BÀI BÁO CÁO THỰC TẬP- Một số vấn đề về nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế tư nhân
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (240.02 KB, 26 trang )
1
!" #$%$ &
TCCSĐT - Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hi nhp quốc t hiện nay, để khu vực kinh t tư nhân
có thể trở thành mt trong những đng lực của nền kinh t nước ta thì việc nâng cao năng lực cạnh
tranh cho khu vực này cần sớm được triển khai bằng những chương trình hành đng cụ thể với
những mục tiêu rõ ràng.
'
()*+,-./012*34-15
6)718-9*34:;<85=>?@6ABCDE
6)F- &&GH8AIJB#=&%56)K7D)LCDE6)
7CDE6)F-!! H8- &&456)K9
1MN1G##=O!#56)='P656)7D)-1 &&&
Q &&@3; R$-=ST)*+;U8U8
MB)).2V7)*+Q<M=S- &&8
BB);#%RWEX='PV.7/YA ORF- &&&HN
O8RF- &&H=
'/N8BB)Z<:1-8A
67-=([@\2/-]7^)_7/N
B=(8Y.D/`8*56)
6?)B8)*+8B7
Q']6687]U85B5a
)=E6)])_+4-1]68U;
)b-8.N:7)*+=
Qcd2;K7/N-]56)^/\-NT);
-?1*:2*397-9;<=X.1*
56)B;86+-.2=
QeU867-6^=
Q(Z &-8_Y/a^[@\NB*
-)*+=
Qc;*56)A7[^)876
D)7/7-96/=
Qe*56)^ 3U8D:
./ 2V6*)5f*62;KUF@g-;h(i!=&&Q
=&&&8jkeeXH76</5Z6===
2
Qe*6)56)/8)./5lfIU8]7
_*56)=
QCN8N5,*56)m6S-8Y1*56)
79*1)*+d8SDn;U)*/85B;96
/+:8]68]7K95=
Q(U5*+62*10*
56)oA=
Q?5pMD:U@4_D8-]T83g7U
D7-@D-18N_56)*)Z*7f++
@;6-]T01)*+@,56)=
;)*)
'4q-6Sl2/#QSr$'s7/%QOQ && ne)7'Z
>;Bht)*+M<*lu-/N8/\-
6)*+m6S-=>B72-7-:.S711
3^)v]*2;K71Y*Z3IU
S71+)*+7/+62;=
r+-)*+MU<*lueU)*+Q
<M &Q & &>th>;wj76++*o-V;986
DU+;)B7)*+--xU;<8b/-:5fV8]
6v/7y5fB62;-Vg)*+=X*+87^*7
).7*56)===j76Z8_*+)*+-
97-,wFH=ED/8);Ul1
)*+72/)*+78p8Al)Z+*U
27Al)Z=S71);A@1
*56)]26),5lf)pU)8
IU56)A7[1-+562;=
eB+N*-B-;)*)_+
SB-'D)-]T5@3z]26y48@4,2/l`-
0)f*5u78g\1CDE6)Z)),'
Z7l)Z2;K71.vb/)/:D2/y
5fT5756)8{2/+6-?@`;<
556)8756)A7[vy4*2/l6
CDr;Kv@4*)pU)1356)A7[v
6<\<y^*8/_;2/)Z-@`V7v)f
6;*f7_87**@;)*)Dg\8/;9]6
556)=
3
SB- '6eZ32)*+56)012*3Z5
6)=ef+7eB_*N)*+*;)b-BU8;)b-B;
--;<7I*l7.,7]6)]68
]6)Z_8]6]7/]8]6)5U===X*+-]
6)IU='U|);)DlT771*5
]2,Z3<|Z-='-]TDU+*-V;
.7]6)7]]87.*56)A7[|U
=eB@6)*)IU*5*+/+4756)8_
:LCDE6)81-0D)7,5*+MBK7B
-M=eB_*/_56)1IU56)A7[FESmmSH
]687g8|,56)7/7I:;)b-=
SB-O'T@6)*)862;*56)
]26)*)7862;*5
6)8/7-D_l18BK}+</52v
</5Z32v+-Z32
b/-4-1]6vIUN:**lT7.7;6
*56)77]6)B-9=
SB-#e;66)Dg*56)@`*3:
7D)rdX*+ESmmSv/_7D)*-]3IU7_56)
v)*+U)*]vIU*4:7_BUD75lf
7_)ffESmmSv76]4)*)D+6b/-*-
@**)D)8]2B37U*56)-`-5
62;v1-Zg.7<ML1PV.g
=
SB-Ge*@6)*))*+p8*U='17D)*@
)pB-56g56)86)56)=j3
7*f-]6)88f-]6)FB;<,B-;)b-B
U87-U]6H01*]l1+AB,-1
;18B^5a507*[)*+*p*=
SB-'/+@@;78)*+g56)=t/5
7+6Z32758A@1)Db-2
72;l5=Cg\)Z3*5f57*Z3
7+TB+@Z@;56)8265
6)=
SB-qSU8*6-<M56)8IU56)
)*+@,]2*5(y48@4CDC8
CDn;+-<M8CDE/v1-N:</5CDk767*
@;N28y4*2/l67-7Z@CDCvb/-*
Z3/N/6K:*6-56)
@;;-78@;6-]T8</54:]78K[1
D)+vD)77Z@@N@g-56_2/8Ty5f
7T9)l)Z=
4
SB-%'T4:56g56)8*6)77
6)56)8NZ9t/5Z3T*6)5
6)]*D)U)7);*/6V8K8l5+--
>;7S71*_*Q<Mv4:,78@g5o
:58IU56)85D)8A@
6,@6)*))^6Z-918A@U27;Z-9
17v4:_+-+*56)86)56)-72*3</
57+U)*+78l)Z81-07GQJ878p
BJ`-*Uv48<-]3N
:8/+-5lf]X^'Z-7e]6)m6S-7*6)
6=
ep1%B-;)*)N8-g56)BK}:
2V@;;-_;87]_*7)*+
=
Sựạủ5ệ)
!!" $$ &&q
Cạnh tranh là thuộc tính của kinh tế thị trường. Theo các nhà kinh tế, môi trường cạnh tranh có
tác dụng tạo sức mạnh hướng hành vi của các chủ thể kinh tế tới năng suất, chất lượng và hiệu
quả từ mục tiêu thắng trong cạnh tranh sẽ thu lợi nhuận. Trong môi trường cạnh tranh, sức mạnh
của các tổ chức kinh tế không chỉ được đo bằng chính năng lực nội tại của từng chủ thể, mà điều
quan trọng hơn, là trong sự so sánh tương quan giữa các chủ thể với nhau. Do đó, đạt được vị
thế cạnh tranh mạnh trên thị trường là yêu cầu sống còn của doanh nghiệp.
Mỗi góc độ xem xét cạnh tranh khác nhau đòi hỏi các phương pháp luận phân tích các yếu tố cấu thành
sức cạnh tranh và nhân tố ảnh hưởng đến sức cạnh tranh khác nhau. Phân tích sức cạnh tranh là công
việc rất phức tạp. ở từng góc độ xem xét cạnh tranh chúng ta đều thấy có nhiều chủ thể tác động đan
xen nhau nhằm gây ảnh hưởng đến sức cạnh tranh. Đó là tác động của người lao động với ý nghĩa khởi
nguồn của sức sáng tạo làm nên năng lực cạnh tranh; là cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp kết dính các
nguồn lực tạo nên sức mạnh tổng hợp của doanh nghiệp; là hệ thống luật pháp, bộ máy quản lý nhà
nước và các giá trị xã hội làm nên sức mạnh của một quốc gia, là các cơ cấu tổ chức xã hội của doanh
nghiệp tạo nên sức mạnh cạnh tranh của ngành.
