đánh giá kết quả đã thực hiện được ở đây rất khó khăn,
bởi thời gian thực tập của chúng em trong đợt này là ít, chưa đủ để kiểm
chứng những gì thân chủ đã làm được, cũng như việc thực hiện kế hoạch do
em đề ra. Một số vấn đề của thân chủ em chưa giải quyết được vì muốn giải
quyết được thì cần có thời gian và sự giúp đỡ của trung tâm.
b. Công tác xã hội với cá nhân
Trong quá trình thực tập em đã vận dụng rất nhiều kiến thức của môn
học này. Em đã sử dụng một số kỹ năng như :
- Kỹ năng nghe tích cực : Em đã vận dụng khá tốt kỹ năng này, bởi theo
em quá trình giao tiếp không chỉ đơn thuần là sự trao đổi giữa người này
Bạch Minh Ngọc Hiền 15 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân

với người kia, lắng nghe không chỉ là quá trình sinh lý mà đó còn là một
quá trình tâm lý. Khác với lắng nghe trong tham vấn, lắng nghe chủ động
sáng tạo trong công tác xã hội là lắng nghe tập trung, có mục đích, vừa kết
hợp quan sát, vừa đề ra phương án xử lý trong quá trình lắng nghe. Vừa
quan sát vừa phát hiện, vừa bình luận, đề xuất ngay trong đầu mình.
- Kỹ năng quan sát : Em không chỉ quan sát khi thân chủ nói chuyện với
em mà em còn quan sát cả khi thân chủ làm việc, vui chơi, khi thân chủ
giao tiếp, trò chuyện với mọi người xung quanh, Do đó những thông tin
em thu thập được sẽ chính xác và đầy đủ hơn.
- Kỹ năng vấn đàm/ phỏng vấn : Đây có thể coi là công cụ trực tiếp để thu
thập thông tin và giúp đỡ thân chủ của mình. Để đạt hiệu quả cao em đã lựa
chọn vấn đàm khi chỉ có em và thân chủ, như vậy việc trao đổi thông tin
mới đạt kết quả như mong muốn. Vì đây là lần thực tập lần đầu tiên nên em
đã cố gắng chuẩn bị kỹ cho buổi vấn đàm với thân chủ của mình. Khi nói
đến những chuyện buồn như hoàn cảnh gia đình khó khăn, bố mẹ mất sớm,
anh chị em trong gia đình không có sự quan tâm nhiều lắm thì thân chủ của
em thường buồn hay im lặng. Những lúc như vậy em im lặng và khẽ nắm
tay thân chủ để thân chủ thấy mình đang được chia sẻ và đồng cảm từ phía
đối phương.
Ngoài những kỹ năng nói trên, em còn vận dụng một số nguyên tắc
trong công tác xã hội cá nhân. Đó là :
- Chấp nhận thân chủ : Là một nhân viên công tác xã hội trong tương lai
thì việc chấp nhận thân chủ rất cần thiết, cho dù thân chủ của mình là người
như thế nào thì đó vẫn là một con người. Phải biết thân chủ của mình có
những điểm mạnh, điểm yếu nào để còn có những kế hoạch can thiệp kịp
thời.
- Tôn trọng thân chủ : Đây là một nguyên tắc rất quan trọng trong công
tác xã hội. Bởi vì có tôn trọng thân chủ thì mới chấp nhận được thân chủ.
Phải coi thân chủ của mình như bao con người khác, không phải vì họ có
những khiếm khuyết về cơ thể, về những chức năng cơ bản mà coi thường

