Bài giảng sinh lý máu BS nguyễn văn thịnh

1/10/2014 1 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

1. Mô tả thành phần của máu
2. Mô tả chức năng từng loại huyết cầu
3. Trình bày công thức máu
4. Trình bày phân loại nhóm máu và sơ
đồ truyền máu
1/10/2014 2 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Chất lỏng, lưu thông trong hệ tuần hoàn
 Chiếm 1/13 trong lượng cơ thể.
 Tạo ra các loại dòch khác
 Chức năng:
 Dinh dưỡng
 Hô hấp
 Đào thải
 Bảo vệ
 Điều nhiệt
1/10/2014 3 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

HUYẾT CẦU
HUYẾT TƯƠNG
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
BC hạt
BC Mono
BC Lympho
Eosin
Neutro
Baso

Protein
Lipid
Glucid
Khoáng
Hormone
Nước
Khí
Chất tan
Vitamine
1/10/2014 4 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Hình đóa, lõõm 2 mặt, không nhân
 Số lượng: 3,8M - 4,3M/mm
3
máu


 Được tạo ra ở tủy đỏ
 Bò hủy ở lách, võng nội mô
 Sống khoảng 100-120 ngày
 Chức năng: vận chuyển oxy, chất d.dưỡng
 Nguyên liệu: sắt, acid folic, acid amin
1/10/2014 5 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

1/10/2014 6 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Hemoglobin
1/10/2014 7 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Kích thước lớn, không màu

 Có nhân
 Số lượng: 6K – 8K/mm
3
máu
 Tuổi thọ từ vài giờ đến 3 ngày
 Có tính xuyên mạch bằng chân giả
 Chức năng: bảo vệ
1/10/2014 8 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

1/10/2014 9 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

1. Trung tính:
 Thực bào
 Tăng cao trong nhiễm trùng cấp
2. Ưa baze:
 Chứa heparin, tham gia đông máu
 Tăng trong bệnh mạn tính
3. Ưa acid:
 Diệt KST + phá hủy phức hợp KN-KT
 Tăng trong bệnh dò ứng
1/10/2014 10 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Một mảnh vỡ của tế bào trong tủy đỏ
 Hình đa giác, không nhân, không màu
 Số lượng: 200K – 350K/mm
3
máu
 Tuổi thọ từ 8 đến 11 ngày
 Bò tiêu diệt ở lách
 Chức năng: đông máu

1/10/2014 11 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

1/10/2014 12 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Giai đoạn thành mạch
Hóa chất trung gian
Co mạch
Giai đoạn tiểu cầu Nút tiểu cầu
Giai đoạn đông máu
Dây chuyền đông máu
Giai đoạn tan cục máu Tạo plasmin
1/10/2014 13 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Yếu tố X
Tiếp xúc
collagen
Yếu tố X
Prothrombin
Thrombolastin mô
Fibrinogen
X hoạt hóa
Thrombin
Fibrin S
Fibrin I
Phospholipid mô
Ca
+

Phospholopid mô
Yếu tố V

Ca
+

Ca
+

1/10/2014 14 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Thụứi gian maựu chaỷy: 3-4 phuựt
Thụứi gian maựu ủoõng: 7-10 phuựt

ẹoõng baỷy chaỷy ba
1/10/2014 15 Dr.Thinh Tay Ninh Medical Intermediate

NHÓM
KNGUYÊN
KHÁNG THỂ
Bình

thường
Sau

TX KN
Rh
+

D Không

Không
Rh

-

Không
Không

Anti
-
D
1/10/2014 16 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Kháng nguyên nằm trên bề mặt
hồng cầu
 Kháng thể nằm trong huyết thanh
 Kháng thể thuộc loại tự nhiên

1/10/2014 17 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Nhóm
K.nguyên
K. Thể
Truyền
Nhận

A A
-B

A, AB
A, O
B B
-A

B, AB
B, O
AB

A, B

Không
AB
A, B,
AB, O
O
Không
-A

-B

A, B,
AB, O
O
1/10/2014 18 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Nguyên tắc cơ bản: Kháng nguyên và
kháng thể tương ứng không tiếp xúc
nhau
 Nguyên tắc tối thiểu: Kháng nguyên
trong máu người cho không bò ngưng kết
bởi kháng thể trong máu người nhận
 Nguyên tắc bổ sung: kháng nguyên
trong máu người nhận không bò ngưng

kết bởi kháng thể trong máu người cho
1/10/2014 19 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

AB
A
B
O
1/10/2014 20 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Coù KN A
Anti-A
Y
Khoâng coù KN A
Coù KN B
Anti-B
Khoâng coù KN B
1/10/2014 21 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

Xét nghiệm máu ông X thấy có
kháng nguyên B. Xét nghiệm máu
bà Y thấy có anti-A.
Máu ông X có truyền được cho
bà Y không

1/10/2014 22 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Máu ông X có KN B  ông X
nhóm máu B hoặc AB
 Máu bà Y có Anti-A  bà Y
nhóm máu B hoặc O

B
B
O
Truyền được
Truyền không được
AB
B
O
Truyền không được
Truyền không được
1/10/2014 23 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Thiếu về số lượng: HC<3.8M/mm
3
máu
 Thiếu về chất lượng: Hb < 14g/100ml
 Thiếu về tỷ lệ: Hct <38%
Khái niệm:
1/10/2014 24 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate

 Mất máu:
Mất máu cấp: chấn thương, xuất huyết
tiêu hóa, ho ra máu …
Mất máu mạn: loét dạ dày, u xơ
 Thiểu dưỡng: ăn thiếu, thiếu yếu tố nội tại
 Rối loạn tái tạo hồng cầu: suy thận mạn,
lao, nhiễm độc, suy giáp …
 Phá hủy quá mức: sốt rét, cường lách,
nhiễm trùng huyết, truyền nhầm máu …
Nguyên nhân:

1/10/2014 25 Dr.Thinh – Tay Ninh Medical Intermediate