1 - Các phương pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
a - Nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm
Về nguyên tắc, sản phẩm chỉ có thể tồn tại trên thị trường khi có cầu về sản phẩm đó. Muốn sản phẩm
tiêu thụ được, doanh nghiệp phải nghiên cứu thị trường để đưa ra những sản phẩm mà người tiêu dùng
ưa chuộng. ở đây có một số lưu ý:
Thứ nhất, ngày nay các sản phẩm nói chung có vòng đời tương đối ngắn, kể cả các vật phẩm tiêu dùng
lâu bền như các đồ dùng gỗ, điện tử, phương tiện đi lại Người tiêu dùng luôn đòi hỏi sản phẩm phải có
thêm nhiều chức năng mới, hình dáng, mẫu mã đẹp hơn và thay đổi theo thị hiếu, mức thu nhập, điều
kiện sống Do đó, doanh nghiệp phải có sản phẩm mới để cung cấp, cũng như phải thường xuyên cải
5
tiến sản phẩm cũ cho phù hợp với yêu cầu mới của người tiêu dùng. Để làm được, doanh nghiệp phải
chi phí nhiều tiền của, thời gian và công sức để nắm bắt xu hướng thay đổi nhu cầu của thị trường. Công
đoạn này trong doanh nghiệp thường được gọi là giai đoạn thiết kế và nó cũng góp phần tạo ra nhiều giá
trị gia tăng cho doanh nghiệp. Ngày nay, ở các nước lạc hậu, khả năng thiết kế còn ở trình độ thấp, các
doanh nghiệp có thể mua, thuê bản quyền thiết kế của các doanh nghiệp tiên tiến hơn theo các hình thức
chuyển giao công nghệ hoặc gia công. Để góp phần tạo nên sức cạnh tranh cho sản phẩm, việc mua bản
quyền thiết kế có lợi hơn thuê, nhất là khi doanh nghiệp có khả năng cải tiến thiết kế đó để mang lại bản
sắc riêng có của doanh nghiệp. Những sáng tạo thêm sẽ tạo cho sản phẩm của doanh nghiệp một thị
trường độc quyền nhờ tính khác biệt của sản phẩm.
Phương thức thứ hai là áp dụng các công nghệ phù hợp, vừa bảo đảm tạo ra các sản phẩm có chất
lượng đáp ứng nhu cầu của thị trường, vừa có chi phí sản xuất thấp. Cách thức để doanh nghiệp có thể
làm chủ loại công nghệ đó là: 1 - Doanh nghiệp luôn là đơn vị đi đầu trong nghiên cứu, phát minh công
nghệ của ngành. Muốn vậy, doanh nghiệp phải có các cơ sở nghiên cứu mạnh về thiết bị, về nhân lực có
trình độ phát minh cao và triển khai nghiên cứu hiệu quả. Hoạt động phát minh đòi hỏi chi phí tốn kém và
có độ rủi ro cao nên các doanh nghiệp có quy mô lớn và tiềm lực tài chính mạnh mới có tính khả thi cao;
2 - Doanh nghiệp có khả năng chuyển giao công nghệ từ tổ chức khác và cải tiến để nó trở thành công
nghệ đứng đầu. Đây là con đường thích hợp với mọi loại hình doanh nghiệp. Tuy nhiên, để chuyển giao
công nghệ hiệu quả, doanh nghiệp phải có kinh nghiệm và kỹ năng hoạt động trên thị trường công nghệ
thế giới, có đội ngũ người lao động sáng tạo và có môi trường doanh nghiệp khuyến khích sáng tạo.
Phương thức thứ ba là cách thức bao gói sản phẩm thuận tiện và khả năng giao hàng linh hoạt, đúng
hạn. Trong môi trường cạnh tranh hiện đại, mức độ tiện lợi trong mua, bảo quản, sử dụng sản phẩm trở
thành tiêu chuẩn rất quan trọng để người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm của doanh nghiệp. Vì thế, nghiên
cứu tìm ra quy mô bao gói thuận tiện trong quá trình sử dụng, tìm ra cách thức bao gói không những đáp
ứng yêu cầu vệ sinh mà còn có giá trị thẩm mỹ cao, phù hợp với thị hiếu của khách hàng. Ngoài ra, trong
xã hội hiện đại, thời gian là vốn quý của người tiêu dùng, nếu được thỏa mãn đúng lúc thì lợi ích thu
được từ sản phẩm sẽ lớn hơn, sức hấp dẫn của sản phẩm tăng lên. Ngày nay, các doanh nghiệp đều tìm
các phương thức giao hàng tiện lợi, thoải mái, tốn ít thời gian và đặc biệt là đúng hẹn cho sản phẩm của
mình. Thương mại điện tử, hệ thống giao hàng tại nhà theo đặt hàng điện thoại, thiết lập mạng lưới tiêu
thụ hiệu quả là những cách thức giúp doanh nghiệp phục vụ và giữ khách hàng hiệu quả.
b - Mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm
Thị trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp phụ thuộc trước hết vào sức cạnh tranh của sản phẩm.
Nếu sản phẩm của doanh nghiệp có chất lượng cao hơn, giá cả thấp hơn, dịch vụ bán hàng tiện lợi hơn
so với các đối thủ khác thì doanh nghiệp sẽ giành được thị phần xứng đáng. Tuy nhiên, trong đời sống xã
hội, khách hàng có thể thích mua hàng hóa ở cửa hàng gần nhà, thích tiêu dùng sản phẩm mà họ đã trải
nghiệm là phù hợp, tiêu dùng loại sản phẩm mà họ hiểu biết nhiều, hoặc ưu tiên mua hàng ở các cửa
hàng sang trọng Để tiêu thụ hết số lượng sản phẩm tối ưu của mình, các doanh nghiệp phải tìm cách
tận dụng các sở thích tiêu dùng của khách hàng thông qua hoạt động chiếm lĩnh các điểm bán hàng tối
ưu, thông qua quảng cáo sản phẩm đến nhiều người tiêu dùng nhất, giới thiệu sản phẩm để khách hàng
dùng thử, đa dạng hóa chất lượng, mẫu mã, giá cả sản phẩm và chi phí bán hàng để tận dụng hết các
phân đoạn thị trường. Ngoài ra, doanh nghiệp còn kết hợp với các doanh nghiệp khác thông qua hệ
thống đại lý, liên doanh, mở chi nhánh, văn phòng đại diện ở những nơi có nhu cầu để mở rộng tối đa thị
phần cho sản phẩm của mình.
c - Tăng năng lực của doanh nghiệp trên các phương diện tài chính, công nghệ, nhân lực, quản lý
Sức cạnh tranh của doanh nghiệp do chính sức mạnh về tài chính, công nghệ, nhân lực và khả năng
quyết sách đúng, linh hoạt của doanh nghiệp quy định. Ngày nay, sức mạnh tài chính của doanh nghiệp
không chỉ do tiềm lực tài chính của chủ sở hữu doanh nghiệp quy định mà ở mức độ lớn hơn, do uy tín
của doanh nghiệp đối với các tổ chức tài chính, ngân hàng quy định. Nếu có uy tín, doanh nghiệp có thể
tìm kiếm các nguồn tài chính lớn tài trợ cho các dự án hiệu quả của mình. Nếu không có uy tín, để vay
được vốn, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện khắt khe, hoặc huy động được ít, hoặc lãi suất huy
6
động cao. Trên thị trường tài chính, uy tín của doanh nghiệp do quy mô tài sản, do truyền thống làm ăn
đứng đắn và hiệu quả, do các quan hệ đối tác lành mạnh quy định. Để nâng cao năng lực cạnh tranh,
doanh nghiệp phải xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh chân chính, hiệu quả, lâu dài và luôn giữ
gìn uy tín doanh nghiệp như tài sản vô giá của doanh nghiệp.
Để có đội ngũ người lao động có tay nghề cao, doanh nghiệp phải có chiến lược đào tạo và giữ người
tài. Trong xã hội hiện đại đào tạo nguồn nhân lực, nhà nước và người lao động có vai trò quyết định. Để
nâng cao năng suất lao động và tạo điều kiện cho người lao động sáng tạo mỗi doanh nghiệp phải có
chiến lược đào tạo nghiệp vụ chuyên sâu, phù hợp với yêu cầu của mình. Do đó, chương trình đào tạo,
kế hoạch đào tạo hiệu quả chính là một trong những phương thức mà doanh nghiệp sử dụng để nâng
cao năng lực cạnh tranh. Đồng thời, doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng chính sách đãi ngộ như chính
sách lương, thưởng hợp lý để giữ ổn định lực lượng lao động của mình, nhất là những lao động giỏi.
Về phần công nghệ, nếu doanh nghiệp giữ bản quyền sáng chế hoặc có bí quyết riêng thì thị trường sản
phẩm của doanh nghiệp sẽ có tính độc quyền hợp pháp. Do đó, năng lực nghiên cứu phát minh và các
phương thức giữ gìn bí quyết là yếu tố quan trọng tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngày
nay, các doanh nghiệp đều có xu hướng thành lập các phòng thí nghiệm, nghiên cứu ngay tại doanh
nghiệp; đề ra các chính sách hấp dẫn để thu hút người tài làm việc cho doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh
nghiệp tạo môi trường thuận lợi cho từng người lao động phát huy sáng kiến cá nhân trong công việc của
họ.