thân chủ của mình. Không những thế mà còn phải tôn trọng những suy
nghĩ, những cách nhìn của thân chủ về những việc xảy ra xung quanh họ,
tôn trọng những quyết định của thân chủ.
- Dành quyền tự quyết cho thân chủ : Để thân chủ tự lựa chọn cách làm
mà thân chủ thấy thoải mái và không áp đặt. Để thân chủ chủ động thời
gian trong quá trình học và làm của bản thân. Em chỉ đóng vai trò là người
Bạch Minh Ngọc Hiền 16 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
định hướng để thân chủ thấy mọi quyết định của mình có vai trò ảnh hưởng
rất lớn đến cuộc đời mình.
- Không phán xét thân chủ : Để làm được điều này thì trước tiên bản thân
em phải tôn trọng thân chủ, phải xóa bỏ mọi thành kiến với thân chủ dù ít
dù nhiều, không lên án quan điểm của thân chủ. Mặc dù có đôi lúc em nghe
thấy những người cùng phòng với thân chủ của mình nói em ấy ngốc
nghếch, chậm hiểu, hay quên. Nhưng không vì thế mà em tỏ thái độ coi
thường hay không vừa lòng với thân chủ của mình.
Bên cạnh đó em cũng vận dụng các bước trong tiến trình công tác xã
hội cá nhân. Đó là : tiếp nhận đối tượng, thu thập thông tin, đánh giá và xác
định vấn đề, lập kế hoạch can thiệp/ hỗ trợ, triển khai thực hiện kế hoạch,
lượng giá. Nhìn chung các bước này cũng dựa trên 4 giai đoạn của công tác
xã hội nói chung. Ở đây em cũng chỉ mới thực hiện được đến bước thực
hiện kế hoạch, còn các bước sau em chưa thực hiện được do điều kiện thời
gian ngắn, không có thời gian theo dõi việc thực hiện nên chưa đánh giá
được kết quả.
2. Những kiến thức, kỹ năng chưa vận dụng được và vận dụng chưa có
hiệu quả
- Trong gia đình em vẫn chưa vận dụng được kiến thức của môn Gia
đình học để tác động vào gia đình thân chủ của mình. Nguyên nhân là do
thân chủ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn : bố mẹ mất sớm, bà nội thì già

yếu, các anh chị đều đã lấy vợ, lấy chồng và ra ở riêng, gia đình lại cách xa
trung tâm.
- Kỹ năng vãng gia trong công tác xã hội em cũng chưa vận dụng
được. Vì lý do nhà thân chủ cách khá xa so với trung tâm, ở nhà chỉ còn bà
nội của thân chủ nhưng đã già yếu. Hơn nữa em lại khó khăn về phương
tiện đi lại, về thời gian.
- Kiến thức của môn Giới và phát triển em chưa vận dụng được.
Thân chủ của em là nữ giới, lại đang có sự phát triển về mặt sinh lý, suy
nghĩ chưa được thấu đáo, và chưa chín chắn. Em mới chỉ vận dụng được
đến đó chứ chưa vận dụng được vào trong quá trình can thiệp, giúp đỡ cho
thân chủ được.
- Các kỹ năng : diễn giải trong tham vấn, phản hồi, xử lý căng thẳng
thần kinh, xử lý khủng hoảng trong công tác xã hội cá nhân em mới chỉ sử
dụng được một tí nên nó khoogn đem lại hiệu quả cụ thể nào.
Bạch Minh Ngọc Hiền 17 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
VI. NHỮNG HOẠT ĐỘNG VÀ CÔNG VIỆC CỤ THỂ TRONG
THỰC TẬP
1. Xác định địa bàn thực tập
Trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa - thôn Thanh Oai - xã Hữu
Hòa - huyện Thanh Trì - TP Hà Nội.
2. Tìm và tiếp cận thân chủ
Việc tiếp cận với thân chủ là một trong những bước hết sức quan
trọng, là bước khởi đầu để thực hiện những lần gặp gỡ tiếp theo được thuận
lợi hơn. Vì là bước khởi đầu nên việc tạo cho thân chủ của mình niềm tin
tưởng là điều cực kỳ quan trọng và cần thiết. Hơn nữa là cần tạo cho thân
chủ có cảm giác gần gũi, quen thuộc, tình cảm.
Thân chủ của em tiếp cận là một em gái 17 tuổi, nhưng do cơ thể và
trí tuệ của em ấy chậm phát triển nên nhìn em chỉ giống như một em bé 7 -