Ngày nay, thị trường cán bộ quản lý cao cấp đã hình thành, nhưng số cán bộ quản lý giỏi có tình trạng
cung ít hơn cầu. Vì thế, bản thân doanh nghiệp phải tự tìm kiếm và đào tạo cán bộ quản lý cho chính
mình. Muốn có được đội ngũ cán bộ quản lý tài giỏi và trung thành, ngoài yếu tố chính sách đãi ngộ,
doanh nghiệp phải định hình rõ triết lý dùng người, phải trao quyền chủ động cho cán bộ và phải thiết lập
được cơ cấu tổ chức đủ độ linh hoạt, thích nghi cao với sự thay đổi. Tổng hợp các năng lực tài chính,
nhân sự và công nghệ là tỷ lệ và quy mô sinh lợi của doanh nghiệp. Nếu cả hai tiêu chí tỷ suất và khối
lượng lợi nhuận đều khả quan thì doanh nghiệp có thêm sức mạnh tiềm tàng để hạ giá, chia sẻ lợi nhuận
cho đối tác, đầu tư cho nghiên cứu, tiếp thị và sẽ gián tiếp làm tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
2 - Một số đề xuất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
Dưới góc nhìn của doanh nghiệp, cạnh tranh là một tất yếu khách quan. Xét về ích lợi, cạnh tranh là
động lực buộc doanh nghiệp phải nỗ lực tìm kiếm sản phẩm phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, phải
tìm ra cách thức sản xuất có chi phí xã hội chấp nhận được, đồng thời là cuộc đua tranh để tiến đến vị trí
của người giỏi nhất. Xét về thách thức, cạnh tranh là một áp lực mà doanh nghiệp, nếu không có đủ sức
mạnh vượt qua, thì sẽ phải gánh chịu các hậu quả như mất chỗ đứng trên thương trường, hàng hóa ế
đọng, thua lỗ, mất vốn, thậm chí có thể phá sản. Trong thời đại thương mại tự do đang thắng thế trên quy
mô thế giới hiện nay, vị thế cạnh tranh chính là điều kiện đầu tiên để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.
Là một nước đi sau trong phát triển kinh tế thị trường, doanh nghiệp Việt Nam có thể thông qua các bài
học của doanh nghiệp nước khác để tránh được sai lầm. Căn cứ vào kinh nghiệm đã có và thực tiễn kinh
tế ngày nay, có thể gợi ý các hướng suy nghĩ về cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam như sau:
Thứ nhất, thị trường trong nước không còn mức bảo hộ cao như trước và thị trường thế giới đã
tương đối tự do. Chính vì thế, các doanh nghiệp Việt Nam phải xây dựng chiến lược cạnh tranh của
mình trên cơ sở lợi thế cạnh tranh xét ở quy mô thị trường thế giới. Sản xuất sản phẩm gì, tập trung
chuyên môn hóa để bảo đảm chất lượng và giảm chi phí hay nên đa dạng hóa sản phẩm ngay từ đầu để
tận thu thị trường và tránh rủi ro. Các doanh nghiệp phải xử lý những vấn đề đó phù hợp với đặc thù của
mình. Tuy nhiên, doanh nghiệp nước ta, trừ các sản phẩm có tính đặc sản, còn các sản phẩm khác đứng
cách rất xa các doanh nghiệp đứng đầu thế giới về kỹ thuật và quy mô sản phẩm. Vì vậy, chiến lược phát
triển doanh nghiệp chỉ nên lựa chọn một trong hai cách: Chuyên môn hóa sản phẩm hẹp trong mạng sản
xuất toàn cầu của các công ty đa quốc gia; Liên doanh, liên kết để sử dụng ưu thế của doanh nghiệp
khác quốc tế hóa sức cạnh tranh của doanh nghiệp mình. Nếu tự mình làm mọi việc và đi từ đầu thì làm
7
cho quãng đường đuổi kịp đối thủ cạnh tranh sẽ càng dài thêm. Do đó, nên thu hút vốn đầu tư nước
ngoài vào tất cả các lĩnh vực Việt Nam có lợi thế cạnh tranh. Song lợi thế cạnh tranh của một đất nước
cũng như của một doanh nghiệp có tính biến động rất lớn theo đà phát triển của tiến bộ khoa học - kỹ
thuật, công nghệ và của nhu cầu tiêu dùng. Chính vì thế, doanh nghiệp Việt Nam cần phát hiện, khai thác
mọi lợi thế so sánh để đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế. Muốn vậy, cần khuyến khích doanh nghiệp cạnh
tranh trên thị trường trong nước và thế giới. Chỉ trong cọ xát với đối thủ cạnh tranh thì các tiềm năng vốn
có mới được phát hiện và sử dụng triệt để.
Thứ hai, phải thông qua tăng cường năng lực cạnh tranh để tổ chức lại các doanh nghiệp trong
nền kinh tế. Trong tương quan thị trường, một doanh nghiệp tăng trưởng mạnh hơn thì sẽ lấy mất thị
trường đã có hoặc sẽ có của doanh nghiệp khác. Nhờ đó, các doanh nghiệp có cách tổ chức mới, hiệu
quả sẽ được thiết lập trên thị trường, các doanh nghiệp không thể thay đổi buộc phải rút khỏi thị trường
làm cho nền kinh tế liên tục tiến về mục tiêu ngày càng hiệu quả hơn. Do đó, sáp nhập, giải thể, phá sản
là hiện tượng bình thường của kinh tế thị trường, không cần có sự can thiệp của Nhà nước, trừ những
sự can thiệp đó là để hạn chế các xu hướng phát triển quá khích đã nhìn thấy hoặc vì các mục tiêu xã hội
đặc thù. Song, để hành vi của Nhà nước không vi phạm nguyên tắc cạnh tranh, nhà nước nên tách bạch
các hoạt động hỗ trợ, chuyển giao thu nhập từ ngân sách nhà nước cho các bộ phận dân cư khỏi các
giao dịch hàng hóa thông thường. Nói cách khác, cần dùng cạnh tranh để luyện doanh nghiệp Việt Nam
có bước trưởng thành. Kinh nghiệm Nhật Bản cho thấy, để có hệ thống doanh nghiệp mạnh, nhà nước
chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh, và cũng chỉ hỗ trợ thông qua các giải pháp để có thị
trường thuận lợi cho doanh nghiệp cạnh tranh, nhờ đó các doanh nghiệp Nhật Bản trưởng thành rất
nhanh chóng.
Thứ ba, việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, về cơ bản phụ thuộc vào chiến
lược của từng doanh nghiệp cụ thể. Trong thực trạng của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay có một số
điểm chung cần lưu ý như:
- Các doanh nghiệp chưa khai thác hết khả năng tạo uy tín và hiệu quả thông qua chính sách tài chính hỗ
trợ tối đa cạnh tranh để có thể tiếp cận nguồn vốn không đến nỗi khan hiếm hiện nay. Các tổ chức tài
chính của Việt Nam dù tiềm lực chưa lớn, nhưng nguồn vốn không phải là nhỏ và hiện khan hiếm các dự
án hiệu quả để cho vay. Vấn đề là các doanh nghiệp phải năng động, phải đầu tư để có thông tin thị
trường và thông tin về đối thủ để có quyết sách đầu tư đúng đắn, qua đó mới có sức mạnh về sản phẩm,
về giá cả và quy mô để thắng thế trong cạnh tranh. Các chính sách này không những phải có tầm nhìn
dài hạn mà còn phải đủ linh hoạt và năng lực thực hiện.
- Phải biết sử dụng đúng đắn tiềm năng con người và xã hội Việt Nam. Người Việt Nam được đánh giá là
nhận thức nhanh, linh hoạt trong suy nghĩ và hành động nhưng kém khả năng nhẫn nại và quá coi trọng
lợi ích ngắn hạn, không thích hợp tác, liên doanh với nhau, vì tính nghi kỵ Những đặc tính đó phải
được hóa giải có lợi cho công việc kinh doanh, nhất là trong tổ chức xã hội lao động. Lợi thế lao động
này có thể khai thác trên phương diện phí đào tạo chuyên môn hóa hẹp và chuyển nghề thấp, độ khéo
léo của công nhân nếu được sử dụng thích hợp có thể làm ra những sản phẩm có chất lượng cao.
Lượng lao động xã hội khá lớn và độ tuổi trung bình trẻ là lợi thế giúp doanh nghiệp nhanh chóng đổi mới
kỹ thuật mà không vấp phải lực cản lớn. Tuy nhiên, kỷ luật lao động cần phải được chú trọng nhằm giữ
ổn định tổ chức sản xuất và kiểm soát chất lượng. Do tính tiểu nông còn nặng nề, nên người lao động
chưa có tác phong công nghiệp, nên tính tự giác lao động chưa cao, còn chuyển công việc theo thu
nhập, chưa trung thành với công ty. Do đó, không thể áp dụng nguyên xi các mô hình quản lý doanh
nghiệp của phương Tây, nhưng cũng không nên thụ động chờ hoàn cảnh. Điều căn bản trong doanh
nghiệp là ban quản lý phải gắn với lợi ích của công nhân, công khai các lo lắng cùng công nhân và tạo
nên không khí cởi mở, tin tưởng lẫn nhau. Doanh nghiệp hiện nay cũng còn chi phí quá ít cho đào tạo lâu
dài nguồn nhân lực, chất lượng lao động chưa được tiêu chuẩn hóa, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản
phẩm và năng suất lao động của doanh nghiệp. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, doanh nghiệp Việt
Nam phải nâng cao năng suất lao động, tăng thu nhập cho công nhân, đồng thời giảm chi phí lương
trong sản phẩm. Đặc biệt, cần có chiến lược thu hút và sử dụng nhân tài làm việc trong công ty. Có đội
ngũ cán bộ quản lý đầy năng lực, tích cực, năng động và tận tụy là lợi thế so sánh lớn nhất của doanh
nghiệp trong cạnh tranh.
8
Doanh nghiệp Việt Nam phải tích cực mở cửa liên doanh, liên kết với doanh nghiệp khác, kể cả doanh
nghiệp nước ngoài. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp thành đạt trên thế giới cho thấy: không có doanh
nghiệp nào đủ sức bao trùm mọi thế mạnh của ngành. Đợi chờ sự tích tụ năng lực trong từng doanh
nghiệp ngày nay thì rất chậm. Tăng quy mô sản xuất bằng vốn vay cũng chỉ giải quyết được những lợi
thế hạn hẹp của một doanh nghiệp, còn liên doanh, liên kết, thậm chí sát nhập để trở thành các tập đoàn
kinh tế lớn sẽ ngay lập tức hội tụ được các lợi thế mà từng doanh nghiệp đã tích lũy được theo những
con đường khác nhau. Để có thể liên doanh, liên kết thành công, phải biết hy sinh những lợi ích ngắn
hạn, biết lựa chiều đối phương để có thể thông qua kế hoạch. Liên kết để cùng hợp lực cạnh tranh có lẽ
là mặt yếu kém lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, các doanh
nghiệp còn cần đến cả những liên kết xã hội mang tính ngành nghề nhằm hỗ trợ nhau về mặt tổ chức và
pháp lý trong môi trường cạnh tranh quốc tế.
XW(='(=SW~•ỄS'jẾSWj€k
Năng lực cạnh tranh là sức mạnh của doanh nghiệp được thể hiện trên thương trường. Sự
tồn tại và sức sống của mt doanh nghiệp thể hiện trước ht ở năng lực cạnh tranh. Để
từng bước vươn lên giành th chủ đng trong quá trình hi nhp, nâng cao năng lực cạnh
tranh chính là tiêu chí phấn đấu của các doanh nghiệp Việt Nam.
1 – Khái quát tình hình phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam
'1T•4-18**6-56)85.]Uy5f9
1='T•4-18716lTl1
<M}7D)28**6-56)857/7
Uy5f)4@}V8‚7N*)Z6]
|=
'Z34-175618>;7S71]|V6
378)*+*56)857B7U)*+
ƒ<M7D)2=Sl2/jl'Z.:@;/8B
ht8..NM?/N.</5Y5m6S-p16-f
</5)]8]57Y_:=>t>;M
Z)\);NU7-7?/N.</5U2
)*+56)8B-fN)- &&;1B
G&&=&&&56)=
ep1T4-18*_*)*+8CD>.17=CD
E6)82dIU56)A7[‚7|b/*
9
56)*7).T77/7)*+U8
2/-]8))|*377/7B62;=>/8;
1MB;Z #&=&&&56)8.O658N &&7
5176577f6T„…=
e*56)85MB)DlT7718A
@1_1<D)278_*)5f@
VƒdD8]6-17;<58;]*2;K‚m3D/8*
56)MBB)).2V7918M
;#!R67-)]6)8 RU;1v- &&
@3.=&&&T5-1B-56)83- &&G:NG&&T5MB
56)='A- &&&/8-I-56)BB)Z
=&&&Jg8-#8%R4*S71='-6D
>.-18*56)MK;O = &&JgF; J~(EH7
K@4N&O=&&&JgF;8OJ~(EH=SD/8PV.
*56)7254.)*+7<MA 8RF-
&&&HNO RF- &&GH8.56)717G&R='9
@3256)%ƒ #R87151&RvP
VWEX;7/7ZZF56)#&8R7
S71#&8R- &&GH=„ …
SD/8-?5p-1T7)*+*56)m6S-M6_
8_:16D)87K_5‚7
2;7_*_6='B8-56)MzlU
/_8U862;7Z6-3NlT172=j7
7BZ9zl`8*56)m6S-7x972
6))*+ƒ<M7D)21=
'/N8@;7.B87m6S-77N'4:
'Z-18*56)m6S-);-?1*-1F*]/
</N282B-7_8]686-7
H8);2/66-1FlT7.1,/N
0N-?lZ-7D)*)2H=SB**8*56)
m6S-);-?1,*:D1=
Thứ nhất,năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam hiện còn rất hạn ch.n9
x8*56)B2/-][7_='L-16BG8OR
56)B51&T8##R56)BA& &&8JB
8#OR56)BA &&O&&8# R56)B51Jg8OqR
56)BAJGJg7JB%8%R56)BAGJ&J
g„O…=
'62/-]56)[8_*56)m6S-?)-*
:1B7U56))=>Y56)8*@
2;K56)^:2;l7d6-2;K=c2;
ZO=&&&56)N;1/#O8ORM56)B3
10
V51V)4]856)B3d9NJB
8!!R=„#…eB+B8*56)7*-56)U
7-*@7@;:582;K8ƒ<M8B8D)*)‚
7d2;l587d56D)2=
>BU+6u656))7*2/l8
2;K82;K7_8U7B89,]6)‚
Thứ hai,sự lạc hu về khoa học – công nghệ của các doanh nghiệp Việt Nam.j6/8
*56)1y5f]6D1-:@31
A O68qR-*/-B85//]6U;<A,-!G&ƒ
!&8qGR@lM8G&R@l7g‚'B-8-*/-B8
@lUy5f9*56)m6S-JB&R68O%R@37
G R7D7DvP6y5f]6-1JB RFP67/9'*C7
OR8QQ<Q7GR7tQQ)7qORH='B8*56)1.
4-1]6)8)_;&8 Rƒ&8OR45„G…=
Thứ ba,hạn ch về khâu nguyên vt liệu và sự yu kém về thương hiệu các doanh nghiệp.
>*56)m6S-);D)b/ND6;<5=
',-28;)b-<b7;)b-B9F75
7/856-/8@)b-8g8;)b-\)7--78;)b-8
76y8]]8<L-*/‚H)f7g/N6@*7)b-D)b
A17='B8*;*/ND67/N1B<1
87-B-;)b-BPV)_/ND6*8-Z&R
*7;)b-=
?*856)m6S-</5UZ6-8z
lU/_U7NlT72='N
8;)b-m6S-/7:8]6)8
/:7/ND6‚>B7-:)8U
;)b-]Bu6NlT=
Thứ tư, chin lược phân phối, chin lược truyền thông và xúc tin thương mại của các
doanh nghiệp Việt Nam còn nhiều hạn ch.>*56)m6S-B2/-]A
7[N 7-1));)b-='B8
<|Z-^;Z8ZU7]B62;=eB_5
6)</5UZ3<|816-*@7@;;)b-*
7=j.*56)D:|U*l7K}<|Z
-82;*‚m3D/8)_2;*)8J51R5FP67/
*56)17-;&R &R5H=
2 – Những giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam
'@;D)287m6S-77Ns'i36
97^*56)=
11
Mt là,3V8+@ƒ<M8B8D)*)‚*
56)8*@2;K7T56)=SMD<\9
).N86^1#O8OR56)B3V51V)4]8
B3d9NJ- 8!!R=m3D/8*5fƒ7.@lV9
3y7,:Z@;ƒ<M8B8)*)D‚*
56)8*-8*@2;K56)7,T=
Hai là, T56)8*-7*@2;K*5
6)2;l582;lU='-V685.T
</ND)D:-18,d.Fd2;l8d
M56)8d2;K@48d/38d7-)*7
)=‚H+B:NlT7)D:=
>+B:577B+@17:8*56).