8 tuổi vậy. Khi xuống trung tâm Quỳnh Hoa thì buổi thứ 3 em mới chính
thức chọn cho mình một thân chủ và bắt đầu tiếp cận ( buổi thứ nhất là
nhóm xuống trung tâm liên hệ thực tập. Buổi thứ 2 là ra mắt và giới thiệu
nhóm sinh viên thực tập với các thành viên trong trung tâm, tìm hiểu lịch
sử hình thành của trung tâm ).
Khi lần đầu tiên gặp gỡ và nói chuyện với thân chủ của mình em
nhận thấy em ấy là một người rất ngoan, lễ phép, hòa đồng và dễ gần, điều
đó khiến cho em cảm thấy an tâm hơn khi tiếp cận và làm việc với em ấy.
Để bước đầu tiên tiếp cận với thân chủ được thuận lợi, em đã gặp và
lúc đầu nói chuyện với thân chủ chỉ là về công việc của và những chuyện
hằng ngày của em ấy trong trung tâm, thân chủ của em cũng rất hào hứng
tiếp chuyện. Tuy còn trẻ nhưng thân chủ của em cũng rất hay quên, đặc biệt
là trong công việc. Em gặp và tiếp xúc với thân chủ của mình trong khi em
ấy đang làm thiếp. Em đã xin được ngồi bên cạnh và được giúp đỡ em ấy
cùng làm, em ấy rất vui vẻ đồng ý. Em đã tạo được những thiện cảm bước
đầu trong quá trình tiếp cận với thân chủ của mình.
3. Thu thập và phân tích thông tin có liên quan đến thân chủ
Khi tiếp xúc với thân chủ, em thấy thân chủ của mình là một người
rất dễ gần, ngoan ngoãn, hiền lành, hòa đồng và cởi mở nên việc khai thác
thông tin và tìm hiểu về em ấy cũng dễ dàng hơn.
Bạch Minh Ngọc Hiền 18 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
Thân chủ của em ở cùng phòng với 5 người, trong đó có 3 bạn lớn
tuổi hơn em ấy và 2 em ít tuổi hơn, tất cả đều bị khuyết tật bẩm sinh.
Em đã vận dụng kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng
quan sát vào việc thu thập thông tin. Em không chỉ nghe bằng tai, quan sát
bằng mắt mà em còn nghe và thấu cảm bằng cả trái tim và tâm hồn mình.
Em không chỉ nghe thông tin từ một phía thân chủ, mà em còn nghe thông
qua những người cùng sống và làm việc xung quanh thân chủ, qua giám