);</5U)*+@,='B8?@6|VU
7,d-_Ur;lU82;l87_
/;-2;K8)_585@*7l1U)*+‚
Ba là,6/*56)m6S-B2/-][8_83V8
:58+@D)*)F7D)*)2H]83/
T)‚'67/8+6U.);7
);6)Z-N7U)*+U;)b-8
:NlT=(N7U)*]);7)\)_4
*56)8-7_7:-@).*B-8*D)7
p;<5-F?-H;)b-l7p6U
Z68<|Z-72;@*;)b-NlT=
Bốn là,TIU_)7*Z22;K718Z8
_*8D)*)8<|Z-8*5fƒ78@l8]66
‚*56)=>gT8TZ,^*6)8*8*
@*-7*4:/N-]86)f1)*+*5
6)=
Năm là,</5B56)=mBB^2V)*+8A
7-fNA7)*+ƒ<M='A<8]M|wX_@
8)Z@)|8)]@w=S7//8<M6826-*
l8*8K:8K_7-78_6-<M‚BK}
1167</5B56)=
mB56)8B-**2*7w7-7w8:77-7-*B
BC7-7@;87-756)87-7<M7
1=(7B_68;7_*7,*l<M-7-I
58-I56));B=m3D/8</5B56)-]
TB7-8_]7|b/:*7:
*56)=
12
Theo bà Phạm Chi Lan, thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ, trong 3 chiến lược cạnh
tranh nói chung của các doanh nghiệp (DN) là giá cả sản phẩm, sự khác biệt và tính tập trung vào trọng
tâm thì hiện nay, hầu như các DN mới chỉ chú trọng vào yếu tố thứ nhất là giá cả, còn 2 yếu tố sau hầu như
bị lãng quên.
'-5†75†-1/j7S1‡E7
*-1-s'iˆ8/NMJ`8
*ES1a2-+:m6S-
D)'4:'Z-1Fs'iH='L*/N86
/8*ESaJ|V7;<;)b--7|K*
N*l8‰ŠEFN:7)*+H8XŠF<|7)lH‚'
B89*2)*+8‰ŠE8U)*/8B+1O&QOGR*l
8^XŠYB+ &Q GR*l7B?5lf=nN
B8*)*+8*ES@*U)\\,)Z:
+/8@`*;81)*68@`5lf8^*
ESm6S-@*U)7/=
(6*'4f'N,UES^1ESK
5/8‡:ˆ*ESm6S-a^)='P6ES^O
-+AK5J;qGR7G-7#R=nNB86
ESm6S-@lE†7c'1<)9-:)
Fq!$ &1HY).7+63)*+5m6S-a^
*N-1-?@`1=c],82;<)L
B-/2VY/B‡ˆ='L<)7/3+8-9
lTm6S-::% $ &8-]T<)G%$ &8^VQ
]67! $ &='L**@7X-eC8VQ]67/
2V8JU<)! 72*\-=
m38-[16/U?*ES7.);7-3+D)2‹
e*/N`8+;TU[7/8*ES);3-T
)*+7</5U8Z7J3-*<B@[@U=S78*7
5YN0ES-31)*+7Z77-7ESB
=
>-1/ef'N'X=je/8B1!qRES@_7_*
].ESN26m6S-D)s'i='L-M
~nSE'X=je8N/8*ESm6S-aD:./7|
0*U_8*B8*)‚m6S-977Ns'i=
'B8@7X-eC`86+@7/-).75*ES
I3-^8V[8).*75*Z2717-]*
/N/8)]g5=
e_3D/8-7`8+IU*ES]*b@l3
m6S-D)s'i3e_)8YAl)Z8NB**ESL
DN vẫn chỉ chú trọng vào
khâu sản xuất sản phẩm mà
chưa chú ý nhiều đến các
khâu tạo nên giá trị gia tăng
13
A780-@0U,B67)*
+ES='LB8-I7A});IU7|b/ES
B</5-3-3U)K+7Œ7
D)=F'L@5H
7 điểm yu của Việt Nam trong năng lực
cạnh tranh
• e•/LXL'*Ž@a/•@`*@6
Đây là nhận định được Giáo sư Michael Porter – “cha đẻ” của chiến lược cạnh tranh đưa ra tại
Hội thảo công bố Báo cáo năng lực cạnh tranh Việt Nam sáng 30/11.
Báo cáo được xây dựng bởi Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) và Học viện Năng lực cạnh tranh
châu Á. Giáo sư Michael Porter chính là người chỉ đạo trực tiếp việc thực hiện báo cáo này.
Mô hình thiếu sự tăng trưởng bền vững
Mô hình phát triển hiện nay của Việt Nam được thúc đẩy bởi hội nhập kinh tế quốc tế. Hay nói cách khác,
chuyển dịch cơ cấu của Việt Nam (từ hoạt động nông nghiệp sang hoạt động chế tác có sự tái phân bổ)
được kích hoạt bởi việc hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, là động lực chính dẫn dắt tăng trưởng. Các
nhà đầu tư nước ngoài đã kết hợp vốn của mình với lao động Việt Nam và đầu vào nhập khẩu để sản
xuất phục vụ thị trường toàn cầu, đồng thời phần phục vụ nhu cầu trong nước cũng ngày càng tăng. Tác
động của việc mở cửa cũng thể hiện ở việc tăng trưởng của khu vực FDI là rất lớn.
Mặc dù xuất khẩu của khu vực chế tác tăng nhưng giá trị gia tăng và năng suất trong khu vực xuất khẩu
của Việt Nam còn thấp. Việt Nam có thị phần xuất khẩu lớn chủ yếu trong các ngành sử dụng nhiều lao
động và tài nguyên thiên nhiên, liên kết trực tiếp giữa các ngành xuất khẩu này hầu như không có.
“Việt Nam hấp dẫn các nhà đầu tư chủ yếu do yếu tố chi phí nhân công thấp, vì thế chưa cải thiện được
mức sống của người dân. Trong một môi trường toàn cầu đang thay đổi, điều này là không đủ để duy trì
tăng trưởng bền vững” – GS Michael Porter nhấn mạnh.
Theo ông, mô hình phát triển hiện nay của Việt Nam đang nổi lên những điểm yếu. Thứ nhất, giá trị gia
tăng thấp của khu vực xuất khẩu cùng với nhu cầu nội địa tăng làm gia tăng thâm hụt thương mại. Thứ
hai, sự lên giá thực của VND góp phần thêm vào mất cân bằng cán cân thương mại. Thứ ba, các dòng
vốn lớn đổ vào làm kích thích tăng cầu nội địa và lạm phát. Thứ tư, chính sách tiền tệ và tài khóa nới lỏng
càng gây thêm áp lực lạm phát. Thứ năm, tỷ lệ tăng trưởng GDP so với đầu tư ngày càng giảm làm tăng
sự phụ thuộc vào các dòng vốn bên ngoài để duy trì tăng trưởng. Thứ sáu, tăng trưởng nhu cầu đang
vượt quá năng lực vi mô của nền kinh tế về mặt kỹ năng lao động và hạ tầng kỹ thuật. Thứ bảy, khoảng
cách giữa vốn FDI công bố và vốn thực hiện ngày càng tăng.
"Doanh nghiệp tư nhân phải là khu vực dẫn đầu trong phát triển nền kinh tế, Nhà nước phải nhìn nhận nó như là
một tài sản cực kỳ quan trọng để dẫn dắt và thúc đẩy sự cải thiện năng lực cạnh tranh" QW(LXL
-
14
Cũng theo ông, năng lực cạnh tranh chủ yếu của Việt Nam hiện nay đều dựa trên những lợi thế tự nhiên
được thừa hưởng, đặc biệt là vị trí địa lý và đặc điểm dân số. Chính phủ đã giúp các lợi thế tự nhiên này
được bộc lộ và phát huy thông qua việc mở cửa thị trường và đầu tư vào cơ sở hạ tầng cơ bản. Tuy
nhiên, Việt Nam chưa tạo dựng được các lợi thế mới, đặc trưng. Các nỗ lực của Chính phủ nhằm đáp
ứng những nhu cầu về hạ tầng và thể chế của một nền kinh tế đang tăng trưởng bị kìm lại bởi những hạn
chế của một phương thức điều hành truyền thống, thiên về kiểm soát. “Mặc dù mô hình phát triển này đã
đem lại thành công trong quá khứ, nhưng những dấu hiệu về sự thiếu bền vững của nó ngày càng rõ.