đốc trung tâm, qua tiếp nhận hồ sơ, các mối quan hệ của thân chủ để từ đó
đi đến phân tích và xử lý thông tin một cách chính xác nhất.
Thân chủ của em tên là Hiền, 17 tuổi, em chậm phát triển và có hoàn
cảnh đặc biệt khó khăn : bố mẹ mất sớm, gia đình có 5 anh chị em, có một
bà nội đã già yếu (hơn 80 tuổi), gia đình làm nông nên kinh tế rất khó khăn.
Bây giờ nguồn thu nhập chính của gia đình chông chờ vào người chị thứ 4
của em ( Nguyễn Thị Hạnh, 21 tuổi, làm may công nghiệp cho một công ty
nhỏ), còn 3 người anh, chị còn lại thì đều đã lập gia đình và ra ở riêng. Hiền
từng sống tại trung tâm Hà Cầu - Hà Đông. Ở đó em đang theo học đến lớp
5 của trường Lê Hồng Phong - Hà Đông, nhưng do điều kiện và hoàn cảnh
nên đến tháng 8 năm 2011 em đã chuyển về học nghề và làm tại trung tâm
dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa. Ở đây em đã được cô Hoa cũng như các anh
chị trong trung tâm dạy bảo, quan tâm, chăm sóc như một người con, người
em trong gia đình vậy. Ngoan hiền và chịu khó học hỏi nên em đã học và
làm được việc rất nhanh, luôn được mọi người quý mến vì ai nhờ giúp gì
thì em đều sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Hiền thích hát và đọc truyện,
nhưng em ấy lại rất sợ học môn toán và giáo dục công dân vì em ấy không
học được và cảm thấy 2 môn học đó rất khó. Hiền có ước mơ sau này sẽ trở
thành một cô giáo dạy văn, em luôn có mong muốn là sẽ tiếp tục được đi
học như các bạn cùng trang lứa và được học cao hơn nữa.
Qua những lần gặp gỡ, nói chuyện và nghe những tâm sự của Hiền,
em đã phần nào nắm rõ những thông tin chi tiết liên quan đến sức khỏe,
tâm lý và cuộc sống của em ấy ở trong trung tâm.
4. Xác định vấn đề của thân chủ
Qua thời gian thực tập tại trung tâm, tiếp xúc với thân chủ của mình,
sau khi phân tích các thông tin thu được từ thân chủ và những người sống
cùng thân chủ. Em nhận thấy thân chủ của em gặp phải những vấn đề như
sau :
Bạch Minh Ngọc Hiền 19 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá

nhân
- Thứ nhất : thân chủ của em rất thiếu thốn về mặt vật chất cũng như tinh
thần, điều kiện dinh dưỡng cũng như vui chơi, chăm sóc sức khỏe không
đầy đủ.
- Thứ hai : thân chủ của em chậm phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ (người
nhỏ bé, phát triển không bình thường, trí tuệ kém chậm phát triển, thường
xuyên bị ốm, cảm cúm mỗi khi thay đổi thời tiết).
- Thứ ba : thân chủ rất muốn được tiếp tục đi học, được đến trường như các
bạn cùng trang lứa.
- Thứ tư : thân chủ là con út trong gia đình nhưng lại thiếu thốn tình cảm,
sự yêu thương, chăm sóc của gia đình ( đặc biệt là bố mẹ và các anh chị của
mình ).
Qua đó em thấy vấn đề thứ nhất mà thân chủ gặp phải là vấn đề trước
mắt cần được ưu tiên giải quyết. Và vấn đề thứ tư là vấn đề lâu dài cần phải
có thời gian để giải quyết.
5. Lên kế hoạch và tổ chức các biện pháp can thiệp
Khi lên kế hoạch trong trường hợp này em sẽ kết hợp, sử dụng các
kiến thức, kỹ năng trong công tác xã hội cá nhân, tham vấn, gia đình học và
tâm lý học để vận dụng vào việc lập kế hoạch và giải quyết vấn đề của thân
chủ.
Mục tiêu hướng tới của em khi lập kế hoạch là muốn giúp thân chủ
sẽ có được một cuộc sống đầy đủ hơn, tốt đẹp hơn cả về mặt thể chất lẫn
tinh thần, giúp thân chủ của em vượt qua được những khó khăn trước mắt,
phát huy được những khả năng của bản thân. Trong quá trình lên kế hoạch
và thực hiện kế hoạch, em sẽ cùng đồng hành với thân chủ của mình, lắng
nghe những ý kiến và quan sát sự thay đổi từ phía thân chủ để có những
điều chỉnh cho phù hợp. Nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp luôn được em đề
cao trong quá trình thực hành.
* Hoạt động can thiệp :
Vấn đề của thân chủ Hoạt động can thiệp Thời gian tiến hành