Việt Nam cần có một chiến lược kinh tế nhằm xây dựng một mô hình phát triển mới” – ông nhấn mạnh.
Đứng trước những thực tế nêu trên, GS Michael Porter và nhóm thực hiện báo cáo đề xuất một loạt giải
pháp đối với Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam nhằm tìm ra mô hình phát triển tương
xứng trong giai đoạn hiện nay. Theo Giáo sư Michael Porter, Việt Nam cần hướng tới một chiến lược mới
với 3 nguyên tắc chỉ đạo: một là, đặt năng lực cạnh tranh ở vị trí trung tâm (từ việc tập trung vào các lực
đẩy vĩ mô để chuyển dịch cơ cấu sáng nâng cấp các nền tảng kinh tế vĩ mô và vi mô để tăng năng suất);
chuyển đổi cấu trúc vai trò của khu vực tư nhân trong nước có nghĩa là từ chỗ tập trung vào khu vực
doanh nghiệp nhà nước sang FDI sang sự kết hợp do thị trường điều chỉnh giữa doanh nghiệp tư nhân
trong nước, FDI và các doanh nghiệp nhà nước được cải cách; vai trò mới của Chính phủ trong nền kinh
tế từ kiểm soát một nền kinh tế đang chuyển đổi sang xây dựng lợi thế cạnh tranh cho một nền kinh tế thị
trường.
"Doanh nghiệp tư nhân phải là khu vực dẫn đầu trong phát triển nền kinh tế, Nhà nước phải nhìn nhận nó
như là một tài sản cực kỳ quan trọng để dẫn dắt và thúc đẩy sự cải thiện năng lực cạnh tranh" - GS
Michael Porter nhấn mạnh.
"Xây dựng cụm ngành là xây dựng năng suất"
Một giải pháp được giáo sư nhấn mạnh là phát triển các cụm ngành sản xuất. Ông đề xuất Việt Nam nên
chia thành các cụm khu vực, đánh vào lợi thế từng khu vực để xây dựng các cụm ngành. Ví dụ như cụm
ngành điện tử và cơ khí ở Hà Nội và các tỉnh lân cận dựa trên năng lực các nhà cung cấp nội địa; cụm
ngành logistics ở khu vực TP HCM dựa trên lợi thế là cơ sở hạ tầng; cụm ngành du lịch ở khu vực miền
Trung dựa vào chiến lược phát triển và các dịch vụ có liên quan…Theo GS, Việt Nam cần tổ chức lại các
chính sách hiện nay để lấy cụm ngành làm trung tâm, đặc biệt trong lĩnh vực liên quan tới thu hút đầu tư,
phát triển kỹ năng lao động, khu công nghiệp, và phát triển khu vực tư nhân trong nước; Tiến hành dự án
lập bản đồ các cụm ngành nhằm định vị và đánh giá các cụm ngành trên toàn quốc; Khuyến khích việc
thực hiện các dự án cụm ngành thí điểm thông qua việc thành lập một Quỹ sáng kiến cụm ngành Việt
Nam.
Ông nói “xây dựng cụm ngành là xây dựng năng suất”. Vì thế, vai trò của Chính phủ trong các sáng kiến
cụm ngành được ông nêu rõ: Chính phủ nên hỗ trợ tất cả các cụm ngành đã tồn tại và mới nổi, hỗ trợ thu
thập và công bố số liệu ở cấp cụm ngành, sẵn sàng thực hiện các kiến nghị. Chính sách cụm ngành phải
tận dụng tất cả những tài sản sẵn có, yếu tố lịch sử và vị trí địa lý, thúc đẩy cạnh tranh để nâng cao năng
suất và hiệu quả. Chính phủ không nên chỉ lựa chọn những cụm ngành mình thích, lựa chọn các công ty
mình thích, bao cấp hoặc bóp méo cạnh tranh, định đoạt các ưu tiên phát triển của cụm ngành.
Đề xuất lập Hội đồng năng lực cạnh tranh Quốc gia
Thảo luận bàn tròn về chương trình hành động nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam
Dựa trên kinh nghiệm của nhiều quốc gia khác, GS Michael Porter và nhóm nghiên cứu đưa ra đề xuất
thành lập Hội đồng năng lực cạnh tranh Quốc gia. Theo ông, đối với mỗi sáng kiến cải cách cụ thể cần có
một cơ quan hay nhóm công tác chịu trách nhiệm chính về triển khai thực hiện sáng kiến đó.
15
Hội đồng năng lực cạnh tranh Quốc gia sẽ làm nhiệm vụ điều phối các nhóm công tác, cơ quan; giám sát
các hoạt động; và báo cáo với cộng đồng, Chính phủ. Nhưng để thực hiện được các nhiệm vụ trên, GS
Michael Porter cho rằng phải hội đủ được ba yếu tố quan trọng gồm: vai trò lãnh đạo của Chính phủ -
"những lãnh đạo cao nhất của Chính phủ phải thấy được sự hữu ích của Hội đồng này và tham gia cũng
như lắng nghe một cách sâu sắc, không hình thức"; Hội đồng phải tập hợp được những cá nhân xuất
sắc, quan tâm đến lợi ích chung của đất nước chứ không phải chỉ lo cho lợi ích của chính họ hay nhóm
của họ và phải có một ban thư ký có trách nhiệm.
Phát biểu trong lễ công bố Báo cáo Năng lực cạnh tranh 2010 sáng 30/11, Phó thủ tướng Hoàng Trung
Hải đánh giá cao chất lượng những thông tin mà Giáo sư Michael Porter và các đồng sự tại CIEM và Học
viện Năng lực cạnh tranh châu Á mang lại. Phó thủ tướng khẳng định đây là nguồn dữ liệu quan trọng và
sẽ được Chính phủ cân nhắc, sử dụng khi xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
Với đề xuất thành lập Ủy ban giám sát năng lực cạnh tranh Quốc gia, Phó thủ tướng cho biết sẽ đề đạt ý
tưởng này để Chính phủ có cơ sở xem xét, triển khai trong thời gian tới.
Báo cáo Năng lực cạnh tranh Việt Nam 2010: “Chất xúc tác tạo sự
chuyển đổi”
Báo cáo Năng lực cạnh tranh Việt Nam 2010 được xem là bản báo cáo cấp
quốc gia đầu tiên của Việt Nam về năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Báo
cáo được xây dựng bởi Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) và Học
viện Năng lực cạnh tranh châu Á. Giáo sư Michael Porter - “cha đẻ” của
chiến lược cạnh tranh chính là người chỉ đạo trực tiếp việc thực hiện báo
cáo này.
Báo cáo gồm 4 chương lớn: Chương I giới thiệu tổng quan về phương pháp
luận. Chương 2 xem xét các kết quả kinh tế của Việt Nam dưới góc độ là
các chỉ tiêu biểu hiện năng lực cạnh tranh. Chương 3 đánh giá các yếu tố
nền tảng của năng lực cạnh tranh đã làm nên những kết quả kinh tế của
Việt Nam ngày nay. Chương 4 dựa trên các kết quả đánh giá trên để nhận
diện ba nhóm nhiệm vụ quan trọng nhất Việt Nam cần thực hiện và các đề
xuất cụ thể để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Cuc khủng hoảng tài chính toàn cầu, theo nhn định của nhiều chuyên gia, đã chạm đáy.