Chế độ dinh dưỡng,
điều kiện ăn ở, vui
chơi, chăm sóc sức
- Để tăng cường dinh
dưỡng trong khẩu phần
ăn hàng ngày của thân
Từ ngày 9/ 11 và tiến
hành trong suốt thời
gian thân chủ còn ở
Bạch Minh Ngọc Hiền 20 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
khỏe còn nhiều thiếu
thốn, khó khăn.
chủ, có thể can thiệp
bằng cách vận động các
tổ chức từ thiện, hội
chữ thập đỏ tích cực
quyên góp, ủng hộ cho
trung tâm bằng cách
mua những sản phẩm
của các anh chị, các em
trong trung tâm làm,
tạo nhiều đầu ra cho
sản phẩm đó để trung
tâm có thêm nguồn
kinh phí tăng thêm
thành phần dinh dưỡng
trong khẩu phần ăn
hàng ngày cũng như

điều kiện vui chơi, giải
trí, cơ sở vật chất.
- Chỗ ở của thân chủ
cũng cần luôn được giữ
gìn vệ sinh, quét dọn,
phát quang xung quanh
để tránh các mầm bệnh
trong môi trường sống
tập thể đông người.
Liên hệ với trạm xá, cơ
sở y tế của thôn, xã
thường xuyên khám,
chữa bệnh và chăm sóc
sức khỏe định kỳ cho
mọi người trong trung
tâm (vì các đối tượng ở
đây đều là người
khuyết tật).
trong trung tâm.
Vấn đề sức khỏe và
bệnh lý của thân chủ
- Hướng dẫn thân chủ
tập một số bài thể dục
Từ 4/11 đến 4/12/2011
Bạch Minh Ngọc Hiền 21 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
tay không, vận động
nhẹ vào các buổi sáng
để sức khỏe được tốt

hơn, dẻo dai hơn.
- Nói với trung tâm và
liên hệ với trạm y tế
của, thôn xã thường
xuyên khám, chăm sóc
sức khỏe định kỳ, kiểm
tra, theo dõi bệnh lý
của thân chủ để có một
chế độ dinh dưỡng, làm
việc, nghỉ ngơi cho phù
hợp
- Dạy cho thân chủ một
số phương pháp, kỹ
năng để cải thiện tình
trạng hay quên của
mình trong công việc
và sinh hoạt hàng ngày.
Nhu cầu được tiếp tục
đi học
- Trao đổi với trung
tâm, vận động một số
nhà hảo tâm, các tổ
chức từ thiện, trường
học tạo điều kiện giúp
đỡ cho em được tiếp
tục đi học.
Từ ngày 16/11 đến
ngày 31/12/2011
Nhu cầu tình cảm, sự
quan tâm chăm sóc

của gia đình
- Em có thể tiến hành
vãng gia, thuyết phục
gia đình nên qua tâm,
chăm sóc thân chủ
nhiều hơn, thay đổi suy
nghĩ rằng thân chủ của
em là một gánh nặng
cho gia đình, cố gắng
tạo điều kiện giúp cho
Tiến hành trong thời
gian lâu dài
Bạch Minh Ngọc Hiền 22 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
thân chủ có thể phát
triển về mặt tinh thần,
không còn cảm thấy
thiếu hụt đi tình cảm
của gia đình nữa, tạo
cho em ấy một môi
trường sống vui vẻ đầy
tình yêu thương của
những người ruột thịt
trong gia đình.
6. Đánh giá kết quả
Trong đợt thực tập môn công tác xã hội cá nhân tại trung tâm dạy
nghề từ thiện Quỳnh Hoa em đã đạt được và hoàn thành các mục tiêu mà
đợt thực tập đề ra. Cụ thể là :
- Em đã tìm hiểu và nắm rõ được địa điểm, tình hình tại trung tâm dạy nghề

từ thiện Quỳnh Hoa (nơi em thực tập). Thông qua việc cả nhóm xuống giúp
đỡ các đối tượng trong trung tâm làm việc, cùng làm và trò chuyện với mọi
người.
- Em đã tự chọn cho mình một thân chủ, vận dụng những kiến thức, kỹ
năng đã được học trong cỗng tác xã hội với cá nhân, em đã nhận diện thân
chủ, thu thập thông tin, xác định được vấn đề và lên kế hoạch giải quyết các
vấn đề mà thân chủ của em đang gặp phải.
Nhìn chung, em đã cố gắng để hoàn thành tốt các yêu cầu mà đợt
thực tập đề ra. Ngoài ra, trong đợt thực tập lần này em cũng như các bạn
trong nhóm đều để lại được ấn tượng khá tốt với mọi người trong trung
tâm, với các cô chú, các anh chị và các em nhỏ ở đây. Tuy nhiên, đây là lần
thực tập đầu tiên nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Có những việc
mà em vẫn chưa làm được vì thời gian thực hiện những công việc đó tương
đối lâu dài mà thời gian thực tập lại ngắn nên một số vấn đề của thân chủ
em vẫn chưa giải quyết được.
VII. NHỮNG KINH NGHIỆM CÓ ĐƯỢC SAU KHI THỰC TẬP
Qua đợt thực tập tại trung tâm dạy nghề từ thiện Quỳnh Hoa, em đã
rút ra được một số kinh nghiệm trong việc vận dụng những kiến thức đã
Bạch Minh Ngọc Hiền 23 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân
học vào việc thu thập thông tin, phân tích, xử lý số liệu, đánh giá và lập kế
hoạch trợ giúp thân chủ.
Trong lần thực tập này, em đã học hỏi được rất nhiều điều, giúp em
có những thay đổi trong suy nghĩ, trong nhận thức về ngành công tác xã
hội, mối quan hệ giữa lý thuyết và thực hành như thế nào, cảm thấy mình
làm được nhiều điều ý nghĩa, giúp em thêm yêu nghề công tác xã hội hơn.
Em đã hiểu rõ hơn về công tác xã hội với cá nhân, về việc thực hành
giữa một nhân viên xã hội với một thân chủ theo một hệ thống thống nhất,
không tách rời nhau. Giúp cho nhân viên xã hội nâng cao cách nhìn, đạo

đức nghề nghiệp, giữa lý thuyết và thực hành. Không phải học trên lý
thuyết như thế nào thì khi bước vào thực hành ta sẽ áp dụng y nguyên như
thế. Mà sẽ có sự linh hoạt, không hoàn toàn tất cả các vấn đề ta thực hành
sẽ giống như lý thuyết. Điều quan trọng là để tiếp cận, để có thể hiểu, thông
cảm với thân chủ của mình, chia sẻ với họ những tâm tư, tình cảm, ước mơ,
nguyện vọng của họ đó là cả một vấn đề đòi hỏi phải có thời gian và vốn
kiến thức sâu rộng. Qua đợt thực tập em nhận thấy rằng trước hết muốn
theo đuổi nghề mình đã chọn, bản thân cần có lòng yêu nghề, có nhiệt
huyết với nghề, nhưng cũng cần phải có sự linh hoạt nhạy bén trong mọi
tình huống.
Nhân viên xã hội cần trau dồi những kiến thức mới, nắm chắc các
kiến thức đã có. Từ đó mà việc vận dụng kiến thức vào trong thực tiễn sẽ
đạt hiệu quả cao hơn. Nhân viên xã hội cần phải nắm chắc các đặc điểm
tâm lý chung của lứa tuổi thân chủ mình để việc tiếp xúc, tiếp cận thân chủ
trở nên dễ dàng hơn. Mặt khác nhân viên xã hội trong tiếp cận thân chủ cần
phải liên tục và kiên trì. Nhân viên xã hội không nên hứa với thân chủ điều
gì vì nếu không thực hiện được sẽ làm thân chủ mất lòng tin.
Bản thân em bước đầu cũng đã thành công trong việc tạo lập mối
quan hệ với thân chủ và thu được những thông tin cần thiết đáp ứng mục
đích, mục tiêu của đợt thực tập này. Em nhận thấy rằng thông qua việc thiết
lập được mối quan hệ “ nhân viên xã hội - thân chủ” là điều kiện rất quan
trọng để thân chủ tin tưởng bộc lộ những cảm xúc, tình cảm thực của mình
một cách có hiệu quả.
Trong quá trình vận dụng các kỹ năng, em thấy rằng khi lắng nghe
thân chủ thì cần phải nghe bằng cái tâm, bằng con tim và khối óc của mình.
Em không chỉ thu thập thông tin từ một phía là thân chủ mà còn phải tìm
hiểu từ các mối quan hệ xung quanh.
Bạch Minh Ngọc Hiền 24 Lớp CT6A - CTXH
Báo cáo thực tập Công tác xã hội với cá
nhân