'm6S-8*]}-]_A_*__9e_)
*56)x)fDU,M8T1v']
y4S7S716IUM#R1*4:8*/7
57- &===M*7@='33;<5
56)],M)fg-7^9-=
'/N8]);7BM=>+)f)*+7)*+@,8@;5
6)m6S-.);-3=e|]<16K*
/N;‡eU56)ˆ85'T@*c
m6S-7m•-/4:')=je87/$&=
Tìm và đầu tư vào những yu tố đầu tàu
16
GS. Đào Nguyên Cát, Tổng biên tập Thời báo Kinh tế Việt Nam
w'-/7/28J:*mSQh5L<MU2-&&+-8--
9/=c]_N*7:*UD7B=(g9M91
7.=m7@-?lT:*7-57y@+8B
+@*1,<83B+<L-m6S-2;M)*,_6
)fgu\=
S3A.-8-?5p2K8|JU-:9)
-27O8R82K 8m6S-MB-:WEX#8GRv)2KO1
G8qRv752K#B+8GqR=S,6/)f7/-:6|
U;L-]3,m=eB+9`)fg7)*+D
;=e_3D/8]`;‡eU
56)ˆ5†]-/7|T+-=>|T+-]J356).
b@lŒ7BD,Z-1D;8-7^3-I
.B-U)pU)8+56)B+g7)*+=
c7D)8*56)m6S-x7);-?Z1*-1
B-7_8]686-78);2/6N
lT7.1,/N0N-?lZ-7D)*)2=
e|);-?1,*:D1=
'/N8]x]0,+-/56)m6S-8
MUD)N*)Z6]|='N@f5†;]-/8]J-
--8B7_88_:17;8-]T*
7,)b-B_/Tm687N3|Y_7
,)b-.B@•757=>-75m6^8
.@g0)Z8BxJ77K_5=
'AB3-T7-@*-8B6)<|1585
6)7718]`56)7-4+
/88N:lT7VlT-fN8U58
U))82;K778N:7)*+;)b--183
]683===e*/7/N2-D872V+
_7;3-7.7,/B^.78)pU)
17;N-I56)8+:-\L;77w=
Định kin về hàng Việt chất lượng thấp mờ dần
Ông Trương Đình Tuyển, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính Quốc gia
w'67./;-87*/U7*8D/6
)8)l7*5lfD-M81p--:U8*7
17
2/6=•2/l*777)_=
'LL•=XL8•K/68]);7)*
-77*@6=m3*]);TN5p7YB+-U8
5T7=
'lTl17lT-=E@*•F]+@*@]H7N5p
5lf- &&%7;&P~(E86@l7D)*8B
-?7pMB-?*-NlT1=
eB/N8BB/N*56)2-*l
T7/=>l7m6U)Y7-/N8/N7/
]J7ITN5p8).2V7I56);<7:87
57<b87\-Z-157+@*1v7Y]U1
62;@*+TN5p@8lB:`-M=
>-A7l7/7/7-T5.=X7Tm6N5p7m6U
59:*_=m3D/8@`U7*4:lT8*56);
<7))-17+2/l62;)77/=c]+NV]
U8*;7)Z:)ff]B:=
S7868*|7/+4-]397]6
78)8g56)='BS71);*76
56)-17U]=SBD/]B}7B./*
56)-16U='M377U76=e*5
6).7/2*3*|7/+4-]39L.‡@
*:7Zˆ===w=
Nhn diện những cản trở cạnh tranh
Ông Ngô Trọng Thanh, Giám đốc Công ty tư vấn marketing Mancom
w'AB3-T7--L8]}56)Y*@87;
6-3797=S3A-?_32Z@M;Ag8@;}
*56)m6S-MU]/6Z8VM-Z75.
L=
'/N8ag,/B+;965
6)=
':7_*|^\-=STdB+*;)b-*=
STSDB+7-;)b-Td8Vx3-*;2/3;<+
7-;-*77U;)b-=ST-756)m6S-
V7‡-Lˆ8]-7‡7-78]Y@017-D/ˆ8]B*
18
@6=7MD/3T5/J7;-*@*85a1U;)b-
]U8]B.N:Q)*+8UDM[^@)@N3
)f7/N6.7=
':75/++]ag9]_56)80-
57U1*7='5/]Ll)1/+@lT8<M7
=E†7^172;68/*1_-32*:8:]
-31*6=
':@756)?*77l_-8a*)?/}7
.56)7*7=jVa2*D)U;)b-LK
.V8-7572-_*/}*7;)b-V=jV
B+@[P+.;<8.)_*N:l
T8</53;56)-0]|=
E6)aTB‡c*77'Uˆ86MB@N56)
)D@[)_+<L-*‡'Uˆ}3‹w=
Doanh nghiệp chưa quan tâm nhiều đn Lut Cạnh tranh
Bà Trần Phương Lan, Trưởng ban Giám sát và Quản lý cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công
Thương)
w?5pMB,2;l-:D:CDe8+;K:y5f
]fCDeg56)^9-:N-=
S- &&%8efr;KM7;*-:D:g1CD
e82;/B##8%RU)[@CDe=>+-
*K7*TU)U)DCDe]2T3-+
F!8RH=
/N*U+9/7B)*)KB8BBN9
m6S-^8JB7‡Bˆ356)-1.Z2@;6)*)
D7T356)]3-CDe=ED/8-?5pCDe
_7Y_6*56)8?@67*56)[7A1*5
6)18aU*56)2--*|-:=
SD:)*)DYK:y5f)*)D-]
f)*)K@;6-3-]T7/7/07-6*7-1
56)=
nN]f7/8D)FŠkHY7-,*:62;
|)56)8*Z62;K8@-*/4:N.
U56)7-,U)*+57=E6).);I
19
3--77-)*1,*B;+p)*+=
e|]-/+g56)]6)‡S+
]@lN776.56)g7:,NlT='/
N8*56)Y.@7y5f*]f)*)K8BB)*)D
+@;62/7U_U))*)-31=>/YU76
+;-@;)*+,056)ˆ=
Đứng không vững trong nước thì sao vững ở quốc t?
(TS. Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính Quốc gia)
wn7V1-7*56)|;73‹'Lelrd'6
rFh‘H82;7/-7|]|U@7V3-33
|x)f;*ZZ=
m).-38@7V-7m6S-.|8B72;|M@U;
U+-vY:^S711=m2V
|;7*56)m6S-.=>+7-U
7/^[2B);-3=S2B]
^2356)BB+^-3=
C7-+-1B+^-3‹>7/N2.87
_77=e;7_7/*7.M-*/7
)fg-I2B)fg*7]77=S,
17D5fUUAlTlx)fg8^17)f7lT
<bL+‡@[:7-4ˆxB)fg=
e|9)fg877-)fg@,=>7/^[*
56).);*|@;-3=e|NVTm6S-5p7m6S-
,_*|//N<b8+;B_.YD/=
'/N8L]8|N1NNf1=
c)fga.S71)fIU=h‘7s5n]B
7.-7p/33-I1='A1N3-B;)*)N-3=e_)
m6S-BB;)*)IU__8zB#RM8/-17
@6:]);,@6=
'B-8+8*56)N|V7lTl=S
:],lTl83]+:,9lT2=
Cơ hi để hiện đại hóa cơ cấu doanh nghiệp
Ths. Bùi Văn, Giám đốc Chương trình Kênh truyền hình kinh tế - tài chính (FBNC)
20
wnN/8|MDU2*TL='9
:3=tbNf9=>.1747g=S,TB)K
]D5†@l@[2=SZ@M<;/856)@TD/-3
]D‡[L-ˆ*TLT/=m137/8T5)_S-
TV7‡T/Bˆ=
'@;/0NlT7718*56)7*72;
K3DZ+7,/4-7|T]/)@*
7;DU=e^298B+,;*Bx@l*-@N8
@l3M87Z+;*8+)*ZN@l@[2=
?+-56)m6S-_U087|B,56)1
L3:56)71=e|B56)[L5]/
37*6-,='/N3]/4).8?@674).|87
3-18U<M+u7)*+L,_637/=
E6)71M2*2L9m6S-=W*-Ll}7T7-N=
e9,Ll}775=S-26,T7T7-N•
[•=e*)_N1A1/_,/\-56)7
1@0gA-26]u77/=
E6)37]/*6-,3*z=(9,U<*D):u7=
ST77/0?1]656)87T)75
6)=‰BB-Y8M)_8@**5=n93T]BZM)_
_-38/7--@;@**51_-3=
j-]37/.--]38)4@N18B7]/4).
|=
E6)714).B7M2/9,7,Tf+Z8]
JB7758-77,TU /T:D4).8U
3/*T/7/Y4:N<L2;5
6)=jVB2/2/lV*-7T7-N=
E6)3N4).7<*l*NT9,7T7=
ST9,]);7Y7T77;62;87U=eZ4
).Y7<*l6p)7-Lb-U)*)D]D=m_5f82/2/
l:L4).87;2/U-*]@`-26,T9,
7T9,_=
j6/B-;6B+7-/+Z4).9N)5aZ=':8B7
]+lT**62;56)8U)*)D2/l?xb
-7T=':76)_lT+*4)U<*lN*
21
N_VZ7‡B.Zˆ*7.Z0=':@76)*)D
@;62/U*4]+=
eN13--Z9,72;K56)Z83]/4).
|a76/=m7*56)m6S-
Xây dựng năng lực cạnh tranh cho doanh
nghiệp Việt
Hà Phạm WyL- n;
&!#"kQ':@8&$&$ &&%
Hội nhập quốc tế đã buộc các doanh nghiệp phải nâng cao khả năng cạnh tranh để đủ sức đứng
vững trên thương trường. Một thực trạng phổ biến hiện nay là: năng lực cạnh tranh của các
doanh nghiêp Việt Nam còn nhiều hạn chế và yếu kém nên khả năng tồn tại và khẳng định vị thế
trên thị trường rất thấp (đặc biệt là thị trường quốc tế).
m3D/8t/556)m67-/*2
2*3D)71=S]7-U7/856)m6
]J@N‡*ˆ-7^*l,D2;ZN_‡
7ˆ=
>+3,]6-756).77-
7+U7756)‹S/N
/\-B8,;*56)7
p7;)*);*56)m6=
Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là gì?