Người làm công tác xã hội phải coi giá trị con người là cao nhất, đặt
thân chủ của mình lên hàng đầu. Chính vì vậy người làm công tác xã hội
đòi hỏi phải có tay nghề đó là hệ thống tri thức khoa học, lòng yêu nghề và
phải có tình cảm, có cái tâm với nghề. Đó là những yếu tố mà theo em một
người nhân viên công tác xã hội cần phải có để làm tốt vai trò của mình.
Việc mà em cảm thấy hứng thú và tâm đắc nhất qua đợt thực tập này
đó là việc em được xuống trung tâm thực tế, cho em có cơ hội được thực
hành đúng ngành nghề mà mình đang học, được tiếp cận với thân chủ thực
sự giúp cho em hiểu đúng hơn về công tác xã hội với cá nhân nói riêng và
ngành công tác xã hội nói chung.
VIII. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Đây là đợt thực tập đầu tiên trong suốt quá trình học, chúng em đã
được tiếp xúc với các trường hợp thân chủ cụ thể. Em tự nhận thấy bản
thân mình cũng có nhiều thay đổi.
Em thấy rằng để hiểu được một con người với những tính cách tâm
lý riêng, những sở thích, nguyện vọng là điều không dễ dàng. Nó đòi hỏi
phải có một quá trình lâu dài kiên trì tiếp xúc, tạo lòng tin ở đối tượng.
Muốn làm được như vậy thì người nhân viên công tác xã hội cần có một cái
tâm, lòng nhiệt huyết yêu nghề và có sự kiên trì trong mọi hoàn cảnh. Đồng
thời cũng phải có một vốn kiến thức sâu rộng, luôn tiếp cận với các đối
tượng của công tác xã hội để có thêm nhiều kinh nghiệm và có tay nghề
vững.
Qua quá trình thực tập tại cơ sở em càng hiểu hơn vè ngành, nghề mà
mình đã lựa chọn. Đây là một nghề cao quý giúp đỡ các nhóm yếu thế trong
xã hội nên đòi hỏi người nhân viên xã hội phải có một tâm hồn đẹp, phải
luôn đề cao giá trị con người. Không những thế, qua mỗi lần tiếp xúc với
thân chủ người nhân viên xã hội cũng có thể học tập được rất nhiều điều từ
thân chủ và các đối tượng tiếp xúc.
Mục tiêu đào tạo công tác xã hội là đào tạo nên những nhân viên xã

hội có trình độ tay nghề cao, đáp ứng nhu cầu giải quyết vấn đề của xã hội.
Khi mà xã hội càng phát triển thì yêu cầu đối với nhân viên công tác xã hội
càng cao. Do đó cong tác đào tạo công tác xã hội càng cần phải thay đổi
cho phù hợp. Em nhận thấy rằng đợt thực tập này rất có ý nghĩa trong việc
thực hiện mục tiêu đào tạo của công tác xã hội. Thông qua đợt thực tập này
Bạch Minh Ngọc Hiền 25 Lớp CT6A - CTXH