S56)7+67U56)1
6;-M*^[*7+U7/7
Z=
•S56)Athực lực của doanh nghiệp=>/7*/
7--I56)8]JU_@`*N_]687
_884:2;l56)‚-*N@6-7.**8
*1**Np-}8p-lT=
(x7]},+--7+-/@N56)U**
]]26*-*Z:1**='NZ9*
*B8-N8^[56));D)UU
*1*-3=STU7/856)B+;-MZ*^
[*7-fNY]\U*7*=
•'/8]-56)7B;[-M./;,/N
.*7='T356)Blợi thế-?7/7B-?
*=m.Z@;7856));D@U7/70)*/
,+---7-3B+*):,^[*7=
22
S,+--7+-/@N-56)U@+6]2*
}/56)-L87_8;<88
]682;l86]‚'/N8+**-
56)8.);<*lU*/);*A,}
*7.66**@`;l_7lU=
e*56);<59,78}*B*
/***=?5pD/8aB+4U)U*
/**-56)@g-*;;)b-75l
fvU;)b-7@BvN));)b-75lf@*7v]
7<|Z-vN:7)*+vZ67/_5
6)v3vl).;)b-56)79l).vl
7_v4:72;l56)=
Nguyên nhân tạo ra năng lực cạnh tranh yu kém của doanh nghiệp Việt
e]);7-8/-17-*@7=S
*56)mNS-.^/\-=SN9N]p
)73-/N/N37/+3-*0)f8*/N
B7
Thứ nhấtE*56)m6^w•T85ˆlT-7
:2*3</7_)86-5
8===7*/5/M@l:7-1JU
0)-).=
Thứ hai5Z2;KS7169*-?
•e*56)S71TA@l|1,8A@l^@B@1
,2/lITD-U/487-|T\-6=
•j67_;2/]6D-)8)77-*)_
]*B;-?Ta-?7_*56)=
•e*.]\-62;7-6Z9.])*/U*
5fF?_)*/*5fH6IU===>+@[,
/N7/.7);b/2|34).**56)
S7177,;*)*)D7+
Thứ ba26=
e*)<;/T</NB+7-[-]T57
Z7-56)=>2V9/7);37-
*,,T1,Ty5f876
Z;2/)NZ9Z/7-?;=D/4
:]7);-7);0@B1,T];2/U7
*6-=e_2/BB+*)?*;2/-3-V
)8B+@*;---]T7-7*]
)*)K+5a507*@N)`-*<74o=
Thứ tưE6*f77^@)
23
'3A./8U83B@`)]B:7d
);*,@D)1g-7|B='|
B8I-*/7a)f/L2*_7)fw^w,;
)b--7lT_B.=>7/@0@56));4:7
TM27=‰u7|)_.;T
7;7_-6=7D/3;27
]+=e;*6*5f77L^[lT
7.+@[,/N7/=
Những hạn ch về khả năng cạnh tranh của các DNVVN ở Việt Nam hiện nay
'3*56)m6^/\-1*56)
1775*56)17^g,
• ':eU7;-?2;K^/\->Y
56)FESH8*-7*@2;KES^:7
d2;K=(U56)B56)8*-[83
/N-]72;K=@)D1ES7*-
ESU7@7@;572;K8^:
Q<M7d2;l58?@67/5
2='AB8/1)4@7*ES2;KL6-8
3U8:N*)Z56r;K4:8
U8)*+Z68y5f-*/_7]6]=
56)-9]/J3BŒ7_58B
:7d583D/M5a7@=
• ':S)8)_;<7*7;)b-7-/
;*56)m6=(*,;)b-11
*1'r8'*C8/8X)L8===3*;)b-;<
*56)m6S-B*7ZA8G%!8 G.-?5p*
])1*1=
• ':@S7_a^/\-=r/-]7
7_F+;9,74gHES^[@\8A
\-62;8A_@,=(UES[7]p[-P6*
=m6S-BZq =&&&ES8UBN2/-]
/7[7N[=(ESB51Pg-1##8R82/-]
51&T-#8R=S*- &- &&&87
U@32-IESM;-A Pg7%#<^
#Pg7q FL6'4f'NH=
• ':SD:7)7D)*)^=*156)
^)7N-J*2/l)*)D8?@67*2/l
82;K7_82;K8U7*79,]6)=
'3*56)@l*Z2:)778<y))-*
87_^)4@=S/N3)-)*)D
24
}7/Y756D:8+@56)D)*)^
='-K7-]a^*)4@=
• ':-(/\-Z6MB)).7-/;=j.
*56)9m6S-</5U*Z6-8z
lU/_7;NlT72='L6
;*meeh8JB.&R56)7T</N3-+lT
1777//7*56)1856)718
56)B<D)bvc;# R56)3-+l
T17]T</N7; &R56)8/7*
56)[7A8]B*3-+lT17=
Giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt
e*56)m6S-:1,*:7Z18^[);*)
:/N.7/7/0ZlT7:\)D)2=S`-
*ESmmSm6S-@;D)8*ES.
);;2/-
•Thứ nhấte.);T2;l5**-7*@2;
K*56)=
';*ES@`*M*
ES7//=j//374U)-5
B76)72;K='/N891T
U)8-5BU/:/:v?)*+*
/B]g8]Ll))*+B7^[0
651-:2*7/7=
>+)*+*BN8.BI@;ES7IU*
Z284:,2v8_)@;-I*-
775);72/l=E.U|V
,d.7D)D,:6+:@17
:=:7dB+MB.U6*7
D)D8B8.?@6|K,d,_cd2;l6
2;-]TvdM6)7*-ESvd
2;K/4vd/387-)*8)726]
|vd2;KT=S,d7/U)1*:2;l
B62;xB*2/l1*58*6)7*7
2;KESBBESmmS82B7-;*ES=
•Thứ hai)*+2;lU*@2;K*ESmmS=
(/\- 3U)*+57-,
/N@)*+57=eBES7]9
2/-][@/@17-92/-]=
>+@g5o8)*+2;KU75/UY
*-7*@5*56)m68.|V?@6,
25
dX_585*7l1U8K/72;l
U82;l7_/;-2;K=
m-?U8*ESm6S-^/NB-8?@67
N)-2=mAAU)*8U)*+T;
v*ESJ.K|K-?-7@[2-?U)*3
=X;@U)*]1+;-@1z7T
ES=
•Thứ ba</56*2;l*ESm6S-7/_*ES*)
5f=
j6*2;lB+|)ES**U
-38|)*ES*2/l0757-*V=
>gTB+J*/N/\-;<8**U
*6-2;K*@)D2;K=SB)\)56)D)*5*
;<758)]62/l72;l
B=
cESmmS)*+-9)-36</56*
2;l|)*ES7/5+57_=m762;KL+3x]
^)pU),86)*+7/7-/7)pU)1<)*+
*ES=
•Thứ tưT^*6)8*@*-7*4:/N
-]1)*+*ESmmS=
(11B)*+8^*6)/N78*
@===9168<|Z-84]7I
U)*+/N-]^8-T;U82/-]75
=m3D/.|VZ,64:*@44816
6-1728D)D]77
5=S,B/Z;@4_86)*+7
76**-7*@2;K5=
•Thứ năm@g5o;5272
*56)m6=
j6/8-?5pMB,@111323.
*56)m6S-^fD-;**+=
*ESNZT23_@;**-7
*@2;KES1.T;B=>1*-772;
KES8+;7-675l28)D*Nb8*
]613.|V)*+,:8d/
QS,-?5pB+y5fT)N5l.B,
+7N)f777)N5l=
Qc:Z@;*8<M8ly52=
QW)27<yK*@6*5=
Q']62}$75=
